POLITICIAN: Ingilizcede "demagogue", "agitator", "manipulator" sözcükleriyle es-anlamli olup "pol-itici-an" seklinde incelendiginde Türkçe iki deyimle karsilasiyoruz: a) "an" eski Türkçenin çogul eki olup günümüz Türkçesinde ler, lar ekleri ile ifade ediliyor. Böylece, "BOL-ITICI-AN" ("bol-itici-ler") anlamini tasiyor. Politika ile ugrasanlarin yaptiklarini göz önüne aldigimizda, bu tanimlamanin dogrulugu görünüyor; b) "bol-aticiyan", "çok-yalanci", "inanilmaz-güvenilmez kimse" anlamlarindaki Türkçe "BOL-ATICI-IaN" deyiminden türetilmis oldugunu isaretliyor. Bu tanimlama da yine politikacilarin davranislarini gayet acik bir sekilde tasvir ediyor. Böylece, denebilir ki "politician" sözcügü de Türkçenin deyimlerinden degistirilerek yapilmis olup digerleri gibi Türkçe kimligi gizlenmistir.
PROPAGANDA: Türkçede "herhangi bir konuda konusma yoluyla karsidakileri ikna etmege çalisan kimsenin yaptigi ish" anlaminda olan bu sözcük "pr-opa-ganda" seklinde incelendiginde Türkçenin "PIR-APA-GANDI" (bir apa/baba kandirildi anlaminda) deyimin yozlastirilmis hali oldugu görülüyor. Yani "prpopaganda" isinde, söylenenler dögru da olsa egri de olsa hedef birilerinin "kandirilmasi" isidir.
QUITE: Türkçede "tamamen", "bütün bütün", "gayet" gibi anlamlarinda olan bu sözcük "qu-i-te" seklinde incelendiginde Türkçenin "GAYET" deyimin yozlastirilmis hali oldugu görülüyor.
REPEAT: "tekrar etmek" anlaminda olan bu sözcük "rep-eat" seklinde incelendiginde Türkçenin "BIR-TAhA" (bir daha, tekrar et anlaminda) deyiminden türetilmis oldugu gözleniyor. Dikkat edilmelidir ki Türkçe "bir" sözü, "per" ve "rep" seklinde ve daha" sözü de "taa" ==> "eat" seklinde degistirilip birlestirildikten sonra yeni "repeat" sözcügü türetilmistir.
SALE: Türkçenin "ALIS" (satin alish) deyiminden kaynaklaniyor.
SCHOOL: "s-kool" seklinde bakildiginda Türkçenin "aS-OKUL" ("bir okul" yahutta "Okul-as/az/essiz" anlaminda) degimi oldugu görülüyor. Sözcügün söylenisinde, CH harfi "K' sesini verir seklinde söylenmekte, böylece Türkçe deyimin kimligi gizlenmistir.
SEA: Türkçe "deniz" anlaminda olan bu sözcügün Türkçe "SU" söz`ünden geldigi asikârdir.
SEEPAGE: Türkçe "SIZINTI" anlaminda olan bu sözcük "see-p-age" seklinde incelendiginde Türkçenin "SU-AKIP" degimi ile karsilasiyoruz. "su-akip" degimi ise "sizinti" ile es anlamlidir.
SERIAL: Türkçede "seri halinde olan" anlamindaki bu sözcük "seri-al" seklinde incelendiginde Türkçenin: a) "SERI-OL"; b) "SIRALI" deyimleri ile karsilasiyoruz. Böylece bu Ingilizce sözcügün bu Türkçe deyimlerden yapildigi gün gibi bellidir.
SERIES: Türkçede "seri", "sira", "silsile", "dizi" anlamlarinin karsiligi olan bu bu sözcük "seri-es" yahut "seri-se" seklinde incelendiginde Türkçenin "SERICI" deyimi ile karsilasiyoruz, yani "seri-yapan", "dizi-yapan", "bir sira izleyen" anlamlarinda ki deyimden yapildigi görülür.
SERV: Türkçede "hizmet etmek", "hizmet vermek", "ish-yapmak", "kulluk etmek" gibi anlamlarinda olan bu sözcük "s-erv" seklinde incelendiginde Türkçenin "iSh-VER" deyimin yozlastirilmis hali oldugu görülüyor.
SERVER: Türkçede "hizmetci", "hizmet veren", "ish-veren", "kulluk eden" gibi anlamlarinda olan bu sözcük "s-erver" seklinde incelendiginde Türkçenin "iSh-VERIR" deyimin yozlastirilmis hali oldugu görülüyor.
SERVICE: Türkçede "hizmet etmek", "bakimini saglamak", "ish-vermek", "onarmak" gibi anlamlarinda olan bu sözcük "s-erv-ice" seklinde incelendiginde Türkçenin "iSh-VERICI" deyimin yozlastirilmis hali oldugu görülüyor.
SERVANT: Türkçede "hizmetci", "hizmet eden", "ish-yapan", "ish-veren" gibi anlamlarinda olan bu sözcük "s-erv-ant" seklinde incelendiginde Türkçenin "iSh-VERENTi" deyimin yozlastirilmis hali oldugu görülüyor.
SEX: bu sözcük te "seks" seklinde incelendiginde ve K'dan sonraki S harfi "Sh" ile degistirildiginde kelimenin Türkçe karsiligi olan ve cinsel temasi anlatan "SIKISh" deyimi elde edilmis olunur. Böylece sözcügün aslinin Türkçe oldugu asikardir. X harfi aslinda gizleyici bir harf olup Türkçenin KS, KAS/ KES, KIS, KUS, KOS fonemlerini gizleyen bir harfdir. X harfi ayni zamanda eskilerde KH Türkçenin yumusak G'si veya dogu Anadolu ve Azerbaycan Türkçesinde girtlaktan gelen KH sesini temsil ediyor, örnegin "aga" veya "akha" sözcüklerinde oldugu gibi.
SHEEN: Türkçe "PIRILTI" ve "parlaklIk" karsiligi olan bu sözcük "eshen" seklinde incelendiginde Türkcenin "IShIN" sözcügü ile ilgili oldugu, olasilikla ishildayan, parlayan anlamlarinda "IShIN" deyiminden alindigi gözetiliyor. SHEEN sözünde iki e ünlüsünün yanyana bulunusu kelimenin baska bir deyimden türetildiginin isaretidir. Iki e ünlüsuunün yanyana olusu, ünlüyü daha da inceltme araci olarak kullanildigi tezi ise pek inandirici olamaz.
SHINE: bu sözcük te Türkçe "parlamak", "IShIK saçmak" ve "parlak olmak" gibi anlamlarda olduguna göre, o da Türkcenin "IShIN" sözcügü ile ilgili olup onun degistirilmis halidir.
SORRY: Türkçede "üzgün", "özürlü", "kederli", "kusurlulugundan pisman olma" anlamlarinda olan bu sözcük "sorru" seklinde incelendiginde Türkcenin "OSüRRU" (özürrü, özürlü, kusur anlaminda) deyiminden kaynaklandigi ve degistirilerek yapildigi görülüyor.
SORTIE: Türkçenin "disari çikis" anlaminda olan bir sözcük olduguna göre, "sor-ti-e" <== "ti-sor-e" seklinde incelendiginde eski Türkçenin "TISARI" (DIShARI, ÇIKISh anlamlarinda) deyimi oldugunu görüyoruz. SORTIE ve TISARI, diger kirilmis sözcüklerde oldugu gibi, her sözcügün bel kemigini yapan, iskeletini teskil eden ayni ünsüzlere sahip olup onlari birbirine baglayan degisik ünlüleri haizdirler. Birbirinden ayri gelismis iki ayri gruptan olan dilin iki ayri sözcügünün hem ayni ünsüzlerden yapilmis olmasi ve hem de ayni anlami içermesi olanagi sifir denecek kadar azdir. Bu sebeple, "SORTIE" Türkçe "TISARI" deyiminden kirilarak (anagrammatized) türetilmis bir sözcüktür. Sortie'nin Ingilizce karsiti olan EXIT sözcügü de EXIT <== "EKSIT" <== "ÇIKIShTI" degiminden kirilarak türetildigi bellidir. Ç harfi düsürülmüs ve Sh sesi S harfine çevrilip gerekli baska degistirme ve kirmalar da yapildiktan sonra EXIT haline getirilmistir.
SPILL: Türkçenin "sepilmek", "dökülmek" sözcükleri karsiligi olan bu sözcük Türkçenin "sepilmek" sözünden kaynaklanan "SEPIL" deyimi ile ilgili olup degisime ugramistir.
SQUARE: Türkçede "dört kenari esit dik-dörtgen", "sehir içindeki meydan" anlamlarinda olan bu sözcük "square" <== "s-q-u-are" seklinde incelendiginde Türkçenin "aS-U-KARE" deyimi çikiyor ki bu deyim de "essiz-o-kare", "bir-o-kare", "essiz-o-meydan" anlamlarini içeriyor. "Kare" sekiller arasinda özel haliyle essiz olan bir sekildir. Ayni sekilde sehir ortasinda genellikle "kare seklinde olan bir meydanin da alis/veris merkezi olmasi dolayisiyle özel bir durumu vardir. [5]
SQUEEZE: Türkçe "sikmak", "ezmek" fiillerinin karsiligi olan bu sözcük "squ-ee-ze" seklinde incelendiginde Türkçenin "SIK-VE-EZ" degiminden alinip islendigi görülür.
STORE: Türkçede"magaza", "dükkan" karsiligi olan bu sözcük "st-o-re" seklinde incelendiginde Türkçenin "SETER-O" (SATAR-O) degiminin kirilmis hali oldugu anlasilir.
STORY: Türkçede"hikâye", karsiligi olan bu sözcük "s-tor-y" seklinde incelendiginde Türkçenin "U-TUR-uSh" ("uydurus"), yahut "st-ory" seklinde tersinden okundugunda "yaratish" anlamlarinda olan deyimlerden alinip kirildigi anlasiliyor.
SWIM: Türkçede"yüzme" karsiligi olan bu sözcük "suim" seklinde incelendiginde Türkçenin "ÜZME" (yüzme) deyiminden kirilmis oldugu görülüyor.
SWAIN: bu sözcük Ingilizce "adore" ile es-anlamli olup sevmek anlamindadir. Böylece Türkçenin "SEVEN" sözünden degistirilerek gelistirilmistir.
TAG: Türkçede "ufak sarkik uc", "yafta", "etiket" karsiligi olan bu sözcük Türkçenin "TAK" (üzerine bilgi yazilip takilan anlaminda) degimden geldigi bellidir.
TAG: Türkçede "elim sende" diye bilinen çoçuk oyununda önemli olan "degme" oldugundan ve bu oyun batida da oynandigindan Türkçenin "TEG" ("degmek fiilinin kökü olan "deg") degiminin ayni oldugu görülüyor.
TECHNOLOGY: Türkçede simdilerde "teknik isler ilmi" anlaminda olan bu sözcük "techn-o-logy" y=u, seklinde incelendiginde Türkçenin "TEKNE-OLGU-O" deyimin yozlastirilmis hali oldugu görülüyor. TEKNE geminin govdesini teskil eden kismidir. Böylece, Bati dillerininmis gibi görünen bu "technology" sözcügünün asli Türkçe bir deyim olup eski çaglarin "tekne" yahut "gemi" yapma islerinde kullanilan her türlü teknigi içine alan bir ilim kolunun adi oluyor. Deyimin Türkçeden gelmesi eskidenberi Tur/Türk insaninin "tekne" yapma ve denize acilmakla ugrastiginin göstergesidir. En azindan Tur Fenikeliler (EFE-Kin-Eli" liler denizcilikle ugrasan Tur/Türk insanlaridi.
THROUGH (thro, thru): Türkçede "bir yandan öür yana", "bir basindan obür basina, "dosdogru" anlamlari karsiligi olan bu sözcük Türkçenin "TOGRU" (dogru) sözünün yozlastirilmasindan yapilmis oldugu görülmektedir.
TOSS: Türkçede "atmak", "silkmek", "çalkalamak", "çalkandirmak" gibi anlamlarin karsiligi olan bu sözcük Türkçenin "ATIS" (atmak fiilinden) deyimi ile ilgili oldugu görülüyor.
TREASURE: Türkçede "hazine", "degerli sey", "biriktirilmis eser" gibi anlamlarin karsiligi olan bu sözcük "tr-eas-u-re" seklinde incelendiginde Türkçenin "ESER-TUR-A" ("eserdur-o", "eserdir-o" anlamlarinda) deyiminden alinip yozlastirildigi ortaya çikiyor. TREASURE sözcügünün ikinci bir anlami da Türkçe "TUR-ESERi-A" ("Tur-seri-o", "Türk-eseri-o" anlaminda) degimden alinip yozlastirdigi ve ayni zamanda dünya müzelerinde toplanan eski paha biçilmez eserlerin eski "Tur/Türk-Eserleri" oldugu gerçegini dile getirmesidir. Görüldügü gibi Türkçe deyimler hasin bir sekilde kirilip dagildiktan sonra, Türkçe olmaktan uzak yeni sözcükler yapilmistir.
TRUE: Türkçede "gerçek", "dogru", "aru/ari", "katkisiz", "safi" gibi anlamlarin karsiligi olan bu sözcük Türkçenin: a) "TOGRU" (dogru); b) "ARU-TI" (ariti, safti, katkisizdi anlamlarinda) deyimlerinden alinip yozlastirilmistir.
TUCK: Türkçede "tikmak", "üstünü örtmek", "katkat etmek" gibi anlamlarin karsiligi olan bu sözcük Türkçenin "TUKA" (TIKAMAK fiilinden "TIKA" sözü ile es anlamli) deyiminden alinip deistirilmistir.
TURN: Türkçede "töndürmek", "döndürmek ", "çevirmek" gibi anlamlarin karsiligi olan bu sözcük Türkçenin "TUNER" (döner) deyimini yozlastirilmis halidir.
VIGILANCE: Türkçede "kanuni yetkisi olmadigi halde kanunu kendi eline alan", "vurmak için tetikte duran" gibi anlamlarin karsiligi olan bu sözcük "vig-ilan-ce" seklinde incelendiginde Türkçenin "ÖC-ALANCI" degiminin yozlastirilmis sekli oldugu görülür.
VIGILANTE: Türkçede "öç almak için uyanik olan", "vurmak için tetikte duran" gibi anlamlarin karsiligi olan bu sözcük "vig-ilan-te" seklinde incelendiginde Türkçenin "ÖC-ALAN-TI" (kanunu kendi eline alandi) degimi oldugu açik bir sekilde ortaya çikiyor.
WAR: Türkçede "savash", "harp", "savashmak", "harp etmek" anlamlarinin karsiligi olan bu sözcük Türkçenin "VUR" (vurmak fiilinin kökü) degiminin biraz yozlastirilmis seklidir. Yozlastirildigi için de Türkçeden alindigi taninmaz hale getirilmistir.
WARRIOR: Türkçede "savashci", "harpci", "cenk eri", "asker" anlamlarinin karsiligi olan bu sözcük Türkçenin "VUR-eRI-O-eR" / "VURUYOR" deyiminin birlestirilerek yozlastirilmis halidir.
***
11) Bu liste kitabim için hazirladigim büyük bir çalismamin küçük bir kismidir. Bu gösterdiklerim yalniz Ingilizce için geçerli olmayip diger Bati dilleri ve Semitik diller içinde ve belki de diger diller içinde geçerlidir. Tamamini daha sonra iletecegim. Bu çalismamizda Türk dilinin ne kadar eski bir dil oldugunu, kendisinin eski çaglarda bir dünya dili oldugunu ve baska dillere de kaynak BIR-ATA dil (< "PROTO" DIL) oldugunu kanitlari ile gösterdim. Umid ediyorum ki Türkçeyi diger dillerle karsilastirarak inceleyen dilciler bu yeni karsilastirma yolunu da denerler. Bu çalismadan çikan baska bir sonuç ta Tur/Türk dünyasinin komsularinin Türk dünyasina karsi ne kadar gayri samimi, sinsi ve gizli davrandiklarini ögrenmis oluyoruz. Bu
12) Bütün bu buluslarin isigi altinda yapilacak is, atalarimizi saygi, gurur ve esenlikle anip, onlarin biraktiklari medeniyet ve kültür hazinelerine tekrar sahip çikmak ve Türkçeyi yeniden gelistirmektir. Ilk islerimizden birisi ve birincisi dilimizi izinsiz alip kendilerine dil yapanlarin dillerinden geri alip, her üretilmis sözcügün gerçek Türkçe kimligini çikarip, onlari yeni Türkçe sözcükler halinde Türkçeye kazandirmaktir. Böylece aslinda dünya dillerinin ata veya ana dili olan Türkçeyi yeniden zenginlestirerek onu tekrar bir dünya dili haline getirmektir. Bu okadar zor bir is degildir. Fakat sabir, sebat ve Türk insaninin kendine güvenini istemektedir.
13) Bu çalismadan ortaya çikan baska bir önemli husus ta uzak geçmiste Türklerin atalarinin kendilerini kendi kültürlerinde nasil ifade ettiklerini ögrenmek olmustur. Bu bize kendimizi geçmis tarihimize yeniden baglamayi ¨gretecektir. Artik güvenilir ve inanilir tarafi kalmamis bu dünyada, Türk insani kimsenin onayini istemeden kendi geçmisini kendisi yazmak, kendinin ve kendi öz dilinin gelecegini yine kendisi tayin etmek zorundadir. Ancak o zaman, onbinlerce yillik geçmisin tarihini yaratmis, yasatmis ve yönlendirmis olan Türklerin atalari kutsal mezarlarinda sad olacak ve Türk dünyasinin yeni nesilleri de atalarina layik gururlu, alni ak, basi dik bir nesil olarak gelecegi ve onun getirecegi sorunlari gögüsleyeceklerdir. Baskalarina güvenip onlardan fikir soruldugu takdirde yine dizgini baskalarinin eline vermis olacagiz. Ey Türk dünyasinin insani! Baskalarinin atinin terkinde degil kendi atina yalniz kendin binip onu maharetle sürmesini yeniden ögreneceksin. Bunu bil ki bagimsizligini, dilini, Türk adini ve töreni kaybettigin gün, dünyanin en eski ve uzun ömürlü Tur/Türk devleti olan Eski Masar Devletini yok ettikleri gibi seni de yok etmekten çekinmeyeceklerdir.
Polat Kaya, M. Sc. E. E.
15 Nisan 2002
