Türkçü Turancı Otağ

TÜRKLÜK ve TÜRK DÜNYASI OTAĞI => TÜRK KÜLTÜR ve MEDENİYETİ => Konuyu başlatan: Çağrı Bey - 22 Mart 2011

Başlık: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumunun çok yararlı bir hizmeti devam etmektedir.

Türk Dil Kurumu, sisteme abone olanlara, e posta yoluyla her gün bir yabancı kelimenin Türkçe karşılığını, ilaveten atasözü ve yazım kuralları gibi çok güzel bilgiler göndermektedir.

Düşündüm ki, Türk Dil Kurumunun bu hizmetini, günlük olarak, otağımıza asarak; Türkçemizi geliştirip, sadeleştirerek Türk Dil Kurumunun bu çalışmasından, olabildiğince, yararlanalım.

Türk demek, Türkçe demektir!

Her Türk; dünyanın en güzel ve en zengin dili olan, Türkçemizi gerek yazı ve gerekse konuşmasında özenle kullanmalı, özentiliğin ve aşağılık kopleksinin en belirgin işareti olan, yabancı kelimeler kullanmaktan kaçınmaldır.

Unutmayınız ki Türkçe ile anlatılamayan bir şey, başka hiç bir dille anlatılamaz !!!

Ağzımızda; anamızın ak sütü gibi, temiz ve helâl TÜRKÇEMİZ olsun...

TTK.

Börü Kam
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 31.03.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü:
şizofreni isim, tıp Fransızca schizophrénie Gerçeklerle olan ilişkilerin büyük ölçüde azalması, düşünce, duygu ve davranış alanlarında önemli bozulmaların ortaya çıkması vb. belirtiler gösteren bir ruh hastalığı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık:
fobi : Fransızca kökenli (phobie) fobi sözü “Belirli nesneler veya durumlar karşısında duyulan olağan dışı güçlü korku.” anlamındadır.
Bu söz için yılgı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fobi yerine yılgı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı:
Hane kelimesiyle oluşturulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: çayhane, dershane, kahvehane, yazıhane.

Günün atasözü/deyimi:
korku dağları bekler (aşırır) Korku her yerde varlığını gösterir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü:
nisan bir isim Nisanın birinci gününde yapılan aldatma veya şaka, nisanbalığı, nisan bir şakası.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık:
sürpriz: Fransızcadan dilimize giren sürpriz (surprise) sözü “Beklenmeyen ve insanı şaşırtarak sevindiren veya üzen olay, beklenmedik durum.” anlamında kullanılmaktadır. Bu yabancı söz için şaşırtı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sürpriz yerine şaşırtıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı:
Kitap, bildiri, makale vb.nde ana başlıktaki kelimelerin tamamı, alt başlıktaki kelimelerin ise yalnızca ilk harfleri büyük olarak yazılır.

Günün atasözü/deyimi:
kış kışlığını, kuş kuşluğunu gösterir
Her olay, her varlık özelliğini belli eder.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü:
kanser isim, tıp Fransızca cancer Bir organ veya dokudaki hücrelerin kontrolsüz olarak bölünüp çoğalmasıyla beliren kötü urların yol açtığı hastalık, amansız hastalık, incitmebeni, dokunmabana: "Doktorlar, kendisinde ilerlemiş bir kanser bulmuşlardır."- F. R. Atay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
advertorial: İngilizce advertisement (duyuru, ilan; tanıtma) ve editorial (başmakale, yazı işleri) sözlerinden oluşan advertorial, “Tanıtılacak ürünün kullanımını ve etkilerini değişik ögeler yardımıyla ayrıntılı bir biçimde anlatmak amacıyla haber biçiminde hazırlanıp sunulan reklam.” anlamında kullanılmaktadır. Bu yabancı söz için Kurumumuzca tanıtıcı reklam karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, advertorial yerine tanıtıcı reklam sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki veya daha çok kelimeden oluşmuş il, ilçe, semt vb. yer adları bitişik yazılır: Çanakkale; Şebinkarahisar; Beşiktaş.

Günün atasözü/deyimi :
çok baharın otunu yemek
Hayatı dolu dolu yaşamış olmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ukala dümbeleği isim Aklı ermediği hâlde her konuda fikir yürüten, bilir bilmez her şeye karışan kimse:
"İyi halt etmişsin, dedim. Senin ne üstüne vazife a ukala dümbeleği, onların kendi aralarında temizlenecek hesapları varmış."- H. Taner.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
inovasyon: İngilizce inovasyon (innovation) sözü “Değişen koşullara uyabilmek için toplumsal, kültürel ve yönetimsel ortamlarda yeni yöntemlerin kullanılmaya başlanması.” anlamına gelmektedir.
Bu söz için Kurumumuzca yenileşim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, inovasyon yerine yenileşim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Deyimler ayrı yazılır: akıntıya kürek çekmek, çam devirmek.

Günün atasözü/deyimi :
mart kuruluk, nisan yağmurluk
Herkes, ortam ve koşulların işine uygun olmasını bekler veya ister.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hizmete özel isim 1. Şikâyeti, isteği vb.ni ilgili makama bildirmek üzere gönderilen yazının, belgenin, raporun ve yayınların taşıdığı gizlilik derecesini bildiren terim. 2. Kurum, kuruluş vb.nde belirli işler için kullanılmak üzere ayrılmış taşıt.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
glasyolog: Fransızca glasyolog (glaciologue) sözü “Buzul bilimi uzmanı.” anlamındadır.
Bu yabancı söz için buzul bilimci karşılığı uygun görülmüştür.

Bundan sonra demek ki, glasyolog yerine buzul bilimci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Batı kökenli alıntıların içindeki veya sonundaki g ünsüzleri olduğu gibi korunur: dogma, magma; arkeolog, monolog.

Günün atasözü/deyimi :
yağmur yemek
Yağmurda iyice ıslanmak, sırılsıklam olmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
avukat isim, hukuk Fransızca avocat 1. Hak ve yasa işlerinde isteyenlere yol göstermeyi, mahkemelerde, devlet dairelerinde başkalarının hakkını aramayı, korumayı meslek edinen ve bunun için yasanın gerektirdiği şartları taşıyan kimse. 2. mecaz Gerekmediği hâlde başkasını savunan, onun adına konuşan kimse: "O mirasın ağırlığı altında ezilip susacaklarına, bir de ülkemizde insan haklarının avukatı kesilmiyorlar mı cin ifrit oluyorum."- A. İlhan. (Avukatlar günü)

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
avangart: Fransızca (avant-garde) bu söz “bir sanat ve düşünce akımını, çağına göre yeni bir görüşü başlatan kimse veya eser” anlamına gelmektedir. Bu yabancı söz için dilimizdeki öncü sözü uygun bir karşılıktır.

Bundan sonra demek ki, avangart yerine öncü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki heceli bazı kelimeler ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında ikinci hecelerindeki dar ünlüler düşer: bağır / bağrım, geniz / genzi; çevir- / çevril-.

Günün atasözü/deyimi :
nisan yağmuru; altın araba, gümüş tekerlek
Nisan da yağan yağmur ürünleri bereketli kılar, çiftçiyi zengin eder.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
olimpiyat isim Fransızca olympiade 1. Her dört yılda bir başka ülkede yapılan, amatörlerin ve ülkelerinde profesyonel olarak futbol, basketbol, voleybol vb. takım sporlarıyla uğraşanların katıldığı uluslararası spor yarışmaları, olimpiyat oyunları. 2. Bazı alanlarda düzenlenen yarışma: "Balkan Olimpiyatı'na birinciler gidecek dendi mi bizim ekip hava aldı demektir."- H. Taner. 3. eskimiş Yunanistan'da Zeus onuruna yapılan yarışmalar. (İlk modern olimpiyat)

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
orijinal: Fransızca orijinal (original) sözü “yalnız kendine özgü bir nitelik taşıyan” anlamına gelmektedir.
Bu söz için dilimizde özgün karşılığı bulunmaktadır.

Bundan sonra demek ki, orijinal yerine özgün sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İçeri, dışarı, ileri, şura, bura, ora, yukarı, aşağı gibi sözlerin ek aldıklarında sonlarında bulunan ünlü düşmez: içerde değil içeride, dışardan değil dışarıdan, ilerde değil ileride, şurda değil şurada, burda değil burada, orda değil orada, yukarda değil yukarıda, aşağda değil aşağıda.

Günün atasözü/deyimi :
oyun bağlamak
Güreşte rakibe bir oyun uygulayıp onu sonuçlandırmadan beklemek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sağlık bilgisi isim Sağlığın, hastalanmadan önce korunması ile ilgili bilimsel incelemelerle uğraşan tıp dalı, hijyen. (Dünya sağlık günü)

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
on-line: İngilizce bu söz bilişimde “bilgisayar sisteminde sunucuya bağlı ve çalışır durumda olma” anlamında kullanılmaktadır.
Bu söz için Kurumumuzca çevrim içi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, on-line yerine çevrim içi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak ret, kabul ve teşvik bildiren kelimelerden sonra virgül konur: Peki, gideriz. Hayhay, memnun oluruz. Haydi, geç kalıyoruz.

Günün atasözü/deyimi :
sağlık varlıktan yeğdir
Sağlıktan büyük zenginlik olmaz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
babayani sıfat (babaya:ni Türkçe baba + Farsça -āne Gösterişi ve özentisi olmayan: "Padişah bakmış, babayani, hırpani bir derviş. Ne gelir ki böylesinin elinden?"- E. Şafak.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
frekans: Fransızca frekans (fréquence) sözü fizikte “ses, dalga vb.nin birim zamandaki titreşim sayısı” anlamında kullanılmaktadır. Bu söz için dilimizde sıklık karşılığı bulunmaktadır.

Bundan sonra demek ki, frekans yerine sıklık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru ekinden sonra gelen ekler, bu eke bitişik olarak yazılır: Okuyor muyuz? Güler misin, ağlar mısın?

Günün atasözü/deyimi :
ayağı (ayakları) suya ermek
Bir gerçeği anlayarak aklı başına gelmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kulunç, -cu isim Arapça kulunc Şiddetli omuz ve sırt ağrısı: "Nefesi kulunca, sıtmaya, havaleye, saraya, çarpıntıya birebirmiş."- H. R. Gürpınar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
intranet: İngilizce bu söz “bilgisayar ağlarının birbirine bağlanması sonucu ortaya çıkan, sınırlaması ve yöneticisi olan, sadece kurum veya iş yeri içinde kullanılan bilgi iletişim ağı” anlamına gelmektedir.
Bu söz için Kurumumuzca yerel ağ karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, intranet yerine yerel ağ sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
-mak, -mek ile biten mastarlardan sonra -a / -e / -ı / -i eklerinden biri geldiğinde k ünsüzü y'ye dönüşür: kazanmak-a > kazanma-y-a, aldanmak-ı > aldanma-y-ı, sevmek-e > sevme-y-e, görmek-i > görme-y-i.

Günün atasözü/deyimi :
bir göz ağlarken öbür göz gülmez
Keder veya sıkıntı varken dostlar, akrabalar eğlenmemelidir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
polis isim Fransızca police 1. Şehirde kamu düzenini, huzur ve güvenliği sağlayan kuruluş, kolluk, zabıta. 2. Bu kuruluşta yer alan görevli, kollukçu: "İki gün sonra polisler eve giderek annesini götürdüler."- H. E. Adıvar. (10 nisan ilk polis teşkilatı)


Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
prime time: İngilizce bu söz “televizyonun en çok izlenen saatleri” anlamındadır.
Bu yabancı söz yerine kullanılmak üzere Kurumumuzca altın saatler karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, prime time yerine altın saatler sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
“İken” ayrı olarak yazılabildiği gibi kelimelere eklenerek de yazılabilir: çalışır-ken (çalışır iken), durmuş-ken (durmuş iken), olgun-ken (olgun iken).

Günün atasözü/deyimi :
ay (gün) var yılı besler, yıl var ayı (günü) beslemez
Öyle zaman olur ki bir aylık kazanç insanı bir yıl geçindirir, öyle zaman da olur ki bir yıllık kazanç bir ay geçindirmeye yetmez.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
lafügüzaf isim, eskimiş (la:fügüza:fı, l ince okunur) Farsça lāf + guzāf Boş söz.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
virman: Fransızca (virement) bu söz ticarette “banka hesabındaki fonların belli bir miktarının başka bir hesaba aktarılması” anlamında kullanılmaktadır. Bu söz için para aktarımı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, virman yerine para aktarımı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yüzde ve binde işaretleri yazılırken sayılarla işaret arasında boşluk bırakılmaz: %25, ‰50.

Günün atasözü/deyimi :
gülerken ısırmak
İyilik yapar görünüp kötülük yapmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
evren doğumu isim, felsefe Evrenin oluşumu, kökeni, doğuşu ve yaradılışı ile ilgili kuram, kozmogoni.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
mesaj: Fransızca message bu söz “yazı veya sözle verilen, gönderilen bilgi” anlamındadır.
Bu söz için dilimizde ileti karşılığı bulunmaktadır.


Bundan sonra demek ki, mesaj yerine ileti sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki kısa çizgi arasındaki açıklama cümleleri büyük harfle başlamaz: Bir zamanlar -bu zamanlar çok da uzak değildir, bundan on, on iki yıl önce- Türk saltanatının maddi sınırları uçsuz bucaksız denilecek kadar genişti. (Yakup Kadri Karaosmanoğlu)

Günün atasözü/deyimi :
ölüevinde ağlamasını, düğünevinde gülmesini bilmeli
İnsan içinde bulunduğu çevrenin durum ve koşullarına uygun biçimde davranmasını bilmelidir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mavera isim, eskimiş (ma:vera:) Arapça māverā 1. Öte. 2. Görülen âlemin ötesi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
happy-hour: İngilizce bu söz “mağaza veya barlarda günün değişik saatlerinde yapılan indirim anları” anlamındadır.
Bu söz için Kurumumuzca indirim saatleri karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, happy-hour yerine indirim saatleri sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Etmek, edilmek, eylemek, olmak, olunmak yardımcı fiilleriyle birleşirken ses düşmesine, ses değişmesine veya ses türemesine uğrayan birleşik kelimeler bitişik yazılır: emretmek, darbetmek, dercetmek, reddetmek.

Günün atasözü/deyimi :
tilkiye “tavuk kebabı yer misin?” demişler, “adamın güleceğini getiriyorsunuz” demiş
Bir kimseye çok özlediği hâlde elde edemediği bir şeyi “ister misin?” diye sorulmaz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kamu yararı isim, hukuk Devletin gereksinimlerine cevap veren ve bu ihtiyaçları karşılayan, topluma yarar sağlayan değerler bütünü, menafiiumumiye.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
plaket: Fransızca plaket (plaquette) sözü “bir başarıyı veya durumu ödüllendirmek amacıyla verilen türlü biçimlerde levha” anlamında kullanılmaktadır.
Bu anlamı karşılamak üzere Kumrumuzca onurluk önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, plaket yerine onurluk sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Rengin tonunu belirtmek üzere renkten önce kullanılan sıfatlar ayrı yazılır: açık mavi, kara sarı, kirli beyaz, koyu yeşil.

Günün atasözü/deyimi :
laga luga etmek (veya yapmak)
Boş konuşmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28.03.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
koca bebek, -ği isim Yaşından daha küçük davranışlar gösteren kimse.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
handout: İngilizce bu söz “Bilimsel toplantılarda dinleyicilere bildiriyle ilgili dağıtılan kısa notlar.” anlamında kullanılmaya başlanmıştır.
Bu söz için el notu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, handout yerine el notu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yabancı özel adlardan türetilmiş akım adları Türkçe söylenişlerine göre yazılır: Dekartçılık, Kalvenizm, Lütercilik.

Günün atasözü/deyimi :
hanım kırarsa kaza, halayık kırarsa ceza
Buyurucu durumunda olanların yaptığı yanlışlık hoş görülür, buyruk altındakilerin yaptığı yanlışlık ise suç sayılır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27.03.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tiyatro isim (tiya'tro) İtalyanca teatro 1. Dram, komedi, vodvil vb. edebiyat türlerinin oynandığı yer: "Her tiyatronun holünde ille smokinli bir müdüre rastlayacaksınız."- H. Taner. 2. Bu türleri, izleyiciler önünde sahnede oynayan grup: "O zaman tiyatronun bütün oyuncuları beni lanetleyecekler."- A. Ağaoğlu. 3. Sahnelenmek için yazılmış oyunların tümü: "Bütün bu vasıflarıyla tiyatroyu çocuk oyunlarına kıyas etmek çocukça bir şey görünür."- A. K. Tecer.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
prömiyer: Fransızca (première) bu söz
“Sahneye konulan oyunun ilk temsili.” anlamındadır.
Bu söz için ilk gösteri karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, prömiyer yerine ilk gösteri sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Çift ünsüzle başlayan Batı kökenli alıntılar, ünsüzler arasına ünlü konulmadan yazılır: grup, Hristiyan, slogan.

Günün atasözü/deyimi :
oyuna çıkmak
Tiyatro oyunu oynamak için sahneye çıkmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26.03.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
fırıldak, -ğı isim 1. Rüzgârla dönen, çember biçiminde çocuk oyuncağı. 2. Havalandırmak amacıyla oda veya mutfak pencerelerine takılan kanatlı araç. 3. Ocak veya soba borusunun iyi çekmesini sağlamak için tepesine takılan ve rüzgârın gittiği yöne dönebilecek biçimde yapılan şapka. 4. mecaz Dolap, düzen, hile. 5. sıfat, mecaz Düşüncesini sürekli değiştiren, sözünden dönen (kimse).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
innovator drug: İngilizce kökenli bu söz eczacılıkta “Müstahzar olarak dünyada ilk geliştirilen ve pazarlama hakkı ilgili resmî kuruluştan alınan ilaç.” anlamında kullanılmaktadır.
Bu terim için TDK İlaç ve Eczacılık Terimleri Çalışma Grubunca öncü ilaç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, innovator drug yerine öncü ilaç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki noktadan sonra cümle ve özel ad niteliğinde olmayan örnekler sıralandığında bunlar büyük harfle başlamaz: Bu eskiliği siz de çok evde görmüşsünüzdür: duvarlarda çiviler, çivi yerleri, lekeler...(Memduh Şevket Esendal)

Günün atasözü/deyimi :
köprüleri atmak
Bir işten vazgeçme veya geri dönme imkânı kalmayacak biçimde kesin bir davranışta bulunmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25.03.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
virdizeban isim, eskimiş (vi'rdizeba:nı) Arapça vird + Farsça zebān Dile dolama, dilden düşürmeme.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
factoring: İngilizce bu söz ekonomide “Vadeli satış yapan firmaların her türlü mal ve hizmet satışından doğan haklarının alacaklandırıcı adı verilen finansal kuruluşlara devredilmesi işlemi.” anlamında kullanılmaktadır.
Bu yabancı terim için TDK İktisat Terimleri Çalışma Grubunca alacaklandırma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, factoring yerine alacaklandırma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dört veya daha çok basamaklı sayıların kolay okunabilmesi amacıyla içinde geçen bin, milyon, milyar ve trilyon sözleri yazıyla gösterilebilir: 1 milyar 500 milyon kişi.

Günün atasözü/deyimi :
kılına halel gelmemek Hiçbir zarara uğramamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24.03.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tüberküloz isim, tıp (l ince okunur) Fransızca tuberculose Verem: "Akciğer tüberkülozu. Kemik tüberkülozu."

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sporadik: Batı kökenli (İng. sporadic, Fr. sporadique) bu söz tıpta “Bir bölgenin yalnız tek tük yerlerinde görülen, geniş sahalara yayılmamış olan (hastalık).” anlamında kullanılmaktadır.
Bu yabancı terim için TDK Tıp Terimleri Çalışma Grubunca azgörülen karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sporadik yerine azgörülen sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Pekiştirmeli sıfatlar bitişik yazılır: büsbütün, güpegündüz, sırılsıklam, yemyeşil.

Günün atasözü/deyimi :
var evi kerem evi, yok evi verem (elem) evi
Varlıklı ailenin durumu konuk ağırlamaya, gereken yerlere yardım etmeye, armağanlar vermeye elverişlidir; yoksul ailenin evinde sıkıntı ve dertten başka bir şey bulunmaz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23.03.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
meteoroloji isim (l ince okunur) Fransızca météorologie Hava koşullarında meydana gelen değişmeleri, iklim türlerini araştırıp hava durumu tahminlerinde bulunan bilim dalı, hava bilgisi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
planetaryum: Fransızca (planétarium) bu söz “Gök olaylarını yıldızların, güneş, ay ve gezegenlerin konumlarını, hareketlerini küresel bir kubbenin iç yüzeyinde, çeşitli araçlarla gösteren yapı.” anlamındadır.
Bu yabancı söz için gökevi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, planetaryum yerine gökevi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan ve ayrı yazılan da / de hiçbir zaman ta / te biçiminde yazılmaz.

Günün atasözü/deyimi :
baktın kar havası, eve gel kör olası
Tehlikeli bir durum belirmeye başlayınca ondan uzaklaşmanın çaresine bakılmalıdır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22.03.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
su bilgisi isim Bir bölgedeki bütün yer altı ve yer üstü sularına ait bilgi, hidrografi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
filigran: Fransızca filigran (filigrane) sözü “Bazı kâğıtların dokusunda bulunan, ışığa tutulduğunda görülebilen çizgi, resim veya yazı.” anlamındadır.
Bu söz için suyolu karşılığı uygun görülmüştür.

Bundan sonra demek ki, filigran yerine suyolu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sonu sert ünsüzle biten alıntılar ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında kelime sonundaki sert ünsüzler yumuşar: bent / bendi, standart / standardı.

Günün atasözü/deyimi :
akan su yosun tutmaz
Tembel tembel oturan kimse hantallaşır, iş yapma yeteneğini yitirir; çalışan kimse ise çalıştıkça açılır, daha yararlı işler yapar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21.03.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
gün tün eşitliği isim, gök bilimi Gece ile gündüzün eşit olması, ılım, ekinoks: Gün tün eşitliği 21 Martta ve 21 Eylülde olmak üzere yılda iki kez olur.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
timing: İngilizce kökenli bu söz “ayarlamak, saat tutmak” gibi anlamlar taşımaktadır.
Son yıllarda "Bir iş için uygun zamanı seçmek." anlamında dilimizde kullanılmaya başlanan timing için Türkçede güzel bir karşılık vardır; zamanlama.

Bundan sonra demek ki, timing yerine zamanlama sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
“m” ile yapılmış ikilemeler ayrı yazılır: çocuk mocuk, kitap mitap.

Günün atasözü/deyimi :
orman gibi
Gür, çok (saç, kaş vb.).
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20.03.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yaşlı başlı sıfat Yaşlı, deneyimli ve görgülü, olgun: “Kontrol altına alınmayan kalabalık içinde, yaşlı başlı insanlar bile iptidai bir seviyeye inerler.”- M. Kaplan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
duayen: Fransızca duayen (doyen) sözü “Bir meslekte yaşça, kıdemce ileride ve yetenek bakımından üstün niteliğe sahip olan kimse.” anlamına gelmektedir.
Bu söz için Kurumumuzca aksakal karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, duayen yerine aksakal sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki veya daha çok kelimenin birleşmesinden oluşmuş kişi adları, soyadları ve lakaplar bitişik yazılır: Birol; Adıvar, Boynueğri Mehmet Paşa.

Günün atasözü/deyimi :
gençlikte para kazan, kocalıkta kur kazan
Kişi gençliğinde çalışıp para biriktirmelidir ki ihtiyarlığında çalışamadığı zaman onunla rahat rahat geçinsin.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19.03.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
âyan çokluk, isim, eskimiş (a:ya:n) Arapça a‘yân 1. İleri gelenler. 2. Senato üyeleri.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
bienal: Fransızca bienal (biennal) sözü “Bir yıl ara ile, iki yılda bir.” anlamında kullanılmaktadır.
Bu söz yerine kullanılmak üzere Kurumumuzca yılaşırı karşılığı önerilmektedir.

Bundan sonra demek ki, bienal yerine yılaşırı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özel adlar yerine kullanılan "o" zamiri cümle içinde büyük harfle yazılmaz.

Günün atasözü/deyimi :
selin ağzı tutulur, elin ağzı tutulmaz
Doğal yıkımlara karşı önlem alınır ama söyledikleri yalan yanlış olanı susturmaya kimsenin gücü yetmez.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18.03.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
görev şehidi isim Görev başında şehit olan kimse, görev kurbanı, vazife kurbanı, vazife şehidi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
mortgage: İngilizce bu söz “Bir taşınmazın ipotek edilmesi yoluyla uzun vadeli krediyle satın alınması.” anlamında kullanılmaktadır.
Bu söz için tutulu satış (tutsat) karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, mortgage yerine tutulu satış (tutsat) sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yer adlarında ilk isimden sonra gelen deniz, nehir, göl, dağ, boğaz vb. tür bildiren ikinci isimler büyük harfle başlar: Ağrı Dağı, Çanakkale Boğazı, Dicle Irmağı, Van Gölü..

Günün atasözü/deyimi :
dostlar şehit, biz gazi
alay Tehlikeli işleri başkalarına bırakıp kendileri sonuçtan yararlanmak için bir kenara çekilenlerin bencilliğini anlatan bir söz.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17.03.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
memnu sıfat, eskimiş (memnu Arapça memnû‘ Yasak: “Esasen evvelce de söylediğimiz gibi dilenmek şiddetle memnu idi.”- A. H. Çelebi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
jenerasyon: Fransızca (génération) bu söz toplum biliminde “Yaklaşık yirmi beş, otuz yıllık yaş kümelerini oluşturan bireyler öbeği.” anlamında kullanılmaktadır.
Dilimizdeki kuşak sözü bu yabancı söz için uygun bir karşılıktır.

Bundan sonra demek ki, jenerasyon yerine kuşak sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
“ile” ayrı olarak yazılabildiği gibi kelimelere eklenerek de yazılabilir: bulutla veya bulut ile.

Günün atasözü/deyimi :
gençliğin kıymeti ihtiyarlıkta bilinir
İnsan gençliğinde yaptığı şeylerin çoğunu yaşlandığında yapamaz ve gençliğin ne denli değerli olduğunu o zaman anlar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16.03.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
vicdan isim (vicda:nı) Arapça vicdân Kişiyi kendi davranışları hakkında bir yargıda bulunmaya iten, kişinin kendi ahlak değerleri üzerine dolaysız ve kendiliğinden yargılama yapmasını sağlayan güç.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
empati: Fransızca (empathie) bu söz “Kendini duygu ve düşüncede bir başkasının yerine koyabilme.” anlamına gelmektedir.
Bu yabancı söz için Türk Dil Kurumunca duygudaşlık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, empati yerine duygudaşlık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dilimizde sert ünsüzle biten kelimelere gelen ekler sert ünsüzle başlar: aş-çı, bas-kı, geç-tim, ipek-çi, süt-çü.

Günün atasözü/deyimi :
elini vicdanına koymak
Doğru, yansız, hakça davranmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tarih yanılgısı isim Tarihlendirmede yanılgı içinde bulunma, anakronizm.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
demo: İngilizce bu söz “bir şeyi tanıtmak amacıyla yapılan sunum” anlamına gelmektedir.
Bu söz için Kurumumuzca tanıtım gösterisi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, demo yerine tanıtım gösterisi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İsim durum ekleri ve iyelik ekiyle yapılan ikilemeler ayrı yazılır: omuz omuza, yan yana; günden güne, içten içe; göze göz, teke tek; boşu boşuna, peşi peşine.

Günün atasözü/deyimi :
yavru kuş, yuvada gördüğünü yapar
Aile içinde edinilen görgü, eğitimin temelidir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
nokta turizmi isim Gezi, ziyaret ve alışveriş programı önceden belirlenen varış noktasında yapılan turistik düzenleme, destinasyon turizmi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
etimoloji: Fransızca etimoloji (étymologie) sözü “bir dildeki sözlerin kaynağını gösteren, ne zaman ortaya çıktıklarını, nereden geldiklerini, hangi evrelerden geçtiklerini araştıran; sözlerin hem biçim hem anlam tarihini ele alan dil bilimi dalı” anlamına gelmektedir.
Bu söz için dilimizde köken bilimi karşılığı bulunmaktadır.

Bundan sonra demek ki, etimoloji yerine köken bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için araya nokta konur: Tren 09.15'te kalktı. Toplantı 13.00’te başladı.

Günün atasözü/deyimi :
varsa (var mı) pulun herkes kulun; yoksa (yok mu) pulun dardır yolun
Zengin olana herkes hizmet eder, fakir olana ise kimse yüz vermez.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kalem parmaklı sıfat Parmakları uzunca, düzgün ve buruşuksuz (kimse).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
diyalektik: Fransızca diyalektik (dialectique) sözü “gerçekliği ve onun çelişmelerini incelemeye yarayan ve bu çelişmeleri aşmayı sağlayan yolları aramayı öngören akıl yürütme yöntemi” anlamına gelmektedir.
Bu yabancı söz için Kurumumuzca eytişim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, diyalektik yerine eytişim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birden fazla heceli kelimelerin sonunda bulunan p, ç, t, k ünsüzleri ünlüyle başlayan bir ek aldığında yumuşayarak b, c, d, ğ'ye dönüşür: kelep / kelebi, kazanç / kazancı, geçit / geçidi, başak / başağı.

Günün atasözü/deyimi :
yel kayadan ne koparır (alır, anlar, aparır)
Sağlam karakterli kişiler, sağlam temele dayanan işler önemsiz etkilerle sarsılmaz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
maraz isim, eskimiş Arapça maraz 1. Hastalık. 2. mecaz Dayanılması güç durum. 3. sıfat, mecaz Huysuzluğu ve titizliği ile can sıkan: Aman ne maraz adamsın!

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
patchwork: İngilizce bu söz “kumaş artıklarını birleştirerek örtü, yorgan yüzü vb.ni yapma işi” anlamına gelmektedir.
Dilimizde bu söz yerine kullanılabilecek kırkyama gibi güzel bir karşılık bulunmaktadır.

Bundan sonra demek ki, patchwork yerine kırkyama sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kişi adları ve unvanlarından oluşmuş mahalle, meydan, köy vb. yer ve kuruluş adlarında, unvan kelimesi sonda ise gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır: Abidinpaşa, Ertuğrulgazi (ilçe), Necatibey (Caddesi), Gazi Osmanpaşa Üniversitesi.

Günün atasözü/deyimi :
nazire yapmak
Bir söze, bir davranışa benzeriyle karşılık vermek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kalebent, -di isim, eskimiş Arapça kal'a + Farsça bend Kale dışına çıkmamaya hüküm giyen suçlu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
küratör: İngilizce (curator) kökenli bu söz "Müze, kütüphane, sergi, hayvanat bahçesi vb.ni yöneten ve etkinliklerini düzenleyen yetkili kimse." anlamındadır.
Kurumumuz, bu görevin aynı zamanda koruyucu ve kollayıcı özelliğini vurgulayarak bu söz için kollayıcı karşılığını önermektedir.

Bundan sonra demek ki, küratör yerine kollayıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yazılışları bir, anlamları ve okunuşları ayrı olan kelimeleri ayırt etmek için okunuşları uzun olan ünlülerin üzerine düzeltme işareti konur: adet (sayı), âdet (gelenek, alışkanlık); aşık (eklem kemiği), âşık (vurgun, tutkun); şura (şu yer), şûra (danışma kurulu).

Günün atasözü/deyimi :
hasta ol benim için, öleyim senin için
Kişi kendisi için bir fedakârlıkta bulunan kimseye karşı sırası geldiğinde daha büyük fedakârlıkta bulunur.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20.04.2010

Türkçe Sözlük’ten günün sözü:
kamu denetçisi isim, hukuk Parlamento tarafından görevlendirilen, vatandaşları resmî makamların keyfî ve yasa dışı davranışlarına karşı korumakla görevli kişi veya kurum.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık:
konvertibl: Fransızca kökenli (convertible) bu söz, “Serbestçe dövize çevrilebilir para.” anlamında kullanılmaktadır.
Bu yabancı söz için TDK İktisat Terimleri Çalışma Grubunca çevrilgen karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, konvertibl yerine çevrilgen sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı:
Arapça ve Farsçadan dilimize giren bazı kelimelerle özel adlarda bulunan ince g, k ünsüzlerinden sonra gelen a ve u ünlüleri üzerine düzeltme işareti konur: tezgâh, yadigâr, Nigâr; dükkân, kâğıt, Hakkâri, Kâzım; mahkûm, sükût.

Günün atasözü/deyimi:
(birinin) üstüne güneş doğmamak
Güneş doğmadan önce kalkmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Genel Ağ özel isim, bilişim Bilgisayar ağlarının birbirine bağlanması sonucu ortaya çıkan, herhangi bir sınırlaması ve yöneticisi olmayan uluslararası bilgi iletişim ağı, İnternet.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık
sidewalk sale: İngilizce sidewalk “yaya kaldırımı”, sale sözü ise “satış” anlamlarına gelmektedir.
Kurumumuz bu birleşik yapı için kaldırım satışı ve/veya mağaza önü satışı karşılıklarını önermektedir.:

Bundan sonra demek ki, sidewalk sale yerine kaldırım satışı ve/veya mağaza önü satışı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kişi ve yer adlarında ince l ünsüzünden sonra gelen a ve u ünlüleri düzeltme işareti ile yazılır: Lâle, Nalân; Balâ, Elâzığ, İslâhiye.

Günün atasözü/deyimi :
köpek, ekmek veren (yediği) kapıyı tanır
Köpek bile kendisini besleyen yeri bilir, davranışlarıyla duygularını belli eder, insan da bundan ders almalı, gördüğü iyiliği unutmamalıdır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çocuk, -ğu isim 1. Küçük yaştaki oğlan veya kız: “Çocuğun bir sütninesi vardı.”- R. H. Karay. 2. Soy bakımından oğul veya kız, evlat: “Anası olacak bir kadın çocuğu omuzundan yakalamış.”- B. R. Eyuboğlu. 3. Bebeklik ile erginlik arasındaki gelişme döneminde bulunan oğlan veya kız, uşak: “Çocuk köşeyi dönerken ana arkasından su içmeye gitti.”- B. R. Eyuboğlu. 4. Genç erkek. 5. mecaz Büyükler arasında daha az yaşlı olan kişi. 6. mecaz Büyüklere yakışmayacak, daha çok küçüklerin yapabileceği gibi davranan kimse: “Otuz yaşında ama hâlâ çocuk.” 7. mecaz Belli bir işte yeteri kadar deneyimi ve yeteneği olmayan kimse.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
teenager: İngilizce teen-ager sözü “On üç ile on dokuz yaşları arasındaki kimse.” anlamında kullanılmaktadır.
Türkçede uzun zamandan beri var olan ve kullanılan ergen sözü teenager için uygun bir karşılıktır.

Bundan sonra demek ki, teenager yerine ergen sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Nispet i'sinin, belirtme durumu ve iyelik ekiyle karışmasını önlemek için düzeltme işareti kullanılır: (Türk) askeri ve askerî (okul), (Atatürk'ün) resmi ve resmî (kuruluşlar).

Günün atasözü/deyimi :
pencere açmak
Görüş açısı kazandırmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
egemenlik, -ği isim 1. Egemen olma durumu. 2. Milletin ve onun tüzel kişiliği olan devletin yetkilerinin hepsi, hükümranlık, hâkimiyet: “Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir.”- Anayasa.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
efor: Fransızca kökenli efor (effort) sözü, “çaba, gayret; güç” anlamlarına gelmektedir.
Kurumumuz da dilimizde var olan çaba, gayret, güç sözlerinin efor yerine kullanılabileceği görüşündedir.

Bundan sonra demek ki, efor yerine çaba, gayret, güç sözcüklerinden birini kullanacağız.

(Batı dillerinin kısırlığına karşı, Türkçemizin zenginliğine bakın!)

Bir yazım kuralı :
Nispet i'si alan kelimelere Türkçe ekler getirildiğinde düzeltme işareti olduğu gibi kalır: millîleştirmek, millîlik, resmîleştirmek, resmîlik.

Günün atasözü/deyimi :
bayram haftasını mangal tahtası anlamak
Sözü, konu ile hiçbir ilgisi olmayacak biçimde ters anlamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kuple isim, müzik Fransızca couplet Bir şarkıyı meydana getiren ve bir nakaratla sona eren bölümlerden her biri.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
catering: İngilizce catering sözü, “Yiyecek tedarik etme, yemeklerin hazırlanmasını ve hizmetini üstüne alma.” anlamında kullanılmaktadır.
Sözün bu anlamı için Kurumumuzca yemek hizmeti karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, catering yerine yemek hizmeti sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Türkçede a, e ünlüleri ile biten fiillerin şimdiki zaman çekiminde, söyleyişte de, yazımda da a ünlüsü ı, u; e ünlüsü i, ü olur: başlıyor (<başla-yor), izliyor (<izle-yor).

Günün atasözü/deyimi :
gel demesi kolay ama git demesi güçtür
Bir kimseyi işe almak, bir misafir çağırmak kolaydır ancak bir kimsenin işine son vermek, misafire git demek zordur.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ana kucağı isim 1. Bebeği yatırmak veya uyutmak için kullanılan, kendiliğinden sallanan bir tür araç. 2. mecaz Annenin şefkati, sevecenliği.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
tiraj: Fransızca tiraj (tirage) sözü, “Gazete, kitap, dergi vb.nin bir basılışındaki baskı sayısı.” anlamına gelmektedir.
Kurumumuz, baskı sayısı ifadesinin bu söz için uygun bir karşılık olduğu görüşündedir.

Bundan sonra demek ki, tiraj yerine baskı sayısı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Arapçadan dilimize girmiş olan ve sonunda ikiz ünsüz bulunan kelimeler yalın durumunda tek ünsüzle kullanılırken ünlüyle başlayan ek aldığında veya ünlüyle başlayan yardımcı fiil aldıklarında ikiz ünsüz ortaya çıkar: hak (hakkı), ret (reddi), tıp (tıbbı), zan (zannı); af (affetmek), his (hissetmek).

Günün atasözü/deyimi :
başın başı var, başın da başı var
Toplum içinde hiç kimse başına buyruk değildir, başta bulunan her kişinin üstünde daha büyük bir baş vardır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ayrıklık, -ğı isim 1. Ayrıklı olma durumu, ayrı tutma, ayrı tutulma, istisna. 2. gök bilimi Elips, daire, parabol, hiperbol vb. bir konik üzerinde hareket eden cismi, odağa veya merkeze birleştiren doğrunun büyük eksen ile yaptığı açı. 3. felsefe Kaplamları birbirinden ayrı olmakla birlikte aynı yakın cinsin kaplamına giren kavramlar arasındaki bağlantı: “Kedi, köpek: Memeliler.” 4. hukuk Genel kuraldan ayrılma, derogasyon. 5. mantık Önermelerin birbirine bağlanması işleminde ya ... ya ... ve ya da ile gösterilen ilişki: “Şimdi ya gündüzdür ya gece.”

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
puzzle: Özgün yazımıyla dilimizde kullanılmaya başlanan İngilizce puzzle sözü, “bilmece, muamma” temel anlamlarına gelmektedir.
Kurumumuz, sözün dilimizdeki kullanılışını göz önüne alarak bu söz için yapboz karşılığını önermektedir.

Bundan sonra demek ki, puzzle yerine yapboz sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Şüphe ve pekiştirme göreviyle kullanılan ki sözü ayrı yazılır: Babam geldi mi ki? Başkan konuşacak mı ki?

Günün atasözü/deyimi :
başını duman almak
Efkârlanmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
foroz isim Rumca Bir ağ atılışında çıkarılan balık miktarı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
high-tech: Batı kökenli bu söz bir kısaltma olup “Yüksek seviyede uygulanan teknoloji.” anlamındadır.
Kurumumuz, bu söz yerine yüksek teknoloji ve ileri teknoloji karşılıklarını önermektedir.

Bundan sonra demek ki, high-tech yerine yüksek teknoloji ve/veya ileri teknoloji sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Rakamla başlayan cümlelerde rakamdan sonra gelen kelime özel ad olmadıktan sonra büyük harfle başlamaz: 2005 yılında Türk Dil Kurumunun 73. yılını kutladık.

Günün atasözü/deyimi :
kapıyı büyük açmak
Çok masraflı bir işe girişmek veya hesapsız harcamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
eser miktarda zarf Belli belirsiz miktarda, çok az ölçüde.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kupür: Fransızca kupür (coupure) sözü gazete ve dergilerden kesilmiş yazılar için kullanılmaktadır.
Bu söz için Kurumumuz kesik karşılığının uygun olduğu görüşündedir.

Bundan sonra demek ki, kupür yerine kesik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ses düşmesine uğrayan birleşik kelimeler bitişik yazılır: kaynana (< kayın ana), nasıl (< ne asıl), niçin (< ne için), sütlaç (< sütlü aş), birbiri (< biri biri).

Günün atasözü/deyimi :
bir yakadan baş çıkarmak
Bir çatı altında dirlik düzenlik içinde yaşamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dans isim Fransızca danse Müzik temposuna uyularak yapılan ve estetik değer taşıyan düzenli vücut hareketleri, raks: “Herkesin içinde dans öğrenmem şık olur.”- P. Safa.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ekstrem: Fransızca ekstrem (extréme) sözünün dilimizde kullanılmasına gerek yoktur.
Dilimizdeki aşırı, uç ve sıra dışı karşılıkları sözün geçtiği yere göre kullanılabilir.

Bundan sonra demek ki, ekstrem yerine aşırı, uç ve/veya sıra dışı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Takma adlar büyük harfle başlar: Tarhan (Ömer Seyfettin), Kirpi (Refik Halit Karay), Deli Ozan (Faruk Nafiz Çamlıbel).

Günün atasözü/deyimi :
hayır dile komşuna, hayır gele başına
Sen başkaları için iyi şeyler dile ve yap ki başkaları da senin için iyi şeyler dilesin, yapsın.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 22 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
madrabaz isim Farsça madarabāz 1. Hayvan, balık, sebze, meyve vb. yiyecekleri yerinden getirerek toptan satan kimse. 2. sıfat, mecaz Hile yapan, hileci.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
enterkonnekte: Batı kökenli bu söz, “Bir elektrik veya makine güçleri taşıyanlar arasında bağ kuran şebeke.” anlamına gelmektedir.
Kurumumuz bu söz için bağlaşımlı karşılığını önermektedir.

Bundan sonra demek ki, enterkonnekte yerine bağlaşımlı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İkilemeler ayrı yazılır: allak bullak, aval aval (bakmak), cır cır (ötmek), gide gide, sere serpe, tak tak (vurmak), yana yakıla.

Günün atasözü/deyimi :
el elin nesine, gülerek gider yasına
Bir kimsenin acısı, başkalarının umurunda değildir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01.05.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
işçi isim 1. Başkasının yararına bedenini, kafa gücünü veya el becerisini kullanarak ücretle çalışan kimse: “Gazetelere daha ziyade biz işçiler sahiptik.”- H. C. Yalçın. 2. hayvan bilimi Toplu olarak yaşayan böceklerde üreme yeteneği olmayan, topluluğun işlerini gören dişi veya erkek.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
concrete labour: İngilizce bu söz ekonomide “Türü, yoğunluğu ve becerisi ile bir mala özgün nitelikler kazandıran ve o malın kullanım değerini belirleyen emek.” anlamında kullanılmaktadır.
Bu yabancı söz için TDK İktisat Terimleri Çalışma Grubunca somut emek karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, concrete labour yerine somut emek sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki ünsüzle biten Batı kökenli alıntılar, ünsüzler arasına ünlü konmadan yazılır: film, lüks, psikiyatr, teyp.

Günün atasözü/deyimi :
darı unundan baklava, incir ağacından oklava olmaz
Kötü gereçle iyi iş görülemez.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03.05.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
basın özgürlüğü isim Görüş ve düşünceleri basın ve yayın yoluyla açıklayabilme ve yayabilme hakkı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
medya: İngilizce medya (media) sözü “Toplumda sözlü veya yazılı haber alma imkânını sağlayan teknik araçlar.” anlamına gelmektedir.
Bu yabancı söz için dilimizde iletişim araçları karşılığı bulunmaktadır.

Bundan sonra demek ki, medya yerine iletişim araçları sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Gelenekleşmiş olan T.C. (Türkiye Cumhuriyeti) ve T. (Türkçe) kısaltmalarının dışında büyük harflerle yapılan kısaltmalarda nokta kullanılmaz.

Günün atasözü/deyimi :
aslan kükrerse atın ayağı kösteklenir
Güçlü kimsenin korkutucu sözleri, güçsüzü kıpırdayamayacak duruma getirir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
proforma fatura isim, ticaret Bir malın satın alınmasını sağlayabilmek amacıyla ödemenin önceden yapılması için kesilen fatura:"Nalburlardan, inşaat malzemesi satan dükkânlardan, proforma faturalar alarak başhekimden yüklü avanslar çekerdi."- Ç. Altan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
resesyon: Fransızca resesyon (recéssion) sözü ekonomi alanında “Alışverişin azlığı vb. nedenlerle piyasanın durgun olması.” anlamında kullanılmaktadır.
Bu yabancı söz için TDK İktisat Terimleri Çalışma Grubunca durgunluk karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, resesyon yerine durgunluk sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Türkçede kelime içinde iki ünlü arasındaki ünsüz, kendinden sonraki ünlüyle hece kurar: a-ra-ba, bi-çi-mi-ne.

Günün atasözü/deyimi :
merdiven ayak ayak (basamak basamak) çıkılır
Yüksek mevkiler yavaş yavaş elde edilir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02.05.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
halk sağlığı isim Bireylerin sağlığının korunmasını konu edinen bilim dalı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
simultane: Fransızca simultane (simultané) sözü “eş zamanlı, aynı anda olan” anlamlarına gelmektedir. Son zamanlarda daha çok, “Anında yapılan sözlü çeviriler.” için kullanılmaya başlanan sözün bu kullanımı yerine Kurumumuzca anında karşılığı önerilmektedir.

Bundan sonra demek ki, simultane yerine anında sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Arka arkaya sıralandıkları için virgülle veya çizgiyle ayrılan rakamlardan yalnızca sonuncu rakamdan sonra nokta konur: 3, 4 ve 7. maddeler; XII - XIV. yüzyıllar arasında.

Günün atasözü/deyimi :
ağaç yaprağıyla gürler (güzeldir)
İnsan önemli işleri akrabasından, yakınlarından güç alarak daha kolay yapar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
saray konut isim Kendine ait güvenliği bulunan, içinde yaşayanlara özel hizmetler sunulan, her türlü ihtiyacın karşılandığı özel konut, rezidans.


Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
rotor: Fransızca rotor sözü “Dalgalı akımlı elektrik motor veya dinamolarında hareketli bölüm.” anlamına gelmektedir.
Bu söz için Kurumumuzca döneç karşılığı önerilmiştir.


Bundan sonra demek ki, rotor yerine döneç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sonunda nokta bulunan kısaltmalarla üs işaretli kısaltmalara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz: vb.nin, Alm.dan; cm³e (santimetreküpe), 64ten (altı üssü dörtten)

Günün atasözü/deyimi :
tavuk ayağı yemek
Gevezelik etmek, dedikodu yapmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Hıdırellez özel, isim Arapça hizr + ilyās 1. Hızır ve İlyas peygamberlerin her yıl buluştuklarına inanılan 6 Mayıs günü. 2. Her yılın 6 Mayıs gününde kutlanan geleneksel bayram: "Bu yalılarda da Hıdırellez'i belirtir hiçbir olağanüstülük görülmüyordu."- S. Birsel.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sinerji: Fransızca sinerji (synergie) sözü “1. Bir sonuca katkısı olabilecek birkaç etkenin belirli bir etkileşim sonucunda elde ettiği ortak güç, 2. Bir görevin yerine getirilmesi için birkaç organın birlikte çalışması durumu.” anlamlarına gelmektedir.
Kurumumuzca sözün birinci anlamı için artı güç; ikinci anlamı içinse görevdaşlık karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sinerji yerine artı güç ve/veya görevdaşlık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
mı / mi eki -ınca / -ince anlamında zarf-fiil işleviyle kullanıldığında sonuna soru işareti konulmaz: Akşam oldu mu sürüler döner. Hava karardı mı eve gideriz.

Günün atasözü/deyimi :
kork aprilin beşinden, öküzü ayırır eşinden
Nisan ayının beşinde hava, çift süren iki öküzü birbirinden ayıracak kadar soğuk olur.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
aksesuar isim Fransızca accessoire 1. Bir aletin, bir makinenin işlevine katılmayan ancak kendine özgü ayrı bir yararı bulunan alet, araç veya nesne. 2. Giysiyi bütünleyen çanta, kemer, şapka, eldiven, mücevher vb. eşya. 3. tiyatro Konunun gerektirdiği ölçüde kullanılan, bir sahne içinde yer alan veya oyuncunun dekor gereği kullandığı çeşitli eşya.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
stant: İngilizce stant (stand) sözü “İş yeri, fuar vb. yerlerde malların alıcılara gösterilmesi için özel olarak hazırlanmış bölüm.” anlamındadır.
Sözün bu anlamı için Kurumumuzca sergilik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, stant yerine sergilik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İçinde yan yana iki veya daha fazla ünsüz bulunan Batı kökenli alıntılar, ünsüzlerin arasına ünlü konulmadan yazılır: apartman, gangster, telgraf.

Günün atasözü/deyimi :
terzinin işi kötü, ayıbını örten ütü
Kişi, olumsuz yanlarını gizlemeyi bilir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şahika isim, eskimiş (şa:hika) Arapça şāhika 1. Doruk, zirve: "Civar dağların karlı şahikalarını yeni sevgilime gösteriyorum."- R. H. Karay. 2. En üst derece: "Sanatın nadir kaydedeceği bir şahikadan gürlemişti."- H. F. Ozansoy.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
çip: İngilizce çip (chip) sözü bilişimde “Milimetrik yüzeyler üzerinde on binlerce devre elemanından oluşan ve son derece karmaşık elektronik devrelerin yerleştirildiği, genellikle silikon benzeri yarı iletken malzeme.” anlamıyla kullanılmaktadır.
Sözün bu anlamı için Kurumumuzca yonga karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, çip yerine yonga sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Renk sözü veya renklerden birinin adıyla kurulmuş isim tamlaması yapısındaki renk adları ayrı yazılır: duman rengi, saman rengi; ateş kırmızısı, çivit mavisi, safra yeşili, süt kırı.

Günün atasözü/deyimi :
yıl on iki ay
Sürekli olarak, sürekli bir biçimde.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
istatistik, -ği isim Fransızca statistique 1. Bir sonuç çıkarmak için verileri yöntemli bir biçimde toplayıp sayı olarak belirtme işi, sayımlama. 2. İlkelerini olasılık kuramlarından alarak eldeki verileri grafik ve sayı biçiminde değerlendirmeye dayandıran matematiğin uygulamalı dalı, sayım bilimi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ergonomik Fransızca ergonomique Bu söz “Rahatça kullanılabilen, işe yarayan.” anlamlarındadır.
Kurumumuzca bu söz için kullanışlı, elverişli karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ergonomik yerine kullanışlı ve/veya elverişli sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Farsça kurala göre oluşturulan tamlamalar bitişik yazılır: gayrimenkul, gayrimeşru, hüsnükuruntu, suikast.

Günün atasözü/deyimi :
zeyrek kuş iki ayağından tutulur
İşini hile ile yürüten kimse sonunda yakayı ele verir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yargı isim 1. Kavrama, karşılaştırma, değerlendirme vb. yollara başvurularak kişi, durum veya nesnelerin eleştirici bir biçimde değerlendirilmesi, hüküm: "İlk yargısını ezbere mi verdiğini hâlâ bilmiyorum."- A. Ağaoğlu. 2. hukuk Yasalara göre mahkemece bir olay veya olgunun doğuşuna etken olan sebeplerin de göz önünde bulundurularak değerlendirilmesi sonucu verilen karar, kaza: "Yargı yetkisi, Türk milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılır."- Anayasa.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
legal: Fransızca legal (légal) sözü “Yasanın, dinin ve kamu vicdanının doğru bulduğu, yasalara uygun.” anlamına gelmektedir.
Bu kavram için dilimizde yasal gibi güzel bir karşılık bulunmaktadır. Dolayısıyla bu yabancı sözün dilimizde kullanılmasına gerek yoktur.

Bundan sonra demek ki, legal yerine yasal sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar: Kurtuluş Savaşı, Cilalı Taş Devri, İlk Çağ, Servetifünun Dönemi, Tanzimat Dönemi.

Günün atasözü/deyimi :
elinle ver, ayağınla ara
Ödünç aldığı şeyi geri vermeyi geciktiren veya vermeyenler için söylenen bir söz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
engelli sıfat 1. Engeli olan, mânialı. 2. Vücudunda eksik veya kusuru olan: "Hastalıktan ötürü engelliler bir yana, hep susan bir insan tasarlamaya yetmiyor hayal gücüm."- N. Uygur.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
link: İngilizce link Bu söz bilişim alanında “İletişimi sağlayan dizgenin, teknik ağın birliği.” anlamında kullanılmaktadır.
Sözün bu anlamı için Kurumumuzca ilişim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, link yerine ilişim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Düşünce, hayat tarzı, politika vb. anlamlar bildirdiğinde “doğu” ve “batı” sözlerinin ilk harfleri büyük yazılır: Batı medeniyeti, Doğu mistisizmi.

Günün atasözü/deyimi :
fakirlik ayıp değil, tembellik ayıp
Yoksulluk utanılacak bir şey değildir, çalışmamak en büyük ayıptır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ortak dil isim, dil bilimi Ana dilleri veya lehçeleri farklı topluluklar arasında anlaşmayı sağlayan dil.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
italik: Fransızca italique Üstten sağa doğru eğik olan basım harfi anlamında olan bu söz için
Kurumumuzca eğik yazı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, italik yerine eğik yazı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Romen rakamları ancak yüzyıllarda, hükümdar adlarında, tarihlerdeki ayların yazılışında, kitapların ve dergilerin cilt sayılarında, kitapların asıl bölümlerinden önceki sayfaların numaralandırılmasında, maddelerin sıralandırılmasında kullanılabilir: XX. yüzyıl, III. Selim, XIV. Louis, 1.XI.1928, I. Cilt, I)... II) ...

Günün atasözü/deyimi :
binbir ayak bir ayak üstüne
“Herkesin ayakta olduğu kalabalık” anlamında kullanılan bir söz.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Tonyukuk     12. May 2010 11:57
Sayın Börü Kam, milletimizde şöyle bir yaklaşım var, aslında bize özgü olan bir çok sözcükten anlaşılamama kaygusu ile kaçınılıyor. Başlığa eklediğiniz çip yerine yonga sözcüğünü okuyunca aklıma geldi. Eskiden beri bilişim alanında Türkçe sözcük kullanımı çok yaygındır bir zamanlar devamlı izlediğim Eko Elektronik, Funkshau, Elektor gibi yabancı dergilerin Türkiye basımlarında compüter yerine bilgisayar, mause yerine fare, çip yerine yonga, grafik kartı yerine görüntü kartı, harddisk yerine sabit sürücü gibi kelimeler sürekli kullanıldığı için bu konuda bir yabancılık yaşanmadı. Demek ki, özümüze olan yabancılaşma yapay olarak oluşturulmuştur, yeterli basın yayın desteği ile kimilerine uçuk kaçık gelen öz Türkçe sözcükler rahatlıkla gündelik yaşamda kullanılabilir diye düşünüyorum.
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Türk diline çok büyük önem veren Başbuğ Atatürk:
Alıntı
Milli duygu ile dil arasındaki bağ çok güçlüdür. Dilin milli ve zengin olması, milli duygunun gelişmesinde başlıca etkendir. Türk Dili, dillerin en zenginlerindendir; yeter ki bu dil bilinçle işlensin.
Sözleriyle dilin milli duyguyla olan bağına vurgu yapmaktadır.

Yine Başbuğ Atatürk:

Alıntı
Türk dili Türk milleti için kutsal bir hazinedir. Çünkü Türk milleti geçirdiği sayısız felaketler içinde ahlakının, geleneklerinin, hatıralarının, çıkarlarının, kısaca bugün kendi milliyetini yapan her şeyin dili sayesinde korunduğunu görüyor. Türk dili Türk milletinin, kalbidir, zihnidir
Sözleriyle de Türk dilini Türklüğün özü, mayası ve esası olarak tarif etmektedir.

İnsanın kullandığı dil ve bu dilin içindeki kelimeler düşünce ve idrak örgüsünü oluşturan sayısız bağların birer parçası durumundadır.
Kullandığımız kelimelerin bilinçaltında oluşturduğu etki, doğal olarak, düşünce örgümüzü ve hareket biçimimizi de şekillendirmektedir.
Kullanılan kelimeler kişinin dimağında kelimenin ait olduğu dile ve millete ait başka değerleri de birlikte taşımaktadır.
Yabancı kelimeler, düşünce ve ifade biçimimizde o sözcüğün ait olduğu milletin diğer kültür etkilerini de yansıtmaktadır. Bunun farkına bile varamıyoruz. Çünkü bu yapılanma bilinçaltımızda gelişmektedir.
Öte yandan kullanılan bir yabancı kelime o kelimenin ait olduğu dilin başka kelimeleriyle de ilintili olduğundan o bir tek yabancı kelime nedeniyle başka yabancı kelimelerin anlamları ve çağrışımları da zihnimizde ve bilinçaltımızda yer tutmaktadır.
Çünkü dil, canlı hücrelerinin birbirleriyle bağlantılı olduğu gibi, kelimeleri ve bu kelimelerin yüklü olduğu manalarıyla birbirine bağlıdır. Yani dil canlılık özelliklerine sahiptir.
Yediğimiz besinler veya kullandığımız ilaçlar bedenimizi nasıl etkiliyorsa kullandığımız dil de aynı şekilde düşünce ve hislerimizi etkilemekte, şekillendirmektedir.

Tonyukuk Beğ’in de değindiği gibi, yeni kullanılmaya başlanan öz Türkçe bir kelime ilk başlarda yadırgansa da kullanımı yaygınlaştıkça taşıdığı mana daha da zenginleşip düşünce örgüsü içindeki yerini alarak dilin yapı taşlarından birisi durumuna gelmektedir.
Gençlik dönemlerimizde mesele yerine sorun, tecrübe yerine deneyim, imkân yerine olanak gibi kelimeler günlük yazı ve konuşma dilimize girmeye başlamış; bu konu, hemen her konuda olduğu gibi, siyasilerin kavga malzemesi haline bile getirilmişti.
Hatta hiç unutmam,
“Meseleler oldu sorun,
Dedenin dilinden anlamaz torun” sözleriyle işi alay konusu bile yapmışlardı.
O zamanlar yadırganan sorun, deneyim, olanak gibi daha binlerce kelime bu gün çok geniş manalar yüklü olarak rahatlıkla ve yaygın bir biçimde kullanılmaktadır.

Bu gün düne göre geç, yarına göre erkendir.

Öyleyse dilimizi yabancı kelimelerden arındırmak ve sadeleştirmek için hiç zaman kaybetmeden işi koyulmalıyız.

Bu gün düne göre geç, yarına göre erkendir.

Ağzımızda, anamızın ak sütü gibi temiz ve helâl, Türkçemiz olsun!

TTK
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hemşire isim Farsça hemşire 1. Doktor tarafından acil durumlar dışında yazılı olarak verilen tedavileri uygulamak, hastanın bakımını düzenlemek, denetlemek ve değerlendirmekle görevli ve yetkili sağlık çalışanı, şvester: "Hemşirenin onlara ters ters bir şeyler söylediğini işitiyorum."- A. Ümit. 2. eskimiş (hemşi:re) Kız kardeş, bacı: "İyi tanıdığım anasına ve hemşirelerine hiçbir suretle benzemiyor."- Y. K. Beyatlı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sanitasyon: Fransızca sanitation Tıpta “Halk sağlığını korumak ve hastalıkları önlemek için tasarlanan önlemler ve bunların uygulanması.” anlamında kullanılmakta olan bu söz için Kurumumuzca sağlıklama karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sanitasyon yerine sağlıklama sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için noktalı virgül kullanılır: Sevinçten, heyecandan içim içime sığmıyor; bağırmak, kahkahalar atmak, ağlamak istiyorum.

Günün atasözü/deyimi :
hasta olmayan, sağlığın kadrini bilmez
İnsanlar sağlığın değerini ancak hastalıkta acı çekerken anlarlar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ecza isim, kimya (ecza:) Arapça eczā’ 1. Canlılardaki rahatsızlıkların, bozuklukların ve çeşitli hastalıkların tanısı, önlenmesi veya tedavisi için yararlanılan doğal veya sentez yoluyla hazırlanmış madde. 2. Çeşitli amaçlarla kullanılan kimyasal madde: "Burada musluklar, mermer teşrih masaları, antiseptik eczalar yok!"- F. R. Atay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
off-road: İngilizce off-road “Her türlü arazi koşulunda özel motorlu araçlarla yapılan yarış.” anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca arazi yarışı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, off-road yerine arazi yarışı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Cümlede da / de bağlacından sonra virgül konmaz: İmlamız lisanımız düzelince, lisanımız da kafamız düzelince düzelecek, çünkü o da ancak onlar kadar bozuktur, fazla değil! (Yahya Kemal Beyatlı)

Günün atasözü/deyimi :
ayranım budur, yarısı sudur
Bir iş elde olmayarak eksik yapıldığında özür dilemek için söylenen bir söz.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
aile isim, toplum bilimi (a:ile) Arapça 1. Evlilik ve kan bağına dayanan, karı, koca, çocuklar, kardeşler arasındaki ilişkilerin oluşturduğu toplum içindeki en küçük birlik: "Birbirlerine nasıl tutkun, yangın bir aile olduklarını sayıp döktü."- L. Tekin. 2. Aynı soydan gelen veya aralarında akrabalık ilişkileri bulunan kimselerin tümü: "Kendilerinin hangi asil aileye mensup olduklarını bilmiyorum."- N. Hikmet. 3. Birlikte oturan hısım ve yakınların tümü. 4. Aynı gaye üzerinde anlaşan ve birlikte çalışan kimselerin bütünü. 5. Temel niteliği bir olan dil, hayvan veya bitki topluluğu, familya. 6. halk ağzında Eş, karı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
vizör : Fransızca viseur "Kamera, fotoğraf makinesi ve dürbünde bulunan, görüntüyü tam sınırlarıyla kesmeden veya taşırmadan alabilmeyi sağlayan düzenek." anlamına gelen bu söz yerine kullanılmak üzere Kurumumuzca bakaç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, vizör yerine bakaç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için eğik çizgi kullanılır: 18/11/1969, 15/IX/1994 vb.

Günün atasözü/deyimi :
aç aman bilmez, çocuk zaman bilmez
Aç hiçbir mazeret kabul etmez, çocuk da istediği şeyi hemen elde etmek ister.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Tonyukuk     15. May 2010 13:12
Aslında bu tür başlıklarda araya girip akışı bozmayı pek sevmiyorum ama Sayın Börü Kam'ın yürüttüğü bu başlığın adı Google'da aratıldığında Turania.net birinci sırada çıkıyor. Doğrusu Türkçemiz adına çorbada az da olsa tuzumuzun bulunduğunu görmek hoşuma gitti. Teşekkürler Börü Kam ve ilgi gösterip okuyan arkadaşlar.

BOZDAĞ    15. May 2010 13:29
Her girdiğimde okuyorum,Börü Kam'ın takipçisiyim.

öylesine    15. May 2010 13:53
Konu başlangıcında Börü Kam andanın verdiği köprüden bende üye oldum bu güzel uygulamaya ama buradan Börü Kam andanın paylaşımlarını takip etmeyi tercih ediyorum mailimdeki TDK'dan gelen postalar öylece duruyor. :)
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
rayiç, -ci isim, Arapça Bir para biriminin veya malın satış ve sürüm değeri: "Türk lirasının rayicinin en yüksek olduğu bir dönemden söz ediyorum." -H. Taner.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
squash: İngilizce "Özel bir odada tek başına veya iki kişiyle oynanan, topu bir raketle duvardaki belirli bölgeye atıp dönüşte çizgilerle belirlenmiş oyun alanına düşürme esasına dayanan bir oyun." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca duvar topu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, squash yerine duvar topu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ayraç içinde ayraç kullanılması gereken durumlarda yay ayraçtan önce köşeli ayraç kullanılır: Halikarnas Balıkçısı [Cevat Şakir Kabaağaçlı (1886-1973)] en güzel eserlerini Bodrum'da yazmıştır.

Günün atasözü/deyimi :
(birinin) eteğini toplamak
1) Birinin derli toplu olmasını sağlamak, birini düzenli yaşatmak. 2) Birinin yaptığı kötü işleri düzeltmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
telekomünikasyon isim (te'lekomünikasyon) Fransızca télécommunication Haber, yazı, resim, sembol veya her çeşit bilginin tel, radyo, optik vb. elektromanyetik sistemlerle iletilmesi, bunların yayımı veya alınması, uz iletişim.
bilgi toplumu isim Bilgiyi araştırmaya ve incelemeye önem veren, bilgi teknolojilerini kullanmayı öne çıkaran toplum.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
enformatik: Fransızca informatique "İnsanoğlunun teknik, ekonomik ve toplumsal alanlardaki iletişiminde kullandığı ve bilimin dayanağı olan bilginin özellikle elektronik makineler aracılığıyla düzenli ve akla uygun bir biçimde işlenmesi bilimi." anlamına gelen bu söz için dilimizde bilişim karşılığı bulunmaktadır.

Bundan sonra demek ki, enformatik yerine bilişim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bazı ölçü birimlerinin Türkçede yazılışları farklı da olsa bunların uluslararası kısaltmaları kullanılır: cm (santimetre), g (gram), l (litre).

Günün atasözü/deyimi :
al aslan tutar, güç sıçan tutmaz
Bir kimse zekâsını kullanarak kendisinden güçlü olan yaratığı yenebilir ancak gücünü kullanarak kendisinden daha güçsüz, zeki olan bir yaratığın üstesinden gelemez.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
açık hava müzesi isim Açık havadan etkilenmeyecek etnografik eser, ev, işlik vb. sivil yapıların sergilendiği bir bölgede kurulan üstü açık müze.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
arketip: Fransızca archhtyphe "Bir nesnenin bilinen ilk ve en özgün biçimi." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca kök örnek karşılığı uygun görülmüştür.

Bundan sonra demek ki, arketip yerine kök örnek sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kelime içinde yan yana gelen iki ünsüzden ilki kendinden önceki ünlüyle, ikincisi kendinden sonraki ünlüyle hece kurar: al-dı, bir-lik, sev-mek.

Günün atasözü/deyimi :
bir evde iki kız, biri çuvaldız biri biz
Bir evde iki kız olursa bunlardan her biri aileyi sıkıştırıp giyim kuşam, çeyiz ister. Onlar istemese bile aile kendini böyle bir sorumluluk altında bilir ve bunun sıkıntısını çeker.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
gençlik -ği isim 1. Genç olma durumu: "İlk gençliğinde at delisiydi."- N. Cumalı. 2. İnsan hayatının ergenlikle orta yaş arasındaki dönemi: "Hemen Yunus'un gençliğinde yavuklusu iken kaybettiği güzel kızı hatırladım."- A. Kabaklı. 3. Genç insanların bütünü: "O gençliğin politikaya katılması yüzünden Balkan Harbi'ne girmişiz."- F. R. Atay. 4. mecaz Genç bir kimsenin tutumu, toyluk, deneyimsizlik: "Gençliğimi kapının eşiğinde bırakıp eve giriyorum."- Y. Z. Ortaç.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
falez: Fransızca falaise "Yüksek kıyılarda dalga aşındırmasıyla oluşan ve aşınma sürdükçe karanın içine doğru gerileyen yar." anlamındaki bu söz için dilimizde yalı yar karşılığı bulunmaktadır.

Bundan sonra demek ki, falez yerine yalı yar sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Unvanlardan sonra gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz: Cumhurbaşkanınca, Başbakanca, TÜBİTAK Başkanına göre vb.

Günün atasözü/deyimi :
gözü tanede olan kuşun ayağı tuzaktan kurtulmaz
Her zaman çıkarı peşinde koşan kişi, tehlikelerden uzak kalamaz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
parmak alfabesi isim İşitme engellilerce kullanılmak üzere her harf için parmakların değişik durum alması ile oluşturulan alfabe.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
hat-trick: Sporda "Aynı oyuncunun bir maçta attığı üç gol." anlamında kullanılan bu terim için Kurumumuz üçleme karşılığını önermektedir.

Bundan sonra demek ki, hat-trick yerine üçleme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden hemen sonra yay ayraç içinde ünlem işareti kullanılır: Adam, akıllı (!) olduğunu söylüyor.

Günün atasözü/deyimi :
hâli tavrı yerinde
Durumu, görünüşü, davranışı düzgün.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
süt izni isim Çalışan kadına doğum yaptıktan sonra bebeğini emzirebilmesi için gün içinde yasa gereği verilen izin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
haute-couture: Fransızca "Genellikle bir tane dikilen ve özel kesimlere sahip giysi." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca özel dikiş karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, haute-couture yerine özel dikiş sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Uzak Doğu dillerindeki (Çince, Japonca, Korece vb.) özel adlar Türkçede yerleşmiş biçimlerine göre yazılır: Konfüçyüs, Kanton, Pekin, Şangay, Tokyo, Hiroşima, Nagazaki, Osaka, Kyoto.

Günün atasözü/deyimi :
gün geçer, kin geçmez
Aradan uzun zaman geçse de bir kimsenin başkasına karşı beslediği kin sönmez.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
geri dönüşüm isim Atıkların yeniden değerlendirilmesi durumu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ipotek: Fransızca hypothèque "Bir borcun ödeneceğine güvence olarak ödenince geri alınmak şartıyla borçlunun alacaklıya verdiği değerli şey." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca tutu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ipotek yerine tutu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Etmek, edilmek, eylemek, kılmak, kılınmak, olmak, olunmak yardımcı fiilleriyle kurulan birleşik fiiller, ilk kelimelerinde herhangi bir ses düşmesi veya türemesi olmadığında ayrı yazılır: arz etmek, azat etmek, söz edilmek, asker eylemek, gerekli kılmak, namazı kılınmak, kul olmak, tebliğ olunmak.

Günün atasözü/deyimi :
el için kuyu kazan, evvela kendisi düşer
Başkasına tuzak hazırlayan kimse, bu tuzağa ondan önce kendisi düşer.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tekke isim, tarih Arapça tekye 1. Tarikattan olanların barındıkları, ibadet ve tören yaptıkları yer, dergâh: "Hemen her ev yarı saray ve yarı tekke gibi bir şeydi."- A. Ş. Hisar. 2. İşsiz güçsüz kimselerin buluşup sığındıkları yer. 3. argo Esrar içilen üstü kapalı yer. 4. argo Hapishane: "Bakıyorum, tekke sana yaramış, dedi. Ne zaman çıktın?"- T. Yücel.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
single: İngilizce "Tek kişi tarafından doldurulan kaset veya yoğun disk." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca tekli karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, single yerine tekli sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Biraz, birkaç, birkaçı, birtakım, birçok, birçoğu, hiçbir, hiçbiri, herhangi sözleri gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
(bir şeyden) kâm almak
Bir şeyden olabildiğince zevk almak, keyfini çıkarmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
halk oylaması isim, hukuk Halkın türlü siyasi ve toplumsal sorunlar karşısında olumlu veya olumsuz görüşünü belirlemek için başvurulan oylama, plebisit, referandum.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
lot: Fransızca "Borsada kota alabilmek için gerekli en az şirket sermayesi veya pay, hisse." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca tutam karşılığı önerilmektedir.

Bundan sonra demek ki, lot yerine tutam sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Müzikte kullanılan makam adları bitişik yazılır: acembuselik, hisarbuselik, muhayyerkürdi.

Günün atasözü/deyimi :
gem almayan atın ölümü yakındır
Söz dinlemeyen hırçın kişi, davranışının büyük zararını görür.
Atasözü

Börü Kam
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
erteletim isim 1. Resmî geciktirme, moratoryum: "Taraflar, Kıbrıs üzerindeki askerî uçuşlarda erteletime gidilmesini müzakere edecek." 2. ekonomi Çok bunalımlı dönemlerde bir ülkede, bir bölgede borçların tamamı veya bir bölümü için ödeme zorunluluğunun geri bırakılması, moratoryum.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
mikrokredi: Fransızca micro + crédit Ekonomide "Küçük ölçekli iş kurmak için kullanılan kredi." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca işçelik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, mikrokredi yerine işçelik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ara yönleri belirten kelimeler bitişik yazılır: güneybatı, güneydoğu, kuzeybatı, kuzeydoğu.

Günün atasözü/deyimi :
kerameti kendinden menkul
Sahip olduğu nitelikleri abartarak söyleyen kimse için kullanılan bir söz.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kahpe felek -ği isim "Rast gelmeyen, yâr olmayan, kötü talih veya kader, kambur felek: "Aşktı bizdeki, onlardaki mantık / Onlardan yana çıktı kahpe felek"- C. S. Tarancı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
hermetik: Fransızca hermetique "Hava, ısı, ses vb.ni geçirmeyen." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca yalıtımlı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, hermetik yerine yalıtımlı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar büyük harfle başlar: Tanrı, Allah, Cebrail, Zeus, Osiris, Kibele. Ancak bunlardan bazıları özel ad olarak kullanılmadığında küçük harfle başlar: Eski Yunan tanrıları.

Günün atasözü/deyimi :
çıngıraklı deve kaybolmaz
Kalıcı eser bırakan kimseler hiçbir zaman unutulmaz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
küratör isim Fransızca curateur Müze, kütüphane, sergi, hayvanat bahçesi vb.ni yöneten ve etkinliklerini düzenleyen yetkili kimse.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
implant Fransızca Tıpta "Vücuda herhangi bir işlevi yerine getirmesi için yerleştirilen doku parçası, alet vb." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca ekit karşılığı önerilmiştir

Bundan sonra demek ki, implant yerine ekit sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sıra sayıları yazıyla ve rakamla gösterilebilir. Rakamla gösterilmesi durumunda rakamdan sonra ya nokta konur veya kesme işareti konularak derece gösteren ek yazılır: 15., 56., XX.; 5'inci, 6'ncı.

Günün atasözü/deyimi :
göze çarpmak
Dikkati üzerine çekmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hafriyat isim, eskimiş (hafriya:tı) Arapça hafriyyat Toprağı kazma, kazı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
rodaj: Fransızca rodage "Bir araç motorundan tam verim elde edilebilmesi için ilk dönemlerinde yüksek devirde düşük hızda çalıştırılması." anlamındaki bu söz yerine dilimizdeki alıştırma ifadesi kullanılabilir.

Bundan sonra demek ki, rodaj yerine alıştırma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"İle" bağlacı, ünlüyle biten kelimelere eklendiğinde başındaki i ünlüsü y'ye dönüşür ve büyük ünlü uyumuna uyar: arkadaşı-y-la (arkadaşı ile), çevre-y-le (çevre ile), sürü-y-le (sürü ile), yapı-y-la (yapı ile).

Günün atasözü/deyimi :
deliden al uslu haberi
Deli, sır saklayamadığı için haberin doğrusu ondan alınır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
fetih -thi isim Arapça feth Bir şehir veya ülkeyi savaşarak alma: "1683'te Viyana ricati ile imparatorluk, Avrupa fetihlerini kaybetmeye başlayacaktır."- F. R. Atay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
workshop İngilizce "Bilgi ve fikir üretme, fikir üretme toplantısı." anlamlarına gelen bu söz için Kurumumuzca çalıştay karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, workshop yerine çalıştay sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yuvar ve küre sözleriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: göz yuvarı, yer yuvarı; hava küre, ışık küre, yarı küre.

Günün atasözü/deyimi :
çiftçinin karnını yarmışlar, kırk tane "gelecek yıl" çıkmış
Çiftçinin ürünü her yıl bir afete uğrasa da o, hep gelecek yıla umut bağlar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
aşırı duyarlık, -ğı isim, fizik Organizmaya giren yabancı bir madde yüzünden canlı varlıklarda oluşan aşırı tepki, anafilaksi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
play-off İngilizce Sporda "İçinde bulunulan lig maçlarının bir üst ligi." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca üst küme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, play-off yerine üst küme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Çiçek dışında anlamlar taşıyan ayçiçeği (bitki), baklaçiçeği (renk), balçiçeği (ağaççık), narçiçeği (renk), suçiçeği (hastalık); ot dışında anlamlar taşıyan adamotu (bitki), ağızotu (barut), dilotu (dilotu yemek: çok konuşmak), sıçanotu (arsenik); ses düşmesine uğramış olan çöreotu ve yazımları gelenekleşmiş olan semizotu, dereotu bitişik yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
ocağı kör kalmak
Soyu tükenmek, soyunu devam ettirecek çocuğu olmamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 24 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 31/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zıvanalı sigara isim 1. Bir ucunda kartondan zıvana bulunan sigara. 2. argo İçinde esrar bulunan sigara.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
remiks İngilizce remix Müzikte "Ezgiye sadık kalınarak bir parçanın değişik ritimlerde yeniden çalınması." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca bindirim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, remiks yerine bindirim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Somut olarak yer belirten alt ve üst sözleriyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır: deri altı, su altı, toprak altı, yer altı (yüzey); arka üstü, böbrek üstü bezi, tepe üstü (en yüksek nokta).

Günün atasözü/deyimi :
dünyayı tutmak
Çok yayılmak, her yere dağılmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 25 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hırtapoz sıfat, argo Sersem, aptal, şaşkın.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
canyoneering İngilizce "Kanyonda belirlenmiş bir noktadan başka bir noktaya ulaşmak üzere yürüyüş, kampçılık, yüzme, kaya tırmanışı vb. spor tekniklerinin birlikte kullanıldığı doğa sporu." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca kanyonculuk karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, canyoneering yerine kanyonculuk sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Somut olarak yer bildirmeyen alt, üst ve üzeri sözlerinin sona getirilmesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: ayakaltı, bilinçaltı, gözaltı (gözetim); akşamüstü, bayramüstü, suçüstü, yüzüstü; akşamüzeri, ayaküzeri.

Günün atasözü/deyimi :
çoban kulübesinde padişah rüyası görmek
İçinde bulunduğu duruma uygun olmayan düşler kurmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 25 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kaldırım kabadayısı isim argo Basit, seviyesiz veya ucuz kahramanlık gösterisinde bulunan kimse.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
stopaj Fransızca stoppage Ticarette "Ücretlerde, serbest meslek gelirlerinde ve sonraki yıllara devredilen taahhüt işlerinde ödemeler sırasında bu ödemelerin belirli bir kısmı ödemeyi yapanlarca tutulduktan sonra kişiler adına vergi dairelerine yatırılan miktar." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca ön kesinti karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, stopaj yerine ön kesinti sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dört ve dörtten çok rakamlı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve araya nokta konur: 1.000, 326.197, 49.750.812 vb.

Günün atasözü/deyimi :
kör pazara varmasın, pazar körsüz kalmasın
Alım satım bilmeyen kimseler alışverişe çıkmamalıdır ancak esnaf bu gibi insanlardan hoşlanır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 25 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
gece körlüğü isim, tıp Beslenmede A vitamini yetersizliğinden ortaya çıkan bir hastalık belirtisi, tavukkarası.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
parite: Fransızca parité "İki ülke parasının karşılıklı değişim değeri, eşitliği." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca değerdeşlik karşılığı önerilmektedir.

Bundan sonra demek ki, parite yerine değerdeşlik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tırnak içinde olmayan aktarma cümlelerinden sonra virgül konur: Datça'ya yarın gideceğim, dedi.

Günün atasözü/deyimi :
hayvanın alacası dışında, insanın alacası içinde
Hayvanların işe yarayıp yaramayacakları görünüşlerinden belli olur ancak insanların kötü huylu olup olmadıkları dışarıdan anlaşılamaz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 25 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
fertik ünlem, argo Almanca fertig "Kaç, uzaklaş, sıvış; tamam, bitti" anlamlarında kullanılan bir seslenme sözü: "Bisiklete atlayınca haydi babam fertik!"- H. R. Gürpınar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
palyatif Fransızca palliatif "Kısa bir süre için etkisi olan, geçici, geçici tedbir." anlamlarına gelen bu söz için dilimizde geçici, anlık karşılıkları bulunmaktadır.

Bundan sonra demek ki, palyatif yerine geçici ve/veya anlık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kişi adlarından önce ve sonra gelen unvan, meslek, rütbe adları ile lakaplar, saygı sözleri büyük harfle başlar: Kaymakam Erol Bey; Mustafa Efendi; Doktor Behçet Uz; Mareşal Fevzi Çakmak; Mimar Sinan, Genç Osman, Deli Petro.

Günün atasözü/deyimi :
eski hayratı da berbat etmek
Bir işi daha iyi bir duruma sokmaya çalışırken büsbütün bozmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 25 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çevre sağlığı isim Belli bir çevrede yaşayan kişilerin sağlığını etkileyen dış etmenler ve alınan önlemler.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
lagün Fransızca lagune "Açık denizden bir kum setiyle ayrılan veya kıyı dilinin gelişmesiyle göl biçimini alan sığ koy veya körfez." anlamına gelen bu söz için dilimizde deniz kulağı karşılığı bulunmaktadır.

Bundan sonra demek ki, lagün yerine deniz kulağı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Her iki kelimesi de -dı (-di / -du / -dü, -tı / -ti / -tu / -tü) veya -r /-ar /-er eklerini almış birleşik kelimeler bitişik yazılır: dedikodu, kaptıkaçtı, oldubitti, uçtuuçtu (oyun); kazaratar, konargöçer, okuryazar.

Günün atasözü/deyimi :
içinin ateşi küllenmek
Sıkıntıdan kurtulmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 25 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
matriks isim, biyoloji Almanca Matrix İçinde birçok biyolojik olayın meydana geldiği, akıcılığı az, cansız bir sıvı ortam.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
metrik sıfat Fransızca métrigue "Metre veya metreyi temel olarak alan ölçülerle ilgili." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca ölçümlü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, metrik yerine ölçümlü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Akrabalık adı olup lakap veya unvan olarak kullanılan kelimeler büyük harfle başlar: Baba Gündüz, Hala Sultan, Nene Hatun, Gül Baba, Susuz Dede, Telli Baba.

Günün atasözü/deyimi :
kirpiği kirpiğine değmemek
Uyuyamamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 25 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sağduyu isim (sa'ğduyu) 1. Doğru, akla uygun yargılar verme yeteneği, aklıselim, hissiselim: "Bu halk çocuğunun sağduyusu, temiz bir yüreği, yiğitliği ve hepsiyle beraber saflığı vardır."- F. R. Atay. 2. felsefe Doğru ile yanlışı birbirinden ayırma ve doğru yargılama gücü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
no-frost İngilizce "Dondurucu bölümünde karlanma ve buzlanma olmayan buzdolabı." anlamındaki bu söz için karlanmaz karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, no-frost yerine karlanmaz sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Akrabalık bildiren kelimeler büyük harfle başlamaz: Tülay ablama gittim. Ayşe teyzemin keki çok güzel.

Günün atasözü/deyimi :
sakalla olaydı kişi, keçiye danışırlardı her işi
Sakal, kişiye değer kazandırmaz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 25 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
önsezi isim (ö'nsezi) 1. Hiçbir belirti yokken bir şeyin olacağını sezme, içe doğma, altıncı duyu veya his, hissikablelvuku: "Bir önsezi, benliğini derinden derine yokluyor kuruntusuna kapılmıştı."- T. Buğra. 2. felsefe Temellendirilmeyen duygu, verilmemiş olanın, bilinmeyenin, özellikle gelecekle ilgili olanın önceden duyulması.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
frikik İngilizce free-kick Sporda "Bir oyuncunun kural dışı davranışta bulunması üzerine, kural dışı davranışın yapıldığı noktadan karşı takım oyuncularının yaptığı vuruş." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca serbest vuruş karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, frikik yerine serbest vuruş sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sayılar metin içerisinde harflerle yazılır: bin yıldan beri, dört kardeş, haftanın beşinci günü, üç ayda bir, üçüncü sınıf.

Günün atasözü/deyimi :
su bulanmayınca durulmaz
Bir konu, türlü çekişmelerden sonra aydınlığa kavuşur.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 25 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
öge isim 1. Birleşik bir şeyi oluşturan basit şeylerden her biri, unsur, eleman. 2. Başka şeylerin kendisinden türediği ilk madde, ilke, unsur. 3. dil bilgisi Bir cümleyi oluşturan özne, yüklem, tümleç vb. birimlerden her biri. 4. mantık Bir sınıf veya bir topluluğun bireylerinden her biri.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
post it İngilizce "Üstüne hatırlanması gereken notlar yazılan, kendinden yapışkanı olan küçük kâğıt." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca pusulacık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, post it yerine pusulacık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"İle" sözü kısaltmalara getirildiğinde ayrı yazılır: NATO ile ortak çalışma yapıyoruz. TDK ile TTK Atatürk'ün kurduğu kurumlardır.

Günün atasözü/deyimi :
usta yanında perende atılmaz
Bir konuda kendisini tam olarak yetiştirmemiş olan kişi, o işin uzmanıyla kalkışacağı üstünlük yarışında yenilgiye uğrar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 25 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sinema isim (sine'ma) Fransızca cinéma 1. Herhangi bir hareketi düzenli aralıklarla parçalara bölerek bunların resimlerini belirleme ve sonra bunları gösterici yardımıyla karanlık bir yerde, bir ekran veya perde üzerinde yansıtarak hareketi yeniden oluşturma işi. 2. Film göstermeye yarayan özel bir makineyle görüntülerin beyaz perdeye yansıtıldığı salon veya yapı: "Bir haber bırakıp mahallenin sinemasına girdi."- S. F. Abasıyanık. 3. Güzel sanatların dalı olarak yansıtılmaya uygun olan filmleri gerçekleştirme ve yaratma sanatı, beyaz perde, yedinci sanat: "Sinemanın zevkimizi dışarıdan idare ettiği devirde yaşıyoruz."- H. A. Yücel.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sneak preview İngilizce sneak preview "Yeni çekilmiş bir filmin gösterime girmeden önce seçilmiş bir seyirci grubuna izlettirilmesi." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca ön izleme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sneak preview yerine ön izleme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bir kelimenin kendisinden sonra gelen kelime veya kelime gruplarıyla yapı ve anlam bakımından bağlantısı olmadığını göstermek ve anlam karışıklığını önlemek için virgül kullanılır: Bu gece, eğlenceleri içlerine sinmedi. (Reşat Nuri Güntekin)

Günün atasözü/deyimi :
perileri bağdaşmak
Uyuşup anlaşmak, yıldızları barışmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 25 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
geçer akçe sıfat Herkesçe aranan, beğenilen, muteber (kimse).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
off-shore İngilizce off-shore "Bir ülkede vergi mevzuatı, kambiyo sınırlamaları dışında faaliyetlerini sürdüren bankacılık." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca kıyı bankacılığı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, off-shore yerine kıyı bankacılığı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Son kelimesi -dı (-di / -du / -dü, -tı / -ti / -tu / -tü) kalıplaşmış belirli geçmiş zaman ekleriyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: imambayıldı, hünkârbeğendi, gecekondu, gündöndü, albastı, serdengeçti, eltieltiyeküstü..

Günün atasözü/deyimi :
söze yatmak
Söz dinlemek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 25 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hırtlamba sıfat argo Perişan, derbeder kılıklı (kimse).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
au pair Fransızca au pair "Yabancı ülkede bir aile yanında kalarak eğitimini sürdüren ve aynı zamanda o evin çocuklarına bakan kimse." anlamındaki bu söz için dilimizdeki bakıcı ifadesi uygun bir karşılıktır.

Bundan sonra demek ki, au pair yerine bakıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kanunda bitişik geçen veya bitişik olarak tescil ettirilmiş olan kuruluş adları bitişik yazılır: İçişleri, Dışişleri.

Günün atasözü/deyimi :
körün yanına varırsan sen de bir gözünü kapa
Birtakım eksiklikleri bulunan kimselere, bu eksikliklerini sezdirip onları mutsuz edecek davranışlardan kaçınılmalıdır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 25 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
fetiş isim, toplum bilimi Fransızca fétiche 1. Put. 2. Uğurlu sayılan şey. 3. mecaz Tapınırcasına sevilen şey veya kimse. 4. mecaz Saplantılı bir biçimde cinsel coşku uyandıran karşı cinse ait elbise, ayakkabı vb. eşya.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dripling: İngilizce dribbling "Topu kısa aralıklarla sürükleyerek veya yere vurarak karşı tarafın kalesine, potasına doğru götürme." anlamına gelen bu söz için dilimizde top sürme karşılığı bulunmaktadır.

Bundan sonra demek ki, dripling yerine top sürme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Saygı bildiren sözlerden sonra gelen ve makam, mevki, unvan bildiren kelimeler büyük harfle başlar: Sayın Başkan, Sayın Hocam, Sayın Vali.

Günün atasözü/deyimi :
su gibi gitmek
1. Bir şey bol bol harcanmak. 2. Bir şey çok satılmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 25 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
gece kuşu isim, mecaz 1. Geceleri gezmeyi seven kimse. 2. Geceleri uyuyamayan kimse. 3. Geceleri para karşılığı erkeklerle ilişki kuran kadın: "Bekâr arkadaşlardan birisi gece kuşlarından gözüne kestirdiği bir tazeyi otele davet etti."- B. R. Eyuboğlu. 4. halk ağzında Yarasa.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
amortisman Fransızca amortissement "Taşınmaz malların aşınmalarına karşılık olarak yıllık kârdan ayrılan belirli pay." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca yıpranma payı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, amortisman yerine yıpranma payı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sayılardan sonra sıra bildirmek için nokta konur: 3. (üçüncü), 15. (on beşinci); II. Mehmet, XV. yüzyıl; 4. Levent.

Günün atasözü/deyimi :
Uzak menzile yavaş gitmeli
Zaman alacak işler aceleye getirilmemelidir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 25 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
geçmişi kınalı sıfat, argo Yaramaz, kötü (kimse), geçmişi kandilli: "O geçmişi kınalılara acımaya gelmez."- H. R. Gürpınar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
halüsinasyon Fransızca hallucination Ruh biliminde "Uyanık bir kişinin, kendi dışında var sandığı ancak gerçekte olmayan olguları algılaması, yaşaması." anlamında kullanılan bu söz için dilimizde sanrı karşılığı bulunmaktadır.

Bundan sonra demek ki, halüsinasyon yerine sanrı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Örnek niteliğindeki kelimelerle başlayan cümlelerde de ilk harf büyük yazılır: "Et-, ol-" fiilleri, dilimizde en sık kullanılan yardımcı fiillerdir.

Günün atasözü/deyimi :
üç göç, bir yangın yerini tutar
Bir yerden başka bir yere taşınırken eşyalardan bazıları kırılıp dökülür, kaybolur. Birçok kez taşınma sonucunda ise bu eşyalar yangın artığına döner.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 25 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
galatımeşhur isim, eskimiş (gala'tımeşhu:ru) Arapça Yaygınlaştığı için yanlışlığına önem verilmeden kullanılagelen söz, deyim, terim, yaygın yanlış.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
clearing İngilizce Ticarette "İki ülke arasında yapılan alışverişin karşılıklı olarak malla ödenmesi." anlamında kullanılan bu söz için dilimizdeki takas sözü uygun bir karşılıktır.

Bundan sonra demek ki, clearing yerine takas sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Latin harflerini kullanan dillerdeki özel adlar dilimizde özgün biçimleriyle yazılır: Beethoven, Cervantes, Molière, Shakespeare; Bologna, Buenos Aires, New York, Rio de Janerio.

Günün atasözü/deyimi :
sütlüyü sürüden çıkarmazlar
Yararlı, verimli şey elden çıkarılmaz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 25 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yükseklik korkusu isim, ruh bilimi, tıp Yüksek yerlerde duyulan aşırı korku.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
condenser İngilizce Kimya alanında "Damıtma işlemi sırasında içinden su akımı geçirildiğinde oluşan buharın soğutulmasıyla yeniden sıvı hâle dönüştürülmesini sağlayan camdan yapılmış araç." anlamında kullanılan bu terim için Kurumumuzca yoğuşturucu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, condenser yerine yoğuşturucu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Saat ve dakika bildiren sayılar metin içinde yazıyla da yazılabilir: saat dokuzu beş geçe, saat sekizi on dakika üç saniye geçe, mesela saat onda.

Günün atasözü/deyimi :
şahin ile deve avlanmaz
Küçük şeyleri elde etmek için yeterli olan araçlarla, büyük şeylere sahip olunamaz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 25 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
diva isim İtalyanca diva Sinema, tiyatro, müzik, dans, bale vb. sanatlara emek vermiş, alanında uzmanlaşmış ve tanınmış olan kadın sanatçı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
arboretum Latince "Örnek niteliğindeki ağaçların ve bitkilerin bilimsel amaçlarla yetiştirildiği alan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ağaç parkı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, arboretum yerine ağaç parkı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Hayvanlara verilen adlar büyük harfle başlar: Boncuk, Fındık, Minnoş, Pamuk.

Günün atasözü/deyimi :
suyun sessizinden, insanın sözsüzünden korkmalı
Duygu ve düşüncelerini açıkça söylemeyen kişi, yavaş akan derin su gibi tehlikelidir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 25 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
virütik sıfat Fransızca virutique Virüsle ilgili, virüse bağlı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
süspansiyon Fransızca suspension Fizikte "Çözünemeyen madde parçacıklarının dibe çökmeden bir sıvı ortamda kalmış durumu." anlamında kullanılan bu terim için Kurumumuzca asıltı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, süspansiyon yerine asıltı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yer (kıta, bölge, il, ilçe, köy, semt, cadde, sokak vb.) adları büyük harfle başlar: Asya, Afrika; Güneydoğu Anadolu, Yakın Doğu; İstanbul; Ürgüp; Çayırbağı, Akçaköy; Bahçelievler; Atatürk Bulvarı; Sankiyedim Sokağı.

Günün atasözü/deyimi :
su içinde
En kötü şartlarda bile: Bu masa su içinde on bin lira eder.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 25 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sığınmacı isim 1. Başka bir ülkeye veya yere sığınmış olan kişi, sığınık, mülteci. 2. İltica etmeden, sığınmadan önce yabancı ülkede belirli bir süre kalan kimse.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
leasing İngilizce: "Bir taşınır veya taşınmazın kullanım hakkının bir kuruluş tarafından belli bir süre içinde ve belli bir kira karşılığında kiracıya verilmesi." anlamına gelen bu söz için dilimizde kiralama karşılığı bulunmaktadır.

Bundan sonra demek ki, leasing yerine kiralama sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özel ada dâhil olmayan şehir, il, ilçe, bucak, belde, köy vb. sözler küçük harfle başlar: Sivas şehri, Konya ili, Etimesgut ilçesi, Uzungöl beldesi, Taflan köyü vb.

Günün atasözü/deyimi :
katresi kalmadı (yok)
Hiç kalmadı, hiç yok.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 25 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Yengeç Dönencesi özel isim, coğrafya, gök bilimi Güneş'in gökyüzündeki yıllık hareketinde kuzeyden güneye dönüş yaptığı, Ekvator'a göre açısal uzaklığı 23° 27' olan yer, Yaz Dönencesi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
almanak Fransızca almanach "Yılın gün, hafta, ay vb. bölümlerinden başka, bayram, yıl dönümü gibi belli günleri ve birtakım astronomi, meteoroloji, istatistik bilgilerini gösteren kitap biçiminde takvim." anlamına gelen bu söz için dilimizde yıllık karşılığı bulunmaktadır.

Bundan sonra demek ki, almanak yerine yıllık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Alıntı kelimelerin bazılarına ünlüyle başlayan ek getirildiğinde sonlarındaki ünsüzler yumuşamaz: ahlak / ahlakın, cumhuriyet / cumhuriyete, evrak / evrakı, hukuk / hukuku, ittifak / ittifaka, sepet / sepeti, tank / tankı.

Günün atasözü/deyimi :
kitabı kapamak
Herhangi bir konu ile ilgiyi kesmek, artık ilgilenmemek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 25 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hercai sıfat Far + Ar. (herca:i:) 1. Hiçbir şeyde kararlı olmayan veya konudan konuya geçiveren (kimse), yeltek, gelgeç. 2. Aşkta değişken olan, vefasız.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dumping İngilizce "Ürünlerde yapılan genel ucuzluk." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca düşürüm karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, dumping yerine düşürüm sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sonlarında p, ç, t, k ünsüzleri bulunan tek heceli kelimelere ünlü ile başlayan bir ek getirildiğinde genellikle yumuşama olmaz: ak / akı, at / atı, ek / eki, et / eti, göç / göçü, ip / ipi, kaç / kaçıncı, kök / kökü, ok / oku, ot / otu, saç / saçı, sap / sapı, suç / suçu, süt / sütü, bük / bükü.

Günün atasözü/deyimi :
göz terazi, el mizan
Bir şeyin ağırlığını elle tartarak, hacmini de gözle bakarak tahmin edebiliriz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 25 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ateş gecesi isim Hristiyanlarda 24 Haziran'a rastlayan Yahya Yortusu’nun, meydanlarda ateş yakılıp bu ateşin üstünden atlanarak ve çevresinde oynanarak kutlanan bir önceki gecesi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
matine Fransızca matinée "Gündüz yapılan sinema ve tiyatro gösterisi." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca gündüz gösterimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, matine yerine gündüz gösterimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için virgül konur: Fakat yol otomobillere yasak olduğundan o da herkes gibi tramvaya biner, kimse kendisine dikkat etmez. (Falih Rıfkı Atay)

Günün atasözü/deyimi :
deli dostun olacağına akıllı düşmanın olsun
Akılsız kimse iyi niyetli de olsa yaptığı işin ne gibi kötü sonuçlar doğuracağını düşünemediğinden dostuna bilmeyerek fenalık edebilir, akıllı düşmanın yapacağı kötülükler ise akıl yoluyla sezilip gereken tedbir alınabilir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 25 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kör kadı isim, teklifsiz konuşmada Doğru bildiğini herkesin yüzüne çekinmeden söyleyen, sözünü esirgemeyen kimse: "Selamün aleyküm behey kör kadı!"- M. A. Ersoy.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
suare Fransızca soirée "Gece yapılan sinema veya tiyatro gösterisi" anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca gece gösterimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, suare yerine gece gösterimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru eki cümlede sorudan başka görevlerde kullanıldığı zaman da ayrı yazılır: Güzel mi güzel! Yağmur yağdı mı dışarı çıkamayız.

Günün atasözü/deyimi :
sokma akıl sekiz adım gider
Hep başkalarının verdiği akılla hareket eden kimse, bir yere kadar başarılı olur, daha sonra ne yapacağını bilemez.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 25 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
müstahkem mevki isim, askerlik Çeşitli savunma tesislerini kapsayan bölge.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
steril Fransızca stérile "1. tıp Her çeşit mikroptan arınmış, 2. biyoloji İçinde hiçbir üreme olayı geçmeyen (canlı hücre, çekirdek vb.)." anlamlarında kullanılan sözün birinci anlamı için arınık; ikinci anlamı için kısır karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, steril yerine birinci anlamı için arınık; ikinci anlamı için kısır sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İken, ayrı yazılabildiği gibi ünlüyle biten kelimelere ek olarak getirildiğinde başındaki i ünlüsü düşer ve araya y ünsüzü girer: evdey-ken (evde iken), okulday-ken (okulda iken), yolday-ken (yolda iken).

Günün atasözü/deyimi :
bizim gelin bizden kaçar, tutar ellere başını açar
Bize yabancı duran, bizimle ilgilenmeyen yakınımız, dostumuz, akrabamız başkalarına içtenlikle yardım eder.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 25 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
telif hakkı isim, hukuk Bir fikir veya sanat eserini ortaya koyan kişinin, bu eserden doğan haklarının tamamı, telif, yazar hakkı, röyalti.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
donör Fransızca donneur tıp "Başkasına aktarılmak üzere kan, doku veya organ veren kimse." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca verici karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, donör yerine verici sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yüzde ve binde işaretleri yazılırken sayılarla işaret arasında boşluk bırakılmaz: %25, ‰50.

Günün atasözü/deyimi :
göle su gelinceye kadar kurbağanın gözü patlar
Yapılması geciken iyilikler, bekleyenleri sıkıntı içinde bırakır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 25 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ay parçası sıfat Çok güzel (kadın veya kız).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
İnternet İngilizce International ve Network "Bilgisayar ağlarının birbirine bağlanması sonucu ortaya çıkan, herhangi bir sınırlaması ve yöneticisi olmayan uluslararası bilgi iletişim ağı." anlamına gelen bu söz için genel ağ karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, internet yerine genel ağ sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sayılarda kesirler virgülle ayrılır: 15,2 (15 tam, onda 2); 5,26 (5 tam, yüzde 26).

Günün atasözü/deyimi :
kitabında yer almamak
Aklına ve mantığına aykırı düşmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 25 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kör ocak, -ğı isim Çocuksuz aile.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
extranet İngilizce "Yerel ağlarla birbirine bağlı birçok bilgisayarın Genel Ağ'ı kullanarak birbirleriyle iletişim kurduğu bilgi iletişim ağı." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca dış ağ karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, extranet yerine dış ağ sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki noktadan sonra gelen cümleler büyük harfle başlar: "Menfaat sandalyeye benzer: Başında taşırsan seni küçültür, ayağının altına alırsan yükseltir." -Cenap Şahabettin

Günün atasözü/deyimi :
incir babadan, zeytin dededen
Meyve bahçesi bir nesillik zaman geçtikten sonra bol ürün verir, zeytinin bol ürün verebilmesi için en azından iki kuşaklık bir zaman geçmelidir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 25 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yolbul isim Gidilecek yolu ve belirlenen yeri bulma işi, navigasyon.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
modem Fransızca modulateur ve demodulatör "Bilgisayar verilerini telefon hattı vb. iletişim hatları üzerinden gönderen elektronik araç." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca çevirge karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, modem yerine çevirge sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Din ve mezhep adları ile bunların mensuplarını bildiren sözler büyük harfle başlar: Müslümanlık, Müslüman; Hristiyanlık, Hristiyan; Musevilik, Musevi; Budizm, Budist; Hanefilik, Hanefi; Katoliklik, Katolik.

Günün atasözü/deyimi :
bir çekirdek geri kalmamak
Tam anlamıyla denk olmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 25 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kabotaj isim, denizcilik Fransızca cabotage Bir ülkenin iskele veya limanları arasında gemi işletme işi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
server İngilizce "Bir ağda diğer kullanıcılar tarafından erişilen kaynakları barındıran bilgisayar." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca sunucu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, server yerine sunucu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak adlarında geçen "mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak" kelimeleri büyük harfle başlar: Gazi Osmanpaşa Mahallesi, Karaköy Meydanı, Ziya Gökalp Bulvarı, Nene Hatun Caddesi, Reşat Nuri Sokağı.

Günün atasözü/deyimi :
akıl olmayınca ne yapsın sakal?
Kişi yaşlanmasına karşın olgunlaşmamışsa çocukça işler yapar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/07/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Kabotaj Bayramı özel, isim, denizcilik Deniz ticaretini teşvik amacıyla 1 Temmuz'da kutlanan bayram.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
mentor İngilizce "Herhangi bir iş yerinde farklı görevlerde çalışarak deneyim kazanmış, danışan kişinin hedefine ulaşmasını sağlayacak yolu bulmasına yardımcı kimse." anlamında kullanılmaya başlanan bu söz için Kurumumuzca yönder karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, mentor yerine yönder sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Gök cisimlerinin adları bitişik yazılır: Altıkardeş (yıldız kümesi), Arıkovanı (yıldız kümesi), Büyükayı (yıldız kümesi), Demirkazık (yıldız), Küçükayı (yıldız kümesi), Kervankıran (yıldız), Samanyolu (yıldız kümesi), Yedikardeş (yıldız kümesi).

Günün atasözü/deyimi :
taze bardağın suyu soğuk olur
Hayatına giren yeni şeyler, yeni dostlar kişiye hoş görünür.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/07/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tıngırı yolunda sıfat Kazancı iyi olan (kimse).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
antifriz İngilizce antifreeze "İçine katıldığı sıvının belli bir dereceye kadar donmasını önleyen kimyasal bir madde." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca dondurmaz karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, antifriz yerine dondurmaz sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bir veya iki ögesi emir kipiyle kurulan kalıplaşmış birleşik kelimeler bitişik yazılır: albeni, ateşkes, çalçene, gelberi, incitmebeni, sallabaş, sallasırt, sıkboğaz, unutmabeni; çekyat, kaçgöç, kapkaç, örtbas, seçal, veryansın, yapboz, yazboz.

Günün atasözü/deyimi :
çanakta balın olsun, Yemen'den (Bağdat'tan) arı gelir
Malı güzel olan kimse için müşteri kaygısı yoktur, onun malına uzak yerlerden bile istekli çıkar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/07/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bitirim sıfat, argo 1. Çok hoşa giden (kimse). 2. Güç, etki veya beceri bakımından alışılmışın üzerinde olan (kimse). 3. Zeki. 4. Kumar oynama, uyuşturucu alıp satma, dolandırıcılık vb. işlerde çok deneyimli (kimse).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
implant Fransızca tıp "Vücuda herhangi bir işlevi yerine getirmesi için doku yerleştirme." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca doku ekimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, implant yerine doku ekimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yer bildiren özel isimlerde kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğunda, yer adının ilk harfi büyük yazılır: Hisar'dan, Boğaz'dan, Köşk'e.

Günün atasözü/deyimi :
züğürtleyen bezirgân, eski defterleri yoklar
1) Tüccar züğürtleyince, belki bir kimsede alacağım kalmıştır diye eski defterlerini gözden geçirir; 2) Vaktiyle önemli işler yapmış olanlar, düşkünlüklerinde eski durumlarını anarak, anlatarak avunmaya çalışırlar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/07/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yerden selam isim, eskimiş Elin yerlere kadar uzatılmasıyla verilen selam biçimi, yerden temenna.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
navigasyon Fransızca navigation "Yol ve belirlenen yeri bulma işi." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca yolbul karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, navigasyon yerine yolbul sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Arapça ve Farsça kökenli kişi ve yer adları Türkçenin ses ve yapı özelliklerine göre yazılır: Ahmet, Bedrettin, Fuat, Mehmet, Necmettin, Saadettin; Cezayir, Fas, Filistin, Mısır, Suudi Arabistan; Bağdat, Cidde, Erdebil, Halep, İsfahan, İskenderiye, Medine, Şam, Şiraz, Tahran, Tebriz, Trablusgarp.

Günün atasözü/deyimi :
fakir tavuğu tek tek yumurtlar
Destekçisi, dayanağı olmayan kimsenin işleri yavaş yürür.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/07/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bitirim yeri isim Kumarhane: "Cihangir'deki konağı satmıştım, elime geçen parayı üç günün içinde bitirim yerlerinde temizledim."- M. Yesari.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
navigatör Fransızca navigateur "Taşıtlarda belirlenen noktaya ulaşmak için yön bulmayı sağlayan aygıt." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca yolbil karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, navigatör yerine yolbil sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yer adlarında kullanılan batı, doğu, güney, kuzey, aşağı, yukarı, orta, iç, yakın, uzak kelimeleri ayrı yazılır: Batı Trakya, Doğu Anadolu, Güney Kutbu, Kuzey Amerika, Aşağı Ayrancı, Yukarı Ayrancı, Orta Doğu, İç Asya, Yakın Doğu, Uzak Doğu.

Günün atasözü/deyimi :
acıkanın yanağından, susayanın dudağından belli olur
bir insanın ne durumda olduğu yüzünden anlaşılır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/07/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
güneş yanığı isim Güneşte uzun süre ve korumasız olarak kalma sonucunda deride oluşan rahatsızlık: "Üstleri başları tozdan, yüzleri güneş yanığının oluşturduğu derin çizgilerden oluşurdu."- A. Kutlu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
lezyon Fransızca lésion "Yara, darbe, iltihap, ur vb. sebeplerle bir organda ortaya çıkan bozukluk, yıpranma" anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca doku bozukluğu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, lezyon yerine doku bozukluğu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Mahalle, bulvar, cadde, sokak, ilçe, köy vb. yer ve kuruluş adlarında şahıs adları ayrı yazılır: Yunus Emre Mahallesi; Gazi Mustafa Kemal Bulvarı; Ziya Gökalp Bulvarı; Nene Hatun Caddesi; Fevzi Çakmak Sokağı, Cemal Nadir Sokağı; Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi.

Günün atasözü/deyimi :
sabırla koruk helva olur, dut yaprağı atlas
Sabretmesini bilen kişi olmayacak gibi görünen işlerde bile başarı kazanır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/07/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kucak çocuğu isim 1. Yürüyemeyen, kucakta gezdirilen çocuk. 2. Sürekli olarak kucağa almaya alıştırılan çocuk.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kuvöz Fransızca couveuse "Özellikle erken veya yeni doğmuş bebeklerin, zarar verebilecek dış etkenlerden korunması amacıyla içine yerleştirildiği, belirli sıcaklığın ve nemin özel olarak oluşturulduğu araç." anlamıyla kullanılan bu söz için Kurumumuzca yaşanak karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kuvöz yerine yaşanak sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dış, iç, sıra sözleriyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır: ahlak dışı, çağ dışı, din dışı, kanun dışı, olağan dışı, yasa dışı; ceviz içi, hafta içi, yurt içi; aklı sıra, ardı sıra, peşi sıra, yanı sıra.

Günün atasözü/deyimi :
ekini belli etmemek
Eksik, bozuk, yanlış, kusurlu bir işi sağlam ve doğru gibi göstermek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/07/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
rüçhan hakkı isim, hukuk Yasal olarak tanınan öncelik hakkı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kampus Fransızca campus "Bir üniversitenin, genellikle kent dışında derslik, öğrenci yurdu gibi her türlü yapı ve etkinlik alanlarıyla toplu bir biçimde bulunduğu yer." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca yerleşke karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kampus yerine yerleşke sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
-an/-en, -r/-ar/-er/-ır/-ir, -maz/-mez ve -mış/-miş sıfat-fiil eklerinin kalıplaşmasıyla oluşan birleşik kelimeler bitişik yazılır: oyunbozan, damargenişleten; betonkarar, yurtsever; güçbeğenir, külyutmaz, kadirbilmez; çokbilmiş, güngörmüş.

Günün atasözü/deyimi :
bir söylemek pir söylemek
Uzatmadan gereği gibi söylemek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/07/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
lebiderya isim, eskimiş (le'biderya:) Deniz kenarı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sticker İngilizce "Özel olarak hazırlanıp bir yere yapıştırılan zamklı desen, resim veya yazı." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca çıkartma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sticker yerine çıkartma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yer ve millet adlarıyla kurulan birleşik kelimelerde sadece özel adlar büyük harfle başlar: Antep fıstığı, Brüksel lahanası, Hindistan cevizi, İngiliz anahtarı, Maraş dondurması, Van kedisi.

Günün atasözü/deyimi :
bey ardından çomak çalan çok olur
Güçlü bir kişi ile yüz yüze bulunduklarında ağızlarını açamayanlar, o gittikten sonra aleyhinde atıp tutarlar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/07/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hasta hakları isim Sağlık hizmeti verilirken temel insan haklarının güvenceye alınmasını, insan onuru ve bütünlüğünün korunmasını amaçlayan haklar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
proses İngilizce process "Aralarında birlik olan veya belli bir düzen veya zaman içinde tekrarlanan, ilerleyen, gelişen olaylar ve hareketler dizisi." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca süreç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, proses yerine süreç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ev kelimesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: aşevi, bakımevi, basımevi, doğumevi, gözlemevi, huzurevi, konukevi, orduevi, öğretmenevi, polisevi, yayınevi.

Günün atasözü/deyimi :
elden ağza yaşamak
Günlük kazancı ancak gereksinimlerini karşılayacak kadar olmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/07/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
nüfus bilimi isim İnsan nüfusunu yapı, gelişme ve dağılım açısından inceleyen bilim, demografi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
trekking İngilizce "Belli kurallar ve grup anlayışı içinde doğada yapılan uzun yürüyüş." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca doğa yürüyüşü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, trekking yerine doğa yürüyüşü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Benzetme yoluyla insanın bir niteliğini anlatmak üzere bitki, hayvan ve nesne adlarıyla kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: çetin ceviz, çöpsüz üzüm; eski kurt, sarı çıyan, sağmal inek; eski toprak, eski tüfek, kara maşa, sapsız balta.

Günün atasözü/deyimi :
çağrılan yere git, ar eyleme; çağrılmadığın yere gidip yerini dar eyleme
Kişi, çağrıldığı yere gitmeli, çağrılmadığı yere gitmemelidir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/07/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü:
ulusal dil isim Bilinen bir tarihten beri bir ulusun bireyleri arasında kullandıkları iletişim aracı, millî dil.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık:
charter İngilizce "Belirli merkezler arasında, belli bir tarifeye bağlı olmaksızın sefer yapan, ucuz tarifeli uçak." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca dolmuş uçak karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, charter yerine dolmuş uçak sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı:
Alt, üst, ana, ön, art, arka, yan, karşı, iç, dış, orta, büyük, küçük, sağ, sol, peşin, bir, iki, üç, dört, tek, çok, çift sözlerinin başa getirilmesiyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır: alt yazı, üst küme, ana bilim dalı, ön söz, art niyet, arka plan, yan etki, karşı oy, iç tüzük, dış hat, orta oyunu, büyük defter, küçük parmak, sağ açık, sol açık, peşin fikir, bir hücreli, iki eşeyli, üç parmaklı, dört ayaklılar, tek hücreli, çok düzlemli, çift kanatlılar.

Günün atasözü/deyimi:
hırkayı başına çekmek
Bir köşeye çekilip çevresiyle ilgisini kesmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/07/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cinsiyet ayrımcılığı isim Genellikle eğitim veya iş yaşamında bireye erkek veya kadın olduğu için farklı tutum ve davranışlarda bulunma.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ombudsman İngilizce "Parlamento tarafından görevlendirilen, vatandaşları resmî makamların keyfî ve yasa dışı davranışlarına karşı korumakla görevli kişi veya kurum." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca kamu denetçisi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ombudsman yerine kamu denetçisi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tarihlerde ay adları yazıyla yazıldığında ay adlarından önce ve sonra nokta kullanılmaz: 29 Mayıs 1453, 29 Ekim 1923

Günün atasözü/deyimi :
çalı idi çırpı idi, evim idi ya; ayı idi uyu idi, kocam idi ya
Evim her ne kadar derme çatma, kocam kaba saba olsa da kendime göre bir düzen kurmuş, yaşayıp gidiyordum.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/07/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sarı sıcak, -ğı isim Türkiye'nin güney illerindeki yakıcı, çok bunaltıcı güneş sıcaklığı: "Bakın şu sarı sıcağa, bir çökmüş ki insanın kemiklerini kavuruyor, eritiyor."- Y. Kemal.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fauna Latince "Belli bir bölgede yaşayan hayvanların tümü." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca direy karşılığı uygun görülmüştür.

Bundan sonra demek ki, fauna yerine direy sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tekrarlı bağlaçlardan önce ve sonra virgül konmaz: Hem gider hem ağlar. Ya bu deveyi gütmeli ya bu diyardan gitmeli. Gerek nesirde gerek nazımda yeni bir söyleyişe ulaşılmıştır. İster gitsin ister kalsın. Ne kız verir ne dünürü küstürür.

Günün atasözü/deyimi :
el el ile, değirmen yel ile
Bir değirmenin çalışabilmesi için rüzgâr ne kadar zorunlu ise insanların başarıya ulaşabilmeleri için birbirlerine yardımcı olmaları da o kadar gereklidir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/07/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
künde isim, spor 1. Güreşçinin, hasmını altına alıp birini önden, ötekini arkadan geçirerek ellerini kilitlemesi. 2. mecaz Düzen, tuzak, oyun, hile. 3. eskimiş Suçluların ayağına bağlanan demir halka, köstek.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
flora Latince "Bir bölgede yetişen bitkilerin tümü." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca bitey karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, flora yerine bitey sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan ve, veya, yahut sözlerinden önce de sonra da virgül konulmaz: Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu Atatürk tarafından kurulmuştur. Her hareket yahut düşünce, hareket edenin veya düşünenin zihninde bir iz bırakır. (Cemil Meriç)

Günün atasözü/deyimi :
aba altında er yatar
Bir insanın değeri giyimiyle kuşamıyla ölçülemez.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/07/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sıra işi sıfat Fazlaca bir özelliği ve değeri olmayan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
diaspora Yunanca "Herhangi bir ulusun yurdundan ayrılmış kolu." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca kopuntu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, diaspora yerine kopuntu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Cümlede -ınca / -ince anlamında zarf-fiil görevinde kullanılan mı / mi ekinden sonra virgül konmaz: Ben aç yattım mı kötü kötü rüyalar görürüm nedense. (Orhan Kemal)

Günün atasözü/deyimi:
hop oturup hop kalkmak
Öfke, heyecan vb. duygular sebebiyle yerinde duramaz olmak, kalkıp kalkıp oturmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/07/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kloşet isim Fransızca clochette Toplantı vb.nde katılımcıları bir araya getirmek, uyarmak, toplantıyı başlatmak amacıyla kullanılan çıngırak.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
plaza İspanyolca "Birçok satış merkezinin bir arada bulunduğu yer." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca iş merkezi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, plaza yerine iş merkezi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Büyük harflerin kullanıldığı yerlerde bulunan ve, ile, veya, yahut, ki, da, de sözleriyle mı, mi, mu, mü soru eki küçük harfle yazılır: Mai ve Siyah, Leyla ile Mecnun, Turfanda mı, Turfa mı? Diyorlar ki, Dünyaya İkinci Geliş yahut Sır İçinde Esrar, Ben de Yazdım.

Günün atasözü/deyimi :
kaymak gibi
1) Bembeyaz ve pürüzsüz. 2) Tadı güzel ve yumuşak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/07/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mütevazı sıfat (müteva:zı) Arapça1. Kendi değerini olduğundan aşağı gösteren, başkalarını küçük görmeyen, büyüklenmeyen (kimse), alçak gönüllü, tevazulu: "Sakin, mütevazı ve kalabalıktan kaçan ruhunu incitmemek için onu, birkaç kişi ile sırtımda ebedî makamına ben götürdüm."- A. H. Müftüoğlu. 2. Gösterişsiz, iddiasız: "Düğün sahibinin bütçesi ne kadar dar ve mütevazı olursa olsun, hokkabaz şarttı."- S. Ayverdi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
inovatif İngilizce innovative "Değişen koşullara uyabilmek için toplumsal, kültürel ve yönetimsel ortamlarda yeni yöntemleri kullanan kimse." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca yenileşimci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, inovatif yerine yenileşimci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Millî ve dinî bayramlarla özel günlerin adları büyük harfle başlar: Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, 19 Mayıs Atatürk'ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı, Ramazan Bayramı, Nevruz Bayramı, Anneler Günü, Öğretmenler Günü, Dünya Tiyatrolar Günü, 14 Mart Tıp Bayramı, Hıdırellez.

Günün atasözü/deyimi :
(birinin) kazanı kapalı kaynamak
1. Ne yaptığı, nelerle uğraştığı anlaşılamamak. 2. İçyüzü bilinmemek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/07/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mütevazi sıfat, eskimiş (müteva:zi:) 1. matematik Paralel. 2. Birbirine paralel olan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
metropol Fransızca métropole "1. Bir ülkenin veya bir bölgenin çevresindeki yerleşim yerlerine ekonomik ve toplumsal yönlerden hâkim olan ve genellikle ülkenin başka ülkelerle olan her türlü ilişkisinin sağlandığı en önemli kenti, 2. Bir ülkedeki büyük kentlerden herhangi biri." anlamlarına gelen bu söz için Kurumumuzca ana kent karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, metropol yerine ana kent sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kelimelerden her ikisi veya ikincisi, birleşme sırasında anlam değişmesine uğradığında bu tür birleşik kelimeler bitişik yazılır: altınbaş (kavun), beşikörtüsü (çatı biçimi), bülbülyuvası (tatlı), kargaburnu (alet), yalıçapkını (kuş).

Günün atasözü/deyimi :
abacı kebeci (ara yerde) sen neci?
Seni ilgilendirmeyen bir işe niçin karışıyorsun?
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/07/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
üç aylar çokluk, isim, din b. Ay takviminde recep, şaban ve ramazan aylarına verilen toplu ad.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fitness İngilizce "Sağlık kurallarına dikkat ederek sürdürülen hayat." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca sağlıklı yaşam karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fitness yerine sağlıklı yaşam sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Şehir, kent, köy, mahalle, dağ, tepe, deniz, göl, ırmak, su, çay vb. kelimelerle kurulmuş sıfat tamlaması ve belirtisiz isim tamlaması kalıbındaki yer adları bitişik yazılır: Akşehir, Atakent, Çengelköy, Yenimahalle, Karadağ, Kocatepe, Karadeniz, Acıgöl, Yeşilırmak, Karasu, Akçay.

Günün atasözü/deyimi :
gümüş sağ olsun, altın gidekosun
Elde bulunan değersiz bir şey, elde edilmesi güç olan daha değerli bir şeyden üstün tutulmalıdır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/07/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kümbet isim, mimarlık Farsça 1. Kubbe. 2. Damı koni, piramit biçiminde olan yuvarlak veya köşeli yapı: "Mezarlığın ortasında altı adet mermer sütunlu harap bir kümbet göze çarpar." - S. M. Alus.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
promosyon Fransızca promotion "Bir ürünü geniş kitlelere tanıtmak ve o ürünün sürümünü sağlamak amacıyla yapılan çeşitli çalışmalar." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca özendirme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, promosyon yerine özendirme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Millet, boy, oymak adları büyük harfle başlar: Türk, Alman, İngiliz, Rus, Arap, Japon; Oğuz, Kazak, Kırgız, Özbek, Tatar; Karakeçili, Hacımusalı.

Günün atasözü/deyimi :
bin tasa bir borç ödemez
Borçlu ne denli üzülürse üzülsün borç sıkıntısından kurtulamaz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/07/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kongre isim (ko'ngre) Fransızca congrès 1. Çeşitli ülkelerden yöneticilerin, elçilerin, delegelerin katılmasıyla yapılan toplantı: "Sonradan öğrendim ki bu efendiler ticaret kongresine gelmiş delegelermiş."- M. Ş. Esendal. 2. Bir kuruluşun, gündemindeki sorunları, temel konuları konuşmak ve yeni kurullar seçmek üzere belli sürelerle veya gerektikçe yaptığı genel toplantı, kurultay. 3. Amerika Birleşik Devletlerinde Temsilciler Meclisi ile Senato'nun bir aradayken aldıkları ad.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ordövr Fransızca hors-d'oeuvre "Yemekten önce sofraya getirilen soğuk yiyecekler." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca yemekaltı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ordövr yerine yemekaltı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
-a, -e, -ı, -i, -u, -ü zarf-fiil eklerinin bilmek, vermek, kalmak, durmak, gelmek ve yazmak fiilleriyle oluşturduğu tasvirî fiiller bitişik yazılır: düşünebilmek, gelivermek, uyuyakalmak, gidedurmak, çıkagelmek, öleyazmak.

Günün atasözü/deyimi :
efendim nerede, ben nerede?
Ben ne diyorum, siz ne diyorsunuz?
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/07/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Meşrutiyet özel, isim, tarih Osmanlı Devleti'nde 1876 Anayasasıyla başlayan ve 1918 Mondros Mütarekesine kadar süren, I. ve II. Meşrutiyet dönemi adlarıyla anılan süre.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
seans Fransızca séance "1. Bir işin yapılmasına ayrılan çalışma süresi." ve "2. Sinema, tiyatro, konser vb. sanat dallarında verilen gösterilerden her biri." anlamlarını taşımaktadır. Kurumumuzca sözün ilk anlamı için oturum; ikinci anlamı için de gösterim karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, seans yerine oturum ve/veya gösterim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sayılardan sonra sıra bildirmek için nokta konur: 3. (üçüncü), 15. (on beşinci); II. Mehmet, XIV. Louis, XV. yüzyıl; 2. Cadde, 20. Sokak, 4. Levent.

Günün atasözü/deyimi :
iki kulak bir dil için
Çok dinleyip az söylemeli.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/07/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
basın dünyası isim Görsel ve yazılı basın organları ile bunlarda görev yapanların tümü, medya camiası.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
standart Fransızca standard "1. Belli bir tipe göre yapılmış veya ayrılmış, 2. Belirli ölçülere, yasaya, kullanıma uygun olan, 3. Örnek veya temel olarak alınabilen." anlamlarında kullanılan bu söz için Kurumumuzca ölçünlü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, standart yerine ölçünlü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Baş sözüyle oluşturulan sıfat tamlamaları bitişik yazılır: başağırlık, başbayan, başkahraman, başkent, başpehlivan, başrol.

Günün atasözü/deyimi :
eli aza varmamak
Bir şeyi gereğinden çok alma veya verme alışkanlığında olmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/07/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
klinik araştırma isim tıp Bir ilacın klinik etkilerini tanımlama veya doğrulama amacıyla yapılan, temel hedefi ilacın güvenirliliğini sorgulamak olan işlem.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
gusto İtalyanca "Herhangi bir alanda, güzel olanı güzel olmayandan ayırabilme yetisi." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca beğeni karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, gusto yerine beğeni sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Hitap için kullanılan kelimelerden sonra virgül konur: Efendiler, bilirsiniz ki hayat demek mücadele, müsademe demektir. (Mustafa Kemal Atatürk)

Günün atasözü/deyimi :
ağzı eğri, gözü şaşı ensesinden belli olur
Bir insanda bulunan eksikler, onun tutum ve davranışlarından belli olur.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/07/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
koreografi isim Fransızca choréographie 1. Dans adımlarının kâğıda geçirilmesi. 2. Defile, müzikli gösteri vb. gösterilerdeki programın genel hatları. 3. Bir baleyi oluşturan adım, figür ve anlatımların bütünü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
tandans Fransızca tendance "Bir şeyi sevmeye, istemeye veya yapmaya içten yönelme." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca eğilim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, tandans yerine eğilim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özne olarak kullanıldıklarında bu, şu, o işaret zamirlerinden sonra virgül konur: Bu, benim gibi yazarlar için hiç kolay olmaz.

Günün atasözü/deyimi :
endazeyi şaşırmak
Ne yapacağına bir türlü karar verememek, telaşlanmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/07/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
apolitik sıfat (a'politik) Fransızca apolitique Siyasi görüş ve olaylardan habersiz veya onlara kayıtsız kalan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
alivre Fransızca à livrer ekonomi "Ürünün üretim aşamasında, tamamlandığında teslim edilmek üzere önceden pey verilerek yapılan satış." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca önceden satış karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, alivre yerine önceden satış sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Şart ekinden sonra virgül konmaz: Tenha köşelerde ağız ağıza konuşurken yanlarına biri gelecek olursa hemen susuyorlardı. (Reşat Nuri Güntekin)

Günün atasözü/deyimi :
abliyi kaçırmak (bırakmak, koyuvermek)
1) Soğukkanlılığını yitirip davranışlarını denetleyememek. 2) Şaşırıp ne yapacağını bilememek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/07/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mansıp, -bı isim, eskimiş Makam, yüksek dereceli memuriyet: "Paraya pula, mevkiye, mansıba hiç mi hiç önem vermez."- H. Taner.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
viyadük Fransızca viaduc "Vadi, ırmak üstünden demir yolu veya kara yolunun geçişini sağlayan, ayaklar üzerine oturtulmuş yüksek ve uzun köprü." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca köprü yol karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, viyadük yerine köprü yol sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kendisinden sonra örnek verilecek cümlenin sonuna iki nokta konur: Yeni harfler alındıktan sonra eski yazı ile bir tek kelime bile yazmayan iki kişi görmüşümdür: Atatürk ve İnönü! (Falih Rıfkı Atay)

Günün atasözü/deyimi :
aç, yanından kaç
Aç insan tehlikeli olabileceği için ondan uzak durulmalıdır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/07/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
peyzaj isim Fransızca paysage 1. Kır resmi. 2. Bir yerin doğal görünüşü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
plasman Fransızca placement ekonomi "Paranın gelir getirici, taşınır veya taşınmaz herhangi bir mala yatırılması." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca yatırım karşılığı önerilmiştir

Bundan sonra demek ki, plasman yerine yatırım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru eki veya sözü içeren cümle veya sözlerin sonuna soru işareti konur: Ne zaman tükenecek bu yollar, arabacı? (Faruk Nafiz Çamlıbel)

Günün atasözü/deyimi :
engin dallardan murt yememek
Kibirlenmek, gururlanmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/07/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
grup, -bu isim Fransızca groupe 1. Küme: "Bir kadın grubu, gözleri komutanın penceresine dikili duruyor."- H. E. Adıvar. 2. Ortak özellikleri olan varlıklar, nesneler bütünü: "Lehçeler grubu." 3. mecaz Görüşleri, çıkarları bir olan kimseler bütünü, ekip. 4. askerlik Çeşitli sınıf veya birliklere bağlı elemanların, belirli bir taktik görevi gerçekleştirmek üzere, tek komutanın emri altında birleştirilmesinden oluşan kıta topluluğu: "Savaş grubu. Yürüyüş grubu. Savunma grubu."

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
emprovize Fransızca improvise "Birdenbire, içine doğduğu gibi." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca doğaçlama karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, emprovize yerine doğaçlama sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adları büyük harfle başlar: 29 Mayıs 1453 Salı günü, 29 Ekim 1923, 28 Aralık 1982'de göreve başladı. Lale Festivali 25 Haziran’da başlayacak.

Günün atasözü/deyimi :
tıkırı yolunda olmak (gitmek)
Varlıklı olmak, parasal yönden sıkıntısı olmamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 31/07/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
gurup, -bu isim, eskimiş (guru:bu) 1. Ay, güneş, yıldız vb. gök cisimlerinin ufkun altına inmesi. 2. Güneşin batması, batış:"Git bu mevsimde gurup vakti Cihangir'den bak."- Y. K. Beyatlı. 3. mecaz Çökmeye, yok olmaya yüz tutma: "Acaba bir medeniyetin gurubuna mı şahit oluyorduk?"- C. Meriç.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
bilanço İtalyanca bilancio "Bir kuruluşun, bir ticarethanenin belirli bir dönem sonundaki veya belirli bir gündeki taşınır ve taşınmaz varlıkları ile bunları sağlamak için kullanılan öz ve yabancı kaynakları dengeli olarak gösteren çizelge." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca dengelem karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, bilanço yerine dengelem sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Belirli bir tarihi belirtmeyen ay ve gün adları küçük harfle başlar: Okullar genellikle eylülün ikinci haftasında öğretime başlar. Yürütme Kurulu toplantılarını perşembe günleri yaparız.

Günün atasözü/deyimi :
çabalama kaptan ben gidemem
Bu işi yapacak güçte değilim, zorlamanın yararı yok.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
orman kanunu isim Yasaların uygulanamaması sonucu oluşan durum.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
agreman Fransızca agrément "Bir elçinin bir ülkeye atanmasından önce o ülkeden istenen uygun görme yazısı." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca uygunluk karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, agreman yerine uygunluk sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Para birimleri büyük harfle başlamaz: avro, dinar, dolar, lira, kuruş, liret.

Günün atasözü/deyimi :
herkesin ettiği yoluna gelir
Bir kimse başkasına ne yaparsa kendisi de aynı şeyle karşılaşır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
semafor isim Fransızca sémaphore 1. Demir yollarında gündüz mekanik olarak kırmızı bir kol ile gece kırmızı ışıkla işaret veren alet. 2. İki gemi veya gemi ile kıyı istasyonu arasında haberleşmede kullanılan üç kollu işaret sütunu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
underground İngilizce "1. Gizli ve zararlı, yasa dışı, 2. Alışılmışın dışında olan, aykırı." anlamlarında kullanılan bu söz için Kurumumuzca yeraltı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, underground yerine yeraltı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özel ada dâhil olmayan gazete, dergi, tablo vb. sözler büyük harfle başlamaz: Milliyet gazetesi, Türk Dili dergisi, Halı Dokuyan Kızlar tablosu.

Günün atasözü/deyimi :
voli çevirmek
1) Balıkları avlamak için denize fırdolayı ağ salmak. 2) argo Tuzağa düşürmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
vergi dilimi isim Hangi gelir toplamının hangi oranda vergilendirileceğini gösteren dilimlerden her biri.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
refüj Fransızca refuge "Taşıt trafiğinin yoğun olduğu yollarda, yayaların karşıdan karşıya daha kolay geçmelerini sağlamak için yolun ortasında düzenlenmiş kaldırım." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca orta kaldırım karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, refüj yerine orta kaldırım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak adlarında geçen mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak kelimeleri büyük harfle başlar: Gazi Osmanpaşa Mahallesi, Zafer Meydanı, Ziya Gökalp Bulvarı, Nene Hatun Caddesi, Fevzi Çakmak Sokağı.

Günün atasözü/deyimi :
yorgunu yokuşa sürmek
Yapılması zor bir işin, büsbütün güç şartlarda gerçekleştirilmesini istemek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
jargon isim Fransızca jargon Aynı meslek veya topluluktaki insanların kullandıkları özel dil veya söz dağarcığı: "Tıp jargonu."

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
hit İngilizce "En çok beğenilen, en çok tutulan kitap, şarkı vb." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca liste başı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, hit yerine liste başı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dört ve dörtten çok rakamlı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve aralarına nokta konur: 4.567, 326.197, 49.750.812, 28.434.250.310.500.

Günün atasözü/deyimi :
kedinin gideceği samanlığa kadar
Uygunsuz iş yapan kişi, ne kadar kaçarsa kaçsın, kısa zamanda yakayı ele verir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kısa görüşlü sıfat Yeni ve değişik görüşleri benimsemeyen, anlayış göstermeyen (kimse), dar görüşlü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
korelasyon Fransızca corrélation "Bir nesneyi başka bir nesne ile uyarlı kılan bağ." biyolojide ise "Organizmanın değişik yapı, özellik ve olaylarında görülen karşılıklı ilgi." anlamına gelen bu söz için
Kurumumuzca bağıntı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, korelasyon yerine bağıntı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sayılarla oluşturulan iskambil oyunları bitişik yazılır: altmışaltı, ellibir, yirmibir.

Günün atasözü/deyimi :
sırtından atmak
1. Başından savmak. 2. Birinin, bir şeyin sorumluluğunu, yükünü üzerine almamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kırtıpil sıfat, halk ağzında Değersiz, bayağı: "O, kırtıpil yazarların adlarını anmamakla onları kötülediğine inanır."- S. Birsel.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
hands free İngilizce "Dokunmadan, ele alınmadan kullanılabilen." anlamıyla çeşitli alanlarda, daha çok bu tür özelliğe sahip ürünler için kullanılan bu söz için Kurumumuzca dokunmasız karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, hands free yerine dokunmasız sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yüzde ve binde işaretleri yazılırken sayılarla işaret arasında boşluk bırakılmaz: %25, ‰50.

Günün atasözü/deyimi :
mart dokuzunda çıra yak, bağ buda
Mart ayının dokuzunda bağlar kesinlikle budanmalıdır. Bu iş gündüz yetiştirilemezse gece çıra ışığında yapılmaya değecek kadar da önemlidir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
lalanga isim (l'ler ince okunur) Rumca Yağda kızartılarak üzerine şeker veya şerbet dökülen bir tür hamur tatlısı: "Rana bir lalanga yapar, alimallah parmaklarını yalarsın."- E. E. Talu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
amblem Fransızca emblème "Soyut bir şeyin, bir kavramın simgesi olan varlık veya eşya." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca belirtke karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, amblem yerine belirtke sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İmek fiili ünlüyle biten kelimelere eklendiğinde i ünlüsü düşer ve araya y ünsüzü girer: ne-y-se (ne ise), sonuncu-y-du (sonuncu idi), yabancı-y-mış (yabancı imiş).

Günün atasözü/deyimi :
öl dediği yerde ölmek, kal dediği yerde kalmak
Birinin sözünden çıkmamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kazık marka sıfat, argo Çok pahalı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
prototip Fransızca prototype "Örneklik eden biçim veya nesne." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca ilk örnek karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, prototip yerine ilk örnek sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İmek fiili ünsüzle biten kelimelere eklendiğinde i ünlüsü düşer: gelir-se (gelir ise), güzel-miş (güzel imiş), yorgun-du (yorgun idi).

Günün atasözü/deyimi :
mazlumun ahı, indirir şahı
Zulüm gören kimsenin bedduası kesinlikle tutar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Latin harfleri çokluk, isim Eski Roma dönemindeki yazı sistemine dayanan harflerin her biri.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
agnosi Fransızca agnosie ruh bilimi "Tanınan, bilinen varlıkları; görme, işitme vb. duyu organları yoluyla algılayamama durumu." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca tanısızlık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, agnosi yerine tanısızlık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Organ adı veya organ adı yerine kullanılan sözlerden biriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: aşık kemiği, azı dişi, patlak göz, yüzük parmağı.

Günün atasözü/deyimi :
erken kalktım işime, şeker kattım aşıma
İşlerine sabahleyin erken başlayanlar başarıyı kolaylıkla elde ederler.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yengi isim Birçok emek ve tehlikeli uğraşı sonucunda elde edilen mutlu sonuç, utku, galibiyet, galebe, zafer.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
agrandisman Fransızca agrandissement "Fotoğraf ve resimlere boyut kazandırma işlemi." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca büyültme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, agrandisman yerine büyültme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yiyecek, içecek adlarıyla kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: bohça böreği, kuyruk yağı, arpa suyu, beyaz peynir, Adana kebabı, İnegöl köftesi, acı badem kurabiyesi, lop yumurta.

Günün atasözü/deyimi :
köpeksiz köy bulmuş da çomaksız (değneksiz) geziyor
Kendisine engel olacak bir kimse olmadığı için istediği gibi davranıyor.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kaleydoskop, -bu isim Fransızca kaléidoscope Bir ucu buzlu camla kapatılan, metal veya mukavvadan bir boru içine yerleştirilmiş aynaların aracılığıyla, boru içine konulmuş renkli küçük cisimlerin ve görüntülerin oluşturduğu çeşitli biçimleri gösteren araç, çiçek dürbünü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
check-point İngilizce "Denetleme yapılan yer." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca denetim noktası karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, check-point yerine denetim noktası sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yunanca özel adlar yazılırken Yunan harflerinin ses değerlerini karşılayan Türk harfleri kullanılır: Homeros, Karamanlis, Papandreu, Pindaros, Platon, Sokrates, Venizelos.

Günün atasözü/deyimi :
İngiliz sicimi ile asılmak
Bir işi ustasına yaptırmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
müsterih sıfat Bütün kaygılardan kurtulup gönlü rahata kavuşan, içi rahat olan (kimse).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
deadline İngilizce "Bir işin bitirilmesi veya borcun ödenmesi için öngörülen sürenin sona ermesi." anlamında çeşitli alanlarda kullanılan bu söz için Kurumumuzca süre sonu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, deadline yerine süre sonu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Rusça özel adlar yazılırken Rus harflerinin ses değerlerini karşılayan Türk harfleri kullanılır: Bolşevik, Brejnev, Çaykovski, Gogol, Gorbaçov, Tolstoy, Yeltsin; Moskova, Omsk, Orenburg, Petersburg, Volga, Yenisey.

Günün atasözü/deyimi :
pöstekiyi kurtarmak
Hoş olmayan bir durumdan kurtulmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
solak, -ğı isim 1. Genellikle sol elini kullanan kimse. 2. tarih Yeniçeri Ocağının, padişahın gözeticiliğini yapan asker sınıfı: "Yanı başındaki elli altmış solaktan başka yeniçerilerle birlikte bütün birliklerin ileri atılması için buyruk verdi."- N. Atsız.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
brifing İngilizce briefing "Bir konuda özet olarak verilen bilgi veya açıklama." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca bilgilendirme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, brifing yerine bilgilendirme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap, dergi vb.nin künyelerinin sonuna nokta konur: Agâh Sırrı Levend, Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Evreleri, TDK Yayınları, Ankara, 1960.

Günün atasözü/deyimi :
teraziye vurmak
Ayrıntılı bir biçimde düşünmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ay modülü isim Gözlem araçlarını içinde taşıyan, ay araştırmaları için kullanılan ve ay yüzüne yumuşak iniş yapan araç, ay örümceği.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fair-play İngilizce "Kurallara ve karşılıklı hoşgörüye bağlı kalınarak oynanan oyun." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca dürüst oyun karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fair-play yerine dürüst oyun sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bitki türlerinden birinin adıyla kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: ayrık otu, taşkıran otu; ateş çiçeği, mum çiçeği; dantel ağacı, süt ağacı; helvacı kökü, meyan kökü; at kestanesi, kuzu kestanesi; kuru incir, kuru soğan.

Günün atasözü/deyimi :
anamın (babamın) öleceğini bilseydim kulağı dolu darıya satardım
İnsan en değerli malının karşılıksız olarak elinden gideceğini bilse onu yok denecek kadar az bir paraya satar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
vasistas isim (va'sistas) Fransızca vasistas Pencere veya kapının üst yanında bulunan ve oda havasının değiştirilmesine yarayan, açılır kapanır bölüm: "Başucundaki vasistası açar, kapıyı da aralık bırakırdı cereyan yapsın diye."- A. Kulin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
check-out İngilizce "Konaklama yerlerinden ayrılırken yapılan işlem." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca çıkış işlemi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, check-out yerine çıkış işlemi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Gök cisimleri ayrı yazılır: Çoban Yıldızı, Kervan Yıldızı, kuyruklu yıldız; gök taşı, meteor taşı.

Günün atasözü/deyimi :
mezar taşı ile övünülmez
Kişi geçmişteki atalarıyla değil kendi yaptıklarıyla övünmelidir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sırça köşk isim Kendini toplumdan soyutlayan kimsenin, kendi içinde oluşturduğu dünya.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
baypas İngilizce by-pass tıp "Vücudun bir yerinden alınan damarı, tıkanmış damarın yerine koyarak yapılan tedavi, damar aktarma." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca köprüleme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, baypas yerine köprüleme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Arapça kurala göre oluşturulan tamlamalar ve kalıplaşmış biçimler bitişik yazılır: aliyyülâlâ, fevkalade, hıfzıssıhha, şeyhülislam, tahtelbahir, tahteşşuur; âlemşümul, aleykümselam, fenafillah, maşallah, velhasılıkelam.

Günün atasözü/deyimi :
ekmediği yerden biter
Umulmayan ve istenilmeyen yerde karşılaşılan kimseler için kullanılan bir söz.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
deprem ortası isim, jeoloji Depremin gerçekleşmesine neden olan fay kırılmasının tam olarak gerçekleştiği yer, merkez üs, episantır.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
portör Fransızca porteur "Kendisi hastalığa yakalanmaksızın o hastalığın sebebi olan mikrobu taşıyan kimse veya hayvan." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca taşıyıcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, portör yerine taşıyıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Hayvan türlerinden birinin adıyla kurulan sözler ayrı yazılır: kılıç balığı, bıyıklı balık; çalı kuşu, alıcı kuş, boğmaklı kuş; ipek böceği, çalgıcı böcek; at sineği, meyve sineği, deniz yılanı, dağ sıçanı, kaya örümceği, Pekin ördeği, Ankara kedisi, yaban domuzu.

Günün atasözü/deyimi :
tatlı tatlı yemenin acı acı geğirmesi olur
Hoşlandığı şeyleri sonunu düşünmeden yapan kimse bir süre sonra sıkıntıya düşer.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
buyot isim Fransızca bouillotte Genellikle hastalık anında kullanılan sıcak su torbası.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
format İngilizce "Yazı ve simgelerin bilgisayarda kullanılmaya elverişli çerçevesi, düzeni." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca biçim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, format yerine biçim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru eki veya sözü bulunmamasına karşın soru bildiren cümle veya sözlerin sonuna soru işareti konur: Gümrükteki memur başını kaldırdı:- Adınız?

Günün atasözü/deyimi :
kulakları paslanmak
Uzun süredir müzik dinlememiş olmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
uçankale isim, askerlik İkinci Dünya Savaşı'nda stratejik amaçlarla kullanılmış olan Amerikan ağır bombardıman uçağı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
curling İngilizce "Buz üzerinde granit taşlarla oynanan bir tür oyun." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca buz topacı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, curling yerine buz topacı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Adres yazılırken apartman numarası ile daire numarası arasına ve semt ile şehir arasına eğik çizgi konulur: Altay Sokağı No. 21/6 Kurtuluş / ANKARA

Günün atasözü/deyimi :
pasaportunu eline vermek
Birini kovmak, işten atmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
iç tüzük, -ğü isim, hukuk Bir kuruluş, meclis, kurum vb.nin iç işlerini düzenleyen tüzük, dâhilî nizamname.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
non-stop İngilizce "Otobüs mola vermeden, duraklarda durmadan (gitmek)." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca duraksız karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, non-stop yerine duraksız sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tırnak içinde verilen cümlenin içinde yeniden tırnağa alınması gereken bir sözü belirtmek için tek tırnak kullanılır: Edebiyat öğretmeni "Şiirler içinde ‘Han Duvarları’ gibisi var mı?" dedi ve Faruk Nafiz’in bu güzel şiirini okumaya başladı.

Günün atasözü/deyimi :
haddeden geçirmek
1) Madenleri tel durumuna getirmek için haddeyi kullanmak. 2) mec. Bütün ayrıntılarıyla incelemek, dikkatle araştırmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
içi çıfıt çarşısı sıfat Her işte aklından kötülük geçiren (kimse).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
afoni Fransızca aphonie "Ses kirişlerinin çeşitli sebeplerle işleyememesi yüzünden sesin kısılıp yok olması" anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca ses yitimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, afoni yerine ses yitimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Farklı kelimelerden oluşan renk adları bitişik yazılır: baklaçiçeği, balköpüğü, camgöbeği, devetüyü, fildişi, gülkurusu, kavuniçi, narçiçeği, ördekbaşı, ördekgagası, tavşanağzı, tavşankanı, turnagözü, vapurdumanı, vişneçürüğü, yavruağzı

Günün atasözü/deyimi :
cumartesi kibarı gibi süslenmek
Özentili fakat zevksiz bir biçimde süslenmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
asalak, -ğı isim, biyoloji 1. Bir canlıda sürekli veya geçici olarak yaşayıp ona zarar veren başka canlı, parazit. 2. sıfat, mecaz Başkalarının sırtından geçinmeyi alışkanlık edinen (kimse), abacı, ekti, otlakçı, parazit, tufeyli.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
agnostik Fransızca agnostique fel. "Tanrı'nın ve evrenin nereden türediğinin bilinmediğini ve bilinemeyeceğini ileri süren öğretiyi benimseyen (kimse)." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca bilinemezci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, agnostik yerine bilinemezci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bir topluluğun yöneticisi anlamındaki başı sözüyle oluşturulan belirtisiz isim tamlamaları bitişik yazılır: aşçıbaşı, binbaşı, çarkçıbaşı, çeribaşı, elebaşı, mehterbaşı, onbaşı, ustabaşı, yüzbaşı.


Günün atasözü/deyimi :
ha Hoca Ali ha Ali Hoca
Değişik gibi gösterilen iki şeyin, gerçekte aynı olduğunu anlatan bir söz.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şapka isim (şa'pka) Rusça 1. Keçe, hasır, kumaş, ip vb. ile yapılan başlık: "Türkler başlık olarak 1925'te şapkayı kabul ettiler." 2. Boru, baca, direk vb. şeylerin açık olan üst bölümünü havanın etkisinden korumak için takılan başlık: "Soba borusu şapkası. Lamba şapkası." 3. bitki bilimi Bazı bitkilerde, özellikle mantarlarda sapın üstünde bulunan, üreme organlarını taşıyan şapka biçimindeki organ. 4. dil bilgisi Düzeltme işareti.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
epilog Fransızca épilogue ed. "Bazı edebî eserlerde yer alan son söz niteliğindeki bölüm." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca son söz karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, epilog yerine son söz sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tabela, levha ve levha niteliğindeki yazılarda geçen kelimeler büyük harfle başlar: Giriş, Çıkış, Müdür, Vezne, Başkan, Doktor, Otobüs Durağı, Dolmuş Durağı, III. Kat, IV. Sınıf, I. Blok.

Günün atasözü/deyimi :
terlemeden para kazanılmaz, solumadan can verilmez
Emek harcanmadan para kazanılması mümkün değildir
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bungalov isim Fransızca bungalow 1. Hindistan'da tek katlı, genellikle tahtadan yapılmış, veranda ile çevrili ev: "Onun hafıza ve hatırasında artık Seylan Yaylası'ndaki kırmızı bungalov yok."- R. H. Karay. 2. Genellikle tahtadan yapılmış, tek katlı ev

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
flaşör Fransızca flasheur "Taşıtlarda uyarı için dört sinyal lambasının aynı anda yanıp sönmesini sağlayan düzen." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca dörtlü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, flaşör yerine dörtlü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Saray, köşk, han, kale, köprü, anıt vb. yapı adlarının bütün kelimeleri büyük harfle başlar: Topkapı Sarayı, İshakpaşa Sarayı, Çankaya Köşkü, Horozlu Han, Ankara Kalesi, Alanya Kalesi, Galata Köprüsü, Mostar Köprüsü, Beyazıt Kulesi, Zafer Abidesi, Bilge Kağan Anıtı.

Günün atasözü/deyimi :
tazı o tazı ama çulu değişmiş
1) Tanıdığımız sıradan kişi işbaşına geçmiş. 2) Giyim kuşamını düzelttiği için tanınamaz olmuş.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kör kurşun isim Rastgele veya bir başkasına atıldığı hâlde diğer bir kimsenin ölmesine, yaralanmasına neden olan kurşun, serseri kurşun.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
printer İngilizce "Bilgisayarda hazırlanan metnin yazılı sayfa hâlinde dökümünü veren araç." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca yazıcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, printer yerine yazıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kişi adlarıyla soyadları büyük harfle başlar: Mustafa Kemal Atatürk, Ahmet Haşim, Sait Faik Abasıyanık, Yunus Emre, Necip Fazıl Kısakürek, Vilhelm Thomsen.

Günün atasözü/deyimi :
eme seme yaramamak
1) Bir işe yaramamak. 2) Beğenilmemek, takdir edilmemek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
taarruz isim Arapça Saldırı: "Herhangi bir devletin İstanbul'a taarruzu artık hatırından geçmiyordu."- Y. K. Beyatlı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
stator Fransızca fiz. "Dalgalı akımlı elektrik motor veya üreteçlerinde hareketsiz bölüm." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca duruk karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, stator yerine duruk sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Resmî yazışmaların imza bölümünde soyadları büyük harfle yazılır: Ahmet KEMALOĞLU, Zeynep ÖZGÜR, Aliye SUNGUR.

Günün atasözü/deyimi :
tek kürekle mehtaba çıkmak
1) Tam olarak hazırlanmadan bir işe kalkışmak. 2) Beceriksizce alay etmeye çalışmak
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mehil, -hli isim, eskimiş, hukuk Arapça mehl 1. Bir işin tamamlanması için tanınan ek süre, önel. 2. İş sözleşmesine göre işçinin işine son verileceğinin işten çıkarılmadan önce işveren tarafından kendisine bildirilme süresi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
hedging İngilizce eko. "Bankacılık alanında, bir malda veya bir menkulde gelecekte ortaya çıkacak fiyat değişikliklerine karşı korunmak amacıyla vadeli bir sözleşme yapılması." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca koruma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, hedging yerine koruma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Gezegen ve yıldız adları büyük harfle başlar: Halley, Merkür, Neptün, Satürn vb. Ancak Dünya, Güneş, Ay kelimeleri gezegen anlamı dışında kullanıldığında küçük harfle başlar.

Günün atasözü/deyimi :
zarf atmak
1) Dolandırıcı zarf vb. kullanarak bir tür para sızdırmak veya çarpmak. 2) Karşısındakinin duygu ve düşüncelerini öğrenmek amacıyla uygun sözler söylemek veya bazı davranışlarda bulunmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mehil müddeti isim Önceden tanınan ek süre.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
instant coffee İngilizce "Granül hâline getirilen kahveye sıcak su veya süt eklenerek hazırlanan içecek." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca hazır kahve karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, instant coffee yerine hazır kahve sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bir bilginin şüpheyle karşılandığını veya kesin olmadığını göstermek için kullanılan soru işareti yay ayraç içine alınır.

Günün atasözü/deyimi :
ya devlet başa ya kuzgun leşe
Büyük bir başarıya ulaşmak için yok olma tehlikesi bile göze alınır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
salamanje isim Fransızca salle à manger Yemek yenilen oda, yemek odası, yemek salonu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
izolatör Fransızca isolateur fiz. "Elektrik iletkenliği sıfır veya çok zayıf olan (cisim veya madde)." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca yalıtkan karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, izolatör yerine yalıtkan sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Başka bir kimseden veya yazıdan olduğu gibi aktarılan sözler tırnak içine alınır: Ulu önderin "Ne mutlu Türk’üm diyene!" sözü her Türk'ü duygulandırır.

Günün atasözü/deyimi :
bağ babadan, zeytin dededen kalmalı
Bağ bir kuşaklık, zeytin ise en azından iki kuşaklık bir zaman geçtikten sonra bol ürün verir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Zafer Bayramı özel, isim 30 Ağustos 1922'de kazanılan büyük zaferi kutlamak üzere yasayla kabul edilmiş olan resmî bayram.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
koordinasyon Fransızca coordination "Belli bir amaca ulaşmak için türlü işler arasında bağlantı, ilişki, düzen ve uyum sağlama." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca eş güdüm karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, koordinasyon yerine eş güdüm sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Satıra sığmayan kelimeler bölünürken satır sonuna kısa çizgi konur.

Günün atasözü/deyimi :
güzele kırk günde doyulur, iyi huyluya kırk yılda doyulmaz
Yüz güzelliğinden ziyade huy güzelliği daha değerlidir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 30 Mart 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 31/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
motor yenileme isim Motorun aşınmış veya bozulmuş silindir, piston, krank mili vb. parçalarının çeşitli işlemler uygulanarak veya değiştirilerek çalışır duruma getirilmesi, rektifiye.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kontratak Fransızca contre-attaque spor "Karşı takımın yaptığı bir akını durdurup hemen akına geçme." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca karşı akın karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kontratak yerine karşı akın sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşma vb.duyguları anlatan cümlelerin sonuna ünlem konur: Hava ne kadar da sıcak! Aşk olsun! Ne kadar akıllı adamlar var!

Günün atasözü/deyimi :
altın leğene kan kusmak
Varlık içinde sıkıntı çekerek yaşamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/09/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kinetik enerji isim, fizik Bir cismin hareketini sağlayan veya hareket eden cisimlerde bulunan enerji.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kreasyon Fransızca création "Özel yetenekle ortaya konulan eser veya nesne." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yaratım karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kreasyon yerine yaratım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Nesne, eşya ve alet adlarından biriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: kireç taşı, yaprak taş, duvar takvimi, kriz masası, kurtarma aracı, çekme demir, tuz ruhu.

Günün atasözü/deyimi :
davulu biz çaldık, parsayı başkası topladı
Biz çalıştık çabaladık fakat başkası yararlandı.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/09/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tekke isim, tarih Arapça 1. Tarikattan olanların barındıkları, ibadet ve tören yaptıkları yer, dergâh: "Hemen her ev yarı saray ve yarı tekke gibi bir şeydi."- A. Ş. Hisar. 2. İşsiz güçsüz kimselerin buluşup sığındıkları yer. 3. argo Esrar içilen üstü kapalı yer. 4. argo Hapishane: "Bakıyorum, tekke sana yaramış, dedi. Ne zaman çıktın?"- T. Yücel.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
metatez Fansızca métathèse db. "Bir kelime içinde birbirini izleyen iki ünsüzün yer değiştirmesi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca göçüşme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, metatez yerine göçüşme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kendisinden sonra açıklama yapılan cümlenin sonuna iki nokta konur: Bu kararın istinat ettiği en kuvvetli muhakeme ve mantık şu idi: Esas, Türk milletinin haysiyetli ve şerefli bir millet olarak yaşamasıdır. (Mustafa Kemal Atatürk)

Günün atasözü/deyimi :
söz var dağa çıkarır, söz var dağdan indirir
Sözün insanlar üzerinde etkisi büyüktür; yerinde söylenen sözler işlerin yoluna girmesini sağlar, ölçüsüz ve sert söylenen sözler ise karşıdakini öfkelendirir, kötü sonuçlara yol açabilir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/09/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
deyyus sıfat, hakaret yollu Arapça 1. Karısının veya kendisine çok yakın bir kadının iffetsizliğine göz yuman (kimse). 2. ünlem (de'yyus) Bir sövgü sözü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
metastaz Fransızca métastase tıp "Organizmanın herhangi bir noktasında bulunan bir hastalığın organizmanın başka bir yerine sıçraması." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yayılma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, metastaz yerine yayılma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Saat, para tutarı, ölçü, istatistik verilere ilişkin sayılar rakam ile yazılır: 17.30'da, 11.00’de, 1.500.000 lira, 25 kilogram, 150 kilometre, 15 metre kumaş, 1.250.000 kişi.

Günün atasözü/deyimi :
eğrisi doğrusuna gelmek
Olmayacak gibi görünen bir iş, bir girişim, rastlantı sonucu olumlu bitmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/09/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dahi bağlaç 1. Da, de: "Ben dahi başka bir diyara gitmek için izin talep ederim."- A. Kabaklı. 2. Bile: "Oysa bu arada o, sizi hiç tanımıyor dahi olabilir."- E. Şafak.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
multivizyon Fansızca multivision "Görsel veya işitsel iletişim araçlarını bir arada kullanarak herhangi bir konuyu daha yönlü tanıtma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çoklu gösterim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, multivizyon yerine çoklu gösterim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birden çok heceli olup a, e ünlüleri ile biten fiiller, ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında bu fiillerdeki a, e ünlülerinde söyleyişte yaygın bir daralma (ı ve i'ye dönüşme) eğilimi görülür. Ancak bunlar yazıya geçirilmez: başlayan, atlayarak, saklayalı, atmayalım, izlemeyecek.

Günün atasözü/deyimi :
maça beyi gibi kurulmak
Bir yere saygısızca yayılıp oturmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/09/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dâhi isim (da:hi Arapça Olağanüstü yeteneği ve yaratıcı gücü olan kimse, deha: "Atatürk, bilmek için öğrenmiş olmaya ihtiyacı olmayan dâhiler soyundandı."- H. Taner.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
aleksi Fransızca alexie tıp "Görmede hiçbir bozukluk olmadığı hâlde okuma yetisinin yok olması." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca okuma yitimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, aleksi yerine okuma yitimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dil ve lehçe adları büyük harfle başlar: Türkçe, Almanca, İngilizce, Rusça, Arapça; Oğuzca, Kazakça, Kırgızca, Özbekçe, Tatarca.

Günün atasözü/deyimi :
her aşın kaşığı olmak
Her işe karışmak, her şeye burnunu sokmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/09/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
küheylan isim (küheyla:nı, l ince okunur) Arapça Soylu Arap atı: "Dağın ardında bir nazlı sultanım / Tavlamda doru bir küheylanım"- A. M. Dranas.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
asparagas İngilizce asparagus "Gerçek olmayan, gerçekmiş gibi gösterilen haber." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca uydurma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, asparagas yerine uydurma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Devlet adları büyük harfle başlar: Türkiye Cumhuriyeti, Amerika Birleşik Devletleri, Suudi Arabistan, Azerbaycan Cumhuriyeti.

Günün atasözü/deyimi :
Arap'ın yalellisi gibi
Usanç verecek biçimde sürüp giden (iş, konuşma vb.).
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/09/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hemoglobin isim, biyoloji (l ince okunur) Fransızca hémoglobine Alyuvarların yapısında bulunan, dokulardan karbondioksidi akciğerlere, akciğerlerden oksijeni dokulara taşıyan, demir içeren ve kana kırmızı rengini veren protein.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
şarj Fransızca charge fiz. "Bir yere, bir nesneye elektrik yükü biriktirme, doldurma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yükleme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, şarj yerine yükleme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Küçük harflerle yapılan kısaltmalara, kelimenin okunuşu esas alınarak ek getirilir: cm'yi, kg'dan, mm'den, YKr’un.

Günün atasözü/deyimi :
paradan çıkmak
Para harcamak zorunda kalmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/09/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
okuryazar sıfat (oku'ryazar) Okuma yazması olan, öğrenim görmüş (kimse): "Şimdi Diyarbakır'ın okuryazar gençlerinin hepsi beni tanıyor."- H. E. Adıvar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
in-line skate İngilizce "Özel olarak yapılmış ayakkabıların altına yerleştirilmiş krampona benzeyen bir dizi tekerlekle kayılarak yapılan bir spor dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kaykaç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, in-line skate yerine kaykaç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"Arasında, ve, ile, ila, ...-den ...-e" anlamlarını vermek için kelimeler veya sayılar arasında kısa çizgi kullanılır: Aydın-İzmir yolu, Türk-Alman ilişkileri, Ural-Altay dil grubu, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, 09.30-10.30, Beşiktaş-Fenerbahçe karşılaşması, Manas Destanı'nda soy-dil-din üçgeni, 1914-1918 Birinci Dünya Savaşı, Türkçe-Fransızca Sözlük.

Günün atasözü/deyimi :
(birinde) hoşafın yağı kesilmek
Söz söyleyemeyecek, karşılık veremeyecek, bir şey yapamayacak bir duruma düşmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/09/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Ramazan Bayramı özel, isim Ay takvimine göre Şevval ayının ilk üç gününde kutlanan dinî bayram, Şeker Bayramı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
izoterm Fransızca isotherme coğ. "Sıcaklığı eşit olan (yeryüzü noktası)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca eş sıcak karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, izoterm yerine eş sıcak sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra ünlem konur: Ak tolgalı beylerbeyi haykırdı: İlerle! (Yahya Kemal Beyatlı)

Günün atasözü/deyimi :
bey aşı borç, düğün aşı ödünç
Beyin sofrasında ağırlanan kimsenin karşılık olarak beye ziyafet vermesi kolay olmadığından bu bir borç olarak kalır; düğün aşı yiyen de günün birinde kendisinin yapacağı düğüne önceden gittiği düğün sahibini çağırarak borcun altından kalkar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/09/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
berceste sıfat, eskimiş Farsça 1. Güzel, latif. 2. Seçilmiş, seçme. 3. isim, edebiyat Sanat değeri yüksek olan dize.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
mobilize Fransızca mobilisé "Hareketi olan, yer değiştirebilen." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca hareketli karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, mobilize yerine hareketli sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sözün bir yerde kesilerek geri kalan bölümün okuyucunun hayal dünyasına bırakıldığını göstermek veya ifadeye güç katmak için üç nokta konur: Sana uğurlar olsun... Ayrılıyor yolumuz! (Faruk Nafiz Çamlıbel)

Günün atasözü/deyimi :
kapı arkası bile gurbet
Bir insan evinden ayrıldığında pek uzağa gitmese bile kendini gurbete çıkmış gibi hisseder.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/09/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kelalaka ünlem, argo (ke'lala:ka, l ince okunur) Fransızca + Arapça "İlgisi yok, ne ilgisi var" anlamlarında kullanılan bir söz.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
abluka İtalyanca abloco "Bir ülkenin veya bir yerin dış dünya ile olan her türlü bağlantısını kuvvet kullanarak kesme." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kuşatma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, abluka yerine kuşatma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Zaman bildiren birleşik kelimeler ayrı yazılır: bağ bozumu, gece yarısı, gün ortası, hafta başı, hafta sonu

Günün atasözü/deyimi :
et ne kadar arık olsa üstüne ekmek yaraşır
Bilgili ve görgülü kişi, zengin olmasa da bilgisiz ve görgüsüz kişilerin üstünde yer alır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/09/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
halk oylaması isim, hukuk Halkın türlü siyasi ve toplumsal sorunlar karşısında olumlu veya olumsuz görüşünü belirlemek için başvurulan oylama, plebisit, referandum.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
free-shop İngilizce "Gümrük vergisi ödenmesi gerekmeyen malların satışının yapıldığı mağaza." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca gümrüksüz mağaza karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, free-shop yerine gümrüksüz mağaza sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge adlarının her kelimesi büyük harfle başlar: Medeni Kanun, Atatürk Uluslararası Barış Ödülü Tüzüğü, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği.

Günün atasözü/deyimi :
etme bulursun, inleme ölürsün
Nasıl davranırsan öyle karşılık görürsün.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/09/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
herzevekil sıfat, eskimiş (herze'vekil) Farsça + Arapça 1. Kendisini ilgilendirmeyen işlere karışan (kimse). 2. Saçma sapan, gereksiz konuşan (kimse).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
gravimetre Fransızca gravimètre "Yer yer değişen yer çekiminin tam ve gerçek değerini dikey olarak belirlemeye yarayan araç." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çekimölçer karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, gravimetre yerine çekimölçer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kurum, kuruluş, kurul, merkez, bakanlık, üniversite, fakülte, bölüm, kanun, tüzük, yönetmelik sözleri asılları kastedildiğinde büyük harfle başlar: Türkiye Büyük Millet Meclisi her yıl 1 Ekim’de toplanır. Bu yıl ise Meclis, yeni döneme erken başlayacak.

Günün atasözü/deyimi :
yol yapmak
1) Yol oluşturmak. 2) mec. Kandırmaya çalışmak, avutmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/09/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
numerik sıfat Fransızca numérique 1. Sayısal. 2. zarf Sayı bakımından.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
jaluzi Fransızca jalousie "İçeriden görülmeksizin dışarıyı görmeyi sağlayan, şerit biçiminde metal veya plastik levhalardan yapılmış bir tür pencere kapama düzeni." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca şerit perde karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, jaluzi yerine şerit perde sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap, dergi vb.nin künyelerinde yazar, eser, basımevi vb. maddelerden sonra virgül konur: Falih Rıfkı Atay, Tuna Kıyıları, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1938.

Günün atasözü/deyimi :
zahirenin (çiftçinin) ambarı sabanın ucundadır
İyi sonuç almak isteyen kişi işine dört elle sarılmalıdır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/09/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mesnet, -di isim Arapça mesned 1. Dayanak. 2. eskimiş Mevki, makam: "Annem ata, arabaya, kendi tabirince mansıba, mesnede, hanımefendiliğe can atan bir kadındı."- H. E. Adıvar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
q-matik İngilizce "Banka, hastane vb. yerlerde müşterilere veya hastalara sıra numarası veren makine." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sıra makinesi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, q-matik yerine sıra makinesi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Metin içinde zarf-fiil ekleriyle oluşturulmuş kelimelerden sonra virgül konulmaz: Cumaları bahçede buluştukça kıza kendisinin adi bir mektep talebesi olmadığını anlatmaya çalışıyordu. (Halide Edip Adıvar)

Günün atasözü/deyimi :
önüne düşmek
1) Birinin önünden yürümek. 2) mec. Birine kılavuzluk etmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/09/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mesnetsiz sıfat Dayanağı olmayan: "Mesnetsiz iddialarla bir sonuç alınmaz."

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sabotaj Fransızca sabotage "Bilinçli ve kasıtlı olarak bir işi veya bir durumu bozarak zarara yol açan harekette bulunma." anlamındaki bu söz için dilimizde baltalama karşılığı bulunmaktadır.

Bundan sonra demek ki, sabotaj yerine baltalama sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Konuşma çizgisinden sonraki alıntı cümlesinden sonra virgül konur: - Bu akşam Datça’ya gidiyor musunuz, diye sordu.

Günün atasözü/deyimi :
misafir gibi oturmak
1) Bulunduğu yerden her an ayrılacakmış gibi eğreti, üstünkörü oturmak; 2) mec. Hiç iş yapmadan beklemek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/09/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cihangir isim, eskimiş (cihangi:ri) Farsça Dünyanın büyük bir bölümünü eline geçiren kimse: "Bu yeryüzünden nice cihangirler geçip gitmiştir."- Y. K. Karaosmanoğlu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
reflektör Fransızca réflecteur "Işık, ses, görüntü vb.ni geri göndermek, yansımasını sağlamak amacıyla kullanılan araç." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yansıtıcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, reflektör yerine yansıtıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Cümle içinde özneleri belirtmek için virgül konur: Ahmet Kerim, o gün bu kaygı ile içini yedi durdu. (Y. K. Karaosmanoğlu)

Günün atasözü/deyimi :
külhancının beyliği hamamcılık demişler
Bayağı bir işle uğraşan kimse, yükselse bile ancak yaptığı işle anılır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/09/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dirim kurgu isim Canlılar dünyasını özellikle beynin çalışmasını taklit eden elektronik aletlerden yararlanmayı konu edinen bilim dalı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
panik Fransızca panique "Ani dehşet duygusu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ürkü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, panik yerine ürkü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yer bildiren özel isimlerde kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğunda ekten önce kesme işareti kullanılır: Hisar’dan, Boğaz’dan.

Günün atasözü/deyimi :
öpülecek el ısırılmaz
Saygı gösterilmesi gereken kimse kesinlikle incitilmemelidir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/09/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yüzey araştırması isim Arkeolojik yerleşimlerin bulunması, belgelenmesi ve bunların herhangi bir kazı işlemine başvurulmadan bilimsel yöntemlerle incelenmesi, toprak üstündeki kalıntılarının elde edilip yorumlanması.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
redresör Fransızca redresseur fiz. "İki yönlü bir dalgalı akımı, bir yönlü doğru akıma çevirmeye yarayan aygıt." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca doğrultmaç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, redresör yerine doğrultmaç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sonunda nokta bulunan kısaltmalar kesmeyle ayrılmaz. Bu tür kısaltmalarda ek, noktadan sonra ve kelimenin okunuşuna uygun olarak yazılır: Alm.dan, İng.yi, vb.nin.

Günün atasözü/deyimi :
elekten geçirmek
1) Elemek; 2) Ayıklamak; 3) mec. Araştırma sonunda doğruyu yanlışı, iyiyi kötüyü ayırmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/09/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
etkin okul isim, eğitim bilimi Eğitim etkinliklerinin planlanması, uygulanması ve değerlendirilmesi konularında öğrencilere geniş çapta katılma imkânı sağlayan okul.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
plonjon Fransızca plongeon "Topu yakalamak amacıyla savunmadaki bir oyuncunun yatay olarak sıçraması." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dalış karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, plonjon yerine dalış sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
demek ve yemek fiillerine ünlüyle başlayan bir ek geldiğinde fiil kökündeki e ünlüsü i'ye dönüşür: diyen, diyerek, diyecek, diyelim, diye; yiyen, yiyerek, yiyecek, yiyelim, yiye, yiyince, yiyip. Ancak deyince, deyip sözlerinde e yazılışta korunur.

Günün atasözü/deyimi :
akşam ise yat, sabah ise git
Geceler dinlenme, gündüzler ise iş yapma zamanıdır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/09/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
barış isim 1. Barışma işi: "Biz baba kız biliyorduk ki bu gibi kaçışlar, bir barışla biter."- M. Ş. Esendal. 2. Savaşın bittiğinin bir antlaşmayla belirtilmesinden sonraki durum, sulh, hazar: "Atatürk'ün insan haklarına ve dünya barışına ne kadar saygılı bir lider olduğunu ifade etti."- H. Taner. 3. Böyle bir antlaşmadan sonra insanlık tarihindeki süreç: "Barış içinde yaşamak." 4. Uyum, karşılıklı anlayış ve hoşgörü ile oluşturulan ortam.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
taşizm Fransızca tachisme "Doğa biçimlerini değil, boya biçimlerini değerlendiren ve boya vuruşundan doğan görüntünün, insanın iç coşkusunu anlatmaya yeter olduğunu savunan soyut resim anlayışı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca lekecilik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, taşizm yerine lekecilik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sonunda nokta bulunan kısaltmalar kesmeyle ayrılmaz. Bu tür kısaltmalarda ek, noktadan sonra ve kelimenin okunuşuna uygun olarak yazılır: Alm.dan, İng.yi, vb.nin.

Günün atasözü/deyimi :
baştan kara gitmek
Sonunu düşünmeden hesapsızca, batarcasına yaşamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/09/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cebellezi isim, argo (cebe'llezi:) Hakkı olmayan bir şeyi kendisine mal etme, çalma: "Filmin maliyeti on beş bin dolar tutar mı? Sponsora yirmi beş bin gösterilmiş, aradaki fark elbette cebellezi."- A. İlhan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
statik Fransızca statique "Hareket etmeyen nesnelerin üzerindeki kuvvet dengeleri ile uğraşan bilim dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca duruk karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, statik yerine duruk sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kelime içinde yan yana gelen üç ünsüzden ilk ikisi kendinden önceki ünlüyle, üçüncüsü ise kendinden sonraki ünlüyle hece kurar: alt-lık, Türk-çe, kork-mak.

Günün atasözü/deyimi :
dünür gitmek
Evlenecek bir kimse için kız istemeye gitmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/09/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ekinoks isim, gök bilimi Fransızca équinoxe Gece ile gündüzün eşit olması, gün tün eşitliği, ılım.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
mizanpaj Fransızca mise en page "Gazete, dergi vb. yayınlarda sayfa düzeni yapma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sayfalama karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, mizanpaj yerine sayfalama sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Akım, çağ ve dönem adlarından sonra gelen ekler kesmeyle ayrılmaz: Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatına, Eski Çağın, Yükselme Döneminin.

Günün atasözü/deyimi :
aşure yemeye giden kaşığını cebinde taşır
Bir şeyden yararlanmak isteyen gerekli araçları hazırlamalıdır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/09/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dayak arsızı sıfat Dayaktan korkmaz olmuş, dayak yemeye alışmış (kimse), tokat arsızı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
türbülans Fransızca turbulence "Beklenen hızından farklı bir biçimde ve beklenmeyen yönlerden gelen şiddetli hava akımı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca burgaç sözü önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, türbülans yerine burgaç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Avrupa Birliği sözüne getirilen ekler kesme işareti ile ayrılır.

Günün atasözü/deyimi :
boş eşek yorga gider
Üzerinde bir görev bulunmayan kaygısız kişi dilediği gibi, rahat bir biçimde yaşar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/09/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
daktilotekni isim (daktilo'tekni, l ince okunur) Fransızca dactylotechnie Suçlunun parmak izlerini belirlemeye, kimliğini araştırıp bulmaya yarayan yöntemlerin bütünü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
formasyon Fransızca formation Bu söz "1. Bir şey belli bir biçim kazanma, 2. eğitim bilimi Öğretmen olabilmek için alınan mesleki eğitim derslerinin bütünü." anlamlarında kullanılmaktadır. Kurumumuzca sözün ilk anlamı için biçimlenme, ikinci anlamı için yetişim karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, formasyon yerine biçimlenme ve/veya yetişim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap, dergi vb.nin künyelerinin sonuna nokta konur: Agâh Sırrı Levend, Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Evreleri, TDK Yayınları, Ankara, 1960.

Günün atasözü/deyimi :
fücceten gitmek
Ansızın ölüvermek
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/09/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ölçünlü dil isim, dil bilimi Kuralları sözlüklerde ve yazım kılavuzlarında belirlenmiş, eğitim, hukuk, basın yayın alanları ile resmî yazışmalarda kullanılan, işlev ve geçerlilik alanı geniş, sosyal sınıf ve yerel iz taşımayan dil türü, standart dil.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
nüans Fransızca nuance Bu söz "1. Aynı cinsten olan şeyler arasındaki ince fark, 2. En küçük ayrıntı." anlamlarında kullanılmaktadır. Bu söz için yerine göre kullanılmak üzere ayırtı, çalar, ince ayrım karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, nüans yerine ayırtı, çalar ve/veya ince ayrım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
-r / -ar / -er, -maz / -mez ve -an / -en sıfat-fiil ekleriyle kurulan sıfat tamlaması yapısındaki birleşik kelimeler ayrı yazılır: yazar kasa, güler yüz, çıkmaz sokak, tükenmez kalem, uçan daire, istenmeyen adam.

Günün atasözü/deyimi :
geldik yüze, çıktık düze
Kasım ayından sonra gelen yüzüncü günde kışın soğuk günleri geride kalır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/09/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
nokta turizmi isim Gezi, ziyaret ve alışveriş programı önceden belirlenen varış noktasında yapılan turistik etkinlik, destinasyon turizmi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
agrafi Fransızca agraphie ruh bilimi "Ellerinde, parmaklarında hiçbir sakatlık olmamasına karşın ruhsal sebeplerle yazma melekesini yitirme." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yazma yitimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, agrafi yerine yazma yitimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kurum, kuruluş ve kurul adlarının her kelimesi büyük harfle başlar: Türkiye Büyük Millet Meclisi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Devlet Malzeme Ofisi, Millî Kütüphane, Atatürk Orman Çiftliği, Çankaya Lisesi; Anadolu Kulübü, Mavi Köşe Bakkaliyesi; Yeşilay Derneği, Muharip Gaziler Derneği, Emek İnşaat; Bakanlar Kurulu, Danışma Kurulu, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı; Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü.

Günün atasözü/deyimi :
hakikatsiz çıkmak
Vefasız olmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/09/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bibliyofil sıfat Fransızca bibliophile Kitapsever. kitapsever sıfat (kita'psever) Arapça + Türkçe Öz ve biçim yönünden iyi nitelikli kitapları seçen, kitaba tutkuyla bağlı (kimse), bibliyofil.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ablatif Fransızca dil bilgisi "Ad soylu bir sözün taşıdığı kavramda çıkış bildiren, -dan / -den, - tan / -ten ekleri ile kurulan durum." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çıkma durumu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ablatif yerine çıkma durumu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap, dergi vb.nde bulunan resim, çizelge, tablo vb.nin altında yer alan açıklayıcı yazılar büyük harfle başlar.

Günün atasözü/deyimi :
(bir şey) abanoz kesilmek
1) Sertleşerek dayanıklılığı artmak. 2) Kirden dolayı matlaşmak, asıl rengini kaybetmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/09/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
değişim yönetimi isim, ekonomi Hızla değişen bir ortamda ayakta kalabilmek ve rakiplerin önüne geçebilmek için şirketin kendini yenilemesi, değişim fırsatlarını çözümleyip ortaya çıkan potansiyeli değerlendirmesi ve en uygun stratejinin belirlenip uygulanması için yeniden örgütlenme ve yapılanma işi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
folklor Fransızca folklore "Bir ülkede yaşayan halkın kültür ürünlerini, sözlü edebiyatını, geleneklerini, törelerini, inançlarını, mutfağını, müziğini, oyunlarını, halk hekimliğini inceleyerek bunların birbirleriyle ilişkilerini belirten; kaynak, evrim, yayılım, değişim, etkileşim vb. sorunlarını çözmeye, sonuç, kural, kuram ve yasaları bulmaya çalışan bilim dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca halk bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, folklor yerine halk bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ağa, baba, bey, efendi, hanım, nine vb. sözlerle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: ağababa, ağabey, beyefendi, efendibaba, hanımanne, hanımefendi, hacıağa, kadınnine, paşababa.

Günün atasözü/deyimi :
çırak çıkarmak
1) Bir kimseyi umduğundan az bir kazançla ortaklıktan ayırmak. 2) esk. Cariye veya odalıkların saray, konak, köşk vb. büyük yerlerde yıllarca hizmet ettikten sonra evlenmelerine veya o yerlerden ayrılmalarına izin vermek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/09/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
motamot çeviri isim Aslına bağlı kalınarak yapılan çeviri.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
norm Fransızca norme felsefe, toplum bilimi "1. Yargılama ve değerlendirmenin kendisine göre yapıldığı ölçüt, uyulması gereken kural, 2. Önceden belirlenmiş kalıp." anlamlarındaki bu sözün her iki anlamı için de Kurumumuzca düzgü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, norm yerine düzgü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Latin harflerini kullanan dillerdeki özel adlar özgün biçimleriyle yazılır: Beethoven, Molière, Puccini, Rousseau, Shakespeare; Bologna, Buenos Aires, Rio de Janerio, Vaasa, Wuppertal. Ancak Batı dillerinde kullanılan adların okunuşları ayraç içinde gösterilebilir: Shakespeare (Şekspir) vb.

Günün atasözü/deyimi :
düğün olur iki kişiye, kaygısı düşer deli komşuya
Akılsız kişi, başkalarının eğlencelerinde bir aksama olmaması için çaba gösterir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sarılık, -ğı isim 1. Sarı olma durumu: "Yalnız, yüzümün sarılığını, hâlsizliğimi babamdan nasıl saklayacağım?"- A. Gündüz. 2. Sarı renk. 3. tıp Derinin, dokuların ve organizmadaki sıvıların sarı bir renk almasıyla beliren hastalık, karaciğer yangısı, hepatit. 4. tıp Derinin sarı renk aldığı bir hastalık belirtisi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kombine Fransızca combiné "Hepsi bir arada bulunan, toplanmış, birlikte yapılan" anlamlarıyla birçok alanda karşımıza çıkan bu söz için Kurumumuzca toplu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kombine yerine toplu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Matematikte çarpma işareti yerine nokta da kullanılabilir: 4.5=20, 12.6=72 vb.

Günün atasözü/deyimi :
dağ ardında olsun da, yer altında olmasın
Tek yaşasın da uzaklarda olsun.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çıfıt çarşısı isim Türlü şeylerin karmakarışık bir durumda bulunduğu yer.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
angarya Rumca "Bir kimseye veya bir topluluğa zorla, ücret vermeden yaptırılan iş." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yüklenti karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, angarya yerine yüklenti sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özel adlardan türetilen kelimeler büyük harfle başlar: Türklük, Türkleşmek, Türkçü, Türkçülük, Türkçe, Avrupalı, Avrupalılaşmak, Asyalılık, Darvinci, Konyalı, Bursalı.

Günün atasözü/deyimi :
gemi azıya almak
1) At, gemi azıları arasına alıp etkisiz bırakarak süvarisinin yönetiminden çıkmak ve alabildiğine koşmak. 2) mec. Söz dinlemez olmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kalyon isim, tarih İtalyanca galion Yelkenle ve kürekle yol alan savaş gemilerinin en büyüğü: "Bu donanma bizimdi. Kadırgalarıyla, kalyonlarıyla, çektirileriyle bizim."- O. S. Orhon.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
light İngilizce "1. Ağır olmayan, hafif, 2. mecaz Ciddi olmayan." anlamlarıyla kullanılan bu söz için Kurumumuzca yeğni karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, light yerine yeğni sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Anlama güç kazandırmak için tekrarlanan kelimeler arasına virgül konur: Akşam, yine akşam, yine akşam,Göllerde bu dem bir kamış olsam! (Ahmet Haşim)

Günün atasözü/deyimi :
iven kız ere varmaz, varsa da baht bulmaz
Acele eden kız eşini iyi seçemeyeceği için mutlu olamaz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hayvan bilimi isim Biyolojinin, hayvanların yapı, görev, davranış ve sınıflandırmaları, yeryüzündeki dağılışlarıyla uğraşan bilim dalı, hayvanat, zooloji.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
idefiks Fransızca idée fixe ruh bilimi "Kişinin, etkisinden kendini kurtaramadığı yersiz saçma düşünce." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca saplantı sözü önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, idefiks yerine saplantı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Künyelerde yazarın soyadı önce yazıldığında soyadından sonra virgül konur: Ergin, Muharrem, Dede Korkut Kitabı, Ankara, 1958.

Günün atasözü/deyimi :
için için kaynamak
Aşırı heyecan ve hareket içindeyken bunu belli etmemek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cihannüma isim, eskimiş (ciha'nnüma Farsça 1. Her yanı görmeye elverişli, camlı çatı katı veya taraça, kule. 2. Dünya haritası.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ice-tea İngilizce "Soğuk olarak ikram edilen bir çay türü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca buzlu çay karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ice-tea yerine buzlu çay sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru ifadesi taşıyan sıralı ve bağlı cümlelerde soru işareti en sona konur: Çok yakından mı bu sesler, çok uzaklardan mı? / Üsküdar'dan mı, Hisar'dan mı, Kavaklar'dan mı? (Yahya Kemal Beyatlı)

Günün atasözü/deyimi :
sınava çekilmek
Birinin bilgisi ölçülmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
öz öğrenimli sıfat Bir okula gitmeden kendi kendini yetiştiren, otodidakt.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kalite Fransızca qualité "1. Bir şeyin nasıl olduğunu belirten, onu başka şeylerden ayıran özellik, 2. Bir şeyin iyi veya kötü olma özelliği." anlamlarındaki bu söz için Kurumumuzca nitelik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kalite yerine nitelik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özel adlara getirilen iyelik, durum ve bildirme ekleri kesme işaretiyle ayrılır: Atatürk’üm, Muhibbi’nin, Gül Baba’ya, Ziya Gökalp’tan, Refik Halit Karay’mış, Ahmet Cevat Emre’dir, Namık Kemal’se, Şinasi’yle, Alman’sınız, Osmanlı Devleti’ndeki, Millî Eğitim Temel Kanunu’na, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği’ni.

Günün atasözü/deyimi :
her sakaldan bir tel çekseler köseye sakal olur
Herkes biraz fedakârlık ederse bir yoksul perişanlıktan kurtulur.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hippi isim İngilizce hippy Toplumsal düzene, tüketime ve şiddete karşı çıkan, derbederce yaşayan, örgütlenmemiş gençler topluluğu: "Hippilerin direnci, gece gündüz güvertede yatabilmeleri ilgimi çekmişti benim."- N. Eray.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kantite Fransızca quantité "Bir şeyin sayılabilen, ölçülebilen veya azalıp çoğalabilen durumu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca nicelik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kantite yerine nicelik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Batı kökenli kelimeler, Türkçenin hece yapısına göre hecelere ayrılır: band-rol, kont-rol, port-re, prog-ram, sant-ral, sürp-riz, tund-ra, volf-ram.

Günün atasözü/deyimi :
kanatsız kuş uçmaz
Gerekli şeylerle donanıp güçlenmeyen kişi amacına ulaşamaz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
lakonik sıfat (l ince okunur) Fransızca laconique Kısa ve özlü (söz), veciz: "Son derece lakonik olan bu tebliği..."- Y. K. Karaosmanoğlu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
septik Fransızca sceptique "1. Açık bir biçimde kanıtlanmamış her şeyden kuşkuya düşen, 2. felsefe Kuşkuculuk yanlısı olan." anlamlarındaki sözün her iki anlamı için de Kurumumuzca kuşkucu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, septik yerine kuşkucu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kesme işareti satır sonuna geldiğinde ayrıca çizgi kullanılmaz.

Günün atasözü/deyimi :
kâr eden ar etmez
Birinin utanmayı bir yana bırakarak yalnız çıkarına baktığı anlatılırken söylenen bir söz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
posta isim (po'sta) İtalyanca posta 1. Bir yere gelen veya bir yerden gönderilen mektup ve emanetlerin tümü: "Eşyalarımı ilk posta ile bir denk yapıp İstanbul'a gönderdim."- Ö. Seyfettin. 2. Genellikle bu emanetleri götüren taşıt. 3. Bu emanetleri toplayan ve dağıtan kuruluş ve bu kuruluşun bulunduğu yer: "Yazısı silinmiş, kâğıdı sarı / Mektubunu geri getirdi / Dünya postaları"- A. N. Asya. 4. Takım, kol: "Sağa sola postalar çıkarıldı. İşçi postaları nöbetleşe çalışırlar." 5. Kez, defa, sefer: "Bu araba bütün eşyayı dört postada taşır." 6. Yirmi dört saatlik çalışma gününün, çalışma bölümlerinden her biri, vardiya. 7. Bir sanayi veya ticaret işletmesinde aynı süre içinde çalışanların tümü. 8. askerlik Hizmet nöbetinde bulunan er: "Posta, şu zarfı komutana götür." 9. eskimiş Vapur, tren, uçak vb. taşıtlarla yapılan yolculuk: "Karadeniz postası. Avrupa postası."

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
laptop İngilizce "Bilgisayarın her türlü donanımı ile küçültülerek taşınabilir duruma getirilmiş biçimi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dizüstü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, laptop yerine dizüstü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kuruluş, ülke, kitap, dergi ve yön adlarının kısaltmaları genellikle her kelimenin ilk harfinin büyük yazılmasıyla yapılır: TBMM (Türkiye Büyük Millet Meclisi), TDK (Türk Dil Kurumu), ABD (Amerika Birleşik Devletleri); KB (Kutadgu Bilig); TD (Türk Dili); B (batı), D (doğu), KB (kuzeybatı).

Günün atasözü/deyimi :
güzel bürünür, çirkin görünür
Güzeller kendilerini gizlerler, görünmemeye çalışırlar, çirkinler ise kendilerini beğendirmek için ellerinden geleni yaparlar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Ahilik, -ği özel, isim Kökleri eski Türk törelerine dayanan ve Anadolu'da yüksek bir gelişim gösteren esnaf, zanaatçı, çiftçi vb. bütün çalışma kollarını içine alan ocak.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
jeneratör Fransızca générateur "Herhangi bir mekanik enerjiyi elektrik akımına çeviren aygıt." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca üreteç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, jeneratör yerine üreteç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Gelenekleşmiş olan T.C. (Türkiye Cumhuriyeti) ve T. (Türkçe) kısaltmalarının dışında büyük harflerle yapılan kısaltmalarda nokta kullanılmaz.

Günün atasözü/deyimi :
kıyıcılık etmek
Gaddarlık etmek, gaddarca davranmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dilli düdük, –ğü isim, halk ağzında 1. Söğüt, kavak vb. ağaçların ince dallarından veya kamıştan yapılan bir düdük türü. 2. sıfat, mecaz Çok konuşan (kimse).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fonetik Fransızca phonétique dil bilgisi "1. Bir dilin seslerini boğumlanma noktaları, boğumlanma özellikleri vb. bakımlardan inceleyen dil bilimi kolu, 2. sıfat Sesleri bütün özellikleri ve ayrıntılarıyla gösteren." anlamlarında kullanılan bu sözün Kurumumuzca birinci anlamı için ses bilgisi; ikinci anlamı için de sesçil karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fonetik yerine ses bilgisi ve/veya sesçil sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tırnak içinde verilen cümlenin içinde yeniden tırnağa alınması gereken bir sözü göstermek için tek tırnak kullanılır: Edebiyat öğretmeni "Şiirler içinde 'Han Duvarları' gibisi var mı?" dedi ve Faruk Nafiz'in bu güzel şiirini okumaya başladı.

Günün atasözü/deyimi :
deveye burç gerek olursa boynunu uzatır
Kişi kendisine gereken şeyi elde etmek için yorgunluğa katlanmalıdır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mektepli kahvesi isim Çok şekerli kahve.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
diyalekt Fransızca dialecte dil bilimi "Bir dilin tarihsel, bölgesel, siyasal sebeplerden dolayı ses, yapı ve söz dizimi özellikleriyle ayrılan kolu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca lehçe karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, diyalekt yerine lehçe sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bilimsel çalışmaların kaynaklar bölümünde makale başlıkları tırnak içinde yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
(her biri başka bir) hava çalmak
Birbiriyle çelişen, birbirine uymayan davranışlar ve düşünceler içinde bulunmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
konut dokunulmazlığı isim, hukuk Belli hukuki şartların dışında, kişilere ait konutlara girilememesi, arama yapılamaması ve eşyaya el konulamaması hakkı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
amnezi Fransızca amnésie tıp "1. Büyük sarsıntı, humma vb. yüzünden belleğin bozulması veya kaybolması biçiminde beliren ruh hastalığı, 2. Belleğin kısa bir süre durup işlememesi." anlamlarındaki bu söz için Kurumumuzca bellek yitimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, amnezi yerine bellek yitimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap adları ve yazı başlıkları cümle içerisinde tırnak içine alınır: Yahya Kemal'in bazı şiirleri "Kendi Gök Kubbemiz" adı altında çıktı.(Ahmet Hamdi Tanpınar)

Günün atasözü/deyimi :
yan basmak
1) Bir işte aldanmak. 2) Dürüst davranmamak, kaypaklık etmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
standart, -dı Fransızca standard 1. Belli bir tipe göre yapılmış veya ayrılmış, ölçün, ölçünlü, tek biçim. 2. sıfat Belirli ölçülere, yasaya, kullanıma uygun olan, ölçün, ölçünlü. 3. sıfat Örnek veya temel olarak alınabilen, ölçün, ölçünlü: "Standart tütün." 4. isim Bir işletmede, bir ürünü, bir çalışma yöntemini, üretilecek miktarı, bütçenin para miktarını belirlemek için konulmuş kural.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
vidanjör Fransızca vidangeur "Foseptik kuyularındaki pis suları çekmeye yarayan makine." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca boşaltıcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, vidanjör yerine boşaltıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bilgisayar yazılımlarında art arda gelen dizinleri birbirinden ayırt etmek için ters eğik çizgi kullanılır: C:\Dos\MD\Oyun

Günün atasözü/deyimi :
deveci ile konuşan kapısını büyük açar
Yüksek makam sahibi kimselerle ilişkisi olanlar durumlarının gerektirdiği özveriyi göze almalıdırlar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
paleografi isim Fransızca paléographie Eski el yazılarını okuma bilgisi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
eristik Fransızca éristique felsefe "Konuşma ve tartışmayı bir araç değil bir amaç sayan felsefe yöntemi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca didişim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, eristik yerine didişim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yazıda satır başına alınan konuşmaları göstermek için uzun çizgi kullanılır: Frankfurt'a gelene herkesin sorduğu şunlardır:— Eski şehri gezdin mi?— Rothschild'in evine gittin mi?— Goethe'nin evini gezdin mi? (Ahmet Haşim)

Günün atasözü/deyimi :
(bir iş) uykuda olmak
Yürütülmemek, olduğu gibi durmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çakra isim (ça'kra) Sanskrit İnsan bedeninde bulunan enerjiyi tüm vücuda dağıtan enerji noktaları.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dokümantasyon Fransızca documentation "Bir çalışma için gerekli belgeleri arama ve sağlama, belgelere dayandırma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca belgeleme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, dokümantasyon yerine belgeleme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kısa çizgi matematikte çıkarma işareti olarak kullanılır: 50-20=30

Günün atasözü/deyimi :
islim arkadan gelsin
"Önce istenilen iş yapılsın, gereken şartlar sonradan yerine getirilsin." anlamında kullanılan bir söz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ilga isim, eskimiş, hukuk (ilga: Arapça Bir şeyin varlığını ortadan kaldırma.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
playback İngilizce "Önceden kaydedilmiş bir müzik parçasını o anda söylüyor gibi davranma." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca söylemseme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, playback yerine söylemseme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Cümlede ara sözleri veya ara cümleleri ayırmak için kısa çizgi kullanılır ve bu kısa çizgi ara sözlere veya ara cümlelere bitişik yazılır: Küçük bir sürü -dört inekle birkaç koyun- köye giren geniş yolun ağzında durmuştu. (Ömer Seyfettin)

Günün atasözü/deyimi :
kurt dumanlı havayı sever
Kötü niyetli kimseler ortalıktaki karışıklıklardan yararlanırlar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tugay isim, askerlik Alayla tümen arasındaki askerî birlik.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
indeterminizm Fransızca "Nedensellik yasasına bağlı olmayan, bir sebebe bağlanmayan olay ve durumların da bulunduğunu öne süren görüş" anlamındaki bu söz için Kurumumuzca belirlenmezci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, indeterminizm yerine belirlenmezci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Durum, olgu ve olay bildiren sözlerden biriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: açık oturum, açık öğretim, ana dili, Ay tutulması, baş ağrısı, baş belası, baş dönmesi, çıkış yolu, çözüm yolu, dil birliği, din birliği, güç birliği, iş birliği, iş bölümü, madde başı, ses uyumu, yer çekimi.

Günün atasözü/deyimi :
sözü söyle alana, kulağında kalana
Söylenenleri dinlemeyen, onların gereğini yapmayan kimselere öğüt vermeye gerek yoktur.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
selam otu isim, bitki bilimi Maydanozgillerden, 1-2 metre boyunda, pis kokulu, hekimlikte kullanılan bir bitki (Levisticum).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
lokavt İngilizce lock-out "İşverenin işçileri topluca işten uzaklaştırma veya işten çıkarma kararı" anlamındaki bu söz için Kurumumuzca iş bıraktırımı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, lokavt yerine iş bıraktırımı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Eskiden dilimize yerleşmiş bazı Batı kökenli kişi ve yer adları Türkçede okunduğu gibi yazılır: Napolyon, Şarlken, Şarl (Demirbaş Şarl); Atina, Brüksel, Cenevre, Londra, Marsilya, Münih, Paris, Roma, Selânik, Venedik, Viyana, Zürih; Hollanda, Letonya, Lüksemburg.

Günün atasözü/deyimi :
(biri) fitili almak
Birdenbire telaşlanmak, kaygılanmak, öfkelenmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
insafsızca zarf İnsafsız bir biçimde.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
paralizi Fransızca paralysie "Vücudun bir bölümünde hareket ve hissetmenin kalkması" anlamındaki bu söz için Kurumumuzca inme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, paralizi yerine inme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ait oldukları dillerde ayrı yazılan yer adları Türkçede de ayrı yazılır: Buenos Aires, Frankfurt am Main, Freiburg im Breisgau, Hyde Park, Mont Blanc, New Orleans, New York, Rio de Janeiro, San Marino, Wiener Neustadt, Titov Veles.

Günün atasözü/deyimi :
uğruluğa gitsen insafı elden koma
Kötülüğün bile bir sınırı olmalıdır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
değişim yönetimi isim, ekonomi Hızla değişen bir ortamda ayakta kalabilmek ve rakiplerin önüne geçebilmek için şirketin kendini yenilemesi, değişim fırsatlarını çözümleyip ortaya çıkan potansiyeli değerlendirmesi ve en uygun stratejinin belirlenip bunun uygulanması için yeniden örgütlenme ve yapılanma işi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
rafinaj Fransızca raffinage "Petrol, yağ vb. maddeleri arıtma işi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca arıtım karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, rafinaj yerine arıtım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Büyük ünlü uyumuna girmeyen kelimelere gelen ekler, kalınlık incelik bakımından son hecenin ünlüsüne uyar: adalet-li, anne-si, kardeş-lik, meslektaş-ımız, şişman-lık.

Günün atasözü/deyimi :
yazın araması, kışın taraması olmazsa herkes besler mandayı
İyi bir iş yapılmaya çalışılırken karşılaşılan sıkıntılara herkes kolay kolay katlanamaz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
haberci isim 1. Haber getiren kimse, ulak. 2. Bir haberi usulünce hazırlayan ve yayın organlarında yayımlayan kimse. 3. Muhbir, ihbar eden kimse: "Kaçakçı kamyonları bazen, o da bir habercinin yardımı ile içeride yakalanmakta."- F. R. Atay. 4. mecaz Bir durumun, bir olayın belirtisi: "Bu bulutlar yağmurun habercisi olsa gerek."- . 5. tarih Karakulak.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
print İngilizce "1. Bir eserin basılış biçimi veya durumu. 2. Bilgisayarda yazılan bir metnin kâğıda dökülmüş biçimi." anlamlarındaki sözün ilk anlamı için Kurumumuzca baskı; ikinci anlamı için de çıktı karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, print yerine baskı ve/veya çıktı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Küçük ünlü uyumuna aykırı kelimelere getirilen ekler, kelimenin son ünlüsüne uyar: kavun-u, konsolos-luğ-u, mümin-lik, müzik-çi, yağmur-luk.

Günün atasözü/deyimi :
fiyat kırmak
Fiyatı düşürmek, fiyatı indirmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
alegori isim, edebiyat Fransızca allégorie 1. Bir görüntü, bir yaşantı veya bir davranışın daha iyi kavranmasını sağlamak için göz önünde canlandırıp dile getirme, yerine. 2. Bir sanat eserindeki ögelerin gerçek hayattan bir şeyleri temsil etmesi durumu.


Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kodifikasyon Fransızca codification Hukukta "Yayımlanan mevzuatın derlenip toplanması ve mevzuatta yapılan değişikliklerin ilgili ana mevzuata işlenmesi." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca düzenleme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kodifikasyon yerine düzenleme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru eki, cümlede sorudan başka görevlerde kullanıldığında da ayrı yazılır: Güzel mi güzel! Yağmur yağdı mı dışarı çıkamayız.

Günün atasözü/deyimi :
nerede hareket, orada bereket
Hareket olan yerde bolluk olur.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cin çalığı isim Dış görünüşü çirkin olan kimse: "Benim gibi bir cin çalığı doğurmak rezaleti ağırına gitmiş."- H. E. Adıvar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
korner İngilizce corner "Futbol, hentbol ve su topunda bir oyuncu, topu kendi kale çizgisi dışına çıkardığında karşı taraf lehine kale çizgisi ile yan çizgisinin kesiştiği noktadan verilen serbest vuruş hakkı." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca köşe atışı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, korner yerine köşe atışı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birleşik fiillerde mi soru eki genellikle sona konulur ancak iki kelimenin arasına da konulabilir: Vazgeçtin mi? veya Vaz mı geçtin? Reddettin mi? veya Ret mi ettin?

Günün atasözü/deyimi :
hay hayı gitmek vay vayı kalmak
Sağlığını, gençliğini yitirerek yakınır duruma gelmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Zekeriya sofrası isim Bir dileğin gerçekleşmesi için kırk çeşit yiyecekle hazırlanan sofra:
"Prensesin bu memlekete getirip yaydığı Zekeriya sofrasının anayasası budur."- A. Gündüz.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
marketing İngilizce "Bir ürünün, bir malın, bir hizmetin satışını geliştirmek amacıyla tanıtmayı, paketlemeyi, satış elemanlarının yetişmesini, piyasa gereksinimlerini belirlemeyi ve karşılamayı içeren etkinliklerin bütünü." anlamındaki bu ticaret terimi için Kurumumuzca pazarlama karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, marketing yerine pazarlama sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sıra sayıları ekle gösterildiklerinde rakamdan sonra sadece kesme işareti ve ek yazılır, ayrıca nokta konmaz: 8.'inci değil 8'inci, 2.'nci değil 2'nci.

Günün atasözü/deyimi :
dilim seni dilim dilim dileyim, başıma geleni senden bileyim
Kişinin başına ne gelirse dilini tutmamasından gelir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zımnen zarf, eskimiş (zı'mnen) Üstü kapalı bir biçimde, dolaylı olarak: "Konuyu bana zımnen anlattı."

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
terapi Fransızca thérapie Ruh biliminde "Bir hastalığı yenecek etkenleri ve bu etkenlerin kullanılma yöntemlerini bularak hastanın sıkıntılarını giderme, iyi etme işi." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca sağaltım karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, terapi yerine sağaltım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bayağı kesirlere ek getirilirken alttaki sayı esas alınır: 4/8'i (dört bölü sekizi), 1/2'si (bir bölü ikisi).

Günün atasözü/deyimi :
gök delinmek
Birdenbire çok ve hızlı yağmur yağmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
allame sıfat (alla:me, l ince okunur) Çok ve derin bilgisi olan, çok bilgili: "Tarihî zihniyet taşımak için tarihçi olmak şart değildir. İlmî düşünebilmek için allame olmak şart olmadığı gibi."- S. Eyuboğlu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
epik Fransızca épique Edebiyatta "Destan niteliğinde olan, destana benzer." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca destansı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, epik yerine destansı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özel adlar kendi anlamları dışında bir anlam kazandıklarında büyük harfle başlamazlar: acem (Türk müziğinde bir perde), hicaz (Türk müziğinde bir makam), nihavent (Türk müziğinde bir makam), acemi (tecrübesiz), amper (elektrik akımında şiddet birimi), jul (fizikte iş birimi), allahlık (saf, zararsız kimse), donkişotluk (gereği yokken kahramanlık göstermeye kalkışmak).

Günün atasözü/deyimi :
bu sıcağa kar mı dayanır?
Eldeki imkânlar aşırı harcamalar sonucunda çok çabuk tükenir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çerçeve anlaşma isim, toplum bilimi Hükûmet ile sendika ve işverenler arasında toplu sözleşme öncesinde varılan ön anlaşma.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
eksper Fransızca expert "Belirli bir konudan iyi anlayan ve bir anlaşmazlığı çözümlemek için kendisine başvurulan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca bilirkişi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, eksper yerine bilirkişi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kurultay, bilgi şöleni, çalıştay, açık oturum vb. toplantıların adlarında her kelimenin ilk harfi büyük yazılır: VI. Uluslararası Türk Dili Kurultayı, Kitle İletişim Araçlarında Türkçenin Kullanımı Bilgi Şöleni, Karamanlı Türkçesi Araştırmaları Çalıştayı.

Günün atasözü/deyimi :
bir tat, bin feryat
Mutluluktan çok sıkıntı veren şeyler için kullanılan bir söz.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Cumhuriyet Bayramı özel, isim 29 Ekim 1923'te kurulan cumhuriyeti kutlamak üzere yasayla kabul edilmiş olan resmî bayram, ulusal bayram.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ambargo Fransızca embargo "Bir malın serbest sürümünü engellemek için konulan yasak." anlamına gelen söz için Kurumumuzca engelleyim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ambargo yerine engelleyim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Son ünlüleri kalın sıradan olmasına karşın son sesleri ince söylenen bazı alıntı kelimeler ince ünlülü ekler alır: alkol / alkolü, eflak / eflaki, hakikat / hakikati, helal / helalimiz, idrak / idrakimiz, kabul / kabulü, kontrol / kontrolü, protokol / protokole, saat / saate, sadakat / sadakatten, santral / santraller.

Günün atasözü/deyimi :
satılık ziftin olsun, Selânikten kel gelir
İşe yaramaz sandığın bir malı satılığa çıkarırsan akla gelmeyen yerlerden onu arayanlar gelir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
varis isim, tıp Fransızca varice Toplardamar genişlemesi, ordubozan: "Varis ağrıları yüzünden on dakikadan fazla ayakta duramıyordu."- E. Şafak.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
aktivite Fransızca activité "Bir işletmenin, bir kurumun belli bir alandaki eylemi." anlamına gelen söz için Kurumumuzca etkinlik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, aktivite yerine etkinlik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
-gil, -ken, -leyin, -mtırak, -yor, -ki ekleri büyük ünlü uyumuna uymaz: akşam-leyin, bakla-gil-ler, çalışır-ken, ekşi-mtırak, yürü-yor, akşam-ki,

Günün atasözü/deyimi :
helallik dilemek
Birinden hakkını helal etmesini istemek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 31/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hinoğluhin sıfat, teklifsiz konuşmada (hi'noğluhin) Çok kurnaz, her dönemin şartlarına uyabilen (kimse): "Siz onun böyle sakin ve masum göründüğüne bakmayın, o ne hinoğluhindir." - H. Taner.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
antinomi Fransızca antinomie Felsefede "Yasaların veya önermelerin kendi aralarında çelişikliği." anlamında kullanılan bu terim için Kurumumuzca çatışkı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, antinomi yerine çatışkı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
-daş (-taş) eki bazı kelimelerde büyük ünlü uyumuna uymaz: din-daş, gönül-daş, meslek-taş, ülkü-daş.

Günün atasözü/deyimi :
kürkü orak vaktinde, orağı kürk
Gereksinimler, vaktinden önce ve ucuz olduğu zaman sağlanmalıdır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yeni Türk harfleri çokluk, isim Türkiye Cumhuriyeti'nde 1928'den sonra Arap harfleri yerine kullanılmaya başlanan harfler.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ontoloji Fransızca ontologie "Konu olarak eski Yunan felsefesinden beri ele alınan ve Aristoteles'in ilk felsefe, adını verdiği, var olanların özü üzerine bilim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca varlık bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ontoloji yerine varlık bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Şiir dizeleri yan yana yazıldığında aralarına eğik çizgi konur: Korkma! Sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak / Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak / O benim milletimin yıldızıdır parlayacak / O benimdir, o benim milletimindir ancak (Mehmet Akif Ersoy)

Günün atasözü/deyimi :
içinden yanmak
1. Çok istemek. 2. Sabırsızlık göstermek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
adem isim, eskimiş Yokluk: "Ne civarda bir köy var ne bir evin hayali / Sonun ademdir, diyor insana yolun hâli"- F. N. Çamlıbel.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
trend İngilizce trend "Bir şeyi sevmeye, istemeye veya yapmaya içten yönelme." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca eğilim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, trend yerine eğilim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitapların adları ve yazı başlıkları cümle içerisinde tırnak içine alınır: Yahya Kemal'in bazı şiirleri "Kendi Gök Kubbemiz" adı altında çıktı.(Ahmet Hamdi Tanpınar)

Günün atasözü/deyimi :
yoldan giden yorulmaz
Bir işin kolaylıkla yapılabilmesi için yöntemine uymak gerekir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
babayiğit, -di isim (baba'yiğit) 1. Yürekli kimse: "Yeni yetişen babayiğitler orasını er geç uğranılacak bir menzil sayarlardı."- Y. K. Beyatlı. 2. Bir girişimde kendine güvenebilecek durumda olan kimse: "Binaya yakışacak mobilyayı satın almaya kadir babayiğit çıkmadı."- R. N. Güntekin. 3. sıfat Güçlü kuvvetli (kimse).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
teenage İngilizce "Cinsel organların fizyolojik gelişmesiyle başlayan, büluğa ermişlikle yetişkinlik arasındaki dönem." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ergenlik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, teenage yerine ergenlik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bilimsel çalışmaların kaynaklar bölümünde makale başlıkları tırnak içinde yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
ifrata kaçmak
Çok ileri gitmek, aşırı davranmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hayır edat (ha'yır)1. "Yok, öyle değil, olmaz" anlamlarında onamama, inkâr bildiren bir söz: "Para var mı? -Hayır. -Yorgun musunuz? -Hayır." 2. Olumsuz cümlelerde anlamı pekiştiren bir söz: "Hayır, zaferimiz bir masal olmayacak."- F. R. Atay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
zum İngilizce zoom "Alıcının değişir odaklı merceğinin yakından uzağa veya uzaktan yakına doğru odaklanmasıyla elde edilen sonuç." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca optik kaydırma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, zum yerine optik kaydırma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Cümledeki anlamı tamamlayan ve cümlenin dışında kalan ek bilgiler için yay ayraç kullanılır. Yay ayraç içinde bulunan ve yargı bildiren anlatımların sonuna uygun noktalama işareti konulur: Anadolu kentlerini, köylerini (Köy sözünü de çekinerek yazıyorum.) gezsek bile görmek için değil, kendimizi göstermek için geziyoruz. (Nurullah Ataç)

Günün atasözü/deyimi :
yumurtlayan tavuk bağırgan olur
Çalışkan ve verimli kişi kendini göstermek ve yaptığı yararlı işi herkese duyurmak için sesini yükseltir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şeker hastalığı isim, tıp Kanda şeker düzeyinin normal değerlerin üzerine çıkması sonucu çok su içme, çok yemek yeme, çok idrar yapma ve idrarda şeker bulunması ile beliren hastalık, şeker, diyabet: "Ben de hastayım hanım, şeker hastalığım var."- S. F. Abasıyanık.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
faks Fransızca fax "Yazılı, bilgi ve belgelerin telefon sistemi aracılığıyla bir yerden bir yere anında iletilmesini sağlayan araç." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca belgegeçer karşılığı önerilmiştir

Bundan sonra demek ki, faks yerine belgegeçer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özel adlara getirilen yapım ekleri, çokluk eki ve bunlardan sonra gelen diğer ekler kesme işaretiyle ayrılmaz: Türklük, Türkleşmek, Türkçü, Türkçülük, Türkçe, Müslümanlık, Hristiyanlık, Avrupalı, Avrupalılaşmak, Aydınlı, Konyalı, Bursalı, Ahmetler, Mehmetler, Yakup Kadriler, Türklerin, Türklüğün, Türkleşmekte, Türkçenin, Müslümanlıkta, Hollandalıdan, Hristiyanlıktan, Atatürkçülüğün.

Günün atasözü/deyimi :
iğne deliğinden Hindistan'ı seyretmek
Küçük bir olaydan büyük anlamlar çıkarmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
segment isim Fransızca segment Bir organ, yapı veya bütünün doğal veya yapay olarak sınırlanmış her bir bölümü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
font Fransızca fonte "Bilgisayarda birbiriyle uyumlu büyüklüğe ve biçime sahip, belirli bir özelliği olan harfler dizisi." anlamındaki bu terim için Kurumumuzca yazı karakteri karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, font yerine yazı karakteri sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kıta, deniz, nehir, göl, dağ, boğaz, geçit, yayla; ülke, bölge, il, ilçe, köy, semt, bulvar, cadde, sokak vb. coğrafyayla ilgili yer adlarına gelen ekler kesme işareti ile ayrılır: Asya'nın, Marmara Denizi'nden, Akdeniz'i, Meriç Nehri'ne, Van Gölü'ne, Ağrı Dağı'nın, Çanakkale Boğazı'nın, Zigana Geçidi'nden, Uzunyayla'ya, Türkiye'dir, İç Anadolu'da, Doğu Anadolu'ya, Ankara'ymış, Sungurlu'ya, Ziya Gökalp Bulvarı'ndan, Yıldız Mahallesi'ne, Taksim Meydanı'ndan, Reşat Nuri Sokağı'na.

Günün atasözü/deyimi :
zemheride yoğurt isteyen cebinde bir inek taşır
Gerçekleşmesi güç bir şey isteyen kimse isteğini gerçekleştirecek çareyi kendisi bulmak zorundadır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dürüst oyun isim, spor Kurallara ve karşılıklı hoşgörüye bağlı kalınarak oynanan oyun.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
gala İtalyanca "Bir temsilin ilk oynanışı veya bir filmin ilk gösterimi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ön gösterim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, gala yerine ön gösterim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Cümlenin sonuna nokta konur: Türk Dil Kurumu, 1932 yılında kurulmuştur.

Günün atasözü/deyimi :
dulda tutmak
Örtünmek, koruyacak biçimde sarınmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
adet, -di isim, matematik 1. Sayı: "İşe giren kadınların adedi günden güne çoğalıyor."- N. Hikmet. 2. Tane.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
menü Fransızca menu "Yemek yenilecek yerlerde mevcut yemekleri gösteren liste." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yemek listesi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, menü yerine yemek listesi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tırnak içine alınmayan aktarma cümlelerinden sonra virgül konur: Datça'ya yarın gideceğim, dedi.

Günün atasözü/deyimi :
zora, beylerin borcu var
Zor kullanan kişilerin istediğini en güçlü kimseler bile verirler.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çatal yürekli sıfat Cesur, korkusuz, çatal yürek.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
nod İngilizce "1. tıp Genellikle derinin içine gömülü, yuvarlak ve sert oluşum. 2. bilişim Bilgisayar ağında başka birimlerle iletişim kurma yeteneği olan yazıcı, sunucu, bilgisayar vb. birim." anlamlarında kullanılan bu terimin tıptaki anlamı için Kurumumuzca yumru; bilişimdeki anlamı için düğüm karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, nod yerine yumru ve/veya düğüm sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Cümle içinde virgüllerle ayrılmış tür veya takımları birbirinden ayırmak için noktalı virgül kullanılır: Erkek çocuklara Doğan, Tuğrul, Aslan, Orhan; kız çocuklara ise İnci, Çiçek, Gönül, Yonca adları verilir.

Günün atasözü/deyimi :
Ahfeş'in keçisi gibi başını sallamak
Söylenen sözü anlamadan kafa sallayarak onaylamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yas isim Ölüm veya bir felaketten doğan acı ve bu acıyı belirten davranışlar, matem: "En büyük bahtiyarlık yasını dindiremez / Baba, benim kalbime sensiz kimse giremez"- F. N. Çamlıbel.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ofset İngilizce offset "Basım işlerinde kâğıt, plastik film vb. malzemelerin ön veya üst yüzeyine yapılan baskı." anlamındaki bu söz için Kurumuzca düz baskı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ofset yerine düz baskı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Üç nokta yerine iki veya daha çok nokta kullanılmaz.

Günün atasözü/deyimi :
züğürtlük, zadeliği bozar
Soylu kimse fakirleştiğinde soyluluğu unutulur.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
melik isim, eskimiş Padişah, hükümdar, hakan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
oryantiring İngilizce orienteering "Her türlü arazide harita ve pusula yardımıyla katılımcıların denetim noktalarını bulmaya çalıştıkları bir doğa sporu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yönbul karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, oryantiring yerine yönbul sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bilinmeyen, kesin olmayan veya şüpheyle karşılanan yer, tarih vb. durumlar için soru işareti kullanılır: Yunus Emre (1240 ?-1320), (Doğum yeri: ?).

Günün atasözü/deyimi :
ağaca dayanma kurur, adama (insana) dayanma ölür
İnsan yapacağı işte başkalarına değil yalnızca kendine güvenmelidir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
naip, –bi isim, tarih (na:ip) Tahtta hükümdar olmadığı zaman veya hükümdarın çocukluğu sırasında devleti yöneten kimse.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
simetri Fransızca symétrie Matematikte "Eksen olarak alınan bir doğrudan, benzer noktaları karşılıklı olarak aynı uzaklıkta bulunan iki benzer parçanın birbirine göre olan durumu." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca bakışım karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, simetri yerine bakışım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Cümle içinde ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için virgül veya kısa çizgi konulur: Şimdi, efendiler, müsaade buyurursanız, size bir sual sorayım. (Mustafa Kemal Atatürk) Küçük bir sürü -dört inekle birkaç koyun- köye giren geniş yolun ağzında durmuştu. (Ömer Seyfettin)

Günün atasözü/deyimi :
aç kalmak, borçlu olmaktan iyidir
Sözünün eri olana, borcunu ödeyememek aç kalmaktan daha ağır gelir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şeker hastalığı isim, tıp Kanda şeker düzeyinin normal değerlerin üzerine çıkması sonucu çok su içme, çok yemek yeme, çok idrar yapma ve idrarda şeker bulunması ile beliren hastalık, şeker, diyabet: "Ben de hastayım hanım, şeker hastalığım var."- S. F. Abasıyanık.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
teenage İngilizce "Cinsel organların fizyolojik gelişmesiyle başlayan, büluğa ermişlikle yetişkinlik arasındaki dönem." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ergenlik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, teenage yerine ergenlik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Türk devletleri ve topluluklarındaki özel adlar Türkçede yerleşmiş söyleniş biçimlerine göre yazılır: Azerbaycan, Özbekistan; Taşkent, Semerkant, Bakü, Bişkek; Abdullah Tukay, Bahtiyar Vahapzade, Baykonur, Cengiz Aytmatov, İslam Kerimov, Muhtar Avazov, Osman Nasır.

Günün atasözü/deyimi :
katmer kaldırmak
Karışıklık çıkarmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
arife günü isim Dinî bayramlardan önceki gün.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
abstraksiyonizm Fransızca abstractionisme "Soyutlamalara, somut gerçeklerinkine eşit değer verme, amaç olarak soyutu alan tutum." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca soyutçuluk karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, abstraksiyonizm yerine soyutçuluk sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sonunda p, ç, t, k ünsüzlerinden biri bulunan Ahmet, Çelik, Halit, Şahap; Bosna-Hersek, Kerkük, Sinop, Tokat, Zonguldak gibi özel adlara ünlüyle başlayan ek getirildiğinde kesme işaretine rağmen Ahmedi, Çeliği, Halidi, Şahabı; Bosna-Herseği, Kerküğü, Sinobu, Tokadı, Zonguldağı biçiminde son ses yumuşatılarak söylenir.

Günün atasözü/deyimi :
alıcı kuşun ömrü az olur
Başkalarına saldırmayı alışkanlık edinen kimsenin düşmanı çok olur, bu düşmanlar onun canına kıyarlar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Kurban Bayramı özel, isim Ay takvimine göre Zilhicce ayının onunda başlayıp dört gün süren ve kurban kesilen dinî bayram.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
billboard İngilizce "Duyuruların üzerine yazıldığı veya yapıştırıldığı düz levha." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca duyurumluk karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, billboard yerine duyurumluk sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özel adlar için yay ayraç içinde bir açıklama yapıldığında kesme işareti yay ayraçtan önce konur: Yunus Emre'nin (1240?-1320), Yakup Kadri'nin (Karaosmanoğlu).

Günün atasözü/deyimi :
av avlanmış, tav tavlanmış
Olan olmuş, iş işten geçmiş, artık yapacak bir şey yok.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
alem isim Arapça 1. Bayrak. 2. Minare, kubbe, sancak direği vb. yüksek şeylerin tepesinde bulunan, madenden yapılmış ay yıldız veya lale biçiminde süs, ayça. 3. mecaz Simge.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
enstrümantal Fransızca instrumental "Sözleri olmaksızın çalınan (müzik)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sözsüz karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, enstrümantal yerine sözsüz sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki nokta matematikte bölme işareti olarak kullanılır: 56:8=7, 100:2=50 vb.

Günün atasözü/deyimi :
abıhayat içmiş
Yaşı çok ilerlemiş olmasına karşın genç görünen (kimse).
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
âlem isim, gök bilimi (a:lem) Arapça 1. Evren. 2. Dünya, cihan: "İnsan âlemde, hayal ettiği müddetçe yaşar."- Y. K. Beyatlı. 3. Aynı konu ile ilgili kimseler. 4. Bu kimselerin uğraşlarının bütünü: "Geçen kışın tiyatro, cambazhane âlemlerini uzun uzun tasvir ediyordu."- O. C. Kaygılı. 5. Belli bir gruptaki canlıların bütünü: "Hayvanlar âlemi." 6. Durum ve şartlar: "Evlilik âlemi." 7. zamir Herkes, başkaları: "Bu yaptığından dolayı âleme rezil oldun." 8. Ortam, çevre: "Fakat onun Türk ve Müslüman dostları hep alafranga ve zengin bir âlemde yaşarlardı."- H. E. Adıvar. 9. Kendine özgü birçok niteliği bulunan şey. 10. Farklı davranış içinde bulunan kimse. 11. mecaz Eğlence: "O gün evde iki gün önceki araba âlemlerini düşünüyordu."- O. C. Kaygılı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
manipülasyon Fransızca manipulation "İnsanları kendi bilgileri dışında veya istemedikleri hâlde etkileme." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yönlendirme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, manipülasyon yerine yönlendirme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tamamlanmamış cümlelerin sonuna üç nokta konur: Ne çare ki çirkinliği hemencecik ve herkes tarafından görülüveriyordu da bu yanı... (Tarık Buğra)

Günün atasözü/deyimi :
bir avuç altının olacağına bir avuç toprağın olsun
Altın harcanıp gider, toprak ise sürekli ürün veren, para getiren bir maldır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
harcıâlem sıfat (ha'rcıa:lem) Arapça 1. Herkesin alabileceği, herkesin kullanabileceği, herkesin işine yarayan, her keseye uygun: "Pamuklu kumaş harcıâlemdir." 2. Hiçbir özelliği olmayan, yeniliği olmayan, basmakalıp: "O mesleğe girenleri hırpalamak, gülünçleştirmek, karalamak gibi kolay ve harcıâlem eğilime kapılmak çok sakıncalı bir tutumdur."- H. Taner.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
porfir Fransızca porphyre "Yer kabuğunun yapı gereci olan bir veya birkaç mineralden oluşan kütle." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kayaç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, porfir yerine kayaç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ünlem işareti, seslenme ve hitap sözlerinden hemen sonra konulabileceği gibi cümlenin sonuna da konabilir: Arkadaş, biz bu yolda Türküler tuttururken / Sana uğurlar olsun... Ayrılıyor yolumuz! (Faruk Nafiz Çamlıbel)

Günün atasözü/deyimi :
boza gibi
Koyu ve bulanık (sıvı).
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şoke sıfat Fransızca choqué "Birdenbire şaşırtmak, hoşa gitmeyecek bir şey yapmak" anlamlarındaki şoke etmek ve "birdenbire şaşırmak, hoşa gitmeyecek bir şeyle karşılaşmak" anlamlarındaki şoke olmak deyimlerinde kullanılan bir söz.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kemoterapi Fransızca chimiothérapie "Hastalıkların kimyasal maddelerle tedavi edilmesi yöntemi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kimyasal tedavi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kemoterapi yerine kimyasal tedavi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kelimelerin kökleri, gövdeleri ve ekleri birbirinden ayırmak için kısa çizgi kullanılır: al-ış, dur-ak, gör-gü-süz-lük.

Günün atasözü/deyimi :
fırsat sakal altından geçer
Fırsatı yakalayabilmek için uygun zamanı kollamak gerekir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
külyutmaz sıfat (kü'lyutmaz) Aldanmaz, kolay inanmaz (kimse): "Kendini herkesten daha zeki, daha külyutmaz zanneden böyleleri her zaman, her yerde vardır."- M. Mungan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
lokavt İngilizce lock-out "İşverenin işçileri topluca işten uzaklaştırma veya işten çıkarma kararı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca iş bıraktırımı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, lokavt yerine iş bıraktırımı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dil bilgisinde eklerin farklı biçimlerini göstermek için eğik çizgi kullanılır: -a /-e, -an /-en, -lık /-lik, -madan /-meden.

Günün atasözü/deyimi :
hâllenip küllenmek
Kendi imkânlarıyla iyi kötü geçinip gitmek, kendi yağıyla kavrulmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
âlim isim (a:lim) Arapça Bilgin: "Hiçbir şeye inanmayan, ne inkılapçı ne muhafazakâr ne âlim ne şair olabilir."- O. S. Orhon.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
roaming İngilizce "Müşterilerine yurt dışında da hizmet verebilmek için cep telefonu firmalarının başka ülkelerin iletişim firmalarıyla kurduğu iş birliği." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dolaşım ortaklığı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, roaming yerine dolaşım ortaklığı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tırnak içine alınan sözlerden sonra kesme işareti kullanılmaz: Elif Şafak'ın "Bit Palas"ını okudunuz mu?

Günün atasözü/deyimi :
iş anlatılıncaya kadar baş elden gider
Kızışmış bir kavgada veya herhangi bir olayda meram anlatmaya fırsat kalmadan olacak olur.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
blok isim (l ince okunur) Fransızca bloc 1. Kocaman ve ağır kitle.2. sıfat Birden çok bölümü bir araya getirilmiş olan, bir bütün oluşturan: "Blok ders."- . 3. Politik çıkarları sebebiyle birlik kuran devletler topluluğu: "Batı Bloku. Doğu Bloku." 4. İçine resim veya yazı kâğıtları konulan karton kap. 5. mimarlık Yapı adası: "Yıkıntıların ortasında blok hâlinde yükselen yeni apartmanlara uzun uzun baktı."- H. Taner. 6. spor Voleybolda, file üstünde karşı oyuncunun topa sert vururken önünde iki veya üç kişinin elleri ile oluşturdukları perde.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
stalaktit Fransızca stalactite "Mağaraların tavanında aşağıya doğru oluşan, genellikle koni biçiminde kalker birikintisi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sarkıt karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, stalaktit yerine sarkıt sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tiyatro eserlerinde ve senaryolarda konuşanın hareketlerini, durumunu açıklamak ve göstermek için yay ayraç kullanılır: İhtiyar – (Yavaş yavaş Kaymakama yaklaşır.) Ne oluyor beyefendi? Allah rızası için bana da anlatın...(Reşat Nuri Güntekin)

Günün atasözü/deyimi :
koyma akıl, akıl olmaz
Hep başkalarının verdiği akılla hareket eden kimse bir yere kadar başarılı olur, daha sonra ne yapacağını bilemez.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
galoş isim Fransızca galoche 1. Sağlık kurumları, müzeler vb. yerlerde özel bölümlere girerken ayakkabıya geçirilen ince ve şeffaf kılıf. 2. Tabanı tahtadan yapılmış deri ayakkabı: "İşlemeli yün çorapları ve galoşları hâlâ ayağında idi."- T. Buğra.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
veksilloji Fransızca. vexillologie "Bayrak, sancak, flama vb. simgelerin ölçüsü, biçimi, cinsi ve kullanımı ile ilgili kuralları koyan bilim dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca bayrak bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, veksilloji yerine bayrak bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Doğrudan alıntılarda, atlanan kelime veya bölümlerin yerine konulan üç nokta yay ayraç içine alınabilir.

Günün atasözü/deyimi :
koyun güden kurdu görür
Görevini yaparken gereken dikkati gösteren kişi, doğabilecek sorunları sezer.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şapka isim (şa'pka) Rusça 1. Keçe, hasır, kumaş, ip vb. ile yapılan başlık: "Türkler başlık olarak 1925'te şapkayı kabul ettiler." 2. Boru, baca, direk vb. şeylerin açık olan üst bölümünü havanın etkisinden korumak için takılan başlık: "Soba borusu şapkası. Lamba şapkası." 3. bitki bilimi Bazı bitkilerde, özellikle mantarlarda sapın üstünde bulunan, üreme organlarını taşıyan şapka biçimindeki organ. 4. dil bilgisi Düzeltme işareti.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
rafineri Fransızca raffinerie "Şeker, petrol vb. maddelerin arıtıldığı yer." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca arıtımevi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, rafineri yerine arıtımevi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kurum, kuruluş, kurul, birleşim, oturum ve iş yeri adlarına gelen ekler kesmeyle ayrılmaz: Türkiye Büyük Millet Meclisine, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığına, Hacettepe Üniversitesi Rektörlüğüne, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Başkanlığının; Bakanlar Kurulunun; Mavi Köşe Bakkaliyesinden.

Günün atasözü/deyimi :
iç güveyisinden hâllice
"Nasılsın" sorusuna "eh işte, fena değil" anlamında verilen karşılık.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
gaga burun sıfat Burnu uzun ve aşağıya doğru kıvrık olan (kimse).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
indikatör Fransızca indicateur "Bir aracın işlemesiyle ilgili bazı ölçümlerin sonucunu kendiliğinden gösteren araç." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca gösterge karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, indikatör yerine gösterge sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İlk heceden sonraki heceler sessizle başlar. Bitişik yazılan kelimelerde de bu kurala uyulur: ba-şöğ-ret-men, il-ko-kul, Ka-ra-os-ma-noğ-lu.

Günün atasözü/deyimi :
emmim dayım kesem, elimi soksam yesem
Bir kimsenin rahatça harcayabileceği para, başkalarının verdiği değil kendisinin kazandığı paradır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ecel beşiği isim Çok tehlikeli taşıt veya geçit.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
absorbe Fransızca absorbé fizik "Katı veya sıvı bir madde soğurma yoluyla bir gazı içine alma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca soğurma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, absorbe yerine soğurma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kuruluş, kitap, dergi ve yön adlarının kısaltmalarında genellikle her kelimenin ilk harfi büyük yazılır: TBMM (Türkiye Büyük Millet Meclisi), ABD (Amerika Birleşik Devletleri); KB (Kutadgu Bilig); TK (Türk Kültürü), TDED (Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi); B (batı), D (doğu), G (güney), K (kuzey); GB (güneybatı), GD (güneydoğu), KB (kuzeybatı), KD (kuzeydoğu).

Günün atasözü/deyimi :
istim üstünde olmak
1) Buharla işleyen araçlar kalkmaya hazır duruma gelmek. 2) Hemen gidecek durumda bulunmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü:
silo isim (si'lo, l ince okunur) Fransızca silo Tahıl vb. ürünlerin korunduğu, saklandığı veya depolandığı, genellikle silindir biçiminde olan ambar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık:
abstre Fransızca abstrait felsefe "Varlığı duyularla algılanamayan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca soyut karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, abstre yerine soyut sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı:
Sert ünsüzle biten kısaltmalar, ek aldıkları zaman okunuşta sert ses yumuşatılmaz: AGİK'in (AGİĞ'in değil), CMUK'un (CMUĞ'un değil), RTÜK'e (RTÜĞ'e değil), TÜBİTAK'ın (TÜBİTAĞ'ın değil).

Günün atasözü/deyimi:
dün öleni dün gömerler
Bir üzüntü en kısa zamanda unutulmaya çalışılmalıdır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
âşık -kı, -ğı isim (a:şık) Arapça 1. Bir kimseye veya bir şeye karşı aşırı sevgi ve bağlılık duyan, vurgun, tutkun kimse: "Güzeller deniz kenarına geldikleri zaman âşıklar da kale burçlarına ve bedenlerine dolarlar."- A. H. Çelebi. 2. Birbirini seven bir çiftten kadına oranla genellikle erkeğe verilen ad. 3. Halk ozanı:"Dinleyin âşıklar benim sözümü / Felek yaktı kül eyledi özümü"- Halk Türküsü. 4. teklifsiz konuşmada Dalgın, kalender kimse: "Âşık yine geç kaldın." 5. ünlem, teklifsiz konuşmada "Ahbap, arkadaş" anlamında kullanılan bir seslenme sözü: "Âşık! Anlat bakalım, neler yaptın?"- .

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
casting İngilizce "Televizyon ve sinema dizi ve filmlerinde oynayan oyuncuların tümü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca oyuncu kadrosu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, casting yerine oyuncu kadrosu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kelimeler hecelenirken satır sonunda ve satır başında tek harf bırakılmaz.

Günün atasözü/deyimi :
gayret dayıya düştü
"İş, onu başarabilecek olana kaldı" anlamında kullanılan bir söz.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 09 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
küheylan isim (küheyla:nı, l ince okunur) Arapça Soylu Arap atı: "Dağın ardında bir nazlı sultanım / Tavlamda doru bir küheylanım"- A. M. Dranas.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
deplasman Fransızca déplacement spor "1. Spor takımlarının kendi sahaları dışında oynaması durumu. 2. Sporcuların daha önce oynamadıkları veya rakip takımla karşılaşma yapmak üzere geldikleri rakip takımın sahası." anlamlarına gelen bu söz için dış saha karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, deplasman yerine dış saha sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"Birlik" kelimesiyle yapılan kısaltmalarda söyleyişte "k" yumuşar: ÇUKOBİRLİK'e (söylenişi ÇUKOBİRLİĞE), FİSKOBİRLİK'in (söylenişi FİSKOBİRLİĞİN).

Günün atasözü/deyimi :
sabahın kızıllığı akşamı kış eder, akşamın kızıllığı sabahı güz eder
Sabahleyin gökyüzünde görülen kızıllık, o akşam havanın kış gibi olacağını, akşam görülen kızıllık ise ertesi sabah havanın güze döneceğini belirtir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sıfır beden sıfat Normalden çok fazla zayıf olan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fonem Fransızca phonème dil bilimi "Dildeki başka seslerle kurduğu ilişki yönünden belirlenen ayırıcı özelliği bulunan ses ögesi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ses birimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fonem yerine ses birimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Da / de bağlacını kendisinden önceki kelimeden kesme ile ayırmak yanlıştır: Ayşe de geldi (Ayşe'de geldi değil).

Günün atasözü/deyimi :
sular kararmak
Akşam olmaya başlamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
burjuva sıfat, eskimiş Fransızca bourgeois 1. Şehirde yaşayıp özel imtiyazlardan yararlanan: "Burjuva bir aileden doğmuş, bir fabrikatörle evlenmiş."- H. C. Yalçın. 2. Orta sınıftan olan, kent soylu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
higrometre Fransızca hygromètre "Havanın nem derecesini ölçmeye yarayan alet." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca nemölçer karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, higrometre yerine nemölçer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Üleştirme sayıları rakamla değil yazıyla belirtilir: 2'şer değil ikişer, 9'ar değil dokuzar, 100’er değil yüzer.

Günün atasözü/deyimi :
tatlı söz dinletir, tatsız söz esnetir
Güzel bir konuşmayı dinlemeyi herkes sever, sıkıcı bir konuşma dinlemek zorunda kalanlar, sıkıldıklarını belli etmekten kendilerini alamazlar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kaligrafi isim Fransızca calligraphie Güzel yazı sanatı: "Hele yazısı, eskiden meşk dedikleri bir kaligrafi örneğidir."- Y. Z. Ortaç.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
haute-couture Fransızca "Genellikle bir tane dikilen ve özel kesimlere sahip giysi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca özel dikiş karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, haute-couture yerine özel dikiş sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Cümle büyük harfle başlar: Ak akçe kara gün içindir.

Günün atasözü/deyimi :
sabanın tutağına yapışan el aç kalmaz
Çiftçilik yapan veya çalışan aç kalmaz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
saplantı isim, ruh bilimi Kişinin, etkisinden kendini kurtaramadığı yersiz saçma düşünce, sabit fikir, fikrisabit, idefiks: "Yıllardan beri böyleyim işte. Bir saplantıya mı uğradım?"- N. Uygur.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
homojen Fransızca homogène "Birbirlerine benzer karakterlere veya yapıya sahip parça veya birimlerden oluşan (bütün veya topluluk)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca bağdaşık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, homojen yerine bağdaşık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Cümle içinde tırnak veya yay ayraç içine alınan tam cümleler büyük harfle başlar ve sonlarına uygun noktalama işareti (nokta, soru, ünlem vb.) konur: Atatürk, "Muhtaç olduğun kudret, damarlarındaki asil kanda mevcuttur!" diyor.

Günün atasözü/deyimi :
surata bak süngüye davran
Çok asık suratlı kimseler için kullanılan bir söz.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kalibre isim (kali'bre) Fransızca calibre 1. Mermilerde, ateşli silahlarda çap. 2. mecaz Kişinin çapı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
konjonktür Fransızca conjoncture "Bir ülkenin ekonomik hayatının yükselme ve alçalma yönünde gösterdiği inişli çıkışlı, dalgalı hareketlerinin bütünü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca geçerli durum karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, konjonktür yerine geçerli durum sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dizeler genellikle büyük harfle başlar: Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi / Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi. (Muhibbi)

Günün atasözü/deyimi :
söz dediğin yaş deridir, nereye çekersen oraya gider
Bir sözü dinleyenler kimi zaman söyleyenin aklından geçirmediği bir anlamı da çıkarabilirler.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hâkim sıfat (ha:kim) Arapça 1. Egemenliğini yürüten, buyruğunu yürüten, sözünü geçiren, egemen: "Arkasında yavaş fakat çok hâkim bir ses işitmişti."- A. Gündüz. 2. Başta gelen, başta olan, baskın çıkan. 3. Duygu, davranış vb.ni iradesiyle denetleyebilen (kimse): "Bir kere sinirlerine bu kadar hâkim oyuncu görmedim."- H. Taner. 4. Yüksekten bir yeri bütün olarak gören: "Denize hâkim bir köşk." 5. isim, hukuk Yargıç: "Bir hâkimin çok ciddi, bir satıcının çok mültefit, bir askerin çok otoriter olması meslekleri icabıdır."- M. Kaplan. 6. Baskın.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
figüratif Fransızca "İçinde insan, hayvan ve doğa ögeleri bulunan (resim veya heykel)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca betili karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, figüratif yerine betili sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Din ve mezhep adları ile bunların mensuplarını bildiren sözler büyük harfle başlar: Müslümanlık, Müslüman; Hristiyanlık, Hristiyan; Musevilik, Musevi; Budizm, Budist; Hanefilik, Hanefi; Katoliklik, Katolik.

Günün atasözü/deyimi :
el kazanıyla aş kaynatmak
Başkasının hazırladığı imkânları kendi hesabına kullanarak iş çevirmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bilgisayar korsanı isim, bilişim Bilgisayar ve haberleşme teknolojileri konusundaki bilgisini gizli verilere ulaşmak, ağlar üzerinde yasal olmayan zarar verici işler yapmak için kullanan kimse.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
enflasyon Fransızca inflation ekonomi "Dolanımdaki para miktarıyla, malların ve satın alınabilir hizmetlerin toplamı arasındaki açığın büyümesinden ortaya çıkan ve fiyatların toplam yükselişi, paranın değerinin düşmesi biçiminde kendini gösteren ekonomik parasal süreç." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca para şişkinliği karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, enflasyon yerine para şişkinliği sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap, dergi, gazete ve sanat eserlerinin (tablo, heykel, müzik) her kelimesi büyük harfle başlar: Nutuk, Safahat, Kendi Gök Kubbemiz, Anadolu Notları, Sinekli Bakkal; Türk Dili, Türk Kültürü, Varlık; Resmî Gazete, Hürriyet, Milliyet, Türkiye, Yeni Yüzyıl, Yeni Asır; Kaplumbağa Terbiyecisi; Kibele Çeşmesi; Saraydan Kız Kaçırma, Onuncu Yıl Marşı.

Günün atasözü/deyimi :
zahirenin (çiftçinin) ambarı sabanın ucundadır
Toprak, iyi sürüldüğünde bol ürün vereceği için iyi sonuç almak isteyen işine dört elle sarılmalıdır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
varsıl erki isim, toplum bilimi Zenginler iktidarı, zenginlerin yönetimi, bey erki, zengin erki, plütokrasi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
edisyon Fransızca édition "1. Resim klişesi, dökme harf, taş kalıp kullanarak makine yardımı ile kâğıt, bez vb.ne yazı, resim, çıkarma işi. 2. Bir eserin tekrarlanarak yapılan baskı işlemlerinden her biri." anlamlarında kullanılmaktadır. Kurumumuzca sözün ilk anlamı için bası; ikinci anlamı için baskı karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, edisyon yerine bası ve/veya baskı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tarihî dönem bildirmeyip tür veya tarz bildiren terimler küçük harfle başlar: divan şiiri, divan edebiyatı, halk şiiri, halk edebiyatı, eski Türk edebiyatı, Türk dili, Türk sanat müziği, Türk halk müziği, tekke edebiyatı.

Günün atasözü/deyimi :
fıstıki makamla
Ağır ağır, yavaş yavaş.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
içrek sıfat, felsefe Belirli bir insan topluluğunun dışında kimseye bildirilmeyen, yalnızca sınırlı, dar bir çevreye aktarılan (her türlü bilgi, öğreti), bâtıni, ezoterik, dışrak karşıtı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
doktrin Fransızca doctrine "1. Bilimde, felsefede bir görüşü bir sistem içinde belli bir anlayışa, düşünceye dayalı olarak oluşturan ilke ve dogmalar bütünü. 2. Toplumda herhangi bir alanda çığır açan bir düşünce adamının ortaya koyduğu görüşler, ilkeler bütünü." anlamlarına gelen bu söz için Kurumumuzca öğreti karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, doktrin yerine öğreti sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Para birimleri büyük harfle başlamaz: avro, dinar, dolar, lira, yeni kuruş, liret.

Günün atasözü/deyimi :
yoldan kal, yoldaştan kalma
Yolculukta arkadaş çok önemli olduğundan, iyi bir arkadaşla yolculuk yapmak için gerektiğinde yolculuğun tarihi ertelenmelidir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tatbilir sıfat (ta'tbilir) 1. Yiyecek ve içecek konusunda uzmanlık ölçüsünde bilgisi bulunan, tadına bakan ve lezzetini değerlendiren (kimse), gurme. 2. Malzemesinden pişiriliş veya yapılış yöntemine kadar özenle hazırlanmış yiyecek veya içecekten anlayan (kimse), gurme.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
astronomi Fransızca astronomie "Gök cisimlerinin konumlarını, hareketlerini, birbirine olan uzaklıklarının ölçülmesini, bunların fizik ve kimya bakımından yapılarını inceleyen bilim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca gök bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, astronomi yerine gök bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Müzikte kullanılan makam ve tür adları büyük harfle başlamaz: acemaşiran, acembuselik, bayati, hicazkâr, Türkü, varsağı, bayatı.

Günün atasözü/deyimi :
gönlünde kalmak
Çok istediği hâlde ulaşamamak, elde edememek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
palas pandıras zarf Gereği gibi derlenip toparlanmaya veya hazırlanmaya vakit bulamadan: "Palas pandıras evden fırlayıp bir de üstüne o kadar taksi parası bayıldığına bin pişmandı."- E. Şafak.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
apriori Fransızca à priori felsefe "Hiçbir denemeye dayanmayan ve akıl yordamıyla bulunup ortaya konan." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca önsel karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, apriori yerine önsel sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bir sıfatla oluşturulan usul adlarında sıfat ayrı yazılır: ağır aksak, yürük aksak, yürük semai.

Günün atasözü/deyimi :
yurdun otlusundan kutlusu yeğdir
İnsanın üzerinde yaşadığı yer, rahat ve huzurlu olmadıktan sonra oranın verimli olması çok da önemli değildir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
direy isim, hayvan bilimi 1. Belli bir bölgede yaşayan hayvanların tümü, fauna. 2. Bu hayvanların tanımını yapan eser.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ampirik Fransızca empirique "1. Bir kurama değil yalnızca gözleme dayalı. 2. Deneye başvurularak yapılan, deneyle olan, deneyle ilgili." anlamlarında kullanılmaktadır. Kurumumuzca sözün ilk anlamı için görgül; ikinci anlamı için deneysel karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ampirik yerine görgül ve/veya deneysel sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yol ve ulaşımla ilgili birleşik kelimeler ayrı yazılır: Arnavut kaldırımı; çevre yolu, deniz yolu, hava yolu, kara yolu, keçi yolu; köprü yol.

Günün atasözü/deyimi :
katmer kaldırmak
Karışıklık çıkarmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şûra isim (şu:ra:) Arapça Bir alanla ilgili olarak oluşturulan danışma kurulu: "Millî eğitim şûrası. Sağlık şûrası."

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
rölyef Fransızca relief "Kil, alçı, taş vb. işlenebilir gereçleri girintili çıkıntılı yüzeyler durumunda biçimlendirerek yapılan eser." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca kabartma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, rölyef yerine kabartma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adlarına gelen ekleri ayırmak için kesme işareti konur: Başvurular 17 Aralık'a kadar sürecektir.

Günün atasözü/deyimi :
azıksız yola çıkanın gözü el torbasında kalır
İleride gereksinim duyacağı şeyleri zamanında hazırlamayan kişi, hazırlık yapan diğer insanlardan yardım bekler.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tutum isim 1. Tutulan yol, tavır: "Dil bir bakış, görmede bir tutum, belli bir algılama biçimidir."- N. Uygur. 2. Para veya herhangi bir şeyi dikkatli kullanma, idare, idareli tüketme, iktisat, tasarruf, ekonomi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
avans Fransızca avance "Yapılacak bir hizmet veya satın alınacak bir mal için anlaşmaya göre önceden ödenen miktar." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca öndelik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, avans yerine öndelik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kesme işareti satır sonuna geldiğinde yalnız kesme işareti kullanılır, ayrıca çizgi kullanılmaz.

Günün atasözü/deyimi :
babasından mal kalan, merteği içinden bitmiş sanır
Miras yoluyla mal edinen kimse, onu elde etmek için ne denli çabalar gösterilip sıkıntı çekildiğini bilemez.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
evvelemirde zarf, eskimiş (evve'lemirde) Öncelikle, ilk önce, her şeyden önce: "Şunu evvelemirde doktoruna götürün, muayene etsin."- A. Gündüz.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fütüroloji Fransızca futurologie "Küresel bir perspektif içinde geleceği öngörmeye çalışan bilim." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca gelecek bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fütüroloji yerine gelecek bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Büyük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde kısaltmanın son harfinin okunuşu esas alınır: BDT'ye, TDK’den, THY'de, TRT'den.

Günün atasözü/deyimi :
barış görüş olmak
Her türlü dargınlığı unutarak barışmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çultutmaz sıfat (çu'ltutmaz) Giysi ve mal değeri bilmeyen, derbeder, serseri, avare (kimse).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
paralizi Fransızca paralysie Tıp "Vücudun bir bölümünde hareketin ve hissetmenin kalkması." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca inme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, paralizi yerine inme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Büyük harflerle yapıldığı hâlde bir kelime gibi okunan kısaltmalara getirilen eklerde kısaltmanın okunuşu esas alınır: ASELSAN'da, BOTAŞ'ın, NATO'dan, UNESCO'ya.

Günün atasözü/deyimi :
eşek (eşkin) eve gelmiş, yorga yolda kalmış
Düzenli ve sürekli çalışan güçsüz kimse, düzensiz ve süreksiz çalışan güçlü kimseden daha başarılı olur.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
arasta isim, eskimiş Farsça Çarşılarda veya alışveriş bölgelerinde aynı işi yapan esnafın bir arada bulunduğu bölüm: "Belediye çavuşu yanında jandarma onbaşısı, çarşıyı ve arastaları dolaşmış, esnafa kepenk kapattırmıştır."- T. Buğra.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
psişik Fransızca psychique ruh b. "1. Ruhla ilgili olan. 2. Ruh bilimi ile ilgili." anlamlarına gelen bu söz için Kurumumuzca ruhsal karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, psişik yerine ruhsal sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Numara sözünün kısaltması kelime gibi okunduğundan ek okunuşa göre getirilir: No.lu, No.suz.

Günün atasözü/deyimi :
büyük sözüme tövbe!
Bir konuda çok kesin konuşulduğunda tersi bir durumun başa gelmemesi dileğini belirten bir söz.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/12/2010


Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bilinemezci sıfat, felsefe 1. Bilginin bağıntılı olduğuna inanan (kimse). 2. Tanrı'nın ve evrenin nereden türediğinin bilinmediğini ve bilinemeyeceğini ileri süren öğretiyi benimseyen (kimse), laedri, agnostik.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
peeling İngilizce "Üst derinin özel işlemlerle soyulması." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca soyum karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, peeling yerine soyum sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tek heceli kelimelerin sonunda bulunan p, ç, t, k ünsüzleri iki ünlü arasında çoğunlukla korunur: ak / akı, at / atı, ek / eki, et / eti, göç / göçü, ip / ipi, kaç / kaçıncı, kök / kökü, ok / oku, ot / otu, saç / saçı, sap / sapı, suç / suçu, süt / sütü, bük / bükü

Günün atasözü/deyimi :
köpeksiz köy bulmuş da çomaksız (değneksiz) geziyor
Kendisine engel olacak, karşı çıkacak bir kimse olmadığı için istediği gibi davranıyor.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
biyoritim isim (biyo'ritim) Fransızca biorythme Doğuştan başlayarak belirli zaman aralıklarıyla yinelenen ve insan davranışlarını doğrudan etkileyen fiziksel ve duygusal gelgitlerin tümü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fork-lift İngilizce "Önünde uzanan iki kolla özel hazırlanmış paletli yükleri kaldırıp taşıyan veya istif eden motorlu araç." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca çatal kaldıraç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fork-lift yerine çatal kaldıraç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tek heceli olduğu hâlde ek aldığında sonundaki p, ç, t, k ünsüzleri yumuşayan kelimeler de vardır: but / budu, dip / dibi, gök / göğü, kap / kabı, kurt / kurdu, uç / ucu, yurt / yurdu.

Günün atasözü/deyimi :
çorbaya sinek düşmek
İşin tadı kaçmak, yeteri kadar iyi ve güzel olmadığı anlaşılmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
metronom isim, müzik Fransızca métronome Bir müzik parçasının hangi hızla çalınması gerektiğini gösteren alet: "İki cam silici demir şimdi bir metronom temposuyla sağa sola gitmeye başladılar."- H. Taner.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
spesiyalist Fransızca spécialiste "Belli bir bilim dalında lisansüstü öğrenim derecesine sahip kimse." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca uzman karşılığı bulunmaktadır.

Bundan sonra demek ki, spesiyalist yerine uzman sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Türkçe kelimelerin sonunda b, c, d, g ünsüzleri bulunmaz. Ancak anlam farkını belirtmek üzere ad, od, sac gibi birkaç kelimenin yazılışında bu kurala uyulmaz: ad (isim), at (binek hayvanı); od (ateş), ot (bitki); sac (yassı demir), saç (kıl).

Günün atasözü/deyimi :
eteğiyle mum söndürmek
Uygun olmayan biçimde iş yapmak, sakar olmak, üstünkörü davranmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Oğlak Dönencesi özel, isim, coğrafya, gök bilimi 21 Aralık'ta öğleüzeri güneş ışınlarının dik geldiği, güney yarı kürede Ekvator'a göre açısal uzaklığı 23° 27' olan enlemdeki yerler, Kış Dönencesi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
modüler Fransızca modulaire "Mobilyacılıkta, parçalara ayrılarak yeniden başka biçimlerde oluşturulabilen." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca parçalı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, modüler yerine parçalı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bir yazının maddelerini gösteren rakam veya harflerden sonra nokta konur.

Günün atasözü/deyimi :
herkesin geçtiği köprüden sen de geç
Herkesin tuttuğu yoldan sen de git.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
âlâ sıfat (a:lâ:) Arapça İyi, pekiyi: "Beni Konya Lezzet Lokantası'na götürdü, âlâ bir öğle yemeği çekti."- H. E. Adıvar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sentaks Fransızca syntaxe "Bir cümleyi oluşturan kelime türlerinin arasındaki ilişkileri inceleyen ve sınıflamalar yapan dil bilgisi kolu." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca söz dizimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sentaks yerine söz dizimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Edebî eserlerde konuşma bölümünden önceki ifadenin sonuna iki nokta veya virgül konur:
Bahçe kapısını açtı. Sermet Bey’e,
– Bu anahtar köşkü de açar, dedi. (Ömer Seyfettin)
Ziraatçı sayar:
– Yulaf, pancar, zerzevat, tütün... (Falih Rıfkı Atay)

Günün atasözü/deyimi :
hem kaçar hem davul çalar
İşi yapmaktan çekindiği hâlde yine de yapar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
pekâlâ sıfat (pekâ:lâ:) Türkçe + Arapça 1. Benzerlerinden aşağı olmayan: "Pekâlâ bir ev, niçin beğenmediniz?" 2. edat "Dediğin gibi olsun, öyle kabul edelim" anlamlarında bir söz, peki: "Pekâlâ madem biliyordun, ne diye söylemedin?" 3. zarf Kesinlikle: "Pekâlâ gideceğim, siz ne karışıyorsunuz?" 4. zarf Elbette: "Gece yarısını geçmiş olmasına rağmen, hiç olmazsa, arkadaşım pekâlâ beni bekleyebilirdi."- K. Bilbaşar. 5. zarf Çok iyi: "Hâlbuki yalının rehinde olduğunu pekâlâ işitmiştim."- Y. K. Karaosmanoğlu.


Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
folklor Fransızca folklore "Bir ülkede yaşayan halkın kültür ürünlerini, sözlü edebiyatını, geleneklerini, törelerini, inançlarını, mutfağını, müziğini, oyunlarını, halk hekimliğini inceleyerek bunların birbirleriyle ilişkilerini belirten, kaynak, evrim, yayılım, değişim, etkileşim vb. sorunlarını çözmeye, sonuç, kural, kuram ve yasaları bulmaya çalışan bilim dalı." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca halk bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, folklor yerine halk bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yalnızca anlam değişikliği olduğunda edatlardan önce veya sonra virgül konulur: Oku baban gibi, eşek olma.

Günün atasözü/deyimi :
gır kaynatmak
Birkaç kişi işleriyle ilgilenmeyip sohbet etmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mıklep, -bi isim Arapça Ciltli kitapların sol cilt kapağında bulunan ve okunmakta olan yeri belli eden, ucu üçgenimsi, katlanabilir parça.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
enfraruj Fransızca infrarouge fiz. "Işık tayfında kırmızı alanın ötesindeki alanda yayılmış ısı ışınlarından oluşan, gözle görülmeyen ışınım." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca kızılötesi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, enfraruj yerine kızılötesi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ses biliminde uzun ünlüyü göstermek için iki nokta kullanılır: a:ile, ka:til, usu:le, i:cat.

Günün atasözü/deyimi :
muhit edinmek
İlişkili olduğu, tanışık olduğu kimselerin sayısını çoğaltmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ölme hakkı isim İyileşme olasılığı olmayan hastaların veya yaşamını kendi başına sürdüremeyecek ölçüde sakat olan kimselerin yaşamını sona erdirme hakkı, ötanazi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ultraviyole Fransızca ultraviolet "Gözle görülmeyen, dalga boyları yaklaşık 4.000 angströmle 200 angström arasında olan, mor ışının ötesinde yer alan, yapay olarak da elde edilip tıpta kullanılan bir ışınım." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca morötesi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ultraviyole yerine morötesi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kaba sayıldığı için veya bir başka sebepten ötürü açıklanmak istenmeyen kelime ve bölümlerin yerine üç nokta konur: Kılavuzu karga olanın burnu b...tan çıkmaz

Günün atasözü/deyimi :
şahin küçüktür ama koca turnayı havadan indirir
Küçük olmak güçsüz olmak demek değildir, kendilerinden büyük olandan daha güçlü olan küçükler de vardır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yalman sıfat, halk ağzında 1. Eğik. 2. Sarp, dik. 3. isim Kesici ve batıcı araçların kesen veya batan bölümü: "İstanbul'dan çıkar padişahın fermanı / Gökte döner mızrağının yalmanı"- Halk Türküsü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
hematoloji Fransızca hématologie "Kan ve kan hücrelerini oluşturan yapılarla bu yapıların hastalıklarını ve tedavilerini konu alan bilim dalı." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca kan bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, hematoloji yerine kan bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Alıntılarda; başta, ortada ve sonda alınmayan kelime veya bölümlerin yerine üç nokta konur:
... derken şehrin öte başından boğuk boğuk sesler gelmeye başladı... (Tarık Buğra)

Günün atasözü/deyimi :
şap ile şeker bir değil
Görünüşte birbirine benzeyen şeyler nitelikte birbirinden çok farklı olabilirler.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mülk isim Arapça 1. Ev, dükkân, arazi vb. taşınmaz mal. 2. Vakıf olmayıp doğrudan doğruya birinin malı olan yer veya yapı. 3. eskimiş Devletin egemenliği altında bulunan toprakların bütünü, ülke: "Adalet mülkün temelidir."

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sensör İngilizce sensor "Önceden belirlenmiş ışığı veya nesneyi algılayıp gerekli hareketi başlatan aygıt." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca duyarga karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sensör yerine duyarga sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ünlem ve seslenmelerde anlatımı pekiştirmek için üç nokta konur:
Gölgeler yaklaştılar. Bir adım kalınca onu kıyafetinden tanıdılar:
— Koca Ali... Koca Ali, be!.. (Ömer Seyfettin)

Günün atasözü/deyimi :
minareyi yaptırmayan yerden bitmiş sanır (bitti beller)
Önemli iş yapmamış olanlar, yapılan önemli işlerin kendiliğinden oluverdiğini sanırlar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dalgacı Mahmut, -t'u isim, argo (dalgacı mahmudu) Yapılması gerekli bir işi benimsemeyen kimse, kaytarıcı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
endokrin Fransızca endocrine Anatomide "Vücuttaki salgı bezlerinin doğrudan doğruya kana karışmak üzere çıkardıkları salgı." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca iç salgı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, endokrin yerine iç salgı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Fiil kök ve gövdelerini göstermek için kısa çizgi kullanılır: al-, dur-, gör-, ver-; başar-, kana-, okut-, taşla-, yazdır-.

Günün atasözü/deyimi :
mum yapıştırmak
1) Bir şeyi kırmızı mumla mühürlemek; 2) mecazen Önemli bir şeyi unutmayıp akılda tutmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mâni (I) isim (ma:ni:) Arapça Bir şeyin yapılmasını önleyen şey, engel: "Kaç zamandır beynimi, kanımı ateşlendiren bu idealimin lezzetini tatmak için her mâniyi çiğneyeceğim."- H. R. Gürpınar.
mâni (II) isim, edebiyat (ma:ni) Arapça Genellikle birinci, ikinci ve dördüncü dizeleri uyaklı olan, daha çok hecenin yedili ölçüsüyle söylenen halk şiiri:"Her köyde mâni, Türkü söyleyen biri var."- M. C. Anday.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
endeks Fransızca index "Bir kitabın veya derginin kişi, konu, yer adı vb. bakımından içindekileri yer numarasıyla belirten ve eserin arkasında yer alan alfabetik liste." anlamına gelmektedir. Sözün bu anlamı için Kurumumuzca dizin karşılığı önerilmiştir.
Aynı söz ekonomi alanında ise "Bir gelişimi gösteren nicelikler veya değerler arasındaki ilişki." anlamında kullanılmaktadır. Sözün bu anlamı için de gösterge karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, endeks yerine dizin ve/veya gösterge sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yazıda satır başına alınan konuşmaları göstermek için uzun çizgi kullanılır:
Frankfurt'a gelene herkesin sorduğu şunlardır:
— Eski şehri gezdin mi?
— Rothschild'in evine gittin mi?
— Goethe'nin evini gezdin mi? (Ahmet Haşim)

Günün atasözü/deyimi :
ketenpereye gelmek
Dolandırılmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kethüda isim, tarih (kethüda:) Farsça Zengin kimselerin ve devlet büyüklerinin buyruğunda çalışan, onların birtakım işlerini gören kimse, kâhya.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
metodoloji Fransızca méthodologie "Özellikle felsefe ve bilim alanında yöntem araştırmak ve yeni yöntemler yaratmak için ilkeler geliştiren bilim." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca yöntem bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, metodoloji yerine yöntem bilimisözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Konuşmalar tırnak içinde verildiğinde uzun çizgi kullanılmaz:
Arabamız tutarken Erciyes'in yolunu:
"Hancı dedim, bildin mi Maraşlı Şeyhoğlu'nu?"
(Faruk Nafiz Çamlıbel)

Günün atasözü/deyimi :
misk yerini belli eder
Değerli kişi nerede olursa olsun varlığını gösterir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 31/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
son sıfat 1. Şimdiki zamana en yakın zamandan beri olan veya bu zamanda yapılmış, olmuş olan, ilk karşıtı: "Gündüzün son ışıklarıyla beraber sanki odadan eşya da çekiliyordu."- P. Safa. 2. En arkada bulunan: "Son vagon."- .3. Artık ondan ötesi veya başkası olmayan: "Son atlıkarıncayı Kadırga meydanında birkaç yıl evvel görmüştüm."- H. A. Yücel. 4. isim Uç, sınır. 5. Olanca: "Son kuvvetiyle: Ya Ali! diye bağırdı."- M. Ş. Esendal. 6. isim Bir şeyin en arkadan gelen bölümü, bitimi, nihayet, akıbet: "Kışın sonu. Bu yolun sonu." 7. isim, mecaz Ölüm. 8. isim, anatomi Döl eşi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sürpriz Fransızca surprise "Beklenmeyen ve insanı şaşırtarak sevindiren veya üzen olay, beklenmedik durum." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca şaşırtı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sürpriz yerine şaşırtı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Fizik, matematik vb. alanlarda birimler arası orantıları gösterirken eğik çizgi kullanılır: g/sn (gram/saniye)

Günün atasözü/deyimi :
keseden yemek
Herhangi bir üretim yapmadan, kâr elde etmeden, hazırda bulunanı veya el altında olanı harcamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yılbaşı isim (yı'lbaşı) Ocak ayının birinci günü.

Günün atasözü/deyimi :
av köpeği avdan kalmaz
Hazıra konmayı alışkanlık yapmış kimse her zaman bu yolu izler.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çakır ayaz isim, halk ağzında Açık ancak çok soğuk hava.

Günün atasözü/deyimi :
gelin altın taht getirmiş, çıkmış kendisi oturmuş
Toplum içine giren bir kimsenin kendi kullanacağı eşyasının değerli olup olmaması başkalarını ilgilendirmez.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
verem isim, tıp Arapça 1. Herhangi bir organa ve en çok akciğerlere yerleşen Koch basilinin yol açtığı ateşli ve bulaşıcı bir hastalık, tüberküloz: "Annemin genç yaşta veremden ölen rahmetli amcasını görmedim."- Y. Z. Ortaç. 2. sıfat Bu hastalığa tutulmuş, veremli: "Verem bir kadının duyguları."

Günün atasözü/deyimi :
... sevdasına düşmek
Bir şeyi çok fazla istemek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
verem isim, tıp Arapça 1. Herhangi bir organa ve en çok akciğerlere yerleşen Koch basilinin yol açtığı ateşli ve bulaşıcı bir hastalık, tüberküloz: "Annemin genç yaşta veremden ölen rahmetli amcasını görmedim."- Y. Z. Ortaç. 2. sıfat Bu hastalığa tutulmuş, veremli: "Verem bir kadının duyguları."

Günün atasözü/deyimi :
... sevdasına düşmek
Bir şeyi çok fazla istemek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ferforje isim Fransızca fer forgé Kapılara, pencerelere veya evlerin iç bölümlerine süsleme amacıyla yapılıp takılan dövme demir.

Günün atasözü/deyimi :
kurt ağzı bağlamak
Açıkta kalan hayvanların kurt tarafından boğulmasını önlemek amacıyla çeşitli uygulamalar yapmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
nar isim, bitki bilimi Farsça 1. Nargillerden, yaprakları karşılıklı, çiçekleri büyük, koyu kırmızı renkte, küçük bir ağaç (Punica granatum). 2. Bu ağacın kırmızımtırak sarı sert bir kabukla örtülü, içinde çok sayıda kırmızımtırak, sulu taneler bulunduran yuvarlak yemişi.

Günün atasözü/deyimi :
ikindiden sonra dükkân açmak
Bir işe başlamakta çok geç kalmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
voyvoda isim, tarih (vo'yvoda) Sırpça Osmanlıların Eflak ve Boğdan beylerine verdikleri unvan.

Günün atasözü/deyimi :
eğreti ata binen tez iner
Ödünç alınan araçlarla girişilen işlerde çoğu kez başarısız olunur.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
nükleer enerji isim, fizik Atom çekirdeğinin parçalanmasından doğan enerji.

Günün atasözü/deyimi :
sorma kişinin aslını, sohbetinden bellidir
Bir kişinin nasıl bir insan olduğu onun konuşmalarından belli olur, bunun için onun soyunu sopunu öğrenmeye gerek yoktur.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
diskur isim Fransızca discours Söylev, nutuk.

Günün atasözü/deyimi :
herkesin arşınına göre bez vermezler
Genel kurallar herkesin istek ve gereksinimine göre bozulamaz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
gazeteci isim 1. Gazete yayımlayan kimse: "Ben gazeteciyim. Bir ticarethanenin sahibiyim."- N. F. Kısakürek. 2. Gazeteye yazı yazmayı, haber toplayıp vermeyi veya gazetenin yazı işlerinde çalışmayı iş edinen kimse. 3. Gazete satan kimse.

Günün atasözü/deyimi :
eski ağza yeni taam
Turfanda bir şey yenilirken söylenen bir söz.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
köşker isim Farsça kevşger Yemenici, ayakkabı tamircisi: "Zaten azıcık güzel olsaydım, topal bir köşkere varmazdım."- A. Kutlu.

Günün atasözü/deyimi :
yüreğine kar yağmak
Kıskançlık duyarak üzülmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ece isim 1. Kraliçe. 2. Güzel kadın: "Dün Sirkeci istasyonunu görmeliydiniz, ecemiz geldi."- F. R. Atay.

Günün atasözü/deyimi :
kişi refikinden azar
Kötü arkadaş insanı kötü yola sürükler.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
melanet isim, eskimiş (mela:net, l ince okunur) Arapça Büyük kötülük, lanetlenecek iş veya davranış.

Günün atasözü/deyimi :
koç yiğit bunalıp ölmez
İnsanın sıkıntılı zamanı sürekli olmaz, bu sıkıntılarının arkasından iyi günleri de gelir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
melamet isim, eskimiş (mela:met, l ince okunur) Arapça 1. Kınama. 2. Azarlama, çıkışma.

Günün atasözü/deyimi :
zilsiz oynamak
Çok sevindiğini belli etmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
serdengeçti isim, eskimiş (serde'ngeçti) Fedai.
fedai isim (feda:i:) Arapça 1. Bir ülkü uğruna tehlikeli işlere girişerek canını esirgemeyen kimse, serdengeçti. 2. Bir kimseyi veya bir yeri koruyan kimse: "İlk zamanlar sadık fedailerini sık sık gelip yokladılar."- H. Taner.

Günün atasözü/deyimi :
kulakları dolmak
Aynı şeyi dinlemekten usanmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
koruyucu aile isim Kimsesiz veya bakıma muhtaç bir çocuğun belli bir süre içinde ilgili yasaya göre her türlü bakımını ve sorumluluğunu üstlenen gönüllü aile.

Günün atasözü/deyimi :
insanın (adamın) alacası içinde, hayvanın alacası dışındadır
Hayvanların işe yarayıp yaramayacakları görünüşlerinden belli olur ancak insanların kötü huylu olup olmadıkları dışarıdan anlaşılamaz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mekruh sıfat, din b. Arapça 1. İslam dininde, dinî bakımdan yasaklanmadığı hâlde yapılmaması istenen. 2. eskimiş İğrenç, tiksindirici.

Günün atasözü/deyimi :
parası (akçesi) ucuz olanın kendisi kıymetli olur
Parasını esirgemeyen cömert kimseyi herkes el üstünde tutar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
pagoda isim (pago'da) İngilizce pagoda Çin, Japonya vb. Uzak Doğu ülkelerinde kule biçiminde yapılmış tapınak.

Günün atasözü/deyimi :
abdalın dostluğu köy görününceye kadar
Çıkarı dolayısıyla yakınlık gösteren kimse, işini yürütecek başkalarını bulduğunda sizinle ilgisini keser.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sepya isim (se'pya) Fransızca sépia 1. Mürekkep balığından alınan koyu siyah boya. 2. sıfat Bu boya ile yapılan (resim).

Günün atasözü/deyimi :
kürkçünün kürkü olmaz, börkçünün börkü
Başkalarının gereksinimlerine çare bulan kişi bunlara benzeyen kendi ihtiyaçlarını savsaklar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kış kıyamet isim 1. Çok zorlu kış. 2. Yağmurlu, fırtınalı soğuk hava.

Günün atasözü/deyimi :
kürünü öldürmek
Gururunu kırmak, güçsüzlüğünü kabul etmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cimbakuka sıfat (ci'mbakuka) Çelimsiz ve biçimsiz (kimse).

Günün atasözü/deyimi :
kabuksuz yumurtlatmak
Bir işi ivedilikle yaptırıp eksik kalmasına yol açmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bilişim isim İnsanoğlunun teknik, ekonomik ve toplumsal alanlardaki iletişiminde kullandığı ve bilimin dayanağı olan bilginin özellikle elektronik makineler aracılığıyla düzenli ve akla uygun bir biçimde işlenmesi bilimi, enformatik.

Günün atasözü/deyimi :
kaynana pamuk ipliği olup raftan düşse gelinin başını yarar
Kaynana ne kadar yumuşak huylu, ne kadar iyi davranışlı olursa olsun, her hâli gelini rahatsız eder.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
beyin kanaması isim, tıp Beyni besleyen damarlardan bir veya birkaçının hastalık veya darbe sonucu zedelenip kanaması: "Bir beyin kanaması ile ölen Cenap Şehabettin..."- A. Ş. Hisar.

Günün atasözü/deyimi :
kavun kökeninde büyür
Çocuk anne baba ocağında, herhangi bir kişi doğup büyüdüğü çevrede yetişir, gelişir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çaparız isim, halk ağzında Rumca 1. İçinden çıkılamayacak kadar güç olan, karışık iş. 2. denizcilik Demir zincirlerinin birbirine dolaşıp karışması.

Günün atasözü/deyimi :
dünyalığı doğrultmak
Yaşamı süresince yetecek parayı kazanmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cüzzam isim, tıp (cüzza:mı) Arapça Hansen basilinin sebep olduğu, sinir sistemi ve deri başta olmak üzere birçok sistem ve organı etkileyebilen bulaşıcı bir hastalık, miskin hastalığı, lepra.

Günün atasözü/deyimi :
gül dalından odun, beslemeden kadın olmaz
Her şey, kendisinden beklenen görevi yapabilecek niteliklere sahip olmalıdır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
gümrük, -ğü isim Rumca 1. Bir ülkeye giren veya bir ülkeden çıkan mal ve eşya üzerinden alınan vergi. 2. Bu verginin alınması işlemiyle uğraşan devlet kuruluşu. 3. Sınır kapılarında denetim ve gözetim işlerinin yapıldığı yer: "Sayfaları girip çıktığı gümrüklerin damgalarıyla dolu pasaportlar eskitti."- N. Cumalı.

Günün atasözü/deyimi :
el yumruğunu yemeyen, kendi yumruğunu Bozdoğan armudu sanır
Başkasının gücü karşısında boyun eğmek zorunda kalacağını anlayamamış kimse, kendi gücünün herkese boyun eğdireceğini sanır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
esef isim, eskimiş Arapça 1. Üzüntü, kaygı, tasa: "Ötekilerin yüzünde onunki gibi esefle karışmamış, bambaşka bir öfke vardı."- T. Buğra. 2. Yerinme.

Günün atasözü/deyimi :
canı yerine gelmek
1) Yorgunluğu geçmek. 2) Sağlığını, gücünü kazanmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
denktaş sıfat Denk, eşit.

Günün atasözü/deyimi :
aklına geleni işleme, her ağacı taşlama
Sonunu düşünmeksizin aklına eseni yapan, herkese sataşan kimse bu davranışının büyük zararlarını görür.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
maslak, -ğı isim, eskimiş Arapça 1. Sürekli su akan boru: "İlerideki maslaktan su doldurmaya giden simsiyah bir zenci kızının yakasından asıldı."- O. C. Kaygılı. 2. Su yolu üzerinde bulunan su haznesi. 3. Büyük yalak.

Günün atasözü/deyimi :
dert gider amma yeri boş kalmaz
İnsan bir dertten kurtulduğunda onun yerine başka bir dert geleceğini iyi bilmelidir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
uyku apnesi isim, tıp Uykuda en az 10 saniye süren solunum duraklamalarından kaynaklanan ve uyku düzeninin bozulmasına sebep olan bir hastalık.

Günün atasözü/deyimi :
ağacın kurdu içinde olur
Bir topluluğu çökertecek olan şey yine kendi içinden çıkar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 31/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
nedensellik ilkesi isim Her şeyin bir sebebi vardır ve aynı şartlar altında, aynı nedenler, aynı etkileri doğurur biçiminde özetlenebilen ilke.

Günün atasözü/deyimi :
ayağına sıcak su mu, soğuk su mu dökelim?
Seyrek gelen bir konuğa yarı sitem, yarı sevinçli bir biçimde söylenen söz.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
istiskal, -li isim, eskimiş (istiska:li) Arapça Soğuk davranışlarla hoşlanmadığını belli etme: "Çoğundan istiskal, pek azından itibar gördü." - F. R. Atay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
egoist Fransızca égoïste "Yalnız kendini düşünen, kendi çıkarlarını herkesinkinden üstün tutan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca bencil karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, egoist yerine bencil sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Türkçe kökenli kelimelerde bugün uzun ünlü yoktur. Uzun ünlü, Arapça ve Farsçadan Türkçeye giren kelimelerde görülür: adalet (ada:let), beraber (bera:ber), ifade (ifa:de), kaide (ka:ide), numune (numu:ne), sade (sa:de), şair (şa:ir). Bu uzun ünlüler yazıda herhangi bir işaretle gösterilmez.

Günün atasözü/deyimi :
dert eğirmek
İçinden çıkılması güç bir sorunla uğraşmak zorunda kalmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
alkarısı isim, halk ağzında (a'lkarısı) Lohusalara musallat olarak onları boğduğuna inanılan görüntü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
elastik Fransızca élastique "Bir dış gücün etkisi altında uzama, kısalma, eğrilme vb. biçim değişikliklerine uğradıktan sonra etkinin kalkmasıyla eski biçimini alabilme özelliğinde olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca esnek karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, elastik yerine esnek sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan da, de ayrı yazılır: Kızı da geldi gelini de.

Günün atasözü/deyimi :
iki kaptan bir gemiyi batırır
Bir işi iki kişi yürütemez.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kapıkule isim, mimarlık (kapı'kule) Eski kale ve saraylarda iki yanında korunma kuleleri bulunan anıtsal kapı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
vejetaryen Fransızca végétarien "Et ve et türevlerini yemeyen kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca etyemez karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, vejetaryen yerine etyemez sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Heceleri göstermek için kısa çizgi kullanılır: a-raş-tır-ma, bi-le-zik, du-ruş-ma, ku-yum-cu-luk, ya-zar-lık.

Günün atasözü/deyimi :
iki kardeş savaşmış, ebleh buna inanmış
İki kardeş arasındaki anlaşmazlık geçicidir, bu durumu gerçek ve sürekli sanmak saflıktır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kanser isim, tıp Fransızca cancer Bir organ veya dokudaki hücrelerin kontrolsüz olarak bölünüp çoğalmasına bağlı olarak yakın dokulara yayılmasıyla veya uzak dokulara sıçramasıyla beliren hastalık, amansız hastalık, incitmebeni, dokunmabana: "Doktorlar, kendisinde ilerlemiş bir kanser bulmuşlardır."- F. R. Atay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
tire Fransızca tiret "1. Satır sonuna sığmayan kelimeleri, hecelere bölerken kullanılan noktalama işaretinin adı, 2. Karşılıklı konuşmada, konuşanın değiştiğini göstermek için kullanılan noktalama işaretinin adı." anlamlarındaki sözün ilk anlamı için Kurumumuzca kısa çizgi; ikinci anlamı için de uzun çizgi karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, tire yerine kısa çizgi ve/veya uzun çizgi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tırnak içindeki alıntının sonunda bulunan işaret (nokta, soru işareti, ünlem işareti vb.) tırnak içinde kalır: "İzmir üzerine dünyada bir şehir daha yoktur!" diyorlar. (Yahya Kemal Beyatlı)

Günün atasözü/deyimi :
göze diken olmak
Göze batmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
latif sıfat (l ince okunur) Arapça Yumuşak, hoş, ince bir güzelliği olan: "Bu latif yere rüzgâr nüfuz edemez, güneyin kızgın ateşi orayı yakamazdı."- H. E. Adıvar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
volkan Fransızca volcan "Magmanın yer içinden yüzeye çıktığı veya geçmişte çıkmış olduğu, genellikle koni biçiminde, tepesinde bir püskürme ağzı bulunan dağ." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yanardağ karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, volkan yerine yanardağ sözcüğünü kullanacağız.


Bir yazım kuralı :
Bir yazıdaki maddelerin sıralanmasında veya bir çizelgede alt alta gelen aynı sözlerin, söz gruplarının ve sayıların tekrar yazılmasını önlemek için denden işareti kullanılır.

Günün atasözü/deyimi :
çıra dibi karanlık olur
Bir kimse, başkalarına bol bol yaptığı yardımı kendi yakınlarına yapmaz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
nadan sıfat, eskimiş (na:dan) Farsça 1. Bilgisiz, cahil. 2. mecaz Nobran, kaba, kötü: "Heyhat ki iyiler gider, nadanlar kalır." - A. İlhan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
transkripsiyon Fransızca transcription dil bilimi "Bir yazıyı bütün ses inceliklerini belirterek başka bir alfabeye çevirme yolu." anlamında geçen bu söz için Kurumumuzca çeviri yazı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, transkripsiyon yerine çeviri yazı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için kullanılan ünlem işareti yay ayraç içine alınır.

Günün atasözü/deyimi :
bir göz gülmek
Hem gülüp hem ağlamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü:
gizlicilik, -ği isim Özellikle ruhlar dünyasıyla ve evrenin bilinmeyen güçleriyle ilgili bilgi dünyasına dayalı çeşitli kuramlar, uygulamalar ve ayinler için kullanılan genel ad, okültizm.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık:
vokabüler Fransızca vocabulaire "Bir dildeki sözlerin bütünü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca söz varlığı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, vokabüler yerine söz varlığı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı:
Başbakanlık, Rektörlük vb. sözlere ünlüyle başlayan bir ek getirildiğinde Başbakanlığa, Rektörlüğe vb. biçiminde yazılır.

Günün atasözü/deyimi:
sayılı koyunu kurt kapmaz (yemez)
Miktarı saptanarak bir kimseye teslim edilmiş olan eşya iyi korunur.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü:
cinsilatif isim (ci'nsilati:fi, l ince okunur) Arapça Güzel, alımlı, hoşa giden kadın.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık:
eksperyans Fransızca expérience "Bir kimsenin belli bir sürede veya hayat boyu edindiği bilgilerin tamamı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca deneyim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, eksperyans yerine deneyim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı:
Gök bilimiyle ilgili adlara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Jüpiter'den, Venüs'ü, Halley'in, Merih'e, Büyükayı'da, Yedikardeş'ten, Samanyolu'nda.

Günün atasözü/deyimi:
Gül üstüne gül koklamamak
Bir sevgili üstüne bir ikincisini sevmemek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sigara tiryakisi isim Sigaraya aşırı düşkün olan kimse: "Durdum. Öksürdü. Sigara tiryakilerinin öksürüşüydü bu." -N. Hikmet.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
egzotizm Fransızca exotisme "Bir eserde uzak, yabancı ülkelerle ilgili olayları, kişileri, yöresel görüşleri yansıtma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yabancıllık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, egzotizm yerine yabancıllık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Saray, köşk, han, kale, köprü, anıt vb. adlara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Dolmabahçe Sarayı'nın, Çankaya Köşkü'ne, Sait Halim Paşa Yalısı'ndan, Ankara Kalesi'nden, Horozlu Han'ın, Galata Köprüsü'nün, Bilge Kağan Abidesi'nde, Çanakkale Şehitleri Anıtı'na

Günün atasözü/deyimi :
sel ile gelen yel ile gider
Emek vermeden ele geçen para kısa zamanda çarçur olup gider.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü:
sağmal inek, -ği isim, argo Aptal yerine konularak kendisinden sürekli çıkar sağlanan kimse: "Onu iyice avucunun içine alıp sağmal inek gibi istismar etmek istiyordu." -E. E. Talu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık:
vidanjör Fransızca vidangeur "Foseptik kuyularındaki pis suları çekmeye yarayan makine." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca boşaltıcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, vidanjör yerine boşaltıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı:
Kitap, dergi, gazete ve sanat eseri (tablo, heykel, müzik vb.) adlarına gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Nutuk'ta, Safahat'tan, Kiralık Konak'ta, Sinekli Bakkal'ı, Hürriyet'te, Resmî Gazete'de, Onuncu Yıl Marşı'nı, Yunus Emre Oratoryosu'nu, Atatürk Uluslar arası Barış Ödülü'nü.

Günün atasözü/deyimi:
gülü tarife ne hacet, ne çiçektir biliriz
Birinin uygunsuz özellikleri sayılırken bunların öteden beri bilindiğini anlatmak için söylenen bir söz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü:
hıfzıssıhha isim, eskimiş (hı'fzıssıhha) Arapça 1. Sağlıklı yaşamak için alınması gerekli önlemlerin bütünü. 2. Sağlık bilgisi, hijyen.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık:
valüasyon Fransızca valuation "Değer biçme, bir malın değerini belirleme." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca değerleme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, valüasyon yerine değerleme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı:
"Ya da" sözü ancak cümlede "ya" kullanımı varsa kullanılabilir, "veya" sözü yerine kullanılamaz.

Günün atasözü/deyimi:
sen dede ben dede, bu atı kim tımar ede?
Herkes kendisini buyurucu durumda görür, iş yapmakla yükümlü saymazsa ortadaki işi kim yapar?
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
on para sıfat Çok az (para).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
diyalekt Fransızca dialecte dil bilimi "Bir dilin tarihsel, bölgesel, siyasal sebeplerden dolayı ses, yapı ve söz dizimi özellikleriyle ayrılan kolu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca lehçe karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, diyalekt yerine lehçe sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Belli bir kanun, tüzük, yönetmelik kastedildiğinde büyük harfle yazılan kanun, tüzük, yönetmelik sözlerinin ek alması durumunda kesme işareti kullanılır: Bu Kanun'un 17. maddesinin c bendi... Yukarıda adı geçen Yönetmelik'in 2'nci maddesine göre... vb.

Günün atasözü/deyimi :
siyem siyem ağlamak
İplik iplik gözyaşı dökmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
fırsat yoksulu sıfat Eline fırsat geçmeyen (kimse).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
diyalektoloji Fransızca dialectologie dil bilimi "Bir dilin lehçelerini inceleyen bilim dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca lehçe bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, diyalektoloji yerine lehçe bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Hayvanlara verilen özel adlara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Sarıkız'ın, Karabaş'a, Pamuk'u, Minnoş'tan.

Günün atasözü/deyimi :
züğürt bezirgân eski defterleri karıştırır
1) Tüccar züğürtleyince, belki bir kimsede alacağım kalmıştır diye eski defterlerini gözden geçirir; 2) Vaktiyle önemli işler yapmış olanlar, düşkünlüklerinde eski durumlarını anarak, anlatarak avunmaya çalışırlar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sevgili sıfat 1. Sevgi ve bağlılık duyulan: "Millet yoludur, hak yoludur tuttuğumuz yol / Ey hak, yaşa; ey sevgili millet, yaşa var ol"- T. Fikret. 2. isim Sevilen ve âşık olunan kimse, yavuklu, dost, yâr, canan: "Onun mezarında hayatının ilk ve son sevgilisinin mezarında ilk ve son defa ağladı." .

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
transporter İngilizce "Yükleri bir noktadan başka bir noktaya götürmekte kullanılan araç." anlamımdaki bu söz için Kurumumuzca yükçeker karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, transporter yerine yükçeker sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan ki ayrı yazılır: demek ki, kaldı ki, bilmem ki.

Günün atasözü/deyimi :
defterinde olmamak
Sahip bulunmamak, tabiatında bulunmamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mahzur isim Arapça 1. Sakınca: "Artık söylemekte bir mahzur olmadığından gizlemek abes."- R. H. Karay. 2. Engel.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
trekking İngilizce "Belli kurallar ve grup anlayışı içinde doğada yapılan uzun yürüyüşler." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca doğa yürüyüşü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, trekking yerine doğa yürüyüşü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bulunma durumu eki getirildiği kelimeye bitişik yazılır: yolda (yol-da) kalmak.

Günün atasözü/deyimi :
yenice eleğim, seni nerelere asayım?
Kişi, elde ettiği yeni ve güzel bir şeyi örselememek için büyük özen gösterir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
orun isim 1. Özel yer. 2. Makam, mansıp, mesnet, mevki.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
pülverizatör Fransızca pulvérisateur "Sıvıları ve toz durumundaki maddeleri gaz veya toz durumunda saçmaya, atmaya yarayan tulumba veya körük biçimindeki aygıt." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca püskürteç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, pülverizatör yerine püskürteç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sayılara getirilen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılır: 1985'te, 8'inci madde, 2'nci kat; 7,65'lik, 9,65'lik.

Günün atasözü/deyimi :
beğenmeyen kızını (küçük kızını) vermesin
Bir durumun beğenilmemesi karşısında, beğenmeyenin umursanmadığını anlatan bir söz.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü:
sari isim Hintçe 1. Hint kadınlarına özgü giysi. 2. Bu giysinin yapıldığı kumaş: "Sari denir kumaşa bürünen, ayağı bilezikli ve burunları incili veya mücevherli kadınlar..." -F. R. Atay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık:
dogma Fransızca dogme felsefe "Doğruluğu sınanmadan benimsenen, bir öğretinin veya ideolojinin temeli yapılan sav." anlamındaki bu terim için Kurumumuzca inak karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, dogma yerine inak sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı:
Birden fazla kelimeden oluşan sayılar ayrı yazılır: iki yüz, üç yüz altmış beş.

Günün atasözü/deyimi:
yâr beni ansın bir koz ile, o da çürük çıksın
Bir dostun verdiği armağan küçük ve değersiz olsa bile verilen kişinin hatırlandığını göstermesi bakımından çok değerlidir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü:
özden sıfat 1. Özle, öz varlıkla, gerçekle ilgili. 2. İçten, candan, samimi: "Ama ne kadar özden, ne kadar inandırıcı idi bir bilseniz."- Y. Z. Ortaç. 3. isim, anatomi Timüs.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık:
ekopraksi Fransızca échopraxie ruh bilimi "Başkasının yaptığı hareket ve davranışları anlamsız olarak tekrarlama." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca yansıca karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ekopraksi yerine yansıca sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı:
Para ile ilgili işlem ve senet, çek vb. ticari belgelerde geçen sayılar bitişik yazılır: 650,35 (altıyüzelliTLotuzbeşkr).

Günün atasözü/deyimi:
bir kıza dünür düşmek
Bir kızı evlenmek üzere başkası için istemek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü:
tahkim kurulu isim, hukuk Anlaşmazlıkları çözmek üzere oluşturulmuş hakem heyeti.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık:
webmaster İngilizce "Genel Ağ'daki ağ kümesinin oluşturulmasından ve yenilenmesinden sorumlu kimse." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca ağ yöneticisi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, webmaster yerine ağ yöneticisi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı:
Şiirde seslerin ölçü dolayısıyla düştüğünü göstermek için kesme işareti kullanılır: Bir ok attım karlı dağın ardına / Düştü n'ola sevdiğimin yurduna / İl yanmazken ben yanarım derdine / Engel aramızı açtı n'eyleyim (Karacaoğlan)

Günün atasözü/deyimi:
yatanın yürüyene borcu var
1) Çalışmayanın sürekli olarak çalışana borcu vardır; 2) Çalışmayarak bir şeyden yararlanan kişi, bu kolaylığı, çalışıp o şeyi meydana getirene borçludur.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü:
fasit daire isim, mantık Kısır döngü: "Fasit daire, dönüp dolaşıp aynı noktaya gelinen meseleler için söylenir." -B. Felek.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık:
diyalektik Fransızca dialectique "Gerçekliği ve onun çelişmelerini incelemeye yarayan ve bu çelişmeleri aşmayı sağlayan yolları aramayı öngören akıl yürütme yöntemi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca eytişim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, diyalektik yerine eytişim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı:
Noktasız yapılan kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılır: TBMM'nin, TDK'nin, BM'de, ABD'de, TV'ye

Günün atasözü/deyimi:
geniş bir nefes almak
Sıkıntılı bir durumdan kurtulmak, ferahlığa kavuşmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
vakıf, -kfı isim Arapça 1. Bir hizmetin gelecekte de yapılması için belli şartlarla ve resmî bir yolla ayrılarak bir topluluk veya bir kimse tarafından bırakılan mülk, para. 2. Bir topluluk veya bir kimse tarafından bırakılan mülk ve paranın idare edildiği yer: "Vakıf hayırları yalnız Mushaf vakıflarına ait değildir."- N. F. Kısakürek. 3. Birçok kişi tarafından kurulan ve toplum yararına çalışmayı ilke edinen kuruluş: "Feminizmi destekleyecek bir dernek yahut vakıf kuracaklarmış."- E. Işınsu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
diyakronik Fransızca diachronique "Evrim açısından ele alınan süre içinde birbirini izleyen." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca art zamanlı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, diyakronik yerine art zamanlı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Organ adlarıyla yapılan ikilemelerde kelimenin ikinci hecesindeki dar ünlü düşmez: ağız ağıza, omuz omuza.

Günün atasözü/deyimi :
uçan kuş aç kalmaz
Yaşam kavgası vermeyi bilen kimse sonuçta rızkını elde eder.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
vâkıf sıfat, eskimiş (va:kıf) Arapça 1. Bilen, farkında olan: "Demirci anladı, ses çıkarmadı, duvardan üç beş halka aldı, sanatına vâkıf bir adam sükûnetiyle değneğe taktı."- M. Ş. Esendal. 2. Bir şeyi vakıf durumuna getiren.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
entomoloji Fransızca entomologie "Böceklerin yapısını, yaşayışını ve hastalık yapıcı niteliklerini inceleyen bilim dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca böcek bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, entomoloji yerine böcek bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kişi adlarından sonra gelen saygı sözlerine getirilen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılır: Nihat Bey'e, Ayşe Hanım'dan, Mahmut Efendi'ye, Enver Paşa'ya vb.

Günün atasözü/deyimi :
bir kalem geçmek
Boş vermek, bir an için göz ardı etmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
beyaz kitap, -bı isim Bir sorunu aydınlatmak ve savunmak için bir kurum veya hükûmetçe yayımlanan kitap.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
emisyon Fransızca émission ekonomi "Devletçe para, senet ve tahvil çıkarma, piyasaya sürme." anlamında geçen bu terim için Kurumumuzca sürüm karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, emisyon yerine sürüm sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru eki gelenekleşmiş olarak ayrı yazılır: Sen de mi geldin?

Günün atasözü/deyimi :
insanın eti yenmez, derisi giyilmez; tatlı dilinden başka nesi var
İnsan kendisini ancak tatlı diliyle sevdirebilir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kraliçe isim Sırpça 1. Kral karısı veya krallığı yöneten kadın, ece: "İngiltere kraliçesi." 2. mecaz Kendi cinsleri arasında herhangi bir bakımdan üstünlüğü olan kadın: "Güzellik kraliçesi. Dans kraliçesi." 3. argo İngiliz sterlini.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dribbling İngilizce "Topu kısa aralıklarla sürükleyerek karşı tarafın kalesine götürme." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca top sürme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, dribbling yerine top sürme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge ve genelge adlarına gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Millî Eğitim Temel Kanunu'na, Medeni Kanun'un, Atatürk Uluslararası Barış Ödülü Tüzüğü'nde, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği'nin.

Günün atasözü/deyimi :
bıçak silmek
Bir işi bitirmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zangoç, -cu isim Ermenice Kilise hizmetini gören ve çan çalan kimse.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
skor İngilizce score "1. Sürmekte olan veya biten bir yarışmanın veya spor karşılaşmasının sayı bakımından durumu, 2. Bir spor karşılaşmasında taraflardan her birinin başarı derecesini gösteren nicelik." anlamlarında kullanılan sözün ilk anlamı için Kurumumuzca sonuç; ikinci anlamı için de sayı karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, skor yerine sonuç ve/veya sayı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dilimizde sert ünsüzle biten kelimelere gelen ekler sert ünsüzle başlar: aş-çı, bas-kı, geç-tim, ipek-çi, süt-çü.

Günün atasözü/deyimi :
dağ ne kadar yüce olsa yol üstünden aşar
Yenilmesi imkânsız gibi görünen zorlukların da üstesinden gelinebilir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zamkinos isim, argo (za'mkinos) 1. Zımbırtı: "Saatin şuradaki zamkinosu kırılmış." 2. Dost, metres. 3. Kaçma.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
drenaj Fransızca drainage "Toprakta bitkilerin yetişmesine zararlı olan fazla suların akıtılması." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca akaçlama karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, drenaj yerine akaçlama sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yer adlarında ilk isimden sonra gelen deniz, nehir, göl, dağ, boğaz vb. tür bildiren ikinci isimler büyük harfle başlar: Ağrı Dağı, Çanakkale Boğazı, Dicle Irmağı, Van Gölü..

Günün atasözü/deyimi :
cevabı dikmek (dayamak veya yapıştırmak)
Kesin, ters ve karşısındakinin beklemediği bir karşılık vermek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kem göz isim Baktığı kimseye zarar veren veya nazar değdiren göz, kötü göz.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kolaj Fransızca collage "Kumaş, tahta vb. malzemelerle yapılan, kâğıt veya kartona yapıştırılan resim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kesyap karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kolaj yerine kesyap sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"ile" ayrı olarak yazılabildiği gibi kelimelere eklenerek de yazılabilir: bulutla veya bulut ile.

Günün atasözü/deyimi :
her deliğe elini sokma, ya yılan çıkar ya çıyan
Sonunu düşünmeden sana zararı dokunma olasılığı bulunan davranışlarda bulunma.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sivil savunma isim Barışta doğal afetlere karşı, savaşta sıcak çatışma içinde sivil halkı korumaya yönelik önlemler bütünü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
düalizm Fransızca dualisme felsefe "Birbirinden ayrı, birbirinden bağımsız, birbirine geri götürülemeyen, birbirinin yanında veya karşısında bulunan iki ilkenin varlığını kabul eden görüş." anlamındaki bu terim için Kurumumuzca ikicilik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, düalizm yerine ikicilik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki noktadan sonra gelen cümleler büyük harfle başlar: Menfaat sandalyeye benzer: Başında taşırsan seni küçültür, ayağının altına alırsan yükseltir. (Cenap Şahabettin)

Günün atasözü/deyimi :
derisi kemiklerine yapışmak
Çok zayıflamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
muhasebe isim, eskimiş (muha:sebe) Arapça 1. Hesaplaşma, karşılıklı hesap görme. 2. Hesap işleriyle uğraşma: "Muhasebe ile defter tutma işlerini de üzerine aldığından milleti burnundan yakalamıştı."- T. Dursun K. 3. Hesapların bütünü. 4. Hesap işlerinin yürütüldüğü yer: "Nedir bu benim çilem / Hesap bilmem / Muhasebede memurum"- O. Rifat.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
izolasyon Fransızca isolation fizik "1. Elektrik akımının olumsuz etkilerini önlemek için iletkeni kauçuk, lastik, porselen vb. ile kaplama. 2. Elektrik, ses ve ısı akımını engelleme" anlamlarındaki bu söz için Kurumumuzca yalıtım karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, izolasyon yerine yalıtım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özel adlar yerine kullanılan "o" zamiri cümle içinde büyük harfle yazılmaz.

Günün atasözü/deyimi :
ay aydın, hesap belli
Anlaşılmayacak bir şey yok, hesap ortada, açık.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kamu diplomasisi isim Bir ulusun düşüncelerini, hedeflerini, ideallerini, güncel politikalarını, kurumlarını ve kültürünü yabancı ülkelerin kamuoylarına anlatma amacıyla uygulanan politika.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
jenerik Fransızca générique sinema ve TV "Bir filmde emeği geçen yapımcı, yönetmen, oyuncu vb.nin adlarını, filmin yapımıyla ilgili bilgileri içine alan, filmin başında veya sonunda bulunan liste" anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tanıtma yazısı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, jenerik yerine tanıtma yazısı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki veya daha çok kelimenin birleşmesinden oluşmuş kişi adları, soyadları ve lakaplar bitişik yazılır: Birol; Adıvar, Boynueğri Mehmet Paşa.

Günün atasözü/deyimi :
fare deliği bin altın
Herkesin kaçıp saklanacak bir yer aradığı durumlarda, saklanılacak bir yer bulmak çok güçtür ve o yer çok değerlidir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mizantropi isim Fransızca misanthropy İnsandan nefret etme durumu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık:
alakart Fransızca. à la carte "Yemek listesinden seçilen, fiyatları ayrı ayrı hesaplanan yemek" anlamındaki bu söz için Kurumumuzca seçmeli yemek karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, alakart yerine seçmeli yemek sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"m" ile yapılmış ikilemeler ayrı yazılır: çocuk mocuk, kitap mitap.

Günün atasözü/deyimi :
cinine gitmek
Nefret etmek, tiksinmek.
Deyim

Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
medarımaişet motoru isim Günlük geçim için kazanılan para: "Aile denilen bu kurum, medarımaişet motorunun yürümesi için gereken para demektir."- A. Ümit.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
joy-stick İngilizce "Genellikle bilgisayar oyunlarında oyunu yönetebilmek için kullanılan özel bir araç" anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kumanda kolu karşılığı önerilmiştir

Bundan sonra demek ki, joy-stick yerine kumanda kolu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sonu sert ünsüzle biten alıntı kelimeler ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında kelime sonundaki sert ünsüzler yumuşar: bent / bendi, standart / standardı.

Günün atasözü/deyimi :
leyleği kuştan mı sayarsın, yazın gelir, kışın gider
Sürekli olarak bir iş üzerinde durmayan, maymun iştahlı olan kişiye güvenilmez.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
söz karışıklığı isim, ruh bilimi Bir kelimenin yerine bir başkasını kullanma biçiminde görülen konuşma bozukluğu, kelime karışıklığı, parafazi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
anjirografi Fransızca angiographie "tıp Damar içine X ışınlarını geçirmeyen bir madde verildikten sonra damarların filminin alınması." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca damar görüntüleme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, anjirografi yerine damar görüntüleme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan ve ayrı yazılan da / de hiçbir zaman ta / te biçiminde yazılmaz.

Günün atasözü/deyimi :
karambole getirmek
1) Karışıklıktan yararlanarak birini aldatmak; 2) Bir işi aşırı bir çabuklukla yaparak gereken özeni göstermemek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mühürdar isim, tarih (mühürda:rı) Farsça Devlet büyüklerinin mühürlerini taşımak ve gereken kâğıtları mühürlemekle yükümlü görevli: "Mühürdar, vezirin mührünü muhafaza eden ve gene onun emriyle kullanabilen adamdı."- S. Ayverdi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
asenkron Fransızca asynchrone "Eş zamanlı olmayan, başlama ve bitme anları başka olan (olaylar)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca uyumsuz karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, asenkron yerine uyumsuz sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Pekiştirmeli sıfatlar bitişik yazılır: büsbütün, güpegündüz, sırılsıklam, yemyeşil.

Günün atasözü/deyimi :
hayır dile komşuna, hayır gele başına
Sen başkaları için iyi şeyler dile ve yap ki başkaları da senin için iyi şeyler dilesin, yapsın.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
umut taciri isim Gerçekleştirmeyeceği vaatlerle insanları kandırarak çıkar sağlayan kimse.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
süspansiyon Fransızca suspension "fizik Çözünemeyen madde parçacıklarının dibe çökmeden bir sıvı ortamda kalmış durumu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca asıltı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, süspansiyon yerine asıltı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dört veya daha çok basamaklı sayıların kolay okunabilmesi amacıyla içinde geçen bin, milyon, milyar ve trilyon sözleri yazıyla gösterilebilir: 1 milyar 500 milyon kişi.

Günün atasözü/deyimi :
umuda düşmek
Gerçekleşeceğine inanmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ana kadın isim Bir ailede veya bir toplulukta en çok saygı gösterilen kadın: "Alınganları hep kolladım. Bana ne yahu! Ana kadın olmak hep bana mı düşecek?"- N. Meriç.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
virman Fransızca virement "ticaret Banka hesabındaki fonların belli bir miktarının başka bir hesaba aktarılması." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca para aktarımı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, virman yerine para aktarımı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki noktadan sonra cümle ve özel ad niteliğinde olmayan örnekler sıralandığında bunlar büyük harfle başlamaz: Bu eskiliği siz de çok evde görmüşsünüzdür: duvarlarda çiviler, çivi yerleri, lekeler...(Memduh Şevket Esendal)

Günün atasözü/deyimi :
almadığın hayvanın kuyruğunu tutma
Almayacağın bir şeye alacakmışsın gibi yakın ilgi gösterme, işinde çalıştırmayacağın kimseye çalıştıracakmışsın gibi umut verme.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
nüve isim Arapça Bir şeyin özü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sterilizasyon Fransızca stérilisation "Cansız yüzeylerdeki yararlı ve zararlı mikroorganizmaların kimyasal madde, ısı, ışın gibi etkenler kullanılarak tamamen yok edilmesi işlemi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca arınıklık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sterilizasyon yerine arınıklık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Çift ünsüzle başlayan Batı kökenli alıntılar, ünsüzler arasına ünlü konulmadan yazılır: grup, Hristiyan, slogan.

Günün atasözü/deyimi :
berberin solumazı, tellağın terlemezi, kahvecinin söylemezi
Çalışan kişinin, kötü özellikleriyle müşterilerine rahatsızlık vermeyeni makbuldür.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrı Bey - 16 Nisan 2011

TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ adlı konunun birikmiş iletilerinin HunTürk otağına topluca eklenme işlemi tamamlanmıştır.

Bundan böyle bu konu, Türk Dil Kurumunca gönderilen bilgilendirme e postaları olarak, yine aynı şekilde, bu başlık altına eklenmeye devam edecektir.

TDK'dan gelen bilgilendirme e postaları günlük olarak Çağrıbey kullanıcı adlı andamız tarafından Otağımıza eklenerek, Türk Çocuklarının güzel Türkçemizi gereği gibi öğrenme, konuşma ve yazmalarına yardımcı olunmaya devam edilecektir.

Türk demek, Türkçe demektir! (Gazi Başbuğ Atatürk)

"TÜRKÇE SÖZLÜK'TEN GÜNÜN SÖZÜ" adlı Türk Dil Kurumu bilgilendirme e postalarını, zamanım olmadığından dolayı, bundan böyle Çağrıbey andamız devam ettirecektir.

TTK.

Üçoklu Börü Kam


Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrıbey - 19 Nisan 2011
Türkçemiz adına böylesine yararlı bir işi yapmaktan ve bu iş için görevlendirilmekten onur duyarım.
Öncelikle, birikmiş olan e postaları topluca ekleyip ondan sonra da günü gününe ekleyeceğim.
Dilerim, Türkçemiz adına, bir nebzecik de olsa faydalı oluruz.

Ne Mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana...

Saygılarımla.

Çağrıbey.




Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
müşahede isim (müşa:hede) Arapça 1. Görme. 2. Gözlem: "Bu hastalığın gösterdiği çeşitli araz üzerindeki sayısız müşahedelerim bana bir nevi pratik ihtisas temin etmişti."- R. N. Güntekin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
solipsizm Fransızca solipsisme "felsefe Yalnız ben varım, benden başka her şey yalnızca benim tasarımımdır." diyen, öznel beni bilinç içerikleriyle birlikte tek gerçek, tek var olarak kabul eden görüş." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tekbencilik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, solipsizm yerine tekbencilik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yabancı özel adlardan türetilmiş akım adları Türkçe söylenişlerine göre yazılır: Dekartçılık, Kalvenizm, Lütercilik.

Günün atasözü/deyimi :
nabzına girmek
Elindeki imkânları kullanarak birinin hoşnutluğunu kazanmak, birini yola getirmek ve düşüncelerini benimsetmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrıbey - 19 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
habanera isim (habane'ra) (Habana yer adından) 1. Çok kıvrak bir Küba dansı. 2. Bu dansın müziği.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
retrospektif Fransızca rétrospective "Sanatçının özellikle ilk dönemlerinde meydana getirdiği eserlerinden oluşmuş (sergi)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dünden bugüne karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, retrospektif yerine dünden bugüne sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Virgül birbiri ardınca sıralanan dildeki eş görevli kelime ve kelime gruplarının arasına konur: Zindana atılan mahkûmlar gibi titreşerek, haykırarak geri geri kaçmaya uğraşıyorduk. (Hüseyin Rahmi Gürpınar)

Günün atasözü/deyimi :
saka beygiri gibi
1) Bir iş uğruna birçok yere uğrayarak dolaşan (kimse); 2) Yalnız vakit geçirmek için amaçsız dolaşan (kimse).
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrıbey - 19 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
erinç, -ci isim Hiçbir eksiği, üzüntüsü ve acısı olmama durumu, dirlik, rahat, huzur: "Değiliz, erinç içinde değiliz biz, erinç içinde olmayı da aramıyoruz, dilemiyoruz."- N. Ataç.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sismoloji Fransızca sismologie "Depremleri, yer sarsıntılarını inceleyen bilim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca deprem bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sismoloji yerine deprem bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bilim ve bilgi sözleriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: dil bilimi, gök bilimi; dil bilgisi, halk bilgisi.

Günün atasözü/deyimi :
denizdeki balığın bini bir paraya
Henüz elde olmayan bir nesnenin alımı, satımı üzerinde konuşulmaz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrıbey - 19 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çıtırbom sıfat Türedi, ehliyetsiz: "Seksenli yılların çıtırbom yayıncıları, ne türden bir kültürsüzleştirmeye hizmet ettiklerini acaba biliyorlar mı?"- A. İlhan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sismolog Fransızca sismologue "Deprem bilimiyle uğraşan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca deprem bilimci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sismolog yerine deprem bilimci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Hane kelimesiyle oluşturulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: çayhane, dershane, kahvehane, yazıhane.

Günün atasözü/deyimi :
et kanlı gerek, yiğit canlı
Kebap çok pişirilmemeli, genç de hareketli ve canlı olmalıdır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrıbey - 19 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
adli tıp, -bbı isim 1. Mahkemelerin gerçeği ortaya çıkarmasına yardım eden tıp kolu. 2. Adaletin tıpla uğraşan kuruluşu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
prosedür Fransızca procédure "1. Bir amaca ulaşmak için tutulan yol ve yöntem. 2. Bir amaca erişmek için izlenen, tutulan yol, usul, sistem." anlamlarındaki sözün ilk anlamı için Kurumumuzca işlem; ikinci anlamı için de yöntem karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, prosedür yerine işlem ve veya  yöntem sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap, bildiri, makale vb.nde ana başlıktaki kelimelerin tamamı, alt başlıktaki kelimelerin ise yalnızca ilk harfleri büyük olarak yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
kip gelmek
Tıpatıp, uygun gelmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrıbey - 19 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kalibre isim (kali'bre) Fransızca calibre 1. Mermilerde, ateşli silahlarda çap. 2. mecaz Kişinin çapı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
pürizm Fransızca purisme "dil bilimi Bir dili yabancı ögelerden arıtarak arı, katışıksız bir duruma getirmeyi ve kendi imkânlarıyla geliştirmeyi amaçlayan çalışma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca özleştirmecilik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, pürizm yerine özleştirmecilik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki veya daha çok kelimeden oluşmuş il, ilçe, semt vb. yer adları bitişik yazılır: Çanakkale; Şebinkarahisar; Beşiktaş.

Günün atasözü/deyimi :
kavgada kılıç ödünç verilmez
Kişi, savunma silahını başkasına verip kendisini savunamayacak ve yenilgiye uğrayacak duruma düşmemelidir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrıbey - 19 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
güvenmelik, -ği isim, hukuk Sözleşme yapılırken, taraflardan birinin diğerine işten caymayacağını belirtmek amacıyla önceden verdiği güvence parası, kapora.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
portör Fransızca "tıp Kendisi hastalığa yakalanmaksızın o hastalığın sebebi olan mikrobu taşıyan kimse veya hayvan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca taşıyıcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, portör yerine taşıyıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Deyimler ayrı yazılır: akıntıya kürek çekmek, çam devirmek.

Günün atasözü/deyimi :
malumu ilam etmek
Bilinen ve açık olan bir şeyi söylemeye, açıklamaya kalkışmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrıbey - 19 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mükerrer sıfat, eskimiş Arapça Tekrarlanmış, yinelenmiş: "Mükerrer nüsha."

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
oligopol İngilizce oligopoly "ekonomi Sunumun birkaç satıcı tarafından yapıldığı ve bu az sayıdaki satıcının birbirlerinin üretim kararlarından etkilendiği piyasa türü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca azel karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, oligopol yerine azel sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Batı kökenli alıntıların içindeki veya sonundaki g ünsüzleri olduğu gibi korunur: dogma, magma; arkeolog, monolog.

Günün atasözü/deyimi :
kayış bilir kotan ne çeker
Ağır bir işin ne kadar güç yapıldığını ancak o işin yapılmasında aracı olan, emeği geçen bilir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrıbey - 19 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şehit, -di isim Arapça Kutsal bir ülkü veya inanç uğrunda ölen kimse: "Ey mavi göklerin kızıl ve beyaz süsü. Kız kardeşimin gelinliği, şehidimin son örtüsü."- A. N. Asya.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kümülüs Fransızca cumulus "Üst bölümleri bembeyaz ve küme durumunda, tabanı da çoğu kez yatay ve esmer bulut." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca küme bulut karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kümülüs yerine küme bulut sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki heceli bazı kelimeler ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında ikinci hecelerindeki dar ünlüler düşer: bağır / bağrım, geniz / genzi; çevir- / çevril-.

Günün atasözü/deyimi :
şehadet şerbetini içmek
Şehit olmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrıbey - 19 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
atel isim Fransızca attelle Kırılmış kemiklerin düzgün bir biçimde sarılabilmesi için kullanılan türlü malzemelerden yapılmış destek.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
mikoloji Fransızca mycologie "Mantarların yapılarını, yaşayışlarını ve yol açtıkları hastalıkları inceleyen bilim dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca mantar bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, mikoloji yerine mantar bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İçeri, dışarı, ileri, şura, bura, ora, yukarı, aşağı gibi sözlerin ek aldıklarında sonlarında bulunan ünlü düşmez: içerde değil içeride, dışardan değil dışarıdan, ilerde değil ileride, şurda değil şurada, burda değil burada, orda değil orada, yukarda değil yukarıda, aşağda değil aşağıda.

Günün atasözü/deyimi :
sermayen bir yumurtaysa taşa çal
Yetersiz olanaklarla büyük işler yapmayı tasarlıyorsan başarılı olamazsın, vazgeç daha iyi.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrıbey - 19 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
erim (I) isim Bir şeyin erebileceği uzaklık, menzil: "El erimi. Göz erimi."
erim (II) isim Muştu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
maskulen Fransızca masculin "Erkeği andıran, erkeğe benzeyen, erkek gibi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca erkeksi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, maskulen yerine erkeksi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak ret, kabul ve teşvik bildiren kelimelerden sonra virgül konur: Peki, gideriz. Hayhay, memnun oluruz. Haydi, geç kalıyoruz.

Günün atasözü/deyimi :
acı acıyı keser, su sancıyı
Bir güçlüğü yenmek için başka bir güç yola başvurulmalıdır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrıbey - 19 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
nevruz isim (nevru:zu) Farsça 1. Eski takvimlere göre yılın ve baharın ilk günü sayılan martın yirmi birine rastlayan gün. 2. bitki bilimi Çiçekleri aslanağzına benzeyen, türlü renkte bir kır bitkisi. 3. bitki bilimi Nevruz otu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
market maker İngilizce market maker "ekonomi Piyasa oluşturan, alışveriş ortamını sağlayan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca piyasa kurucu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, market maker yerine piyasa kurucu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru ekinden sonra gelen ekler, bu eke bitişik olarak yazılır: Okuyor muyuz? Güler misin, ağlar mısın?

Günün atasözü/deyimi :
şenlik görmemiş
Terbiyesiz, görgüsüz (kimse).
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrıbey - 19 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
su bilimi isim Suların mekanik, fizik, kimya ve biyoloji bakımından özelliklerini inceleyen bilim, hidroloji.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
hidrofobi Fransızca hydrophobie "ruh bilimi Sudan korkma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca su korkusu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, hidrofobi yerine su korkusu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
-mak, -mek ile biten mastarlardan sonra -a / -e / -ı / -i eklerinden biri geldiğinde k ünsüzü y'ye dönüşür: kazanmak-a > kazanma-y-a, aldanmak-ı > aldanma-y-ı, sevmek-e > sevme-y-e, görmek-i > görme-y-i.

Günün atasözü/deyimi :
su kesmek
Sulanmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrıbey - 19 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
meteoroloji istasyonu isim Hava kürede sık sık görülen değişiklikleri inceleyen ve ölçen gözlemevi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
hidrofor Fransızca hydrophore "Basınç uygulayarak suyu binanın üst katlarına çıkaran düzenek." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca subasar karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, hidrofor yerine subasar sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"İken" ayrı olarak yazılabildiği gibi kelimelere eklenerek de yazılabilir: çalışır-ken (çalışır iken), durmuş-ken (durmuş iken), olgun-ken (olgun iken).

Günün atasözü/deyimi :
her şeyin yokluğu yokluktur
İnsana gerekli olan şey küçük ve değersiz de olsa yokluğunda kendini belli eder.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrıbey - 19 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mühür gözlü sıfat 1. Koyu renkte, iri, beğenilen gözlü. 2. isim, mecaz, edebiyat Sevgili: "Mühür gözlüm seni elden / Sakınırım, kıskanırım"- Âşık Ali İzzet.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
guard İngilizce "spor Karşılaşmada oyuna yön veren oyuncu, eksen oyuncu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca oyun kurucu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, guard yerine oyun kurucu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yüzde ve binde işaretleri yazılırken sayılarla işaret arasında boşluk bırakılmaz: %25, ‰50.

Günün atasözü/deyimi :
akı ak karası kara
Beyaz tenli, kara gözlü, kara saçlı.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrıbey - 19 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
gagaburun, -rnu isim. (gaga'burun) denizcilik Baş bodoslaması gagayı andırır biçimde yapılmış ticaret yelkenlisi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
gidon Fransızca guidon "Bisikletin ön tekerlek maşası üstüne bağlanmış, iki elle kullanılan yön değiştirme aracı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yönelteç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, gidon yerine yönelteç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki kısa çizgi arasındaki açıklama cümleleri büyük harfle başlamaz: Bir zamanlar -bu zamanlar çok da uzak değildir, bundan on, on iki yıl önce- Türk saltanatının maddi sınırları uçsuz bucaksız denilecek kadar genişti. (Yakup Kadri Karaosmanoğlu)

Günün atasözü/deyimi :
kalıp kıyafetle adam adam olmaz
Gösterişli bir vücut, iyi bir giyim kuşam, kişiye insanlık değeri kazandırmaz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrıbey - 19 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kıranta sıfat (kıra'nta) İtalyanca quaranta 1. Saçları ağarmaya başlamış (erkek): "Yeni şube reisi, kırk beşlik, ellilik, kıranta, ağzı kalabalık bir adam."- M. Ş. Esendal. 2. İlerlemiş yaşına rağmen bakımlı, özenli (erkek): "Masanın başında, güneşten yanmış yüzü, sert ve derin çizgilerle dolu, keskin bakışlı, kıranta bir adam oturuyor."- E. M. Karakurt. 3. Kırlaşmış (saç, sakal): "Erkek, tıraşı uzamış kıranta saçlı, kırk yaşlarında bir köylüydü."- R. N. Güntekin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
genitif Fransızca génitif "dil bilimi Ad görevindeki sözün taşıdığı kavramı başka bir kavrama -ın / -in / -un / -ün, -nın / -nin / -nun / -nün ekiyle bağlayan durum." anlamındaki bu söz için dilimizde Kurumumuzca tamlayan durumu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, genitif yerine tamlayan durumu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Etmek, edilmek, eylemek, olmak, olunmak yardımcı fiilleriyle birleşirken ses düşmesine, ses değişmesine veya ses türemesine uğrayan birleşik kelimeler bitişik yazılır: emretmek, darbetmek, dercetmek, reddetmek.

Günün atasözü/deyimi :
saçı sakalı akar gibi
Üstü başı perişan bir durumda.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrıbey - 19 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
doğaçlama tiyatro isim Önceden yazılmış metne dayanmayan, taslağı önceden kararlaştırılmış olan halk tiyatrosu, tuluat tiyatrosu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
finalizm Fransızca finalimse "felsefe Her şeyin bir erekle belirlendiğini, bir ereğe yöneldiğini, her şeyin bir ereklik yasasına göre olup bittiğini benimseyen görüş." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca erekçilik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, finalizm yerine erekçilik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Rengin tonunu belirtmek üzere renkten önce kullanılan sıfatlar ayrı yazılır: açık mavi, kara sarı, kirli beyaz, koyu yeşil.

Günün atasözü/deyimi :
söz düşürmek
Konuşmayı belli bir konuya getirmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrıbey - 19 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kazanılmış hak, -kkı isim, hukuk Yürürlükte olan hükümlere göre bir kimse yararına sabit olan hak, müktesep hak, hakkımüktesep: "Ağlamakla kazanılmış hak, hıçkırıklarımızı dinleyecek kalp yoktur."- A. İlhan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
endirekt Fransızca indirect "Doğrudan doğruya olmayan, dolayısıyla olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dolaylı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, endirekt yerine dolaylı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İsim durum ekleri ve iyelik ekiyle yapılan ikilemeler ayrı yazılır: omuz omuza, yan yana; günden güne, içten içe; göze göz, teke tek; boşu boşuna, peşi peşine.

Günün atasözü/deyimi :
kurtla ortak olan tilkinin hissesi ya tırnaktır ya bağırsak
Ortağı güçlü ve hileci olan kimse ortağının kendisine vereceği işe yaramaz paya razı olmak zorundadır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrıbey - 19 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
reddihâkim isim, hukuk (re'ddihâkim) Arapça Hâkimi istememe, kabul etmeme, reddetme.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ice-tea İngilizce "Soğuk olarak ikram edilen bir tür çay." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca buzlu çay karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ice-tea yerine buzlu çay sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için araya nokta konur: Tren 09.15'te kalktı. Toplantı 13.00'te başladı.

Günün atasözü/deyimi :
her çok azdan olur
Çoğu elde etmek için azları biriktirmek gerekir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrıbey - 19 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
savaş isim, askerlik 1. Devletlerin diplomatik ilişkilerini keserek giriştikleri silahlı mücadele, harp, cenk, cidal: "Savaş yıllarıydı. Orta hâllilerin bile doğru dürüst yiyeceği yoktu."- A. Kutlu. 2. Uğraşma, kavga, mücadele. 3. Bir şeyi ortadan kaldırmak, yok etmek amacıyla girişilen mücadele: "Veremle savaş."

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
indikatör Fransızca indicateur "fizik Bir aracın işlemesiyle ilgili bazı ölçümlerin sonucunu kendiliğinden gösteren araç." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca gösterge karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, indikatör yerine gösterge sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birden fazla heceli kelimelerin sonunda bulunan p, ç, t, k ünsüzleri ünlüyle başlayan bir ek aldığında yumuşayarak b, c, d, ğ'ye dönüşür: kelep / kelebi, kazanç / kazancı, geçit / geçidi, başak / başağı.

Günün atasözü/deyimi :
barut kokusu gelmek
Savaş tehlikesi sezilmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
Gönderen: Çağrıbey - 19 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 31/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
muharebe isim, askerlik (muha:rebe) Arapça 1. Savaşta yapılan çarpışmalardan her biri: "Geceleri bazen öyle bir sessizlik çöküyor ki muharebenin bu yerlerde olduğuna insanın inanamayacağı geliyor."- N. F. Kısakürek. 2. mecaz Güçlü tartışma.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
direktif Fransızca directive "Herhangi bir konuda tutulacak yol için üst makamlardan alt makamlara belli bir esasa dayanarak verilen buyruk." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yönerge karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, direktif yerine yönerge sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kişi adları ve unvanlarından oluşmuş mahalle, meydan, köy vb. yer ve kuruluş adlarında, unvan kelimesi sonda ise gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır: Abidinpaşa, Ertuğrulgazi (ilçe), Necatibey (Caddesi), Gazi Osmanpaşa Üniversitesi.

Günün atasözü/deyimi :
garibe bir selam bin altın değer
Yabancı yerde tek başına kalan kimseye karşı gösterilecek küçük bir ilgi, en büyük iyilik yerine geçer.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 20 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
nisan yağmuru isim Nisan ayında yağan ve bereketine inanılan yağmur.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
free-lance İngilizce "1. Davranışlarını, tutumunu, girişimlerini herhangi bir gücün etkisinde kalmadan düzenleyebilen. 2. Herhangi bir kuruluşa, partiye bağlı olmayan (kimse)." anlamlarındaki bu söz için Kurumumuzca bağımsız karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, free-lance yerine bağımsız sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yazılışları bir, anlamları ve okunuşları ayrı olan kelimeleri ayırt etmek için okunuşları uzun olan ünlülerin üzerine düzeltme işareti konur: adet (sayı), âdet (gelenek, alışkanlık); aşık (eklem kemiği), âşık (vurgun, tutkun); şura (şu yer), şûra (danışma kurulu).

Günün atasözü/deyimi :
kaş yıkmak
Kızmak, öfkelenmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 20 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dimyat (I) isim, bitki bilimi Seyrek ve yuvarlak taneli bir tür üzüm.
Dimyat (II) özel, isim (di'myat) (Kuzey Mısır'da bir yer adından) "Aşırı hırs göstererek elindekini de yitirmek" anlamındaki Dimyat'a pirince giderken evdeki bulgurdan olmak deyiminde geçen bir söz.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
immünoloji Fransızca immunologie "Bağışıklık olaylarının ortaya çıkma şartlarını, gelişimini, alınabilecek önlemleri ve yapılabilecek tedaviyi inceleyen tıp dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca bağışıklık bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, immünoloji yerine bağışıklık bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Arapça ve Farsçadan dilimize giren bazı kelimelerle özel adlarda bulunan ince g, k ünsüzlerinden sonra gelen a ve u ünlüleri üzerine düzeltme işareti konur: tezgâh, yadigâr, Nigâr; dükkân, kâğıt, Hakkâri, Kâzım; mahkûm, sükût.

Günün atasözü/deyimi :
baba oğluna bir bağ bağışlamış, oğul babaya bir salkım üzüm vermemiş
Babalar çocukları için büyük fedakârlıklara katlanırlar ancak çocuklar babaları için fedakârlıkta bulunmazlar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 20 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tuba (I) isim (tu'ba) Fransızca tuba Üzerinde pistonlar bulunan, bakırdan nefesli çalgı.
Tuba (II) özel, isim (tu:ba:) Arapça Cennette bulunduğuna inanılan, kökü yukarıda, dalları aşağıda büyük bir ağaç.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
anemon Fransızca anémone "bitki bilimi Düğün çiçeğigillerden, mor renkli, çan biçimli tüylü çiçekleri olan otsu bir bitki." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dağ lalesi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, anemon yerine dağ lalesi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kişi ve yer adlarında ince l ünsüzünden sonra gelen a ve u ünlüleri düzeltme işareti ile yazılır: Lâle, Nalân; Balâ, Elâzığ, İslâhiye.

Günün atasözü/deyimi :
al giymedim ki alınayım
"Bu işle hiçbir ilgim olmadığı için söylenen sözleri kendi üzerime almadım" anlamında kullanılan bir söz.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 20 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ukde isim, eskimiş Arapça 1. Düğüm, yumru. 2. mecaz İçe dert olan şey: "Geceleri bilhassa yatsı namazından sonra seccadede oturmuş, çocuk dilimle, içimde ukde olan meseleler hakkında Allah’la konuşur dururdum."- H. E. Adıvar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
agresif Fransızca agresif "Başkasına saldıran, yapısında saldırma özelliği olan (devlet, kimse, hayvan)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca saldırgan karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, agresif yerine saldırgan sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Nispet i'sinin, belirtme durumu ve iyelik ekiyle karışmasını önlemek için düzeltme işareti kullanılır: (Türk) askeri ve askerî (okul), (Atatürk'ün) resmi ve resmî (kuruluşlar).

Günün atasözü/deyimi :
komşu boncuğunu çalan gece takınır
Hırsızlık malı, sahibinin göremeyeceği yer ve zamanda kullanılır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 20 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ekalliyet isim, eskimiş Arapça 1. Azınlık. 2. toplum bilimi Azınlık.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
aktivist Fransızca activiste "Toplumsal veya politik değişim meydana getirmek, belirli sorunlara dikkat çekmek için özel amaçlı etkinlik gerçekleştiren kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca etkinci karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, aktivist yerine etkinci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Nispet i'si alan kelimelere Türkçe ekler getirildiğinde düzeltme işareti olduğu gibi kalır: millîleştirmek, millîlik, resmîleştirmek, resmîlik.

Günün atasözü/deyimi :
dünür gezmek
Evlenecek erkek için kız aramaya çıkmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 20 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mahzun sıfat Arapça Üzgün: "Bir gün gayet mağmum ve mahzun, bir gün de son derece neşeli ve uçarı."- N. F. Kısakürek.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
apostrof Fransızca apostrophe "dil bilimi Özel adlara, kısaltmalara ve sayılara getirilen ekleri, iki sözün birleşmesi sırasında ortaya çıkan ses düşmesini belirtmek için kullanılan noktalama işaretinin adı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kesme işareti karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, apostrof yerine kesme işareti sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Türkçede a, e ünlüleri ile biten fiillerin şimdiki zaman çekiminde, söyleyişte de, yazımda da a ünlüsü ı, u; e ünlüsü i, ü olur: başlıyor (<başla-yor), izliyor (<izle-yor).

Günün atasözü/deyimi :
mürüvvete endaze olmaz
Yardım ve iyiliğin sınırı yoktur.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 20 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sağlık bilimi isim, tıp Sağlık konularını inceleyen ve araştıran bilim dalı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
banliyö Fransızca banlieue "Genellikle oturma alanı niteliğinde olan, şehir merkezinden uzakta veya sınırlarına yakın yerlerde bulunan şehir yöresi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yörekent karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, banliyö yerine yörekent sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Arapçadan dilimize girmiş olan ve sonunda ikiz ünsüz bulunan kelimeler yalın durumunda tek ünsüzle kullanılırken ünlüyle başlayan ek aldığında veya ünlüyle başlayan yardımcı fiil aldıklarında ikiz ünsüz ortaya çıkar: hak (hakkı), ret (reddi), tıp (tıbbı), zan (zannı); af (affetmek), his (hissetmek).

Günün atasözü/deyimi :
kenar gezmek
Bir şeyden uzaklaşmış olmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 20 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
okapi isim, hayvan bilimi Fransızca okapi Geviş getirenlerden, Kongo'da bataklık ormanlarda yaşayan, büyük bir antilop boyunda, gövdesi kızıl kestane renginde, bacakları beyaz çizgili bir memeli hayvan (Okapia johnstoni).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
bienal Fransızca biennal "Bir yıl ara ile, iki yılda bir." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yılaşırı karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, bienal yerine yılaşırı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Şüphe ve pekiştirme göreviyle kullanılan ki sözü ayrı yazılır: Babam geldi mi ki? Başkan konuşacak mı ki?

Günün atasözü/deyimi :
öksüz oğlan (çocuk) göbeğini kendi keser
Koruyanı, yardım edeni bulunmayan kişi, işini kendi başına görmek zorunda kalır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 20 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ok meydanı isim, tarih Ok atma ustalığı edinilen veya ok atma yarışı yapılan alan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
bilanço İtalyanca bilancio "ekonomi Bir kuruluşun, bir ticarethanenin belirli bir dönem sonundaki veya belirli bir gündeki taşınır ve taşınmaz varlıkları ile bunları sağlamak için kullanılan öz ve yabancı kaynakları dengeli olarak gösteren çizelge." anlamındaki bu söz için
Kurumumuzca dengelem karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, bilanço yerine dengelem sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Rakamla başlayan cümlelerde rakamdan sonra gelen kelime özel ad olmadıktan sonra büyük harfle başlamaz: 2005 yılında Türk Dil Kurumunun 73. yılını kutladık.

Günün atasözü/deyimi :
(bir yerde) içecek suyu olmak
O yere gitmesi kısmet olmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 20 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
adli polis isim, hukuk Adliye içerisinde güvenliği sağlayıp cumhuriyet savcısına bağlı olarak çalışan kolluk gücü:"İçeri girerek bir kapının önünde 'adli polis' yazısını okudu."- S. F. Abasıyanık.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
catering İngilizce "Bir kuruluş tarafından yemeğin hazırlanması ve dağıtılması işi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yemek hizmeti karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, catering yerine yemek hizmeti sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ses düşmesine uğrayan birleşik kelimeler bitişik yazılır: kaynana (< kayın ana), nasıl (< ne asıl), niçin (< ne için), sütlaç (< sütlü aş), birbiri (< biri biri).

Günün atasözü/deyimi :
suç samur kürk olsa kimse üstüne almaz
Hiç kimse suçlu olduğunu kabul etmek istemez.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tefekkür isim, eskimiş Arapça Düşünme, düşünüş: "Her şeyden evvel kendisinde tefekkürle hissin yüksek bir imtizacı fark ediliyordu."- A. H. Çelebi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
çip İngilizce chip "bilişim Milimetrik yüzeyler üzerinde on binlerce devre elemanından oluşan ve son derece karmaşık elektronik devrelerin yerleştirildiği, genellikle silikon benzeri yarı iletken malzeme." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yonga karşılığı önerilmiştir.  

Bundan sonra demek ki, çip yerine yonga sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Takma adlar büyük harfle başlar: Tarhan (Ömer Seyfettin), Kirpi (Refik Halit Karay), Deli Ozan (Faruk Nafiz Çamlıbel).

Günün atasözü/deyimi :
gafile kelam, nafile kelam
Aymazlık içinde olan kişiye söz kâr etmez.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kokoş isim Aşırı süslü, birbirine uyumsuz giysiler giymeyi seven kimse.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dedüksiyon Fransızca déduction "felsefe Tümel bir önermeden tikel bir önermeye, yasalardan olaylara, etkenden etkiye geçme yolu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tümdengelim karşılığı önerilmiştir.  

Bundan sonra demek ki, dedüksiyon yerine tümdengelim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İkilemeler ayrı yazılır: allak bullak, aval aval (bakmak), cır cır (ötmek), gide gide, sere serpe, tak tak (vurmak), yana yakıla.

Günün atasözü/deyimi :
içi alaylı, dışı kalaylı
"Dışı süslü, güzel görünüşlü ancak içi berbat" anlamında kullanılan bir söz.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
muhabere isim (muha:bere) Arapça 1. Haberleşme. 2. Yazışma: "Mektupçu evrak okur, cevap yazar, muhabere işlerini idare ederdi."- S. Ayverdi. 3. teknik İletişim.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fast break İngilizce "spor Takım sporlarında karşı tarafın toparlanmasına fırsat vermeden, paslaşarak yapılan hücum." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca hızlı hücum karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, fast break yerine hızlı hücum sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki ünsüzle biten Batı kökenli alıntılar, ünsüzler arasına ünlü konmadan yazılır: film, lüks, psikiyatr, teyp.

Günün atasözü/deyimi :
gelene git denilmez
Kendiliğinden gelen bir konuk geri çevrilmez.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
helikopter pisti isim Helikopterin iniş kalkış yaptığı özel alan, heliport.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fizibilite İngilizce feasibility "Herhangi bir girişimin işletme ve ekonomi yönlerinden durumunu önceden tespit etme." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yapılabilirlik karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, fizibilite yerine yapılabilirlik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Arka arkaya sıralandıkları için virgülle veya çizgiyle ayrılan rakamlardan yalnızca sonuncu rakamdan sonra nokta konur: 3, 4 ve 7. maddeler; XII - XIV. yüzyıllar arasında.

Günün atasözü/deyimi :
kurşun dokunmak
Mermi isabet etmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kitle turizmi isim Eğlenmek, gezmek amacıyla gruplar hâlinde yapılan gezi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
formalizm Fransızca formalisme "felsefe Özü, içeriği yeterince önemsemeden yalnız biçim üzerinde duran, biçime ağırlık veren görüş." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca biçimcilik karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, formalizm yerine biçimcilik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Türkçede kelime içinde iki ünlü arasındaki ünsüz, kendinden sonraki ünlüyle hece kurar: a-ra-ba, bi-çi-mi-ne.

Günün atasözü/deyimi :
er oyunu üçe kadar
Birinci ve ikinci denemede başarılamayan iş için son kez üçüncü deneme yapılmalıdır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
nazım, -zmı isim, edebiyat Arapça Şiir.
nâzım sıfat (na:zım) Arapça 1. Düzenleyen, düzene koyan, tertip eden. 2. isim, edebiyat Manzume yazan kimse.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
anchorman İngilizce "Toplanan haberleri önem derecesine göre değerlendiren ve yayımlayan yetkili sunucu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ana haber sunucusu karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, anchorman yerine sunucusu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sonunda nokta bulunan kısaltmalarla üs işaretli kısaltmalara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz: vb.nin, Alm.dan; cm³e (santimetreküpe), 64ten (altı üssü dörtten)

Günün atasözü/deyimi :
mürekkebi kurumadan bozmak
Kararı, sözleşmeyi, anlaşmayı yazılmasından çok kısa süre sonra bozmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
nâzım plan isim, mimarlık Bir yerleşim bölgesinin bütün bayındırlık işlerinde göz önünde tutulmak için hazırlanmış plan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
pedagoji Fransızca pédagogie "1. Öğretim ve eğitimi kurallara bağlayan bilim kolu, 2. Öğretmenlik sanatı, uygulaması veya mesleği için gerekli bilgi ve becerileri kazandıran bilim dalı." anlamlarındaki bu söz için Kurumumuzca eğitim bilimi karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, pedagoji yerine eğitim bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
mı / mi eki -ınca / -ince anlamında zarf-fiil işleviyle kullanıldığında sonuna soru işareti konulmaz: Akşam oldu mu sürüler döner. Hava karardı mı eve gideriz.

Günün atasözü/deyimi :
elden vefa, zehirden şifa
Zehirden şifa beklenilmeyeceği gibi yabancılardan da yardım ve iyilik beklenmez.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mülki idare isim İl ve ilçe yönetimi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
tolerans Fransızca tolérence "Her şeyi anlayışla karşılayarak olabildiği kadar hoş görme durumu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca hoşgörü karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, tolerans yerine hoşgörü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İçinde yan yana iki veya daha fazla ünsüz bulunan Batı kökenli alıntılar, ünsüzlerin arasına ünlü konulmadan yazılır: apartman, gangster, telgraf.

Günün atasözü/deyimi :
el üstünde gömlek eskimez
Eğreti alınan bir şey dikkatle korunmalı, bir süre sonra da olduğu gibi geri verilmelidir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ebcet, -di isim Arapça ebced Arap alfabesinin her harfi bir rakamı karşılayan ve anlamsız sekiz kelimeden oluşan değişik bir düzeni.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
travers Fransızca traverse "Üzerine rayların yerleştirildiği, yere enine konulmuş demir veya ağaç parçalarının her biri." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tabanlık karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, travers yerine tabanlık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Renk sözü veya renklerden birinin adıyla kurulmuş isim tamlaması yapısındaki renk adları ayrı yazılır: duman rengi, saman rengi; ateş kırmızısı, çivit mavisi, safra yeşili, süt kırı.

Günün atasözü/deyimi :
teker meker yuvarlanmak
1) Döne döne yuvarlanmak; 2) İyi durumda olan bir kişi durumunu birdenbire yitirmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ebcet hesabı isim, edebiyat 1. Ebcet düzeninden yararlanarak bir kelimeyi rakama çevirme. 2. Kelimelerle ve genellikle eski şairlerin yaptığı gibi dizelerle önemli bir olayın tarihini gösterme yöntemi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
tubeless İngilizce "İç lastiği olmayan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca içsiz karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, tubeless yerine içsiz sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Farsça kurala göre oluşturulan tamlamalar bitişik yazılır: gayrimenkul, gayrimeşru, hüsnükuruntu, suikast.

Günün atasözü/deyimi :
bir mıh bir nal kurtarır, bir nal bir at kurtarır
Herhangi bir olayı, bir işi, bir ödevi küçümsememek, önemle ele almak gerekir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Genel Ağ özel, isim, bilişim Bilgisayar ağlarının birbirine bağlanması sonucu ortaya çıkan, herhangi bir sınırlaması ve yöneticisi olmayan uluslararası bilgi iletişim ağı, İnternet.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sticker İngilizce "Özel olarak hazırlanıp bir yere yapıştırılan zamklı desen, resim veya yazı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çıkartma karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, sticker yerine çıkartma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar: Kurtuluş Savaşı, Cilalı Taş Devri, İlk Çağ, Servetifünun Dönemi, Tanzimat Dönemi.

Günün atasözü/deyimi :
olmuş armut gibi eline düşmek
Emeksiz ve zahmetsizce eline geçmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 22 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ebe isim 1. Doğum işini yaptıran kadın: "Babam ebe bulmaya koştu."- A. Kutlu. 2. halk ağzında Büyükanne, nine. 3. Genellikle çocuk oyunlarında baş olan, diğer çocuklara veya gruba karşı cezasını çekmek ve bundan kurtulmak için tek başına bütün sorumluluğu üzerine alan çocuk, oyun ebesi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
slip İngilizce "ticaret Kredi kartı ile satın alınan mal veya hizmet karşılığında bankanın yetki verdiği iş yeri tarafından düzenlenen, satın alanca imzalanan, ödeme taahhüdünü gösteren belge." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ödeme belgesi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, slip yerine ödeme belgesi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Düşünce, hayat tarzı, politika vb. anlamlar bildirdiğinde "doğu" ve "batı" sözlerinin ilk harfleri büyük yazılır: Batı medeniyeti, Doğu mistisizmi.

Günün atasözü/deyimi :
arı gibi eri olanın dağ kadar yeri olur
Bireyleri çalışkan olan aile ve toplumlar her yerde bol kazanç elde ederler.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 23 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
parlamento isim (parlame'nto, l ince okunur) İtalyanca parlamento Başlıca görevi yasama, devlet bütçesini çıkarma, hükûmeti denetleme olan ve üyeleri halkoyu ile belirli bir süre için seçilen meclis veya meclisler, yasama kurulu, yasama meclisi, yasama organı: "Parlamento, devlet statüsü ve millî ordu için yeni kanunlar neşretti."- F. R. Atay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sosyoloji Fransızca sociologie "Toplumun oluşum, işleyiş ve gelişim yasalarını inceleyen bilim dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca toplum bilimi karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, sosyoloji yerine toplum bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Romen rakamları ancak yüzyıllarda, hükümdar adlarında, tarihlerdeki ayların yazılışında, kitapların ve dergilerin cilt sayılarında, kitapların asıl bölümlerinden önceki sayfaların numaralandırılmasında, maddelerin sıralandırılmasında kullanılabilir: XX. yüzyıl, III. Selim, XIV. Louis, 1.XI.1928, I. Cilt, I)... II) ...

Günün atasözü/deyimi :
kırıp sarmak
Bir şeyi yapmak için her türlü imkândan güçlükle yararlanmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 24 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
pinhan sıfat, eskimiş Farsça Gizli, saklı, gizlenmiş.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sosyolog Fransızca sociologue "Toplum bilimi bilgini." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca toplum bilimci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sosyolog yerine, toplum bilimci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için noktalı virgül kullanılır: Sevinçten, heyecandan içim içime sığmıyor; bağırmak, kahkahalar atmak, ağlamak istiyorum.

Günün atasözü/deyimi :
ala keçiyi gören içi dolu yağ sanır
Bir şeyin dış görünüşüne bakarak içinin de öyle olduğunu sananlar yanılırlar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 25 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
müktesebat çokluk, isim (mükteseba:tı) Arapça Edinilen, kazanılan bilgiler.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
skor İngilizce score "1. Sürmekte olan veya biten bir yarışmanın veya spor karşılaşmasının sayı bakımından durumu, 2. Bir spor karşılaşmasında taraflardan her birinin başarı derecesini gösteren nicelik." anlamlarındaki sözün ilk anlamı için Kurumumuzca sonuç; ikinci anlamı için de sayı karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, skor yerine, sonuç ve/veya sayı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Cümlede da / de bağlacından sonra virgül konmaz: İmlamız lisanımız düzelince, lisanımız da kafamız düzelince düzelecek, çünkü o da ancak onlar kadar bozuktur, fazla değil! (Yahya Kemal Beyatlı)

Günün atasözü/deyimi :
mitralyöz gibi
Durmadan, ara vermeden (konuşma).
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 26 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
peyk isim, gök bilimi Farsça 1. Uydu. 2. sıfat, mecaz Bir başkasına bağımlılığı olan: "Peyk devletler.".

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sempozyum Fransızca symposium "Belli bir konuda çeşitli konuşmacıların katılımıyla düzenlenen bilimsel toplantı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca bilgi şöleni karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, sempozyum yerine, bilgi şöleni sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için eğik çizgi kullanılır: 18/11/1969, 15/IX/1994 vb.

Günün atasözü/deyimi :
buğday başak verince orak pahaya çıkar
Gereksinim duyulan şey değer kazanır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 27 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çıkarma harekâtı isim, askerlik 1. Düşman işgalinde olan bir kıyıya, güvenli bir köprübaşı kurmak amacıyla düzenlenen ve çeşitli birliklerin görev aldığı askerî harekât. 2. mecaz Bir konuda kamuoyu oluşturmak veya yandaş toplamak için yoğun faaliyet gösterme.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
rodaj Fransızca rodage "Bir araç motorundan tam verim elde edilebilmesi için ilk dönemlerinde yüksek devirde düşük hızda çalıştırılması." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca alıştırma karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, rodaj yerine, alıştırma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ayraç içinde ayraç kullanılması gereken durumlarda yay ayraçtan önce köşeli ayraç kullanılır: Halikarnas Balıkçısı [Cevat Şakir Kabaağaçlı (1886-1973)] en güzel eserlerini Bodrum'da yazmıştır.

Günün atasözü/deyimi :
(bir yerden) payandaları çözmek
Ayrılmak, kaçmak, uzaklaşmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 28 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
baysal sıfat Huzur ve refah içinde olan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
roaming İngilizce "Müşterilerine yurt dışında da hizmet verebilmek için cep telefonu firmalarının başka ülkelerin iletişim firmalarıyla kurduğu iş birliği." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dolaşım ortaklığı karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, roaming yerine, dolaşım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bazı ölçü birimlerinin Türkçede yazılışları farklı da olsa bunların uluslararası kısaltmaları kullanılır: cm (santimetre), g (gram), l (litre).

Günün atasözü/deyimi :
büğersen göl olur, açarsan çöl olur
Birikim, ancak tutmayı bilirsen olur.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
akide (I) isim, din b. (aki:de) Arapça İnanç: "Ahmet Bey, dedi, kim olduğunuzu, akidenizi, kasabada, köylerde ne gibi faaliyet gösterdiğinizi biliyorum."- N. Hikmet.
akide (II) isim (aki:de) Arapça Şekerin kaynatılarak katılaşması yolu ile yapılan, renkli ve kokulu, ağızda güç eriyen şeker, akide şekeri: "Ağızları ve elleri yaladıkları akideden kıpkırmızı bir hâlde geçiyorlardı."- Y. K. Beyatlı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
reaktif Fransızca réactif "kimya Maddeleri kimyasal birleşime veya ayrışıma uğratarak niteliklerini belirlemede kullanılan bileşikler." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ayıraç karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, reaktif yerine, ayıraç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kelime içinde yan yana gelen iki ünsüzden ilki kendinden önceki ünlüyle, ikincisi kendinden sonraki ünlüyle hece kurar: al-dı, bir-lik, sev-mek.

Günün atasözü/deyimi :
pazar kayığı gibi
Çok yüklenmiş (taşıt).
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 30 Nisan 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
akidesi bozuk sıfat İnancı bozulmuş olan (kimse).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
porfir Fransızca porphyre "mineroloji Yer kabuğunun yapı gereci olan bir veya birkaç mineralden oluşan kütle." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kayaç karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, porfir yerine, kayaç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden hemen sonra yay ayraç içinde ünlem işareti kullanılır: Adam, akıllı (!) olduğunu söylüyor.

Günün atasözü/deyimi :
karga yavrusuna bakmış "benim ak pak evladım" demiş
Herkesin yavrusu çirkin de olsa gözüne güzel görünür.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 01 Mayıs 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sosyal sigorta isim Bir işte ücret karşılığı çalışanların sağlığını, geleceğini güvence altına almak amacıyla kazançlarından bir bölümü kesilerek yapılan sigorta, işçi sigortası.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
aberasyon Fransızca aberration "1. ruh bilimi Özel bir görevin normal sonucuna ulaşmasına engel olan sapıklık. 2. gök bilimi Işık hızının sonlu olmasından dolayı bir gök cisminin görünen konumu ile gerçek konumu arasındaki fark. 3. gök bilimi Bir mercek, ayna veya optik dizgenin odaklama özelliklerindeki yanlış." anlamlarındaki bu söz için Kurumumuzca sapınç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, aberasyon yerine, sapınç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bazı ölçü birimlerinin Türkçede yazılışları farklı da olsa bunların uluslararası kısaltmaları kullanılır: cm (santimetre), g (gram), l (litre).

Günün atasözü/deyimi :
sol eli beklemek
Yemeğe beklenilen birine, yemeğe başlandığını anlatmak için kullanılan bir söz
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 02 Mayıs 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mırra isim Arapça Acılık veren sıvılarla özel bir biçimde kaynatılarak pişirilen bir tür acı kahve.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fotosfer Fransızca photosphère gök bilimi "Güneş'in veya bir yıldızın görülen yüzeyi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ışık yuvarı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fotosfer yerine, ışık yuvarı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kelime içinde yan yana gelen iki ünsüzden ilki kendinden önceki ünlüyle, ikincisi kendinden sonraki ünlüyle hece kurar: al-dı, bir-lik, sev-mek.

Günün atasözü/deyimi :
giden gelse dedem gelirdi
Ölen bir kimse dirilemeyeceği gibi elden çıkan bir şey de bir daha ele geçmez.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Mayıs 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
klapa isim (l ince okunur) Almanca Klappe Yakanın göğse doğru inen devrik bölümü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fototaksi Fransızca phototaxie bitki bilimi "Bir hücrelilerde birdenbire aydınlanma sonucu görülen tepkime." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ışığa göçüm karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fototaksi yerine, ışığa göçüm sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Unvanlardan sonra gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz: Cumhurbaşkanınca, Başbakanca, TÜBİTAK Başkanına göre vb.

Günün atasözü/deyimi :
dağ başına harman yapma, savurursun yel için; sel önüne değirmen yapma, öğütürsün sel için
Yapacağın bir işi, sonunu hesaplamadan yapma.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 04 Mayıs 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
biat, -ti isim, eskimiş Arapça 1. Bir kimsenin egemenliğini tanıma. 2. tarih Osmanlı Devleti'nde padişah öldüğünde tahta geçecek oğlunun devlet yönetimindeki etkili gruplarca kabul edilip onaylanması.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sirkülasyon Fransızca circulation "1. ekonomi Alışveriş ve hizmet karşılığının ödenmesini sağlamak üzere paranın el değiştirmesi. 2. anatomi Kan dolaşımı. 3. ekonomi Para ve para yerine geçen bono, senet vb.nin geçerli olması, sürümde bulunması. 4. ekonomi Mal veya paranın elden ele dolaşması." anlamlarındaki bu söz için Kurumumuzca dolanım karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sirkülasyon yerine, dolanım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden hemen sonra yay ayraç içinde ünlem işareti kullanılır: Adam, akıllı (!) olduğunu söylüyor.

Günün atasözü/deyimi :
gözden (gözünden) sürmeyi çalmak (çekmek)
Hırsızlıkta çok becerikli, çok usta olmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 05 Mayıs 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
orta yol isim Çözüme açık, herkes tarafından kabul edilebilir olan davranış ve tutum: "Değerlerimizden kopmadan, şanlı geçmişimizi yadsımadan bir orta yol aramalıyız."- İnci Aral.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sirküler Fransızca circulaire "Yasa ve yönetmeliklerin uygulanmasında yol göstermek, herhangi bir konuda aydınlatmak, dikkat çekmek üzere ilgililere gönderilen yazı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca genelge karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sirküler yerine, genelge sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Uzak Doğu dillerindeki (Çince, Japonca, Korece vb.) özel adlar Türkçede yerleşmiş biçimlerine göre yazılır: Konfüçyüs, Kanton, Pekin, Şangay, Tokyo, Hiroşima, Nagazaki, Osaka, Kyoto.

Günün atasözü/deyimi :
kulak tutmak
Dinlemek, işitmek istemek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 06 Mayıs 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Hıdırellez özel, isim Arapça 1. Hızır ve İlyas peygamberlerin her yıl buluştuklarına inanılan 6 Mayıs günü. 2. Her yılın 6 Mayıs gününde kutlanan geleneksel bayram: "Bu yalılarda da Hıdırellez'i belirtir hiçbir olağanüstülük görülmüyordu."- Salah Birsel. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
snack-bar İngilizce "Müzik dinlenilen ve ayaküstü yemek yenilen eğlence yeri." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca atıştırma yeri karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, snack-bar yerine, atıştırma yeri sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Etmek, edilmek, eylemek, kılmak, kılınmak, olmak, olunmak yardımcı fiilleriyle kurulan birleşik fiiller, ilk kelimelerinde herhangi bir ses düşmesi veya türemesi olmadığında ayrı yazılır: arz etmek, azat etmek, söz edilmek, asker eylemek, gerekli kılmak, namazı kılınmak, kul olmak, tebliğ olunmak.

Günün atasözü/deyimi :
dost ağlatır, düşman güldürür
Dost olan kimsenin söylediği söz acı da olsa insanın iyiliği içindir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 07 Mayıs 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kizir isim, halk ağzında 1. Köy muhtarı yardımcısı. 2. Köy kâhyası. 3. Köy bekçisi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sofistike Fransızca sophistiqué "Yapmacık, içten olmayan (tavır, davranış, duygu)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yapmacık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sofistike yerine, yapmacık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Biraz, birkaç, birkaçı, birtakım, birçok, birçoğu, hiçbir, hiçbiri, herhangi sözleri gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
ne buyrulur?
"Onun nasıl bir şey olduğunu gördünüz, buna ne diyorsunuz?" anlamında kullanılan bir söz.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 08 Mayıs 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
pirifâni isim, eskimiş (pi:'rifa:ni:) Farsça + Arapça İhtiyar kimse.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sofizm Fransızca sophisme felsefe "Antik Yunan felsefesinde eleştiri akımı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca bilgicilik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sofizm yerine, bilgicilik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Müzikte kullanılan makam adları bitişik yazılır: acembuselik, hisarbuselik, muhayyerkürdi.

Günün atasözü/deyimi :
pala çalmak (sallamak)
Uğraşmak, didinmek, çabalamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Mayıs 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
fâni sıfat (fa:ni:) Arapça 1. Ölümlü, gelip geçici, kalımsız: "Her fâni güneşten, çimden nasibini alıyor." - Yusuf Ziya Ortaç. 2. isim İnsanoğlu.
fani isim, fizik Fransızca phanie İnsan gözünün algıladığı ışık şiddeti.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
solidarist Fransızca solidariste toplum bilimi "Dayanışmacılıktan yana olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dayanışmacı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, solidarist yerine, dayanışmacı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ara yönleri belirten kelimeler bitişik yazılır: güneybatı, güneydoğu, kuzeybatı, kuzeydoğu.

Günün atasözü/deyimi :
kedi yavrusunu yerken sıçana benzetir
Kişi yolsuz olduğunu bildiği bir işi yaparken kendini mazur göstermek için bahane uydurur.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Mayıs 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
melaike mela:ike, (l ince okunur) Arapça 1. Melekler. 2. halk ağzında Melek gibi güzel kadın: "Yerin melaikesi misin yoksa cennetin hurisi mi?"- Sermet Muhtar Alus.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
solidarizm Fransızca solidarisme toplum bilimi "Bir topluluğun bütün bireyleri arasında bir dayanışma bulunmasını toplu durumda yaşamanın gereklerinden sayan ve bireycilikle ortaklaşacılık arasında yer alan öğreti." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dayanışmacılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, solidarizm yerine, dayanışmacılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar büyük harfle başlar: Tanrı, Allah, Cebrail, Zeus, Osiris, Kibele. Ancak bunlardan bazıları özel ad olarak kullanılmadığında küçük harfle başlar: Eski Yunan tanrıları.

Günün atasözü/deyimi :
(birine) külah giydirmek
Hile ile, oyunla aldatmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Mayıs 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
opsiyon isim Fransızca option 1. Bekletme süresi. 2. Seçenek. 3. ekonomi Ek gün. 4. ekonomi Ek süre.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
karizma Fransızca charisme "Bir kimsenin kişiliği etrafında oluştuğu kabul edilen ve niteliği kolay açıklanamayan, hayranlık uyandıran etkileyici güç." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca etkileyicilik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, karizma yerine, etkileyicilik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sıra sayıları yazıyla ve rakamla gösterilebilir. Rakamla gösterilmesi durumunda rakamdan sonra ya nokta konur veya kesme işareti konularak derece gösteren ek yazılır: 15., 56., XX.; 5'inci, 6'ncı.

Günün atasözü/deyimi :
tekeden süt çıkarmak
Olamayacak şeyleri olur duruma getirmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Mayıs 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bekletme süresi isim Vapur, uçak vb.nde önceden ödeme yapmadan belli bir tarih için yer ayırtma, opsiyon.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
karizmatik Fransızca charismatique "Etkileyebilecek özellikte olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca etkileyici karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, karizmatik yerine, etkileyici sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"İle" bağlacı, ünlüyle biten kelimelere eklendiğinde başındaki i ünlüsü y'ye dönüşür ve büyük ünlü uyumuna uyar: arkadaşı-y-la (arkadaşı ile), çevre-y-le (çevre ile), sürü-y-le (sürü ile), yapı-y-la (yapı ile).

Günün atasözü/deyimi :
söze atılmak
Bir konu konuşulurken birden araya girip konuşmaya başlamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 13 Mayıs 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
opsiyonel sıfat Fransızca optionel İsteğe bağlı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
klasör Fransızca classeur "Yazılı kâğıtları düzenli ve sıralı bir biçimde korumak için kullanılan mukavva veya plastikten telli kap." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sıralaç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, klasör yerine, sıralaç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yuvar ve küre sözleriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: göz yuvarı, yer yuvarı; hava küre, ışık küre, yarı küre.

Günün atasözü/deyimi :
huy canın altındadır
İnsanı alışkanlıklarından, huylarından vazgeçirmek mümkün değildir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Mayıs 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
susta (I) isim (su'sta) İtalyanca sosta Köpeğin arka ayakları üzerinde durması.
susta (II) isim (su'sta) Rumca Emniyet yayı: "Çakının sustası."

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kokpit İngilizce cockpit "Uçakların ön tarafında pilot ile uçuş teknisyeninin bulunduğu, uçağın yönetildiği özel bölüm." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca pilot kabini karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kokpit yerine, pilot kabini sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Çiçek dışında anlamlar taşıyan ayçiçeği (bitki), baklaçiçeği (renk), balçiçeği (ağaççık), narçiçeği (renk), suçiçeği (hastalık); ot dışında anlamlar taşıyan adamotu (bitki), ağızotu (barut), dilotu (dilotu yemek: çok konuşmak), sıçanotu (arsenik); ses düşmesine uğramış olan çöreotu ve yazımları gelenekleşmiş olan semizotu, dereotu bitişik yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
kepenek altında er yatar
İnsanları giydiğine bakarak değerlendirmek yanlışlara yol açar, değerli kişiler de bazen eski giymiş olabilir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 15 Mayıs 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
pekmez toprağı isim Üzüm şırasını kestirmek için kullanılan, kil ile karışık kireçli toprak, marn.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
cash card İngilizce "Bankalardan peşin para almak veya para çekmek için kullanılan kart." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca nakit kartı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, cash card yerine, nakit kartı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Somut olarak yer belirten alt ve üst sözleriyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır: deri altı, su altı, toprak altı, yer altı (yüzey); arka üstü, böbrek üstü bezi, tepe üstü (en yüksek nokta).

Günün atasözü/deyimi :
söz götürmek
1) Doğruluğu ve gerçekliği tartışılabilir olmak; 2) Dedikodu yapmak; 3) Tahammül etmek, katlanmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 16 Mayıs 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
alicenap sıfat, eskimiş (a:li:cenap) Arapça 1. Cömert. 2. Onurlu, şerefli: "Senin annen mert, doğru ve alicenap bir kadındır."- Halide Edip Adıvar. 3. zarf Onurlu, şerefli bir biçimde: "Başkalarını tesir altında bırakması, zamanında alicenap davranması onun hakikaten kuvvetli bir kadın olduğunu ispat etmektedir."- Asaf Hâlet Çelebi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
call center İngilizce "Herhangi bir şirketin müşterisinin ihtiyaçlarını, beklentilerini öğrendiği, kısa çözüm yollarını sunduğu çalışma birimi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çağrı merkezi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, call center yerine, çağrı merkezi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Somut olarak yer bildirmeyen alt, üst ve üzeri sözlerinin sona getirilmesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: ayakaltı, bilinçaltı, gözaltı (gözetim); akşamüstü, bayramüstü, suçüstü, yüzüstü; akşamüzeri, ayaküzeri.

Günün atasözü/deyimi :
üzerinde kalmak
1) Mal veya iş, artırma sırasında bir kimsenin olmak. 2) İstenmeyen şey birine yüklenmek, sorumluluğuna bırakılmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 17 Mayıs 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cönk (I) -gü isim, edebiyat Saz şairlerinin, kendilerinin veya başkalarının şiirlerini derledikleri, uzunlamasına açılan, deri kaplı defter, sığırdili.
cönk (II) -gü isim, eskimiş (Malezya dilinden) Büyük yelkenli gemi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
center İngilizce "Belirli bir yerin ortası." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca merkez karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, center yerine, merkez sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dört ve dörtten çok rakamlı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve araya nokta konur: 1.000, 326.197, 49.750.812 vb.

Günün atasözü/deyimi :
muradı gözünde kalmak
Emeline ulaşamamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 18 Mayıs 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
müze isim (mü'ze) Fransızca musée Sanat ve bilim eserlerinin veya sanat ve bilime yarayan nesnelerin saklandığı, halka gösterilmek için sergilendiği yer veya yapı: "O devirlere ait yatağanlar, baltalar, karabinalar, paslanmamış çelikleriyle müzelerimizdedir."- Orhan Seyfi Orhon.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kur Fransızca cours "Bir kursun basamaklarından her biri." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca düzey karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kur yerine, düzey sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tırnak içinde olmayan aktarma cümlelerinden sonra virgül konur: Datça'ya yarın gideceğim, dedi.

Günün atasözü/deyimi :
ıstılah paralamak
Ağdalı, hiç kimsenin anlamadığı bir biçimde konuşmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 19 Mayıs 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
gençlik, -ği isim 1. Genç olma durumu: "İlk gençliğinde at delisiydi."- Necati Cumalı. 2. İnsan hayatının ergenlikle orta yaş arasındaki dönemi: "Hemen Yunus’un gençliğinde yavuklusu iken kaybettiği güzel kızı hatırladım."- Ahmet Kabaklı. 3. Genç insanların bütünü: "O gençliğin politikaya katılması yüzünden Balkan Harbi’ne girmişiz."- Falih Rıfkı Atay. 4. mecaz Genç bir kimsenin tutumu, toyluk, deneyimsizlik: "Gençliğimi kapının eşiğinde bırakıp eve giriyorum."- Yusuf Ziya Ortaç.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
larva Latince hayvan bilimi "Bazı hayvanların, özellikle böceklerin yumurtadan çıktıktan sonra, krizalit veya ergin karakterlerini kazanmadan önceki evresi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kurtçuk karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, larva yerine, kurtçuk sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kişi adlarından önce ve sonra gelen unvan, meslek, rütbe adları ile lakaplar, saygı sözleri büyük harfle başlar: Kaymakam Erol Bey; Mustafa Efendi; Doktor Behçet Uz; Mareşal Fevzi Çakmak; Mimar Sinan, Genç Osman, Deli Petro.

Günün atasözü/deyimi :
insan kendini beğenmezse çatlar (ölür)
Herkes kendini beğenir; bu, kendi aklını beğenmesinin sonucudur.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 20 Mayıs 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
fileto isim (file'to) İtalyanca filato Kasaplık hayvanların sırtında, dikensi çıkıntı boyunca iki yandaki et.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sponsor İngilizce "Bilim, sanat, kültür veya spor alanlarında yapılacak herhangi bir etkinliğin maddi yönünü üstlenen kimse veya kurum." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca destekleyici karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sponsor yerine, destekleyici sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Her iki kelimesi de -dı (-di / -du / -dü, -tı / -ti / -tu / -tü) veya -r /-ar /-er eklerini almış birleşik kelimeler bitişik yazılır: dedikodu, kaptıkaçtı, oldubitti, uçtuuçtu (oyun); kazaratar, konargöçer, okuryazar.

Günün atasözü/deyimi :
hak söz ağıdan acıdır
Eksikleri, yanlışları, yolsuzlukları bütün çıplaklığıyla ortaya koyan ve eleştiren söz, bu işi yapanlara acı gelir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 27 Mayıs 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
süt çocuğu isim 1. Sütle beslenen çocuk. 2. mecaz Davranışları dolayısıyla küçük olduğu düşünülen kimse.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
zooloji Fransızca zoologie "Biyolojinin, hayvanların yapı, görev, davranış ve sınıflandırmaları, yeryüzündeki dağılışlarıyla uğraşan bilim dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca hayvan bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, zooloji yerine, hayvan bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Akrabalık adı olup lakap veya unvan olarak kullanılan kelimeler büyük harfle başlar: Baba Gündüz, Hala Sultan, Nene Hatun, Gül Baba, Susuz Dede, Telli Baba.

Günün atasözü/deyimi :
ev sahibinin bir evi, kiracının bin evi var
Evi olan yalnızca kendi evinde oturur, evi olmayan ise beğendiği evde oturur.
Atasözü

Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 27 Mayıs 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çapanoğlu isim 1. Bir işte gizli kalmış kötü ve aksak yan, kuşkulu durum. 2. argo Hileli, kuşkulu, karışık durum.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
jet-lag İngilizce "Uçuş sırasında kıtalar arası zaman farkından oluşan biyolojik ritim bozukluğu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca jet yorgunluğu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, jet-lag yerine, jet yorgunluğu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Akrabalık bildiren kelimeler büyük harfle başlamaz: Tülay ablama gittim. Ayşe teyzemin keki çok güzel.

Günün atasözü/deyimi :
sepet havası çalmak
1) İşinden çıkarmak, sepetlemek. 2) Yanından uzaklaştırmak, gitmesini sağlamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 27 Mayıs 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
fağfur isim, eskimiş (fağfu:ru) Farsça 1. Çin imparatorlarına verilen unvan. 2. Çin'de yapılmış kâse, tabak, vazo vb. porselen eşya.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
transfüzyon Fransızca transfusion tıp "Hasta veya yaralıya, kendi veya uygun bir kan grubundan damar yoluyla kan verme." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kan aktarımı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, transfüzyon yerine, kan aktarımı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sayılar metin içerisinde harflerle yazılır: bin yıldan beri, dört kardeş, haftanın beşinci günü, üç ayda bir, üçüncü sınıf.

Günün atasözü/deyimi :
suya salmak
Boşuna harcamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 27 Mayıs 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sekter sıfat Fransızca sectaire 1. Başkalarının siyasi, dinî vb. düşüncelerine, inançlarına karşı çıkan, katı ve hoşgörüsüz davranan (kimse). 2. Katı, hoşgörüsüz (düşünce, tutum).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
higroskopik Fransızca hygroscopique "Havadaki nemi emme özelliği olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca nemçeker karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, higroskopik yerine, nemçeker sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"İle" sözü kısaltmalara getirildiğinde ayrı yazılır: NATO ile ortak çalışma yapıyoruz. TDK ile TTK Atatürk'ün kurduğu kurumlardır.

Günün atasözü/deyimi :
evimiz bezden, ne umarsın bizden
Kendisi yardıma muhtaç olandan yardım beklemek boşuna umutlanmaktır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 27 Mayıs 2011

Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
müfit sıfat, eskimiş Arapça 1. Yararlı, faydalı: "Müfit vatandaş yetiştirmenin kutsi zevki de her rütbenin, her zevkin fevkinde değil midir?"- Ethem İzzet Benice. 2. Anlatan, ifade eden.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
higroskop Fransızca hygroscop "Havadaki nemin niceliğini ölçüp gösteren alet." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca nemçeker karşılığı önerilmiştir

Bundan sonra demek ki, higroskop yerine, nemçeker sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bir kelimenin kendisinden sonra gelen kelime veya kelime gruplarıyla yapı ve anlam bakımından bağlantısı olmadığını göstermek ve anlam karışıklığını önlemek için virgül kullanılır: Bu gece, eğlenceleri içlerine sinmedi. (Reşat Nuri Güntekin)

Günün atasözü/deyimi :
el yumruğu yemeyen kendi yumruğunu değirmen taşı sanır
Deneyimsiz kişi kendisinin herkesten üstün olduğunu, her işi yapabileceğini sanır
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 27 Mayıs 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mikado isim (mika'do) Japonca 1. Japon imparatorlarına verilen unvan. 2. Fil dişi, tahta veya kemikten yapılmış küçük çubuklarla oynanan bir oyun.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
terapist Fransızca thérapist tıp "Tedavi eden kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tedavici karşılığı önerilmiştir

Bundan sonra demek ki, terapist yerine, tedavici sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Son kelimesi -dı (-di / -du / -dü, -tı / -ti / -tu / -tü) kalıplaşmış belirli geçmiş zaman ekleriyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: imambayıldı, hünkârbeğendi, gecekondu, gündöndü, albastı, serdengeçti, eltieltiyeküstü..

Günün atasözü/deyimi :
civcivde gözün, et yemeye yüzün olsun
Kişi, karşılık beklediği işten istediğini alabilmek için gereken harcamaları yapmalıdır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 27 Mayıs 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
otacı isim, halk ağzında Çeşitli bitkilerle tedavi uygulayan kişiler için halk arasında hekim veya eczacı anlamında kullanılan bir unvan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
termik Fransızca thermique fizik "Isı ile, sıcaklıkla ilgili." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ısıl karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, termik yerine, ısıl sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kanunda bitişik geçen veya bitişik olarak tescil ettirilmiş olan kuruluş adları bitişik yazılır: İçişleri, Dışişleri.

Günün atasözü/deyimi :
teptim keçe oldu, sivrilttim külah oldu
Bir şeyi işine geldiği gibi gösterenler veya yorumlayanlar için söylenen bir söz.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 30 Mayıs 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
papak, -ğı isim Genellikle Azerbaycan ve Kafkasya'da giyilen, kuzu derisinden veya yününden yapılan, uzun tüylü başlık: "Üst baş direğinden gocuğunu, papağını aldı, çizmelerinin kenar kürklerini düzledi."- Nezihe Araz.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kakofoni Fransızca cacophonie edebiyat "Bazı sözlerde, söz öbeklerinde, boğumlanma yerleri aynı veya birbirine yakın seslerin tekrarlanması sonucu söyleyişin güçlüğe uğraması, kulağı rahatsız etmesi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ses uyumsuzluğu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kakofoni yerine, ses uyumsuzluğu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Saygı bildiren sözlerden sonra gelen ve makam, mevki, unvan bildiren kelimeler büyük harfle başlar: Sayın Başkan, Sayın Hocam, Sayın Vali.

Günün atasözü/deyimi :
yanına salavatla yaklaşılmak
Birinin yanına korkarak, çekinerek gitmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 30 Mayıs 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
uyaroğlu isim, halk ağzında (uya'roğlu) Bulunduğu ortama ve koşullara kolaylıkla uyum sağlayan kimse.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
narsisizm Fransızca narcissisme ruh bilimi "Kişinin kendi bedensel ve ruhsal benliğine karşı duyduğu hayranlık ve bağlılık, narsistlik." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca özseverlik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, narsisizm yerine, özseverlik ısıl sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sayılardan sonra sıra bildirmek için nokta konur: 3. (üçüncü), 15. (on beşinci); II. Mehmet, XV. yüzyıl; 4. Levent.

Günün atasözü/deyimi :
cömertle nekesin harcı birdir
Cimri, ucuz diye her şeyin kötüsünü alır, bunlar işe yaramadıklarından veya çarçabuk bozulduklarından yenilerini almak zorunda kalır ve birkaç kez para harcar; cömert ise bir kez çok para verip her şeyin iyisini alır. Sonuç olarak cimri de, cömert de aynı parayı harcamış olur.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 30 Mayıs 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sigara tiryakisi isim Sigaraya aşırı düşkün olan kimse: "Durdum. Öksürdü. Sigara tiryakilerinin öksürüşüydü bu."

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
müzikolog Fransızca musicologue "Müzik bilimi alanında araştırmalar yapan bilgin veya uzmantık " anlamındaki bu söz için Kurumumuzca müzik bilimci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, müzikolog yerine, müzik bilimci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Örnek niteliğindeki kelimelerle başlayan cümlelerde de ilk harf büyük yazılır: "Et-, ol-" fiilleri, dilimizde en sık kullanılan yardımcı fiillerdir.

Günün atasözü/deyimi :
edebi edepsizden öğren
Edepsizin yaptığı işlerin yapılmaması gereken işler olduğunu düşünmekle doğru yolu bulmuş, böylece edebi edepsizden öğrenmiş olursun.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 31 Mayıs 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 31/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mütedair sıfat Arapça (müteda:ir) Ait, için, dolayı, üzerine, ... ile ilgili: "Bu meseleye mütedair verdiğim cevapları, şu suretle hülasa edebilirim." -Atatürk.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
müzikoloji Fransızca musicologie "Müzik konularını, bilimsel yöntemlerle inceleyen bilim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca müzik bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, müzikoloji yerine, müzik bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Latin harflerini kullanan dillerdeki özel adlar dilimizde özgün biçimleriyle yazılır: Beethoven, Cervantes, Molière, Shakespeare; Bologna, Buenos Aires, New York, Rio de Janerio.

Günün atasözü/deyimi :
tırhallı, hep bir hâlli
Aynı şartlar altında bulunanların aynı durumda olduklarını anlatmak için söylenen bir söz.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 01 Haziran 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/06/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
acil sıfat Arapça (a:cil) Hemen yapılması gereken, ivedi, ivedili, evgin, müstacel: "Mühim hadiselerin yanı sıra, acil durumların da şaşmaz adresiydi Celâl." -Elif Şafak.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
abonman Fransızca abonnement "Bir satıcı veya kamu kuruluşu ile alıcılar arasında yapılan anlaşma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sürdürüm karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, abonman yerine, sürdürüm  sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Saat ve dakika bildiren sayılar metin içinde yazıyla da yazılabilir: saat dokuzu beş geçe, saat sekizi on dakika üç saniye geçe, mesela saat onda.

Günün atasözü/deyimi :
fiile koymak
Eyleme geçirmek
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 02 Haziran 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/06/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yeşil saha isim Futbol oynanan alan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
adisyon Fransızca addition "Ödenecek ücretin dökümünü ve tutarını gösteren kâğıt, hesap pusulası." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca hesap karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, adisyon yerine, hesap  sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Hayvanlara verilen adlar büyük harfle başlar: Boncuk, Fındık, Minnoş, Pamuk.

Günün atasözü/deyimi :
geriye bırakmak
Tehir etmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 04 Haziran 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/06/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
alan talan sıfat Karmakarışık, allak bullak, darmadağınık: "Ortaya bir kucak çamaşırla orta yaşlı, saçları alan talan bir Musevi kadını çıktı." -Hüseyin Rahmi Gürpınar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
irredantizm Fransızca irrédentisme "Dil, gelenek, görenek ve çeşitli kültür değerleri bakımından bir birlik gösterdiği hâlde ana yurt dışında kalmış halkın yaşadığı toprakları ana yurt sınırları içine almak düşüncesi." anlamındaki bu söz için
Kurumumuzca kurtarımcılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, irredantizm yerine, kurtarımcılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yer (kıta, bölge, il, ilçe, köy, semt, cadde, sokak vb.) adları büyük harfle başlar: Asya, Afrika; Güneydoğu Anadolu, Yakın Doğu; İstanbul; Ürgüp; Çayırbağı, Akçaköy; Bahçelievler; Atatürk Bulvarı; Sankiyedim Sokağı.

Günün atasözü/deyimi :
elinde olmak
1. Bakımı, gözetimi altında olmak. 2. mecaz Egemenliği altında, yetkisinde olmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 07 Haziran 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/06/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sarak, -ğı isim mimarlık Yapı yüzeylerinde yatay, enli, az çıkıntılı, süslü veya düz silme. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
santra Fransızca centre "spor 1. Futbol, basketbol vb. oyunların sahasında ortada bulunan ve başlama vuruşu veya atışının yapıldığı noktanın merkez olduğu alan, santra yuvarlağı. 2. Futbolda oyuna ilk başlamada veya her golden sonra topu orta yuvarlağın merkezinde yeniden oyuna sokmak için yapılan vuruş." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca orta yuvarlak karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, santra yerine, orta yuvarlak sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özel ada dâhil olmayan şehir, il, ilçe, bucak, belde, köy vb. sözler küçük harfle başlar: Sivas şehri, Konya ili, Etimesgut ilçesi, Uzungöl beldesi, Taflan köyü vb.

Günün atasözü/deyimi :
çağ açmak
Herhangi bir bakımdan öncekilerden farklı olan yeni bir evrensel gidişe yol açmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 07 Haziran 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/06/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
aylak sıfat İşsiz, boş gezen, avare (kimse).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
moralist Fransızca moraliste "felsefe Her şeyi ahlak açısından değerlendiren." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ahlakçı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, moralist yerine, ahlakçı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Alıntı kelimelerin bazılarına ünlüyle başlayan ek getirildiğinde sonlarındaki ünsüzler yumuşamaz: ahlak / ahlakın, cumhuriyet / cumhuriyete, evrak / evrakı, hukuk / hukuku, ittifak / ittifaka, sepet / sepeti, tank / tankı.

Günün atasözü/deyimi :
acıkan doymam sanır, susayan kanmam sanır
Bir şeyi uzun süre elde edemeyen kimse, daha sonra o şeyden ne kadar çok edinirse edinsin yine kendisine yetmeyeceği sanır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 07 Haziran 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/06/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
belirsizlik , -ği isim Belirsiz olma durumu, belgisizlik, müphemiyet, vuzuhsuzluk: "Belirsizliği yenebilmesi için önce onu nerede bulabileceğini bilmesi gerekiyordu." -Elif Şafak.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
moralizm Fransızca moralisme "felsefe Ahlakı bir araç değil, bir amaç sayan öğreti." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ahlakçılık karşılığı önerilmiştir.
 
Bundan sonra demek ki, moralizm yerine, ahlakçılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sonlarında p, ç, t, k ünsüzleri bulunan tek heceli kelimelere ünlü ile başlayan bir ek getirildiğinde genellikle yumuşama olmaz: ak / akı, at / atı, ek / eki, et / eti, göç / göçü, ip / ipi, kaç / kaçıncı, kök / kökü, ok / oku, ot / otu, saç / saçı, sap / sapı, suç / suçu, süt / sütü, bük / bükü.

Günün atasözü/deyimi :
sinerji yaratmak
Bir sonuca katkısı olabilecek birkaç etkeni bir arada harekete geçirerek güç elde etmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 07 Haziran 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/06/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
beslenme eğitimi isim Besin maddelerinin özellikleri, insan vücudunun gelişmesinde yiyeceklerin etkisi ve görevi, yiyecek seçiminde dikkat edilmesi gereken noktalar, iyi beslenmenin sağlık yönünden önemi, ucuz ve dengeli beslenmenin yolları gibi konuları işleyen bilim dalı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
datif Fransızca "dil bilimi Ad soyundan bir sözü yönelme kavramıyla fiile veya bir edata bağlamak üzere -a / -e ekiyle kurulan durum." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yönelme durumu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, datif yerine, yönelme durumu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için virgül konur: Fakat yol otomobillere yasak olduğundan o da herkes gibi tramvaya biner, kimse kendisine dikkat etmez. -Falih Rıfkı Atay

Günün atasözü/deyimi :
sermayeyi doğrultmak
Ticaret için ortaya konan anaparayı batırmadan işletmek ve para kazanmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 08 Haziran 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/06/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bozdoğan isim (bo'zdoğan) 1. hayvan bilimi Bir doğan türü (Falco aesalon). 2. tarih Yeniçeriler tarafından kullanılan ve atların eyerlerinde asılı duran altı toplu gürz.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
malarya İtalyanca malaria "tıp Anofel türü sivrisineğin sokmasıyla insandan insana bulaşan, titreme, ateş ve ter nöbetleriyle kendini gösteren bir hastalık, ısıtma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sıtma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, malarya yerine, sıtma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru eki cümlede sorudan başka görevlerde kullanıldığı zaman da ayrı yazılır: Güzel mi güzel! Yağmur yağdı mı dışarı çıkamayız.

Günün atasözü/deyimi :
hızını kaybetmek (yitirmek)
Etkisini, geçerliliğini yitirmek, hükmü kalmamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Haziran 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/06/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cesur sıfat Arapça (cesu:r) 1. Yürekli: "Bu, yeterince cesur olamadığımın bir göstergesi olabilir." -İhsan Oktay Anar. 2. zarf Yürekli bir biçimde: "Erkeklere karşı ilk tanışmada cesur ve ümit verici davranırdı." -Refik Halit Karay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
mall İngilizce "Birçok şirketin, firmanın veya mağazanın bir arada bulunduğu alışveriş yeri." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca alışveriş merkezi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, mall yerine, alışveriş merkezi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İken, ayrı yazılabildiği gibi ünlüyle biten kelimelere ek olarak getirildiğinde başındaki i ünlüsü düşer ve araya y ünsüzü girer: evdey-ken (evde iken), okulday-ken (okulda iken), yolday-ken (yolda iken).

Günün atasözü/deyimi :
akılsızlık etmek
Düşüncesiz ve yersiz davranmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Haziran 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/06/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cimdallı isim Bir tür oyun: "Biraz ötede cimdallı oynayan mahalle gençlerine doğru yürüdüler." -Sait Faik Abasıyanık.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
primat Fransızca primate "hayvan bilimi Dört ayaklı, iki ayağı üzerinde de yürüyebilen, ormanda toplu olarak yaşayan, kuyruklu hayvan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca maymun karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, primat yerine, maymun sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yüzde ve binde işaretleri yazılırken sayılarla işaret arasında boşluk bırakılmaz: %25, ‰50.

Günün atasözü/deyimi :
eldeki yara, yarasıza duvar deliği
Bir kimsenin acı ve sıkıntısı başkasına dert gibi görünmez.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Haziran 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/06/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çaker isim Farsça (ça:ker) Kul, köle, cariye, yanaşma: "Ayağınızın türabıyım, çakeriniz, efendimizi dünyada bırakmam." -Mahmut Şevket Esendal.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
primitif Fransızca "felsefe Zaman bakımından en eski olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ilkel karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, primitif yerine, ilkel sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sayılarda kesirler virgülle ayrılır: 15,2 (15 tam, onda 2); 5,26 (5 tam, yüzde 26).

Günün atasözü/deyimi :
kendini kapının dışında bulmak
Kovulmak, işten atılmak, bir yerden istenmeden uzaklaştırılmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Haziran 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/06/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
deniz rezenesi isim bitki bilimi Maydanozgillerden, deniz kumsallarında bol olarak yetişen, güzel kokulu bir bitki, denizibiği (Crithmum maritimum).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
nominatif Fransızca "dil bilimi Ad soyundan sözün taşıdığı kavramı ek almadan bildiren durum." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yalın durum karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, nominatif yerine, yalın durum sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki noktadan sonra gelen cümleler büyük harfle başlar: "Menfaat sandalyeye benzer: Başında taşırsan seni küçültür, ayağının altına alırsan yükseltir." -Cenap Şahabettin

Günün atasözü/deyimi :
nihayete ermek
Sona varmak, sonuçlanmak, bitmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 13 Haziran 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/06/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
deniz uçağı isim Su üzerinden havalanabilecek ve uçuştan sonra yine su üzerine inebilecek biçimde düzenlenmiş hava taşıtı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
normatif Fransızca " felsefe 1. Kurallarla, yasalarla ilgili olan, kural, yasa koyan. 2. Düzgüye uymayan, düzgüsü olmayan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca düzgüsel karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, normatif yerine, düzgüsel sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Din ve mezhep adları ile bunların mensuplarını bildiren sözler büyük harfle başlar: Müslümanlık, Müslüman; Hristiyanlık, Hristiyan; Musevilik, Musevi; Budizm, Budist; Hanefilik, Hanefi; Katoliklik, Katolik.

Günün atasözü/deyimi :
kangren olmak
1. Vücudun bir yerindeki dokular ölmek. 2. mecaz Bir durum veya iş düzelmeyecek duruma gelmek, uzamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Haziran 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/06/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
divit isim Arapça (deva:t) eskimiş Hokkadaki mürekkebe batırılarak yazı yazmaya yarayan ve değişik uçları olan bir tür kalem: "Rahlesinin üstünde diviti, kitapları ve değnekleri dururdu." -Yahya Kemal Beyatlı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
estetik Fransızca esthétique "felsefe Güzelliği ve güzelliğin insan belleğindeki ve duygularındaki etkilerini konu olarak ele alan felsefe kolu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca güzel duyu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, estetik yerine, güzel duyu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak adlarında geçen "mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak" kelimeleri büyük harfle başlar: Gazi Osmanpaşa Mahallesi, Karaköy Meydanı, Ziya Gökalp Bulvarı, Nene Hatun Caddesi, Reşat Nuri Sokağı.

Günün atasözü/deyimi :
yazın yorulmayan, kışın kurulmaz
Yazın çalışan kışın rahat eder.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 15 Haziran 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/06/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dudu dilli sıfat Konuşkan, tatlı dilli (kadın).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
etimolog Fransızca étymologue "Köken bilimi ile uğraşan dil bilimi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca köken bilimci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, etimolog yerine, köken bilimci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bir veya iki ögesi emir kipiyle kurulan kalıplaşmış birleşik kelimeler bitişik yazılır: albeni, ateşkes, çalçene, gelberi, incitmebeni, sallabaş, sallasırt, sıkboğaz, unutmabeni; çekyat, kaçgöç, kapkaç, örtbas, seçal, veryansın, yapboz, yazboz.

Günün atasözü/deyimi :
kırk evin kedisi
Birçok eve girip çıkan kimse.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: OnTurk209 - 16 Haziran 2011
-Alıntıdır-
 
Türkçe'nin en az 8 bin 500 yıl öncesine dayanan bir geçmişi bulunmakta. İngilizce gibi diller en fazla 600-700 yıllıktır. Dünya üzerinde en çok konuşulan diller arasında 6. sırada. Yeni kelimeler üretmeye uygun dillerden biri. Ayrıca son derece kıvrak bir dil. ('Kıvrak' sözcüğü hiç bilimsel olmadı ama, aşağıda ne demek istediğimi anlayacaksınız.)
Bakınız! Türkçe iki kelimeyle kaç cümleye izin veriyor.
Pencereyi aç!
Pencereye açar mısın?
Pencereyi açar mısnız?
Pencereyi açsana!
Pencereye açabilir misiniz?
Pencereyi açabilir miydiniz?
Pencereyi açsaydınız.
Pencereyi açınız.
Pencereyi açmalısınız.
Pencereyi açarsanız!
Pencereyi açmalıydın vs vs bu daha böyle epeyce gidebilir ama yetmez mi?
Ayrıca Türkçeyle,
"Muvaffakiyetsizleştiricileştiriveremeyebileceklerimizdenmişsinizcesineymişmiş" gibi 77 harflik bir sözcük yapabiliyorsunuz.
Bu arada bilgisunarda (internet) dolaşan e-postalardan birinde, Türkçeyle İngilizce karşılaştırılmış.
 
Ders 1) Bir Türkçe kelime 17 İngiliz kelimesine bedeldir.
-Afyonkarahisarlılaştıramadıklarmızdan mısınız?
İngilizce tercümesi:
-Are you one of those people whom we unsuccesfully tried to make resemble the citizens of Afyonkarahisar?
 
Ders 2) Yeni başlayanlar için tercüme cümlesi,
-Üç cadı üç swatch saate bakıyorlar. Hangi cadı hangi saate bakıyor?
İngilizce tercümesi:
-Three witches watch three swatch watches. Which witch watch which swatch watch?
 
Ders 3) Şimdi ileri derece tercümesi:
-Üç travesti cadı üç swatch saatin butonuna bakıyorlar Hangi travesti cadı hangi swatch saatin hangi butonuna bakıyor?
İngilizce tercümesi:
-Three switched witches watch three swatch watch's switches. Which switched witch watch which swatch watch's which switch? (Bunu kendiniz yüksek sesle okuyun, lütfen!)
 
İşte İngilizce'nin bittiği an!
Sırada istatiski bir bilgi var. Türkçede yer alan sözcüklerden yüzde 14.18'i  (104.481 sözcüğün 14.816'sı) yabancı dilden Türkçeye girmiş.
Sona eklemeli bir dil olan Türkçede, basit bir kökten çok sayıda sözcük türetebilirsiniz.
...
 
-Kemal ATALAY, "Alo Türkçe Neredesin? " eserinden alıntı yapılmıştır.
 
 
YANLIŞ                           DOĞRU
dizayn----------------------tasarım
forwardla------------------gönder
relaks olmak---------------rahatlamak
print out-------------------çıktı
save etmek----------------kaydetmek
air conditioned------------havalandırmalı
anons etmek--------------duyurmak
ambians--------------------ortam, hava
timing-----------------------zamanlama
absürt----------------------saçma, anlamsız
konfirme etmek------------doğrulamak
call center------------------>çağrı merkezi
no comment-----------------yorum yok
online-------------------------çevrim içi
okeylemek-------------------onaylamak
extre--------------------------hesap özeti
printer------------------------yazıcı
entegre olmak---------------bütünleşmek
trend--------------------------moda, akım
empoze etmek---------------dayatmak
spontane---------------------doğal, içten gelen
insert et----------------------ekle
scanner-----------------------tarayıcı
elimine etmek----------------elemek
koordinasyon-----------------eşgüdüm
konsept-----------------------genel kavram, içerik
perspektif---------------------bakış açısı
extra---------------------------fazladan
feedback----------------------geri bildirim
restorasyon-------------------onarım
mentalite-----------------------anlayış, zihniyet
revize etmek ------------------gözden geçirmek
eksper--------------------------uzman, bilirkişi
start almak---------------------başlamak
laptop---------------------------dizüstü
vizyon---------------------------gösterim
performans---------------------başarım
fonksiyon-----------------------işlev
bodyguard----------------------koruma
kamufle etmek------------------gizlemek
faks------------------------------belgeç
mesaj----------------------------ileti
transfer-------------------------aktarım
departman----------------------bölüm
stop etmek----------------------durmak
kominikasyon-------------------iletişim
firewall---------------------------güvenlik duvarı
CV--------------------------------özgeçmiş
nick name------------------------takma ad
versiyon-------------------------sürüm
global-----------------------------küresel
illegal-----------------------------yasadışı
monoton-------------------------teküze
imitasyon------------------------taklit, yapma
izolasyon-------------------------yalıtım
data-------------------------------veri
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 17 Haziran 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/06/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
düşünce isim 1. Uzay ve zamanın ötesinde, öznenin dışında, kendiliğinden var olan, duyularla değil, yalnızca ruhen algılanabilen asıl gerçeklik, mütalaa, fikir, ide, idea: "Anlaşmazlıklarda aracılığına, zor durumlarda düşüncesine başvurulur." -Tarık Buğra. 2. Dış dünyanın insan zihnine yansıması. 3. Niyet, tasarı. 4. mecaz Tasa, kaygı, sıkıntı: Sınıfta kalma düşüncesi uykumu kaçırdı. 5. felsefe İlke, yönetici sav.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
etimolojik Fransızca étymologique "Köken bilimi ile ilgili." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca köken bilimsel karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, etimolojik yerine, köken bilimsel sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yer bildiren özel isimlerde kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğunda, yer adının ilk harfi büyük yazılır: Hisar'dan, Boğaz'dan, Köşk'e.

Günün atasözü/deyimi :
hangi dağda kurt öldü?
Birisinden beklenmeyen bir davranış görüldüğünde şaşma ve sitem bildirmek için kullanılan bir söz.
Atasözü

Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 17 Haziran 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/06/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
faikiyet isim Arapça (fa:ikiyet) eskimiş 1. Üstünlük. 2. Yükseklik.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
etnograf Fransızca ethnographe "Etnografya uzmanı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca budun betimci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, etnograf yerine, budun betimci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Arapça ve Farsça kökenli kişi ve yer adları Türkçenin ses ve yapı özelliklerine göre yazılır: Ahmet, Bedrettin, Fuat, Mehmet, Necmettin, Saadettin; Cezayir, Fas, Filistin, Mısır, Suudi Arabistan; Bağdat, Cidde, Erdebil, Halep, İsfahan, İskenderiye, Medine, Şam, Şiraz, Tahran, Tebriz, Trablusgarp.

Günün atasözü/deyimi :
beylik çeşmeden su içme
Resmî işlerde dikkatli olmak gerekir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 18 Haziran 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/06/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
göğüs darlığı isim tıp Solunumu güçleştiren hastalık: "Fikrince, güya bu koku, göğüs darlığına birebirmiş." -Sermet Muhtar Alus.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
konsinye Fransızca consigne "Bir satıcının, başka bir satıcı, dağıtıcı veya komisyoncuyla mallarının ederini satıldıktan sonra almak üzere yaptığı satış." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca satasıya karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, konsinye yerine, satasıya sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Gök cisimlerinin adları bitişik yazılır: Altıkardeş (yıldız kümesi), Arıkovanı (yıldız kümesi), Büyükayı (yıldız kümesi), Demirkazık (yıldız), Küçükayı (yıldız kümesi), Kervankıran (yıldız), Samanyolu (yıldız kümesi), Yedikardeş (yıldız kümesi).

Günün atasözü/deyimi :
eksik gelmek
Yetişmemek, yetmemek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 19 Haziran 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/06/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hava kazması isim denizcilik Gemi kurtarmada basınçlı hava kullanarak deniz dibini kazan, temizleyen, oyan araç.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
konsolidasyon Fransızca consolidation "ekonomi Kısa vadeli bir devlet borcu yerine uzun vadeli bir borç oluşturulması." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca süreletme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, konsolidasyon yerine, süreletme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yer adlarında kullanılan batı, doğu, güney, kuzey, aşağı, yukarı, orta, iç, yakın, uzak kelimeleri ayrı yazılır: Batı Trakya, Doğu Anadolu, Güney Kutbu, Kuzey Amerika, Aşağı Ayrancı, Yukarı Ayrancı, Orta Doğu, İç Asya, Yakın Doğu, Uzak Doğu.

Günün atasözü/deyimi :
izlenim (izlemini) bırakmak (vermek)
Etki bırakmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 20 Haziran 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/06/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hoşkuran isim (ho'şkuran) bitki bilimi Çiçekleri, dalları ıspanak gibi pişirilen bir yıllık otsu bir bitki, tilkikuyruğu (Amaranthus lividus).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
konson Fransızca conson "dil bilimi Ses yolunda bir engele çarparak çıkan ses, sessiz." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ünsüz karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, konson yerine, ünsüz sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Mahalle, bulvar, cadde, sokak, ilçe, köy vb. yer ve kuruluş adlarında şahıs adları ayrı yazılır: Yunus Emre Mahallesi; Gazi Mustafa Kemal Bulvarı; Ziya Gökalp Bulvarı; Nene Hatun Caddesi; Fevzi Çakmak Sokağı, Cemal Nadir Sokağı; Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi.

Günün atasözü/deyimi :
duymazlıktan gelmek
İlgilenmek istemediği için duymamış gibi davranmak.
Deyim 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Haziran 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/06/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
istimdat etmek Yardıma çağırmak, yardım istemek: "Fasih, içini çekti, mukaddes bir taş heykelden istimdat eden bir biçare tavrını aldı." -Ahmet Hikmet Müftüoğlu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
travma Fransızca trauma "1. ruh bilimi Canlı üzerinde beden ve ruh açısından önemli ve etkili yaralanma belirtileri bırakan durum, sadme. 2. tıp Bir doku veya organın yapısını, biçimini bozan ve dıştan mekanik bir tepki sonucu oluşan yerel yara." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sarsıntı karşılığı önerilmiştir

Bundan sonra demek ki, travma yerine, sarsıntı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dış, iç, sıra sözleriyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır: ahlak dışı, çağ dışı, din dışı, kanun dışı, olağan dışı, yasa dışı; ceviz içi, hafta içi, yurt içi; aklı sıra, ardı sıra, peşi sıra, yanı sıra.

Günün atasözü/deyimi :
soluğunu kesmek
Bir şey çok heyecan veya korku vermek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 22 Haziran 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/06/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
istizan isim Arapça (isti:za:nı) eskimiş Yetki isteme, izin isteme.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
travmatoloji Fransızca traumatologie "Cerrahinin yara ve bereleri tedavi eden bölümü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sarsıntı bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, travmatoloji yerine, sarsıntı bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
-an/-en, -r/-ar/-er/-ır/-ir, -maz/-mez ve -mış/-miş sıfat-fiil eklerinin kalıplaşmasıyla oluşan birleşik kelimeler bitişik yazılır: oyunbozan, damargenişleten; betonkarar, yurtsever; güçbeğenir, külyutmaz, kadirbilmez; çokbilmiş, güngörmüş.

Günün atasözü/deyimi :
düğüm vurmak
1. Düğümlemek. 2. mecaz Parasını pintilik ederek saklamak, biriktirmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 23 Haziran 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/06/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kadıboğan isim Ceviz büyüklüğünde hamur yuvarlaklarının fırında pişirilmesinden sonra üzerine şerbet dökülerek hazırlanan bir tatlı türü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
tretuvar Fransızca trottoir "Sokaklarda, caddelerde yürümek için yapılmış yüksekçe yer." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yaya kaldırımı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, tretuvar yerine, yaya kaldırımı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yer ve millet adlarıyla kurulan birleşik kelimelerde sadece özel adlar büyük harfle başlar: Antep fıstığı, Brüksel lahanası, Hindistan cevizi, İngiliz anahtarı, Maraş dondurması, Van kedisi.

Günün atasözü/deyimi :
eteğe varmak
Yardım istemeye gitmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 25 Haziran 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/06/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
açık pembe isim 1. Pembenin bir veya birkaç ton açığı. 2. sıfat Bu renkte olan. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
likidasyon Fransızca liquidation "ticaret Bir ticaret kuruluşunun batması, kapanması vb. sebepler üzerine hesapların kesilmesi, alacaklılara, ortada kalan mal ve paradan paylarına düşen miktarın verilmesi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tasfiye karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, likidasyon yerine, tasfiye sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ev kelimesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: aşevi, bakımevi, basımevi, doğumevi, gözlemevi, huzurevi, konukevi, orduevi, öğretmenevi, polisevi, yayınevi.

Günün atasözü/deyimi :
resim gibi
Çok güzel.
Deyim

Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 25 Haziran 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/06/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kırkikindi isim (kı'rkikindi) 1. Genellikle Orta Anadolu'da ikindi zamanı yağan sürekli yağmurlar. 2. Bu yağmurun yağdığı dönem: "Onları ancak kırkikindi vakti yağan yağmur kamçılar, yatıştırırdı." -Ruşen Eşref Ünaydın.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
likidite Fransızca liquidité "ticaret 1. Para ve ticaretle ilgili işlemlerde kullanılabilecek durumda olan satın alma gücü. 2. Kolaylıkla paraya çevrilebilme özelliği fazla olan varlıklar." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca akışkanlık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, likidite yerine, akışkanlık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Benzetme yoluyla insanın bir niteliğini anlatmak üzere bitki, hayvan ve nesne adlarıyla kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: çetin ceviz, çöpsüz üzüm; eski kurt, sarı çıyan, sağmal inek; eski toprak, eski tüfek, kara maşa, sapsız balta.

Günün atasözü/deyimi :
kulağına çalınmak
Başkasına söylenirken kendisi de duymuş olmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 26 Haziran 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/06/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Koh basili isim tıp Alman hekimi R. Koch'un bulduğu verem hastalığına yol açan bir basil.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
likit Fransızca liquide "1. fizik Bulunduğu kabın biçimini alabilen ve üstü yatay bir düzlem durumuna gelebilen akışkan cisim. 2. ekonomi Kullanılması hemen mümkün olan para." anlamlarındaki sözün ilk anlamı için Kurumumuzca sıvı; ikinci anlamı için de nakit karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, likit yerine, sıvı ve/veya nakit sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Alt, üst, ana, ön, art, arka, yan, karşı, iç, dış, orta, büyük, küçük, sağ, sol, peşin, bir, iki, üç, dört, tek, çok, çift sözlerinin başa getirilmesiyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır: alt yazı, üst küme, ana bilim dalı, ön söz, art niyet, arka plan, yan etki, karşı oy, iç tüzük, dış hat, orta oyunu, büyük defter, küçük parmak, sağ açık, sol açık, peşin fikir, bir hücreli, iki eşeyli, üç parmaklı, dört ayaklılar, tek hücreli, çok düzlemli, çift kanatlılar.

Günün atasözü/deyimi :
gözleri çukura gitmek (kaçmak)
Aşırı yorgunluktan göz çevresi kararmak veya çökmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 27 Haziran 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/06/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
afyonlamak (-i) 1. Afyon vererek uyuşturmak, uyutmak. 2. mecaz Birini telkin yoluyla doğru düşünmesini önleyerek zararlı bir yola sürüklemek. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
paradigma Fransızca paradigme "Aynı söz dizimsel bağlam içinde birbirinin yerini alabilecek olan ve güçlü bir karşıtlık bağlantısı kuran ögelerin oluşturduğu bütün." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca değerler dizisi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, paradigma yerine, değerler dizisi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tarihlerde ay adları yazıyla yazıldığında ay adlarından önce ve sonra nokta kullanılmaz: 29 Mayıs 1453, 29 Ekim 1923

Günün atasözü/deyimi :
kendi yağıyla kavrulmak
Elinde bulunanla geçinip kimseye muhtaç olmamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 28 Haziran 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/06/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
lehtar isim Arapça + Farsça (lehta:rı) eskimiş 1. Yandaş, taraftar. 2. ekonomi Senet metninde, senet bedelinin kendisine ödenmesi yazılı olan kişi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
paradoks Fransızca paradoxe "1. Kökleşmiş inanışlara aykırı olarak ileri sürülen düşünce. 2. Söylenilen sözlerin, yapılan davranışların birbirini tutmaması." anlamlarındaki sözün ilk anlamı için Kurumumuzca aykırı düşünce; ikinci anlamı için de çelişki karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, paradoks yerine, aykırı düşünce ve/veya çelişki sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tekrarlı bağlaçlardan önce ve sonra virgül konmaz: Hem gider hem ağlar. Ya bu deveyi gütmeli ya bu diyardan gitmeli. Gerek nesirde gerek nazımda yeni bir söyleyişe ulaşılmıştır. İster gitsin ister kalsın. Ne kız verir ne dünürü küstürür.

Günün atasözü/deyimi :
tur bindirmek
1. spor Uzun mesafeli pist yarışlarında hızlı olanlar, yavaş olanları bir veya daha fazla tur geride bırakmak. 2. mecaz Üstün gelmek, fark atmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Haziran 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/06/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mahreç, -ci isim Arapça eskimiş 1. Çıkış yeri, çıkak. 2. dil bilimi Boğumlanma noktası. 3. matematik Payda.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
parafazi Fransızca paraphasie "ruh bilimi Bir kelimenin yerine bir başkasını kullanma biçiminde görülen konuşma bozukluğu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca söz karışıklığı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, parafazi yerine, söz karışıklığı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan ve, veya, yahut sözlerinden önce de sonra da virgül konulmaz: Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu Atatürk tarafından kurulmuştur. Her hareket yahut düşünce, hareket edenin veya düşünenin zihninde bir iz bırakır. (Cemil Meriç)

Günün atasözü/deyimi :
gözleri dolmak (dolu dolu olmak)
Ağlayacak kadar duygulanmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 30 Haziran 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/06/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
müteşekkil sıfat Arapça eskimiş Oluşmuş, meydana gelmiş: "Etrafımda uçları birbirine temas etmiş hilallerden müteşekkil bir daire vardı." -Ömer Seyfettin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
parapent Fransızca parapante "spor Rüzgârın yardımıyla yüksek tepe veya yar başlarından boşluğa uçurulmak üzere yapılan paraşüt." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yamaç paraşütü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, parapent yerine, yamaç paraşütü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Cümlede -ınca / -ince anlamında zarf-fiil görevinde kullanılan mı / mi ekinden sonra virgül konmaz: Ben aç yattım mı kötü kötü rüyalar görürüm nedense. (Orhan Kemal)

Günün atasözü/deyimi :
saf dışı olmak
1. Dizinin dışına çıkmak. 2. mecaz İlgisi kesilmek, işin gereğinden alıkonulmak, işlemez duruma getirilmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 02 Temmuz 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
açık deniz isim 1. Denizin, kara sularının dışında kalan bölümü. 2. Denizin kıyıdan çok uzaklarda bulunan geniş bölümü, engin: "Susuzluk korkusu, çölde, açık denizde, çorak bir dağ başında kapkara kızgın bir el gibi insanın gırtlağına sarılabilir." -Nâzım Hikmet. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
abstraksiyon Fransızca abstraction "felsefe Bir nesnenin özelliklerinden veya özellikleri arasındaki ilişkilerden herhangi birini tek başına ele alan zihinsel işlem, gerçeklikte ayrılamaz olanı düşüncede ayırma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca soyutlama karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, abstraksiyon yerine, soyutlama sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Büyük harflerin kullanıldığı yerlerde bulunan ve, ile, veya, yahut, ki, da, de sözleriyle mı, mi, mu, mü soru eki küçük harfle yazılır: Mai ve Siyah, Leyla ile Mecnun, Turfanda mı, Turfa mı? Diyorlar ki, Dünyaya İkinci Geliş yahut Sır İçinde Esrar, Ben de Yazdım.

Günün atasözü/deyimi :
espri patlatmak
Konuşurken, beklenilmedik anda, ortama uygun hoş, nükteli veya ilginç söz söylemek.
Deyim


Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 02 Temmuz 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
akkaraman isim (a'kkaraman) hayvan bilimi Orta ve Doğu Anadolu'nun batı kesimlerinde yaygın olarak yetiştirilen, vücudu beyaz, ağız, burun, göz etrafı, kulak ve ayaklarında siyah lekeler bulunabilen, kaba karışık yapağılı, yerli bir tür koyun.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kantitatif Fransızca quantitatif "Nicelik bakımından, nicelikle ilgili." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca nicel karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kantitatif yerine, nicel sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Millî ve dinî bayramlarla özel günlerin adları büyük harfle başlar: Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, 19 Mayıs Atatürk'ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı, Ramazan Bayramı, Nevruz Bayramı, Anneler Günü, Öğretmenler Günü, Dünya Tiyatrolar Günü, 14 Mart Tıp Bayramı, Hıdırellez.

Günün atasözü/deyimi :
analı kuzu, kınalı kuzu
1. Her işi yolunda giden. 2. Annesi sağ olan çocukların mutluluğunu anlatan bir söz.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Temmuz 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yapınmak (nesnesiz) halk ağzında. 1. Kendine yapmak veya kendi için yaptırmak: Elbise yapınmak. 2. (-e) Özenmek, hazırlanmak: Kuş yavrusu uçmaya yapınıyor. Bu genç ozanlığa yapınıyor.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kapital Fransızca capital "ticaret Bir ticaret işinin kurulması, yürütülmesi için gereken anapara ve paraya çevrilebilir malların tamamı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sermaye karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kapital yerine, sermaye sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kelimelerden her ikisi veya ikincisi, birleşme sırasında anlam değişmesine uğradığında bu tür birleşik kelimeler bitişik yazılır: altınbaş (kavun), beşikörtüsü (çatı biçimi), bülbülyuvası (tatlı), kargaburnu (alet), yalıçapkını (kuş).

Günün atasözü/deyimi :
zafiyet geçirmek
Zayıflayıp iyice kuvvetten düşmek.
Deyim 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 04 Temmuz 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yengeçvari zarf Türkçe + Farsça (yengeçva:ri) Yengeç yürüyüşüne benzer bir biçimde: "Sübekten çarpık kalan bacaklarını yanlara atar gibi yengeçvari yürümeye başladı."-Ömer Seyfettin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kapitalist Fransızca capitaliste "ekonomi 1. Üretim araçlarını özel mülkiyetinde bulunduran kimse. 2. Anamalcılık düzenini benimsemiş kimse." anlamlarındaki bu söz için Kurumumuzca anamalcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kapitalist yerine, anamalcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Şehir, kent, köy, mahalle, dağ, tepe, deniz, göl, ırmak, su, çay vb. kelimelerle kurulmuş sıfat tamlaması ve belirtisiz isim tamlaması kalıbındaki yer adları bitişik yazılır: Akşehir, Atakent, Çengelköy, Yenimahalle, Karadağ, Kocatepe, Karadeniz, Acıgöl, Yeşilırmak, Karasu, Akçay.

Günün atasözü/deyimi :
davulun sesi uzaktan hoş gelir
İşin içinde olmayanlar o işi kolay veya kârlı sanırlar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 05 Temmuz 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yatılı sıfat 1. Geceleri de kalınıp yatılan (okul vb.), leyli. 2. Geceleri de kalıp yatan (öğrenci, konuk), leyli. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kapitalizm Fransızca capitalisme "ekonomi Anamala dayanan ve kâr amacı güden üretim düzeni." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca anamalcılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kapitalizm yerine, anamalcılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Millet, boy, oymak adları büyük harfle başlar: Türk, Alman, İngiliz, Rus, Arap, Japon; Oğuz, Kazak, Kırgız, Özbek, Tatar; Karakeçili, Hacımusalı.

Günün atasözü/deyimi :
serinlik vermek
1. Serin duruma getirmek. 2. mecaz Acısını, sıkıntısını azaltmak, avundurmak. 3. mecaz Rahatlatmak, huzura kavuşturmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 06 Temmuz 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kap, -bı isim 1. İçi gaz, sıvı veya katı herhangi bir maddeyi alabilen oyuk nesne. 2. Kap kacak. 3. Türlü şeylerin taşınması veya saklanması için kullanılan torba, kılıf, çanta, sepet, sandık vb. 4. Kapak, cilt.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
karizma Fransızca charisme "Bir kimsenin kişiliği etrafında oluştuğu kabul edilen ve niteliği kolay açıklanamayan, hayranlık uyandıran etkileyici güç." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca etkileyicilik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, karizma yerine, etkileyicilik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
-a, -e, -ı, -i, -u, -ü zarf-fiil eklerinin bilmek, vermek, kalmak, durmak, gelmek ve yazmak fiilleriyle oluşturduğu tasvirî fiiller bitişik yazılır: düşünebilmek, gelivermek, uyuyakalmak, gidedurmak, çıkagelmek, öleyazmak.

Günün atasözü/deyimi :
kılık kıyafeti düzmek
Yeni giysiler almak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 07 Temmuz 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
atom reaktörü isim fizik Nükleer parçalanma sonucu oluşan enerjiyi kontrol etmekte kullanılan düzen. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
diskalifiye Fransızca disqualifié "1. spor Kural dışı hareketleri dolayısıyla oyundan atılan. 2. Dışarıda tutulma, bir yere veya topluluğa alınmama." anlamlarındaki sözün ilk anlamı için Kurumumuzca yarış dışı; ikinci anlamı için de dışlanma karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, diskalifiye yerine, yarış dışı ve/veya dışlanma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sayılardan sonra sıra bildirmek için nokta konur: 3. (üçüncü), 15. (on beşinci); II. Mehmet, XIV. Louis, XV. yüzyıl; 2. Cadde, 20. Sokak, 4. Levent.

Günün atasözü/deyimi :
kaldırıma düşmek
1. Ucuz fiyatla sokakta satışa çıkarılmak. 2. mecaz Önemini, değerini yitirmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 08 Temmuz 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
fidanlık , -ğı isim Fidan yetiştirilen yer, dikmelik: "Orta Anadolu'nun fidan gereksinmesini karşılamak üzere, Eskişehir'de bir fidanlık kurulmuş."–Adalet Ağaoğlu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dispanser Fransızca dispensaire "Mahalle, köy, kasaba vb. idari birimlerde vatandaşın sağlık sorunlarının giderildiği, tedavilerinin yapıldığı devlet kuruluşu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sağlık ocağı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, dispanser yerine, sağlık ocağı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Baş sözüyle oluşturulan sıfat tamlamaları bitişik yazılır: başağırlık, başbayan, başkahraman, başkent, başpehlivan, başrol.

Günün atasözü/deyimi :
kaleminden kan damlamak
1. Yazıları acı ve dokunaklı olmak. 2. Etkili yazmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Temmuz 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
beserek, -ği isim halk ağzında. İki hörgüçlü deve ile boz devenin melezi olan tülü devenin erkeği. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dipfriz İngilizce deep-freeze "Bozulabilecek yiyecekleri niteliklerini bozmadan çok düşük ısılarda dondurarak uzun süre saklamak için kullanılan buzdolabı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca derin dondurucu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, dipfriz yerine, derin dondurucu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Hitap için kullanılan kelimelerden sonra virgül konur: Efendiler, bilirsiniz ki hayat demek mücadele, müsademe demektir. (Mustafa Kemal Atatürk)

Günün atasözü/deyimi :
çifti bozmak
Çiftçilik yapmaktan vazgeçmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Temmuz 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hukuk çoğul isim Arapça (huku:ku) 1. Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım gücünü belirleyen yasaların bütünü, tüze: "Hukuk daima âdetlerin peşinden gider, önüne geçmez."-Peyami Safa. 2. Bu yasaları konu alan bilim: "Kaldı ki böyle bir hareket, milletlerarası hukuka taban tabana zıttı."–Yakup Kadri Karaosmanoğlu. 3. Yasaların ceza ile ilgili olmayıp alacak verecek vb. davaları ilgilendiren bölümü: Hukuk davası. Hukuk mahkemesi. 4. Haklar: Hukukumdan vazgeçmem. 5. mecaz Ahbaplık, dostluk: "Hukukumuz, doktor hasta ilişkisinden daha önemlisi, kişiseldir; eski dostuz."-Aydın Boysan. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dublör Fransızca doubleur "sinema ve TV Bazı önemsiz veya tehlikeli sahnelerde asıl oyuncunun yerine çıkan, yapı ve yüz bakımından bu oyuncuyu andıran kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca benzer karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, dublör yerine, benzer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özne olarak kullanıldıklarında bu, şu, o işaret zamirlerinden sonra virgül konur: Bu, benim gibi yazarlar için hiç kolay olmaz.

Günün atasözü/deyimi :
dibini tutmak
Pişen yemek tencerenin dibine yapışmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Temmuz 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
genelge isim Yasa ve yönetmeliklerin uygulanmasında yol göstermek, herhangi bir konuda aydınlatmak, dikkat çekmek üzere ilgililere gönderilen yazı, tamim, sirküler: "İki gün sonra yönetici bir genelge yayımladı." -Çetin Altan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dragoman Fransızca "Konuşmayı bir dilden başka bir dile çeviren kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çevirmen karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, dragoman yerine, çevirmen sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Şart ekinden sonra virgül konmaz: Tenha köşelerde ağız ağıza konuşurken yanlarına biri gelecek olursa hemen susuyorlardı. (Reşat Nuri Güntekin)

Günün atasözü/deyimi :
pey sürmek
1. Artırma ile satılan bir şey için önce bir miktar para vermek veya önermek. 2. Rekabet etmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Temmuz 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cemiyet isim Arapça 1. Dernek: "Gazi'nin reisliği altında bir Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti var." -Etem İzzet Benice. 2. eskimiş Düğün: "Bohçacı hanım, cemiyetin nerede olacağını öğrenip yarın haber getirmeyi vadetmişti." -Sermet Muhtar Alus. 3. eskimiş Bir olayı veya kişiyi kutlamak amacıyla bir araya gelen topluluk: "Bir hafta olmazdı ki bir mektebe başlama, bir sünnet, bir düğün, bir lohusa cemiyeti görmeyelim." -Ömer Seyfettin. 4. eskimiş Yüksek sosyete. 5. edebiyat Birbirine uygun veya zıt anlamlı kelimeleri tenasüp, tezat sanatları yoluyla bir araya getirme. 6. toplum bilimi Toplum: "Sanatkârın, asıl cemiyete nüfuz eden büyük bir muallim olduğunu bilmemiz lazımdır." -Asaf Hâlet Çelebi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ozonosfer Fransızca ozonosphère "gök bilimi Atmosferin 15-40 kilometre arasında bulunan tabakası." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ozon yuvarı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ozonosfer yerine, ozon yuvarı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kendisinden sonra örnek verilecek cümlenin sonuna iki nokta konur: Yeni harfler alındıktan sonra eski yazı ile bir tek kelime bile yazmayan iki kişi görmüşümdür: Atatürk ve İnönü! (Falih Rıfkı Atay)

Günün atasözü/deyimi :
teşebbüse geçmek
Bir işi yapmak için davranmak, girişmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 13 Temmuz 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dil pelesengi isim Söz arasında yerli yersiz söylenen ve tekrarlanan söz.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
strüktüralizm Fransızca structuralisme "Bilimin her dalında yapıdan yola çıkarak sonuçlara ulaşma yöntemi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yapısalcılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, strüktüralizm yerine, yapısalcılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru eki veya sözü içeren cümle veya sözlerin sonuna soru işareti konur: Ne zaman tükenecek bu yollar, arabacı? (Faruk Nafiz Çamlıbel)

Günün atasözü/deyimi :
(birinden) yaka silkmek
Bıkmak, usanmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Temmuz 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tayin isim Arapça (ta:yin) 1. Ne olduğunu anlama, gösterme, belirtme, kararlaştırma: "Yola devam edilmesini tayin için sordu."–Refik Halit Karay. 2. Atama.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
zoolog Fransızca zoologue "Hayvan bilimi uzmanı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca hayvan bilimci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, zoolog yerine, hayvan bilimci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adları büyük harfle başlar: 29 Mayıs 1453 Salı günü, 29 Ekim 1923, 28 Aralık 1982'de göreve başladı. Lale Festivali 25 Haziran’da başlayacak.

Günün atasözü/deyimi :
adam beğenmemek
Herkesi değersiz görmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 15 Temmuz 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
müreffeh sıfat Arapça eskimiş Refah ve varlık içinde yaşayan, gönençli: "Tam otuz iki sene, müreffeh, bahtiyar bir hayat sürdüm."–Refik Halit Karay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
done Fransızca donnée "Bir araştırmanın, bir tartışmanın, bir muhakemenin temeli olan ana öge." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca veri karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, done yerine, veri sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Belirli bir tarihi belirtmeyen ay ve gün adları küçük harfle başlar: Okullar genellikle eylülün ikinci haftasında öğretime başlar. Yürütme Kurulu toplantılarını perşembe günleri yaparız.

Günün atasözü/deyimi :
arkasından koşmak
1. İş yaptırmak için birinin arzusunu kollamak, görüşme fırsatı aramak. 2. Birine çok ilgi duymak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 16 Temmuz 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
müzeyyen sıfat Arapça eskimiş Süslenmiş, bezenmiş.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dominant Fransızca dominante "Benzerleri arasında güç ve önem bakımından başta gelen." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca baskın karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, dominant yerine, baskın sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Para birimleri büyük harfle başlamaz: avro, dinar, dolar, lira, kuruş, liret.

Günün atasözü/deyimi :
zaafa uğramak
Eksikliği, yetersizliği belli olmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 17 Temmuz 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yadırgamak (-i) Kendine yabancı gelen bir kimseye, duruma veya şeye alışamamak, ısınamamak: "İçine paldır küldür yuvarlandığı bu curcunayı yadırgadı."-Attila. İlhan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
demarke Fransızca demarké "spor Rakip oyuncular tarafından tutulmaktan kurtulmuş." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sıyrılmış karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, demarke yerine, sıyrılmış sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özel ada dâhil olmayan gazete, dergi, tablo vb. sözler büyük harfle başlamaz: Milliyet gazetesi, Türk Dili dergisi, Halı Dokuyan Kızlar tablosu.

Günün atasözü/deyimi :
beynini kemirmek
Rahatsızlık vermek, huzurunu kaçırmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 18 Temmuz 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zümre isim Arapça 1. Topluluk, takım, grup, camia: "O, yine de sevenler zümresine olan bağını muhafaza eder."–Necip Fazıl Kısakürek. 2. Tür, cins.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
oşinografi İngilizce oceonography "Okyanus ve denizlerin fiziksel, kimyasal ve biyolojik özellikleri üzerine deneysel araştırmalar yapan bilim kolu, ana deniz bilimi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca deniz bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, oşinografi yerine, deniz bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak adlarında geçen mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak kelimeleri büyük harfle başlar: Gazi Osmanpaşa Mahallesi, Zafer Meydanı, Ziya Gökalp Bulvarı, Nene Hatun Caddesi, Fevzi Çakmak Sokağı.

Günün atasözü/deyimi :
kapıyı açmak
1. Bir işe veya bir konuya öncelikli olarak başlamak. 2. Bir işte başkalarına örnek olmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 19 Temmuz 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şeytani sıfat Arapça (şeyta:ni:) 1. Şeytanca: "Bir millete yapılabilecek sinsi ve şeytani hücum onun vicdanından mazisini almak, hafızasında mazisini yok etmektir." -Abdülhak Şinasi Hisar. 2. Şeytanla ilgili.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
otoban Almanca Autobahn "Hızlı bir trafik akımı sağlamak amacıyla yapılan, çok şeritli, çift yönlü geniş yol." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca otoyol karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, otoban yerine, otoyol sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dört ve dörtten çok rakamlı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve aralarına nokta konur: 4.567, 326.197, 49.750.812, 28.434.250.310.500.

Günün atasözü/deyimi :
süzüm süzüm süzülmek
Kendini beğenmiş bir tavırla ağırbaşlı oturup çevreye bakmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 20 Temmuz 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tendürüst sıfat Farsça eskimiş Dinç, sağlam: "Er ve subay o kadar güzel giyinmiş, o kadar tendürüst idi ki parmağımız ağzımızda kaldı." Yakup Kadri Karaosmanoğlu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
otobiyografi Fransızca autobiographie "edebiyat Bir kişinin kendi yaşam öyküsü üzerine yazdığı yazı veya eser." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca öz yaşam öyküsü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, otobiyografi yerine, öz yaşam öyküsü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sayılarla oluşturulan iskambil oyunları bitişik yazılır: altmışaltı, ellibir, yirmibir.

Günün atasözü/deyimi :
sözünde durmak
Verdiği sözü yerine getirmek, verdiği sözden dönmemek, verdiği sözü tutmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Temmuz 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
anasıl zarf Arapça (a'nasıl) eskimiş Kökten, asıl olarak, esaslı bir biçimde: "Anasıl asker ve erkek bir kavim olmadıkları için askerliğin şanından hiçbir zaman nasipleri yoktur."–Yahya Kemal Beyatlı. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
aysberg İngilizce iceberg "coğrafya Kutup bölgelerinde buzullardan koparak akıntılarla yer değiştiren büyük buz parçası." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca buz dağı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, aysberg yerine, buz dağı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yüzde ve binde işaretleri yazılırken sayılarla işaret arasında boşluk bırakılmaz: %25, ‰50.

Günün atasözü/deyimi :
lafı döndürüp dolaştırmak
Sözü uzatmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 22 Temmuz 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
nakdî kıymet isim ekonomi Para bakımından değer.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
background İngilizce "1. Gerideki görünüm. 2. Daha önceki dönemlerde elde edilen bilgi ve deneyim." anlamlarındaki sözün ilk anlamı için Kurumumuzca arka plan; ikinci anlamı için de art alan karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, background yerine, arka plan ve/veya art alan sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İmek fiili ünlüyle biten kelimelere eklendiğinde i ünlüsü düşer ve araya y ünsüzü girer: ne-y-se (ne ise), sonuncu-y-du (sonuncu idi), yabancı-y-mış (yabancı imiş).

Günün atasözü/deyimi :
infial uyandırmak
Kızgınlığa yol açmak, öfke yaratmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 23 Temmuz 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
güneş paneli isim Isınma veya suyu ısıtma amacıyla güneş ışığından yararlanmayı sağlayan araç. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
bankiz Fransızca banquise "coğrafya Deniz suyunun donmasıyla kutup bölgelerinde oluşan buz alanı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca buzla karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, bankiz yerine, buzla sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İmek fiili ünsüzle biten kelimelere eklendiğinde i ünlüsü düşer: gelir-se (gelir ise), güzel-miş (güzel imiş), yorgun-du (yorgun idi).

Günün atasözü/deyimi :
baktıkça alır
Güzelliği birdenbire göze çarpmaz anlamında kullanılan bir söz.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 24 Temmuz 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mesnet, -di isim Arapça 1. Dayanak. 2. eskimiş Mevki, makam: "Annem ata, arabaya, kendi tabirince mansıba, mesnede, hanımefendiliğe can atan bir kadındı."-H. E. Adıvar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
batimetre Fransızca bathymètre "denizcilik Okyanusun derinliğini ölçmeye yarayan alet." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca derinlikölçer karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, batimetre yerine, derinlikölçer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :Organ adı veya organ adı yerine kullanılan sözlerden biriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: aşık kemiği, azı dişi, patlak göz, yüzük parmağı.

Günün atasözü/deyimi :dallandırıp budaklandırmak
Bir işi, bir sorunu büyüterek karışık duruma getirmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 25 Temmuz 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
başoyuncu isim (ba'şoyuncu) sinema ve tiyatro 1. Bir filmde veya tiyatro eserinde başrolü canlandıran erkek oyuncu, başaktör. 2. Bir filmde veya tiyatro eserinde başrolü canlandıran kadın oyuncu, başaktris.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
batimetri Fransızca bathymétrie "denizcilik Okyanus derinliğinin veya yüksekliğinin özel bir aletle belirlenmesi işlemi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca derinlik ölçümü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, batimetri  yerine, derinlik ölçümü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yiyecek, içecek adlarıyla kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: bohça böreği, kuyruk yağı, arpa suyu, beyaz peynir, Adana kebabı, İnegöl köftesi, acı badem kurabiyesi, lop yumurta.

Günün atasözü/deyimi :
pişmiş aşa (soğuk) su katmak
Yoluna girmiş olan bir işi bozmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 26 Temmuz 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tekâpu isim Farsça (tekâ:pu:) eskimiş Dalkavukluk etme, birinin her dediğini, her yaptığını onaylama.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
operatör Fransızca opérateur "1. Ameliyat yapan uzman hekim. 2. bilişim Bilgisayar vb. teknik aletleri işleten kimse." anlamlarındaki sözün ilk anlamı için Kurumumuzca cerrah; ikinci anlamı için de işletmen karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, operatör yerine, cerrah ve/veya işletmen sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yunanca özel adlar yazılırken Yunan harflerinin ses değerlerini karşılayan Türk harfleri kullanılır: Homeros, Karamanlis, Papandreu, Pindaros, Platon, Sokrates, Venizelos.

Günün atasözü/deyimi :
gel zaman git zaman
Aradan oldukça uzun bir süre geçtikten sonra, anlamında kullanılan bir söz.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 27 Temmuz 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kumuç, -cu isim halk ağzında 1. Sivrisineğe benzer çok küçük bir tür sinek. 2. İçine et veya peynir konarak yapılan bir çeşit sigara böreği. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sembolizm Fransızca symbolisme "edebiyat Sanat eserinin değerini, gerçeğin olduğu gibi aktarılmasında değil, duygu ve düşüncelerin, işaret ve biçimlerin uygunluk içinde düzenlenişinde gören, ayrıca kelimelerin müzik ve simge değerine dayanılarak en anlatılmaz duygu inceliklerinin bile sezdirilebileceğini savunan edebiyat ve sanat akımı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca simgecilik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sembolizm yerine, simgecilik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Rusça özel adlar yazılırken Rus harflerinin ses değerlerini karşılayan Türk harfleri kullanılır: Bolşevik, Brejnev, Çaykovski, Gogol, Gorbaçov, Tolstoy, Yeltsin; Moskova, Omsk, Orenburg, Petersburg, Volga, Yenisey.

Günün atasözü/deyimi :
toprağı işleyen, ekmeği dişler
İşini gerektiği biçimde yapan kişi, çalışmasının ürününü görür.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 28 Temmuz 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
akar isim Arapça (aka:rı) eskimiş Kiraya verilerek gelir getiren ev, dükkân, tarla, bağ vb. mülk, akaret.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
semiyoloji Fransızca sémiologie "İletişim amacıyla kullanılan her türlü gösterge dizgesinin yapısını, işleyişini inceleyen bilim, im bilimi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca gösterge bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, semiyoloji yerine, gösterge bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap, dergi vb.nin künyelerinin sonuna nokta konur: Agâh Sırrı Levend, Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Evreleri, TDK Yayınları, Ankara, 1960.

Günün atasözü/deyimi :
kalıba dökmek
Dökmecilikte erimiş madeni kalıbın içine akıtmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Temmuz 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
papara isim eskimiş Orta oyununda zurna.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
semiyotik Fransızca sémiotique "İletişim amacıyla kullanılan her türlü gösterge dizgesinin yapısını, işleyişini inceleyen bilim, im bilimi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca gösterge bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, semiyotik yerine, gösterge bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bitki türlerinden birinin adıyla kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: ayrık otu, taşkıran otu; ateş çiçeği, mum çiçeği; dantel ağacı, süt ağacı; helvacı kökü, meyan kökü; at kestanesi, kuzu kestanesi; kuru incir, kuru soğan.

Günün atasözü/deyimi :
kitapta yeri olmak
Din veya yasa kitaplarında bulunmak, konusu geçmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 30 Temmuz 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bağır yeleği isim tarih Zırh altına giyilen, köseleden yapılmış yelek.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sempati Fransızca sympathie "Bir insanın bir başkasına karşı doğal ve içgüdüsel olarak bir eğilim, sevgi ve yakınlık duyması." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sıcakkanlılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sempati yerine, sıcakkanlılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Gök cisimleri ayrı yazılır: Çoban Yıldızı, Kervan Yıldızı, kuyruklu yıldız; gök taşı, meteor taşı.

Günün atasözü/deyimi :
ciğeri yanmak
Çok acı ve sıkıntı çekmek, büyük bir acıya uğramak, yüreği yanmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 31 Temmuz 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 31/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tomurcuk, -ğu isim bitki bilimi 1. Bir bitkinin üzerinde bulunan ve ileride sap, çiçek veya yaprak verecek olan filiz. 2. Çiçek açacak gonca: "Birden yaban güllerinin dikenli dallarında tomurcuklar çatlıyor.” -Attila İlhan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
konformizm Fransızca conformisme "toplum bilimi Yürürlükteki kurum, ölçüt veya şartlara, kesin olmayan katı kalıplara, eleştirici bir değerlendirme yapmaksızın uyma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca uymacılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, konformizm yerine, uymacılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Arapça kurala göre oluşturulan tamlamalar ve kalıplaşmış biçimler bitişik yazılır: aliyyülâlâ, fevkalade, hıfzıssıhha, şeyhülislam, tahtelbahir, tahteşşuur; âlemşümul, aleykümselam, fenafillah, maşallah, velhasılıkelam.

Günün atasözü/deyimi :
beraatizimmet asıldır
Tersi kanıtlanmadıkça insanların suçsuz sayılmaları gerekir anlamında kullanılan bir söz.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 01 Ağustos 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zeytin dalı isim 1. Zeytin ağacının dalı. 2. mecaz Barışın simgesi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
mikro Fransızca micro "1. Boyutları, benzerlerininkinden daha ufak olan. 2. Genişliği az veya yetersiz olan, ensiz." anlamlarındaki sözün ilk anlamı için Kurumumuzca küçük; ikinci anlamı için de dar karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, mikro yerine, küçük ve/veya dar  sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Hayvan türlerinden birinin adıyla kurulan sözler ayrı yazılır: kılıç balığı, bıyıklı balık; çalı kuşu, alıcı kuş, boğmaklı kuş; ipek böceği, çalgıcı böcek; at sineği, meyve sineği, deniz yılanı, dağ sıçanı, kaya örümceği, Pekin ördeği, Ankara kedisi, yaban domuzu.

Günün atasözü/deyimi :
yükünü çekmek
Bütün ağırlığını taşımak, her türlü eziyetine katlanmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 02 Ağustos 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yalpa isim (ya'lpa) 1. denizcilik Rüzgâr veya dalgaların etkisiyle geminin bir sancağa, bir iskeleye yatıp kalkması. 2. İki yana sallanarak, eğilerek yürüme: "İkisi de yalpada; kol kola tutunmasalar yere yıkılacaklar." –Sermet Muhtar Alus.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
trafo Almanca "fizik Aynı frekansta fakat yoğunluğu, gerilimi genellikle farklı olan bir veya birçok değişik akım dizgesini, değişik bir akım dizgesine dönüştüren elektromanyetik indükleçli duruk araç." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dönüştürücü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, trafo yerine, dönüştürücü  sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru eki veya sözü bulunmamasına karşın soru bildiren cümle veya sözlerin sonuna soru işareti konur: Gümrükteki memur başını kaldırdı:- Adınız?

Günün atasözü/deyimi :
işine koyulmak
İşini yapmayı sürdürmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Ağustos 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
uzun ünlü isim dil bilgisi Ses süresi uzun olan ünlü, uzun sesli, uzun vokal: Âlem, âdet gibi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
tradisyonel Fransızca traditionel "Geleneğe dayanan, gelenekle ilgili olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca geleneksel karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, tradisyonel yerine, geleneksel  sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Adres yazılırken apartman numarası ile daire numarası arasına ve semt ile şehir arasına eğik çizgi konulur: Altay Sokağı No. 21/6 Kurtuluş / ANKARA

Günün atasözü/deyimi :
elini taşın altına koymak (sokmak)
Bir konuda sorumluluk üstlenmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 04 Ağustos 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yahşi sıfat halk ağzında İyi, güzel, çok güzel.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
filogenez Fransızca phylogenèse "biyoloji Türlerin, ortaya çıktıkları zamandan bulundukları zamana kadar geçirdikleri gelişim evrelerinin tümü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca soy oluş karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, filogenez yerine, soy oluş sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tırnak içinde verilen cümlenin içinde yeniden tırnağa alınması gereken bir sözü belirtmek için tek tırnak kullanılır: Edebiyat öğretmeni "Şiirler içinde ‘Han Duvarları’ gibisi var mı?" dedi ve Faruk Nafiz’in bu güzel şiirini okumaya başladı.

Günün atasözü/deyimi :
meslek edinmek
1. Bir işi meslek olarak yapacak bilgi ve beceriyi kazanmak; 2. mecaz Bir şeyi yapmayı alışkanlık hâline getirmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 05 Ağustos 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yetenek , -ği isim 1. Bir kimsenin bir şeyi anlama veya yapabilme niteliği, kabiliyet, istidat: "Her bir dönemin incelenmesi, sonuçlarının değerlendirilmesi ulusal yeteneklerimizi, eksiklerimizi anlamak bakımından uyarıcıdır." -Metin And. 2. Bir duruma uyma konusunda organizmada bulunan ve doğuştan gelen güç, kapasite. 3. eğitim Kişinin kalıtıma dayanan ve öğrenmesini çerçeveleyen sınır. 4. eğitim Dışarıdan gelen etkiyi alabilme gücü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
filateli Fransızca philatélie "Pul derleyiciliği veya derleyenlere satma işi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca pulculuk karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, filateli yerine, pulculuk sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Farklı kelimelerden oluşan renk adları bitişik yazılır: baklaçiçeği, balköpüğü, camgöbeği, devetüyü, fildişi, gülkurusu, kavuniçi, narçiçeği, ördekbaşı, ördekgagası, tavşanağzı, tavşankanı, turnagözü, vapurdumanı, vişneçürüğü, yavruağzı

Günün atasözü/deyimi :
sessizliğe gömülmek
Sessiz duruma gelmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 06 Ağustos 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
temsilci isim 1. Hak ve görev bakımından birinin veya bir topluluğun adına davranan kimse, mümessil: "Demokrasinin en basit ve en açık tarifi halkın kendi temsilcilerini gizli oy ile seçmesidir." -Mehmet Kaplan. 2. Benzerlerine örnek olan kimse veya şey: "Toplumumuzda çizgileri belirlenmiş bir tipin temsilcisiydi." -Necati Cumalı. 3. ticaret Aracı olarak başkasına mal satmakla görevlendirilen ve çoğunlukla yasal çalışma yeri ve elinde malı olmayan kimse.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fiktif Fransızca fictif "Gerçekten öyle olmadığı hâlde öyle sayılan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca itibari karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fiktif yerine, itibari sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bir topluluğun yöneticisi anlamındaki başı sözüyle oluşturulan belirtisiz isim tamlamaları bitişik yazılır: aşçıbaşı, binbaşı, çarkçıbaşı, çeribaşı, elebaşı, mehterbaşı, onbaşı, ustabaşı, yüzbaşı.

Günün atasözü/deyimi :
âşığın gözü kördür
Kendisini aşka kaptıran kimse, sevgilisinin kusurlarını görmediği gibi çevresinde olup bitenle de ilgilenmez.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 07 Ağustos 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tartı isim 1. Ağırlık: Bunun tartısı belli değil. 2. Tartma aleti, çeki. 3. mecaz Oran, ölçü, karar. 4. denizcilik Yelkenleri indirip kaldırmaya yarayan ip.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
filtre Fransızca "Bir akışkandaki yabancı maddeleri süzüp ayıran alet veya aletlerden oluşan düzenek." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca süzgeç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, filtre yerine, süzgeç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tabela, levha ve levha niteliğindeki yazılarda geçen kelimeler büyük harfle başlar: Giriş, Çıkış, Müdür, Vezne, Başkan, Doktor, Otobüs Durağı, Dolmuş Durağı, III. Kat, IV. Sınıf, I. Blok.

Günün atasözü/deyimi :
ar ve hayâ perdesi yırtılmak
1. Utanmamak, utanç duymamak. 2. Yüzsüzlük etmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 08 Ağustos 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sunilik, -ği isim Yapaylık, yapay olma durumu: "Tam çıkıp gideceği zaman da, asla sunilik göstermeden, kabaca dedi ki..." Necip Fazıl Kısakürek.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
optimizasyon Fransızca optimisation "matematik Mümkün olan en iyi duruma getirme." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca en uygun duruma getirme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, optimizasyon yerine, en uygun duruma getirme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Saray, köşk, han, kale, köprü, anıt vb. yapı adlarının bütün kelimeleri büyük harfle başlar: Topkapı Sarayı, İshakpaşa Sarayı, Çankaya Köşkü, Horozlu Han, Ankara Kalesi, Alanya Kalesi, Galata Köprüsü, Mostar Köprüsü, Beyazıt Kulesi, Zafer Abidesi, Bilge Kağan Anıtı.

Günün atasözü/deyimi :
dünya başına yıkılmak
1. Çok sıkılmak. 2. Umutlarını yitirmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Ağustos 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sıtma isim tıp Anofel türü sivrisineğin sokmasıyla insandan insana bulaşan, titreme, ateş ve ter nöbetleriyle kendini gösteren bir hastalık, ısıtma, malarya: "Sıtma, bir on beş gün içinde beni çocuğa döndürmüştü." –Sait Faik Abasıyanık.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
optimizm Fransızca optimisme "felsefe 1. Genellikle her düşünce ve işi iyi olarak değerlendiren bir tutum veya kişilik özelliği. 2. Her şeyi en iyi yanından gören, her durumda iyi bir çıkış yolu uman dünya görüşü. 3. İnsanlığın ilerlemesine, bütün durum ve şartların iyiye gideceğine inanan öğretilerin genel adı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca iyimserlik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, optimizm yerine, iyimserlik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kişi adlarıyla soyadları büyük harfle başlar: Mustafa Kemal Atatürk, Ahmet Haşim, Sait Faik Abasıyanık, Yunus Emre, Necip Fazıl Kısakürek.

Günün atasözü/deyimi :
kişinin kendine ettiğini kimse edemez
Bir kimse kimi zaman tedbirsizliği yüzünden öylesine yanlış iş yapar, başını öylesine derde sokar ki böyle bir kötülüğü başkaları ona yapamaz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Ağustos 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sağır duvar isim 1. Ses geçirmeyen duvar. 2. mecaz Gerekli alakayı göstermeyen, ilgisiz, duymazlıktan gelen kimse.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
senkron Fransızca synchrone "Aynı zaman içinde hareket eden" anlamındaki bu söz için Kurumumuzca eş zaman karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, senkron yerine, eş zaman sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Resmî yazışmaların imza bölümünde soyadları büyük harfle yazılır: Ahmet KEMALOĞLU, Zeynep ÖZGÜR, Aliye SUNGUR.

Günün atasözü/deyimi :
ha şöyle
Yapılan bir işin beğenildiğini anlatan bir söz.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Ağustos 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
filizlenmek (nesnesiz) 1. Bitki filiz vermek. 2. mecaz Gelişmeye, büyümeye başlamak: "Yüreğinde onmaz bir karıncalanma vardı; onmaz bir kıpırtı dal sürüyordu, durmadan filizleniyordu." -Burhan Günel.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
senkroni Fransızca synchronie "dil bilimi Belli bir evrede görülen dil bilimi olgularının, olaylarının özelliği." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca eş zamanlılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, senkroni yerine, eş zamanlılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Gezegen ve yıldız adları büyük harfle başlar: Halley, Merkür, Neptün, Satürn vb. Ancak Dünya, Güneş, Ay kelimeleri gezegen anlamı dışında kullanıldıklarında küçük harfle başlarlar.

Günün atasözü/deyimi :
kamburu çıkmak
1. Sırtı kambur olmak. 2. mecaz İhtiyarlamak. 3. mecaz Eğilerek yapılan işler için çok çalışmış olmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Ağustos 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mülhem sıfat Arapça eskimiş İçe doğmuş, birinin içine doğmuş, esinlenmiş.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
senkronik Fransızca synchronique "Başlamalarıyla bitmeleri arasında geçen zaman eşit olan (olaylar)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca eş zamanlı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, senkronik yerine, eş zamanlı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bir bilginin şüpheyle karşılandığını veya kesin olmadığını göstermek için kullanılan soru işareti yay ayraç içine alınır.

Günün atasözü/deyimi :
ele geçmek
1. Yakalanmak. 2. Edinilmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 13 Ağustos 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
müdafi isim Arapça (müda:fi:) eskimiş 1. Savunucu. 2. hukuk Bir davada, davacı veya davalının haklarını savunan kimse.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
anarşik Fransızca anarchique "Kargaşa niteliğinde olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kargaşalı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, anarşik yerine, kargaşalı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Başka bir kimseden veya yazıdan olduğu gibi aktarılan sözler tırnak içine alınır: Ulu önderin "Ne mutlu Türk’üm diyene!" sözü her Türk'ü duygulandırır.

Günün atasözü/deyimi :
dilenciye hıyar vermişler de eğri diye beğenmemiş
Hem yardım istiyor hem de yapılan yardımı küçümsüyor.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Ağustos 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
muhkem sıfat Arapça Sağlam, sağlamlaştırılmış: "Duvarlar ses geçmeyecek derecede muhkemdi." -Ömer Seyfettin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kreatif İngilizce creative "1. Yaratma yeteneği olan. 2. Zekâ, düşünce ve hayal gücünden yararlanarak görülmeyen yeni bir şey ortaya koyan, yapan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yaratıcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kreatif yerine, yaratıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Satıra sığmayan kelimeler bölünürken satır sonuna kısa çizgi konur.

Günün atasözü/deyimi :
ayak almadık taş olmaz, başa gelmedik iş olmaz
İnsan, yaşamı boyunca çeşitli engel ve güçlükle karşılaşır.
Atasözü 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 15 Ağustos 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
masrafsız sıfat 1. Masraf gerektirmeyen veya az masrafı olan, ucuza mal olan. 2. zarf mecaz Külfeti az bir biçimde: "Emeksiz, masrafsız birer çocuk sahibi olduk." –Reşat Nuri Güntekin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
irredantist Fransızca irrédentiste "Dil, gelenek, görenek ve çeşitli kültür değerleri bakımından bir birlik gösterdiği hâlde ana yurt dışında kalmış halkın yaşadığı toprakları ana yurt sınırları içine almak isteyen." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kurtarımcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, irredantist yerine, kurtarımcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşma vb.duyguları anlatan cümlelerin sonuna ünlem konur: Hava ne kadar da sıcak! Aşk olsun! Ne kadar akıllı adamlar var!

Günün atasözü/deyimi :
başından atmak
1. Yapılması güç bir işi yapmaktan kendini kurtarmak. 2. Sürdürülmesi gereksiz görülen bir bağlılığa, bir ilişkiye son vermek.
Deyim 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 16 Ağustos 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
laçın isim hayvan bilimi Beyaz renkli bir cins şahin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
iskonto İtalyanca sconto "ticaret 1. Fiyatta yapılan değer düşürümü. 2. Süresi dolmamış bir senedin, faiz ve komisyonu düşürülerek karşılığından eksiğine alınması." anlamlarındaki sözün ilk anlamı için Kurumumuzca indirim; ikinci anlamı için de kırdırma karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, iskonto yerine, indirim ve/veya kırdırma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Nesne, eşya ve alet adlarından biriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: kireç taşı, yaprak taş, duvar takvimi, kriz masası, kurtarma aracı, çekme demir, tuz ruhu.

Günün atasözü/deyimi :
gözünün önünden geçmek
Hatırlamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 18 Ağustos 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kuskun isim Hayvanın kuyruğu altından geçirilerek eyere bağlanan kayış: "O başta: kuskunu kopmuş eğerli düldüller / Bu başta: Paldım düşmüş semerli bülbüller" –Mehmet Akif Ersoy.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
estamp Fransızca estampe "Çinko, bakır, tahta vb. levhalara kazıma ile yapılan resimleri kâğıda basma tekniği." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca oyma baskı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, estamp yerine, oyma baskı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kendisinden sonra açıklama yapılan cümlenin sonuna iki nokta konur: "Bu kararın istinat ettiği en kuvvetli muhakeme ve mantık şu idi: Esas, Türk milletinin haysiyetli ve şerefli bir millet olarak yaşamasıdır." -Mustafa Kemal Atatürk.

Günün atasözü/deyimi :
izanı yok
Anlayışsız, kavrama yeteneği zayıf.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 18 Ağustos 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
karbonmonoksit, -di isim kimya 0,97 yoğunluğunda, renksiz, kokusuz, zehirleyici bir gaz. Bol miktarda ısı açığa çıkararak mavi bir alevle yanar ve hava ile birleşerek birçok uygulama alanı olan patlayıcı bir karışım oluşturur (CO).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
lokal Fransızca local "1. Belli bir yöre ile ilgili olan. 2. Bir dernek veya kuruluşun üyelerinin buluşmaları için ayrılmış yer. 3. Sınırlı bir yerle ilgili olan." anlamlarındaki sözün ilk anlamı için Kurumumuzca yöresel; ikinci anlamı için dernekevi; üçüncü anlamı için de yerel karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, lokal yerine, yöresel ve/veya dernekevi ve/veya yerel sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Saat, para tutarı, ölçü, istatistik verilere ilişkin sayılar rakam ile yazılır: 17.30'da, 11.00’de, 1.500.000 lira, 25 kilogram, 150 kilometre, 15 metre kumaş, 1.250.000 kişi.

Günün atasözü/deyimi :
acele ile menzil alınmaz
Acele etmekle her zaman daha çabuk sonuç alınamaz.
Atasözü 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 19 Ağustos 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kapalı gişe zarf sinema ve tiyatro Bütün biletleri satılmış bir biçimde.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
partner İngilizce "1. İkişer kişilik gruplarla oynanan oyunlarda, ortak oynayan iki kişiden her birinin öbürüne göre durumu. 2. Birlikte iş yapan, ortaklaşa yararlarla birbirlerine bağlı kimselerden her biri." anlamlarındaki sözün ilk anlamı için Kurumumuzca eş; ikinci anlamı için de ortak karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, partner yerine, eş ve/veya ortak sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birden çok heceli olup a, e ünlüleri ile biten fiiller, ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında bu fiillerdeki a, e ünlülerinde söyleyişte yaygın bir daralma (ı ve i'ye dönüşme) eğilimi görülür. Ancak bunlar yazıya geçirilmez: başlayan, atlayarak, saklayalı, atmayalım, izlemeyecek.

Günün atasözü/deyimi :
kefekiye dönmek
Delik deşik olmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Ağustos 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kambiyum isim biyoloji Çift çenekli bitkilerin gövde ve kökünde yer alan, yeni odun ve soymuk tabakaları oluşturarak bitkinin kalınlaşmasını sağlayan ve meristem hücrelerinden meydana gelen tabaka.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sansasyon Fransızca sensation "Pek çok kimsede bir anda yaratılan güçlü heyecan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dalgalanma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sansasyon yerine, dalgalanma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dil ve lehçe adları büyük harfle başlar: Türkçe, Almanca, İngilizce, Rusça, Arapça; Oğuzca, Kazakça, Kırgızca, Özbekçe, Tatarca.

Günün atasözü/deyimi :
erozyona uğramak
1. Aşınmak. 2. mecaz. Değerini veya saygınlığını yitirdik.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Ağustos 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü:
meyve Farsça isim 1. bitki bilimi Bitkilerde çiçeğin döllenmesinden sonra yumurtalığın gelişmesiyle oluşan tohumları taşıyan, genellikle yenebilen organ, yemiş. 2. mecaz Ürün, sonuç, kâr: "Mektebimizin şapirografla basılan haftalık Fidan'ında, en güzel meyve benim imzamdır." -Yusuf Ziya Ortaç.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılıkİ:
daltonizm Fransızca daltonisme "tıp Bütün renkleri veya birkaç rengi, özellikle kırmızı ile yeşili birbirinden ayırt etmeye engel olan görme bozukluğu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca renk körlüğü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, daltonizm yerine, renk körlüğü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı:
Devlet adları büyük harfle başlar: Türkiye Cumhuriyeti, Amerika Birleşik Devletleri, Suudi Arabistan, Azerbaycan Cumhuriyeti.

Günün atasözü/deyimi:
kuş gibi
1. Çok hafif. 2. Çabuk iş gören, eline ayağına çabuk olan.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 22 Ağustos 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
millî gelir isim ekonomi Bir yıllık toplumsal üretimde, üretim araçları için harcananların düşülmesinden sonra kalan bölüm, ulusal gelir.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dansimetre Fransızca densimètre "fizik Sıvıların özgül ağırlığını ölçen araç." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yoğunlukölçer karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, dansimetre yerine, yoğunlukölçer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Küçük harflerle yapılan kısaltmalara, kelimenin okunuşu esas alınarak ek getirilir: cm'yi, kg'dan, mm'den, YKr’un.

Günün atasözü/deyimi :
yüreği yağ bağlamak
İstenilen bir şeyin gerçekleşmesinden ferahlık duymak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 23 Ağustos 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/08/2011


Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
müştereken Arapça zarf (müştere'ken) Ortaklaşa, birlikte, el birliğiyle: "Eğer o razı olmazsa masrafı müştereken veririz." –Mahmut Şevket Esendal.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
revalüasyon Fransızca révaluation "ekonomi Bir paranın değerini altına ve dövize göre yeniden ayarlama." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca değer katma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, revalüasyon yerine, değer katma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"Arasında, ve, ile, ila, ...-den ...-e" anlamlarını vermek için kelimeler veya sayılar arasında kısa çizgi kullanılır: Aydın-İzmir yolu, Türk-Alman ilişkileri, Ural-Altay dil grubu, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, 09.30-10.30, Beşiktaş-Fenerbahçe karşılaşması, Manas Destanı'nda soy-dil-din üçgeni, 1914-1918 Birinci Dünya Savaşı, Türkçe-Fransızca Sözlük.

Günün atasözü/deyimi :
kedinin kanadı olsaydı serçenin adı kalmazdı
Saldırganlar istediklerini yapabilecek durumda olsalardı zayıfları kolaylıkla ortadan kaldırırlardı.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 24 Ağustos 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
muntazır Arapça sıfat eskimiş Bekleyen, gözleyen.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
rezervasyon Fransızca réservation "Otel, gazino, lokanta vb. yerlerle uçak, tren, otobüs gibi taşıtlarda yer ayırma işi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ayırtma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, rezervasyon yerine, ayırtma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra ünlem konur: "Ak tolgalı beylerbeyi haykırdı: İlerle! " -Yahya Kemal Beyatlı.

Günün atasözü/deyimi :
yem istemez, su istemez
Elde tutulması hiçbir yük getirmez.
Atasözü 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 28 Ağustos 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
nema isim Arapça (nema:) eskimiş 1. Büyüme, gelişme, çoğalma. 2. ekonomi Faiz, ürem.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
trok Fransızca troc "Para aracılığı olmaksızın, bir nesnenin dolaysız olarak bir başka nesne ile değiştirilmesi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca değişim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, trok yerine, değişim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sözün bir yerde kesilerek geri kalan bölümün okuyucunun hayal dünyasına bırakıldığını göstermek veya ifadeye güç katmak için üç nokta konur: "Sana uğurlar olsun... Ayrılıyor yolumuz!" -Faruk Nafiz Çamlıbel.

Günün atasözü/deyimi :
damdan düşen damdan düşenin hâlini bilir
İyi bir durumdayken kötü duruma düşen kimse, başına aynı durum gelen kimsenin derdini iyi anlar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 28 Ağustos 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ökçe isim 1. Ayakkabı altının topuğa rastlayan yüksek bölümü, topuk: "Ökçesi yenmiş ayakkabıların üstünde çamurlu paçaları lime lime sarkıyordu." -Ömer Seyfettin. 2. Topuğun arka bölümü. 3. halk ağzında Saban demirinin geçtiği ağaç parçası.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
revize Fransızca révisé "Düzeltmek, yenilemek" anlamındaki revize etmek birleşik fiilinde geçen bu söz için Kurumumuzca düzeltilmiş karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, revize yerine, düzeltilmiş sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Zaman bildiren birleşik kelimeler ayrı yazılır: bağ bozumu, gece yarısı, gün ortası, hafta başı, hafta sonu

Günün atasözü/deyimi :
sıkı durmak
Güçlü, dayanıklı, dikkatli olmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 28 Ağustos 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bitişken sıfat dil bilgisi Kelime üretim ve çekiminde ekler getirilirken kökü veya gövdesi değişikliğe uğramayan, bitişimli, iltisaki.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
restorasyon Fransızca restauration "mimarlık Eski bir yapıda yıkılmış, bozulmuş olan bölümleri aslına uygun bir biçimde onarma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yenileme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, restorasyon yerine, yenileme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge adlarının her kelimesi büyük harfle başlar: Medeni Kanun, Atatürk Uluslararası Barış Ödülü Tüzüğü, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği.

Günün atasözü/deyimi :
zihin açmak
Zihni daha iyi çalışır bir duruma getirmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 28 Ağustos 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cansız sıfat 1. Canını yitirmiş, ölmüş: Cansız bir kuş. 2. Canlı olmayan (varlık), camit. 3. zarf mecaz Güçsüz, mecalsiz bir biçimde: "Nil'in deminden beri avucumun içinde cansız duran eli kımıldadı, parmaklarımı sıkıyor." -Refik Halit Karay. 4. mecaz İlgi uyandırmayan, sönük: Cansız bir anlatış. 5. mecaz Durgun: Bu yıl buğday piyasası biraz cansız.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
meteoroloji Fransızca météorologie "Hava koşullarında meydana gelen değişmeleri, iklim türlerini araştırıp hava durumu tahminlerinde bulunan bilim dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca hava bilgisi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, meteoroloji yerine, hava bilgisi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kurum, kuruluş, kurul, merkez, bakanlık, üniversite, fakülte, bölüm, kanun, tüzük, yönetmelik sözleri asılları kastedildiğinde büyük harfle başlar: Türkiye Büyük Millet Meclisi her yıl 1 Ekim’de toplanır. Bu yıl ise Meclis, yeni döneme erken başlayacak.

Günün atasözü/deyimi :
dışı eli yakar, içi beni yakar
Görünüşe aldanmamalı.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 05 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cevher isim Arapça cevher 1. Bir şeyin özü, maya, gevher: "Şu kuvvetin, cevherin sırrını öğrenmek için soruyorum." –Sait Faik Abasıyanık. 2. Değerli süs taşı, mücevher. 3. mecaz İyi yetenek: "Avrupa aristokratı, cevheri tükenmeye yüz tutmuş bir insandır." -Peyami Safa. 4. felsefe Değişenlerin özünde değişmeden kaldığı varsayılan idealist kavram, töz.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
minimum Fransızca "Değişken bir niceliğin inebileceği en alt olan (sınır)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca en az karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, minimum yerine, en az sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap, dergi vb.nin künyelerinde yazar, eser, basımevi vb. maddelerden sonra virgül konur: Falih Rıfkı Atay, Tuna Kıyıları, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1938.

Günün atasözü/deyimi :
hafife almak
Küçümsemek, önemsememek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 05 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
damıtmak (-i) fizik ve kimya 1. Gaz ürünler elde etmek için, bazı katı nesneleri ısı yoluyla temel ögelerine ayrıştırmak, imbikten çekmek, taktir etmek. 2. Sıvı karışımlarda, karmaşık, değişken birleşimleri oluşturan ögeleri, özellikleri belirli ürünlere ayırmak.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
hat trick İngilizce "spor Bir oyuncunun aynı karşılaşmada üç sayı yapması durumu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca üçleme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, hat trick yerine, üçleme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Metin içinde zarf-fiil ekleriyle oluşturulmuş kelimelerden sonra virgül konulmaz: "Cumaları bahçede buluştukça kıza kendisinin adi bir mektep talebesi olmadığını anlatmaya çalışıyordu." -Halide Edip Adıvar.

Günün atasözü/deyimi :
yanık yerin otu tez biter
Kişinin yüreğini yakan acı, kısa bir süre sonra küllenir, yerini yeni ve neşeli duygulara bırakır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 05 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 31/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bellek yitimi isim tıp 1. Büyük sarsıntı, humma yüzünden belleğin bozulması veya kaybolması biçiminde beliren ruh hastalığı, bellek kaybı, hafıza kaybı, hafıza yitimi, amnezi. 2. Belleğin kısa bir süre durup işlememesi, bellek kaybı, hafıza kaybı, hafıza yitimi, amnezi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dinamometre Fransızca dynamomètre "fizik Kuvvetleri ölçmeye yarayan cihaz." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kuvvetölçer karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, dinamometre yerine, kuvvetölçer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Konuşma çizgisinden sonraki alıntı cümlesinden sonra virgül konur: - Bu akşam Datça’ya gidiyor musunuz, diye sordu.

Günün atasözü/deyimi :
yarayı tazelemek
Üzüntüyü, sıkıntıyı, acıyı hatırlatmak, yeniden ortaya çıkarmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 05 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/09/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
akdetmek, -der Arapça + Türkçe (-i) (a'kdetmek) 1. Sözleşme yapmak. 2. İmzalamak: "Hükûmet tarafından Belgrat'a dostluk muahedesini akdetmek için gönderilmiştim." -Yahya Kemal Beyatlı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
adaptasyon Fransızca adaptation "Uyarlamak işi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca uyarlama karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, adaptasyon yerine, uyarlama sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Konuşma çizgisinden sonraki alıntı cümlesinden sonra virgül konur: - Bu akşam Datça’ya gidiyor musunuz, diye sordu.

Günün atasözü/deyimi :
deveyi yardan uçuran bir tutam ottur
Gözü doymayan hırslı insanlar küçük bir çıkar için bütün varlıklarını tehlikeye atarlar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 05 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/09/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
üçgen prizma isim geometri. Tabanı üçgen olan prizma.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
adapte Fransızca adapté "1. Sinema, tiyatro, radyo ve televizyonun teknik imkânlarına uygun duruma getirilmiş. 2. Kişi ve yer adları değiştirilerek yerli bir eser durumuna getirilmiş (yabancı eser)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca uyarlanmış karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, adapte yerine, uyarlanmış sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Cümle içinde özneleri belirtmek için virgül konur: "Ahmet Kerim, o gün bu kaygı ile içini yedi durdu." -Y. K. Karaosmanoğlu.

Günün atasözü/deyimi :
taşı gediğine koymak
Gerekli bir sözü tam zamanında ve yerinde söyleyerek karşısındaki kimseyi susturmak, zekice davranmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 05 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/09/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
siyasi ambargo isim Bir ülkeyi cezalandırmak amacıyla siyasi alanda yaptırım uygulama.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
individüalist Fransızca individualiste "felsefe Bireycilikten yana olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca bireyci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, individüalist yerine, bireyci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yer bildiren özel isimlerde kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğunda ekten önce kesme işareti kullanılır: Hisar’dan, Boğaz’dan.

Günün atasözü/deyimi :
(birine) ateş basmak
Kızarmak, sıkılıp başına kan yürümek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 05 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/09/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sıra dışı sıfat 1. Alışılmışın dışında olan, olağan dışı, gayritabii, ekstrem: "Tam üstüne bastın canım, ben sıradan değil sıra dışı biriyim." -Ayşe Kulin. 2. Beklenmedik.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
perfeksiyonist Fransızca perfectioniste "Herhangi bir alanda mükemmel olma yolunda aşırı çaba sarf eden kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca mükemmeliyetçi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, perfeksiyonist yerine, mükemmeliyetçi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan da, de ayrı yazılır: Kızı da geldi gelini de.

Günün atasözü/deyimi :
depara kalkmak
Koşu veya yarış içinde hızını birdenbire artırmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 05 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/09/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ciğer isim Arapça 1. Akciğerlerle karaciğerin ortak adı. 2. Hayvanlarda akciğer, yürek ve karaciğerin oluşturduğu takım. 3. mecaz. Yürek, iç.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
pergola İtalyanca "Kazıkların ve belli kalınlıktaki dikmelerin üzerine bindirilmiş bir tür demir veya ahşap çardak." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca gölgelik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, pergola yerine, gölgelik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
demek ve yemek fiillerine ünlüyle başlayan bir ek geldiğinde fiil kökündeki e ünlüsü i'ye dönüşür: diyen, diyerek, diyecek, diyelim, diye; yiyen, yiyerek, yiyecek, yiyelim, yiye, yiyince, yiyip. Ancak deyince, deyip sözlerinde e yazılışta korunur.

Günün atasözü/deyimi :
karınca yuvası gibi
Çok kalabalık.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 06 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/09/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
güreş isim spor Belli kurallar içinde, güç kullanarak iki kişinin türlü oyunlarla birbirinin sırtını yere getirmeye çalışması.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ace İngilizce "spor Teniste rakibin karşılayamadığı, doğrudan doğruya sayı getiren servis." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca servis sayısı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ace yerine, servis sayısı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sonunda nokta bulunan kısaltmalar kesmeyle ayrılmaz. Bu tür kısaltmalarda ek, noktadan sonra ve kelimenin okunuşuna uygun olarak yazılır: Alm.dan, İng.yi, vb.nin.

Günün atasözü/deyimi :
koydunsa bul
Arandığı hâlde bulunamayan şeyler veya bulunması gereken yerde bulunmayan kimseler için kullanılan bir söz.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 07 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/09/2011
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
birleşik ad isim dil bilgisi Birleşik kelime biçiminde belirli kurallar içinde kalıplaşmış ad, birleşik isim: Aslanağzı, başşehir, kaptıkaçtı, gecekondu, çuha çiçeği, duvar saati, fındık faresi, yer elması gibi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
triportör Fransızca triporteur "Eşya taşımak için bir kasası bulunan, çoğu kez motorlu, üç tekerlekli küçük taşıt." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca üçteker karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, triportör yerine, üçteker sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kelime içinde yan yana gelen üç ünsüzden ilk ikisi kendinden önceki ünlüyle, üçüncüsü ise kendinden sonraki ünlüyle hece kurar: alt-lık, Türk-çe, kork-mak.

Günün atasözü/deyimi :
istemem diyenden korkmalı
Bir şeyi istemem diyen, fırsat bulduğunda o şeyi elde etmek için aşırı hırs gösterir.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 08 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/09/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bermutat zarf Farsça + Arapça (be'rmu:tat) eskimiş Alışılagelen biçimde, her zaman olduğu gibi: "Gece saat dokuz. Bermutat, köşk pırıl pırıl." -Nâzım Hikmet.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
salvo İtalyanca "askerlik Genellikle topla yapılan ateş." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yaylım ateş karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, salvo yerine, yaylım ateş sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Akım, çağ ve dönem adlarından sonra gelen ekler kesmeyle ayrılmaz: Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatına, Eski Çağın, Yükselme Döneminin.

Günün atasözü/deyimi :
çocuk gibi
1. Yetenekleri gelişmemiş, çocuk kalmış. 2. Kolayca kanan, kolayca inanan.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/09/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
vect, -cdi isim Arapça eskimiş Sevgi veya heyecandan doğan coşkunluk, kendinden geçme, esrime: "Kolektif bir vect, birlikte söylenilen şarkı taslağı, boğazdan gelen bu çığlıklar şiirin ilk nescini teşkil etmektedir." -Asaf Hâlet Çelebi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
subjektivite Fransızca subjectivité "felsefe Öznel olma durumu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca öznellik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, subjektivite yerine, öznellik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Avrupa Birliği sözüne getirilen ekler kesme işareti ile ayrılır.

Günün atasözü/deyimi :
paçası tutuşmak
Telaşlanmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/09/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yağ taşı isim Kesici aletlerin ağızlarını bilemede gaz yağı, mazot veya zeytinyağı sürülerek kullanılan doğal taş.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
subasman Fransızca soubassement "mimarlık Sağlam bir taban oluşturmak için temel ile birlikte belli bir yüksekliğe ulaşmış yapının oturduğu bölüm." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca oturmalık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, subasman yerine, oturmalık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap, dergi vb.nin künyelerinin sonuna nokta konur: Agâh Sırrı Levend, Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Evreleri, TDK Yayınları, Ankara, 1960.

Günün atasözü/deyimi :
dikte etmek
1. Yazdırmak için söylemek. 2. mecaz. Birine isteklerini zorla kabul ettirmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/09/2011
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mahmur sıfat Arapça 1. Sarhoşluğun sebep olduğu sersemlik içinde olan. 2. Uykudan sonra üzerinde sersemlik, ağırlık bulunan. 3. Süzgün, dalgın bakışlı (göz).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
transfigürasyon Fransızca transfiguration "Şekil ve görünüşü değiştirme işi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca biçim değişimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, transfigürasyon yerine, biçim değişimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
-r / -ar / -er, -maz / -mez ve -an / -en sıfat-fiil ekleriyle kurulan sıfat tamlaması yapısındaki birleşik kelimeler ayrı yazılır: yazar kasa, güler yüz, çıkmaz sokak, tükenmez kalem, uçan daire, istenmeyen adam.

Günün atasözü/deyimi :
akıl yürütmek
1. Herhangi bir konuda fikir vermek. 2. Tahminde bulunmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/09/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü:
tedavi isim Arapça (teda:vi:) 1. İlaç vb. ile hastalığı iyi etme, iyileştirme, sağaltım, sağaltma, terapi: "Doktorlar hastaları tedavi için perhiz verir, bıçak, ilaç kullanırlar." -Mehmet Kaplan. 2. mecaz. Aksayan bir şeyi düzeltme, iyileştirme.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık:
transformizm Fransızca transformisme "felsefe Yaşayan türlerin yalın biçimlerden karmaşık biçimlere doğru evrimle gelişerek ortaya çıktığını öne süren öğreti." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dönüşümcülük karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, transformizm yerine, dönüşümcülük sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı:
Kurum, kuruluş ve kurul adlarının her kelimesi büyük harfle başlar: Türkiye Büyük Millet Meclisi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Devlet Malzeme Ofisi, Millî Kütüphane, Atatürk Orman Çiftliği, Çankaya Lisesi; Anadolu Kulübü, Mavi Köşe Bakkaliyesi; Yeşilay Derneği, Muharip Gaziler Derneği, Emek İnşaat; Bakanlar Kurulu, Danışma Kurulu, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı; Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü.

Günün atasözü/deyimi:
(birinin) açığı çıkmak
Saklamakla görevli olduğu paranın veya malın eksik olduğu anlaşılmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 13 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/09/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
balıkgözü isim (balı'kgözü) Ayakkabıların bağ geçirilen deliklerine ve kemer deliklerine takılan maden, kemik vb.nden yapılmış halka.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
epope Fransızca épopée "edebiyat Tarih öncesi Tanrı, Tanrıça, yarı Tanrı ve kahramanlarla ilgili olağanüstü olayları konu alan şiir." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca destan karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, epope yerine, destan sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap, dergi vb.nde bulunan resim, çizelge, tablo vb.nin altında yer alan açıklayıcı yazılar büyük harfle başlar.

Günün atasözü/deyimi :
yara bere içinde olmak
Vücudunda çokça yara, ezik, sıyrık, çürük bulunmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/09/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
buluş isim 1. Bulma işi: "Dün, o evi güzel buluşum bir gerçekti." -Adalet Ağaoğlu. 2. İlk defa yeni bir şey yaratma, icat. 3. Bilinen bilgilerden yararlanarak daha önce bilinmeyen yeni bir bulguya ulaşma veya yöntem geliştirme, icat: "Bu orijinal buluşu Vali beye borçluyuz." -Sait Faik Abasıyanık. 4. edebiyat Konu, duygu, düşünce ve hayalde başkalarının etkisinden sıyrılarak bunların işlenişinde yeni bir yol tutma: Yazarın güzel buluşları var.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
eritrosit Fransızca érythrocyte "anatomi Kana al rengini veren, çekirdeksiz, yuvarlak, küçük hücre." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca alyuvar karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, eritrosit yerine, alyuvar sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ağa, baba, bey, efendi, hanım, nine vb. sözlerle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: ağababa, ağabey, beyefendi, efendibaba, hanımanne, hanımefendi, hacıağa, kadınnine, paşababa.

Günün atasözü/deyimi :
alçak yerde yatma sel alır, yüksek yerde yatma yel alır
İnsan kendi durumuna göre bir yaşam tarzı benimsemeli, arkadaşlarını da ona göre seçmelidir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 15 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/09/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
pekent, -di isim jeoloji Kolayca geçit vermeyen, aşılması çok güç doğal engel: Toros pekendi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
lümpen Almanca Lumpen "1. Görgüsüzlükleri veya bilgisizlikleri dolayısıyla toplum içinde aşağı durumda olan kişiler. 2. Toplum içinde belli bir sınıfa girmeyen." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ayaktakımı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, lümpen yerine, ayaktakımı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Latin harflerini kullanan dillerdeki özel adlar özgün biçimleriyle yazılır: Beethoven, Molière, Puccini, Rousseau, Shakespeare; Bologna, Buenos Aires, Rio de Janerio, Vaasa, Wuppertal. Ancak Batı dillerinde kullanılan adların okunuşları ayraç içinde gösterilebilir: Shakespeare (Şekspir) vb.

Günün atasözü/deyimi :
göz önüne getirmek
Zihinde canlandırmak, tasarlamak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 16 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/09/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
matla isim Arapça (matla:) eskimiş 1. Gök cisimlerinin doğması. 2. Gök cisimlerinin doğduğu yer. 3. edebiyat Divan edebiyatında kaside veya gazelin ilk beyti.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
lökosit Fransızca leucocyte "anatomi Kan, lenf vb. vücut sıvılarında bulunan çekirdekli, yuvarlak hücre." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca akyuvar karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, lökosit yerine, akyuvar sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Matematikte çarpma işareti yerine nokta da kullanılabilir: 4.5=20, 12.6=72 vb.

Günün atasözü/deyimi :
yürek soğutmak
Hoşlanmadığı bir kimsenin bir felakete uğramasına sevinmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 17 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/09/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
büküntü isim 1. Bükme sonucu oluşan biçim veya iz. 2. Bağırsakta olan ağrı. 3. halk ağzında Dönemeç, viraj.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
manipülatör Fransızca manipulateur "İnsanları kendi bilgileri dışında veya istemedikleri hâlde bilinçli ve amaçlı olarak etkileyen." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yönlendirici karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, manipülatör yerine, yönlendirici sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özel adlardan türetilen kelimeler büyük harfle başlar: Türklük, Türkleşmek, Türkçü, Türkçülük, Türkçe, Avrupalı, Avrupalılaşmak, Asyalılık, Darvinci, Konyalı, Bursalı.

Günün atasözü/deyimi :
yola getirmek
Birinin bir konudaki ters tutumunu düzeltmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 19 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/09/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bayati isim Farsça + Arapça (baya:ti:) müzik Klasik Türk müziğinde uşşak dörtlüsüne buselik beşlisi katılmasıyla yapılmış eski bir makam.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
mantalite Fransızca mentalité "Bir toplum veya topluluktaki bireylerde görüş ve inanış etmenlerinin etkisiyle beliren düşünme yolu, düşünüş biçimi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca anlayış karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, mantalite yerine, anlayış sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Anlama güç kazandırmak için tekrarlanan kelimeler arasına virgül konur: "Akşam, yine akşam, yine akşam,Göllerde bu dem bir kamış olsam!" -Ahmet Haşim.

Günün atasözü/deyimi :
başını sokmak
Barınacak bir yer bulmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 19 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/09/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
açık piyasa isim ekonomi Fiyatların tamamen arz ve talebe göre belirlendiği piyasa.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
marina İtalyanca "denizcilik Küçük teknelerin ve yatların barınabilmeleri için özel bir mendirekle çevrilen veya bir liman içinde ayrılan deniz alanı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yat limanı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, marina yerine, yat limanı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Künyelerde yazarın soyadı önce yazıldığında soyadından sonra virgül konur: Ergin, Muharrem, Dede Korkut Kitabı, Ankara, 1958.

Günün atasözü/deyimi :
çene yormak
Boşuna söyleyip durmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/09/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mahsur Arapça sıfat Kuşatılmış, sarılmış, çevrilmiş.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
psikolojik Fransızca psychologique "1. Ruh bilimi ile ilgili olan. 2. Ruhla ilgili olan." anlamlarındaki sözün ilk anlamı için Kurumumuzca ruh bilimsel; ikinci anlamı için de ruhsal karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, psikolojik yerine, ruh bilimsel ve/veya ruhsal sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru ifadesi taşıyan sıralı ve bağlı cümlelerde soru işareti en sona konur: "Çok yakından mı bu sesler, çok uzaklardan mı? / Üsküdar'dan mı, Hisar'dan mı, Kavaklar'dan mı? " -Yahya Kemal Beyatlı.

Günün atasözü/deyimi :
lâm elif çevirmek (çizmek)
Kısa bir süre dolaşıp gelmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/09/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cevap , -bı isim Arapça (ceva:bı) Bir soruya, bir isteğe, bir söz veya yazıya verilen karşılık, yanıt: "Çocuklara verecek cevabı her zaman vardı." -Ayla Kutlu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
jeolog Fransızca géologue "Yer bilimi uzmanı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yer bilimci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, jeolog yerine, yer bilimci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özel adlara getirilen iyelik, durum ve bildirme ekleri kesme işaretiyle ayrılır: Atatürk'üm, Muhibbi'nin, Gül Baba'ya, Ziya Gökalp'tan, Refik Halit Karay'mış, Ahmet Cevat Emre'dir, Namık Kemal'se, Şinasi'yle, Alman'sınız, Osmanlı Devleti'ndeki, Millî Eğitim Temel Kanunu'na, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği'ni.

Günün atasözü/deyimi :
ekmeğine yağ sürmek
İstemediği hâlde birinin işine yarayacak biçimde davranmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 22 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/09/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Küçükayı özel isim (küçü'kayı) gök bilimi Göğün Kuzey Kutbu bölgesinde, Büyükayı'nın tersi durumda bir takımyıldız, Dübbüasgar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
debi Fransızca débit "coğrafya Bir akarsuyun herhangi bir kesiminden saniyede geçen suyun hacmi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca akım karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, debi yerine, akım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Batı kökenli kelimeler, Türkçenin hece yapısına göre hecelere ayrılır: band-rol, kont-rol, port-re, prog-ram, sant-ral, sürp-riz, tund-ra, volf-ram.

Günün atasözü/deyimi :
mesnetsiz atmak
Dayanağı olmadan konuşmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 24 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/09/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kaydıhayat isim Arapça (ka'ydıhaya:tı) eskimiş Kaydıhayatla ve kaydıhayat şartıyla sözlerinde "yaşadığı kadar, yaşadığı sürece" anlamında kullanılan bir söz.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
defans Fransızca défense "spor Bir takımın, kalesini korumak için gösterdiği çaba." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca savunma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, defans yerine, savunma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kesme işareti satır sonuna geldiğinde ayrıca çizgi kullanılmaz.

Günün atasözü/deyimi :
yakasına sarılmak
İstediği şeyi almak veya dövüşmek için birini bırakmamak, zorlamak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 24 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/09/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
toparlamak (-i) 1. Bir araya getirmek, toplu bir duruma sokmak: "Bir gün okulda işgal eylemi olmuş, bütün öğrencileri toparlamışlar." -Ahmet Ümit. 2. Neler üzerinde durulacağını hatırlayıp bir araya getirmeye çalışmak: "Bildiği bütün Fransızcayı toparlayarak vitrindeki kravatın değerini sordu." -Nâzım Hikmet. 3. Şaşkın durumdan kurtulup kendine gelmek. 4. Çekidüzen vermek: Odayı toparladı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
defroster İngilizce "Buzu çözen, donmayı önleyen alet." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca buzçözer karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, defroster yerine, buzçözer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kuruluş, ülke, kitap, dergi ve yön adlarının kısaltmaları genellikle her kelimenin ilk harfinin büyük yazılmasıyla yapılır: TBMM (Türkiye Büyük Millet Meclisi), TDK (Türk Dil Kurumu), ABD (Amerika Birleşik Devletleri); KB (Kutadgu Bilig); TD (Türk Dili); B (batı), D (doğu), KB (kuzeybatı).

Günün atasözü/deyimi :
abdala "kar yağıyor" demişler, "titremeye hazırım (durmuşum)" demiş
Varlıklılar için sıkıntı olabilecek bir durum, yoksullar için söz konusu bile olmaz.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 25 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/09/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
istidlal , -li isim Arapça (istidla:li, l ince okunur) eskimiş 1. Bir konuda kanıtlara dayanarak sonuç çıkarma. 2. mantık Çıkarım.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
marşandiz Fransızca marchandise "Yük taşımada kullanılan tren, yük katarı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yük treni karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, marşandiz yerine, yük treni sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Gelenekleşmiş olan T.C. (Türkiye Cumhuriyeti) ve T. (Türkçe) kısaltmalarının dışında büyük harflerle yapılan kısaltmalarda nokta kullanılmaz.

Günün atasözü/deyimi :
yüreği boğazına tıkanmak
Sıkılmak, üzülmek, dertlenmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 26 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/09/2011
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
reddihâkim isim Arapça (re'ddihâkim) hukuk Hâkimi istememe, kabul etmeme, reddetme.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
matador Fransızca "Boğa güreşi yapan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca boğa güreşçisi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, matador yerine, boğa güreşçisi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tırnak içinde verilen cümlenin içinde yeniden tırnağa alınması gereken bir sözü göstermek için tek tırnak kullanılır: Edebiyat öğretmeni "Şiirler içinde 'Han Duvarları' gibisi var mı?" dedi ve Faruk Nafiz'in bu güzel şiirini okumaya başladı.

Günün atasözü/deyimi :
gözden nihan olmak
Ortadan çekilmek veya görünmez olmak, kaybolmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 27 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/09/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sıhhi sıfat Arapça (sıhhi:) Sağlıkla ilgili, sağlığa yarar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
prodüktivite Fransızca productivité "Verilen emeğe ve yapılan masrafa oranla üretilen miktar, ürün verme gücü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca üretkenlik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, prodüktivite yerine, üretkenlik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bilimsel çalışmaların kaynaklar bölümünde makale başlıkları tırnak içinde yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
eli dursa ayağı durmaz
Kıpırdak, hareketli (kimse).
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 28 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/09/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
turnagözü isim (turna'gözü) 1. Berrak ve parlak sarı. 2. sıfat Bu renkte olan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
prolog Fransızca prologue "Bir eserde asıl konu olarak ele alınan olaylardan önce, geçmiş birtakım başka olguları anlatan ilk bölüm." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ön deyiş karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, prolog yerine, ön deyiş sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap adları ve yazı başlıkları cümle içerisinde tırnak içine alınır: Yahya Kemal'in bazı şiirleri "Kendi Gök Kubbemiz" adı altında çıktı. -Ahmet Hamdi Tanpınar.

Günün atasözü/deyimi :
dev gibi
İri ve korkunç.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/09/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
beğenmek (-i) 1. İyi veya güzel bulmak: "Biz çocuklar evimizi çok beğendik." -Ayla Kutlu. 2. (nesnesiz) Benzerleri arasından birini seçip ayırmak: "Kimseleri beğenmediğinden çok geç evlendi." -Elif Şafak. 3. Onaylamak, kabul etmek, tasvip etmek.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
stres İngilizce stress "Ameliyat şoku, soğuk, coşku vb. etkenlerin organizmada oluşturduğu bozuklukların tümü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ruhsal gerilim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, stres yerine, ruhsal gerilim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bazı ölçü birimlerinin Türkçede yazılışları farklı da olsa bunların uluslararası kısaltmaları kullanılır: cm (santimetre), g (gram), l (litre).

Günün atasözü/deyimi :
yakadan geçirmek
eskimiş Evlatlığa kabul etmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 30 Eylül 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/09/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mütedair sıfat Arapça (müteda:ir) Ait, için, dolayı, üzerine, ... ile ilgili: "Bu meseleye mütedair verdiğim cevapları, şu suretle hülasa edebilirim." -Atatürk.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
stratosfer Fransızca stratosphére "gök bilimi Yer atmosferinin 10-60 kilometre yükseklikleri arasında kalan katmanı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kat yuvarı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, stratosfer yerine, kat yuvarı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yazıda satır başına alınan konuşmaları göstermek için uzun çizgi kullanılır: "Frankfurt'a gelene herkesin sorduğu şunlardır:" Eski şehri gezdin mi?" Rothschild'in evine gittin mi?" Goethe'nin evini gezdin mi?" -Ahmet Haşim.

Günün atasözü/deyimi :
engel çıkarmak
Bir işin yapılmasını zorlaştırmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 02 Ekim 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/10/2011
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bityeniği isim (bi'tyeniği) Bir işin gizli kalmış kötü ve aksak yanı, kuşkulu bir nokta, kurtyeniği: "O zaman da denizde sakal ağartmış olanların çoğu bu işte bir bityeniği var diye işkillenmişler" -Halikarnas Balıkçısı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
adaptör Fransızca adapteur "Aygıtın kullanabileceği düzeye göre elektrik akımını ayarlayan alet" anlamındaki bu söz için Kurumumuzca uyarlayıcı karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, adaptör yerine, uyarlayıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Konuşmalar tırnak içinde verildiğinde uzun çizgi kullanılmaz:
Arabamız tutarken Erciyes'in yolunu:
"Hancı dedim, bildin mi Maraşlı Şeyhoğlu'nu?"
(Faruk Nafiz Çamlıbel)

Günün atasözü/deyimi :
liyakat göstermek
Başarmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 02 Ekim 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/10/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
lapçın Farsça isim (l ince okunur) eskimiş Tabanı meşinden olan mest, edik: "Sarığı ile cübbesi ve lapçınları ile tam bir hoca efendi idi." -Tarık Buğra.
 
Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
aferist Fransızca affairiste "Çıkarı için hileye başvuran kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dalavereci karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, aferist yerine, dalavereci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Fizik, matematik vb. alanlarda birimler arası orantıları gösterirken eğik çizgi kullanılır: g/sn (gram/saniye)
 
Günün atasözü/deyimi :
aynı potada erimek
Benzer konuları ve sorunları birlikte düşünmek veya değerlendirmek.
Deyim 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Ekim 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/10/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dalgınlık, -ğı isim 1. Dalgın olma durumu: "Kendisine bir dalgınlık ve unutkanlık gelmiş." -Peyami Safa. 2. Dalgınca davranış: "Hamal benim dalgınlığımdan istifade ederek birdenbire bir kedi gibi fırladı ve koşmaya başladı." -Kemal Bilbaşar. 3. Derin uyku durumu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
afiş Fransızca affiche "Bir şeyi duyurmak veya tanıtmak için hazırlanan, kalabalığın görebileceği yere asılmış, genellikle resimli duvar ilanı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ası karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, afiş yerine, ası sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Türkçe kökenli kelimelerde bugün uzun ünlü yoktur. Uzun ünlü, Arapça ve Farsçadan Türkçeye giren kelimelerde görülür: adalet (ada:let), beraber (bera:ber), ifade (ifa:de), kaide (ka:ide), numune (numu:ne), sade (sa:de), şair (şa:ir). Bu uzun ünlüler yazıda herhangi bir işaretle gösterilmez.

Günün atasözü/deyimi :
dilencinin torbası dolmaz
Şundan bundan yardım dileyerek geçinmeye çalışanların istekleri bitmez.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 06 Ekim 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/10/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dışa vurum isim felsefe Ruhsal olayların belli işaret veya tasvirlerle yansıtılması, insan ruhunun algılanabilecek biçimde kendini dışa yansıtması, ifade, dış vurum: "Savaşlar girdi araya; cinselliğin pek yırtık dışa vurumları kapladı dünyayı." -Selim İleri.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
afişe Fransızca affiché "ekonomi Açıklama yapılmış olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca açıklanmış karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, afişe yerine, açıklanmış sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan da, de ayrı yazılır: Kızı da geldi gelini de.

Günün atasözü/deyimi :
zamanı avlamak
Uygun zamanı bulmak.
Deyim 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 06 Ekim 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/10/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
durak, -ğı isim 1. Tren, tramvay, otobüs, minibüs vb. genel taşıtların durmak zorunda olduğu veya durabileceği yer: "İlk durakta otobüsten atlayarak geriye döndüm." -Sait Faik Abasıyanık. 2. Çok sayıda taksinin bir arada çalıştığı ve bağlı olduğu işletme. 3. Kısa bir süre konaklanacak, durulacak yer: "Sonraki durağımız sebzeci Mecit’in dükkânıydı." -Ayşe Kulin. 4. dil bilimi Konuşmada, anlamın gerektirdiği biçimde kelimeler arasındaki ses kesintisi. 5. edebiyat Hece ölçüsüyle yazılmış şiirlerde ölçü kalıpları içindeki durma yerleri. 6. müzik Bir ölçü uzunluğunda susma. 7. eskimiş Cümle sonundaki nokta. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fenomen Fransızca phénomène "1. Önemli tarihsel olgu. 2. felsefe Duyularla algılanabilen her şey." anlamlarındaki sözün ilk anlamı için Kurumumuzca olay; ikinci anlamı için de görüngü karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fenomen yerine, olay ve/veya görüngü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Heceleri göstermek için kısa çizgi kullanılır: a-raş-tır-ma, bi-le-zik, du-ruş-ma, ku-yum-cu-luk, ya-zar-lık.

Günün atasözü/deyimi :
yerle bir etmek
Temeline kadar yok etmek, tahrip etmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 07 Ekim 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/10/2011
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
elçi isim 1. Bir devleti başka bir devlet katında temsil eden kimse, sefir. 2. Bir uzlaşma sağlamak veya iş bitirmek için birinin yanına gönderilen kimse. 3. din bilgisi. Peygamber.
 
Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fermantasyon Fransızca fermentation "kimya Organik maddelerin bazı mikroorganizmalarca salgılanan enzimler etkisiyle uğradığı değişiklik." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca mayalanma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fermantasyon yerine, mayalanma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tırnak içindeki alıntının sonunda bulunan işaret (nokta, soru işareti, ünlem işareti vb.) tırnak içinde kalır: "İzmir üzerine dünyada bir şehir daha yoktur!" diyorlar. (Yahya Kemal Beyatlı)

Günün atasözü/deyimi :
değirmen taşının altından diri çıkar
En ağır şartlarda bütün güçlükleri yener.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 07 Ekim 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/10/2011
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
feraset Arapça isim (fera:set) ruh bilimi eskimiş 1. Anlayış, seziş, sezgi: "Diplomatça bir ferasetle söylemek istediğini anlayıveriyordum." -Aka Gündüz. 2. Zekâ.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fermejüp Fransızca fermé-jup "Üzerinde dikili bulundukları şeyin iki kenarını üst üste getirerek birleştirmeye ve tutturmaya yarayan, iki parçadan yapılmış metal nesne." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çıtçıt karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fermejüp yerine, çıtçıt sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bir yazıdaki maddelerin sıralanmasında veya bir çizelgede alt alta gelen aynı sözlerin, söz gruplarının ve sayıların tekrar yazılmasını önlemek için denden işareti kullanılır.

Günün atasözü/deyimi :
saçına başına bakmadan
İlerlemiş yaşına yakışmayacak biçimde.
Deyim 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 08 Ekim 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/10/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hünkâr Farsça isim (hünkâ:rı) tarih Osmanlılarda yalnız padişahlar için kullanılan bir unvan: Hünkâr dairesi. Hünkâr yaveri. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fiction İngilizce "sinema Gerçek olmayan olay ve kahramanlardan oluşan eser." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kurgu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fiction yerine, kurgu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için kullanılan ünlem işareti yay ayraç içine alınır.

Günün atasözü/deyimi :
pula dönmek
Değersizleşmek.
Deyim 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Ekim 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/10/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
içtihat, -dı Arapça isim (içtiha:dı) 1. hukuk Yasada veya örf ve âdet hukukunda uygulanacak kuralın açıkça ve tereddütsüz olarak bulunmadığı konularda, yargıcın veya hukukçunun düşüncelerinden doğan sonuç. 2. eskimiş Görüş, özel görüş, anlayış, kavrayış: Benim içtihadım öyledir. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
mezoderm Fransızca mésoderme "anatomi Dış deri ve iç deri arasındaki hücre katmanı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca orta deri karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, mezoderm yerine, orta deri sözcüğünü kullanacağız.
 
Bir yazım kuralı :
Başbakanlık, Rektörlük vb. sözlere ünlüyle başlayan bir ek getirildiğinde Başbakanlığa, Rektörlüğe vb. biçiminde yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
laf çakmak (çarptırmak, dokundurmak)
Üstü kapalı bir biçimde karşısındakine bir şeyler ima etmek.
Deyim 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Ekim 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/10/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü:
istikrar Arapça isim (istikra:rı) 1. Aynı kararda, biçimde sürme, kararlılık, stabilizasyon: "Devletini, sağlam bir iman ve istikrar müessesesi olarak teşkilatlandırmıştır." -Semiha Ayverdi. 2. Yerleşme, oturma, stabilizasyon. 3. mecaz Denge, stabilizasyon. 4. ekonomi Ödemeler dengesinde, istihdamda düzen, stabilizasyon.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık:
migren Fransızca migraine "tıp Kusma, mide bulantısı ile görülen, sempatik sinir sistemi dengesinin bozulmasından ileri gelen baş ağrısı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yarım baş ağrısı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, migren yerine, yarım baş ağrısı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı:
Gök bilimiyle ilgili adlara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Jüpiter'den, Venüs'ü, Halley'in, Merih'e, Büyükayı'da, Yedikardeş'ten, Samanyolu'nda.

Günün atasözü/deyimi:
havasını bulmak
Keyiflenmek, neşelenmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Ekim 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/10/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
iştirakçi isim 1. Ortaklık eden, ortak olan. 2. Sosyal güvenlik bakımdan bir sandık vb. bir kuruma bağlı olan memur, işçi. 3. Katılımcı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
mikser İngilizce mixer "teknik Pişirmeden önce malzemeyi çırpan, karıştıran elektrikli alet." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çırpıcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, mikser yerine, çırpıcı sözcüğünü kullanacağız.
 
Bir yazım kuralı :
Saray, köşk, han, kale, köprü, anıt vb. adlara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Dolmabahçe Sarayı'nın, Çankaya Köşkü'ne, Sait Halim Paşa Yalısı'ndan, Ankara Kalesi'nden, Horozlu Han'ın, Galata Köprüsü'nün, Bilge Kağan Abidesi'nde, Çanakkale Şehitleri Anıtı'na

Günün atasözü/deyimi :
bir yiyip bin şükretmek
Kötü durumda olanlara bakarak kendi durumunun değerini bilmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 13 Ekim 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/10/2011
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kalandır isim Dokunmuş kumaş ve bezleri buhar altında veya belli bir ısıda silindir arasından geçirerek ütüleme, parlatma, istenilen boy ve ene göre çektirip germe. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
bold İngilizce "bilişim Yazı karakterinin daha belirgin olarak yazılmış biçimi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca koyu karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, bold yerine, koyu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap, dergi, gazete ve sanat eseri (tablo, heykel, müzik vb.) adlarına gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Nutuk'ta, Safahat'tan, Kiralık Konak'ta, Sinekli Bakkal'ı, Hürriyet'te, Resmî Gazete'de, Onuncu Yıl Marşı'nı, Yunus Emre Oratoryosu'nu, Atatürk Uluslararası Barış Ödülü'nü.

Günün atasözü/deyimi :
yüze duramamak
Birinin hatırından çıkamamak, birinin hatırını kıramamak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 13 Ekim 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/10/2011
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kanun Arapça (I) isim (ka:nu:nu) hukuk 1. Yasa. 2. Geçerli olan kural: "Dünyanın en büyük kanunu, nefsini müdafaa ve muhafaza etmek için karnını doyurmaktır." -A. Ş. Hisar.
(II) isim (ka:nu:nu) müzik Dikdörtgen biçiminde, bir köşesi kesik, yassı bir sandık üzerine gerilmiş tellerden oluşan, tırnak adı verilen çalgıçlarla çalınan ince saz çalgısı: Kanunun ilk kez Farabi tarafından yapıldığı söylenir. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
botanik Fransızca botanique "Bitkileri inceleyen bilim kolu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca bitki bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, botanik yerine, bitki bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"Ya da" sözü ancak cümlede "ya" kullanımı varsa kullanılabilir, "veya" sözü yerine kullanılamaz.

Günün atasözü/deyimi :
cesaret vermek
Birinin yılgınlığını gidermek, birini yüreklendirmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Ekim 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/10/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kesedar Farsça isim (keseda:rı) eskimiş 1. Zengin kimselerin parasını yöneten ve gerekli harcamaları yapan kimse, vekilharç. 2. Esnafın gelirlerini toplayan kimse. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
broker İngilizce "ekonomi Müşteri ile borsa acenteleri arasında menkul değerlerin alım satımına aracılık eden gerçek veya tüzel kişi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca borsa simsarı karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, broker yerine, borsa simsarı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Belli bir kanun, tüzük, yönetmelik kastedildiğinde büyük harfle yazılan kanun, tüzük, yönetmelik sözlerinin ek alması durumunda kesme işareti kullanılır: Bu Kanun'un 17. maddesinin c bendi... Yukarıda adı geçen Yönetmelik'in 2'nci maddesine göre... vb.

Günün atasözü/deyimi :
çarşaf gibi
Dalgasız, dümdüz ve durgun (deniz, göl).
Deyim 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 16 Ekim 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/10/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kovalamak (-i) 1. Kovmak. 2. Kaçanın arkasından koşmak, yakalamaya çalışmak: "Kendilerini kovalayanlardan kurtulmalarına rağmen tehlike henüz geçmiş değildi." -İhsan Oktay Anar. 3. mecaz Bir şeyin arkasına düşüp elde etmeye veya bir sonuca bağlamaya çalışmak, izlemek, takip etmek: "Olayların ardı arası kesilmez. Hepsi birbirini kovalar." -Necip Fazıl Kısakürek. 4. spor Yarışta, kaçmakta olan koşucu veya koşucuları yakalamaya çalışmak. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
check-in İngilizce "Otelde kalınacak odanın, uçakta oturulacak yerin belirlenmesi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca giriş işlemi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, check-in yerine, giriş işlemi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Hayvanlara verilen özel adlara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Sarıkız'ın, Karabaş'a, Pamuk'u, Minnoş'tan.

Günün atasözü/deyimi :
hava değiştirmek
İklimi değişik bir yere gidip bir süre oturmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 16 Ekim 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/10/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kuşku isim 1. Bir olguyla ilgili gerçeğin ne olduğunu kestirememekten doğan kararsızlık, kuruntu, işkil, şüphe, acaba: "Bütün bunlar hatırlanınca onun zaten bilinen ve kabul edilen samimiyeti kuşku konusu yapılmazdı." -Tarık Buğra. 2. ruh bilimi Başkalarının iyi niyet ve amaçlarını kötüye yorarak işkillenme duygusu. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
cheese cake İngilizce "İnce kek dilimi üzerine krem peynir ve kremayla hazırlanıp üzeri değişik malzemelerle süslenen bir tür tatlı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca peynirli kek karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, cheese cake yerine, peynirli kek sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan ki ayrı yazılır: demek ki, kaldı ki, bilmem ki.

Günün atasözü/deyimi :
kül ufak olmak
Çok küçük parçalara ayrılmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 17 Ekim 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/10/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mitral darlığı isim tıp Kanın kulakçıktan karıncığa geçişini zorlaştıran mitral kapakçığının iki parçasının kısmen birbirine kaynaması. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
coffee shop İngilizce "Kahve içilen yer." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kahveevi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, coffee shop yerine, kahveevi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bulunma durumu eki getirildiği kelimeye bitişik yazılır: yolda (yol-da) kalmak.

Günün atasözü/deyimi :
iyiliğe iyilik her kişinin kârı, kötülüğe iyilik er kişinin kârı
İyiliğe karşı iyiliği herkes yapabilir, önemli olan kötülüğe karşı iyilik yapabilmektir.
Atasözü 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 18 Ekim 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/10/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
muris Arapça sıfat (mu:ris) eskimiş Miras bırakan. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
cohabitation Fransızca "Birlikte oturma, bir arada yaşama." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca birlikte yaşama karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, cohabitation yerine, birlikte yaşama sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sayılara getirilen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılır: 1985'te, 8'inci madde, 2'nci kat; 7,65'lik, 9,65'lik.

Günün atasözü/deyimi :
elifi mertek sanmak
Çok cahil olmak.
Deyim 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 19 Ekim 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/10/2011
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yasama gücü isim hukuk Türkiye Büyük Millet Meclisinin yasa yapma, yasa koyma, değiştirme ve kaldırma yetkisi, yasama hakkı, yasama yetkisi, yasama kuvveti, teşrii kuvvet, teşri kuvveti: "Her devletin ilk ve temel yasası, yasama gücünü düzenleyen yasadır." -Cemil Meriç. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
data İngilizce "Bilgi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca veri karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, data yerine, veri sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birden fazla kelimeden oluşan sayılar ayrı yazılır: iki yüz, üç yüz altmış beş.

Günün atasözü/deyimi :
tekerine (tekerinin önüne) taş koymak
Birinin yolunda giden işini aksatan, engelleyen davranışta bulunmak, tekere çomak sokmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 20 Ekim 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/10/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
semahane Arapça + Farsça isim (sema:ha:ne) Mevlevi tekkelerinde dervişlerin sema yaptıkları özel bölüm. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dealing İngilizce "ticaret Satıcı ile alıcı arasında yapılan ve bir malın alıcıya verilmesi ve bunun karşılığında bir fiyat, bir değer alınması yoluyla yapılan işlem." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca satım karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, dealing yerine, satım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Para ile ilgili işlem ve senet, çek vb. ticari belgelerde geçen sayılar bitişik yazılır: 650,35 (altıyüzelliTLotuzbeşkr).

Günün atasözü/deyimi :
bir kenarda durmak
Gerektiği zaman kullanmak üzere hazırda tutmak.
Deyim 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Ekim 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/10/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
süzek, -ği isim 1. halk ağzında. Süzgeç. 2. sinema Işığın önüne konulan, ince kumaş veya tülden yarı saydam yayındırıcı. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dedektör Fransızca détecteur "Gaz, mayın, radyoaktif mineral, manyetik dalga vb.ni bulmaya, tanımaya yarayan cihaz." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca algılayıcı karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, dedektör yerine, algılayıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Şiirde seslerin ölçü dolayısıyla düştüğünü göstermek için kesme işareti kullanılır: Bir ok attım karlı dağın ardına / Düştü n'ola sevdiğimin yurduna / İl yanmazken ben yanarım derdine / Engel aramızı açtı n'eyleyim (Karacaoğlan)

Günün atasözü/deyimi :
su götürür yeri olmamak
Başka türlü yorumlanacak bir yönü bulunmamak.
Deyim 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 22 Ekim 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/10/2011
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şipşak zarf (şi'pşak) teklifsiz konuşmada. 1. Çabucak: "Eğer siz bana haftada iki defa gelseniz ikinci hafta şipşak kim olduğunuzu söylerim." -Burhan Felek. 2. Şipşakçı.
 
Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
mouse İngilizce "bilişim Düz bir yüzey üzerinde yuvarlanan bir top aracılığıyla imlecin hareketini sağlayan elektronik araç." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca fare karşılığı önerilmiştir.
 
Bundan sonra demek ki, mouse yerine, fare sözcüğünü kullanacağız.
 
Bir yazım kuralı :
Noktasız yapılan kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılır: TBMM'nin, TDK'nin, BM'de, ABD'de, TV'ye
 
Günün atasözü/deyimi :
yüzüne bakmaya kıyamamak
Biri çok güzel olmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Ekim 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/10/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
uyum isim 1. Bir bütünün parçaları arasında bulunan uygunluk, ahenk: "Gerçekten de sonsuz bir sessizlik, bir uyum, bir şiir sarmıştı ortalığı." -Neziha Araz. 2. Toplumsal çevreye veya bir duruma uyma, uyum sağlama, intibak, entegrasyon. 3. biyoloji Bir cismin görüntüsünü tam ağ tabaka üzerine düşürebilmek için göz merceğinin dışbükeylik derecesini çoğaltıp azaltması olayı, mutabakat. 4. dil bilgisi Ortak özellikleri açısından sesler arasındaki uygunluk, harmoni.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
motivasyon Fransızca motivation "1. İsteklendirmek işi. 2. Güdülemek işi." anlamlarındaki bu söz için Kurumumuzca isteklendirme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, motivasyon yerine, isteklendirme sözcüğünü kullanacağız.
 
Bir yazım kuralı :
Organ adlarıyla yapılan ikilemelerde kelimenin ikinci hecesindeki dar ünlü düşmez: ağız ağıza, omuz omuza.

Günün atasözü/deyimi :
gönül okşamak
Birini hoş bir söz veya davranışla sevindirmek, iltifat etmek.
Deyim 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Ekim 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/10/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yapışık sfat 1. Bir yere yapışmış olan: Zarfa yapışık pullar. 2. Fizyolojik yönden birbirlerine bağlı olarak doğan. 3. mecaz Sürekli bir arada bulunan: "Yapışık hemşireler gibi dünyaya beraber gelmişlerdi." -Hüseyin Cahit Yalçın. 4. Dokunan, değen: "Lavabonun duvara yapışık kıyısının üstüne konmuş bir diş fırçası gösteriyordu." -Çetin Altan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
aglütinasyon Fransızca agglutination "biyoloji Bir hastalığa karşı aşılanmış olan veya hastalık geçirmiş bir canlının kanında bulunan maddenin, hastalığın mikroplarını küme durumuna getirme olayı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kümeleşim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, aglütinasyon yerine, kümeleşim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kişi adlarından sonra gelen saygı sözlerine getirilen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılır: Nihat Bey'e, Ayşe Hanım'dan, Mahmut Efendi'ye, Enver Paşa'ya vb.

Günün atasözü/deyimi :
kapıda kalmak
İçeri girememek.
Deyim 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Ekim 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/10/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yasak, -ğı isim 1. Bir işin yapılmasına karşı olan yasal veya yasa dışı engel, memnuiyet: İçki yasağı. Av yasağı. 2. sıfat Yapılmaması istenmiş olan, yok, memnu, haram: "Bizim çocukluğumuzun şiirlerinde neşe yasak denecek kadar ayıptı." -Falih Rıfkı Atay. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
profil Fransızca "1. Bir şeyin ön, arka, alt ve üst dışında kalan bölümü. 2. Bir cismin düşey kesiti." anlamlarındaki sözün ilk anlamı için Kurumumuzca yan; ikinci anlamı için de yanay karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, profil yerine, yan ve/veya yanay sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru eki gelenekleşmiş olarak ayrı yazılır: Sen de mi geldin?

Günün atasözü/deyimi :
yüreğini eritmek (sızlatmak)
Birini çok üzmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Ekim 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/10/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zinhar Farsça zarf (zi'nhar) eskimiş Asla: "Fakat adını zinhar benden öğrenemeyeceksin." -Reşat Nuri Güntekin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
projektör Fransızca projecteur "1. Karanlıkta bir hedefi aydınlatmak için kullanılan dar, uzun bir ışın demeti çıkaran ışık kaynağı. 2. Bir film veya belgenin ışık kaynağından çıkan ışınlarla ekran veya perde üzerinde görüntüsünü oluşturulan alet." anlamlarındaki sözün ilk anlamı için Kurumumuzca ışıldak; ikinci anlamı için de yansıtım aygıtı karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, projektör yerine, ışıldak ve/veya yansıtım aygıtı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge ve genelge adlarına gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Millî Eğitim Temel Kanunu'na, Medeni Kanun'un, Atatürk Uluslararası Barış Ödülü Tüzüğü'nde, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği'nin.

Günün atasözü/deyimi :
zahmetsiz rahmet olmaz
Sıkıntı, güçlük çekmeden iyi ve güzel işler başarılamaz.
Atasözü 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Ekim 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/10/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zan, -nnı Arapça isim Sanı: "Kapıyorum zannıyla kilitlemişim, diyordu." -Mithat Cemal Kuntay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
propaganda İtalyanca "Bir öğreti, düşünce veya inancı başkalarına tanıtmak, benimsetmek ve yaymak amacıyla söz, yazı vb. yollarla gerçekleştirilen çalışma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yaymaca karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, propaganda yerine, yaymaca sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dilimizde sert ünsüzle biten kelimelere gelen ekler sert ünsüzle başlar: aş-çı, bas-kı, geç-tim, ipek-çi, süt-çü.

Günün atasözü/deyimi :
söz ayağa düşmek
Bir sorun, karışmaları gerekmeyen veya yetkisiz ve sorumsuz kimselerin görüş bildirdikleri duruma gelmek.
Deyim 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Ekim 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/10/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yüzgeç, -ci isim 1. Balıklarda ve yüzen memelilerde karın ve göğüste çift, sırt, kuyruk ve anüste tek olarak bulunan, hareketi ve dengeyi sağlayan organ. 2. sıfat hlk. Suda iyi yüzen (kimse veya hayvan). 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
prospektüs Fransızca prospectus "İlaçların bileşimi, yan etkileri vb. ile nasıl kullanılacağını anlatan bilgileri içeren tanıtma yazısı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tanıtmalık karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, prospektüs yerine, tanıtmalık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yer adlarında ilk isimden sonra gelen deniz, nehir, göl, dağ, boğaz vb. tür bildiren ikinci isimler büyük harfle başlar: Ağrı Dağı, Çanakkale Boğazı, Dicle Irmağı, Van Gölü..

Günün atasözü/deyimi :
gözden uzaklaşmak
Ayrılıp başka yere gitmek, görünmez olmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Ekim 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/10/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yatır isim Doğaüstü gücü bulunduğuna ve insanlara yardım ettiğine inanılan kimsenin mezarı. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
siesta İspanyolca siesta "Genellikle öğle yemeğinden sonraki kısa süreli uyku." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca öğle uykusu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, siesta yerine, öğle uykusu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"ile" ayrı olarak yazılabildiği gibi kelimelere eklenerek de yazılabilir: bulutla veya bulut ile.

Günün atasözü/deyimi :
anca beraber, kanca beraber
İki veya daha çok kişi yaptıkları iş kötü de gitse birbirlerinden ayrılmamalıdırlar.
Atasözü 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 31 Ekim 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/10/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tehlike Arapça tehluke isim 1. Büyük zarar veya yok olmaya yol açabilecek durum, muhatara: "Görülüyor ki atom harbi tehlikesi şimdiden tesirini göstermeye başlamıştır."
2. Gerçekleşme ihtimali bulunan fakat istenmeyen sakıncalı durum: "Ketumdur, katlandığı acıları, atlattığı tehlikeleri sergilemeyi hiç sevmez." -Attila İlhan. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sibernetik Fransızca cybernétique "Canlılarda ve makinelerde kontrol, iletişim ve işleyişi inceleyen bilim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca güdüm bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sibernetik yerine, güdüm bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki noktadan sonra gelen cümleler büyük harfle başlar: Menfaat sandalyeye benzer: Başında taşırsan seni küçültür, ayağının altına alırsan yükseltir. (Cenap Şahabettin)

Günün atasözü/deyimi :
ufkunu genişletmek
Görüş alanını genişletmek, daha geniş, daha fazla bilgi ve görüş edinmek.
Deyim 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 31 Ekim 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 31/10/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
müdara Arapça isim (müda:ra:) eskimiş Yüze gülme, yüze gülücülük, dost gibi görünme.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sezon Fransızca saison "1. Yılın, güneşten ısı, ışık alma süresi ve dolayısıyla iklim şartları bakımından farklılık gösteren dört bölümünden her biri. 2. Herhangi bir şeyin etkinlik dönemi." anlamlarındaki bu söz için Kurumumuzca mevsim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sezon yerine, mevsim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özel adlar yerine kullanılan "o" zamiri cümle içinde büyük harfle yazılmaz.

Günün atasözü/deyimi :
aklınla rezil olursun, aklınla vezir olursun
Aklını iyi kullanan saygı görür, kullanmayan kendini küçük düşürür.
Atasözü 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Kasım 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/11/2011
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
âdet Arapça isim (a:det) 1. toplum bilimi. Görenek: "Bayram tebriği bir güzel âdettir." -Burhan Felek. 2. Topluluk içinde eskiden beri uyulan kural, töre. 3. Aybaşı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
aforoz Rumca "1. Hristiyanlıkta kilise tarafından verilen cemaatten kovma cezası. 2. Darılıp biriyle konuşmama, ilgiyi kesip kendinden uzaklaştırma." anlamlarındaki bu söz için Kurumumuzca toplum dışılama karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, aforoz yerine, toplum dışılama sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki veya daha çok kelimenin birleşmesinden oluşmuş kişi adları, soyadları ve lakaplar bitişik yazılır: Birol; Adıvar, Boynueğri Mehmet Paşa.

Günün atasözü/deyimi :
beynine girmek
Herhangi bir konuda birisini yönlendirmek, ikna etmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Kasım 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
adamcıl sıfat İnsandan ürkmeyen, insana alışmış olan, insana sokulan, sıcakkanlı, munis: "Hem de ne adamcıldır, ne candır, bilseniz." -Yakup Kadri Karaosmanoğlu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
agorafobi Fransızca agoraphobie "tıp Bazı kişilerin alan, park, sokak vb. açık alanlarda duydukları ürkeklik hastalığı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca alan korkusu karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, agorafobi yerine, alan korkusu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"m" ile yapılmış ikilemeler ayrı yazılır: çocuk mocuk, kitap mitap.

Günün atasözü/deyimi :
boğazını yırtmak
Olanca gücüyle bağırmak.
Deyim 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Kasım 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
adi defter isim ticaret Bir işletmenin veya ticarethanenin yaptığı işlemlerinin, muhasebe kayıtlarının geçirildiği ticari defter.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
akreditasyon Fransızca accreditation "Denk olma durumu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca denklik karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, akreditasyon yerine, denklik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sonu sert ünsüzle biten alıntı kelimeler ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında kelime sonundaki sert ünsüzler yumuşar: bent / bendi, standart / standardı.

Günün atasözü/deyimi :
lakırtıyı ağzına tıkamak
Birinin sözünü bitirmesine imkân vermeden onu ters bir karşılıkla susmak zorunda bırakmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Kasım 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
adli tatil isim hukuk Kanunda belirlenen durumların dışında, hiçbir adli işlemin yapılmadığı süre: "Üstelik adli tatil olduğu için hak sahipleri bekleşirler." -Burhan Felek. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
akrobasi Fransızca acrobatie "Cambazın işi veya mesleği." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca cambazlık karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, akrobasi yerine, cambazlık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan ve ayrı yazılan da / de hiçbir zaman ta / te biçiminde yazılmaz.

Günün atasözü/deyimi :
şimşek çakmadan gök gürlemez
1. Meydana gelmemiş bir olayın yankısı olmaz. 2. Bir gürültü kopmadan önce belirtileri görülür.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Kasım 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
âlâ Arapça sıfat (a:lâ:) İyi, pekiyi: "Beni Konya Lezzet Lokantasına götürdü, âlâ bir öğle yemeği çekti." -Halide Edip Adıvar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
aksiyom Fransızca axiome "mantık Kendiliğinden apaçık ve bundan dolayı öteki önermelerin ön dayanağı sayılan temel önerme." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca belit karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, aksiyom yerine, belit sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Pekiştirmeli sıfatlar bitişik yazılır: büsbütün, güpegündüz, sırılsıklam, yemyeşil.

Günün atasözü/deyimi :
başına devlet (talih) kuşu konmak
Beklemediği büyük bir nimeti ele geçirmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Kasım 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
aparmak (-i) halk ağzında. 1. Alıp götürmek: "Geçme namert köprüsünden, ko aparsın su seni." -Evliya Çelebi. 2. argo Gizlice almak, alıp kaçmak, çalmak: "Sözü geçen para ehemmiyetsiz bir şeydi ve müdür muavini, onu çok ustalıkla aparmıştı." -Haldun Taner.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
akselerometre Fransızca accéléromètre "fizik Bir hareketin ivme niceliğini belirten, taşıtın hızlanmasından doğan sarsıntıları, titreşimleri gösteren araç." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ivmeölçer karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, akselerometre yerine, ivmeölçer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dört veya daha çok basamaklı sayıların kolay okunabilmesi amacıyla içinde geçen bin, milyon, milyar ve trilyon sözleri yazıyla gösterilebilir: 1 milyar 500 milyon kişi.

Günün atasözü/deyimi :
gezen kurt aç kalmaz
Geçimini sağlamak için gezip dolaşan, şuraya buraya başvuran kişi aç kalmaz.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Kasım 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
asabiyet Arapça isim eskimiş Sinirlilik: "Bu cemiyetin mevcudiyeti ve faaliyeti ordu mensuplarının asabiyetini tahrik ediyordu." -Atatürk. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
akvarist Fransızca aquariste "Bilim ve sanatı kullanarak akvaryum ortamında balık vb.ni besleyen kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca akvaryumcu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, akvarist yerine, akvaryumcu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki noktadan sonra cümle ve özel ad niteliğinde olmayan örnekler sıralandığında bunlar büyük harfle başlamaz: Bu eskiliği siz de çok evde görmüşsünüzdür: duvarlarda çiviler, çivi yerleri, lekeler...(Memduh Şevket Esendal)

Günün atasözü/deyimi :
gönül koymak
Gücenmek, alınmak, darılmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Kasım 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Avrupai sıfat (avrupa:i:) Avrupalılara özgü, Avrupalılara benzer, Avrupalılar gibi: "O yıllara göre hayli Avrupai sayılacak bir yaşam tarzı sergiliyordu." -Ayşe Kulin. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
albinos Fransızca albinos "Doğuştan boya maddesi bulunmadığı için kıllarında ve gözlerinde, bazen de derisinde ak olan (hayvan veya insan)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca akşın karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, albinos yerine, akşın sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Çift ünsüzle başlayan Batı kökenli alıntılar, ünsüzler arasına ünlü konulmadan yazılır: grup, Hristiyan, slogan.
 
Günün atasözü/deyimi :
aynı kapıya çıkmak
Sonuç bakımından fark etmemek, aynı sonuca varmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Kasım 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ayakaltı isim 1. Gelip geçenlerin çok olduğu yer: "Burası o kadar ayakaltı idi ki değme polis hafiyesinin aklına gelmezdi." -Aka Gündüz. 2. Ortalık: Kitabı ayakaltına bırakma.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
alkolmetre Fransızca alcoolmètre "kimya 1. Sıvılardaki alkol oranını ölçmeye yarayan cihaz. 2. İçilen alkol miktarını ölçmeye yarayan araç." anlamlarındaki bu söz için Kurumumuzca alkolölçer karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, alkolmetre yerine, alkolölçer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yabancı özel adlardan türetilmiş akım adları Türkçe söylenişlerine göre yazılır: Dekartçılık, Kalvenizm, Lütercilik.

Günün atasözü/deyimi :
külfete katlanmak
Sıkıntıya, zorluğa önem vermemek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Kasım 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
azınlık , -ğı isim 1. Bir toplulukta herhangi bir nitelik bakımından ayrı ve ötekilerden sayıca az olanlar, ekalliyet, çoğunluk karşıtı. 2. top. b. Bir ülkede ayrı soydan veya inançtan olan ve sayıca az bulunan topluluk, ekalliyet.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
amfibi Fransızca amphibie "1. biyoloji Hem suyun içinde hem de karada yaşayabilen canlılar. 2. Karada olduğu gibi suda da kullanılabilen (araba, tank, uçak vb. araç)." anlamlarındaki sözün ilk anlamı için Kurumumuzca iki yaşamlılar; ikinci anlamı için de yüzergeçer karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, amfibi yerine, iki yaşamlılar ve/veya yüzergeçer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Virgül birbiri ardınca sıralanan dildeki eş görevli kelime ve kelime gruplarının arasına konur: Zindana atılan mahkûmlar gibi titreşerek, haykırarak geri geri kaçmaya uğraşıyorduk. (Hüseyin Rahmi Gürpınar)

Günün atasözü/deyimi :
dağarcığındakini çıkarmak
Hazırladığı bir sözü söylemek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Kasım 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bağır, -ğrı isim 1. Göğüs: "Bak çorak tarlasında sabanına dayanmış / Geniş alnı güneşle, bağrı ateşle yanmış" -Faruk Nafiz Çamlıbel. 2. Ok yayı ve dağda orta bölüm. 3. anatomi Ciğer, bağırsak vb. vücut boşluklarında bulunan organların ortak adı, ahşa. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
amoralizm Fransızca amoralisme "felsefe Töreyi inkâr eden öğretilerin genel adı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca töre dışıcılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, amoralizm yerine, töre dışıcılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bilim ve bilgi sözleriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: dil bilimi, gök bilimi; dil bilgisi, halk bilgisi.

Günün atasözü/deyimi :
iletişim kurmak
Bilgi, haber vb. alışverişi yapmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Kasım 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bağdaşmak (-le) 1. Anlaşmak, uzlaşmak, uymak, imtizaç etmek: "Gerçekle bağdaşmayan ihtiraslar, insanın duygusunu hüzünden tedirginliğe hatta tiksintiye kadar zorluyor." -Tarık Buğra. 2. Çocuk oyunlarında arkadaş olmak. 3. (-e) Bağdaş kurup oturmak: "İçerde, peykelere bağdaşmış, sarıkları kirli, sakalları seyrek, kara sarı ihtiyarlar." -Attila İlhan. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ampermetre Fransızca ampèremètre "fizik Bir elektrik akımının şiddetini ölçmeye yarayan aygıt." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca akımölçer karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ampermetre yerine, akımölçer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Hane kelimesiyle oluşturulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: çayhane, dershane, kahvehane, yazıhane.

Günün atasözü/deyimi :
laf yakıştırmak
Konuşma sırasında yerinde söz söylemek, gerekeni ifade etmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Kasım 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bedhah Farsça sıfat eskimiş Başkasının kötülüğünü isteyen, kötü yürekli: "İstikbalde dahi seni bu hazineden mahrum etmek isteyecek dâhilî ve haricî bedhahların olacaktır." -Atatürk. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
amplifikatör Fransızca amplificateur "fizik Alçak veya yüksek frekanslı akımların yararlı etkilerini artırmaya yarayan araç." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yükselteç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, amplifikatör yerine, yükselteç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap, bildiri, makale vb.nde ana başlıktaki kelimelerin tamamı, alt başlıktaki kelimelerin ise yalnızca ilk harfleri büyük olarak yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
elleri (ellerin) dert görmesin
"Ellerine sağlık" anlamında kullanılan bir iyi dilek sözü.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Kasım 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
beraatizimmet Arapça (bera:atizimmet) hukuk Borçsuzluk.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
analizör Fransızca analyseur "Analiz yapan cihaz, aygıt veya organ." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çözümler karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, analizör yerine, çözümler sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki veya daha çok kelimeden oluşmuş il, ilçe, semt vb. yer adları bitişik yazılır: Çanakkale; Şebinkarahisar; Beşiktaş.

Günün atasözü/deyimi :
belini kırmak
Birini bir şeyi yapamaz duruma getirmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 17 Kasım 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bilgisayar isim bilişim Çok sayıda aritmetiksel veya mantıksal işlemlerden oluşan bir işi, önceden verilmiş bir programa göre yapıp sonuçlandıran elektronik araç, elektronik beyin. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
anekdot Fransızca anecdote "Kısa veya özlü anlatımı olan hikâye." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca hikâyecik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, anekdot yerine, hikâyecik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Deyimler ayrı yazılır: akıntıya kürek çekmek, çam devirmek.

Günün atasözü/deyimi :
telleyip pullamak
1. Birçok süsle süslemek. 2. mecaz Değerinden çok övmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 17 Kasım 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cambaz Farsça isim 1. Yerde ve tel, at, bisiklet, ip vb. üzerinde dengeye dayanan, tehlikeli, heyecan verici gösteriler yapan kimse, akrobat: "Önüne getirilen ata bir cambaz çevikliğiyle atladı." -Ömer Seyfettin. 2. At alıp satan veya yetiştiren kimse: "Bitişik komşumuz cambaz İbrahim -bizde at alıp satanlara cambaz derler- hacca gitti, geldi." -Mahmut Şevket Esendal. 3. Usta, becerikli kimse: Söz cambazı. 4. tar. Osmanlı Devleti'nde atlı olan ve savaşlarda padişahın önünde düşmana karşı ilk saldırıya geçen birlik. 5. sıfat mecaz Kurnaz, hileci, hilekâr: O cambaz adamdır, güvenilmez.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
anemi Fransızca anémie "tıp Kanda alyuvar sayısının ve hemoglobin miktarının azalmasından ileri gelen bir hastalık durumu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kansızlık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, anemi yerine, kansızlık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Batı kökenli alıntıların içindeki veya sonundaki g ünsüzleri olduğu gibi korunur: dogma, magma; arkeolog, monolog.

Günün atasözü/deyimi :
kafasını işletmek
Doğru ve iyi düşünmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 17 Kasım 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cıvıl cıvıl sıfat 1. Canlı, neşeli: "O oyunlar, o cıvıl cıvıl söyleyişler... Mezar derinliklerinden geliyordu onlar." -Tarık Buğra. 2. Hareketli, kalabalık: "Babam gençliğinde Viyana'da garson olarak çalışmış. Çok güzel, cıvıl cıvıl bir şehir olduğunu söylüyordu." -Nâzım Hikmet. 3. zarf Kuşlar cıvıltı ile ötüşerek: "Salon penceresinin önündeki kafesinde cıvıl cıvıl şakıyordu kanarya." -Elif Şafak. 4. zarf Canlı, hareketli olarak: "Cıvıl cıvıl söylediğin Türkü." -Cahit Sıtkı Tarancı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
animasyon Fransızca animation "sinema 1. Tek tek resimleri veya hareketsiz cisimleri gösterim sırasında hareket duygusu verebilecek bir biçimde düzenleme ve filme aktarma işi. 2. Otel, tatil köyü vb. turistik yerlerde konukları eğlendirmek için çeşitli oyunlar, gösteriler yapma." anlamlarındaki bu söz için Kurumumuzca canlandırma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, animasyon yerine, canlandırma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki heceli bazı kelimeler ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında ikinci hecelerindeki dar ünlüler düşer: bağır / bağrım, geniz / genzi; çevir- / çevril-.

Günün atasözü/deyimi :
kendi kabuğuna çekilmek
Dışarısı ile olan ilişkilerini kesmek, kimse ile görüşmemek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 18 Kasım 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/11/2011
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cıvıltı isim 1. Kuşların ötüşürken çıkardıkları sesin adı: "Her tarafından kuşların hoş cıvıltıları taşardı." -H. C. Yalçın. 2. mecaz Canlılık, ateşlilik: "Sesin cıvıltısı gitmiş, yerine hüzün konmuştu." -Tarık Buğra. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
animatör Fransızca animateur "Otel, tatil köyü vb. turistik yerlerde konukları eğlendirmek için çeşitli oyunlar, gösteriler yapan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca canlandırıcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, animatör yerine, canlandırıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İçeri, dışarı, ileri, şura, bura, ora, yukarı, aşağı gibi sözlerin ek aldıklarında sonlarında bulunan ünlü düşmez: içerde değil içeride, dışardan değil dışarıdan, ilerde değil ileride, şurda değil şurada, burda değil burada, orda değil orada, yukarda değil yukarıda, aşağda değil aşağıda.

Günün atasözü/deyimi :
demiri tavında dövmeli
Her iş zamanında ve uygun durumda yapılır.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 19 Kasım 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çenek, -ği isim bitki bilimi 1. Tohumda embriyoyu kaplayan etli bölüm: Bakla, fasulye gibi bitkilerin tohumlarında ikişer çenek bulunur. 2. hayvan bilimi. Kuşların gagasını oluşturan alt ve üst bölümlerden her biri. 3. hayvan bilimi. Böceklerde ağzın iki yanında bulunan parçalayıcı sert organ.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kartografya Yunanca "Harita ve bu haritalarda kullanılan işaretlerin özelliklerini araştıran, haritanın tasarım, basım ve kullanım yöntemlerini geliştirmeye yönelik araştırmalar yapan bilim dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca haritacılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kartografya yerine, haritacılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak ret, kabul ve teşvik bildiren kelimelerden sonra virgül konur: Peki, gideriz. Hayhay, memnun oluruz. Haydi, geç kalıyoruz.

Günün atasözü/deyimi :
soğukkanlı olmak
Kolayca, öfke, telaş ve heyecana kapılmamak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Kasım 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
destani Far. + Ar. sıfat (desta:ni:) edebiyat Destansı: "Selma Hanım onu seyrederken, âdeta destani bir rüyaya dalmış gibiydi." -Yakup Kadri Karaosmanoğlu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kibernetik Yunanca "Canlılarda ve makinelerde kontrol, iletişim ve işleyişi inceleyen bilim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca güdüm bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kibernetik yerine, güdüm bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru ekinden sonra gelen ekler, bu eke bitişik olarak yazılır: Okuyor muyuz? Güler misin, ağlar mısın?

Günün atasözü/deyimi :
kağnıyla tavşan avına çıkmak
Bir işi bitirmemek için bahane bulmak, ayak sürümek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Kasım 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dişbudak, -ğı isim (di'şbudak) 1. bitki bilimi Zeytingillerden, kerestesi sert ve değerli bir ağaç, demircik (Fraxinus excelsior). 2. sıfat Bu ağaçtan yapılmış: "Radyo, dişbudak etajer, kırk beş milimetre plak pikabı bile alamam." -Haldun Taner.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
klimatolog Fransızca climatologue "İklim bilimi uzmanı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca iklim bilimci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, klimatolog yerine, iklim bilimci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
-mak, -mek ile biten mastarlardan sonra -a / -e / -ı / -i eklerinden biri geldiğinde k ünsüzü y'ye dönüşür: kazanmak-a > kazanma-y-a, aldanmak-ı > aldanma-y-ı, sevmek-e > sevme-y-e, görmek-i > görme-y-i.

Günün atasözü/deyimi :
açın uykusu gelmez
1. Aç olan kimse, kendisine ne kadar rahatlık sağlanırsa sağlansın, dinlendirilemez. 2. Bir şeye ihtiyaç duyan kimse, ancak onun giderilmesiyle rahata kavuşturulabilir.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 22 Kasım 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dönelemek (nesnesiz) halk ağzında Dolaşmak, dolaşıp durmak.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
klimatoloji Fransızca climatologie "İklimleri inceleyen bilim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca iklim bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, klimatoloji yerine, iklim bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"İken" ayrı olarak yazılabildiği gibi kelimelere eklenerek de yazılabilir: çalışır-ken (çalışır iken), durmuş-ken (durmuş iken), olgun-ken (olgun iken).

Günün atasözü/deyimi :
cendereye sokmak
Manevi baskı altına almak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 23 Kasım 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
döviz kuru isim ekonomi Yabancı paranın millî paraya karşı değeri.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
koledok Fransızca cholédoque "anatomi Karaciğer ve öd kesesi kanallarının birleşmesinden oluşan, safrayı bağırsağa veren kanal." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca öd kanalı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, koledok yerine, öd kanalı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yüzde ve binde işaretleri yazılırken sayılarla işaret arasında boşluk bırakılmaz: %25, ‰50.

Günün atasözü/deyimi :
günlük güneşlik görünmek
Sıkıntısız, sorunsuz, huzur ortamında bulunmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 24 Kasım 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dünkü sıfat 1. Bugünden bir önceki günle ilgili: Dünkü gün. Dünkü yağmur. 2. Yakın geçmişteki: "Dünkü kaplan, bir külkedisi yumuşaklığı ile göğsüme yaslandı." -Aka Gündüz. 3. mecaz Acemi, yeni, toy: "Daha dünkü damatla böyle çabucak yüz göz olup rezaleti ayyuka çıkarmak olur mu hiç?" -Hüseyin Rahmi Gürpınar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kolektör Fransızca collecteur "fizik Elektrik dinamolarında, hareketli bölümün üzerindeki iletken devrelerde oluşan akımı toplayıp tek bir devreye veren araç." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca toplaç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kolektör yerine, toplaç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki kısa çizgi arasındaki açıklama cümleleri büyük harfle başlamaz: Bir zamanlar -bu zamanlar çok da uzak değildir, bundan on, on iki yıl önce- Türk saltanatının maddi sınırları uçsuz bucaksız denilecek kadar genişti. (Yakup Kadri Karaosmanoğlu)

Günün atasözü/deyimi :
kıratını ölçmek
Değerini biçmek, kıymetini belirlemek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 25 Kasım 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
düşük, -ğü isim 1. Yaşayabilecek duruma gelmeden doğan yavru, ceninisakıt, sakıt. 2. sıfat Aşağı doğru düşmüş, aşağı sarkmış: Düşük mide. Düşük omuz. 3. sıfat Az: Düşük faiz. Düşük fiyat. 4. sıfat İktidardan düşmüş veya düşürülmüş. 5. sıfat Dil bilgisi kurallarına uymayan: Düşük cümle. 6. sıfat mecaz Eski değer ve onurunu yitirmiş olan: "Dolmuşa bindiğine göre orta hâlli belki de daha düşük olacak." -Refik Halit Karay Karay. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kolonyalist Fransızca colonialiste "Sömürgesi olan, sömürge elde etmek amacında olan kimse veya ülke." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sömürgeci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kolonyalist yerine, sömürgeci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Etmek, edilmek, eylemek, olmak, olunmak yardımcı fiilleriyle birleşirken ses düşmesine, ses değişmesine veya ses türemesine uğrayan birleşik kelimeler bitişik yazılır: emretmek, darbetmek, dercetmek, reddetmek.

Günün atasözü/deyimi :
rızkını çıkarmak
Günlük yiyecek parasını çıkarmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 26 Kasım 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
eğrim isim 1. coğrafya Girdap. 2. Eğri, dalgalı. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
off-line İngilizce off-line "bilişim Bilgisayar sisteminde sunucuya bağlı ve çalışır durumda olmama." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çevrim dışı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, off-line yerine, çevrim dışı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Rengin tonunu belirtmek üzere renkten önce kullanılan sıfatlar ayrı yazılır: açık mavi, kara sarı, kirli beyaz, koyu yeşil.

Günün atasözü/deyimi :
Havaya pala (kılıç) sallamak
Boşuna, gereksiz çaba harcamak.
Deyim 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 27 Kasım 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
elektronik imza isim Sadece imza sahibinin tasarrufunda bulunan, özel bir araçla oluşturulan, nitelikli elektronik sertifikaya dayanarak imza sahibinin kimliğinin tespitini ve imzalanmış elektronik veride sonradan herhangi bir değişiklik yapılıp yapılmadığının tespitini sağlayan imza.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
oftalmolog Fransızca ophtalmologue "Göz bilimiyle uğraşan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca göz bilimci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, oftalmolog yerine, göz bilimci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İsim durum ekleri ve iyelik ekiyle yapılan ikilemeler ayrı yazılır: omuz omuza, yan yana; günden güne, içten içe; göze göz, teke tek; boşu boşuna, peşi peşine.

Günün atasözü/deyimi :
temasa geçmek
Arada bir bağlantı kurmak, görüşme yapmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 28 Kasım 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
falan Arapça zamir 1. Söylenmesi istenmeyen veya gerekli görülmeyen bir özel adın yerini tutan kelime, filan: Bana "falan geldi, falan gitti" diye anlatmaya başladı. 2. isim Cümlede belirtilen nesne veya nesnelerden sonra gelerek "ve benzerleri" anlamında kullanılan bir söz: "Hiç heyecan falan göstermiyor." -Ömer Seyfettin. 3. sıfat Tarih, yer, kişi vb.nin önüne gelerek tekrarlanmak istenmeyen sözlerin yerine kullanılan kelime: Falan tarihte, falan yerde, falan kişi ile gezerken sizi gördüm.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
onomatopeik Fransızca onomatopéique "dil bilimi Tabiat seslerini andıran seslerle yapılmış (kelime)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yansımalı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, onomatopeik yerine, yansımalı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için araya nokta konur: Tren 09.15'te kalktı. Toplantı 13.00'te başladı.

Günün atasözü/deyimi :
ömrü uzamak
1. Uzun süre yaşamak. 2. Çok dayanmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Kasım 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
farfara Arapça sıfat 1. Çok konuşan: "Dalmış gülüp konuşmaya yüzlerce farfara / Yorgun kulaklarımda sürerken bu yaygara" -Yahya Kemal Beyatlı. 2. Ağzı kalabalık. 3. Yüksek sesle konuşan. 4. Çok övünen.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
oportünizm Fransızca opportunisme "Güç durumlarda, davranışlarını ahlak kuralları veya düzenli bir düşünceden çok, çıkarlarına uyacak biçimde ayarlamayı amaçlayan tutum." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca fırsatçılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, oportünizm yerine, fırsatçılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birden fazla heceli kelimelerin sonunda bulunan p, ç, t, k ünsüzleri ünlüyle başlayan bir ek aldığında yumuşayarak b, c, d, ğ'ye dönüşür: kelep / kelebi, kazanç / kazancı, geçit / geçidi, başak / başağı.

Günün atasözü/deyimi :
arslanın adı çıkmış, çakallar baş keser
Haksızlık veya kötülük yapacağı düşünülen kişi yerine bu konuda adı ön plana çıkan kişiler asıl haksızlığı ve kötülüğü yaparlar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 30 Kasım 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
fent, -di Farsça isim eskimiş Düzen, hile.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
opsiyon Fransızca option "1. Vapur, uçak vb.nde önceden ödeme yapmadan belli bir tarih için yer ayırtma. 2. ekonomi Bankacılıkta borç senetlerinin, bankalara ödenmesi için vade tarihinden başlayarak tanınan iki gün. 3. ticaret Bir alışverişin karara bağlanması için genellikle satıcının alıcıya tanıdığı süre." anlamlarına gelmektedir. Kurumumuzca sözün birinci anlamı için bekletme süresi; ikinci anlamı için ek gün; üçüncü anlamı içinse ek süre karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, opsiyon yerine, bekletme süresi ve/veya ek gün ve/veya ek süre sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kişi adları ve unvanlarından oluşmuş mahalle, meydan, köy vb. yer ve kuruluş adlarında, unvan kelimesi sonda ise gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır: Abidinpaşa, Ertuğrulgazi (ilçe), Necatibey (Caddesi), Gazi Osmanpaşa Üniversitesi.

Günün atasözü/deyimi :
yedi iklim dört bucak
Her yer.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 01 Aralık 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
fırtına kuşu isim hayvan bilimi. Perde ayaklılardan, kıvrık gagalı, açık denizlerde yaşayan bir kuş, deniz ördeği (Thalassidroma pelagica).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
aforizm Fransızca aphorisme "Bir düşünceyi, bir duyguyu, bir ilkeyi kısa ve kesin bir biçimde anlatan, genellikle kim tarafından söylendiği bilinen özlü söz." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca özdeyiş karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, aforizm yerine, özdeyiş sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yazılışları bir, anlamları ve okunuşları ayrı olan kelimeleri ayırt etmek için okunuşları uzun olan ünlülerin üzerine düzeltme işareti konur: adet (sayı), âdet (gelenek, alışkanlık); aşık (eklem kemiği), âşık (vurgun, tutkun); şura (şu yer), şûra (danışma kurulu).

Günün atasözü/deyimi :
bir felaket bin nasihatten yeğdir
Yaşanan olaylar, öğütlerden çok daha etkilidir.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Aralık 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
gerdan Farsça isim 1. Vücudun omuzlarla baş arasında kalan ön bölümü: "Başını geri atıp gerdanını olanca beyazlığıyla göstererek sarsıla sarsıla güldü." -Haldun Taner. 2. Şişmanlarda çenenin altındaki tombulluk: "Sivri çenenin altında iki kat bir gerdan." -Aka Gündüz. 3. Kesim hayvanlarında boyun. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
aforizma Fransızca aphorisme "Bir düşünceyi, bir duyguyu, bir ilkeyi kısa ve kesin bir biçimde anlatan, genellikle kim tarafından söylendiği bilinen özlü söz." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca özdeyiş karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, aforizma yerine, özdeyiş sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Arapça ve Farsçadan dilimize giren bazı kelimelerle özel adlarda bulunan ince g, k ünsüzlerinden sonra gelen a ve u ünlüleri üzerine düzeltme işareti konur: tezgâh, yadigâr, Nigâr; dükkân, kâğıt, Hakkâri, Kâzım; mahkûm, sükût.

Günün atasözü/deyimi :
içinden konuşmak
Kimsenin duymayacağı kadar yavaş sesle konuşmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Aralık 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/12/2011
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
gez (I) isim 1. Okun, kirişe geçen ucundaki kertik. 2. Tüfek, tabanca vb. ateşli silahlarda namlunun gerisinde bulunan ve nişan alırken arpacıkla birlikte göz ile hedef arasında aynı doğru üzerine getirilen kertik.
gez (II) Farsça isim 1. Yer ölçmeye yarar düğümlü ip. 2. Yapı işlerinde kullanılan çekül.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ajanda Fransızca agenda "Gerekli notların unutulmaması için yazıldığı takvimli defter." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca andaç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ajanda yerine, andaç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kişi ve yer adlarında ince l ünsüzünden sonra gelen a ve u ünlüleri düzeltme işareti ile yazılır: Lâle, Nalân; Balâ, Elâzığ, İslâhiye.

Günün atasözü/deyimi :
deniz bindirmek
Denizde birden fırtına çıkmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 04 Aralık 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
gidimli sıfat mantık Bir tasarımdan ötekine geçerek, çıkarımlar yaparak, bir önermeden ötekine mantıksal bir yolla ilerleyip parçalardan bütünlüğü olan bir düşünce kuran (düşünce yolu).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
bilyon Fransızca billion "Milyon kere binin, bin milyonun adı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca milyar karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, bilyon yerine, milyar sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Nispet i'sinin, belirtme durumu ve iyelik ekiyle karışmasını önlemek için düzeltme işareti kullanılır: (Türk) askeri ve askerî (okul), (Atatürk'ün) resmi ve resmî (kuruluşlar).

Günün atasözü/deyimi :
sabah ola, hayrola
Sabah olsun, o vakte kadar iş belki düzelir.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 06 Aralık 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
göze isim 1. anatomi ve biyoloji Hücre. 2. halk ağzında Su kaynağı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
branş Fransızca branche "Bir şeyin ayrıldığı bölümlerden her biri." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kol karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, branş yerine, kol sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Nispet i'si alan kelimelere Türkçe ekler getirildiğinde düzeltme işareti olduğu gibi kalır: millîleştirmek, millîlik, resmîleştirmek, resmîlik.

Günün atasözü/deyimi :
gün doğmadan kimliği söylenmez
Bir iş iyice belli olmadan sonucu hakkında yargı yürütülemez, yarın ne gibi durumlar veya olaylar çıkacağını kimse bilmez.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 06 Aralık 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
güdü isim 1. Bilinçli veya bilinçsiz olarak davranışı doğuran, sürekliliğini sağlayan ve ona yön veren herhangi bir güç, saik: "Çocuğun bunalım geçirmesi, gelişen cinsel güdülerini doyuramaması anlamındadır." -Çetin Altan. 2. Bir etkinlik veya işin gizli sebebi. 3. felsefe Kaynağı akıl olan sebep, saik: Sevgi bir dürtü, ödev bir güdüdür. 4. toplum bilimi Bireyleri bilinçli ve amaçlı işlerde bulunmaya yönelten dürtü veya dürtüler bileşkesi, saik.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
change İngilizce "ekonomi Para alımı ve satımı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca para değişimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, change yerine, para değişimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Türkçede a, e ünlüleri ile biten fiillerin şimdiki zaman çekiminde, söyleyişte de, yazımda da a ünlüsü ı, u; e ünlüsü i, ü olur: başlıyor (<başla-yor), izliyor (<izle-yor).

Günün atasözü/deyimi :
yapı taşı, yapıdan (yerde) kalmaz
Değerli kimse boşta kalmaz, kendisine iş verilir.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 07 Aralık 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
haksever Arapça + Türkçe sıfat (ha'ksever) Doğru bildiği şeyden ayrılmayan (kimse), hakperest.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
chat İngilizce "Uluslararası iletişim ağ ortamlarını kullanarak çeşitli yazılımlar aracılığıyla kişilerle karşılıklı olarak yazılı, sesli veya görüntülü görüşme." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sanal sohbet karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, chat yerine, sanal sohbet sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Arapçadan dilimize girmiş olan ve sonunda ikiz ünsüz bulunan kelimeler yalın durumunda tek ünsüzle kullanılırken ünlüyle başlayan ek aldığında veya ünlüyle başlayan yardımcı fiil aldıklarında ikiz ünsüz ortaya çıkar: hak (hakkı), ret (reddi), tıp (tıbbı), zan (zannı); af (affetmek), his (hissetmek).

Günün atasözü/deyimi :
çağın gerisinde kalmak
Gelişmelere ve yeni düşüncelere uyum sağlayamamak, ayak uyduramamak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 08 Aralık 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/12/2011
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
halk bilgisi isim Halk biliminin, çevreyi oluşturan canlı, cansız doğal nesnelerle ilgili inanç ve uygulamaları konu alan dalı: "Halk bilgisi ile ilgili olan bütün mevzular benim için caziptir." -Ahmet Kutsi Tecer.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
check-list İngilizce "Yolcu veya ürün sayısının denetlenmesi için kullanılan yolcu veya mal adının yazılı bulunduğu liste." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca denetim çizelgesi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, check-list yerine, denetim çizelgesi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Şüphe ve pekiştirme göreviyle kullanılan ki sözü ayrı yazılır: Babam geldi mi ki? Başkan konuşacak mı ki?

Günün atasözü/deyimi :
Arafat’ta soyulmuş hacıya dönmek
Her şeyini kaybedip çaresiz kalmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Aralık 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hava kesesi isim anatomi 1. Balıkların aşağı ve yukarı inip çıkmalarını sağlayan, hava ile dolup boşalan kese. 2. Kuşlarda vücudun çeşitli yerlerinde bulunan ve akciğere bağlı olan boşluklar. 3. Birçok böcekte trake boruları üzerinde yer almış olan hava dolu şişkinlikler.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
check-up İngilizce "tıp Sağlık yönünden yapılan genel yoklama." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tam bakım karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, check-up yerine, tam bakım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Rakamla başlayan cümlelerde rakamdan sonra gelen kelime özel ad olmadıktan sonra büyük harfle başlamaz: 2005 yılında Türk Dil Kurumunun 73. yılını kutladık.

Günün atasözü/deyimi :
soğuk düşmek (kaçmak)
Söz, davranış vb. yersiz ve sevimsiz olmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Aralık 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hürmetle zarf (hürme'tle) Saygılı bir biçimde: "Seyfi, derhâl kendini topluyor ve hürmetle eğilerek uzaktan başıyla kadına bir selam veriyor, kadın mukabele ediyor." -Esat Mahmut Karakurt.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
konservatör Fransızca conservateur "Mevcut toplumsal düzeni, düşünceleri ve kurumları değiştirmeden olduğu gibi korumak isteyen (kimse)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tutucu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, konservatör yerine, tutucu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ses düşmesine uğrayan birleşik kelimeler bitişik yazılır: kaynana (< kayın ana), nasıl (< ne asıl), niçin (< ne için), sütlaç (< sütlü aş), birbiri (< biri biri).

Günün atasözü/deyimi :
arayı soğutmak
Eski yakınlık, dostluk kalmamak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Aralık 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
idare kandili isim eskimiş Az ışık veren küçük gaz lambası: "Işıkları derece derece karartır, nihayet idare kandili ziyasında olanı bırakır, öyle giderdi." -Refik Halit Karay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
konsonant Almanca Konsonant "dil bilimi Ses yolunda bir engele çarparak çıkan ses, sessiz." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ünsüz karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, konsonant yerine, ünsüz sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Takma adlar büyük harfle başlar: Tarhan (Ömer Seyfettin), Kirpi (Refik Halit Karay), Deli Ozan (Faruk Nafiz Çamlıbel).

Günün atasözü/deyimi :
kusursuz dost arayan dostsuz kalır
Kusursuz kişi olmadığından, kendisine kusursuz bir dost arayan kimse aradığını bulamaz, dostsuz kalır.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Aralık 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
icra Arapça isim (icra:) 1. müzik Bir müzik eserini oluşturan notaları sese çevirme. 2. hukuk Borçlunun alacaklıya karşı yapmak veya ödemekle yükümlü bulunduğu bir şeyi adli bir kuruluş aracılığıyla yerine getirme: Kirayı icra ile alabildim. İcra memuru. 3. hukuk Adliyenin bu işle görevli dairesi. 4. eskimiş Yapma, yerine getirme, bir işi yürütme.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
konsorsiyum Fransızca consortium "ekonomi 1. Uluslararası kuruluşların ve bazı hükûmetlerin iktisadi ve mali yardımları yürütmek üzere oluşturdukları geçici yardım kurulu. 2. Köprü, yol, baraj vb. büyük projelerin gerçekleştirilebilmesi için birden fazla şirketin geçici olarak bir araya gelmesi." anlamlarındaki bu söz için Kurumumuzca şirketler birliği karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, konsorsiyum yerine, şirketler birliği sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İkilemeler ayrı yazılır: allak bullak, aval aval (bakmak), cır cır (ötmek), gide gide, sere serpe, tak tak (vurmak), yana yakıla.

Günün atasözü/deyimi :
perdah çekmek
Sakalı bir daha ve kıl çıkışının ters yönünde olmak üzere tıraş etmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 13 Aralık 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ilişken isim halk ağzında. Deniz dibinde batık ve atıkların oluşturduğu tabaka.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
konstrüksiyon Fransızca construction "1. Yapılmakta olan konut, yol, köprü vb. 2. Yapma işi." anlamlarındaki sözün ilk anlamı için Kurumumuzca yapı; ikinci anlamı için de yapım karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, konstrüksiyon yerine, yapı ve/veya yapım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki ünsüzle biten Batı kökenli alıntılar, ünsüzler arasına ünlü konmadan yazılır: film, lüks, psikiyatr, teyp.

Günün atasözü/deyimi :
hırsından çatlamak
Öfkeyle birlikte aşırı derecede kıskanmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Aralık 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ihtikâr Arapça isim (ihtikâ:rı) ticaret eskimiş Vurgunculuk: "İhtikâr yapanların adlarını taşıyacağı söylenen kara listelerden söz açacak değilim." -Nâzım Hikmet.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kontrast Fransızca contraste "1. Nitelik ve durumları birbirine büsbütün aykırı olan. 2. Karşıt olma durumu." anlamlarındaki bu söz için Kurumumuzca karşıt karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kontrast yerine, karşıt sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Arka arkaya sıralandıkları için virgülle veya çizgiyle ayrılan rakamlardan yalnızca sonuncu rakamdan sonra nokta konur: 3, 4 ve 7. maddeler; XII - XIV. yüzyıllar arasında.

Günün atasözü/deyimi :
al elmaya taş atan çok olur
Değerli kimselere sataşan çok olur.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 15 Aralık 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kader Arapça isim 1. Yazgı: "Ölmek kaderde var, bize ürküntü vermiyor / Lakin vatandan ayrılışın ızdırabı zor" -Yahya Kemal Beyatlı. 2. mecaz Genellikle kaçınılmaz kötü talih: "Esen rüzgâr siliyor alnımdan kaderimi / Okşuyor saçlarımı, yüzümü, ellerimi" -Enis Behiç Koryürek.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kontrat Fransızca contrat "hukuk Hukuki sonuç doğurmak amacıyla iki veya daha çok kişinin, kuruluşun karşılıklı ve birbirine uygun irade beyanlarıyla gerçekleşen işlem." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sözleşme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kontrat yerine, sözleşme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Türkçede kelime içinde iki ünlü arasındaki ünsüz, kendinden sonraki ünlüyle hece kurar: a-ra-ba, bi-çi-mi-ne.

Günün atasözü/deyimi :
dolduruşa getirmek
argo Birini çeşitli yollarla Pohpohlayarak yönlendirmek, kışkırtmak, gaza getirmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 16 Aralık 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kaimelik, -ği isim eskimiş Kâğıt para cüzdanı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kontrolör Fransızca contrôleur "Denetlemeyle görevli kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca denetçi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kontrolör yerine, denetçi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sonunda nokta bulunan kısaltmalarla üs işaretli kısaltmalara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz: vb.nin, Alm.dan; cm³e (santimetreküpe), 64ten (altı üssü dörtten)

Günün atasözü/deyimi :
canı cana ölçmek
Başkasına yapılacak şeyi kendine yapılacak gibi düşünmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 17 Aralık 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kaptıkaçtı isim (kaptı'kaçtı) 1. Yolcu taşımakta kullanılan motorlu küçük taşıt: "Kaptıkaçtı tipi arabası arka tekerlekleri duvara takılı durmuştu." -Ayşe Kulin. 2. İskambil kâğıtlarıyla oynanan bir tür oyun: "Kadınlarla beraber külhanbeylerin kaptıkaçtı oynadıkları yalnız kahve ile çay içilen bir halk kahvesi vardı." -Sait Faik Abasıyanık. 3. Kapıp kaçarak yapılan hırsızlık.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
konvansiyon Fransızca convention "Devletler arası siyasal, ekonomik, kültürel vb. alanlarda yapılan uzlaşma ve bu uzlaşmanın tespit edildiği belge." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca anlaşma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, konvansiyon yerine, anlaşma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
mı / mi eki -ınca / -ince anlamında zarf-fiil işleviyle kullanıldığında sonuna soru işareti konulmaz: Akşam oldu mu sürüler döner. Hava karardı mı eve gideriz.

Günün atasözü/deyimi :
aç kurt aslana saldırır
Aç kimse karnını doyurmak için gerekirse ölümü göze alır.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 18 Aralık 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zimmet Arapça isim 1. Üstünde olan şey. 2. Kurum ve kuruluşlarda çalışanlara veya para işleri ile uğraşan görevliye imza karşılığı teslim edilen para veya eşya. 3. Bir kimsenin yasal olmayan yollardan üzerine geçirip ödemeye zorunlu olduğu para. 4. Bir ticaret kuruluşunun borçlarının tümü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
pragmatik Fransızca pragmatique "felsefe Yarar peşinde koşan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yararcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, pragmatik yerine, yararcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İçinde yan yana iki veya daha fazla ünsüz bulunan Batı kökenli alıntılar, ünsüzlerin arasına ünlü konulmadan yazılır: apartman, gangster, telgraf.

Günün atasözü/deyimi :
dara boğmak
Birinin güç durumundan yararlanmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 19 Aralık 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zillet Arapça isim Hor görülme, aşağılanma.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
pragmatizm Fransızca pragmatisme "felsefe Doğruluğu ve gerçekliği tek yanlı olarak yalnızca hareketlerin sonuçları ve başarıları ile değerlendiren öğreti." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yararcılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, pragmatizm yerine, yararcılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Renk sözü veya renklerden birinin adıyla kurulmuş isim tamlaması yapısındaki renk adları ayrı yazılır: duman rengi, saman rengi; ateş kırmızısı, çivit mavisi, safra yeşili, süt kırı.

Günün atasözü/deyimi :
(bir iş) akıl kârı olmamak
Akıllı bir kişinin yapacağı iş olmamak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 20 Aralık 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
karışım isim 1. Birden çok şeyin karıştırılmasıyla elde edilen veya ortaya çıkan şey: "Melez bir insan ırkının karışımı, bu adama kuvvet vermiş." -Memduh Şevket Esendal. 2. kim. İki veya daha çok maddenin kimyasal tepkimeye girmeden bir araya gelmesi, mahlut.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
prefabrik Fransızca préfabriqué "Parçaları önceden hazırlanıp birleştirilerek oluşturulan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kurma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, prefabrik yerine, kurma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Farsça kurala göre oluşturulan tamlamalar bitişik yazılır: gayrimenkul, gayrimeşru, hüsnükuruntu, suikast.

Günün atasözü/deyimi :
yarım kalmak
Tamamlanmamak, sonuçlanmamak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Aralık 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kemer Farsça isim 1. Bele dolayarak toka ile tutturulan, kumaş, deri veya metalden yapılan bel bağı: "Nihat elinde tuttuğu kemeri denize fırlatıp attı." -Peyami Safa. 2. Etek, pantolon vb. giysilerin bele gelen bölümü. 3. Emniyet kemeri. 4. sıfat Tümsekli: Kemer burun. 5. anatomi Kemiklerden oluşmuş tümsekli tavan: Kaş kemeri. Damak kemeri. Ayak kemeri. 6. jeoloji Katmanlı kayaçlarda bir kıvrımın kabarık tepe yeri, tekne karşıtı. 7. mimarlık İki sütun veya ayağı birbirine üstten yarım çember, basık eğri, yonca yaprağı vb. biçimlerde bağlayan ve üzerine gelen duvar ağırlıklarını, iki yanındaki ayaklara bindiren tonoz bağlantı: "Bu köprü sekiz kemer üzerinde, dört yüz yirmi dokuz metre uzunluğundadır." -Sait Faik Abasıyanık. 8. eskimiş Özellikle yolculukta kullanılan, üzerinde altın, para yerleştirmeye yarar gözleri ol an meşin kuşak.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
röyalti İngilizce royalty "hukuk Bir fikir veya sanat eserini yaratan kişinin, bu eserden doğan haklarının hepsi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca telif hakkı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, röyalti yerine, telif hakkı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar: Kurtuluş Savaşı, Cilalı Taş Devri, İlk Çağ, Servetifünun Dönemi, Tanzimat Dönemi.

Günün atasözü/deyimi :
(bir şey birinin) aklını çalmak
İlgisini aşırı derecede çekmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 22 Aralık 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/12/2011
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
keşşaf Arapça isim (keşşa:fı) eskimiş 1. Bilinmeyen çok önemli bir şeyi keşfeden. 2. Keşif kolu. 3. İzci.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sansür Fransızca censure "1. Her türlü yayının, sinema ve tiyatro eserinin hükûmetçe önceden denetlenmesi işi. 2. Her türlü yayının, sinema ve tiyatro eserinin yayınının ve gösterilmesinin izne bağlı olması." anlamlarındaki bu söz için Kurumumuzca sıkı denetim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sansür yerine, sıkı denetim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Düşünce, hayat tarzı, politika vb. anlamlar bildirdiğinde "doğu" ve "batı" sözlerinin ilk harfleri büyük yazılır: Batı medeniyeti, Doğu mistisizmi.

Günün atasözü/deyimi :
haklı çıkmak
Davasının, iddiasının, düşüncesinin veya davranışının doğru olduğu anlaşılmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 27 Aralık 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kılcan isim halk ağzında At kuyruğu kılından yapılmış kuş tuzağı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
satir Fransızca satire "edebiyat Bir kimseyi, bir toplumu, bir düşünceyi, bir nesneyi, bir göreneği yermek için yazılmış yazı veya söylenmiş söz." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yergi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, satir yerine, yergi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Romen rakamları ancak yüzyıllarda, hükümdar adlarında, tarihlerdeki ayların yazılışında, kitapların ve dergilerin cilt sayılarında, kitapların asıl bölümlerinden önceki sayfaların numaralandırılmasında, maddelerin sıralandırılmasında kullanılabilir: XX. yüzyıl, III. Selim, XIV. Louis, 1.XI.1928, I. Cilt, I)... II) ...

Günün atasözü/deyimi :
bey gibi yaşamak
Bolluk içinde yaşamak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 27 Aralık 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yırtınmak (nesnesiz) 1. Parçalanırcasına bağırmak: "Ağlıyor, yırtınıyor, dövünüyor fakat adamakıllı yuvarlanmaya başladığım hissini veren bu hâlden silkinemiyorum." -Necip Fazıl Kısakürek. 2. Bir konuda kendini yoracak kadar çok uğraşmak: "Aylardan beri yırtınıp durdum bu görüşmeyi ayarlayabilmek için." -Ayşe Kulin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sembol Fransızca symbole "Duyularla ifade edilemeyen bir şeyi belirten somut nesne veya işaret." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca simge karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sembol yerine, simge sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için noktalı virgül kullanılır: Sevinçten, heyecandan içim içime sığmıyor; bağırmak, kahkahalar atmak, ağlamak istiyorum.

Günün atasözü/deyimi :
yüksekten atmak
Yapamayacağı şeyleri yapabilirmiş gibi söylemek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 27 Aralık 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/12/2011
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
korugan isim 1. Ağaç gövdeleriyle yapılmış ve çevresinde kazılı çukuru bulunan, korunmaya elverişli, kare biçimindeki ev. 2. askerlik Ateş etmeye imkân verecek biçimde hazırlanmış delik ve mazgalları bulunan yer. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sempatik Fransızca sympathique "Sevimli, cana yakın." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sıcakkanlı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sempatik yerine, sıcakkanlı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Cümlede da / de bağlacından sonra virgül konmaz: İmlamız lisanımız düzelince, lisanımız da kafamız düzelince düzelecek, çünkü o da ancak onlar kadar bozuktur, fazla değil! (Yahya Kemal Beyatlı)

Günün atasözü/deyimi :
yağlayıp ballandırmak
Çok överek anlatmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 27 Aralık 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
köken bilimci isim Köken bilimi ile uğraşan dil bilimi, etimolog.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sempatizan Fransızca sympathisant "Üyesi olmadığı hâlde bir partinin, bir kuruluşun görüşlerini benimseyen veya bir görüşü, bir öğretiyi, bir akımı tutan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca duygudaş karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sempatizan yerine, duygudaş sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için eğik çizgi kullanılır: 18/11/1969, 15/IX/1994 vb.

Günün atasözü/deyimi :
sebepsiz kuş bile uçmaz
Kılavuz ve yardımcı olmadan hiçbir iş başarılamaz.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 27 Aralık 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/12/2011
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
krepon kâğıdı isim Süslemede kullanılan, çabuk yırtılmayan, esnek bir tür kâğıt, krepon.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
senkronizasyon Fransızca synchronisation "sinena Görüntü ve ses kuşakları arasındaki bağ." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca eşleme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, senkronizasyon yerine, eşleme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ayraç içinde ayraç kullanılması gereken durumlarda yay ayraçtan önce köşeli ayraç kullanılır: Halikarnas Balıkçısı [Cevat Şakir Kabaağaçlı (1886-1973)] en güzel eserlerini Bodrum'da yazmıştır.

Günün atasözü/deyimi :
sapla samanı karıştırmak
İyi ile kötüyü ayıramamak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 28 Aralık 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
künye Arapça isim 1. Bir kimsenin adı, soyadı, ülkesi, doğumu, mesleği vb. bilgilerini gösteren kayıt: "Kara Hüseyin'in künyesini yazdığım defteri belki on kere açtırıyor, parmağını künyenin üstüne büyük bir hızla koyuyor." -Halide Edip Adıvar. 2. Bu bilgilerden bazısının yazılı olduğu bilezik, kolye vb. metalden eşya: "Güzel bir şeritle künyemi göğsüme bağladım ve gittim." -Falih Rıfkı Atay. 3. Soy sop ile ilgili kimlik bilgileri: "Künyesi bile daha doğarken onun yönünü belirlemiş gibi idi." -Haldun Taner.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
senkronizm Fransızca synchronisme "dil bilimi Belli bir evrede görülen dil bilimi olgularının, olaylarının özelliği." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca eş zamanlılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, senkronizm yerine, eş zamanlılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bazı ölçü birimlerinin Türkçede yazılışları farklı da olsa bunların uluslararası kısaltmaları kullanılır: cm (santimetre), g (gram), l (litre).

Günün atasözü/deyimi :
yırtıcı kuşun ömrü az olur
Başkalarına saldırmayı alışkanlık edinen kimsenin düşmanı çok olur, bu düşmanlar onun canına kıyarlar.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Aralık 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kütlü isim Çekirdekli, çiğitli pamuk: "Kütlüler ak öbeklerle ovaya yayılmıştı." -Yaşar Kemal.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sürnatüralist Fransızca surnaturaliste "Doğaüstücülük yanlısı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca doğaüstücü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sürnatüralist yerine, doğaüstücü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kelime içinde yan yana gelen iki ünsüzden ilki kendinden önceki ünlüyle, ikincisi kendinden sonraki ünlüyle hece kurar: al-dı, bir-lik, sev-mek.

Günün atasözü/deyimi :
çöpe gitmek
Yapılan iş boşa gitmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 30 Aralık 2011
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/12/2011
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çıkarma birliği isim askeri Deniz kıyısında çıkarma harekâtı yapmak üzere eğitilmiş, özel yapılmış hafif ve küçük teknelerden kurulmuş askerî birlik.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
izobar Fransızca isobare coğrafya "Hava basınçları eşit olan yeryüzü noktalarını birleştirdiği varsayılan eğri." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca eş basınç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, izobar yerine, eş basınç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden hemen sonra yay ayraç içinde ünlem işareti kullanılır: Adam, akıllı (!) olduğunu söylüyor.

Günün atasözü/deyimi :
dünya kadar
Pek çok.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 02 Ocak 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 31/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
muhal Arapça sıfat (l ince okunur) eskimiş Olamaz, olmaz, olmayacak, olması, gerçekleşmesi olanaksız: "Gizli düşmanların elinden memleketi kurtarmak muhal bulunuyordu." -Semiha Ayverdi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
interaktif İngilizce interactive "Etkileşimi olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca etkileşimli karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, interaktif yerine, etkileşimli sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"Ya da" sözü ancak cümlede "ya" kullanımı varsa kullanılabilir, "veya" sözü yerine kullanılamaz.

Günün atasözü/deyimi :
palamut çok biterse kış erken olur
Kimi olaylar onu izleyecek olayların da habercisidir.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 02 Ocak 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/01/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
perhiz Farsça isim 1. Sağlığı korumak veya düzeltmek amacıyla uygulanan beslenme düzeni, rejim, diyet: "Doktorlar hastaları tedavi için perhiz verir, bıçak, ilaç kullanırlar." -Mehmet Kaplan. 2. din bilimi Hristiyanların ve Yahudilerin belli günlerde et, yağ vb. yiyecekleri yemeden tuttukları oruç.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
akselerograf Fransızca accélérographe "fizik Bir hareketin ivmesini çizerek belirleyen araç." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ivmeyazar karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, akselerograf yerine, ivmeyazar sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki ünsüzle biten Batı kökenli alıntılar, ünsüzler arasına ünlü konmadan yazılır: film, lüks, psikiyatr, teyp.

Günün atasözü/deyimi :
ata dost gibi bakmalı, düşman gibi binmeli
Çalışanınızı iyi beslerseniz onun gücü artar ve daha verimli işler yapar.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 02 Ocak 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/01/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ayakçak, -ğı isim halk ağzında 1. Merdiven, merdiven basamağı. 2. Dokuma tezgâhı ayaklığı. 3. Çocukların, cambazların ayaklarına takıp yürüdükleri çifte sırık.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
aktivizm Fransızca activisme "felsefe 1. Toplumsal veya politik değişim meydana getirmek, belirli sorunlara dikkat çekmek için özel amaçlı etkinlik gerçekleştirme. 2. İnsan hayatı ve düşüncesinde başlıca gerçekliğin etki ve eylem olduğunu öne süren öğreti ve dünya görüşü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca etkincilik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, aktivizm yerine, etkincilik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Arka arkaya sıralandıkları için virgülle veya çizgiyle ayrılan rakamlardan yalnızca sonuncu rakamdan sonra nokta konur: 3, 4 ve 7. maddeler; XII - XIV. yüzyıllar arasında.

Günün atasözü/deyimi :
yerle gök bir olsa
"Sonu ne olursa olsun" anlamında kullanılan bir söz.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Ocak 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/01/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mahmuz çiçeği isim bitki bilimi İki çenekliler familyasından Akdeniz bölgesinde yetişen kırmızı, pembe veya beyaz çiçekler açan iki yıllık otsu bir bitki (Centranthus).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kaos Fransızca chaos "Kalabalık, düzensizlik vb.nin yol açtığı karışıklık." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kargaşa karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, kaos yerine, kargaşa sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Gelenekleşmiş olan T.C. (Türkiye Cumhuriyeti) ve T. (Türkçe) kısaltmalarının dışında büyük harflerle yapılan kısaltmalarda nokta kullanılmaz.

Günün atasözü/deyimi :
aç ile dost olayım diyen peşin karnını doyursun
Yakınlık kurduğumuz kimsenin sağlama olanağı bulunmayan şeyi, ondan beklemeden kendimiz elde etmeye çalışmalıyız.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 05 Ocak 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/01/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
teşhis Arapça isim (teşhi:si) 1. Kim ve ne olduğunu anlama, tanıma, seçme. 2. Belirleme: "Bu teşhisi ister istemez kabul eden çağdaş Batılı, hastalığın sınırlarını daraltmak ister." -Cemil Meriç. 3. edebiyat Cansız varlıkları veya hayvanları insanmış gibi gösterme, canlandırma, kişileştirme. 4. tıp Hastalığın ne olduğunu araştırıp ortaya koyma, tanılama, tanı: "Önceden koyduğu nice teşhislerin doğruluğu sonradan kaç defa sabit olmuş." -Abdülhak Şinasi Hisar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kapora İtalyanca caparra "hukuk Sözleşme yapılırken, taraflardan birinin diğerine işten caymayacağını belirtmek amacıyla önceden verdiği güvence parası." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca güvenmelik karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, kapora yerine, güvenmelik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Türkçede kelime içinde iki ünlü arasındaki ünsüz, kendinden sonraki ünlüyle hece kurar: a-ra-ba, bi-çi-mi-ne.

Günün atasözü/deyimi :
hatırını sormak
Bir kimseye "nasılsınız, ne durumdasınız" anlamında nezaket sorusu yöneltmek, hâl hatır sormak
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 05 Ocak 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/01/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sedefli kalker isim jeoloji Süsleme işlerinde kullanılan, yumuşakçaların kavkılarının birbirleriyle kaynaşmasından oluşan bir mermer türü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kapüşon Fransızca capuchon "Üst giysilerinin yakalarına takılı başlık." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca başlık karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, kapüşon yerine, başlık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sonunda nokta bulunan kısaltmalarla üs işaretli kısaltmalara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz: vb.nin, Alm.dan; cm³e (santimetreküpe), 64ten (altı üssü dörtten)

Günün atasözü/deyimi :
martta yağmaz, nisanda dinmezse sabanlar altın olur
Kara kışta kar yağar, martta yağış olmaz, nisanda da çok yağmur yağarsa o yıl bol ürün alınır; çiftçinin yüzü güler.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 08 Ocak 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/01/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mavna Arapça isim (ma'vna) denizcilik 1. Gemilere ve yakın kıyılara yük taşıyan, güvertesiz büyük tekne: "Mavnalar kocaman gövdeleriyle sallanır." -Sait Faik Abasıyanık. 2. eskimiş Büyük, üç köşe yelkenli yük gemisi: "Köpüklü denizin üstünde serseri martılar uçuşuyor, yanımızdan yelkenli bir mavna geçiyordu." -Ömer Seyfettin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
endoskop İngilizce endoscope "tıp İnsan vücudunun herhangi bir boşluğunu, muayeneyi kolaylaştırmak için aydınlatıp görünür duruma getiren alet." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca içgörür karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, endoskop yerine, içgörür sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
mı / mi eki -ınca / -ince anlamında zarf-fiil işleviyle kullanıldığında sonuna soru işareti konulmaz: Akşam oldu mu sürüler döner. Hava karardı mı eve gideriz.

Günün atasözü/deyimi :
top sürmek
Kısa vuruşlarla, topu kaçırmadan karşı takımın kalesine veya potasına doğru götürmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 08 Ocak 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/01/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
titreşim isim fizik 1. Küçük ve hızlı salınım, ihtizaz, vibrasyon, rezonans. 2. Bir noktanın gözün göremeyeceği kadar kısaca kımıldanışı, ihtizaz: "Sorunları ve titreşimleriyle, çok gelişkin bir insan." -Selim İleri.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
endoskopi İngilizce endoscopy "tıp İnsan vücudunda, organ veya kovuk içlerinin endoskopla muayenesi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca iç görüm karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, endoskopi yerine, iç görüm sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İçinde yan yana iki veya daha fazla ünsüz bulunan Batı kökenli alıntılar, ünsüzlerin arasına ünlü konulmadan yazılır: apartman, gangster, telgraf.

Günün atasözü/deyimi :
gönül kocamaz
İnsanlar yaşlansalar da gönüllerindeki sevgi ve istekler tazeliğini yitirmez.
Atasözü 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 08 Ocak 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/01/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yönelmeli tümleç, -ci isim dil bilimi Yapılan işin anlamını bütünleyen ve yönelme durumunda bulunan tümleç: Çocuklar eve geldi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dijital Fransızca digital "Sayı ile ilgili, sayıya dayanan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sayısal karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, dijital yerine, sayısal sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Renk sözü veya renklerden birinin adıyla kurulmuş isim tamlaması yapısındaki renk adları ayrı yazılır: duman rengi, saman rengi; ateş kırmızısı, çivit mavisi, safra yeşili, süt kırı.

Günün atasözü/deyimi :
çamur gibi
1. Siyah unla yapılmış ve iyi pişmemiş (ekmek). 2. Herkese sataşıp tedirginlik veren (kimse).
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Ocak 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/01/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
uğur, -ğru (I) isim 1. Bazı olaylarda görülen ve insana iyilik getirdiğine inanılan belirti veya bazı nesnelerde var olduğuna inanılan iyilik kaynağı: "Onlar da uğurlar dilediler, aralarında konuşmaya başladılar." -Memduh Şevket Esendal. 2. Bu nitelikte olduğuna inanılan şey. 3. İyi nitelik, meymenet, kadem. 4. Talih, şans.
(II) isim Hedef, amaç, erek, gaye, yol: "Bu uğurda rahatlarını, servetlerini feda ederler; canlarını tehlikeye koyarlar." -Hüseyin Cahit Yalçın.
(III) isim halk ağzında Ön veya yan: "Evlerinin uğru bakla / Al beni koynunda sakla" -Halk Türküsü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
didaktik Fransızca didactique "Öğretme, yetiştirme ve açıklama niteliğinde olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca öğretici karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, didaktik yerine, öğretici sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Farsça kurala göre oluşturulan tamlamalar bitişik yazılır: gayrimenkul, gayrimeşru, hüsnükuruntu, suikast.

Günün atasözü/deyimi :
arsız neden arlanır, çul da giyer sallanır
Arsız hiçbir şeyden utanmadığı için elbise diye çul da giyse salına salına gezer.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Ocak 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/01/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
gazolin Fransızca gazoline isim kimya Ham petrolün ilk damıtılmasında ayrılan çok uçucu, hafif akaryakıt.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
detay Fransızca détail "Bir bütünün önemce ikinci derecede olan ögelerinden her biri." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ayrıntı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, detay yerine, ayrıntı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar: Kurtuluş Savaşı, Cilalı Taş Devri, İlk Çağ, Servetifünun Dönemi, Tanzimat Dönemi.

Günün atasözü/deyimi :
ezbere yapmak
1. Bir yere bakmadan bellekte kalan biçimiyle yapmak, ezberden yapmak. 2. Model veya doğa karşısında durmayarak fikirden tasavvur ve tahayyül suretiyle resim yapmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Ocak 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/01/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
keçitırnağı isim (keçi'tırnağı) Kesici ağzı üçgen biçiminde olan oyma kalemi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
detant Fransızca détente "Dünyada soğuk savaş döneminden sonra stratejik silahların geliştirilmesiyle başlayan siyasal gerginliğin ortadan kaldırılması siyaseti." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yumuşama karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, detant yerine, yumuşama sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Düşünce, hayat tarzı, politika vb. anlamlar bildirdiğinde "doğu" ve "batı" sözlerinin ilk harfleri büyük yazılır: Batı medeniyeti, Doğu mistisizmi.

Günün atasözü/deyimi :
oldu olacak, kırıldı nacak
Her şey olup bitti, iş işten geçti.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Ocak 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/01/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
han Farsça (I) isim tarih 1. Osmanlı padişahlarının adlarının sonuna getirilen unvan. 2. Doğu ülkelerinde yerli beyler ve Kırım girayları için kullanılan unvan: Kırım hanları. Altın Ordu hanları.
(II) isim eskimiş 1. Yol üzerinde veya kasabalarda yolcuların konaklamalarına yarayan yapı: "Bir handa, yorgun argın tatlı bir uykudaydık." -Faruk Nafiz Çamlıbel. 2. Büyükşehirlerde serbest mesleklerde çalışanların oda veya daire tutup çalıştıkları birkaç katlı yapı: "Ömer Abit hanında bir yazıhane kiralanmış, aylıkla bir otomobil tutulmuştu." -Ercüment Ekrem Talu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dikte Fransızca dictée "Bir başkasına o anda söyleyerek yazdırma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yazdırım karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, dikte yerine, yazdırım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Romen rakamları ancak yüzyıllarda, hükümdar adlarında, tarihlerdeki ayların yazılışında, kitapların ve dergilerin cilt sayılarında, kitapların asıl bölümlerinden önceki sayfaların numaralandırılmasında, maddelerin sıralandırılmasında kullanılabilir: XX. yüzyıl, III. Selim, XIV. Louis, 1.XI.1928, I. Cilt, I)... II) ...

Günün atasözü/deyimi :
(birinin) sözünü tutmak
Öğüdüne uymak.
Deyim 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 15 Ocak 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/01/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
loça İtalyanca occhio isim denizcilik Gemilerin baş bodoslamalarının her iki yanında, çıpayı içine alabilen ve güverteye açılan demir zincirin geçtiği delik.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dinamo Fransızca dynamo "fizik Herhangi bir mekanik enerjiyi elektrik akımına çeviren aygıt." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca üreteç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, dinamo yerine, üreteç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için noktalı virgül kullanılır: Sevinçten, heyecandan içim içime sığmıyor; bağırmak, kahkahalar atmak, ağlamak istiyorum.

Günün atasözü/deyimi :
ağustosta yatanı, zemheride büvelek tutar
Elinde fırsat varken geleceğini sağlamaya gayret göstermeyip eğlenceye, keyfe dalan kimse sonunda aç kalır ve perişan olur.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 15 Ocak 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/01/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şahsiyet Arapça isim 1. Kişilik, belirgin özellik: "Ben birer şahsiyetleri olan bu yalıların çoğunu dostlarım gibi tanırım." -Abdülhak Şinasi Hisar. 2. Kişi: "Artık okuyucular için mühim bir şahsiyet olmaya başlamıştım." -Halide Edip Adıvar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sansasyonel Fransızca sensationnel "Etkili, dikkat çeken." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çarpıcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sansasyonel yerine, çarpıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Cümlede da / de bağlacından sonra virgül konmaz: İmlamız lisanımız düzelince, lisanımız da kafamız düzelince düzelecek, çünkü o da ancak onlar kadar bozuktur, fazla değil! (Yahya Kemal Beyatlı)

Günün atasözü/deyimi :
yengeç gibi
Yan yan yürüyen (kimse).
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 15 Ocak 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/01/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
paraşüt Fransızca parachute isim Hava taşıtından veya yüksek bir yerden atılan bir cismin veya atlayan bir insanın kontrollü biçimde yere inmesini sağlayan araç.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
tabloid İngilizce "Siyasi ve sosyal meseleleri tek bir haberle veren bir tür gazete." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca küçük gazete karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, tabloid yerine, küçük gazete sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için eğik çizgi kullanılır: 18/11/1969, 15/IX/1994 vb.

Günün atasözü/deyimi :
el eliyle yılan tutan, yarısını yalan tutar
Kişi kendi işini kendisi yapmalıdır.
Atasözü 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 16 Ocak 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/01/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
geçiş üstünlüğü isim Cankurtaran, itfaiye ve güvenlik araçlarına tanınan yolu öncelikle kullanma hakkı, geçiş önceliği.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
konsensüs Fransızca consensus "Uzlaşmak durumu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca uzlaşma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, konsensüs yerine, uzlaşma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ayraç içinde ayraç kullanılması gereken durumlarda yay ayraçtan önce köşeli ayraç kullanılır: Halikarnas Balıkçısı [Cevat Şakir Kabaağaçlı (1886-1973)] en güzel eserlerini Bodrum'da yazmıştır.

Günün atasözü/deyimi :
altı kaval, üstü şişhane (şeşhane)
Giysilerini birbirine uygun düşüremeyen, yakıştıramayanlar için söylenen bir söz.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 17 Ocak 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/01/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kese çiçeği isim bitki bilimi Süs için yetiştirilen ve demet olarak çiçek açan bitki (Ceanothus).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
peruk Fransızca perruque "Farklı görüntüye sahip olmak için değişik renk ve boyda yapılarak başa takılan saç." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca takma saç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, peruk yerine, takma saç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bazı ölçü birimlerinin Türkçede yazılışları farklı da olsa bunların uluslararası kısaltmaları kullanılır: cm (santimetre), g (gram), l (litre).

Günün atasözü/deyimi :
Allah sevdiğine dert verir
Tanrı, derdin kendisinden geldiğine inanarak yakınmayanları ödüllendireceği için sevdiğine dert verir.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 18 Ocak 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/01/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
nekahet Arapça isim (neka:het) 1. Hastalıktan yeni kurtulmuş zayıf ve hâlsiz olan kimsenin durumu: "His var mı bu âlemde nekahet gibi tatlı." -Yahya Kemal Beyatlı. 2. mecaz Durgunluk.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
pesimist Fransızca pesimiste "felsefe Her şeyi kötü yanıyla ele alan, hep en kötüyü bekleyen, kötüye yorumlayan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kötümser karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, pesimist yerine, kötümser sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kelime içinde yan yana gelen iki ünsüzden ilki kendinden önceki ünlüyle, ikincisi kendinden sonraki ünlüyle hece kurar: al-dı, bir-lik, sev-mek.

Günün atasözü/deyimi :
(birinin) iştahı açılmak
Yemek isteği artmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 19 Ocak 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/01/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
opera İtalyanca opera isim (ope'ra) 1. Sözlerinin bütünü veya çoğu şarkılı olarak söylenen müzikli tiyatro eseri: "Viyana tiyatrolarına, operasına, aktris hayatına, gece eğlencelerine dair bildiklerini, gördüklerini hep anlattı, anlattı." -Peyami Safa. 2. Bu eseri oynayan sanatçı topluluğu. 3. Böyle eserlerin oynandığı yapı. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
pik İngilizce pig "İçinde % 2'den % 6'ya kadar karbon bulunan bir demir karbon alaşımı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dökme demir karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, pik yerine, dökme demir sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Unvanlardan sonra gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz: Cumhurbaşkanınca, Başbakanca, TÜBİTAK Başkanına göre vb.

Günün atasözü/deyimi :
dibi görünmeyen tastan su içme
Bir işe girişirken her yönünü iyice araştır.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 20 Ocak 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/01/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
göz bebeği isim 1. anatomi Gözde irisin ortasında bulunan, ışığın azlığına veya çokluğuna göre büyüyüp küçülen yuvarlak delik: "Göz bebeklerinde o ara beliriveren pırıltıyı, acaba neye yormalı?" -Attila İlhan. 2. mecaz Çok sevilen, önem verilen kimse vb: "Şimdi yirmi yaşında, koca hastanenin göz bebeği." -Necip Fazıl Kısakürek.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
pik İngilizce peak "ekonomi İktisadi çevrimdeki genişlemenin en üst noktaya ulaşması, genişlemeden tekrar daralmaya geçişi gösteren dönüş noktası." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca değer bakımından yükselme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, pik yerine, değer bakımından yükselme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden hemen sonra yay ayraç içinde ünlem işareti kullanılır: Adam, akıllı (!) olduğunu söylüyor.

Günün atasözü/deyimi :
(bir şeyin) izini düşürmek
İz düşümünü çıkarmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Böri - 20 Ocak 2012
Alıntı
pik İngilizce peak "ekonomi İktisadi çevrimdeki genişlemenin en üst noktaya ulaşması, genişlemeden tekrar daralmaya geçişi gösteren dönüş noktası." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca değer bakımından yükselme karşılığı önerilmiştir.

______________________________________

"tepe noktası" demek daha mantıklı
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 20 Ocak 2012
______________________________________

"tepe noktası" demek daha mantıklı
İngilizce "pik" sözcüğüne TDK'nın verdiği "değer bakımından yükselme" karşılığı bence çok uzun.
"Tepe noktası" hem anlam bakımından daha oturaklı hemde daha kısa.

Biz burada TDK'nın bir hizmetini doğrudan aktardığımız için, herhangi bir yorum, ekleme ve çıkartma gibi değişiklik yapmadan, aslına sadık kalarak, sayfalarımıza asıyoruz.

Dilin zenginliğinin ve anlam gücünün göstergelerinden bir tanesi de; olabildiğince kısa sözcüklerle yine olabildiğince çok anlamın karşılanması, çağrıştırılması ve sözcüğün türetilebilmesidir.

Böri Bey,
Önerinizi/önerilerinizi TDK'nın:
Yabancı Sözlere Karşılıklar Kılavuzu (https://www.hunturk.net/forum/sistem.php?islem=yonlendir&url=aHR0cDovL3d3dy50ZGt0ZXJpbS5nb3YudHIva2Fyc2lsaWsvP2thdGVnb3JpPW9uZXJp)
ilişimindeki bölüme  iletebilirsiniz.

Ben birkaç kez öneride bulundum ve dikkate aldıklarını gözlemledim.

Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Saygılarımla..
Çağrıbey
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Ocak 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/01/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
vukuat Arapça çoğul isim (vukua:tı) 1. Polisi ilgilendiren olay veya olaylar: "Vukuat aramaya giden, hadise çıkmıyor diye üzülen ... bir adamım." -Refik Halit Karay. 2. eskimiş Olanlar, olan bitenler.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
pinpon İngilizce ping-pong "spor Kuralları tenisinkine benzeyen, masa üzerinde özel top ve raketlerle oynanan bir oyun, masa topu" anlamındaki bu söz için Kurumumuzca masa tenisi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, pinpon yerine, masa tenisi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Uzak Doğu dillerindeki (Çince, Japonca, Korece vb.) özel adlar Türkçede yerleşmiş biçimlerine göre yazılır: Konfüçyüs, Kanton, Pekin, Şangay, Tokyo, Hiroşima, Nagazaki, Osaka, Kyoto.

Günün atasözü/deyimi :
kasavetsiz ağız anahtarsız açılır
Sıkıntısı, kaygısı olmayan kimse, her konuda rahat konuşur.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 22 Ocak 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/01/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tepki isim 1. Bir cismin kendini iten veya sıkıştıran başka bir cisme gösterdiği karşı etki, aksülamel, reaksiyon. 2. Herhangi bir etkiye cevap olarak doğan, genellikle olumsuz söz veya davranış: "Seyircilerin şaşkınlığı geçince tepkisi başladı." -Haldun Taner. 3. Karşılık verme.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sansüalizm Fransızca sensualisme "ruh bilimi Her bilginin temelinde duyumların bulunduğu ileri sürülen öğretilerin genel adı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca duyumculuk karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sansüalizm yerine, duyumculuk sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Etmek, edilmek, eylemek, kılmak, kılınmak, olmak, olunmak yardımcı fiilleriyle kurulan birleşik fiiller, ilk kelimelerinde herhangi bir ses düşmesi veya türemesi olmadığında ayrı yazılır: arz etmek, azat etmek, söz edilmek, asker eylemek, gerekli kılmak, namazı kılınmak, kul olmak, tebliğ olunmak.

Günün atasözü/deyimi :
romanı yazılmak
Romanlaşmak, roman durumuna gelmek.
Deyim 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 23 Ocak 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/01/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bakımevi isim (bakı'mevi) 1. Bakıma gereksinimi olan kimselerin bakıldıkları, barındıkları kuruluş. 2. Kurum ve kuruluşlarda motorlu araçların onarıldığı ve korunduğu yer veya birim. 3. Belirli noktalarda özellikle kar mücadelesinde kullanılan araç ve gereçlerin barındırıldığı bina. 4. askerlik Motorlu araçların bakım ve onarım işlerinin yapıldığı birim, kademe.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ütopik Fransızca utopique "Hayal niteliğinde veya hayal ürünü olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca hayalî karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ütopik yerine, hayalî sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Biraz, birkaç, birkaçı, birtakım, birçok, birçoğu, hiçbir, hiçbiri, herhangi sözleri gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
ne doğrarsan aşına, o çıkar kaşığına
Kişi, kendisi için önceden yaptığı hazırlıkların verimini ileride alır.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 24 Ocak 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/01/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şölen Moğolca isim 1. Eğlenmek veya bir olayı kutlamak amacıyla birçok kimsenin bir araya gelerek yedikleri yemek, ziyafet, toy: "Sizin şöleniniz, galiba, benimkinden daha masraflı olmuş." -Refik Halit Karay. 2. Belli bir amaçla düzenlenen eğlence. 3. mecaz Sanat gösterisi. 4. toplum bilimi Din töreni niteliğinde yemek toplantısı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ürtiker Fransızca urticaire "tıp Ciltte çeşitli sebeplerle oluşan kaşıntılı döküntü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kurdeşen karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ürtiker yerine, kurdeşen sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Müzikte kullanılan makam adları bitişik yazılır: acembuselik, hisarbuselik, muhayyerkürdi.

Günün atasözü/deyimi :
kafası dumanlanmak
1. Çok dalgın olmak. 2. Sarhoş olmak. 3. Esrar içmiş olmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 25 Ocak 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/01/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çayır tavuğu isim hayvan bilimi Orman tavuğugillerden, sırtı beyaz çizgili siyah ve esmer, karnı siyah bir kuş (Tympanuchus cupido).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
zeplin Almanca Zeppelin "Havada yolcu taşımaya yarayan, sert gövdeye sahip, gazla yükselen ve pervanelerle hareket eden araç." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca hava gemisi karşılığı önerilmiştir

Bundan sonra demek ki, zeplin yerine, hava gemisi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ara yönleri belirten kelimeler bitişik yazılır: güneybatı, güneydoğu, kuzeybatı, kuzeydoğu.

Günün atasözü/deyimi :
gidilmeyen yer senin değildir
Gidemediğiniz yerinizin, kullanamadığınız malınızın size bir yararı olmaz.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 26 Ocak 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/01/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
haykırmak (nesnesiz) 1. Telaş, şikâyet vb. sebeplerle yüksek sesle bağırmak: "Çocuk haykırarak ağlamaya başlamıştı." -Ayşe Kulin. 2. Çağırmak, seslenmek: "Kahkahayla karışık bir sesle merdivenden aşağı haykırdım." -Yusuf Ziya Ortaç. 3. mecaz Bir durum veya nitelik çok belirgin olarak görünmek.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
volüm İngilizce volume "Müzikte sesin alçaklığı veya yüksekliği." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ses düzeyi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, volüm yerine, ses düzeyi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar büyük harfle başlar: Tanrı, Allah, Cebrail, Zeus, Osiris, Kibele. Ancak bunlardan bazıları özel ad olarak kullanılmadığında küçük harfle başlar: Eski Yunan tanrıları.

Günün atasözü/deyimi :
dile (dillere) düşmek
Hakkında dedikodu yapılmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 27 Ocak 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/01/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yükselteç, -ci isim fizik Alçak veya yüksek frekanslı akımların yararlı etkilerini artırmaya yarayan araç, amplifikatör.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
vokal Almanca "dil bilimi Ses yolunda bir engele çarpmadan çıkabilen ses." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ünlü karşılığı önerilmiştir

Bundan sonra demek ki, vokal yerine, ünlü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sıra sayıları yazıyla ve rakamla gösterilebilir. Rakamla gösterilmesi durumunda rakamdan sonra ya nokta konur veya kesme işareti konularak derece gösteren ek yazılır: 15., 56., XX.; 5'inci, 6'ncı.

Günün atasözü/deyimi :
gün olur yılı besler, yıl olur günü beslemez
Öyle zaman olur ki bir aylık kazanç insanı bir yıl geçindirir, öyle zaman da olur ki bir yıllık kazanç bir ay geçindirmeye yetmez.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 28 Ocak 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/01/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çekmeli vagon isim Yükseltileri farklı iki nokta arasında çelik halatlarla ve motor gücüyle çalışan, iki vagonlu ulaşım aracı, füniküler.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ütopist Fransızca utopiste "Bir şeyi gerçekleşmiş gibi kabul edip zihninde tasarlayan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca hayalci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ütopist yerine, hayalci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"İle" bağlacı, ünlüyle biten kelimelere eklendiğinde başındaki i ünlüsü y'ye dönüşür ve büyük ünlü uyumuna uyar: arkadaşı-y-la (arkadaşı ile), çevre-y-le (çevre ile), sürü-y-le (sürü ile), yapı-y-la (yapı ile).

Günün atasözü/deyimi :
aksi şeytan
İşler yolunda gitmediği zaman "ne kadar ilgisiz, münasebetsiz" anlamında kullanılan bir söz.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Ocak 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/01/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
deprem bölgesi isim coğrafya Depremlerin sık sık oluştuğu, gevşek ve kırık yer altı kuşağı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
üniversal Fransızca universal "Bütün insanlığı ilgilendiren." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca evrensel karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, üniversal yerine, evrensel sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yuvar ve küre sözleriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: göz yuvarı, yer yuvarı; hava küre, ışık küre, yarı küre.

Günün atasözü/deyimi :
erken kalkan (çıkan) yol alır, er evlenen döl alır
Yapacakları işe erken başlayanlar kazançlı olurlar.
Atasözü 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 30 Ocak 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/01/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
terennüm Arapça isim eskimiş 1. müzik Güzel ve alçak sesle şarkı söyleme. 2. Kuşun şakıması, ötmesi. 3. mecaz Anlatma, ifade etme.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
jeosantrizm Fransızca géocentrisme "Yer yuvarlığını evrenin merkezi sayanların görüşü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yermerkezcilik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, jeosantrizm yerine, yermerkezcilik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Çiçek dışında anlamlar taşıyan ayçiçeği (bitki), baklaçiçeği (renk), balçiçeği (ağaççık), narçiçeği (renk), suçiçeği (hastalık); ot dışında anlamlar taşıyan adamotu (bitki), ağızotu (barut), dilotu (dilotu yemek: çok konuşmak), sıçanotu (arsenik); ses düşmesine uğramış olan çöreotu ve yazımları gelenekleşmiş olan semizotu, dereotu bitişik yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
dünya gözüne zindan olmak (görünmek veya kesilmek)
Büyük bir karamsarlık ve umutsuzluk içinde olmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 31 Ocak 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 31/01/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
paspal Rum. sıfat 1. Bakımsız, dağınık, pis (kimse, kılık vb.). 2. isim Çok kepekli un: "Dört sene çamurlu paspaldan ekmek yiye yiye bıktılar." -Aka Gündüz. 3. isim argo Kötü cins esrar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
jet ski İngilizce "Bu araçla yapılan spor dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca su kızağı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, jet ski yerine, su kızağı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Somut olarak yer belirten alt ve üst sözleriyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır: deri altı, su altı, toprak altı, yer altı (yüzey); arka üstü, böbrek üstü bezi, tepe üstü (en yüksek nokta).

Günün atasözü/deyimi :
yiğidin malı meydandadır
Çıplak gezmekten hoşlanan ve utanması, sıkılması olmayan kimselerle alay etmek için kullanılan bir söz.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 01 Şubat 2012
 Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/02/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
aracı isim 1. Ara bulucu. 2. İki şey arasında bağlantı kuran kimse, vasıta. 3. ticaret Üretici ile tüketici arasında alım satım konusunda bağlantı kuran ve bundan kazanç sağlayan kimse, mutavassıt. 4. ekonomi İhracatçının ihracattan doğan alacaklarının büyük bir bölümünün malın yüklenmesinden hemen sonra, kalan kısmının ise para, malı alandan tahsil edildiğinde bir aracı banka tarafından ödenmesini sağlayan kredi veya yatırım tekniği.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
jeodezi Fransızca géodésie "jeoloji Yerin boyutlarını ve biçimini konu olarak inceleyen bilim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yer ölçümü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, jeodezi yerine, yer ölçümü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Türkçe kökenli kelimelerde bugün uzun ünlü yoktur. Uzun ünlü, Arapça ve Farsçadan Türkçeye giren kelimelerde görülür: adalet (ada:let), beraber (bera:ber), ifade (ifa:de), kaide (ka:ide), numune (numu:ne), sade (sa:de), şair (şa:ir). Bu uzun ünlüler yazıda herhangi bir işaretle gösterilmez.

Günün atasözü/deyimi :
sak durmak
Dikkatli, uyanık durumda bulunmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 02 Şubat 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/02/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
fikir, -kri Arapça isim 1. Uzay ve zamanın ötesinde, öznenin dışında, kendiliğinden var olan, duyularla değil, yalnızca ruhen algılanabilen asıl gerçeklik, düşünce: "Bir fikrin münazarasıyla kütüphanesinin önünde sabahladığımız geceler olurdu." -Ahmet Hikmet Müftüoğlu. 2. Duyularla değil, zihinsel olarak tasarlanan, biçim verilen, canlandırılan nesne veya olay, düşün. 3. eskimiş Kuruntu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dikotomi Fransızca dichotomie "biyoloji İki eşit parçaya ayrılmak üzere büyüme noktasından ikiye bölünerek dallanma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ikileşim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, dikotomi yerine, ikileşim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan da, de ayrı yazılır: Kızı da geldi gelini de.

Günün atasözü/deyimi :
adamın yere bakanından, suyun yavaş akanından kork
Duygu ve düşüncelerini açığa vurmayan sessiz insan yavaş akan derin su gibi tehlikelidir.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Şubat 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/02/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
meyus Arapça sıfat (me:yu:s) eskimiş 1. Üzgün: "Gözlerde meyus bir sükûtun bütün esrarı ağlıyordu." -Ahmet Hikmet Müftüoğlu. 2. Karamsar: "Odaya girince Remzi'yi şaşkın ve meyus bir hâlde gördüm." -Memduh Şevket Esendal.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
nebülöz Fransızca nébuleuse "gök bilimi Uzayda gaz ve toz bulutu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca bulutsu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, nebülöz yerine, bulutsu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Heceleri göstermek için kısa çizgi kullanılır: a-raş-tır-ma, bi-le-zik, du-ruş-ma, ku-yum-cu-luk, ya-zar-lık.

Günün atasözü/deyimi :
(çocuk) boya çekmek
Boyca uzamak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 04 Şubat 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/02/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
asmolen isim mimarlık Pişmiş toprak, cüruf ve çimento karışımından yapılmış, ses geçirmez, delikli briket türü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
nazal Fransızca nasal "dil bilimi Genizde oluşan (ses)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca genizsil karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, nazal yerine, genizsil sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tırnak içindeki alıntının sonunda bulunan işaret (nokta, soru işareti, ünlem işareti vb.) tırnak içinde kalır: "İzmir üzerine dünyada bir şehir daha yoktur!" diyorlar. (Yahya Kemal Beyatlı)

Günün atasözü/deyimi :
sakla samanı, gelir zamanı
Gereksiz görülen şey ileride gerekli olabilir.
Atasözü 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 05 Şubat 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/02/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zaruri Arapça sıfat (zaru:ri:) 1. Kesin olarak gereksinim duyulan, zorunlu: "Bu iskemlelerin böyle karşılıklı dizilmesi zaruridir." -Halit Fahri Ozansoy. 2. Yapılması, olması veya bulunması uygun olan, yerinde olan, gerekli.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
reformist Fransızca réformiste "Düzeltmecilik yanlısı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca düzeltmeci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, reformist yerine, düzeltmeci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bir yazıdaki maddelerin sıralanmasında veya bir çizelgede alt alta gelen aynı sözlerin, söz gruplarının ve sayıların tekrar yazılmasını önlemek için denden işareti kullanılır.

Günün atasözü/deyimi :
aslan kesilmek
Aslan gibi güçlü ve cesur duruma gelmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Şubat 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/02/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Batılılaşmak (nesnesiz) 1. Düşünce, çalışma, görüş ve anlayışta özellikle Avrupa ülkelerinin izledikleri temel ilkeleri benimsemiş olmak, Garplılaşmak. 2. Gelişmişlikte Avrupa ülkeleri düzeyine ulaşmak.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
regülasyon Fransızca régulation "Düzene koyma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ayarlama karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, regülasyon yerine, ayarlama sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için kullanılan ünlem işareti yay ayraç içine alınır.

Günün atasözü/deyimi :
altın yere düşmekle pul olmaz
Üstün nitelikli kişinin değeri, bulunduğu yerden uzaklaştırılmasıyla azalmaz.
Atasözü 
 

Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Şubat 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/02/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
duba isim (du'ba) denizcilik 1. Yük taşımak veya köprü kurmak için kullanılan altı düz bir tür deniz aracı. 2. İçi boş, her yanı kapalı, suyun üstünde yüzen bir tür büyük şamandıra: "Dört beş duba üstüne bir küçük tahta köşk kurmuşlar." -Bedri Rahmi Eyuboğlu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
jeoloji Fransızca géologie "Yer yuvarlağının yapısını, birleşimini, evrimini inceleyen bilim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yer bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, jeoloji yerine, yer bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Başbakanlık, Rektörlük vb. sözlere ünlüyle başlayan bir ek getirildiğinde Başbakanlığa, Rektörlüğe vb. biçiminde yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
kirişi kırmak
argo Bulunduğu yerden ayrılmak, kaçıp gitmek.
Deyim
 

Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Şubat 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/02/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şiar Arapça isim (şia:rı) eskimiş 1. Duyuş, düşünüş ve inanıştaki ayırıcı özellik, belgi: "Bütün o devirlerde topların ve kolların şiarı bu Türk sözüydü: Zorlara dağlar dayanmaz!" -Yahya Kemal Beyatlı. 2. Ülkü, düstur.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
jeomorfolog Fransızca géomorphologue "Yüzey bilimi ile uğraşan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yüzey bilimci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, jeomorfolog yerine, yüzey bilimci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Gök bilimiyle ilgili adlara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Jüpiter'den, Venüs'ü, Halley'in, Merih'e, Büyükayı'da, Yedikardeş'ten, Samanyolu'nda.

Günün atasözü/deyimi :
garip kuşun yuvasını Allah yapar
Garip ve kimsesiz kişiye Tanrı yardım eder.
Atasözü
 

Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Şubat 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/02/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çörek otu isim bitki bilimi 1. Düğün çiçeğigillerden, çiçekleri sapının ucunda bulunan otsu bir bitki, karacaot (Nigella damascena). 2. Bu bitkinin hamur işlerine lezzet ve koku vermek için ekilen, susam iriliğindeki siyah tohumu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
aromatik Fransızca aromatique "Hoş kokusu olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca hoş kokulu karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, aromatik yerine, hoş kokulu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Saray, köşk, han, kale, köprü, anıt vb. adlara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Dolmabahçe Sarayı'nın, Çankaya Köşkü'ne, Sait Halim Paşa Yalısı'ndan, Ankara Kalesi'nden, Horozlu Han'ın, Galata Köprüsü'nün, Bilge Kağan Abidesi'nde, Çanakkale Şehitleri Anıtı'na

Günün atasözü/deyimi :
tutkuya kapılmak
Aşırı istek ve eğilim içinde olmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Şubat 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/02/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kımız isim Kısrak sütünün mayalanmasıyla yapılan, az alkollü, ekşi bir Türk içkisi: "Ey, sevincinden bir büyük geleceği / Muştulayan içki, bin yılın kımızı" -Ahmet Muhip Dranas.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
arter Fransızca artère "anatomi Kalbin sağ karıncığından akciğerlere, sol karıncığından vücudun diğer bölümlerine kan taşıyan damar." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca atardamar karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, arter yerine, atardamar sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap, dergi, gazete ve sanat eseri (tablo, heykel, müzik vb.) adlarına gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Nutuk'ta, Safahat'tan, Kiralık Konak'ta, Sinekli Bakkal'ı, Hürriyet'te, Resmî Gazete'de, Onuncu Yıl Marşı'nı, Yunus Emre Oratoryosu'nu, Atatürk Uluslararası Barış Ödülü'nü.

Günün atasözü/deyimi :
çiftçiye yağmur, yolcuya kurak; cümlenin muradını verecek Hak
Kullar Tanrı’dan kendilerine gerekli olan şeyleri dilerler, bu dilekleri kabul edecek olan Tanrı’dır.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Şubat 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/02/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çıkarım isim 1. Çıkarma işi. 2. mantık Belli önermelerin kabul edilen veya gerçek olan doğruluklarından, yanlışlıklarından, başka önermelerin kabul edilen veya gerçek olan doğruluklarını, yanlışlıklarını çıkarma, istidlal.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kornea Latince "anatomi Gözün ön bölümünde bulunan, ışığı geçiren küresel zar." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca saydam tabaka karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, kornea yerine, saydam tabaka sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"Ya da" sözü ancak cümlede "ya" kullanımı varsa kullanılabilir, "veya" sözü yerine kullanılamaz.

Günün atasözü/deyimi :
(birinin) hatırı kalmak
Gücenmek, kırılmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Şubat 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/02/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şırınga İtalyanca siringa isim (şırı'nga) 1. Havayı, sıvıları emmeye veya itmeye yarayan alet. 2. tıp Kas veya damar yoluyla vücuda sıvı bir ilacı basınçla vermek amacıyla enjektör ucuna takılan, boru biçiminde, ucu keskin metal araç, iğne.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
korona İtalyanca corona "gök bilimi Güneş atmosferinin yoğunluğu çok düşük ve çok sıcak en dış katmanı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca Güneş tacı karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, korona yerine, Güneş tacı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Belli bir kanun, tüzük, yönetmelik kastedildiğinde büyük harfle yazılan kanun, tüzük, yönetmelik sözlerinin ek alması durumunda kesme işareti kullanılır: Bu Kanun'un 17. maddesinin c bendi... Yukarıda adı geçen Yönetmelik'in 2'nci maddesine göre... vb.

Günün atasözü/deyimi :
birlikten kuvvet doğar
Topluca ve birlikte davranmak daha büyük güç sağlar.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 13 Şubat 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/02/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çörten isim halk ağzında Dam çevresindeki yağmur sularını oluklardan alıp duvar temelinden uzağa akıtan, saçak kenarlarından dışarı doğru uzanmış ağaç oluk.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fenoloji Fransızca phénologie "Bitkilerin yıl içinde büyüme ve gelişmelerinde görülen değişikliklerle iklim olayları arasında ilgi kurarak bundan sonuç çıkaran bilim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca belirti bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fenoloji yerine, belirti bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Hayvanlara verilen özel adlara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Sarıkız'ın, Karabaş'a, Pamuk'u, Minnoş'tan.

Günün atasözü/deyimi :
yerini bulmak
1. Uygun olan yerde olmak. 2. Kendine yakışan makamı, durumu bulmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Şubat 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/02/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
müze Fransızca musée isim (mü'ze) Sanat ve bilim eserlerinin veya sanat ve bilime yarayan nesnelerin saklandığı, halka gösterilmek için sergilendiği yer veya yapı: "O devirlere ait yatağanlar, baltalar paslanmamış çelikleriyle müzelerimizdedir." -Orhan Seyfi Orhon.
 
Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
feminen Fransızca féminin "Kadınsı özelliklere fazlasıyla sahip olan (kadın)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kadınsı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, feminen yerine, kadınsı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan ki ayrı yazılır: demek ki, kaldı ki, bilmem ki.

Günün atasözü/deyimi :
boyuma göre (boyumca) boy buldum, huyuma göre (huyumca) huy bulmadım
Bir kimse, beden yapısı, zenginlik vb. konularda kendisine uygun olanı bulabilir ama huyu kendisine uyan bir kimseyi kolay kolay bulamaz.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 15 Şubat 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/02/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
turne Fransızca tournée isim Bulunduğu yerden başka yerlere gösteri yapmak amacıyla giden tiyatro veya müzik sanatçılarının gezisi: "O günlerde Anadolu'ya turneye çıkmak üzere hazırlanıyorduk." -Sait Faik Abasıyanık.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
demografi Fransızca démographie "İnsan nüfusunu yapı, gelişme ve dağılım açısından inceleyen bilim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca nüfus bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, demografi yerine, nüfus bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bulunma durumu eki getirildiği kelimeye bitişik yazılır: yolda (yol-da) kalmak.

Günün atasözü/deyimi :
gölgesine yatmak
Daha önce elde edilen para, makam, ün vb.ne sığınarak zaman geçirmek veya bundan yararlanmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 17 Şubat 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/02/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kerpiç, -ci isim 1. Duvar örmekte kullanılmak için kalıplara dökülüp güneşte kurutulmuş saman ve balçık karışımı ilkel tuğla. 2. sıfat Bu tuğladan yapılmış: "Kerpiç evler, ipe serili çamaşırlar gibi ay ışığında sallanıyorlar." -Peyami Safa.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
demografik Fransızca démographique "Nüfus bilimiyle ilgili." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca nüfus bilimsel karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, demografik yerine, nüfus bilimsel sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sayılara getirilen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılır: 1985'te, 8'inci madde, 2'nci kat; 7,65'lik, 9,65'lik.

Günün atasözü/deyimi :
can bostanda bitmez
İnsan, canının değerini bilmeli, onu yıpratmamalıdır.
Atasözü 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 17 Şubat 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/02/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Kervankıran Farsça + Türkçe özel isim (kerva'nkıran) gök bilimi Merkür'den sonra Güneş'e en yakın gezegen, Çoban Yıldızı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
aut İngilizce out "spor Bazı top oyunlarında karşı takım oyuncularının vuruşuyla topun kalenin bulunduğu taraftan dışarı çıkması." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dış karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, aut yerine, dış sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birden fazla kelimeden oluşan sayılar ayrı yazılır: iki yüz, üç yüz altmış beş.

Günün atasözü/deyimi :
bir dikiş kaldı
Nerede ise, az kaldı.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 18 Şubat 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/02/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çapak, -ğı (I) isim 1. Göz pınarında ve kirpiklerde birikerek pıhtılaşan veya kuruyan akıntı. 2. Madenler dövülürken sıçrayan ince, ufak parça. 3. Metal veya toprak eşya kenarlarında bulunan pürüz.
(II) isim hayvan bilimi Sazan familyasından, vücudu yandan basık, 50 santimetre uzunluğunda, 4-5 kilogram ağırlığında, sarı pullu, eti tatsız, kılçıklı bir tatlı su balığı (Abramis brama).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
atraksiyon Fransızca attraction "Gazino, bar vb. yerlerde müşterileri oyalamak, eğlendirmek amacıyla yapılan ilgi çekici gösteri." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca eğlendiri karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, atraksiyon yerine, eğlendiri sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Para ile ilgili işlem ve senet, çek vb. ticari belgelerde geçen sayılar bitişik yazılır: 650,35 (altıyüzelliTLotuzbeşkr).

Günün atasözü/deyimi :
komşunun tavuğu, komşuya kaz görünür
Başka bir kimsenin malı bize olduğundan daha değerli görünür.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Böri - 19 Şubat 2012
Sayın Çağrıbey,

İzninizle Atatürk'ün Dil Devrimi ile hiçbir ilgisi olmayan uydurma sözcüklere dikkat çekmek istiyorum...

(Bu sözcükler milletimiz tarafından asla benimsenmemiştir.)


sürdürümcü olmak, sağtöre, uyarlaç, bulunak, ası, kışkırtman, belit, duyarca, özengen, işlemce, düzenleyim, aşnı, inerçıkar, bakışımsız, sonuşmaz, emmeç, öndelik, özetlem, yakaç, yazçizici, öldürmen, düzçizer, onulmaz, inginlik, acıdaş, elcil, tutumbilim, eşlek, sütsü, umunç, süzek, tapıncak, bölüngü, gülüt, dalgı, durduraç, boğazlak, duyuk, yıkılgı, eylemce, seslem, oydaş, yangı, tümlev, tutu, kıyınç, giziletim, çürükçe, ısıtaç, ısın, uydumcu, tümdurum, bölek, boyuncak, kıpma, ışıtaç, kıygın, sürem, konalga, bildirmen, önel, ingin, dumağı, uçman, kılgı, özek, ılgım, yalgın, gözerimi, oyulgan, duyunçsal, satlıcan, anlak, dokunca, elmen, bölüt, kalık, ötedevim, izdem, izlek, yerbetim

____________________________________

Bu sözcükleri uyduranlar akıllarınca Türk diline darbe vurmak istemişlerdir!
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Şubat 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/02/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tetir isim halk ağzında 1. Cevizin yeşil kabuğu ve yaprağı. 2. Yeşil ceviz kabuğu, nar vb. bitkilerin bıraktığı kalıcı boya lekesi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
immoral Fransızca "felsefe Daha üstün saydığı bir töre adına geçerli töreyi tanımayan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca töretanımaz karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, immoral yerine, töretanımaz sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Şiirde seslerin ölçü dolayısıyla düştüğünü göstermek için kesme işareti kullanılır: Bir ok attım karlı dağın ardına / Düştü n'ola sevdiğimin yurduna / İl yanmazken ben yanarım derdine / Engel aramızı açtı n'eyleyim (Karacaoğlan)

Günün atasözü/deyimi :
yemeden içmeden kesilmek
Bir üzüntü veya heyecan sebebiyle yiyemez, içemez duruma gelmek, iştahı kesilmek.
Deyim 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Şubat 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/02/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tembih Arapça isim (tembi:hi) 1. Bir şeyin belli biçimde ve yolda yapılmasını söyleme, bunu üsteleyerek hatırlatma, uyarı, uyarma: "Bu zılgıtın içinde bir daha böyle yergiler yazmaması tembihi de vardır." -Salâh Birsel. 2. biyoloji Bir uyaran karşısında organizmanın gösterdiği tepki, uyarım.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
objektif Fransızca "felsefe Bireyin kişisel görüşünden bağımsız olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca nesnel karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, objektif yerine, nesnel sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Noktasız yapılan kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılır: TBMM'nin, TDK'nin, BM'de, ABD'de, TV'ye

Günün atasözü/deyimi :
yaralı kuşa kurşun sıkılmaz
Birinin düşkünlüğünden yararlanarak ondan öç almak doğru değildir.
Atasözü 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Şubat 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/02/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
imparator otu isim bitki bilimi Maydanozgillerden, baharlı ve yakıcı olan kökü hekimlikte kullanılan bir ot (Peucedaum imperatoria).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
objektivizm Fransızca objectivisme "felsefe Öznenin değil nesnenin gerçekliğine dayanan bilgileri arayan akıl yolu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca nesnelcilik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, objektivizm yerine, nesnelcilik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Organ adlarıyla yapılan ikilemelerde kelimenin ikinci hecesindeki dar ünlü düşmez: ağız ağıza, omuz omuza.

Günün atasözü/deyimi :
yüzük takmak
Evlenmeye söz verme belirtisi olarak nişan yüzüğü takmak, nişanlanmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 22 Şubat 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/02/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
rika Arapça isim eskimiş Arap harflerinin en çok kullanılan el yazısı biçimi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
psikopati Fransızca psychopathie "Düşünme, anlama, kavrama, karar verme, önlem alma vb. yeteneklerdeki eksiklik." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca akıl hastalığı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, psikopati yerine, akıl hastalığı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kişi adlarından sonra gelen saygı sözlerine getirilen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılır: Nihat Bey'e, Ayşe Hanım'dan, Mahmut Efendi'ye, Enver Paşa'ya vb.

Günün atasözü/deyimi :
eden bulur, inleyen ölür
Nasıl davranırsan öyle karşılık görürsün.
Atasözü 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 23 Şubat 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/02/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
muhatara Arapça isim (muha:tara) eskimiş 1. Korku verici durum, tehlike. 2. Zarar, ziyan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
şoför Fransızca chauffeur "Karada kullanılan motorlu araçları sürüp yöneten kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sürücü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, şoför yerine, sürücü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru eki gelenekleşmiş olarak ayrı yazılır: Sen de mi geldin?

Günün atasözü/deyimi :
ateş almaya mı geldin?
Uğradığı yerden hemen gitmeye kalkan kimseye sitem olarak söylenen bir söz.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Fatih - 23 Şubat 2012
Sayın Çağrıbey,

İzninizle Atatürk'ün Dil Devrimi ile hiçbir ilgisi olmayan uydurma sözcüklere dikkat çekmek istiyorum...

(Bu sözcükler milletimiz tarafından asla benimsenmemiştir.)


sürdürümcü olmak, sağtöre, uyarlaç, bulunak, ası, kışkırtman, belit, duyarca, özengen, işlemce, düzenleyim, aşnı, inerçıkar, bakışımsız, sonuşmaz, emmeç, öndelik, özetlem, yakaç, yazçizici, öldürmen, düzçizer, onulmaz, inginlik, acıdaş, elcil, tutumbilim, eşlek, sütsü, umunç, süzek, tapıncak, bölüngü, gülüt, dalgı, durduraç, boğazlak, duyuk, yıkılgı, eylemce, seslem, oydaş, yangı, tümlev, tutu, kıyınç, giziletim, çürükçe, ısıtaç, ısın, uydumcu, tümdurum, bölek, boyuncak, kıpma, ışıtaç, kıygın, sürem, konalga, bildirmen, önel, ingin, dumağı, uçman, kılgı, özek, ılgım, yalgın, gözerimi, oyulgan, duyunçsal, satlıcan, anlak, dokunca, elmen, bölüt, kalık, ötedevim, izdem, izlek, yerbetim

____________________________________

Bu sözcükleri uyduranlar akıllarınca Türk diline darbe vurmak istemişlerdir!

Sayın Böri soydaşıma katılıyorum.
Türkçeye yabancı kelime ve kavramların doldurulması ne kadar büyük ihanetse, Türk dilinde yeri ve kökü olmayan uyduruk kelime ve kavramların Türkçeye doldurulması da aynı derecede Türk Diline ihanettir.
Dilin sadeleştirilmesi başka şey, uydurukçalaştırılması başka şeydir.
Çok oturgaçlı götürgeçlerle, tavuksal fırlangaçlarla, gökgötürü konuksal avratlarla yapılanlar Türkçenin sadeleştirilmesi ve yabancı kelimelerden arındırılması için değil düpedüz Türkçenin katledilmesine yönelik hain uygulamalardır.
    Kök Tenğri'nin esenliği bütün Türklerin üzerinedir.
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 24 Şubat 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/02/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
peştahta Farsça isim (pe'ştahta) eskimiş 1. İş masası gibi kullanılan çekmece. 2. Sarrafların üzerinde para saydıkları tahta.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
şov İngilizce show "Genellikle şarkı, dans vb. türlerin yer aldığı eğlence." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca gösteri karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, şov yerine, gösteri sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge ve genelge adlarına gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Millî Eğitim Temel Kanunu'na, Medeni Kanun'un, Atatürk Uluslararası Barış Ödülü Tüzüğü'nde, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği'nin.

Günün atasözü/deyimi :
gidip de gelmemek var, gelip de görmemek (bulmamak) var
Uzak bir yere giden kişi geri dönmeyebilir, dönse de ayrılırken bıraktığı yakınlarını bulmayabilir.
Atasözü 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 24 Şubat 2012
Alıntı
sürdürümcü olmak, sağtöre, uyarlaç, bulunak, , kışkırtman, belit, duyarca, özengen, işlemce, düzenleyim, aşnı, , bakışımsız, sonuşmaz, emmeç, öndelik, özetlem, yakaç, yazçizici, öldürmen, , , inginlik, , elcil, , eşlek, , umunç, , , bölüngü, gülüt, , , , duyuk, yıkılgı, eylemce, seslem, oydaş, , tümlev, , kıyınç, giziletim, , , , uydumcu, tümdurum, bölek, boyuncak, kıpma, , kıygın, sürem, konalga, , , ingin, dumağı, uçman, kılgı, , ılgım, yalgın, , oyulgan, duyunçsal, satlıcan, anlak, dokunca, elmen, bölüt, , ötedevim, izdem, , yerbetim

Yukarıdaki sözcükler bende hiçbir anlam çağrıştırmıyor, zihnimde hiçbir nesnenin imgesini canlandırmıyor. Yani ne demeye geldiğini, zorlamama rağmen, anlamıyorum.
Ha Arapça, Farsça, İngilizce vs. ha uydurukça ne fark eder ki? Anlamını bilmedikten ve zihnimde bir imge uyandırmadıktan sonra ha uydurukça olmuş ha başka dillerden sonuçta hepsi Türk Dilini tahrip ediyor.


Lakin aşağıdaki sözcükler zihnimde bir imge canlandırıp, bu imgenin nesnel yansıyışı olarak anlamını(belki bazılarında biraz zorlasa da) bulabiliyorum.

Ası : Afiş, pankarta, tanıtım için yapılmış materyaller olarak anlamlandırabiliyorum.

Bildirmen : Bildirme işiyle görevli olan, tebligatçı vb. olarak anlamlandırabiliyorum.

Acıdaş : Bir acı ve sıkıntıyı birlikte yaşayan kişiler, zorluklarda kader birliği yapanlar olarak, biraz zorlayarak da olsa, anlamlandırabiliyorum.

Boğazlak: Pis boğaz, çok yemek yiyen, iştahı açık olarak biraz zorlayarak da olsa anlamlandırabiliyorum.

Çürükçe :Çürüğe çalan, çürümeye yüz tutmuş, sağlam olmayan olarak biraz anlamlandırabiliyorum.

Dalgı : Dalmak, farkında olmadan düşünceye dalmak,  uyanık olunmasına rağmen çevrenin farkında olmamak olarak çokça zorlayarak da olsa anlamlandırabiliyorum.

Durduraç: Fren, durdurma aleti olarak kolayca anlamlandırabiliyorum.

Gözerimi : Gözün görebildiği uzaklık, gözün gördüğü yerler olarak kolayca anlamlandırabiliyorum.

Isın: Isınmaktan emir olarak anlıyorum ancak bu sözcük başka anlamlar yüklenmek amacıyla uydurulmuş gibi duruyor. Yani zihnimde ısınmaktan emir dışında hiçbir anlam imgesi çağrıştırmıyor.

Isıtaç: Isıtma gereci.

Işıtaç: Işıtma, aydınlatma gereci

İnerçıkar: Asansör

İzlek: Film, video vs. gibi görsel nesneler.

Düzçizer: Cetvel

Kalık: Bu kelimeyi uydurukça kabul etmemek gerekir. Evde kalmış kızlara denir. Kartlaşmış, zamanı geçmiş gibi anlamlar çağrıştırmaktadır.

Onulmaz: Bu kelimeyi uydurukça kabul etmemek gerekir. Anlamı çok belirgin ve herkesin anlayabildiği yerleşmiş bir kelimedir. İflah olmaz, tedavisi mümkün olmayan, hiç bir şeyin çare olmayacağı ümitsiz vaka gibi anlamlar çağrıştırmaktadır.

Önel: Öncelikli, önce gelen, önde yer alan olarak çokça zorlayarak da olsa anlamlandırabiliyorum.

Tapıncak: İbadet edilen, tapınılan, dini ritüellerin yapıldığı yer. Atsız Bey’de Uygur Masalında bu kelimeyi, verdiğim anlamlarda, kullanmıştır.

Tutu: İpotek ve güvence amacıyla alıkonan değerli şey karşılığında çok da yerinde ve anlamlı bir sözcük.

Tutumbilim: Ekonomi, tasarruf, iktisat bilimi karşılığında duyar duymaz anlamı zihinde yankı bulan bir sözcük.

Sütsü: Süte benzer, sütü anımsatır, sütü okşar, süt türevi, süt taklidi vs.

Süzek: Halk dilinde yaygın olarak kullanılan süzme işine yarayan alet, kevgir anlamında sözcük.

Yangı: Aşk, gizli gizli çekilen sevda, tutulma, karasevda.


Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Saygılarımla..
Çağrıbey
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 25 Şubat 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/02/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çekberi isim (çe'kberi) Harman yerinde yığınları çekmeye yarayan alet, gelberi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
vualet Fransızca "Örtmek için kullanılan şey." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca örtü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, vualet yerine, örtü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dilimizde sert ünsüzle biten kelimelere gelen ekler sert ünsüzle başlar: aş-çı, bas-kı, geç-tim, ipek-çi, süt-çü.

Günün atasözü/deyimi :
mezada çıkarmak (koymak)
Bir malı açık artırma yoluyla satışa çıkarmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 26 Şubat 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/02/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
meşguliyet Arapça isim (meşgu:liyet) 1. Meşgul olma, uğraşma durumu: "Çile çeken derviş, dergâhta kendisine gösterilen vazife dışında her istediğini okumakta ve bazı meşguliyetlerde bulunmakta serbestti." -Asaf Hâlet Çelebi. 2. Bir insanın yaptığı iş veya meslek, iş güç, uğraş.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
voltaj Fransızca voltage "fizik Bir iletkenin uçları arasındaki gizil güç farkı, potansiyel farkı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca gerilim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, voltaj yerine, gerilim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yer adlarında ilk isimden sonra gelen deniz, nehir, göl, dağ, boğaz vb. tür bildiren ikinci isimler büyük harfle başlar: Ağrı Dağı, Çanakkale Boğazı, Dicle Irmağı, Van Gölü..

Günün atasözü/deyimi :
evlenenle ev alana Allah yardım eder
Evlenene ve ev alana herkesin kolaylık göstermesi, onlara Allah'ın yardımının dolaylı olarak ulaşıyor olması demektir.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 27 Şubat 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/02/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
iptizal, -li Arapça isim (iptiza:li) eskimiş 1. Bayağılaşma, ayağa düşme. 2. Bir şeyi sürekli olarak kullanma.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
grafik Fransızca graphique "Bir olayın çeşitli durumlarını göstermeye veya birkaç şey arasında karşılaştırma yapmaya yarayan çizgilerden oluşmuş biçim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çizge karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, grafik yerine, çizge sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"ile" ayrı olarak yazılabildiği gibi kelimelere eklenerek de yazılabilir: bulutla veya bulut ile.

Günün atasözü/deyimi :
gölge düşmek
Bir şey üzerine karaltı inmek, üzerine gölge gelmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 28 Şubat 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/02/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
istinat, -dı Arapça isim (istina:dı) eskimiş 1. Dayanma, yaslanma. 2. Güvenme, kuvvet alma. 3. Bir şeyi kanıt sayma.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
graben Almanca "coğrafya Yer kabuğunun birbirine paralel olarak uzanan kırıkları veya basamaklı kırık dizileri arasındaki çökmüş bölümü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çöküntü hendeği karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, graben yerine, çöküntü hendeği sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki noktadan sonra gelen cümleler büyük harfle başlar: Menfaat sandalyeye benzer: Başında taşırsan seni küçültür, ayağının altına alırsan yükseltir. (Cenap Şahabettin)

Günün atasözü/deyimi :
çobansız koyunu kurt kapar
Yöneticisi, koruyucusu olmayan kişiyi ve topluluğu düşman ezer.
Atasözü 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Böri - 29 Şubat 2012
Alıntı
Yukarıdaki sözcükler bende hiçbir anlam çağrıştırmıyor, zihnimde hiçbir nesnenin imgesini canlandırmıyor. Yani ne demeye geldiğini, zorlamama rağmen, anlamıyorum.
Ha Arapça, Farsça, İngilizce vs. ha uydurukça ne fark eder ki? Anlamını bilmedikten ve zihnimde bir imge uyandırmadıktan sonra ha uydurukça olmuş ha başka dillerden sonuçta hepsi Türk Dilini tahrip ediyor.

Lakin aşağıdaki sözcükler zihnimde bir imge canlandırıp, bu imgenin nesnel yansıyışı olarak anlamını(belki bazılarında biraz zorlasa da) bulabiliyorum.

Ası : Afiş, pankarta, tanıtım için yapılmış materyaller olarak anlamlandırabiliyorum.

Bildirmen : Bildirme işiyle görevli olan, tebligatçı vb. olarak anlamlandırabiliyorum.

Acıdaş : Bir acı ve sıkıntıyı birlikte yaşayan kişiler, zorluklarda kader birliği yapanlar olarak, biraz zorlayarak da olsa, anlamlandırabiliyorum.

Boğazlak: Pis boğaz, çok yemek yiyen, iştahı açık olarak biraz zorlayarak da olsa anlamlandırabiliyorum.

Çürükçe :Çürüğe çalan, çürümeye yüz tutmuş, sağlam olmayan olarak biraz anlamlandırabiliyorum.

Dalgı : Dalmak, farkında olmadan düşünceye dalmak,  uyanık olunmasına rağmen çevrenin farkında olmamak olarak çokça zorlayarak da olsa anlamlandırabiliyorum.

Durduraç: Fren, durdurma aleti olarak kolayca anlamlandırabiliyorum.

Gözerimi : Gözün görebildiği uzaklık, gözün gördüğü yerler olarak kolayca anlamlandırabiliyorum.

Isın: Isınmaktan emir olarak anlıyorum ancak bu sözcük başka anlamlar yüklenmek amacıyla uydurulmuş gibi duruyor. Yani zihnimde ısınmaktan emir dışında hiçbir anlam imgesi çağrıştırmıyor.

Isıtaç: Isıtma gereci.

Işıtaç: Işıtma, aydınlatma gereci

İnerçıkar: Asansör

İzlek: Film, video vs. gibi görsel nesneler.

Düzçizer: Cetvel

Kalık: Bu kelimeyi uydurukça kabul etmemek gerekir. Evde kalmış kızlara denir. Kartlaşmış, zamanı geçmiş gibi anlamlar çağrıştırmaktadır.

Onulmaz: Bu kelimeyi uydurukça kabul etmemek gerekir. Anlamı çok belirgin ve herkesin anlayabildiği yerleşmiş bir kelimedir. İflah olmaz, tedavisi mümkün olmayan, hiç bir şeyin çare olmayacağı ümitsiz vaka gibi anlamlar çağrıştırmaktadır.

Önel: Öncelikli, önce gelen, önde yer alan olarak çokça zorlayarak da olsa anlamlandırabiliyorum.

Tapıncak: İbadet edilen, tapınılan, dini ritüellerin yapıldığı yer. Atsız Bey’de Uygur Masalında bu kelimeyi, verdiğim anlamlarda, kullanmıştır.

Tutu: İpotek ve güvence amacıyla alıkonan değerli şey karşılığında çok da yerinde ve anlamlı bir sözcük.

Tutumbilim: Ekonomi, tasarruf, iktisat bilimi karşılığında duyar duymaz anlamı zihinde yankı bulan bir sözcük.

Sütsü: Süte benzer, sütü anımsatır, sütü okşar, süt türevi, süt taklidi vs.

Süzek: Halk dilinde yaygın olarak kullanılan süzme işine yarayan alet, kevgir anlamında sözcük.

Yangı: Aşk, gizli gizli çekilen sevda, tutulma, karasevda.

___________________________________

Ası : Afiş

Bildirmen : Bildirme işiyle görevli olan, muhabir

Acıdaş : Bir acı ve sıkıntıyı birlikte yaşayan kişiler, dertortağı

Boğazlak: guatr*

Çürükçe : kangren*

Dalgı : uyanık olunmasına rağmen çevrenin farkında olmamak, gaflet

Durduraç: Fren, durdurma aleti

Gözerimi : Gözün görebildiği uzaklık, ufuk

Isın: kalori*

Isıtaç: Isıtma gereci, kalorifer

Işıtaç: Işıtma, aydınlatma gereci, lamba

İnerçıkar: Asansör

İzlek: tema*

Düzçizer: Cetvel

Kalık: tapon*

Onulmaz: Bu kelimeyi uydurukça kabul etmemek gerekir. Anlamı çok belirgin ve herkesin anlayabildiği yerleşmiş bir kelimedir. İflah olmaz, tedavisi mümkün olmayan, hiç bir şeyin çare olmayacağı ümitsiz vaka gibi anlamlar çağrıştırmaktadır. / çaresiz

Önel: mühlet*

Tapıncak: İbadet edilen, tapınılan, dini ritüellerin yapıldığı yer. Atsız Bey’de Uygur Masalında bu kelimeyi, verdiğim anlamlarda, kullanmıştır. / fetiş, put, totem

Tutu: İpotek

Tutumbilim: Ekonomi, tasarruf, iktisat bilimi

Sütsü: emülsiyon*

Süzek: Halk dilinde yaygın olarak kullanılan süzme işine yarayan alet, kevgir anlamında sözcük. / filtre

Yangı: iltihap*

Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Şubat 2012
Boğazlak: guatr*

Çürükçe : kangren*

Isın: kalori*

İzlek: tema*

Kalık: tapon*

Önel: mühlet*

Sütsü: emülsiyon*

Yangı: iltihap*

Zaten bu sözcüklerin zihnimde yeterince nesnel ışıklar oluşturmadığını belirtmiştim.
Ayrıca dil toplumun bütün bireylerinin anlayabildiği ortak iletişin gereci olduğuna göre bir sözcüğü toplumun geneli anlamıyorsa o sözcük o dilin ortak iletişim gereçlerinden birisi sayılamaz. Olsa olsa bir meslek ya da özel bilime ait ve o meslek ve bilimle ilgilenenler dışındakilerin anlamayacağı sınırlı anlamlı söz dizimlerinden öteye değer taşımazlar.
Dilde sadeleştirmeye evet, ancak uydurmacılığa hayır.
Sadece Isın: kalori* noktasında, mesleğime ait bir sözcük olmasına rağmen, yanılmışım.
Evet ısın sözcüğü kalori anlamında kullanıyor lakin dil kuralları açısından yerliyerindeliği tartışılır ki ben de bile, mesleğime ait bir sözcük olmasına rağmen, duyar duymaz bir anlam çağrışımı ve nesnel imge oluşturmadı. Demek ki bu sözcükte bir sıkıntı var.
Ben ısın sözcüğünü duyduğumda sözcüğü söyleyen kişinini bana ısınmamı söylediğini anlarım.

Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Saygılarımla..
Çağrıbey
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Şubat 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/02/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
artık yıl isim Dört yılda bir gelen 366 günlük yıl, seneikebise "1996, 2000, 2004, 2008, 2012 gibi dört ile bölünebilen her yıl, artık yıldır."

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
komünikasyon Fransızca communication "teknik Telefon, telgraf, televizyon, radyo vb. araçlardan yararlanarak yürütülen bilgi alışverişi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca iletişim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, komünikasyon yerine, iletişim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan da, de ayrı yazılır: Kızı da geldi gelini de.

Günün atasözü/deyimi :
baskıdaki altından askıdaki salkım yeğdir
Kullanılan, işe yarayan değersiz şey, saklanan ve kullanılmayan çok değerli şeyden daha iyidir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 01 Mart 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dönence isim coğrafya ve gök bilimi Yerküre üzerinde, güneş ışınlarının yılda iki kez dik açı ile geldiği, sıcak kuşağın kuzey ve güney sınırlarını oluşturan ve Ekvator'un 23° 27' kuzey ve güneyinden geçtiği varsayılan iki çemberden her biri, tropika: Oğlak dönencesi. Yengeç dönencesi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
agrega Fransızca agrégat "Benzer olmayan maddelerden oluşmuş bütün." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca katışmaç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, agrega yerine, katışmaç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özel adlar yerine kullanılan "o" zamiri cümle içinde büyük harfle yazılmaz.

Günün atasözü/deyimi :
boyun kırmak
Saygı duyulan bir kimse karşısında, ayaktayken başı öne bükmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 02 Mart 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bağımlı sıfat 1. Başka bir şeyin istemine, gücüne veya yardımına bağlı olan, özgürlüğü, özerkliği olmayan, tabi. 2. Bir kimseye veya şeye maddi veya manevi yönden aşırı bağlı olan. 3. Sigara, uyuşturucu madde vb. kötü alışkanlıklara aşırı derecede düşkün, müptela.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fenomenoloji Fransızca phénomenologie "Algılanan görüngeler öğretisi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca görüngü bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fenomenoloji yerine, görüngü bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki veya daha çok kelimenin birleşmesinden oluşmuş kişi adları, soyadları ve lakaplar bitişik yazılır: Birol; Adıvar, Boynueğri Mehmet Paşa.

Günün atasözü/deyimi :
ata arpa, yiğide pilav
Canlıların güçleri, gelişmelerine yarayan şeylerle artar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Mart 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
desibel Fransızca décibel isim fizik Ses şiddetini gösteren birimin onda biri.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
feribot İngilizce ferryboat "Kara yolu ve demir yolu araçları ile yolcuları bir kıyıdan öbür kıyıya geçirmeye yarayan gemi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca arabalı vapur karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, feribot yerine, arabalı vapur sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"m" ile yapılmış ikilemeler ayrı yazılır: çocuk mocuk, kitap mitap.

Günün atasözü/deyimi :
tezkere almak
Askerlik görevini tamamlayarak bunu bildiren bir belge almak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 04 Mart 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
heves Arapça isim 1. İstek, eğilim, arzu, şevk: "İşin doğrusu birbirimizin özel yaşamını öğrenmeye ne vaktimiz olurdu ne de hevesimiz." -Refik Mağden. 2. Gelip geçici istek.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
feodalite Fransızca féodalité "tarih Orta Çağda özellikle Batı Avrupa'da toprağı ve üzerinde yaşayan köylüleri tek bir kimsenin malı sayan siyasal düzen." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca derebeylik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, feodalite yerine, derebeylik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sonu sert ünsüzle biten alıntı kelimeler ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında kelime sonundaki sert ünsüzler yumuşar: bent / bendi, standart / standardı.

Günün atasözü/deyimi :
miras helal hele (ele) al demişler
Miras, alabildiği takdirde mirasçının hakkıdır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 05 Mart 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mutasarrıf Arapça sıfat eskimiş 1. Kendinde kullanım hakkı olan, elinde bulunduran: "Dalyan sahibi tıpkı bir tarlada olduğu gibi denizin o kısmına da hakani senet ile mutasarrıf." -Sermet Muhtar Alus. 2. isim tarih Tanzimattan sonra, Osmanlı yönetim teşkilatında sancakların yöneticisi, sancak beyi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
parazit Fransızca parasite "biyoloji Bir canlıda sürekli veya geçici yaşayarak ona zarar veren başka canlı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca asalak karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, parazit yerine, asalak sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan ve ayrı yazılan da / de hiçbir zaman ta / te biçiminde yazılmaz.

Günün atasözü/deyimi :
ekmeğinden olmak
Geçimini sağlayan işinden ayrılmak zorunda kalmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 06 Mart 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
üvez (I) isim bitki bilimi 1. Gülgillerden, orta boylu bir ağaç (Pirus sorbus). 2. Bu ağacın muşmulaya benzeyen yemişi: "Gülse bile gülüşünde ham ayva, muşmula veya üvez yemiş gibi bir burukluk vardır." -Refik Halit Karay.
(II) isim hayvan bilimi Sivrisineğe benzer bir böcek (Sorbus).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
parazitoloji Fransızca parasitologie "Asalakların yapısını, yaşayışını, konakçıyla ilişkisini ve yaptığı hastalıklarla bu hastalıklara karşı girişilecek savaşı konu alan bilim dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca asalak bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, parazitoloji yerine, asalak bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Pekiştirmeli sıfatlar bitişik yazılır: büsbütün, güpegündüz, sırılsıklam, yemyeşil.

Günün atasözü/deyimi :
kuşa kafes lazım, boruya nefes
Bir şeyden yararlanmak için kullanılacak araç, onun niteliğine uygun olmalıdır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 07 Mart 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
posa isim (po'sa) 1. Suyu alınmış her tür yiyecek maddesinin artığı. 2. Tortu, çökelti. 3. Ezilmiş pancarın soğuk suda birkaç kez sıkılmasından sonra geriye kalan ve suda erimeyen artık.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
radyoloji Fransızca radiologie "Işık, elektrik ve ısı ışınlarının uygulama alanlarını inceleyen bilim dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ışın bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, radyoloji yerine, ışın bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dört veya daha çok basamaklı sayıların kolay okunabilmesi amacıyla içinde geçen bin, milyon, milyar ve trilyon sözleri yazıyla gösterilebilir: 1 milyar 500 milyon kişi.

Günün atasözü/deyimi :
boş gezmek (gezinmek)
İşsiz güçsüz dolaşmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 08 Mart 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kafa işçisi isim Beyin gücü ile ortaya eser koyan, araştıran, inceleyip eleştiren kimse: "Bir kafa işçisinin, sanatçının, bilim adamının düşünmek için bol bol zamana ihtiyacı vardır." -Haldun Taner.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
izomorf Fransızca isomorphe "kimya Başka bir şeyin biçim veya yapı bakımından aynısı olan şey." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca eş biçim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, izomorf yerine, eş biçim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki noktadan sonra cümle ve özel ad niteliğinde olmayan örnekler sıralandığında bunlar büyük harfle başlamaz: Bu eskiliği siz de çok evde görmüşsünüzdür: duvarlarda çiviler, çivi yerleri, lekeler...(Memduh Şevket Esendal)

Günün atasözü/deyimi :
hesabını bilmeyen kasap, ne satır bırakır ne masat
İşini bilmeyen kişi elinde, avucunda bulunan işe yarar şeyleri de ziyan eder.
Atasözü 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Mart 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/03/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hacamat Arapça isim eskimiş 1. Vücudun herhangi bir yerini hafifçe çizip üzerine boynuz, bardak veya şişe oturtarak kan alma. 2. argo Hafif yaralama.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
izomorfik Fransızca isomorphique "kimya Biçim, yapı bakımından birbirinin benzeri veya aynısı olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca eş biçimli karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, izomorfik yerine, eş biçimli sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Çift ünsüzle başlayan Batı kökenli alıntılar, ünsüzler arasına ünlü konulmadan yazılır: grup, Hristiyan, slogan.
 
Günün atasözü/deyimi :
(birinin) kalbini doldurmak
Yüreğini sevgiyle ısıtmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Mart 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
benzeşim isim 1. Bazı ortak yönleri olan iki şey arasındaki benzeşme, analoji. 2. matematik. İki şeklin kenarlarının uzunlukları arasındaki oran değişmemekle birlikte, karşılıklı açılarının eşit bulunması durumu, benzer. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
otodidakt Fransızca autodidacte "Bir okula gitmeden kendi kendini yetiştiren." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca öz öğrenimli karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, otodidakt yerine, öz öğrenimli sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yabancı özel adlardan türetilmiş akım adları Türkçe söylenişlerine göre yazılır: Dekartçılık, Kalvenizm, Lütercilik.

Günün atasözü/deyimi :
köpeğe gem vurma, kendini at sanır
Kendisine bir değeri varmış gibi davranılan değersiz kişi, kendisinin gerçekten değerli olduğunu sanır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Mart 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
izbe Rusça sıfat 1. Basık, loş, nemli, kuytu (yer): "Bir sırrı sürüklüyor terlikler pıtır pıtır / İzbe sofalarında izbe sofalarında" -Necip Fazıl Kısakürek. 2. Sapa.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
otojestiyon Fransızca autogestion "Öğretim kuruluşlarında, öğrencilerin yönetmeliklere ve okul kurallarına göre söz ve karar sahibi olmaları ilkesine dayanan yönetim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca öz yönetim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, otojestiyon yerine, öz yönetim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Virgül birbiri ardınca sıralanan dildeki eş görevli kelime ve kelime gruplarının arasına konur: Zindana atılan mahkûmlar gibi titreşerek, haykırarak geri geri kaçmaya uğraşıyorduk. (Hüseyin Rahmi Gürpınar)

Günün atasözü/deyimi :
(birine) içinden gülmek
Sezdirmeden eğlenmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Mart 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mandıra Rumca isim (ma'ndıra) Koyun, keçi vb. süt veren hayvanların barındırıldığı, süt ve süt ürünlerinin elde edildiği yer: "Şehirden iki saat ötedeki mandırasından o gün satılacak koyunları ona getiriyor, ona kestiriyor." -Ömer Seyfettin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
rötar Fransızca retard "Gecikmek işi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca gecikme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, rötar yerine, gecikme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı:
Bilim ve bilgi sözleriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: dil bilimi, gök bilimi; dil bilgisi, halk bilgisi.

Günün atasözü/deyimi :
kör kuşun yuvasını Allah yapar
Garip ve kimsesiz kişiye Allah yardım eder.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 13 Mart 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kuskus Arapça isim Un, süt, yumurta, bulgur ile yapılan ufak ve yuvarlak taneler biçiminde kurutulmuş hamur.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sabote Fransızca saboté "Bilinçli ve kasıtlı olarak bir işi veya bir durumu bozarak zarara yol açan harekette bulunma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca baltalama karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sabote yerine, baltalama sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Hane kelimesiyle oluşturulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: çayhane, dershane, kahvehane, yazıhane.

Günün atasözü/deyimi :
boş dönmek
Hiçbir şey elde edemeden geri gelmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Mart 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
afiyet Arapça isim (a:fiyet) Hasta olmama durumu, sağlık, esenlik: "Allah daha ziyade afiyet versin." -Necati Cumalı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
scoreboard İngilizce "Sayıları veya sayı durumunu gösteren levha." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sayı göstergesi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, scoreboard yerine, sayı göstergesi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap, bildiri, makale vb.nde ana başlıktaki kelimelerin tamamı, alt başlıktaki kelimelerin ise yalnızca ilk harfleri büyük olarak yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
doğru söz yemin istemez
Sözün doğruluğunda kuşku yoksa yemine gerek yoktur.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 15 Mart 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
buğdaygiller çoğul isim bitki bilimi Bir çeneklilerden, örneği buğday, yulaf, arpa, pirinç, çavdar, mısır, ayrık ve çayır otları, kamış, bambu olan, çiçekleri başak durumunda büyük bir bitki familyası.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
teizm Fransızca théisme "din bilimi Evreni yaratan ve yöneten, vahiy yoluyla insanlara buyruklar veren bir Tanrı'nın varlığına inanma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tanrıcılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, teizm yerine, tanrıcılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki veya daha çok kelimeden oluşmuş il, ilçe, semt vb. yer adları bitişik yazılır: Çanakkale; Şebinkarahisar; Beşiktaş.

Günün atasözü/deyimi :
borç almak
Daha sonra ödemek üzere birinden para veya bir şey almak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 16 Mart 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mübaşir Arapça isim (müba:şir) hukuk Mahkemede duruşmaya girecekleri ve tanıkları çağıran, yargıcın emirlerini bildiren, kâğıtları getirip götüren görevli, çağrıcı: "Bekliyorlar, mübaşirlerden biri seslensin, sanıklardan sırası geleni çağırsın." -Necati Cumalı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
derogasyon Fransızca derogation "hukuk Genel kuraldan ayrılma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ayrıklık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, derogasyon yerine, ayrıklık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Deyimler ayrı yazılır: akıntıya kürek çekmek, çam devirmek.

Günün atasözü/deyimi :
istenmeyen aş, ya karın ağrıtır ya baş
İstenmeyerek yapılan işlerden kötü sonuçlar ortaya çıkar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 18 Mart 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
daim Arapça sıfat (da:im) eskimiş 1. Sürekli, sonsuz. 2. zarf Daima: "Beni daim şen gören safdiller öyle sansın / Ne bilsinler ki onlar bence birdir elem, haz" -Enis Behiç Koryürek.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
designer İngilizce "Tasarım yapan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tasarımcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, designer yerine, tasarımcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Batı kökenli alıntıların içindeki veya sonundaki g ünsüzleri olduğu gibi korunur: dogma, magma; arkeolog, monolog.

Günün atasözü/deyimi :
şan vermek
Ünü herkesçe bilinmek ve her yerden duyulmak, ün salmak.   
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 18 Mart 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kaplam isim mantık Bir kavramın ve o kavramı dile getiren terimin içerdiği varlıkların ve bireysel olayların bütünü, kapsam, şümul: Bütün insanlar, hayvanlar, bitkiler canlı kavramının kaplamı içine girerler.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fundamentalist Fransızca fondamentaliste "toplum bilimi Kökten dincilik yanlısı olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kökten dinci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fundamentalist yerine, kökten dinci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki heceli bazı kelimeler ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında ikinci hecelerindeki dar ünlüler düşer: bağır / bağrım, geniz / genzi; çevir- / çevril-.

Günün atasözü/deyimi :
eti senin, kemiği benim
Çocuğu ben doğurdum ama onu eğitmek sana düşüyor.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 19 Mart 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
rücu Arapça isim (rücu:) eskimiş 1. Geri dönme, sözünü geri alma, cayma, tersinme. 2. felsefe Kayıtım.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fut İngilizce foot "Yarım arşın veya 30,5 santimetre uzunluğundaki ölçü birimi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ayak karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fut yerine, ayak sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İçeri, dışarı, ileri, şura, bura, ora, yukarı, aşağı gibi sözlerin ek aldıklarında sonlarında bulunan ünlü düşmez: içerde değil içeride, dışardan değil dışarıdan, ilerde değil ileride, şurda değil şurada, burda değil burada, orda değil orada, yukarda değil yukarıda, aşağda değil aşağıda.

Günün atasözü/deyimi :
müjde koşturmak
Bir muştuyu bir kimseye ivedilikle ulaştırmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 20 Mart 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bazalt Fransızca basalte isim jeoloji Koyu renkli, sert bir çeşit yanardağ kültesi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
politeizm Fransızca polythéisme "toplum bilimi Birçok tanrının varlığı düşüncesini benimseyen inanç." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çok tanrıcılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, politeizm yerine, çok tanrıcılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak ret, kabul ve teşvik bildiren kelimelerden sonra virgül konur: Peki, gideriz. Hayhay, memnun oluruz. Haydi, geç kalıyoruz.

Günün atasözü/deyimi :
erdiğine erer, ermediğine taş atar
Sataşkan, edepsiz kimse amacına ulaşamadığında her türlü kötülüğü yapar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 26 Mart 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
vukuf Arapça isim (vuku:fu) eskimiş 1. Anlama, bilme, bilgi: "Yazdığı şiirlerin tatsız ve alelade oluşuna mukabil edebiyattaki vukufu derin ve genişti." -Asaf Hâlet Çelebi. 2. ruh bilimi Canlının, bir nesne veya olayın varlığına ilişkin bilgili ve bilinçli duruma gelmesi, biliş.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
popülarite Fransızca popularité "Halk tarafından sevilme, ünlü olma, iyi tanınma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tutulma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, popülarite yerine, tutulma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru ekinden sonra gelen ekler, bu eke bitişik olarak yazılır: Okuyor muyuz? Güler misin, ağlar mısın?

Günün atasözü/deyimi :
ipini kırmak
Azmak, ele avuca sığmaz bir duruma gelmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 26 Mart 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
amip, -bi Fransızca amibe isim hayvan bilimi Amipler takımından, vücudunun biçim değiştirmesiyle oluşan geçici kollar veya ayaklar üzerinde sürünerek yer değiştiren, tatlı ve tuzlu sularda yaşayan bir hücreli canlı (Amoeba).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
popüler Fransızca populaire "Herkes tarafından bilinen, ünlü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca herkesçe tanınan karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, popüler yerine, herkesçe tanınan sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
-mak, -mek ile biten mastarlardan sonra -a / -e / -ı / -i eklerinden biri geldiğinde k ünsüzü y'ye dönüşür: kazanmak-a > kazanma-y-a, aldanmak-ı > aldanma-y-ı, sevmek-e > sevme-y-e, görmek-i > görme-y-i.

Günün atasözü/deyimi :
yalnız kalanı kurt yer
Yardımcısı bulunmayan kişi, kendini tehlikeden koruyamaz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 26 Mart 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
florya Rum. isim (flo'rya, l ince okunur) hayvan bilimi İspinozgillerden, tüyleri yeşilimsi, ağaçlık ve fundalıklarda yaşayan, güzel ötüşlü bir kuş, yelve (Chloris chloris).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
simülatör Fransızca simulateur "Gerçeğe uygun yapay öğrenme aygıtı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca öğrencelik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, simülatör yerine, öğrencelik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"İken" ayrı olarak yazılabildiği gibi kelimelere eklenerek de yazılabilir: çalışır-ken (çalışır iken), durmuş-ken (durmuş iken), olgun-ken (olgun iken).

Günün atasözü/deyimi :
kırık plak gibi
Durmaksızın, aynı tonda tekrarlayarak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 26 Mart 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tecrübe Arapça isim 1. Bir kimsenin belli bir sürede veya hayat boyu edindiği bilgilerin tamamı, deneyim: "Her tarih eseri, doğrudan doğruya veya dolaylı olarak yazarın hayat tecrübesine bağlıdır." -Cemil Meriç. 2. Bilimsel bir gerçeği göstermek, bir yasayı doğrulamak, bir varsayımı kanıtlamak amacıyla yapılan işlem, deney. 3. Bir kimsenin, yaşayarak ve deneyerek elde ettiği birikim, görgü: "Sonraları, diplomasi âleminde edindiğim tecrübeler bana, bu hükmümde yanılmadığımı ispat etmiştir." -Yakup Kadri Karaosmanoğlu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
transformasyon Fransızca transformation "ruh bilimi Bilinçaltına itilmiş bir duygu veya isteğin, karşıtı görünümünde veya başka bir biçimde bilince yükselmesi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dönüşüm karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, transformasyon yerine, dönüşüm sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yüzde ve binde işaretleri yazılırken sayılarla işaret arasında boşluk bırakılmaz: %25, ‰50.

Günün atasözü/deyimi :
korkak bezirgân ne kâr eder ne zarar (ziyan)
İş yapmaya korkan tüccar, kendisini zarardan korur ancak kazanç da elde edemez.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 26 Mart 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ünlem isim dil bilimi 1. Türlü duyguları anlatan veya bir doğa sesini yansıtan kelime, nida: Ah! oh! şak, çat vb. 2. Ünlem işareti.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
transliterasyon Fransızca translitération "dil bilimi Yabancı yazıların, okunuşları dikkate alınmadan harf harf aktarılması." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca harf çevirisi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, transliterasyon yerine, harf çevirisi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki kısa çizgi arasındaki açıklama cümleleri büyük harfle başlamaz: Bir zamanlar -bu zamanlar çok da uzak değildir, bundan on, on iki yıl önce- Türk saltanatının maddi sınırları uçsuz bucaksız denilecek kadar genişti. (Yakup Kadri Karaosmanoğlu)

Günün atasözü/deyimi :
yallah çekmek
Kovmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 26 Mart 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
burçak, -ğı isim bitki bilimi 1. Baklagillerden, taneleri hayvan yemi olarak kullanılan yıllık bir yem bitkisi (Vicia ervilia). 2. Bu bitkinin mercimeğe benzeyen ve genellikle hayvan yemi olarak kullanılan tanesi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
transparan Fransızca transparent "İçinden ışığın geçmesine ve arkasındaki şeylerin görülmesine engel olmayan (cisim), şeffaf." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca saydam karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, transparan yerine, saydam sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Etmek, edilmek, eylemek, olmak, olunmak yardımcı fiilleriyle birleşirken ses düşmesine, ses değişmesine veya ses türemesine uğrayan birleşik kelimeler bitişik yazılır: emretmek, darbetmek, dercetmek, reddetmek.

Günün atasözü/deyimi :
testiyi kıran da bir, suyu getiren de
Görevini iyi yapanla kötüye kullanan arasında bir fark gözetilmemektedir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 27 Mart 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
terzi Farsça isim 1. Giysi biçip diken kimse, dikişçi: "Bir şehrin yedi mahallesinde herkesin baş eğdiği bir terzi olmalıydım." -Attila İlhan. 2. Giysi dikilen yer, terzihane.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ejektör Fransızca éjecteur "Belli hızla hareket eden bir akışkan yardımıyla, başka bir akışkanın boşalmasını sağlayan alet." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca fışkırtıcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ejektör yerine, fışkırtıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Rengin tonunu belirtmek üzere renkten önce kullanılan sıfatlar ayrı yazılır: açık mavi, kara sarı, kirli beyaz, koyu yeşil.

Günün atasözü/deyimi :
bacak kadar
Çok küçük, küçücük, ufacık.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 28 Mart 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
makûs Arapça sıfat (ma:kûs) eskimiş 1. Ters çevrilmiş, baş aşağı getirilmiş. 2. mecaz Uğursuz, kötü: "Siz orada yalnız düşmanı değil, milletin makûs talihini de yendiniz." -Atatürk.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ekinoks Fransızca équinoxe "gök bilimi Gece ile gündüzün eşit olması." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca gün tün eşitliği karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ekinoks yerine, gün tün eşitliği sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İsim durum ekleri ve iyelik ekiyle yapılan ikilemeler ayrı yazılır: omuz omuza, yan yana; günden güne, içten içe; göze göz, teke tek; boşu boşuna, peşi peşine.

Günün atasözü/deyimi :
kendi düşen ağlamaz
Kendi zararına kendisi neden olanın yakınmaya hakkı olmaz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Mart 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
liman Rumca isim denizcilik Gemilerin barınmalarına, yük alıp boşaltmalarına, yolcu indirip bindirmelerine yarayan doğal veya yapay sığınak: "Hayatını anlatacağımız adam Çin limanlarından birinde yaşamıştı."

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ekip Fransızca équipe "Görev bakımından birbirini tamamlayan kimselerin topluluğu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca takım karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ekip yerine, takım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için araya nokta konur: Tren 09.15'te kalktı. Toplantı 13.00'te başladı.

Günün atasözü/deyimi :   
not atmak
Öğretmen, öğrencinin çalışma durumunu not vererek değerlendirmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 30 Mart 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
abani isim (a:ba:ni) 1. Genellikle sarık, bohça, kundak ve yorgan yüzü yapımında kullanılan, zemini beyaz, üzerinde safran renginde nakışlar bulunan ipek kumaş: Bursa abanisi. 2. sıfat Bu kumaştan yapılmış: "Yalnız sarı cübbeli, abani sarıklı, peykede bağdaş kurmuş bir cüce vardı ki onu tanımadı." -Halide Edip Adıvar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kompetan Fransızca compétent "Belli bir işte, belli bir konuda bilgi, görüş ve becerisi çok olan (kimse)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca uzman karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kompetan yerine, uzman sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birden fazla heceli kelimelerin sonunda bulunan p, ç, t, k ünsüzleri ünlüyle başlayan bir ek aldığında yumuşayarak b, c, d, ğ'ye dönüşür: kelep / kelebi, kazanç / kazancı, geçit / geçidi, başak / başağı.

Günün atasözü/deyimi :
meramın elinden bir şey kurtulmaz
Bir şey yapmaya azmeden ve ona dört elle sarılan kişi, kesinlikle başarıya ulaşır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 31 Mart 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 31/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mânia Arapça isim (ma:nia) Engel: "Üst üste yığılmış kum torbaları, düşmana karşı duvarlardan sonra ikinci bir mânia teşkil ediyor." -Hamdullah Suphi Tanrıöver.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kompetitif Fransızca compétitif "Rekabet yanlısı olan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca rekabetçi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kompetitif yerine, rekabetçi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kişi adları ve unvanlarından oluşmuş mahalle, meydan, köy vb. yer ve kuruluş adlarında, unvan kelimesi sonda ise gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır: Abidinpaşa, Ertuğrulgazi (ilçe), Necatibey (Caddesi), Gazi Osmanpaşa Üniversitesi.

Günün atasözü/deyimi :
yerine getirmek
1. İstenileni, gerekeni yapmak. 2. Eski duruma döndürmek. 3. İfa etmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 01 Nisan 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ala sıfat 1. Karışık renkli, çok renkli, alaca: Ala kilim eskimiş. 2. isim Alabalıkgillerden, soğuk ve duru sularda yaşayan, eti turuncu ve lezzetli bir tatlı su balığı, alabalık. 3. halk ağzında Açık kestane renginde olan, ela (göz). 4. isim halk ağzında Kekliğin boynundaki siyah halka.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
komplike Fransızca complique "Ögelerinin veya gerekli işlemlerin sayısının çokluğu, çeşitliliği yüzünden anlaşılması, yapılması güç olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca karmaşık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, komplike yerine, karmaşık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yazılışları bir, anlamları ve okunuşları ayrı olan kelimeleri ayırt etmek için okunuşları uzun olan ünlülerin üzerine düzeltme işareti konur: adet (sayı), âdet (gelenek, alışkanlık); aşık (eklem kemiği), âşık (vurgun, tutkun); şura (şu yer), şûra (danışma kurulu).

Günün atasözü/deyimi :
borç iyi güne kalmaz
Borcu ilk fırsatta ödemek gerekir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Nisan 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
amiyane Arapça + Farsça sıfat (a:miya:ne) 1. Kibarca olmayan, bayağı: "Hem, bu çeşit amiyane işler diplomatın nesine?" -Yakup Kadri Karaosmanoğlu. 2. Herhangi bir özelliği olmayan, sıradan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
prehistorya Latince "Yazının bulunmasından önceki insan topluluklarının evrimini inceleyen bilim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tarih öncesi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, prehistorya yerine, tarih öncesi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Arapça ve Farsçadan dilimize giren bazı kelimelerle özel adlarda bulunan ince g, k ünsüzlerinden sonra gelen a ve u ünlüleri üzerine düzeltme işareti konur: tezgâh, yadigâr, Nigâr; dükkân, kâğıt, Hakkâri, Kâzım; mahkûm, sükût.

Günün atasözü/deyimi :
atını sağlam kazığa bağlamak
İşini güven altına almak, eşeğini sağlam kazığa bağlamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Nisan 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
apiko İtalyanca a picco isim 1. denizcilik Geminin, zinciri toplayıp demirini kaldırmaya hazır olması. 2. sıfat argo Hazır, tetik. 3. sıfat argo Derli toplu, süslü, şık: "Apiko bir genç gelir." -Hüseyin Rahmi Gürpınar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
prese Fransızca pressé "Bir alet yardımıyla birbirine yaklaştırılarak sıkı duruma getirilmiş." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sıkıştırılmış karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, prese yerine, sıkıştırılmış sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kişi ve yer adlarında ince l ünsüzünden sonra gelen a ve u ünlüleri düzeltme işareti ile yazılır: Lâle, Nalân; Balâ, Elâzığ, İslâhiye.

Günün atasözü/deyimi :
bir fincan kahvenin kırk yıl hatırı (hakkı) vardır
İyilik çok az da olsa unutulmaz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 04 Nisan 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
arpacık, -ğı isim 1. tıp Göz kapağının kenarında çıkan küçük çıban, it dirseği. 2. Tüfek, tabanca vb. ateşli silahlarda namlunun en ileri bölümünde bulunan ve nişan alırken gezle birlikte göz ile hedef arasında aynı çizgi üzerine getirilen küçük çıkıntı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
pres Fransızca presse "spor Top oyunlarında karşı takım oyuncusunun hareketini ve sonuç almasını engellemek amacıyla uygulanan yakın savunma durumu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca baskı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, pres yerine, baskı sözcüğünü kullanacağız.
 
Bir yazım kuralı :
Nispet i'sinin, belirtme durumu ve iyelik ekiyle karışmasını önlemek için düzeltme işareti kullanılır: (Türk) askeri ve askerî (okul), (Atatürk'ün) resmi ve resmî (kuruluşlar).

Günün atasözü/deyimi :
ev tutmak
Ev kiralamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 05 Nisan 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
arşın isim eskimiş Yaklaşık 68 santimetreye eşit olan uzunluk ölçüsü: "Bu duvarlar yerden bir arşın kadar yüksek, üstünde güzel bir parmaklığı olan duvarlardı." -Memduh Şevket Esendal.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
şnorkel Almanca Schnorchel "denizcilik Başı su altında tutarak yüzmeyi sağlayan soluk alma borusu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca solukluk karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, şnorkel yerine, solukluk sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Nispet i'si alan kelimelere Türkçe ekler getirildiğinde düzeltme işareti olduğu gibi kalır: millîleştirmek, millîlik, resmîleştirmek, resmîlik.

Günün atasözü/deyimi :
ata malı mal olmaz, kendin kazanmak gerek
Babadan kalan mal kalıcı değildir, çabuk biter; kişinin gerçek malı, kendi çalışmasıyla elde ettiği maldır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 06 Nisan 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
atom çekirdeği isim fizik Atomun çekim kuvvetinin etkisiyle, çevresinde elektronlar dolaşan, proton ve nötronlardan oluşan pozitif elektron yüklü merkez bölümü, çekirdek.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
takigraf Fransızca tachygraphe "fizik Motorlu araçlarda hız ölçüm aygıtı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca hızölçer karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, takigraf yerine, hızölçer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Türkçede a, e ünlüleri ile biten fiillerin şimdiki zaman çekiminde, söyleyişte de, yazımda da a ünlüsü ı, u; e ünlüsü i, ü olur: başlıyor (<başla-yor), izliyor (<izle-yor).

Günün atasözü/deyimi :
yeis duymak
Üzüntü çekmek, kahrolmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 07 Nisan 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ayırtaç, -cı isim fizik Bir dalga biçimindeki sıklık veya evre değişmelerini genlik değişmeleri olarak ortaya çıkaran alet.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
tekst Fransızca texte "Basılı veya el yazması parça." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca metin karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, tekst yerine, metin sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Arapçadan dilimize girmiş olan ve sonunda ikiz ünsüz bulunan kelimeler yalın durumunda tek ünsüzle kullanılırken ünlüyle başlayan ek aldığında veya ünlüyle başlayan yardımcı fiil aldıklarında ikiz ünsüz ortaya çıkar: hak (hakkı), ret (reddi), tıp (tıbbı), zan (zannı); af (affetmek), his (hissetmek).

Günün atasözü/deyimi :
aç elini kora sokar
Aç insan, geçimini sağlamak için kendisini her türlü tehlikeye atar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 08 Nisan 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
aynabakar Arapça isim (a'ynabakar) bitki bilimi Büyük, yumurtamsı, kırmızımsı mavi renkli bir erik türü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fototropizm Fransızca phototropisme "bitki bilimi Işık etkisiyle bir bitkinin büyüme hareketi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ışığa doğrulum karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fototropizm yerine, ışığa doğrulum sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Şüphe ve pekiştirme göreviyle kullanılan ki sözü ayrı yazılır: Babam geldi mi ki? Başkan konuşacak mı ki?

Günün atasözü/deyimi :
fark etmez
"Önemi yok, etkisi olmaz, değişmez" anlamında kullanılan bir söz.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Nisan 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bağıl nem isim meteoroloji Bir metreküp hava içinde bulunan su buharı ağırlığının, aynı şartlardaki havanın doymuş su buharının ağırlığına oranı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fragman Fransızca fragment "sinema Bir sinemada bir sonraki programı veya filmi tanıtmak için filmden önce gösterilen örnek parçalar." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tanıtma filmi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fragman yerine, tanıtma filmi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Rakamla başlayan cümlelerde rakamdan sonra gelen kelime özel ad olmadıktan sonra büyük harfle başlamaz: 2005 yılında Türk Dil Kurumunun 73. yılını kutladık.

Günün atasözü/deyimi :
ağacı kurt, insanı dert yer
Bir ağacı kurt nasıl içten içe kemirirse dert de insanı içten içe yiyip bitirir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Nisan 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bakaya Arapça çoğul isim (baka:ya:) 1. Askerlik çağına girenlerden son yoklamalarını yaptırarak askerlik kararı aldırdıkları hâlde çağrıldıklarında gelmeyen veya gelip de kıtalarına gitmeden toplandıkları yerlerden ayrılanlar. 2. ekonomi Ait olduğu yıl içinde toplanamayıp ertesi yıla kalan vergiler. 3. eskimiş Kalıntılar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
miyokart Fransızca myocarde "anatomi Kalbin ana duvarını çeviren ve düzenli hareket edebilen kas örgüsü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kalp kası karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, miyokart yerine, kalp kası sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ses düşmesine uğrayan birleşik kelimeler bitişik yazılır: kaynana (< kayın ana), nasıl (< ne asıl), niçin (< ne için), sütlaç (< sütlü aş), birbiri (< biri biri).

Günün atasözü/deyimi :
geri durmak
Bir iş yapmaktan kaçınmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Nisan 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bere Fransızca béret (I) isim 1. Bir yere çarpma, incitme veya vurma sonucu vücudun herhangi bir yerinde oluşan çürük. 2. Herhangi bir şeyde görülen ezik, çizik.
(II) isim Yuvarlak, yassı ve sipersiz başlık: "Lacivert beresini sallayarak bir fırtına gibi içeriye girdi." -Abdülhak Şinasi Hisar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
minimal Fransızca "En az, en küçük, en düşük." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca en az karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, minimal yerine, en az sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Takma adlar büyük harfle başlar: Tarhan (Ömer Seyfettin), Kirpi (Refik Halit Karay), Deli Ozan (Faruk Nafiz Çamlıbel).
 
Günün atasözü/deyimi :
it ürür, kervan yürür
Gerçekleşmesi doğal olan işler hiçbir şekilde engellenemez.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Nisan 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bluz Fransızca blouse isim (l ince okunur) Vücudun üst bölümüne giyilen, genellikle ince kumaştan yapılan veya iplikten örülen kadın giysisi: "Sarı renkte incecik bir örme bluz giymiş." -Refik Halit Karay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
modern Fransızca moderne "Bulunulan çağın anlayışına, şartlarına uygun olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çağdaş karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, modern yerine, çağdaş sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İkilemeler ayrı yazılır: allak bullak, aval aval (bakmak), cır cır (ötmek), gide gide, sere serpe, tak tak (vurmak), yana yakıla.

Günün atasözü/deyimi :
dünyayı ben yarattım demek
Aşırı mağrur olmak, büyüklenmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 13 Nisan 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bornoz Arapça isim 1. Banyodan çıkarken kurulanmak için kullanılan, önden açık, havludan yapılmış giyecek: "Ilık bir duş alarak bornozla odasına döndü." -Halide Edip Adıvar. 2. Kuzey Afrika'da Berberilerin giydikleri başlıklı, geniş, kısa kollu bir üstlük.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dekoratör Fransızca décorateur "Bir yapıyı, kullanım ve estetik bakımından ele alıp insanın fiziksel ve ruhsal özelliklerine uygun olarak tasarlayan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca iç mimar karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, dekoratör yerine, iç mimar sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki ünsüzle biten Batı kökenli alıntılar, ünsüzler arasına ünlü konmadan yazılır: film, lüks, psikiyatr, teyp.

Günün atasözü/deyimi :
hâl hâlin yoldaşıdır
Aynı durumdaki kimseler, birbirlerinin hâlini daha iyi anlarlar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Nisan 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cibin isim eskimiş Sinek.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
demagog Fransızca démagogue "Bir kimsenin, bir grubun duygularını kamçılayarak abartılı veya gerçek dışı sözler söyleyen kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca laf cambazı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, demagog yerine, laf cambazı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Arka arkaya sıralandıkları için virgülle veya çizgiyle ayrılan rakamlardan yalnızca sonuncu rakamdan sonra nokta konur: 3, 4 ve 7. maddeler; XII - XIV. yüzyıllar arasında.

Günün atasözü/deyimi :
su çekmek
1. İçine su almak. 2. Alçak bir yerden tulumba vb. ile su çıkarmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 15 Nisan 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dâhi Arapça isim (da:hi:) Olağanüstü yeteneği ve yaratıcı gücü olan kimse, deha: "Atatürk, bilmek için öğrenmiş olmaya ihtiyacı olmayan dâhiler soyundandı." -Haldun Taner.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
demagoji Fransızca démagogie "Bir kimsenin, bir grubun duygularını kamçılayarak abartılı veya gerçek dışı sözler söyleyip onları kazanmaya çalışma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca laf cambazlığı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, demagoji yerine, laf cambazlığı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Türkçede kelime içinde iki ünlü arasındaki ünsüz, kendinden sonraki ünlüyle hece kurar: a-ra-ba, bi-çi-mi-ne.

Günün atasözü/deyimi :
el elden üstündür (ta arşa kadar)
Bir kimse, kendisinden üstün bir başkasının da olabileceğini bilmelidir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Arbesa Sarantuya - 15 Nisan 2012
Esenler Sayin Cagribey,
yazinizi okudum ve ilgilendiren bir konu hakkinda bildiri yapmissiniz. Ama .....(alinti - bir türlü yapamadim su alintiyi :)) )... fragman Fransızca fragment "sinema Bir sinemada bir sonraki programı veya filmi tanıtmak için filmden önce gösterilen örnek parçalar." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tanıtma filmi karşılığı önerilmiştir. ..() bu fragment kelimesi yanlis kullanilmis türkcede. Tanitma filmi tamamiyle uygun ama fragman olarak dogru degildir, cünkü fragment fransizca ama fransizlar kurnazlik yaparak latinceyi 100 de 80 üstlendi. Fragment latincede frangere demek, ve anlamida kücücük geriye kalmis parma demek. Bunu daha cok eski tarihlerden bulunan parcalar icin kullaniyorlar. Bu kelimeyi türkceye fragman olarak alipda film parcasi icin kullanan kisiler yanlis yapmislar. Sonucda filmlerin parcalari bulunmaz degil, her tafta üretiyorlar.
Üstelik fransizca da film tanimak bande-annonce, geri kalan devletlerde ingilizceden almis ve Trailer diyor.

Ama türkcede artik o kadar cok latince ve yunanca kelimeler yer almis ki, onlari cikartmak imkansiz. Mesela türkcedeki Ergenokon kelimesini baska devletler ceviremiyor, cünkü anlami yok disaridakiler icin. Onun icinde üstlendiler ergenekon diye.

Lütfen yazdigimi sizi dogrultmak gibi anlamayin, sadece burada film yapanlarin yanlis latince kelime kullandigini dile getirmek istedim.

Hic anlam veremedigim konulardan biri, bazi devletler, türkiyede dahil, sehir isimlerini degistiriyorlar, mesela Brüssel sehri her tarafda Brüssel ama Türkiyede Brüksel. Almanlarla fransizlarin bölüsemedigi sehir Strassburg, ama fransizlar Strasbourg diyo.

Esenler ve saygilar Cagribey ... :)



Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 16 Nisan 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
damacana İtalyanca damigiana isim Su vb. sıvıları taşımaya yarayan, dar ağızlı, şişkin karınlı, genellikle hasır veya plastik sepet içinde korunan büyük şişe.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
demograf Fransızca démographe "Nüfus bilimiyle uğraşan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca nüfus bilimci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, demograf yerine, nüfus bilimci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sonunda nokta bulunan kısaltmalarla üs işaretli kısaltmalara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz: vb.nin, Alm.dan; cm³e (santimetreküpe), 64ten (altı üssü dörtten)

Günün atasözü/deyimi :
gözü kalmak
1. Elde edemediği bir şeye karşı isteği sürmek. 2. Elde edemediği bir şeyi kıskanmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 18 Nisan 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
değirmi sıfat 1. Yuvarlak: "Bir iki tane değirmi, büyücek yufka açmıştı." -Nabizade Nâzım. 2. Eni boyuna eşit olan (kumaş). 3. isim halk ağzında Yemeni, yazma, başörtüsü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
deontoloji Fransızca déontologie "Bir mesleği uygularken uyulması gereken ahlaki değer ve etik kuralları inceleyen bilim dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ödev bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, deontoloji yerine, ödev bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
mı / mi eki -ınca / -ince anlamında zarf-fiil işleviyle kullanıldığında sonuna soru işareti konulmaz: Akşam oldu mu sürüler döner. Hava karardı mı eve gideriz.

Günün atasözü/deyimi :
dilini eşek arısı soksun
Hoşa gitmeyen bir şey konuşan kimseye söylenen bir ilenme sözü.
Atasözü 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 18 Nisan 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
delegasyon Fransızca délégation isim Herhangi bir topluluğu temsil etmekle görevli yetkili kurul: "Delegasyonumuz aleyhine çalakalem bir polemiğe girişmiş bulunuyordu." -Yakup Kadri Karaosmanoğlu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
depar Fransızca départ "spor Verilen bir işaretle yarışa başlama." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çıkış karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, depar yerine, çıkış sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İçinde yan yana iki veya daha fazla ünsüz bulunan Batı kökenli alıntılar, ünsüzlerin arasına ünlü konulmadan yazılır: apartman, gangster, telgraf.

Günün atasözü/deyimi :
su kapmak
Yaraları azmak, tehlikeli duruma gelmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Nisan 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
deniz buzu isim Kutuplara yakın yerlerde soğuk havanın etkisiyle denizlerin üstünde oluşan buz.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
depozit İtalyanca deposito "ekonomi Herhangi bir sorumluluk yerine getirilmediğinde karşı tarafça el konulacak olan para." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca güvence akçesi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, depozit yerine, güvence akçesi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Renk sözü veya renklerden birinin adıyla kurulmuş isim tamlaması yapısındaki renk adları ayrı yazılır: duman rengi, saman rengi; ateş kırmızısı, çivit mavisi, safra yeşili, süt kırı.

Günün atasözü/deyimi :
çok bilen (söyleyen) çok yanılır
Çok bildiği için kendine aşırı güvenen kişi, bilmediği şeylere de karışır ve bunlarda yanılır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Nisan 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
derz Arapça isim mimarlık Duvar taşlarının veya tuğlalarının harçla doldurulup üzerinden mala çekilerek düzeltilen aralığı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
maç İngilizce match "spor İki sporcu veya iki takım arasında, karşılıklı olarak kazanmak amacıyla yapılan yarışma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca karşılaşma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, maç yerine, karşılaşma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Farsça kurala göre oluşturulan tamlamalar bitişik yazılır: gayrimenkul, gayrimeşru, hüsnükuruntu, suikast.

Günün atasözü/deyimi :
yazboz tahtasına çevrilmek (döndürmek)
Bir konuda art arda birbirini tutmayan kararlar alınmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Nisan 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
destek doku isim 1. Vücuda destek görevi yaptıkları için bağ dokusunun kıkırdak ve kemik dokularına bir arada verilen ad. 2. bitki bilimi Kalın çeperli, güçlü hücrelerden oluşmuş, bitkiye diklik, sertlik ve sağlamlık kazandıran doku.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
majüskül Fransızca majuscule "dil bilimi Özel adlarla cümle başları gibi yerlerde kullanılan ve büyük yazılan harf." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca büyük harf karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, majüskül yerine, büyük harf sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar: Kurtuluş Savaşı, Cilalı Taş Devri, İlk Çağ, Servetifünun Dönemi, Tanzimat Dönemi.

Günün atasözü/deyimi :
açın koynunda (karnında) ekmek durmaz (eğleşmez)
Kazancı yetersiz olan kişi, eline geçeni hemen harcadığı için yarını için bir şey saklayamaz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 22 Nisan 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hıyanet Arapça isim (hıya:net) 1. Kutsal sayılan şeylere el uzatma, kötülük etme veya karşı davranma, hainlik, ihanet. 2. Güveni kötüye kullanma, aldatma, vefasızlık: "Hıyanetini görmediğin bir kadın hakkında fena tabirler kullanmaya hakkın yok." -Peyami Safa.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
prodüksiyon Fransızca production "sinema ve TV Bir filmin çevrilmesi veya bir radyo, televizyon programının hazırlanması için gerekli çalışmaların tümü ve bu çalışmaların ürünü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yapım karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, prodüksiyon yerine, yapım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Düşünce, hayat tarzı, politika vb. anlamlar bildirdiğinde "doğu" ve "batı" sözlerinin ilk harfleri büyük yazılır: Batı medeniyeti, Doğu mistisizmi.

Günün atasözü/deyimi :
leylek gibi
Zayıf ve uzun bacaklı.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 23 Nisan 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
özne isim dil bilimi 1. Bir cümlede bildirilen işi yapan, yüklemin bildirdiği durumu üzerine alan kimse veya şey, fail, süje: Çocuk uyudu. Çocuk henüz küçüktür cümlelerinde çocuk sözü öznedir. 2. felsefe Bilinci, sezgisi, düş gücü olan, bazı filozoflara göre de dış dünyaya karşıt olan birey.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
problematik Fransızca problématique "Doğru olma ihtimali bulunmakla birlikte, şüphe uyandıran, kesin olmayan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sorunsal karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, problematik yerine, sorunsal sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Romen rakamları ancak yüzyıllarda, hükümdar adlarında, tarihlerdeki ayların yazılışında, kitapların ve dergilerin cilt sayılarında, kitapların asıl bölümlerinden önceki sayfaların numaralandırılmasında, maddelerin sıralandırılmasında kullanılabilir: XX. yüzyıl, III. Selim, XIV. Louis, 1.XI.1928, I. Cilt, I)... II) ...

Günün atasözü/deyimi :
şeytanla kabak ekenin kabak başına patlar
Kurnaz ve hileci kimse ile ortaklık eden kişi hilenin en büyük kurbanı olur.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 02 Mayıs 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
paha Farsça isim Değer, fiyat, eder.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
probabilizm Fransızca probabilisme "felsefe Bilginin ancak olasılık değeri olduğunu, kesin doğrunun bilinemeyeceğini, bilginin yalnız olasılığa erişebileceğini ileri süren teoriye dayalı kuşkucu öğreti." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca olasıcılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, probabilizm yerine, olasıcılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için noktalı virgül kullanılır: Sevinçten, heyecandan içim içime sığmıyor; bağırmak, kahkahalar atmak, ağlamak istiyorum.

Günün atasözü/deyimi :
mütalaada bulunmak
Görüş veya düşünce ileri sürmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 02 Mayıs 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
direksiyon Fransızca direction isim Taşıta istenilen yönü vermeye ve taşıtı belirli bir doğrultuda götürmeye yarayan düzenek, yönelteç. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
proletarya Fransızca prolétariat "Emeğini sermayeciye satarak geçimini sağlayanların oluşturduğu toplum kesimi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca emekçi sınıfı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, proletarya yerine, emekçi sınıfı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Cümlede da / de bağlacından sonra virgül konmaz: İmlamız lisanımız düzelince, lisanımız da kafamız düzelince düzelecek, çünkü o da ancak onlar kadar bozuktur, fazla değil! (Yahya Kemal Beyatlı)

Günün atasözü/deyimi :
sakal bıyığa denk olmayınca berber ne yapsın?
Geliri giderine eşit olmayan kişi durumunu düzeltmek için fazla bir şey yapamaz.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 02 Mayıs 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dolamık, -ğı isim Bir tür ağ, bir tür avcı tuzağı. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
proleter Fransızca prolétaire "Geçimini, emeğini sermayeciye satarak sağlayan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca emekçi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, proleter yerine, emekçi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için eğik çizgi kullanılır: 18/11/1969, 15/IX/1994 vb.

Günün atasözü/deyimi :
göz kırpmadan
1. Acımadan, merhamet etmeden. 2. Duraksamadan, çekinmeden.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 02 Mayıs 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
paçalık, -ğı isim 1. Pantolon, şalvar veya uzun külot paçasının ayak bileğini saran bölümü. 2. Otomobilde tekerleğin taş, çamur atmasını önleyen ve tekerlek arkalarına takılan lastik veya plastikten yapılmış araç. 3. sıfat Paça çorbası yapmak için ayrılmış: Paçalık ayak. 4. halk ağzında Gelinin paça günü giydiği giysi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
promönat Fransızca promenade "Yürüyüş yapmak, dolaşmak ve hava almak amacıyla ayrılmış yol veya bölge." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca gezinti yeri karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, promönat yerine, gezinti yeri sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ayraç içinde ayraç kullanılması gereken durumlarda yay ayraçtan önce köşeli ayraç kullanılır: Halikarnas Balıkçısı [Cevat Şakir Kabaağaçlı (1886-1973)] en güzel eserlerini Bodrum'da yazmıştır.

Günün atasözü/deyimi :
danışan dağı aşmış, danışmayanın yolu şaşmış
Bilmediği şeyi bir bilene soran, en zor işlerin bile üstesinden gelir; sormayan ise güçlükler içinde yuvarlanır gider.
Atasözü 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 02 Mayıs 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
güllabi Arapça (I) isim (gülla:bi:, l ince okunur) eskimiş Akıl hastanelerindeki hademe, güllabici, deli güllabicisi.
(II) sıfat eskimiş Kurnaz, açıkgöz.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
propagandist Fransızca propagandiste "Piyasaya yeni çıkarılmış ilaç, kitap vb. şeyleri tanıtan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tanıtıcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, propagandist yerine, tanıtıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bazı ölçü birimlerinin Türkçede yazılışları farklı da olsa bunların uluslararası kısaltmaları kullanılır: cm (santimetre), g (gram), l (litre).

Günün atasözü/deyimi :
yoğurt çalmak
Yoğurt yapmak için süte yoğurt mayası koymak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 02 Mayıs 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
gündöndü isim (gü'ndöndü) bitki bilimi Birleşikgillerden, sarı renkli çiçeği çok iri olan, yurdumuzda çok yetiştirilen bir bitki, ayçiçeği: "Mısırlar, gündöndüler bozulmuş, içi tezekle sıvalı harmanlara getirilmişti." -Mehmet Başaran.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
stil Fransızca style "edebiyat Sanatçının görüş, duyuş, anlayış ve anlatıştaki özelliği veya bir türün, bir çağın kendine özgü anlatış biçimi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca üslup karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, stil yerine, üslup sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kelime içinde yan yana gelen iki ünsüzden ilki kendinden önceki ünlüyle, ikincisi kendinden sonraki ünlüyle hece kurar: al-dı, bir-lik, sev-mek.

Günün atasözü/deyimi :
sükût ikrardan gelir
Susmak, kabul etmek demektir.
Atasözü 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 02 Mayıs 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hazan Farsça isim (haza:nı) Sonbahar: "Teselliden nasibim yok hazan ağlar baharımda." -Mehmet Akif Ersoy.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
stepne İngilizce spare tire’dan "Otomobillerde gerektiğinde kullanılmak üzere genellikle bagajda bulundurulan janta takılı lastik." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yedek lastik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, stepne yerine, yedek lastik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden hemen sonra yay ayraç içinde ünlem işareti kullanılır: Adam, akıllı (!) olduğunu söylüyor.

Günün atasözü/deyimi :
yüzünü buruşturmak (ekşitmek)
Yüzüne öfke ve hoşnutsuzluk gösteren bir biçim vermek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 02 Mayıs 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
doludizgin zarf (dolu'dizgin) 1. Son hızla, çok hızlı bir biçimde: "Bir gün doludizgin boşanan atlarımızla." -Yahya Kemal Beyatlı. 2. mecaz Tam anlamıyla: "Doludizgin, bir bekârlığın tam tadını çıkaran, renkli, değişken, hızlı bir yaşam sürüyordum." -Haldun Taner. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
stilistik Fransızca stylistique "Üslup yöntemlerini ve türlerini inceleyen edebî araştırma ve dil bilimi dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca anlatım bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, stilistik yerine, anlatım bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bazı ölçü birimlerinin Türkçede yazılışları farklı da olsa bunların uluslararası kısaltmaları kullanılır: cm (santimetre), g (gram), l (litre).

Günün atasözü/deyimi :
ana ile kız, helva ile koz
Anne ile kız, koz helvasının içindeki cevizle helva gibidirler, birbirlerinden kesinlikle ayrılmazlar.
Atasözü 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 02 Mayıs 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hicazkâr Arapça + Farsça isim (hicazkâ:rı) müzik Klasik Türk müziğinde rast perdesinde karar kılan bir makam.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
stilizasyon Fransızca stylisation "Biçemlemek işi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca biçemleme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, stilizasyon yerine, biçemleme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kelime içinde yan yana gelen iki ünsüzden ilki kendinden önceki ünlüyle, ikincisi kendinden sonraki ünlüyle hece kurar: al-dı, bir-lik, sev-mek.

Günün atasözü/deyimi :
ağzını açıp gözünü yummak
Ağzına gelen bütün ağır sözleri öfke ile, sonunu düşünmeden söylemek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 04 Mayıs 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
iddianame Arapça + Farsça isim (iddia:na:me) hukuk Savcılığın soruşturma sonunda elde ettiği kanıtları ve iddialarını içinde topladığı, mahkemede okunan yazı, savca.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
stratejist Fransızca stratégiste "İzlem oluşturan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca izlemci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, stratejist yerine, izlemci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Unvanlardan sonra gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz: Cumhurbaşkanınca, Başbakanca, TÜBİTAK Başkanına göre vb.

Günün atasözü/deyimi :
bir koltuğa iki karpuz sığmaz
Aynı zamanda birden çok işle ilgilenmek başarı için sakıncalıdır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 04 Mayıs 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ikna Arapça isim (ikna:) Bir konuda birinin inanmasını sağlama, inandırma, kandırma: "Sinirleniyor, kendi kendimi ikna için daha ısrarla, daha fazla konuşuyordum." -Sait Faik Abasıyanık.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
stratus Latince "meteoroloji Gri renkli, sise benzeyen fakat yere kadar inmeyen bulut tabakası." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca katman bulut karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, stratus yerine, katman sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden hemen sonra yay ayraç içinde ünlem işareti kullanılır: Adam, akıllı (!) olduğunu söylüyor.

Günün atasözü/deyimi :
ayağına (ayaklarına) kapanmak
1. Alçalırcasına yalvarmak. 2. Bağışlanmak için yalvarmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 05 Mayıs 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hissiyat Arapça çoğul isim (hissiya:tı) eskimiş Duygular, sezişler: "Üç senedir günü gününe hissiyatımı yazıyorum." -Ömer Seyfettin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
valf İngilizce valve "Boru içindeki bir akışkanın akışını durdurmaya veya serbest bırakmaya yarayan alet." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca vana karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, valf yerine, vana sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Uzak Doğu dillerindeki (Çince, Japonca, Korece vb.) özel adlar Türkçede yerleşmiş biçimlerine göre yazılır: Konfüçyüs, Kanton, Pekin, Şangay, Tokyo, Hiroşima, Nagazaki, Osaka, Kyoto.

Günün atasözü/deyimi :
ak koyunun kara kuzusu da olur
İyi bir ailenin çocuğu kötü de olabilir.
Atasözü 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 06 Mayıs 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/05/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
iğ isim 1. Pamuk, yün vb.nden iplik eğirmekte kullanılan, ortası şişkin, iki ucu sivri ve çengelli olan, ağaçtan yapılmış araç, eğirmen, kirmen. 2. biyoloji İğ iplik. 3. halk ağzında Araba okunun ekseni. 4. halk ağzında Değirmen taşının ortasında bulunan ve yukarıdaki üst taşa geçen demir eksen.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
vantrilok Fransızca ventrilogue "Başkası söylüyormuş gibi konuşma becerisi olan (kimse)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca karnından konuşan karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, vantrilok yerine, karnından konuşan sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Etmek, edilmek, eylemek, kılmak, kılınmak, olmak, olunmak yardımcı fiilleriyle kurulan birleşik fiiller, ilk kelimelerinde herhangi bir ses düşmesi veya türemesi olmadığında ayrı yazılır: arz etmek, azat etmek, söz edilmek, asker eylemek, gerekli kılmak, namazı kılınmak, kul olmak, tebliğ olunmak.

Günün atasözü/deyimi
endazeyi kaçırmak
Fazla abartmak, ölçüyü kaçırmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 07 Mayıs 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
larenjit Fransızca laryngite isim (l ince okunur) tıp Gırtlaktaki aşırı ve süreğen iltihap.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
velur Fransızca velours "Yüzeyi belirli uzunlukta bırakılmış ham madde lifleriyle kaplı, parlak, yumuşak kumaş." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kadife karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, velur yerine, kadife sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Biraz, birkaç, birkaçı, birtakım, birçok, birçoğu, hiçbir, hiçbiri, herhangi sözleri gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
çekişilmeyince pekişilmez
Düşünceler karşılıklı tartışılmadan sağlam bir anlaşma ve uzlaşma ortaya çıkmaz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 08 Mayıs 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ikramiye Arapça isim (ikra:miye) 1. Bir yerde çalışan kimselere genellikle kazançtan dağıtılan veya iyi çalıştıkları için verilen aylık dışı para: "Sonra yılda bir kez aldıkları ikramiyelerini artık alamayacaklarını bildirdi." -Lâtife Tekin. 2. Piyangoda bir kimseye çıkan para veya nesne.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
vena Latince "anatomi Kanın, vücudun her yanından kalbe gitmesine yarayan damar." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca toplardamar karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, vena yerine, toplardamar sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Müzikte kullanılan makam adları bitişik yazılır: acembuselik, hisarbuselik, muhayyerkürdi.

Günün atasözü/deyimi :
miadı dolmak
Bir şeyin kullanım süresi bitmek, eskimek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Mayıs 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
lahza Arapça isim (l ince okunur) eskimiş Zamanın bölünemeyecek kadar kısa bir parçası, an: "Top gürleyip oruç bozulan lahzadan beri / Bir nurlu neşe kapladı kerpiçten evleri" -Yahya Kemal Beyatlı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
vibrasyon Fransızca vibration "fizik Küçük ve hızlı salınım." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca titreşim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, vibrasyon yerine, titreşim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ara yönleri belirten kelimeler bitişik yazılır: güneybatı, güneydoğu, kuzeybatı, kuzeydoğu.

Günün atasözü/deyimi :
her yerde okka dört yüz dirhem
Konuşulan bir gerçeğin açıklığını ve tartışma götürmezliğini anlatmak için söylenen bir söz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Mayıs 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
düğün isim 1. Evlenme veya sünnet dolayısıyla yapılan tören, eğlence, cemiyet: "Babam düğünün savaştan sonraya kalmasını uygun görmüş." -Aka Gündüz. 2. mecaz Bir olayı kutlamak için yapılan büyük eğlence veya tören.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
viraj Fransızca virage "Bir yolun yön değiştirdiği yer." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dönemeç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, viraj yerine, dönemeç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar büyük harfle başlar: Tanrı, Allah, Cebrail, Zeus, Osiris, Kibele. Ancak bunlardan bazıları özel ad olarak kullanılmadığında küçük harfle başlar: Eski Yunan tanrıları.

Günün atasözü/deyimi :
hap etmek
Yemek, yutmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Mayıs 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
lütuf, -tfu Arapça isim Önem verilen, sayılan birinden gelen iyilik, yardım, ihsan, inayet, atıfet: "Allah'ın lütuflarına karşı minnet ve şükran duygularıyla dolmuştu." -Cahit Uçuk.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dekoder İngilizce decoder "teknik Elektronik alıcılar için şifre veya bilgi çözücü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çözücü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, dekoder yerine, çözücü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sıra sayıları yazıyla ve rakamla gösterilebilir. Rakamla gösterilmesi durumunda rakamdan sonra ya nokta konur veya kesme işareti konularak derece gösteren ek yazılır: 15., 56., XX.; 5'inci, 6'ncı.

Günün atasözü/deyimi :
şaşkın misafir, ev sahibini ağırlar
Başkalarının görev ve yetkilerine karışmak ahmaklıktır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 13 Mayıs 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
manzum Arapça sıfat 1. edebiyat Şiir biçiminde yazılmış: "Türk edebiyatında o zamana kadar böyle sembolik şahsiyetleri ele alarak manzum bir mesnevi yazılmamıştı." -Asaf Hâlet Çelebi. 2. eskimiş Düzenli, muntazam.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
defansif Fransızca défensive "spor Savunmayı esas alarak kurulan (oyun düzeni)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca savunmalı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, defansif yerine, savunmalı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"İle" bağlacı, ünlüyle biten kelimelere eklendiğinde başındaki i ünlüsü y'ye dönüşür ve büyük ünlü uyumuna uyar: arkadaşı-y-la (arkadaşı ile), çevre-y-le (çevre ile), sürü-y-le (sürü ile), yapı-y-la (yapı ile).

Günün atasözü/deyimi :
araya kaynayıp gitmek
Göz ardı edilmek, gereken önem verilmemek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 13 Mayıs 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mavi bayrak, -ğı isim Deniz, kumsal ve çevresinin istenilen temizlikte olması dolayısıyla verilen uluslararası belgeye sahip olunduğunu gösteren bayrak.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dealer İngilizce "Satım işini yapan (kimse)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca satımcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, dealer yerine, satımcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yuvar ve küre sözleriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: göz yuvarı, yer yuvarı; hava küre, ışık küre, yarı küre.

Günün atasözü/deyimi :
dikensiz gül olmaz
İyi veya güzel olan her şeyin az çok sıkıntı veren bir yanı da bulunur.
Atasözü 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 16 Mayıs 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ilişik, -ği isim 1. İlgi, bağlılık, ilişki, münasebet: "Allah seni inandırsın, hiçbir ilişiğim yoktu o işte." -Ahmet Ümit. 2. Ek: Ayrıntılar ilişikte yazılıdır. 3. sıfat İliştirilmiş, eklenmiş, bağlanmış, merbut: Dilekçeye ilişik olarak sunulan belge... 4. sıfat Bir şeyle ilgili, ilişkin, ait: "Listelere ilişik açıklama, sabaha karşı aldığı bir telgraf kadar şaşırtıcıydı." -Necati Cumalı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
akromatopsi Fransızca achromatopsi "tıp Bütün renkleri veya birkaç rengi, özellikle kırmızı ile yeşili birbirinden ayırt etmeye engel olan görme bozukluğu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca renk körlüğü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, akromatopsi yerine, renk körlüğü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Çiçek dışında anlamlar taşıyan ayçiçeği (bitki), baklaçiçeği (renk), balçiçeği (ağaççık), narçiçeği (renk), suçiçeği (hastalık); ot dışında anlamlar taşıyan adamotu (bitki), ağızotu (barut), dilotu (dilotu yemek: çok konuşmak), sıçanotu (arsenik); ses düşmesine uğramış olan çöreotu ve yazımları gelenekleşmiş olan semizotu, dereotu bitişik yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
rast getirmek
1. Rast gelmesini sağlamak. 2. Kollamak, seçmek. 3. Aranmakta olan bir şeyi veya kimseyi umulmadık bir yer ve zamanda bulmak. 4. Tanrı, uygun getirmek, başarılı kılmak
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 16 Mayıs 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Mehmetçik, -k'i öz. isim (mehmetçiği) Türk askerine sevgi duygusu ile verilen ad: "Evvela o çok sevdiğim Mehmetçik adı, askere giden masum köylümüzün kahramanlığını değil, kimsesizliğini, garipliğini, saflığını hatıra getiriyor." -Peyami Safa.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
agraf Fransızca agrafe "Bir giysinin iki yanını bitiştirmeye yarayan ve metal bir halka ile bir çengelden oluşan araç." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kopça karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, agraf yerine, kopça sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Somut olarak yer belirten alt ve üst sözleriyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır: deri altı, su altı, toprak altı, yer altı (yüzey); arka üstü, böbrek üstü bezi, tepe üstü (en yüksek nokta).

Günün atasözü/deyimi :
sarımsağını hesap eden paçayı yiyemez
Küçük sakıncalarını düşünerek bir işe girişmeyen kişi, o işin kazançlarından yoksun kalır.
Atasözü 
 


Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 16 Mayıs 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
milat, -dı Arapça isim (mi:la:dı, l ince okunur) 1. Hz. İsa'nın doğduğu gün. 2. mecaz Herhangi bir olayın başlangıcı: "Bütün uzay araştırmacıları için yepyeni bir milattı bugün." -Mine Mungan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
afazi Fransızca aphasie "tıp Ses çıkarma yeteneği kaybolmadığı hâlde istenilen sözü bulup söyleyememe hastalığı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca söz yitimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, afazi yerine, söz yitimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Somut olarak yer bildirmeyen alt, üst ve üzeri sözlerinin sona getirilmesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: ayakaltı, bilinçaltı, gözaltı (gözetim); akşamüstü, bayramüstü, suçüstü, yüzüstü; akşamüzeri, ayaküzeri.

Günün atasözü/deyimi :
ağzını aramak (yoklamak)
Bir kimsenin düşüncesini onu konuşturarak öğrenmeye çalışmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 17 Mayıs 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ilik, -ği (I) isim Giysi, yorgan çarşafı, yastık kılıfı vb.nin gereken belirli yerlerine düğmenin geçirilebilmesi için iplikle örülerek, parça geçirilerek veya biye ile yapılan küçük yarık.
(II) isim Kemiklerin iç boşluklarını dolduran yağlı madde: "Onun ilk nutkunu rutubete bırakılmış bir sünger gibi iliklerime kadar içerek dinledim." -Hamdullah Suphi Tanrıöver

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ajitatör Fransızca agitateur "Körükleme işini yapan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca körükleyici karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ajitatör yerine, körükleyici sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dört ve dörtten çok rakamlı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve araya nokta konur: 1.000, 326.197, 49.750.812 vb.[/t] [

Günün atasözü/deyimi :
umut, fakirin (garibin) ekmeğidir
Yoksul kişi, en kısa süre içinde bolluğa, rahata kavuşma umudu içinde yaşar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 18 Mayıs 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
milis Fransızca milice isim 1. Savaş sırasında orduya yardımcı olarak toplanan silahlı halk gücü. 2. Bazı ülkelerde yardımcı güvenlik gücü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ajite Fransızca agité "Bir kimse tarafından kötü bir iş yapması için harekete geçirilmiş." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca körüklenmiş karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ajite yerine, körüklenmiş sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tırnak içinde olmayan aktarma cümlelerinden sonra virgül konur: Datça'ya yarın gideceğim, dedi.

Günün atasözü/deyimi :
cıcığı çıkmak
1. Çok yorulmak. 2. Hırpalanmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Mayıs 2012

Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
taşra isim (ta'şra) Bir ülkenin başkenti veya en önemli şehirleri dışındaki yerlerin hepsi, dışarlık: "Taşrada öğretmenlik ede ede saçı başı ağarmış, tatlı sözlü bir adamdı." -Halikarnas Balıkçısı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
akrobat Fransızca acrobate "Yerde ve tel, at, bisiklet, ip vb. üzerinde dengeye dayanan, tehlikeli, heyecan verici gösteriler yapan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca cambaz karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, akrobat, yerine cambaz sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kişi adlarından önce ve sonra gelen unvan, meslek, rütbe adları ile lakaplar, saygı sözleri büyük harfle başlar: Kaymakam Erol Bey; Mustafa Efendi; Doktor Behçet Uz; Mareşal Fevzi Çakmak; Mimar Sinan, Genç Osman, Deli Petro.

Günün atasözü/deyimi :
sabreden derviş muradına ermiş
Beklemesini bilen kimse sonunda amacına ulaşır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Mayıs 2012

Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/05/2012


Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
vadi Arapça isim (va:di:) 1. İki dağ arasındaki çukurca arazi veya geçit, koyak: "Vadinin hemen kıyı başında idi ve çevresinde beş karaltı vardı." -Tarık Buğra. 2. eskimiş ve mecaz Çalışma alanı, tutulan yol, benimsenen tarz: "Münakaşa kızışınca lakırtıyı hemen meslek bakımından çok zararlı bir vadiye yani şahsiyata sürüklediklerini hatırlarız." -Burhan Felek.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
aks Fransızca axe "Tekerleklerin merkezinden geçen ve taşıtın altına enlemesine yerleştirilmiş mil." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dingil karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, aks yerine, dingil sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Her iki kelimesi de -dı (-di / -du / -dü, -tı / -ti / -tu / -tü) veya -r /-ar /-er eklerini almış birleşik kelimeler bitişik yazılır: dedikodu, kaptıkaçtı, oldubitti, uçtuuçtu (oyun); kazaratar, konargöçer, okuryazar.

Günün atasözü/deyimi :
sıkıdan geçirmek
argo Dayak atmak, dövmek, sopa ile vurmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Mayıs 2012

Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/05/2012


Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yıldırım isim 1. Gök gürültüsü ve şimşekle görülen, hava ile yer arasındaki elektrik boşalması, saika. 2. sıfat Çok hızlı yapılan, olan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
aktüalite Fransızca actualité "Güncel olma durumu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca güncellik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, aktüalite yerine, güncellik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Akrabalık adı olup lakap veya unvan olarak kullanılan kelimeler büyük harfle başlar: Baba Gündüz, Hala Sultan, Nene Hatun, Gül Baba, Susuz Dede, Telli Baba.

Günün atasözü/deyimi :
bir inat, bir murat
İnatçı kişi, her inadında istediği bir şeyi elde eder.
Atasözü 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 26 Mayıs 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/05/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yapıt isim 1. Bir emek sonucunda ortaya konulan ürün, eser: "Yapıtının sağlamlığına güvenen her sanatçı gibi şakasını da iyi karşılamıştı." -Haldun Taner. 2. Yayın, kitap: "Dergilerde bol bol, yapıtı bir yana bırakıp yazar kişiliklerine sataşan yazılara rastlarız." -Adalet Ağaoğlu.
 
Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
aktüalizm Fransızca actualisme "felsefe Geçmiş jeolojik olayların bugünkülere bakarak açıklanabileceğini ileri süren öğreti." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca edimselcilik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, aktüalizm yerine, edimselcilik sözcüğünü kullanacağız.
Bir yazım kuralı :
Akrabalık bildiren kelimeler büyük harfle başlamaz: Tülay ablama gittim. Ayşe teyzemin keki çok güzel.
 
Günün atasözü/deyimi :
önüne bakmak
Utanmak, utancından cevap vermemek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 26 Mayıs 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/05/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tekdüze sıfat 1. Değişmeksizin, düzenli, aynı biçimde tekrarlanan, sürüp giden, tek örnek, muttarit, yeknesak, monoton: "Yazıcı, tekdüze bir sesle çabuk çabuk okuyordu." -Yusuf Atılgan. 2. zarf (te'kdüze) Değişmeyerek, aynı biçimde tekrar edilerek, bitevi, biteviye.
 
Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
akronim İngilizce acronym "dil bilimi Kısaltması yapılacak kelime veya kelimelerin ünlü ve ünsüzlerinden yararlanarak gerektiğinde bir ünlü ekleyerek akılda kalabilecek bir söz oluşturma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kısma ad karşılığı önerilmiştir.
 
Bundan sonra demek ki, akronim yerine, kısma ad sözcüğünü kullanacağız.
 
Bir yazım kuralı :
Sayılar metin içerisinde harflerle yazılır: bin yıldan beri, dört kardeş, haftanın beşinci günü, üç ayda bir, üçüncü sınıf.
 
Günün atasözü/deyimi :
akı karası geçitte belli olur
Bir iddianın doğruluğu ancak deney veya sınav sonucunda belli olur.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 26 Mayıs 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/05/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zavallı sıfat (za'vallı) 1. Acınacak kadar kötü durumda bulunan: "Zavallı hekim kendisine zorla yutturulan afyonların tesiriyle yığıldığı yerden bir daha kalkamadı." -Necip Fazıl Kısakürek. 2. mecaz Gücü bir şeye yetmeyen, âciz: "Bunu idrak etmekten o kadar zavallı ve biçareydi ki." -Ahmet Hamdi Tanpınar.
 
Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
hidrosfer Fransızca hydrosphère "coğrafya Denizlerin yeryüzünde oluşturduğu yuvar." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca su yuvarı karşılığı önerilmiştir.
 
Bundan sonra demek ki, hidrosfer yerine, su yuvarı sözcüğünü kullanacağız.
 
Bir yazım kuralı :
"İle" sözü kısaltmalara getirildiğinde ayrı yazılır: NATO ile ortak çalışma yapıyoruz. TDK ile TTK Atatürk'ün kurduğu kurumlardır.
 
Günün atasözü/deyimi :
içinin yağı erimek
Telaş veya kaygı ile üzülmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 26 Mayıs 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/05/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yürük, -ğü isim tarih 1. Osmanlı Devleti'nde otuzar kişilik ocaklar olarak Rumeli'ye yerleştirilen ve savaş zamanlarında geri hizmetlerde çalıştırılan tımarlı asker. 2. Göçebe: "Fakat göç ve yürük hayatı hareme ve kapalılığa gelmez." -Falih Rıfkı Atay.
 
Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
higrofil Fransızca hygrophile "bitki bilimi Nemden ve nemli yerden hoşlanan (bitki)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca nemcil karşılığı önerilmiştir.
 
Bundan sonra demek ki, higrofil  yerine, nemcil sözcüğünü kullanacağız.
 
Bir yazım kuralı :
Bir kelimenin kendisinden sonra gelen kelime veya kelime gruplarıyla yapı ve anlam bakımından bağlantısı olmadığını göstermek ve anlam karışıklığını önlemek için virgül kullanılır: Bu gece, eğlenceleri içlerine sinmedi. (Reşat Nuri Güntekin)
 
Günün atasözü/deyimi :
doğan anası olma, doğuran anası ol
Bir çocuk, annesinin değerini ancak kendisi de çocuk sahibi olduktan sonra anlar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 31 Mayıs 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/05/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zaruret Arapça isim (zaru:ret) 1. Olması gerekme, olduğundan başka olmama, zorunlu olma, zorunluluk: "Kültür hâkim olduktan sonra, sanat ve hayat, mazi ve yeni zaruretler ne güzel uyuşuyor." -Falih Rıfkı Atay. 2. Gereklilik: "Müspet ve realist ilmî araştırmaların meydana gelebilmesi için istatistik bir zarurettir." -Nâzım Hikmet. 3. Sıkıntı, yoksulluk, fakirlik: "Kıyafetinden dışarılıklı ve zarurette olduğu anlaşılan bir kadın ... kahvelerden birine girdi." -Yakup Kadri Karaosmanoğlu.
 
Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
higrotropizm Fransızca hygrotropisme "biyoloji Canlıların zorunlu olarak havanın nemine göre yönelmesi ve yer değiştirmesi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca neme yönelim karşılığı önerilmiştir.
 
Bundan sonra demek ki, higrotropizm yerine, neme yönelim sözcüğünü kullanacağız.
 
Bir yazım kuralı :
Son kelimesi -dı (-di / -du / -dü, -tı / -ti / -tu / -tü) kalıplaşmış belirli geçmiş zaman ekleriyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: imambayıldı, hünkârbeğendi, gecekondu, gündöndü, albastı, serdengeçti, eltieltiyeküstü.
 
Günün atasözü/deyimi :
gitti de geldi
Yaşayabileceğinden umut kesilecek kadar ağır hastalık geçirip de iyi olanlar için söylenen bir söz.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 31 Mayıs 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/05/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
muhtelif Arapça sıfat 1. Çeşit çeşit, çeşitli: "Genç kız ve arabacı, birbirlerine muhtelif hislerle bakışarak beklediler." -Peyami Safa. 2. eskimiş Zıt, birbirini tutmayan.
 
Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
hipotetik Fransızca hypothétique "Bir varsayıma dayanan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca varsayımsal karşılığı önerilmiştir.
 
Bundan sonra demek ki, hipotetik  yerine, varsayımsal sözcüğünü kullanacağız.
 
Bir yazım kuralı :
Kanunda bitişik geçen veya bitişik olarak tescil ettirilmiş olan kuruluş adları bitişik yazılır: İçişleri, Dışişleri.

Günün atasözü/deyimi :
açık yaraya tuz ekilmez
Acısı henüz taze olan bir kimsenin üzüntüsü, birtakım söz ve davranışlarla artırılmamalıdır.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Haziran 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/05/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zıh Farsça isim 1. Giysilerin kol, yaka, etek vb. kenarlarına dikilen şerit veya kaytan: Pantolon zıhı. 2. Marangoz işlerinde ince kenar pervazı. 3. Sayfa çevresine çekilen çizgi.
 
Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
hipotez Fransızca hypothèse "Deneylerle henüz yeter derecede doğrulanmamış ancak doğrulanacağı umulan teorik düşünce." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca varsayım karşılığı önerilmiştir.
 
Bundan sonra demek ki, hipotez yerine, varsayım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Saygı bildiren sözlerden sonra gelen ve makam, mevki, unvan bildiren kelimeler büyük harfle başlar: Sayın Başkan, Sayın Hocam, Sayın Vali


Günün atasözü/deyimi :
kirada olmak
Kira karşılığında verilmiş olmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Haziran 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/05/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
topak, -ğı isim 1. Yufka açmak için avuç içinde yuvarlak bir biçim verilen hamur parçası. 2. Bu biçim verilmiş şey: "Daha gün doğmadan anası yayığın ilk tereyağı topağını ona verirdi." -Yahya Kemal. 3. Hayvanlarda, parmakların ardında topuğu andıran çıkıntı. 4. halk ağzında Şişe veya kadeh.
 
Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
neoplatonizm Fransızca néoplatonisme "felsefe İskenderiye'de milattan sonra III. yüzyılda ortaya çıkan ve VII. yüzyıla kadar okullarda okutulan felsefe öğretisi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yeni Platonculuk karşılığı önerilmiştir.
 
Bundan sonra demek ki, neoplatonizm  yerine, yeni Platonculuksözcüğünü kullanacağız.
 
Bir yazım kuralı :
Sayılardan sonra sıra bildirmek için nokta konur: 3. (üçüncü), 15. (on beşinci); II. Mehmet, XV. yüzyıl; 4. Levent.

Günün atasözü/deyimi :
keçinin uyuzu, çeşmenin gözünden su içer
Değersiz kişiler kendilerini değerli ve en güzel şeye layık görürler.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Haziran 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/05/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zırıltı isim 1. Zırıldama sırasında çıkan sesin adı. 2. argo Adı hatırlanmayan veya söylenmek istenmeyen ufak ve değersiz bir şeyi anlatmak için kullanılan bir söz, zımbırtı: "Bırak hırboluğu diyor, çıkar o yenindeki zırıltıyı." -Attila İlhan. 3. mecaz Can sıkan veya hoşa gitmeyen ses çıkaran nesne: Elindeki o zırıltıyı bırak. 4. mecaz Anlaşmazlık sebebiyle çıkan kavga, geçimsizlik.
 
Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
nevrasteni Fransızca neurasthénie "ruh bilimi Baş ağrıları, sindirim güçlükleri vb. fiziksel rahatsızlıklar ve ruhsal görevlerde gevşeme ve bitkinlik biçiminde görülen, sinirsel güçlerin zayıflamasından doğan nevroz." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sinir argınlığı karşılığı önerilmiştir.
 
Bundan sonra demek ki, nevrasteni yerine, sinir argınlığı sözcüğünü kullanacağız.
 
Bir yazım kuralı :
Örnek niteliğindeki kelimelerle başlayan cümlelerde de ilk harf büyük yazılır: "Et-, ol-" fiilleri, dilimizde en sık kullanılan yardımcı fiillerdir.
 
Günün atasözü/deyimi :
tetik üstünde beklemek
Hazır, dikkatli, uyanık bulunmak, tetikte olmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 07 Haziran 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 31/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
psikoterapi Fransızca psycothérapie isim tıp Hekimin hastayı etkilemek için kullandığı psikolojik yöntemlerin bütünü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
nevropat Fransızca névropathe "ruh bilimi Sinir hastalığına tutulmuş olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sinir hastası karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, nevropat yerine, sinir hastası sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Latin harflerini kullanan dillerdeki özel adlar dilimizde özgün biçimleriyle yazılır: Beethoven, Cervantes, Molière, Shakespeare; Bologna, Buenos Aires, New York, Rio de Janerio.

Günün atasözü/deyimi :
abdal düğünden, çocuk oyundan usanmaz
Bir kimse sevdiği işi sürekli olarak yapmaktan bıkmaz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 07 Haziran 2012
Sayın Teknik Yönetici
Otağa ileti eklerken istemediğim görüntüler oluşuyor ve ne kadar uğraşsam da düzeltemiyorum ve de çoğu kez ileti eklemekten vazgeçiyorum.
İstediğim rengi vermek, dilediğim yazı büyüklüğünü seçmek eskiden çok kolaydı ama şimdi garip bir durumla karşı karşıyayım.
Sadece bana mahsus bir sorun mu yoksa herkeste aynı durum oluyor mu?
İlgilerinizi ve bilgilendirmenizi dilerim.
 
Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Saygılarımla..
Çağrıbey


 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Haziran 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
gösterim isim sinema ve tiyatro 1. Görüntülerin gösterici yardımıyla bir yüzeye yansıtılması işi, projeksiyon. 2. Sinema salonlarında filmin gösterilmeye başlaması, vizyon. 3. Sinema, tiyatro, konser vb. sanat dallarında verilen gösterilerden her biri, seans. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
network İngilizce "Aynı bilgi kaynaklarını paylaşan çok sayıda iletişim hatlarıyla birbirine bağlı bilgisayar şebekesi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca bilgisayar ağı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, network yerine, bilgisayar ağı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Saat ve dakika bildiren sayılar metin içinde yazıyla da yazılabilir: saat dokuzu beş geçe, saat sekizi on dakika üç saniye geçe, mesela saat onda.

Günün atasözü/deyimi :
yer bakır gök demir kesilmek
Tamamen tükenmek, bitmek, yoksul duruma düşmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Haziran 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dizim isim 1. Dizilme işi, dizme: Kitabın dizimi bitti. 2. dil bilimi Söz zincirinde birbirini izleyen ve belli bir birim oluşturan ögeler birleşimi, sentagma.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
new wave İngilizce "Herhangi bir ülkede belirli bir dönemde birdenbire ortaya çıkan genç yönetmenler topluluğu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yeni dalga karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, new wave yerine, yeni dalga sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Hayvanlara verilen adlar büyük harfle başlar: Boncuk, Fındık, Minnoş, Pamuk.

Günün atasözü/deyimi :
kardeş kardeşi bıçaklamış, dönmüş yine kucaklamış
Kardeşler ne kadar geçimsiz olsalar da kötü durumlarda birbirlerine yardım ederler.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Haziran 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bölmeç, -ci isim Ambalaj içinde bulunan malları birbirinden ayırmaya yarayan koruyucu parça.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
natürizm Fransızca naturisme "felsefe Toplumsal kuruşların ve yaşayış biçiminin doğaya dönük olmasını amaç edinen öğreti." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca doğacılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, natürizm yerine, doğacılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yer (kıta, bölge, il, ilçe, köy, semt, cadde, sokak vb.) adları büyük harfle başlar: Asya, Afrika; Güneydoğu Anadolu, Yakın Doğu; İstanbul; Ürgüp; Çayırbağı, Akçaköy; Bahçelievler; Atatürk Bulvarı; Sankiyedim Sokağı.

Günün atasözü/deyimi :
iftihara geçmek
Okuldaki başarısı ve iyi davranışları sebebiyle üstün öğrenci seçilmek, övünç çizelgesinde yer almak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Haziran 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
favori Fransızca sıfat 1. Herhangi bir iş veya yarışmada üstünlük sağlayacağına inanılan (kimse, taraf, takım vb.). 2. Benzerleri arasında nitelikleri sebebiyle üstün tutulan, beğenilen, önem verilen (kimse veya şey), gözde: Favori şarkınız hangisi? 3. isim Yüzün iki yanında, saçın devamı olarak bırakılan sakal demeti, duluk: "Her derste bu iki oğlancığın favorilerine yapışıp havaya kaldırmak ister gibi çekiyordu." -Ayla Kutlu. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
providansiyalizm Fransızca providentialisme "felsefe Evrendeki bütün olayları tanrısal sebebe dayandıran, insanların ancak Tanrı kayrasıyla, bağışıyla kurtulabileceğini ileri süren öğreti." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kayracılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, providansiyalizm yerine, kayracılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özel ada dâhil olmayan şehir, il, ilçe, bucak, belde, köy vb. sözler küçük harfle başlar: Sivas şehri, Konya ili, Etimesgut ilçesi, Uzungöl beldesi, Taflan köyü vb.

Günün atasözü/deyimi :
kırkından sonra at olup da kuyruk mu sallayacak
Vakti geçmiş, artık işe yaramayacak durumda.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Haziran 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
reyhani Arapça sıfat (reyha:ni:) eskimiş 1. İnce nakışlı. 2. isim Arap harfleriyle yazılan bir yazı türü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
provokasyon Fransızca provocation "Herhangi bir kişiye, gruba, kuruluşa veya devlete karşı girişilen ve onları sonradan ağır sonuçlar verecek bir karşı eylemde bulunmaya zorlayan, önceden tasarlanmış girişim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kışkırtma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, provokasyon yerine, kışkırtma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Alıntı kelimelerin bazılarına ünlüyle başlayan ek getirildiğinde sonlarındaki ünsüzler yumuşamaz: ahlak / ahlakın, cumhuriyet / cumhuriyete, evrak / evrakı, hukuk / hukuku, ittifak / ittifaka, sepet / sepeti, tank / tankı.

Günün atasözü/deyimi :
alıp satmaz görünmek
İlgisiz görünmek veya davranmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Haziran 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
iç bölge isim coğrafya Bir limanı ithalat ve ihracat etkinlikleri bakımından besleyen, ona çeşitli ulaşım yollarıyla bağlı, dar veya geniş bölge, art bölge, hinterlant.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
psikolog Fransızca psychologue "Ruh bilimi ile uğraşan uzman." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ruh bilimci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, psikolog yerine, ruh bilimci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sonlarında p, ç, t, k ünsüzleri bulunan tek heceli kelimelere ünlü ile başlayan bir ek getirildiğinde genellikle yumuşama olmaz: ak / akı, at / atı, ek / eki, et / eti, göç / göçü, ip / ipi, kaç / kaçıncı, kök / kökü, ok / oku, ot / otu, saç / saçı, sap / sapı, suç / suçu, süt / sütü, bük / bükü.

Günün atasözü/deyimi :
iş anlatılıncaya kadar baş elden gider
Kızışmış bir kavgada veya herhangi bir olayda meram anlatmaya fırsat kalmadan olacak olur.
Atasözü 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Haziran 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
rafine Fransızca raffiné sıfat 1. İncelmiş, ince, arıtılmış, saflaştırılmış: Rafine yağ. 2. mecaz Hassas, duygulu, nazik, ince, seçkin: "Alabildiğine entelektüel, rafine, ayrıntılı bir duygululuk sahibi." -Haldun Taner.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
psikoloji Fransızca psychologie "Duyum, heyecan, düşünme vb. olguları ve bunların yasalarını inceleyen bilim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ruh bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, psikoloji yerine, ruh bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için virgül konur: Fakat yol otomobillere yasak olduğundan o da herkes gibi tramvaya biner, kimse kendisine dikkat etmez. (Falih Rıfkı Atay)

Günün atasözü/deyimi :
ağırlığı olmak
Etkisi büyük olmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Haziran 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
anatomi Fransızca anatomie isim 1. tıp İnsan, hayvan ve bitkilerin yapısını ve organlarının birbiriyle olan ilgilerini inceleyen bilim, teşrih. 2. anatomi Beden yapısı, gövde yapısı. 3. mecaz Bir şeyin oluşumunda göze çarpan özel yapı: Toplumun anatomisi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
psikolojizm Fransızca psychologisme "Ruh bilimiyle uğraşma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ruh bilimcilik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, psikolojizm yerine, ruh bilimcilik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru eki cümlede sorudan başka görevlerde kullanıldığı zaman da ayrı yazılır: Güzel mi güzel! Yağmur yağdı mı dışarı çıkamayız.

Günün atasözü/deyimi :
su yatağını bulur
Bir şeyi yapma isteği ve gücü bulunan kimse, uygun bir çalışma yönü ve alanı bulur.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Haziran 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
asalak, -ğı isim 1. biyoloji Bir canlıda sürekli veya geçici yaşayarak ona zarar veren başka canlı, parazit. 2. sıfat mecaz Başkalarının sırtından geçinen (kimse), abacı, ekti, otlakçı, tufeyli.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fagositoz Fransızca phagocytose "biyoloji Vücuda giren mikropların yutar hücreler tarafından yutulup yok edilmesi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca hücre yutarlığı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fagositoz yerine, hücre yutarlığı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İken, ayrı yazılabildiği gibi ünlüyle biten kelimelere ek olarak getirildiğinde başındaki i ünlüsü düşer ve araya y ünsüzü girer: evdey-ken (evde iken), okulday-ken (okulda iken), yolday-ken (yolda iken).

Günün atasözü/deyimi :
kaldırım çiğnemek
Şehirde yaşayarak görgüsü artmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Haziran 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
irfan Arapça isim (irfa:nı) 1. Bilme, anlama, sezme: "Zira onun irfan seviyesi hakkında malumatım pek azdır." -Refik Halit Karay. 2. Gerçeğe ulaştırıcı güçlü seziş. 3. mecaz Kültür: "En büyük emelim, maarif vekili olarak yurdumun irfanını yükseltmektir." -Atatürk.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fagosit Fransızca phagocyte "biyoloji Organik veya inorganik cisimcikleri içine alıp sindirebilen kan hücresi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yutar hücre karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fagosit yerine, yutar hücre sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yüzde ve binde işaretleri yazılırken sayılarla işaret arasında boşluk bırakılmaz: %25, ‰50.

Günün atasözü/deyimi :
bin dost az, bir düşman çok
Dostun ne denli çok olursa olsun onlardan zarar gelmez ama bir tek düşmanın olsa hep zarar görme tehlikesi içerisinde yaşarsın.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Haziran 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sarıhumma isim (sarı'humma) tıp Çoğunlukla sıcak ülkelerde görülen, bir cins sivrisinek aracılığıyla bulaşan, tene sarı renk veren, ateşli bir hastalık.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
faksimile Fransızca fac-similé "Bir yazı, desen, tablo vb.nin fotoğrafından kalıp çıkarılarak yapılan aynı basımı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tıpkıbasım karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, faksimile yerine, tıpkıbasım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sayılarda kesirler virgülle ayrılır: 15,2 (15 tam, onda 2); 5,26 (5 tam, yüzde 26).

Günün atasözü/deyimi :
darda bulunmak
Bir şeyin sıkıntısını çekmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Haziran 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/06/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çalçene sıfat (ça'lçene) Durup dinlenmeden konuşan, çenesi düşük (kimse), geveze: "Her zamanki gibi bilgiye aç, her zamanki gibi ağızları lafla, kafaları düşünceyle dolu çalçene yaratıklarız." -Ayla Kutlu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
faktör Fransızca facteur "Birlikte veya ayrı ayrı etkisini gösteren ve belli bir sonuca götüren güçlerden, şartlardan, ögelerden her biri." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca etmen karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, faktör yerine, etmen sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki noktadan sonra gelen cümleler büyük harfle başlar: Menfaat sandalyeye benzer: Başında taşırsan seni küçültür, ayağının altına alırsan yükseltir. (Cenap Şahabettin)

Günün atasözü/deyimi :
yürük ata paha olmaz
İşini ivedilik ve yeterlilikle başaran kimsenin değeri çok büyüktür.
Atasözü 

 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Haziran 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
abra isim (a'bra) halk ağzında 1. Dara. 2. Denge. 3. Bir değiş tokuşta üste verilen şey. 4. mecaz Angarya, yük.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fakül Fransızca facule "gök bilimi Güneş lekeleri yöresinde görülen, parlak taneciklerden ve parlak damarlardan oluşmuş bölüm." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca benek karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fakül yerine, benek sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Din ve mezhep adları ile bunların mensuplarını bildiren sözler büyük harfle başlar: Müslümanlık, Müslüman; Hristiyanlık, Hristiyan; Musevilik, Musevi; Budizm, Budist; Hanefilik, Hanefi; Katoliklik, Katolik.

Günün atasözü/deyimi :
cihana gelmek
1. Doğmak. 2. mecaz Meydana gelmek, ortaya çıkmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Haziran 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tellal Arapça isim (l ince okunur) 1. Herhangi bir şeyi, olayı veya bir şeyin satılacağını halka duyurmak için çarşıda, pazarda yüksek sesle bağıran kimse, çağırtmaç: "Annemin çeyizlik eşyasını hamallarla tellallar çarşısına gönderdi." -Yahya Kemal Beyatlı. 2. Satışlarda aracılık eden kimse.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
farbala Fransızca falbala "Giysi, perde vb.nin kenarlarına dikilen kırmalı veya büzgülü süs." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca fırfır karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, farbala yerine, fırfır sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak adlarında geçen "mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak" kelimeleri büyük harfle başlar: Gazi Osmanpaşa Mahallesi, Karaköy Meydanı, Ziya Gökalp Bulvarı, Nene Hatun Caddesi, Reşat Nuri Sokağı.

Günün atasözü/deyimi :
al ile aslan tutulur, güç ile sıçan tutulmaz
Bir kimse zekâsını kullanarak kendisinden güçlü olan yaratığı yenebilir ancak gücünü kullanarak kendisinden daha güçsüz ama zeki olan bir yaratığın üstesinden gelemez.
Atasözü 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Haziran 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
katkı payı isim 1. ticaret Bir işe, bir ortaklığa girişte ödenen ücret. 2. Yükseköğrenimdeki harcamaların öğrenci tarafından ödenen bölümü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
maksimal Fransızca maximale " ‘En çok, en büyük, en yüksek’ anlamlarında kullanılır." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca en çok karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, maksimal yerine, en çok sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yer bildiren özel isimlerde kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğunda, yer adının ilk harfi büyük yazılır: Hisar'dan, Boğaz'dan, Köşk'e.

Günün atasözü/deyimi :
ucuz alan, pahalı alır
Ucuz olan mal çabuk eskir, pahalıya alınmış gibi olur.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Haziran 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
eğleşmek (nesnesiz) 1. Oyalanmak, eğlenmek, tevakkuf etmek: "Hadi boş yere eğleşme. Git eşeğini ara." -Memduh Şevket Esendal. 2. Bir yerde oturmak, ikamet etmek.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
maksimum Fransızca maximum "Değişebilen bir niceliğin varabileceği en yüksek olan (sınır)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca en çok karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, maksimum yerine, en çok sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Arapça ve Farsça kökenli kişi ve yer adları Türkçenin ses ve yapı özelliklerine göre yazılır: Ahmet, Bedrettin, Fuat, Mehmet, Necmettin, Saadettin; Cezayir, Fas, Filistin, Mısır, Suudi Arabistan; Bağdat, Cidde, Erdebil, Halep, İsfahan, İskenderiye, Medine, Şam, Şiraz, Tahran, Tebriz, Trablusgarp.

Günün atasözü/deyimi :
bülbül gibi söylemek
Bildiklerini hiçbir şey saklamadan söylemek, itiraf etmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Haziran 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ilinek, -ği isim felsefe Bir şeye zorunluluk sonucu bağlı olmayan, onun özünde bulunmayan, rastlantı ile olan nitelik, araz.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
makroekonomi Fransızca macroéconomie "ekonomi Belli bir dönemdeki ekonomik etkinlik düzeyini belirleyen ve ekonomik büyüklükler arasındaki ilişkileri açıklayan ekonomi dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca bütüncü ekonomi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, makroekonomi yerine, bütüncü ekonomi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Gök cisimlerinin adları bitişik yazılır: Altıkardeş (yıldız kümesi), Arıkovanı (yıldız kümesi), Büyükayı (yıldız kümesi), Demirkazık (yıldız), Küçükayı (yıldız kümesi), Kervankıran (yıldız), Samanyolu (yıldız kümesi), Yedikardeş (yıldız kümesi).

Günün atasözü/deyimi :
bir buldu iki ister, akça buldu çıkın ister
Hırslı insanlar, hiçbir zaman ellerindekiyle yetinmezler, daima daha fazlasını isterler.
 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Haziran 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sancak gemisi isim denizcilik 1. Savaş gemileri filosunda, filotillasında komutanın içinde bulunduğu gemi. 2. Bir armatöre veya ülkeye ait ticari gemilerin arasında bulunan en iyi ve önemli gemi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
management İngilizce "Bir kuruluşu verimli bir duruma getirip kazanç sağlama yöntemi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca işletme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, management yerine, işletme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yer adlarında kullanılan batı, doğu, güney, kuzey, aşağı, yukarı, orta, iç, yakın, uzak kelimeleri ayrı yazılır: Batı Trakya, Doğu Anadolu, Güney Kutbu, Kuzey Amerika, Aşağı Ayrancı, Yukarı Ayrancı, Orta Doğu, İç Asya, Yakın Doğu, Uzak Doğu.

Günün atasözü/deyimi :
kâğıt kaleme sarılmak
Hemen yazmaya başlamak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Haziran 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cümbüş Farsça isim 1. Eğlence: "Onlara çok zaman kedi, köpek, horoz, tavuk taklidi yapar, dükkânın önünde bir alay adam toplanır, bir cümbüştür giderdi." -Halide Edip Adıvar. 2. Canlılık, coşku: "Yavaş yavaş fırçalardan, boyalardan, renklerin cümbüşlerinden başka her şey çevresinden siliniyordu." -Cahit Uçuk. 3. müzik Maden gövdeli, tambura benzer bir saz.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
panorama Fransızca "Bir yerin, bir olayın dıştan görünümü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca genel görünüm karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, panorama yerine, genel görünüm sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Mahalle, bulvar, cadde, sokak, ilçe, köy vb. yer ve kuruluş adlarında şahıs adları ayrı yazılır: Yunus Emre Mahallesi; Gazi Mustafa Kemal Bulvarı; Ziya Gökalp Bulvarı; Nene Hatun Caddesi; Fevzi Çakmak Sokağı, Cemal Nadir Sokağı; Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi.

Günün atasözü/deyimi :
akılsız köpeği (ahmak iti) yol kocatır
İyice düşünülmeden, tasarlanmadan yapılmaya çalışılan iş sırasında birçok sorun ortaya çıkar ve kolay bir iş bile zorlaşır.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Haziran 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
el işi isim 1. Makine kullanmadan yapılan örgü, dikiş vb. el ürünü. 2. Okullarda kâğıt, mukavva, tahta vb. ile yaptırılan çalışmalar. 3. Şiş, tığ, iğne vb. araçlarla elde yapılan, örgü, nakış, oya gibi işlerin genel adı, işleme.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
panoramik Fransızca panoramique "Dıştan görünüşlü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca genel görünümlü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, panoramik yerine, genel görünümlü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dış, iç, sıra sözleriyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır: ahlak dışı, çağ dışı, din dışı, kanun dışı, olağan dışı, yasa dışı; ceviz içi, hafta içi, yurt içi; aklı sıra, ardı sıra, peşi sıra, yanı sıra.

Günün atasözü/deyimi :
altın çağını yaşamak
En başarılı, en verimli döneminde bulunmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Haziran 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
açınım isim 1. Açınma işi, inkişaf. 2. mat. Bir cismin yüzeylerinin açılıp bir düzlem üzerine yayılması, inkişaf.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
panteist Fransızca panthéiste "felsefe Tüm tanrıcılık yanlısı olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tüm tanrıcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, panteist yerine, tüm tanrıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
-an/-en, -r/-ar/-er/-ır/-ir, -maz/-mez ve -mış/-miş sıfat-fiil eklerinin kalıplaşmasıyla oluşan birleşik kelimeler bitişik yazılır: oyunbozan, damargenişleten; betonkarar, yurtsever; güçbeğenir, külyutmaz, kadirbilmez; çokbilmiş, güngörmüş.

Günün atasözü/deyimi :
başa yazılan gelir
Kişi, kaderi ne ise onu görür.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
evlat, -dı Arapça isim (evla:dı, l ince okunur) 1. Bir kimsenin oğlu veya kızı, çocuk: "Zengin adamlarda evlat muhabbeti daha fazla mı oluyor?" -Refik Halit Karay. 2. Soy, döl: "Yüksek bir tahsil görmedim ama ben de efendi evladıyım." -Peyami Safa. 3. ünl. Yaşlı kimselerin çocukları yaşındakilere kullandıkları bir seslenme sözü: "Evladım, sakın kimseciklere borç etme!" -Yusuf Ziya Ortaç.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
panteizm Fransızca panthéisme "felsefe Tanrı ile evreni bir kılan, her şeyi Tanrı olarak gören öğretilerin genel adı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tüm tanrıcılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, panteizm yerine, tüm tanrıcılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yer ve millet adlarıyla kurulan birleşik kelimelerde sadece özel adlar büyük harfle başlar: Antep fıstığı, Brüksel lahanası, Hindistan cevizi, İngiliz anahtarı, Maraş dondurması, Van kedisi.

Günün atasözü/deyimi :
ejder gibi
İri yapılı ve korkunç görünüşlü.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tomak, -ğı isim 1. Ağaçtan yapılmış top. 2. Ağaçtan yapılmış gürz. 3. eskimiş Bir tür kalın ve ağır çizme.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
spektrum İngilizce spectrum "Çeşidi çok olma durumu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çeşitlilik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, spektrum yerine, çeşitlilik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ev kelimesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: aşevi, bakımevi, basımevi, doğumevi, gözlemevi, huzurevi, konukevi, orduevi, öğretmenevi, polisevi, yayınevi.

Günün atasözü/deyimi :
hikmetinden sual olunmaz
1. Sonucunun sebebi sorulmaz, araştırılmaz. 2. Allah’ın yaratıcı gücü karşısında sebep aranmaz.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
imal, -li Arapça isim (i:ma:l) 1. Yapma işi, yapım. 2. Ham maddeyi işleyip mal üretme.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
spektroskop Fransızca spectroscope "fizik Işın tayflarını incelemeye yarayan alet." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tayfölçer karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, spectroscope yerine, tayfölçer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Benzetme yoluyla insanın bir niteliğini anlatmak üzere bitki, hayvan ve nesne adlarıyla kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: çetin ceviz, çöpsüz üzüm; eski kurt, sarı çıyan, sağmal inek; eski toprak, eski tüfek, kara maşa, sapsız balta.

Günün atasözü/deyimi :
kendine mal etmek
1. Benimsemek veya saymak. 2. Başkasının yaptığı işi kendisi yapmış gibi göstermek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
patika Bulgarca isim (pati'ka) Engebeli yerlerden gelip geçenlerin ayak izlerinden oluşan, tekerlekli araç işlemeyen dar yol, çığır, keçi yolu, yolak: "Selim çıkını aldı, güneşte ağaran patika yolunu tuttu." -Halikarnas Balıkçısı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
tonmayster Almanca Tonmeister "Radyo ve televizyon yayınlarında ses düzenini sağlamakla görevli kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ses yönetmeni karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, Tonmeister yerine, ses yönetmeni sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Alt, üst, ana, ön, art, arka, yan, karşı, iç, dış, orta, büyük, küçük, sağ, sol, peşin, bir, iki, üç, dört, tek, çok, çift sözlerinin başa getirilmesiyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır: alt yazı, üst küme, ana bilim dalı, ön söz, art niyet, arka plan, yan etki, karşı oy, iç tüzük, dış hat, orta oyunu, büyük defter, küçük parmak, sağ açık, sol açık, peşin fikir, bir hücreli, iki eşeyli, üç parmaklı, dört ayaklılar, tek hücreli, çok düzlemli, çift kanatlılar.

Günün atasözü/deyimi :
eşek bile bir düştüğü yere bir daha düşmez
Aptal kişi bile başına gelen felaketten ders alır, o felakete yol açan şeylerden kendisini korur.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kamara İtalyanca camera isim (kama'ra) 1. denizcilik Gemilerde oda: "Annem kamaraya girdi, ben güverteye çıktım." -Ruşen Eşref Ünaydın. 2. İngiltere yasama meclisi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
tolkşov İngilizce talk show "Toplumun ilgisini çeken, çeşitli konuların ele alındığı, karşılıklı şaka ve takılmalarla süslenen program." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca söz gösterisi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, talk show yerine, söz gösterisi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tarihlerde ay adları yazıyla yazıldığında ay adlarından önce ve sonra nokta kullanılmaz: 29 Mayıs 1453, 29 Ekim 1923

Günün atasözü/deyimi :
sıkıntıya düşmek
Darlık, yokluk içinde olmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
teleferik, -ği Fransızca téléférique isim Birbirinden uzak iki yüksek yer arasında, havada gerilmiş bir veya birkaç kablo üzerinde kayarak hareket eden asılı taşıt: "Ayrıca bir de teleferik var ama o her tarafa işlemiyor." -Haldun Taner.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
titr Fransızca titre "Bir kimsenin işi, mesleği veya toplum içindeki durumu ile ilgili olarak kullanılan ad." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca san karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, titre yerine, san sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tekrarlı bağlaçlardan önce ve sonra virgül konmaz: Hem gider hem ağlar. Ya bu deveyi gütmeli ya bu diyardan gitmeli. Gerek nesirde gerek nazımda yeni bir söyleyişe ulaşılmıştır. İster gitsin ister kalsın. Ne kız verir ne dünürü küstürür.

Günün atasözü/deyimi :
ağılda oğlak doğsa ovada otu biter
Tanrı her yarattığının rızkını verir.
Atasözü
 

Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ulam isim 1. Aralarında herhangi bir bakımdan ilgi veya benzerlik bulunan şeylerin tümü, makule, kategori: "İnsan üstüne düşünenlerin hepsi, her iki ulamda da yetkinliğe az rastlandığı görüşünde birleşirler." -Azra Erhat. 2. felsefe ve mantık Nesnel gerçekliğin ve bilginin en genel ve temel özelliklerini, ilişkilerini yansıtan temel kavramların her biri, nicelik, nitelik, bağıntı, makule, kategori.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
tirbuşon Fransızca tire-bouchon "Tıpa çekmeye yarayan, ucu sivri ve helis biçiminde demir alet." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca burgu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, tire-bouchon yerine, burgu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan ve, veya, yahut sözlerinden önce de sonra da virgül konulmaz: Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu Atatürk tarafından kurulmuştur. Her hareket yahut düşünce, hareket edenin veya düşünenin zihninde bir iz bırakır. (Cemil Meriç)

Günün atasözü/deyimi :
iki kere iki dört eder
"Gerçekliğinden şüphe edilmeyecek kadar açık" anlamında kullanılan bir söz.
Deyim 
 

Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
karbon Fransızca carbone isim kimya Atom numarası 6, atom ağırlığı 12 olan, doğada elmas, grafit gibi billurlaşmış veya maden kömürü, linyit, antrasit gibi şekilsiz olarak bulunan, canlı varlıkların aslını oluşturan ve yandıktan sonra kömür durumuna geçen element (simgesi C).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
istimbot İngilizce steamboat "denizcilik Filika büyüklüğünde, islimle işleyen deniz teknesi, küçük vapur." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çatana karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, steamboat yerine, çatana sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Cümlede -ınca / -ince anlamında zarf-fiil görevinde kullanılan mı / mi ekinden sonra virgül konmaz: Ben aç yattım mı kötü kötü rüyalar görürüm nedense. (Orhan Kemal)

Günün atasözü/deyimi :
bacak kadar boyu var, türlü türlü huyu var
Yaşı küçük ancak herkesten farklı alışkanlıklar, huylar edinmiş.
Atasözü
 

Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bulamaç, -cı isim 1. Sulu, cıvık hamur. 2. Bu koyulukta yapılan çeşitli hamur yemekleri: Tatlı bulamaç. 3. sıfat mecaz Karışık, oradan buradan toplanmış: "Az çok bulamaç olan romantizm şiirinin daha imbikten geçmiş taraflarına geldim." -Yahya Kemal Beyatlı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
intern İngilizce "Staj yapmak üzere hastanelerde çalışan tıp fakültelerinin altıncı sınıf öğrencileri." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ön hekim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, intern yerine, ön hekim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Büyük harflerin kullanıldığı yerlerde bulunan ve, ile, veya, yahut, ki, da, de sözleriyle mı, mi, mu, mü soru eki küçük harfle yazılır: Mai ve Siyah, Leyla ile Mecnun, Turfanda mı, Turfa mı? Diyorlar ki, Dünyaya İkinci Geliş yahut Sır İçinde Esrar, Ben de Yazdım.

Günün atasözü/deyimi :
yabancı gibi durmak
Bir işe karışmamak, ilgi göstermemek, çekinmek.
Deyim
 

Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
erkin sıfat Hiçbir şarta bağlı olmayan, istediği gibi davranabilen, serbest.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
irrasyonalist Fransızca irrationaliste "felsefe Us dışıcılık yanlısı olan (kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca us dışıcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, irrasyonalist yerine, us dışıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kelimelerden her ikisi veya ikincisi, birleşme sırasında anlam değişmesine uğradığında bu tür birleşik kelimeler bitişik yazılır: altınbaş (kavun), beşikörtüsü (çatı biçimi), bülbülyuvası (tatlı), kargaburnu (alet), yalıçapkını (kuş).

Günün atasözü/deyimi :
yüzü kireç kesilmek
Yüzünde renk kalmamak.
Deyim
 

Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hinlik, -ği isim Hin, kurnaz olma durumu, kurnazlık: "Akı büyük, bebeği küçük gözler küçücük bir delikten yeryüzüne, kurnazlıkla, hinlikle bakan adamlar da vardır."
 
Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
monoteist Fransızca monothéiste "toplum bilimi Tek tanrıcılığa inanan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tek tanrıcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, monoteist yerine, tek tanrıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Şehir, kent, köy, mahalle, dağ, tepe, deniz, göl, ırmak, su, çay vb. kelimelerle kurulmuş sıfat tamlaması ve belirtisiz isim tamlaması kalıbındaki yer adları bitişik yazılır: Akşehir, Atakent, Çengelköy, Yenimahalle, Karadağ, Kocatepe, Karadeniz, Acıgöl, Yeşilırmak, Karasu, Akçay.

Günün atasözü/deyimi :
tabak sevdiği deriyi taştan taşa (yerden yere) çalar
Birinin yakınlarına gösterdiği sert davranış onların iyiliği içindir.
Atasözü
 

Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hicaz Arapça isim müzik 1. Klasik Türk müziğinde dügâh perdesinde karar kılan bir makam. 2. Klasik Türk müziğinde do diyez notasını andıran perde.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
monoton Fransızca monotone "Değişmeksizin, düzenli, aynı biçimde tekrarlanan, sürüp giden." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tekdüze karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, monoton yerine, tekdüze sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Millet, boy, oymak adları büyük harfle başlar: Türk, Alman, İngiliz, Rus, Arap, Japon; Oğuz, Kazak, Kırgız, Özbek, Tatar; Karakeçili, Hacımusalı.

Günün atasözü/deyimi :
gurbete (gurbet ele) düşmek
Aile ocağından uzak bir yere gitmek.
Deyim
 

Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mit Fransızca mythe isim 1. Geleneksel olarak yayılan veya toplumun hayal gücü etkisiyle biçim değiştiren alegorik bir anlatımı olan halk hikâyesi, mitos. 2. mecaz Efsaneleşen kavram veya kişi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
montaj Fransızca montage "sinema Bir filmin değişik süre ve yerlerde çekilen bölümlerini, bir anlam ve uyum bütünlüğü sağlayarak birleştirme." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kurgu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, montaj yerine, kurgu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
-a, -e, -ı, -i, -u, -ü zarf-fiil eklerinin bilmek, vermek, kalmak, durmak, gelmek ve yazmak fiilleriyle oluşturduğu tasvirî fiiller bitişik yazılır: düşünebilmek, gelivermek, uyuyakalmak, gidedurmak, çıkagelmek, öleyazmak.

Günün atasözü/deyimi :
pilav yiyen kaşığını yanında (belinde) taşır
Bir şeyden yararlanmak isteyen kişi, bunun için gereken aracı eli altında bulundurmalıdır.
Atasözü
 

Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
özdek, -ği isim 1. Kullanılmaya, harcamaya uygun, taşınması kolay eşya, ayniyat. 2. İş yerlerinde eşya ve malzeme işleriyle ilgilenen bölüm, ayniyat. 3. fizik Duyularla algılanabilen, bölünebilen, ağırlığı olan nesne, madde. 4. felsefe İnsanın çalışmasıyla bir amaç uğruna biçim verdiği veya yararlandığı doğal cisimler, nesneler.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
mutasyon Fransızca mutation "biyoloji Doğada ve toplumda nitelikle ilgili değişmelerin yavaş yavaş değil, birdenbire olması, bir şeyin ortam ve şartlarını bulduğunda birdenbire nitelik değiştirmesi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca değişinim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, mutasyon yerine, değişinim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sayılardan sonra sıra bildirmek için nokta konur: 3. (üçüncü), 15. (on beşinci); II. Mehmet, XIV. Louis, XV. yüzyıl; 2. Cadde, 20. Sokak, 4. Levent.

Günün atasözü/deyimi :
muafiyet tanımak
Kendisinden beklenilen veya istenilenlerin tamamını istememek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
gark Arapça isim eskimiş 1. Suya batma, boğulma. 2. Suya batırma.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
mutasyonist Fransızca mutationiste "biyoloji Değişinimcilik yanlısı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca değişinimci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, mutasyonist yerine, değişinimci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Baş sözüyle oluşturulan sıfat tamlamaları bitişik yazılır: başağırlık, başbayan, başkahraman, başkent, başpehlivan, başrol.

Günün atasözü/deyimi :
ardında yüz köpek havlamayan kurt, kurt sayılmaz
Önemli kimseleri çekemeyip onlara dil uzatanlar çok olur.
Atasözü
 

Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
öğüt, -dü isim Bir kimseye yapması veya yapmaması gereken şeyler için söylenen söz, nasihat: "Bütün öğütlerine itaat ettiğim hâlde hiçbir şeye muvaffak olamıyorduk." -Aka Gündüz.
 
Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fatalist Fransızca fataliste "felsefe Yazgıcılık yanlısı olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yazgıcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fatalist yerine, yazgıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Hitap için kullanılan kelimelerden sonra virgül konur: Efendiler, bilirsiniz ki hayat demek mücadele, müsademe demektir. (Atatürk)

Günün atasözü/deyimi :
gemi gezmek
Dış etkiler yüzünden gemi rota çizgisinden ayrılıp sancak veya iskele yönüne ilerlemek.
Deyim
 

Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mükerrer Arapça sıfat eskimiş Tekrarlanmış, yinelenmiş: Mükerrer nüsha.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fatalizm Fransızca fatalisme "felsefe Her şeyin, alın yazısına göre önceden belirlenmiş olduğuna, insanın bu önceden belirlenmiş olan alın yazısını değiştiremeyeceğine inanan dünya görüşü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yazgıcılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fatalizm yerine, yazgıcılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özne olarak kullanıldıklarında bu, şu, o işaret zamirlerinden sonra virgül konur: Bu, benim gibi yazarlar için hiç kolay olmaz.

Günün atasözü/deyimi :
iyilik iki baştan olur
Birbirleriyle ilişki içinde olan iki kişinin iyi geçinebilmeleri için yalnızca birinin iyi olması yetmez.
Atasözü
 

Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ilham Arapça isim (ilha:mı) 1. Etkilenme, çağrışım veya içe doğmayla akla gelen yaratıcı duygu, düşünce, esin: "Şu kısacık ömrümüzde ekmek kavgası / Hodkâmlığın çekişmesi vicdan azabı" -Enis Behiç Koryürek. 2. din bilimi Tanrı'nın, peygamberlerin yüreğine doldurduğu tanrısal âleme özgü duygu ve düşünceler.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fenomenizm Fransızca phénoménisme "felsefe Gerçek olanın yalnızca görüngüler olduğunu öne süren görüş." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca görüngücülük karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fenomenizm yerine, görüngücülük sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Şart ekinden sonra virgül konmaz: Tenha köşelerde ağız ağıza konuşurken yanlarına biri gelecek olursa hemen susuyorlardı. (Reşat Nuri Güntekin)

Günün atasözü/deyimi :
arı kovanı gibi işlemek
Bir yerin gireni çıkanı çok olmak.
Deyim
 

Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
diş ünsüzü isim dil bilimi Dil ucunun üst diş etlerine dokunmasıyla oluşan ünsüz: d, t, c, ç. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
atölye Fransızca atelier "Zanaatçıların veya resim, heykel sanatlarıyla uğraşanların çalıştığı yer." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca işlik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, atölye yerine, işlik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kendisinden sonra örnek verilecek cümlenin sonuna iki nokta konur: Yeni harfler alındıktan sonra eski yazı ile bir tek kelime bile yazmayan iki kişi görmüşümdür: Atatürk ve İnönü! (Falih Rıfkı Atay)

Günün atasözü/deyimi :
ikisini bir kazana koysalar kaynamazlar
Aralarındaki anlaşmazlık o kadar büyüktür ki onları uzlaştırma çaresi bulunamaz.
Atasözü
 

Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çetrefil sıfat 1. Karışıklığı dolayısıyla, anlaşılması veya sonuca bağlanması güç: "Çetrefil siyasete aklım ermez." -Attila İlhan. 2. Yapı ve ses kurallarına aykırı kullanılan (dil): Onun çetrefil bir dili var. 3. Sarp, engelli ve engebeli (yer): "Bu engebeli, orasından burasından kayalıklı sel yataklarıyla kesilmiş çetrefil arazide, yönlerini bulmalarını kolaylaştıracak bir harita..." -Attila İlhan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
avantür Fransızca aventure "Baştan geçen ilginç olay veya olaylar zinciri." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca macera karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, avantür yerine, macera sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru eki veya sözü içeren cümle veya sözlerin sonuna soru işareti konur: Ne zaman tükenecek bu yollar, arabacı? (Faruk Nafiz Çamlıbel)

Günün atasözü/deyimi :
vurduğu yerden ses gelmek
Çok kuvvetli vurmak, eli ağır olmak.
Deyim
 

Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
beşerî Arapça sıfat (beşeri:) 1. İnsanoğlu ile ilgili: Beşerî ilişkiler. 2. mecaz Bedensel, bedenle ilgili: "O kadar fena başım ağrıyordu ki beşerî kısmını hissedemez gibiyim." -Halide Edip Adıvar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
barkod Fransızca barcode "Malın değişik özelliklerini ve fiyatını belirten, elektronik aygıtların okuyabileceği biçimde düzenlenmiş etiket." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çizgi im karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, barkod yerine, çizgi im sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adları büyük harfle başlar: 29 Mayıs 1453 Salı günü, 29 Ekim 1923, 28 Aralık 1982'de göreve başladı. Lale Festivali 25 Haziran’da başlayacak.

Günün atasözü/deyimi :
zemheride sür de çalı sür
İyi verim alabilmek için üstünkörü de olsa tarlayı kışın en şiddetli zamanında sürmek gerekir.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 25 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
elektrik santrali isim Daha az donanımlı küçük elektrik fabrikası: "Bu mumlar, şehrin elektrik santrali yıkılmadıkça sönmeyecek galiba?" -Aka Gündüz. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
barometre Fransızca baromètre "fizik Hava basıncını ölçerek yer yükseltilerini ve hava değişimlerini tespit etmek için kullanılan alet." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca basınçölçer karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, barometre yerine, basınçölçer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Belirli bir tarihi belirtmeyen ay ve gün adları küçük harfle başlar: Okullar genellikle eylülün ikinci haftasında öğretime başlar. Yürütme Kurulu toplantılarını perşembe günleri yaparız.

Günün atasözü/deyimi :
içi titremek
1. Özen göstermek. 2. Çok üşümek. 3. Duygulanmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 25 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
elektrik sayacı isim Kullanılan elektrik enerjisinin miktarını gösteren araç, elektrik saati. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kolektivizm Fransızca collectivisme "toplum bilimi Üretim araçlarından kişisel sahipliği kaldırıp ortak kullanmayı ve toplum içinde her türlü harekette ortak davranışı savunan öğreti." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ortaklaşacılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kolektivizm yerine, ortaklaşacılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Para birimleri büyük harfle başlamaz: avro, dinar, dolar, lira, kuruş, liret.

Günün atasözü/deyimi :
herkes aklını pazara çıkarmış, yine kendi aklını almış
İnsanlar kendi akıllarını başkalarının aklından her zaman üstün görürler.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 25 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
feci Arapça sıfat (feci:) Acıklı, çok acıklı, yürekler acısı, trajik: "İkimiz de feci bir akıbete doğru yuvarlanıyoruz." -Aka Gündüz.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
bandrol Fransızca banderole "1. Paketlerin, şişelerin ağızlarına konulan şerit veya etiket. 2. Devletçe verginin kesildiğini gösteren etiket." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca denetim pulu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, bandrol yerine, denetim pulu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özel ada dâhil olmayan gazete, dergi, tablo vb. sözler büyük harfle başlamaz: Milliyet gazetesi, Türk Dili dergisi, Halı Dokuyan Kızlar tablosu.

Günün atasözü/deyimi :
karara bağlamak
Bir davayı, bir sorunu çözümlemek, sonuçlandırmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 25 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çığralık, -ğı isim 1. Karda kürekle, dallarla açılan dar yol. 2. Bir tür çalılık: "İzleri takip ettiler, Çadırtepe'ye doğru çığralık içinde kayboldular." -Memduh Şevket Esendal.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
oportünist Fransızca opportuniste "Duruma göre davranan, içinde bulunduğu şartları değerlendirmeyi bilen kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca fırsatçı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, oportünist yerine, fırsatçı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak adlarında geçen mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak kelimeleri büyük harfle başlar: Gazi Osmanpaşa Mahallesi, Zafer Meydanı, Ziya Gökalp Bulvarı, Nene Hatun Caddesi, Fevzi Çakmak Sokağı.

Günün atasözü/deyimi :
balın âlâsı (tazesi) oğlun tazesinden
Ana baba için en tatlı şey, çocuklarıdır.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 25 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tuzak, -ğı isim 1. Kuş veya yaban hayvanlarını yakalamaya yarayan araç veya düzenek. 2. mecaz Birini güç ve tehlikeli bir duruma düşürmek için kurulan düzen, komplo: "Onun bana gönderdiği mektuplar filan hep tuzak, hep birer şantajdan ibaretti." -Osman Cemal Kaygılı. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
optimal Fransızca optimal "ekonomi En iyi, en uygun, en yüksek" anlamlarında kullanılan bir söz." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca en uygun karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, optimal yerine, en uygun sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dört ve dörtten çok rakamlı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve aralarına nokta konur: 4.567, 326.197, 49.750.812, 28.434.250.310.500.

Günün atasözü/deyimi :
ilişiği kalmamak
Var olan ilgisi, bağlılığı artık olmamak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 25 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
telif hakkı isim hukuk Bir fikir veya sanat eserini yaratan kişinin, bu eserden doğan haklarının hepsi, telif, yazar hakkı, röyalti.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
organizatör Fransızca organisateur "Herhangi bir işi, kuruluşu gerçekleştirip düzenli sonuç alınmasını üstlenen kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca düzenleyici karşılığı önerilmiştir.
 
Bundan sonra demek ki, organizatör yerine, düzenleyici sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sayılarla oluşturulan iskambil oyunları bitişik yazılır: altmışaltı, ellibir, yirmibir.

Günün atasözü/deyimi :
taş yerinde ağırdır
Kişinin değerini ancak kendi çevresinde bulunanlar iyi anlayabilir.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 25 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
somak, -ğı isim halk ağzında 1. Hayvanlarda yüzün çıkıntılı ve az çok sivri olan ön bölümü. 2. Taneleri alınmış mısır koçanı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
optimum Fransızca "Bir amaca ulaşabilmek için bir değişkenin alabileceği en elverişli, en iyi durum." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca uygun değer karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, optimum yerine, uygun değer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İmek fiili ünlüyle biten kelimelere eklendiğinde i ünlüsü düşer ve araya y ünsüzü girer: ne-y-se (ne ise), sonuncu-y-du (sonuncu idi), yabancı-y-mış (yabancı imiş).

Günün atasözü/deyimi :
ananın bastığı yavru (civciv) incinmez (ölmez)
Annenin acı sözü çocuğuna ağır gelmez.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 25 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/07/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
raspa İtalyanca isim (ra'spa) 1. Demir, tahta yüzeylerdeki boya, pas vb.ni çıkarma, pürüzleri gidermek amacıyla kullanılan iri dişli bir törpü. 2. Kunduracılıkta köselenin yüzünü sıyırmaya ve perdahlamaya yarayan alet.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
simetrik Fransızca symétrique "matematik Bakışımı olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca bakışımlı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, simetrik yerine, bakışımlı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İmek fiili ünsüzle biten kelimelere eklendiğinde i ünlüsü düşer: gelir-se (gelir ise), güzel-miş (güzel imiş), yorgun-du (yorgun idi).
 
Günün atasözü/deyimi :
başına taç etmek
Çok değer vermek, ilgi göstermek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 25 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
emektar Türkçe + Farsça sıfat 1. Bir görevde uzun süre kalıp o işe emeği geçmiş olan (kimse): "Raşit çocuk, emektar hizmetçimiz ve sütannemin oğluydu." -Reşat Nuri Güntekin. 2. mecaz Çok kullanılmış, eski: "Emektar makinenin tozlarını silip masaya yerleşmeye karar verdim." -Çetin Altan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sinonim Fransızca synonyme "dil bilimi Anlamları aynı veya birbirine çok yakın olan (kelimeler), anlamdaş." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca eş anlamlı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sinonim yerine, eş anlamlı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Organ adı veya organ adı yerine kullanılan sözlerden biriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: aşık kemiği, azı dişi, patlak göz, yüzük parmağı.

Günün atasözü/deyimi :
kanaat gibi devlet olmaz
Elindekiyle yetinmesini bilen kişi yokluk nedir bilmez.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 25 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ahenk, -gi Farsça isim (a:henk) 1. Bir bütünün parçaları arasında bulunan uygunluk, uyum: "Sesi alaylı bir ahenkle kadının kulaklarına çarptı." -Mithat Cemal Kuntay. 2. mecaz Uzlaşma: "Biz bu işin içine girmeyelim. Ahengi bozarız." -Haldun Taner. 3. eskimiş Ezgi: "Tamtamların yeni ahengiyle raks başladı." -Necip Fazıl Kısakürek.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sinyal Fransızca signal "Telefon numarasının aranmaya hazır olduğunu belirten ince ve monoton ses." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çevir sesi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sinyal yerine, çevir sesi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yiyecek, içecek adlarıyla kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: bohça böreği, kuyruk yağı, arpa suyu, beyaz peynir, Adana kebabı, İnegöl köftesi, acı badem kurabiyesi, lop yumurta.

Günün atasözü/deyimi :
çirkefe taş atmak (çirkefi üzerine sıçratmak)
Edepsiz bir kimsenin tepkisine yol açacak bir davranışta bulunmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 30 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mecidiye Arapça isim Osmanlı Devleti'nde 1840 yılında basılmış, 20 kuruş değerinde olan gümüş sikke: "On iki mecidiyeyi almadan şuradan şuraya gitmezmiş." -Sermet Muhtar Alus.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
first-class İngilizce "Kaliteli, mükemmel, kusursuz." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca birinci sınıf karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, first-class yerine, birinci sınıf sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yunanca özel adlar yazılırken Yunan harflerinin ses değerlerini karşılayan Türk harfleri kullanılır: Homeros, Karamanlis, Papandreu, Pindaros, Platon, Sokrates, Venizelos.

Günün atasözü/deyimi :
arşın malı kantar ile satılmaz
Bir nesne için kullanılan ölçü, niteliği farklı olan başka bir nesne için kullanılamaz.
Atasözü 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 30 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
endemik İngilizce endemic sıfat bitki bilimi 1. Sadece bir bölgede yetişen veya yaşayan (bitki, hayvan). 2. tıp Belli bir bölgede salgın olmaksızın sık görülen (hastalık).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
folk İngilizce "Aynı ülkede yaşayan, aynı kültür özelliklerine sahip olan, aynı uyruktaki insan topluluğu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca halk karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, folk yerine, halk sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Rusça özel adlar yazılırken Rus harflerinin ses değerlerini karşılayan Türk harfleri kullanılır: Bolşevik, Brejnev, Çaykovski, Gogol, Gorbaçov, Tolstoy, Yeltsin; Moskova, Omsk, Orenburg, Petersburg, Volga, Yenisey.

Günün atasözü/deyimi :
soluk aldırmamak
Ara vermeden çalıştırmak, vakit bırakmamak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 30 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şefkat, -ti Arapça isim Acıyarak ve koruyarak sevme, sevecenlik: "Hâlbuki Türk mazisi, o devirlerin idrakine göre şefkatin, merhametin yüzlerce abidesini vücuda getirmiştir." -Hamdullah Suphi Tanrıöver.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
flashback İngilizce "Roman, hikâye, sinema vb.nde geçmişteki bir olayı, gösterilen o anda yeniden verme." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca geriye dönüş karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, flashback yerine, geriye dönüş sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap, dergi vb.nin künyelerinin sonuna nokta konur: Agâh Sırrı Levend, Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Evreleri, TDK Yayınları, Ankara, 1960.

Günün atasözü/deyimi :
tilkinin dönüp dolaşıp geleceği yer kürkçü dükkânıdır
Bir kişi ne kadar farklı yerlerde yaşarsa yaşasın, ne kadar farklı işlerle uğraşırsa uğraşsın, bağlı bulunduğu çevreye veya işe dönmek zorunda kalır.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 30 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
söve (I) isim 1. Kapı ve pencerenin yerleştiği kasa, çerçeve: "Kendilerini ağaçlara, kapı sövelerine çarpmazlar." -Memduh Şevket Esendal. 2. Avlu kapısının iki yanına konan uzun taşlar: "Başını kapının taş sövesine koyup bir mektep çocuğu gibi bağıra bağıra ağlamak istiyordu." -Hüseyin Rahmi Gürpınar.
(II) Fransızca seuil isim mimarlık Pencere ve kapı kenarlarındaki süs kalıpları: "Cebinden çıkardığı yassı uçlu bir demiri söve ile çerçevenin arasına sokarak camı da yukarı sürdü ve rezeledi." -Hüseyin Rahmi Gürpınar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fonoloji Fransızca phonologie "Sözlü dilde, anlam ayrımı oluşturan yakın ses birimlerini, dil yapısı bakımından inceleyen dil bilimi kolu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ses bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fonoloji yerine, ses bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bitki türlerinden birinin adıyla kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: ayrık otu, taşkıran otu; ateş çiçeği, mum çiçeği; dantel ağacı, süt ağacı; helvacı kökü, meyan kökü; at kestanesi, kuzu kestanesi; kuru incir, kuru soğan.

Günün atasözü/deyimi :
leyleği havada görmek
şaka Çok gezmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 30 Temmuz 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hokka Arapça isim Metal, cam veya topraktan yapılmış, içine mürekkep konulan küçük kap: "Hüsameddin Çelebi, kâğıdı, hokkayı, kalemi toplayarak çekildi." -Ahmet Kabaklı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fonolog Fransızca phonologue "Ses bilimi ile uğraşan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ses bilimci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fonolog yerine, ses bilimci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Gök cisimleri ayrı yazılır: Çoban Yıldızı, Kervan Yıldızı, kuyruklu yıldız; gök taşı, meteor taşı.

Günün atasözü/deyimi :
ağlayıp da gözden mi olayım?
Meseleyi büyütüp sıkıntıya girmek gereksiz.
Atasözü 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Ağustos 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 31/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dingin sıfat 1. Sakin, durgun: "Çevredeki çınarlar, dingin bir gariplik içinde, ağır ağır, tek tek yapraklarını dökerdi." -Attila İlhan. 2. Hareket etmeyen, kımıldamayan. 3. mecaz Gücü tükenmiş, yorgun, mecalsiz: Dingin bir at. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
mineroloji Fransızca minéralogie "Mineral ve billurlarla, onların fiziksel ve kimyasal özelliklerini inceleyen bilim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca mineral bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, mineroloji yerine, mineral bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Arapça kurala göre oluşturulan tamlamalar ve kalıplaşmış biçimler bitişik yazılır: aliyyülâlâ, fevkalade, hıfzıssıhha, şeyhülislam, tahtelbahir, tahteşşuur; âlemşümul, aleykümselam, fenafillah, maşallah, velhasılıkelam.

Günün atasözü/deyimi :
yaraya tuz biber ekmek
Bir derdin acısını çoğaltmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Ağustos 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
koruk lüferi isim hayvan bilimi Ağustosta avlanan turfanda lüfer.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
radyolog Fransızca radiologue "Işın bilimi uzmanı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ışın bilimci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, radyolog yerine, ışın bilimci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Hayvan türlerinden birinin adıyla kurulan sözler ayrı yazılır: kılıç balığı, bıyıklı balık; çalı kuşu, alıcı kuş, boğmaklı kuş; ipek böceği, çalgıcı böcek; at sineği, meyve sineği, deniz yılanı, dağ sıçanı, kaya örümceği, Pekin ördeği, Ankara kedisi, yaban domuzu.

Günün atasözü/deyimi :
pekmez gibi malın olsun, Antakya’dan sinek gelir
Malı güzel olan kimse için müşteri kaygısı yoktur, onun malına uzak yerlerden bile istekli çıkar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Ağustos 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
önsezi isim (ö'nsezi) 1. Hiçbir belirti yokken bir şeyin olacağını sezme, içe doğma, hissikablelvuku, basiret, altıncı duyu veya his: "Bir önsezi benliğini derinden derine yokluyor kuruntusuna kapılmıştı." -Tarık Buğra. 2. felsefe Temellendirilmeyen duygu, verilmemiş olanın, bilinmeyenin, özellikle gelecekle ilgili olanın önceden duyulması.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
radyoaktif Fransızca radioactif "fizik Işın etkinliği olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ışınetkin karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, radyoaktif yerine, ışınetkin sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru eki veya sözü bulunmamasına karşın soru bildiren cümle veya sözlerin sonuna soru işareti konur: Gümrükteki memur başını kaldırdı:- Adınız?

Günün atasözü/deyimi :
karavanadan yemek
Toplu durumlarda aynı kaptan yemek.
Deyim
 

Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Ağustos 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dalamak (-i) 1. Köpek, kurt vb. hayvanlar dişlemek, ısırmak: "Köpek mi daladı seni?" -Hüseyin Rahmi Gürpınar. 2. Zehirli böcek, ısırgan otu, sert kumaş dokunarak teni acıtmak veya kaşındırmak.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
radyasyon Fransızca radiation "fizik 1. Işın veya tanecik yayımı. 2. Uzayda yayılan bir dalgayı oluşturan ögelerin bütünü. 3. Bir enerjinin ışık demeti durumunda yayılması. 4. Isının, bir kaynaktan ışın ve dalga hareketi yoluyla yayılması." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ışınım karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, radyasyon yerine, ışınım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Adres yazılırken apartman numarası ile daire numarası arasına ve semt ile şehir arasına eğik çizgi konulur: Altay Sokağı No. 21/6 Kurtuluş / ANKARA

Günün atasözü/deyimi :
yerde yatan yumurta, gökte uçan kuş olur
Bugün beğenmediğiniz, kendisinde yetenek bulmadığınız çocuğun bilgisi, görgüsü zamanla artar, toplumda önemli bir yeri olur.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Ağustos 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
konsolos Rumca isim Yabancı ülkelerde, orada bulunan yurttaşlarının haklarını koruyan, bağlı bulunduğu hükûmete siyasal ve ticari bilgileri veren dış işleri görevlisi, şehbender: "Konsolosların her biri bağımsız bir vali gibi davranırdı." -Necati Cumalı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
radyoaktivite Fransızca radioactivité "fizik Alfa, beta veya gama ışınlarını yayma özelliği." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ışınetkinlik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, radyoaktivite yerine, ışınetkinlik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tırnak içinde verilen cümlenin içinde yeniden tırnağa alınması gereken bir sözü belirtmek için tek tırnak kullanılır: Edebiyat öğretmeni "Şiirler içinde 'Han Duvarları' gibisi var mı?" dedi ve Faruk Nafiz'in bu güzel şiirini okumaya başladı.

Günün atasözü/deyimi :
davul gibi
Şiş ve gergin.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Ağustos 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kabarcık, -ğı isim 1. İçi su, hava dolu ufak kabartı veya kürecik: "Bardağın içindeki maden suyu kabarcıklarının pıtır pıtır söndüğü bile duyuluyordu." -Haldun Taner. 2. Vücutta oluşan sivilce gibi küçük şişkinlik. 3. Kabartı: "Köy, dağın ortasında, toprak kabarcıkları gibi dizilen evleriyle bir mezarlığa benziyordu." -Halide Edip Adıvar. 4. fizik Metal biliminde sıvı veya katıların içinde oluşan gaz hacmi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
epizot Fransızca épisode "edebiyat Değişik anlatı türü, masal, efsane, bilmece vb. bir metnin, bir eserin aslından az çok ayrılan değişik biçimli olanı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dilim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, epizot yerine, dilim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Farklı kelimelerden oluşan renk adları bitişik yazılır: baklaçiçeği, balköpüğü, camgöbeği, devetüyü, fildişi, gülkurusu, kavuniçi, narçiçeği, ördekbaşı, ördekgagası, tavşanağzı, tavşankanı, turnagözü, vapurdumanı, vişneçürüğü, yavruağzı

Günün atasözü/deyimi :
borçtan korkan kapısını büyük açmaz (küçük açar)
Borçlanmak istemeyen fazla açılmaz, giderlerini kısar, kendi durumuna uygun bir yaşama yolu tutar.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Ağustos 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kuburluk, -ğu isim 1. Tabanca kılıfı. 2. Kuburun konduğu yer: "Gözlerini eyerin kuburluklarıyla atın doru boynunda hasıl olan gölgeli çizgiye dikmişti." -Ömer Seyfettin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
eskrim Fransızca escrime "spor Dürtücü kılıç, kesici kılıç ve delici kılıç adı verilen silahlarla yapılan spor." anlamındaki bu söz için
Kurumumuzca kılıç oyunu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, eskrim yerine, kılıç oyunu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bir topluluğun yöneticisi anlamındaki başı sözüyle oluşturulan belirtisiz isim tamlamaları bitişik yazılır: aşçıbaşı, binbaşı, çarkçıbaşı, çeribaşı, elebaşı, mehterbaşı, onbaşı, ustabaşı, yüzbaşı.

Günün atasözü/deyimi :
cirit oynamak
1. Cirit oyununu oynamak. 2. mecaz İstediği biçimde, keyfince davranmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Ağustos 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ispiralya İtalyanca spiraglio isim (ispira'lya) Gemi kamaralarını aydınlatmak için güvertelerde açılan küçük yuvarlak camlı kaporta.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
deşarj Fransızca décharge "fizik Elektrik yükünün başka bir iletkene geçişi veya sıfıra düşmesi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca boşalma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, deşarj yerine, boşalma sözcüğünü kullanacağız

Bir yazım kuralı :
Tabela, levha ve levha niteliğindeki yazılarda geçen kelimeler büyük harfle başlar: Giriş, Çıkış, Müdür, Vezne, Başkan, Doktor, Otobüs Durağı, Dolmuş Durağı, III. Kat, IV. Sınıf, I. Blok.

Günün atasözü/deyimi :
top otu beylikten olunca, güllesi Bağdat’a gider
Yararlandığı gereci bedava elde eden ve bol bol kullananla yarışılmaz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Ağustos 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
taşıntı isim coğrafya Sel ile taşınmış taş, toprak.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
deşifre Fransızca déchiffré "Bir sözün, bir yazının ne anlatmak istediği ortaya konmuş." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çözülmüş karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, deşifre yerine, çözülmüş sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Saray, köşk, han, kale, köprü, anıt vb. yapı adlarının bütün kelimeleri büyük harfle başlar: Topkapı Sarayı, İshakpaşa Sarayı, Çankaya Köşkü, Horozlu Han, Ankara Kalesi, Alanya Kalesi, Galata Köprüsü, Mostar Köprüsü, Beyazıt Kulesi, Zafer Abidesi, Bilge Kağan Anıtı.

Günün atasözü/deyimi :
hava yapmak
1. Kalorifer peteğinde sıvının yerine hava dolmak. 2. mecaz Üstünlük taslamak, övünerek kabarmak, böbürlenmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Ağustos 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kürtün (I) isim halk ağzında Yük hayvanlarına vurulan semer, palan.
(II) isim halk ağzında Rüzgârın etkisiyle kuytu yerlere toplanmış kar yığını. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dekadans Fransızca décadence "Devletlerin veya uygarlıkların son bulması, mahvolması." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çöküş karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, dekadans yerine, çöküş sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kişi adlarıyla soyadları büyük harfle başlar: Mustafa Kemal Atatürk, Ahmet Haşim, Sait Faik Abasıyanık, Yunus Emre, Necip Fazıl Kısakürek.

Günün atasözü/deyimi :
tamah varken müflis acından ölür
Elinde avucunda bir şey bulunmamasına karşın küçük kazançları beğenmeyen kişi büyük kazanç hayaliyle ömrünü geçirir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Ağustos 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
reddiye Arapça isim eskimiş Bir düşünceyi, bir öğretiyi çürütmek için yazılan yazı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
eradikasyon Fransızca éradication "Ortadan kaldırma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yok etme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, eradikasyon yerine, yok etme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Resmî yazışmaların imza bölümünde soyadları büyük harfle yazılır: Ahmet KEMALOĞLU, Zeynep ÖZGÜR, Aliye SUNGUR.

Günün atasözü/deyimi :
dal sürmek
Yayılmak, kaplamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Ağustos 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kethüda Farsça isim (kethüda:) tarih Zengin kimselerin ve devlet büyüklerinin buyruğunda çalışan, onların birtakım işlerini gören kimse, kâhya.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ergonomi Fransızca ergonomie "İnsanın, makinenin ve çevrenin bir arada uyumlu ve verimli bir biçimde çalışmasını inceleyen bilim dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca iş bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ergonomi yerine, iş bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Gezegen ve yıldız adları büyük harfle başlar: Halley, Merkür, Neptün, Satürn vb. Ancak Dünya, Güneş, Ay kelimeleri gezegen anlamı dışında kullanıldıklarında küçük harfle başlarlar.

Günün atasözü/deyimi :
çobanın yağı çok olursa çarığına sürer
Varlıklı ama akılsız ve hesapsız kişi malını gereksiz yerlere harcar, telef eder.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Ağustos 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
meşk Arapça isim eskimiş 1. Bir öğretmenin, aynısını yazmaları için öğrencilerine verdiği yazı örneği. 2. Yazı veya müzikte alışmak ve öğrenmek için yapılan çalışma, el alıştırması. 3. Yazı veya müzik dersi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
erozyon Fransızca érosion "jeoloji Yer kabuğunu oluşturan kayaçların, başta akarsular olmak üzere türlü dış etmenlerle yıpratılıp yerinden koparılarak eritilmeleri veya bir yerden başka bir yere taşınması olayı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca aşınma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, erozyon yerine, aşınma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bir bilginin şüpheyle karşılandığını veya kesin olmadığını göstermek için kullanılan soru işareti yay ayraç içine alınır.

Günün atasözü/deyimi :
para çıkışmamak
Para yetişmemek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Ağustos 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
üfleç, -ci isim 1. Kaynak yapımında, metalleri kesme ve eritme işlemlerinde kullanılan, alev püskürten araç, hamlaç. 2. Laboratuvarlarda yüksek ısı elde edilen araç, hamlaç.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
izometri Fransızca isométrie "geometri Noktalar arasındaki uzaklığı olduğu gibi koruyan noktasal dönüşüm." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca eş ölçüm karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, izometri yerine, eş ölçüm sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Başka bir kimseden veya yazıdan olduğu gibi aktarılan sözler tırnak içine alınır: Ulu önderin "Ne mutlu Türk'üm diyene!" sözü her Türk'ü duygulandırır.

Günün atasözü/deyimi :
borç ödenir, kira ödenmez
Kiracı olmaktansa borca girip ev sahibi olmak daha iyidir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Ağustos 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yayıntı isim 1. Yayılmış, dağılmış şeyler. 2. fizik İçinde radyoaktif elementler bulunan bir kaptan yayılan gaz veya sıvı

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
koleksiyon Fransızca collection "Öğrenme, yarar sağlama veya zevk amacıyla bir araya getirilmiş ve özelliklerine göre sınıflara ayrılmış nesnelerin bütünü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca derlem karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, koleksiyon yerine, derlem sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Satıra sığmayan kelimeler bölünürken satır sonuna kısa çizgi konur.

Günün atasözü/deyimi :
kaşık atmak (çalmak)
İştahla veya çabuk yemek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 15 Ağustos 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kertik, -ği isim 1. Kertilmiş yer, gedik, çentik: "Ali bakırı çıkmış, kenarları kertikli bir sahanla getirdiği suyu anasının yanına koydu." -Orhan Kemal. 2. sıfat Kertilmiş olan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
nickname İngilizce nickname "Kendi adından başka eğreti alınan ad." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca takma ad karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, nickname yerine, takma ad sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşma vb. duyguları anlatan cümlelerin sonuna ünlem konur: Hava ne kadar da sıcak! Aşk olsun! Ne kadar akıllı adamlar var!

Günün atasözü/deyimi :
malını yemesini bilmeyen zengin, her gün züğürttür
Züğürt, yokluk içinde olduğundan yiyemez, varlık içinde olduğu hâlde yiyemeyen de bunun gibidir.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 16 Ağustos 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mimar Arapça isim (mi:ma:rı) Yapıların planını yapıp bunların gerçekleşmesini sağlayan kimse: "Binanın mimarını da bulsanız bu sualinize cevap vermez." -Halit Fahri Ozansoy.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
prestij Fransızca prestige "Saygı görme, değerli, güvenilir olma durumu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca saygınlık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, prestij yerine, saygınlık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Nesne, eşya ve alet adlarından biriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: kireç taşı, yaprak taş, duvar takvimi, kriz masası, kurtarma aracı, çekme demir, tuz ruhu.

Günün atasözü/deyimi :
yere çalmak
Yere atmak, yere fırlatmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 25 Ağustos 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
rüsumat Arapça çoğul isim (rüsu:ma:tı) eskimiş Bazı mallardan devletçe alınan vergiler: "Size ya rüsumat müdürlüğünde yahut da şehir eminliğinde gözü olduğunu söyler." -Refik Halit Karay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
prezantasyon Fransızca présentation "Tanıtmak işi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tanıtma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, prezantasyon yerine, tanıtma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kendisinden sonra açıklama yapılan cümlenin sonuna iki nokta konur: Bu kararın istinat ettiği en kuvvetli muhakeme ve mantık şu idi: Esas, Türk milletinin haysiyetli ve şerefli bir millet olarak yaşamasıdır. (Atatürk)

Günün atasözü/deyimi :
değirmenden gelenden poğaça umarlar
Başka bir yerden gelen kimseden, geldiği yerle ilgili, küçük de olsa bir armağan beklenir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 25 Ağustos 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
silüet Fransızca silhouette isim 1. Uzaklık ve karanlık sebebiyle kim veya ne olduğu seçilemeyen, belli belirsiz, koyu renkli biçim, karaltı: "Bir kadın silüetinin koşarak silindiğini de görür gibi olmuştum." -Refik Halit Karay. 2. Ne olduğu anlaşılamayan karaltı, gölge.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ekspresyonizm Fransızca expressionnisme "felsefe Olayların, varlıkların gerçekten olduğu gibi değil de sanatçının iç dünyasına göre anlatılması anlayışına dayanan sanat akımı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dışa vurumculuk karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ekspresyonizm yerine, dışa vurumculuk sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Saat, para tutarı, ölçü, istatistik verilere ilişkin sayılar rakam ile yazılır: 17.30'da, 11.00'de, 1.500.000 lira, 25 kilogram, 150 kilometre, 15 metre kumaş, 1.250.000 kişi.

Günün atasözü/deyimi :
kıyıya çıkmak
Karaya çıkmak, gemiden karaya inmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 25 Ağustos 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
takılgan sıfat İnsanı, şaka yollu üzecek veya uğraştıracak davranışlarda bulunmayı huy edinmiş olan, muzip.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kalorimetri Fransızca calorimétrie "fizik Çeşitli olaylar sırasında açığa çıkan, ısı miktarının ölçülmesini konu alan fizik dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ısı ölçümü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kalorimetri yerine, ısı ölçümü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birden çok heceli olup a, e ünlüleri ile biten fiiller, ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında bu fiillerdeki a, e ünlülerinde söyleyişte yaygın bir daralma (ı ve i'ye dönüşme) eğilimi görülür. Ancak bunlar yazıya geçirilmez: başlayan, atlayarak, saklayalı, atmayalım, izlemeyecek.

Günün atasözü/deyimi :
çocuğa iş buyuran, ardınca kendi gider
Çocuk kendisine ısmarlanan işi yapamayacağından işi buyuran kimsenin onun arkasından gitmesi gerekir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 25 Ağustos 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hırdavat Farsça + Arapça isim (hırdava:tı) 1. Kilit, tel, çivi vb. metal eşya. 2. Önemsiz, ufak tefek eşya, gereksiz eşya: "Tezgâhın ardındaki raflarda defter, kâğıt, kalem, silgi ve bir sürü hırdavat." -Oktay Rifat.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
çaçaron İtalyanca chiacchierone "Çok konuşan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca geveze karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, çaçaron yerine, geveze sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dil ve lehçe adları büyük harfle başlar: Türkçe, Almanca, İngilizce, Rusça, Arapça; Oğuzca, Kazakça, Kırgızca, Özbekçe, Tatarca.

Günün atasözü/deyimi :
bir elmanın yarısı o, yarısı bu
Birbirlerine çok benzeyen kimseler için kullanılan bir söz.
Deyim

Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 25 Ağustos 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ozalit Fransızca ozalid isim Yüzeyi ışığa karşı duyarlı bir madde ile kaplı kâğıt üzerine, kalıptan çekilmiş resim kopyası.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
hedonist Fransızca hédoniste "ekonomi Hazcılığı benimseyen ve savunan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca hazcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, hedonist yerine, hazcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Devlet adları büyük harfle başlar: Türkiye Cumhuriyeti, Amerika Birleşik Devletleri, Suudi Arabistan, Azerbaycan Cumhuriyeti.

Günün atasözü/deyimi :
ölümü gören hastalığa razı olur
Küçük bir zarara uğramayı kabul etmediğinde çok büyük zarara uğrayacağını anlayan kimse, bu küçük zarara katlanır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 25 Ağustos 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şaheser Farsça + Arapça isim (şa:heser) 1. Kendi türünde mükemmel olan, üstün ve kalıcı nitelikte eser, başyapıt, başeser: "Herkes, mektep müdürü dâhil, bu resmin bir şaheser olduğuna kaniydi." -Sait Faik Abasıyanık. 2. sıfat Değeri üstün olan, üstün nitelikli.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
levülöz Fransızca lévulose "kimya Balda ve birçok meyvede bulunan bir tür şeker." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca meyve şekeri karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, levülöz yerine, meyve şekeri sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Küçük harflerle yapılan kısaltmalara, kelimenin okunuşu esas alınarak ek getirilir: cm'yi, kg'dan, mm'den, YKr'un.
Günün atasözü/deyimi
içi boşalmak
Önemi ve anlamı kalmamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 25 Ağustos 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sinerama Fransızca cinérama isim sinema Mercekleri 27 milimetre aralıklı üç ayrı alıcının yan yana birleştirilip eşlemeli olarak çalıştırılmasıyla ortaya çıkan bir geniş perde ve üç boyutlu sinema tekniği.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
liet Almanca Lied "müzik Ezgi, müzik parçası, melodi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca şarkı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, liet yerine, şarkı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"Arasında, ve, ile, ila, ...-den ...-e" anlamlarını vermek için kelimeler veya sayılar arasında kısa çizgi kullanılır: Aydın-İzmir yolu, Türk-Alman ilişkileri, Ural-Altay dil grubu, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, 09.30-10.30, Beşiktaş-Fenerbahçe karşılaşması, Manas Destanı'nda soy-dil-din üçgeni, 1914-1918 Birinci Dünya Savaşı, Türkçe-Fransızca Sözlük.

Günün atasözü/deyimi :
yalnız öküz çifte (boyunduruğa) koşulmaz
İki kişi ile yapılması gereken bir işi tek kişi ile yapmaya kalkışmak yanlıştır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 25 Ağustos 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
maruf Arapça sıfat (ma:ruf) 1. Herkesçe bilinen, tanınan, belli, sanlı: "Ben onların bu ayıplarını yüzlerine vurmakla marufum." -Necip Fazıl Kısakürek. 2. hukuk Dinî bakımdan uygun görülen, beğenilen, buyrulan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
lifting İngilizce "Gerdirmek işi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca gerdirme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, lifting yerine, gerdirme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra ünlem konur: "Ak tolgalı beylerbeyi haykırdı: İlerle! " -Yahya Kemal Beyatlı.

Günün atasözü/deyimi :
sorguya çekmek
Bir suçla ilgili olarak soru sorup cevap istemek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 25 Ağustos 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ezik, -ği isim 1. Bere, çürük: Vücudu eziklerle dolu idi. 2. sıfat Ezilmiş veya yassılmış. 3. sıfat mecaz Olaylar ve hayat şartları karşısında güçsüz ve sıkıntılı duruma düşmüş olan, üzüntülü. 4. zarf mecaz Üzüntülü bir biçimde: "Hiç de ezik bulmaz kızını, hep güvenmiştir ona." -Tarık Buğra.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
parankima Fransızca parenchyme "anatomi Selüloz çeperleri kalınlaşmış, odunlaşmamış olan, değişik görevler yapan hücrelerin oluşturduğu doku." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca özek doku karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, parankima yerine, özek doku sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sözün bir yerde kesilerek geri kalan bölümün okuyucunun hayal dünyasına bırakıldığını göstermek veya ifadeye güç katmak için üç nokta konur: Sana uğurlar olsun... Ayrılıyor yolumuz! (Faruk Nafiz Çamlıbel)

Günün atasözü/deyimi :
sırça köşkte oturan komşusuna taş atmamalı
İnsan kendinde herhangi bir kusur varken başkalarını aynı kusurla suçlamamalıdır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 27 Ağustos 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
görünüm isim Bir şeyin dıştan bakıldığında görünen biçimi, görünme durumu, görünüş, manzara, zevahir, vizyon: "O geniş caddeler bugünkü hazin görünümleriyle nihayet bulurlar. Edebiyatın özlemleri acı bir batkıya uğrar." -Selim İleri.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
rölatif Fransızca relatif "felsefe Varlığı başka bir şeyin varlığına bağlı bulunan, mutlak olmayan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca göreceli karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, rölatif yerine, göreceli sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Zaman bildiren birleşik kelimeler ayrı yazılır: bağ bozumu, gece yarısı, gün ortası, hafta başı, hafta sonu

Günün atasözü/deyimi :
belasını bulmak
Hak ettiği cezayı görmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 27 Ağustos 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
meteor Fransızca météore isim gök bilimi 1. Atmosfer içinde oluşan sıcaklık değişmeleri, rüzgâr, yıldırım, yağmur, dolu vb. olaylara verilen genel ad. 2. Gezegenlerin arasında hareket eden, tümüyle gaz durumuna geçmeden yeryüzüne ulaşan katı cisim, gök taşı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
spontaneizm Fransızca spontanéisme "felsefe Dıştan bir belirleme ile değil, kendi kendine gerçekleşen etkinlik." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kendiliğindenlik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, spontaneizm yerine, kendiliğindenlik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge adlarının her kelimesi büyük harfle başlar: Medeni Kanun, Atatürk Uluslararası Barış Ödülü Tüzüğü, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği.

Günün atasözü/deyimi :
şık şık (çık çık) eden nalçadır, iş bitiren akçedir
Değerli nesneye bir yönüyle benzeyen şey, kesinlikle onun yerini tutamaz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 28 Ağustos 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kapanca (I) isim 1. Küçük kapan. 2. mecaz Düzen, hile.
(II) isim halk ağzında Tütün fidelerini örtmek için kullanılan hasır veya ottan örtü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
teokrasi Fransızca théocratie "toplum bilimi Siyasi iktidarın, Tanrı'nın temsilcileri olduklarına inanılan din adamlarının elinde bulunduğu toplumsal." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca din erki karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, teokrasi yerine, din erki sözcüğünü kullanacağız.
 
Bir yazım kuralı :
Kurum, kuruluş, kurul, merkez, bakanlık, üniversite, fakülte, bölüm, kanun, tüzük, yönetmelik sözleri asılları kastedildiğinde büyük harfle başlar: Türkiye Büyük Millet Meclisi her yıl 1 Ekim'de toplanır. Bu yıl ise Meclis, yeni döneme erken başlayacak.

Günün atasözü/deyimi :
aba gibi
Kaba ve kalın (kumaş).
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Ağustos 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sarkaç, -cı isim fizik Durağan bir nokta çevresinde ağırlığının etkisiyle salınım yapan hareketli katı cisim, rakkas, pandül.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dermatolog Fransızca dermatologue "tıp Cilt hastalıkları uzmanı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca cildiyeci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, dermatolog yerine, cildiyeci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap, dergi vb.nin künyelerinde yazar, eser, basımevi vb. maddelerden sonra virgül konur: Falih Rıfkı Atay, Tuna Kıyıları, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1938.

Günün atasözü/deyimi :
attan düşene yorgan döşek, eşekten düşene kazma kürek
Soylu kimse yüzünden başımıza gelen felaketi çabucak atlatırız, soysuz kimse yüzünden başımıza gelen felaketi kolay kolay atlatamayız.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 30 Ağustos 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
noksan Arapça sıfat 1. Eksik. 2. isim Eksiklik, kusur: "O, noksanını bilgi ve akıl ile gidermesini bilir." -Refik Halit Karay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dermatoloji Fransızca dermatologie "tıp Hekimliğin deri hastalıkları ile ilgili dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca cildiye karşılığı önerilmiştir.
 
Bundan sonra demek ki, dermatoloji yerine, cildiye sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Metin içinde zarf-fiil ekleriyle oluşturulmuş kelimelerden sonra virgül konulmaz: Cumaları bahçede buluştukça kıza kendisinin adi bir mektep talebesi olmadığını anlatmaya çalışıyordu. (Halide Edip Adıvar)

Günün atasözü/deyimi :
sinirleri boşanmak
Sinirlenip kendini tutamayarak gülmek, ağlamak veya bağırmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 01 Eylül 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 31/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
uygar sıfat 1. Fikir, sanat ve endüstri alanlarında çok büyük bir gelişme göstermiş olan, medeni: "Uygar yaşamlarında ekmek elden su göldendi." -Ayla Kutlu. 2. Kültürlü, eğitimli, görgü kurallarına uyan, medeni (kimse): "Ona layık, uygar bir eş olmak için bütün aklını seferber ettiği ortadadır." -Haldun Taner.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
desikatör Fransızca dessiccateur "teknik İçinde nemçeker bir kimyasal madde bulunan ve bazı maddeleri kurutmak veya nemlenmelerini önlemek için kullanılan kapaklı cam kap." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kurutma kabı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, desikatör yerine, kurutma kabı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Konuşma çizgisinden sonraki alıntı cümlesinden sonra virgül konur: - Bu akşam Datça'ya gidiyor musunuz, diye sordu.

Günün atasözü/deyimi :
er kocar, gönül kocamaz
Kişi ihtiyarlar ama gönlü taze kalır, sevgisi eksilmez.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 01 Eylül 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tüccar Arapça isim Ticaret yapan, ticaretle uğraşan kimse, tacir: "Ova köylerinde sözü geçen bir koyun tüccarı ile orada buluşacaktı." -Tarık Buğra.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
detone Fransızca détoné "müzik Kusuru olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kusurlu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, detone yerine, kusurlu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Konuşma çizgisinden sonraki alıntı cümlesinden sonra virgül konur: - Bu akşam Datça'ya gidiyor musunuz, diye sordu.

Günün atasözü/deyimi :
sıkıntıda olmak
Geçim darlığı, sıkıntısı, zorluğu çekmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Eylül 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hayat okulu isim Yaşanılan çevre ve zamanda karşılaşılan olayların tümü: "Mehmet okuma yazma bilmiyordu ama hayat okulu ona birçok şeyler öğretmişti." -Bedri Rahmi Eyuboğlu.
 
Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
devalüasyon Fransızca dévaluation "ekonomi Paranın altın veya yabancı bir paraya göre değerinin düşürülmesi, satın alma gücünün azalması." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca değer düşürümü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, devalüasyon yerine, değer düşürümü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Cümle içinde özneleri belirtmek için virgül konur: Ahmet Kerim, o gün bu kaygı ile içini yedi durdu. (Yakup Kadri Karaosmanoğlu)

Günün atasözü/deyimi :
mal canı kazanmaz, can malı kazanır
İnsan mal kazanacağım diye sağlığını tehlikeye atmamalıdır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Eylül 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kasıntı isim 1. Giyeceği daraltmak veya kısaltmak için yapılan eğreti dikiş: Bu kolun kasıntısını sökmeli. 2. mecaz Büyüklenme, kurum, gurur. 3. sıfat mecaz Büyüklenen, gururlanan ve bunu davranışlarıyla belli eden (kimse).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
difraksiyon Fransızca diffraction "fizik Işık, ses ve radyoelektrik dalgalarının karşılaştığı bazı engelleri dolanarak geçmesi olayı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kırınım karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, difraksiyon yerine, kırınım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yer bildiren özel isimlerde kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğunda ekten önce kesme işareti kullanılır: Hisar'dan, Boğaz'dan.

Günün atasözü/deyimi :
rolüne çıkmak
Oyunda belli bir kişiliği sahnede oynamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 04 Eylül 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
enerji Fransızca énergie isim 1. fizik Maddede var olan ve ısı, ışık biçiminde ortaya çıkan güç, erke: Isıl enerji. Elektrik enerjisi. Mekanik enerji. 2. Organların çalışabilmesi ve vücut ısısının sürdürülebilmesini sağlayan besin ögelerinin oluşturduğu güç. 3. mecaz Manevi güç: "Size yaşamak enerjisini verecek kitaplar tavsiye ederim." -Peyami Safa. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dezenformasyon Fransızca désinformation "Kişiyi veya kurumu herhangi bir konuda bilinçli olarak gerçeği saptırarak yanlış bilgilendirme." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca bilgi çarpıtma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, dezenformasyon yerine, bilgi çarpıtma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan da, de ayrı yazılır: Kızı da geldi gelini de.

Günün atasözü/deyimi :
ava giden avlanır
Çıkarını başkalarına zarar vermekte arayan kimse, o zarara kendisi uğrar.
Atasözü 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 05 Eylül 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ayaküstü zarf (aya'küstü) 1. Oturmadan, ayakta durarak: "Makasçı, ayaküstü bana gayet basit kelimelerle bir dram anlattı." -Reşat Nuri Güntekin. 2. Kısa sürede, acele olarak, ayaküzeri: "Nihayet idare, ayaküstü çıkarılan emirlerle mahpusun yaşayışına bir düzen verilemeyeceğini anladı." -Kerim Korcan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
limit Fransızca limite "Bir şeyin nicelik bakımından inebileceği veya çıkabileceği en alt ve en üst sınır." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sınır karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, limit yerine, sınır sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
demek ve yemek fiillerine ünlüyle başlayan bir ek geldiğinde fiil kökündeki e ünlüsü i'ye dönüşür: diyen, diyerek, diyecek, diyelim, diye; yiyen, yiyerek, yiyecek, yiyelim, yiye, yiyince, yiyip. Ancak deyince, deyip sözlerinde e yazılışta korunur.

Günün atasözü/deyimi :
et bağlamak
1. Şişmanlamak. 2. Yara kapanmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 06 Eylül 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
eğiklik, -ği isim 1. Eğik olma durumu, eğim, yamukluk, meyil. 2. gök bilimi Bir gök cisminin içinde hareket ettiği düzlem ile yörünge düzlemiyle belirtilmiş herhangi bir düzlem arasındaki açı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
limitet İngilizce limited "Sınırlanmış, belirlenmiş, belirli." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sınırlı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, limitet yerine, sınırlı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sonunda nokta bulunan kısaltmalar kesmeyle ayrılmaz. Bu tür kısaltmalarda ek, noktadan sonra ve kelimenin okunuşuna uygun olarak yazılır: Alm.dan, İng.yi, vb.nin.

Günün atasözü/deyimi :
suyun yavaş akanından, insanın yere bakanından kork (sakın)
Duygu ve düşüncelerini açığa vurmayan sessiz insan, yavaş akan derin su gibi tehlikelidir.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 07 Eylül 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
eman Fransızca éman isim Radyoaktif cisimlerde ölçü birimi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
limnoloji Fransızca limnologie "Göllerde araştırma yapan bilim dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca göl bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, limnoloji yerine, göl bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kelime içinde yan yana gelen üç ünsüzden ilk ikisi kendinden önceki ünlüyle, üçüncüsü ise kendinden sonraki ünlüyle hece kurar: alt-lık, Türk-çe, kork-mak.

Günün atasözü/deyimi :
meydan bulamamak
Elverişli, uygun zaman bulamamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 08 Eylül 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ses duvarı isim fizik Havada ses hızına yakın bir hızla hareket eden bir cismin oluşturduğu aerodinamik olayların tümü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
lipom Fransızca lipome "tıp Yağ dokusunun, bulunduğu yerde büyümesiyle oluşan zararsız ur." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yağ uru karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, lipom yerine, yağ uru sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Akım, çağ ve dönem adlarından sonra gelen ekler kesmeyle ayrılmaz: Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatına, Eski Çağın, Yükselme Döneminin.

Günün atasözü/deyimi :
varını veren utanmamış
Kendisinden bir şey istenen kimse elinde ne varsa onu verebilir; bunun az veya niteliksiz olmasından utanç duymamalıdır.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Eylül 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/09/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dünya malı isim 1. Varlık, servet. 2. mecaz İnsanın hoşuna gidecek, huzur verecek durum ve şartların bütünü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
pastoral Fransızca "edebiyat Kır yaşantısını ve özellikle çobanların aşk ve yaşayışlarını anlatan edebiyat türü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çobanlama karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, pastoral yerine, çobanlama sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Avrupa Birliği sözüne getirilen ekler kesme işareti ile ayrılır.

Günün atasözü/deyimi :
kertesine getirmek
Tam sırasını, en uygun zamanını seçmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Eylül 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
almaş isim 1. İki veya daha çok şeyin sıra ile değiştirilerek kullanılması veya kendiliğinden değişerek çalışması, keşikleme, münavebe. 2. mantık Birinin doğru olması ötekinin yanlışlığını gerektiren iki önermenin oluşturduğu sistem.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
pasör Fransızca passeur "spor Voleybolda öbür oyuncuların vurması için topu, ağın üzerine yükselten oyuncu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca pasçı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, pasör yerine, pasçı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap, dergi vb.nin künyelerinin sonuna nokta konur: Agâh Sırrı Levend, Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Evreleri, TDK Yayınları, Ankara, 1960.

Günün atasözü/deyimi :
it değmekle (işemekle) deniz pis olmaz
Doğruluğuna, dürüstlüğüne herkesin inandığı bir kimse, aşağılık kimselerin atmak istedikleri çamurla kirletilemez.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Eylül 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yüklük, -ğü isim Evlerde yatak, yorgan gibi şeyleri koymaya yarayan yer veya büyük dolap, yük, yük odası: "Öbür yana dönüyor, kocaman bir yüklüğün kapısını açıyordum." -Yakup Kadri Karaosmanoğlu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
patent Fransızca patente "Bir buluşun veya o buluşun kullanma hakkının bir kimseye ait olduğunu gösteren belge." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca buluş belgesi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, patent yerine, buluş belgesi  sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
-r / -ar / -er, -maz / -mez ve -an / -en sıfat-fiil ekleriyle kurulan sıfat tamlaması yapısındaki birleşik kelimeler ayrı yazılır: yazar kasa, güler yüz, çıkmaz sokak, tükenmez kalem, uçan daire, istenmeyen adam.

Günün atasözü/deyimi :
verem olmak
1. Verem hastalığına yakalanmak. 2. mecaz Sabırsızca davranmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Eylül 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tezkire Arapça isim edebiyat Divan şairlerinin hayatını ve şiirlerini genellikle subjektif bir bakış açısıyla değerlendiren eser.
 
Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
analist Fransızca analyste "Çözümleme yapan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çözümleyici karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, analist yerine, çözümleyici sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kurum, kuruluş ve kurul adlarının her kelimesi büyük harfle başlar: Türkiye Büyük Millet Meclisi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Devlet Malzeme Ofisi, Millî Kütüphane, Atatürk Orman Çiftliği, Çankaya Lisesi; Anadolu Kulübü, Mavi Köşe Bakkaliyesi; Yeşilay Derneği, Muharip Gaziler Derneği, Emek İnşaat; Bakanlar Kurulu, Danışma Kurulu, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı; Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü.

Günün atasözü/deyimi :
böyle gelmiş böyle gider
Her zaman böyle olmuş, gene de böyle olacak.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 16 Eylül 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/09/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cennet kuşu isim 1. hayvan bilimi Cennet kuşugillerden, tüyleri güzel renkli bir kuş (Paradisea apoda). 2. mecaz Güzel, alımlı kadın: "İbiş'in odasına cennet kuşları baskın vermişti." -Tarık Buğra. 3. halk ağzında Çok küçükken ölen çocuk.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
analitik Fransızca analytique "Çözümlemeye dayanan, çözümle ilgili." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çözümlemeli karşılığı
önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, analitik yerine, çözümlemeli sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap, dergi vb.nde bulunan resim, çizelge, tablo vb.nin altında yer alan açıklayıcı yazılar büyük harfle başlar.

Günün atasözü/deyimi :
al kiraz üstüne kar yağmış
Düşünülmeyen, beklenilmeyen şeylerin de olabileceğini anlatan bir söz.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 16 Eylül 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şufa hakkı isim hukuk Üçüncü kişiye satılan bir mülkü bir kimsenin öncelikle satın almasına yetki veren hak, ön alım hakkı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
analiz Fransızca analyse "fizik Bir maddenin birleşimindeki yalın cisimlerin niteliğini veya niceliğini anlamak için yapılan işlem." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çözümleme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, analiz yerine, çözümleme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ağa, baba, bey, efendi, hanım, nine vb. sözlerle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: ağababa, ağabey, beyefendi, efendibaba, hanımanne, hanımefendi, hacıağa, kadınnine, paşababa.

Günün atasözü/deyimi :
kırk yıl kıran olmuş, eceli gelen ölmüş
Salgın ve öldürücü hastalık da olsa eceli gelmeyen ölmez.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 16 Eylül 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
jeopolitik, -ği Fransızca géopolitique isim (jeo'politik) 1. toplum bilimi Coğrafya, ekonomi, nüfus vb.nin bir devletin politikası üzerindeki etkisi. 2. Bir devlette bir bölgede uygulanan politikayla o yerin coğrafyası arasındaki ilişki. 3. Bir devletin saldırgan nitelikteki genişlemesini, ekonomik ve siyasi coğrafya açısından haklı kılmaya yönelik siyasi öğreti.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
analjezi Fransızca analgésie "tıp Sinir bozukluğu, çok ilaç alma, donma vb. sebeplerle acı duyumunun birazının veya tamamının yok olması." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ağrı yitimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, analjezi yerine, ağrı yitimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Latin harflerini kullanan dillerdeki özel adlar özgün biçimleriyle yazılır: Beethoven, Molière, Puccini, Rousseau, Shakespeare; Bologna, Buenos Aires, Rio de Janerio, Vaasa, Wuppertal. Ancak Batı dillerinde kullanılan adların okunuşları ayraç içinde gösterilebilir: Shakespeare (Şekspir) vb.

Günün atasözü/deyimi :
tadına bakmak
Ağzına alıp tadını denemek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 16 Eylül 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çekik sıfat 1. Yanlara doğru çekilerek gerilmiş gibi olan: Çekik göz. Çekik kaş. 2. İçeriye doğru kaçmış, batık: "Zayıf, ince uzun bir vücudu, kuru, çekik esmer bir yüzü var." -Peyami Safa.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
konteyner Fransızca container "Çeşitli eşyaları taşımak için uluslararası standartlara göre tahtadan veya metalden yapılmış büyük kasa." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca taşımalık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, konteyner yerine, taşımalık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Matematikte çarpma işareti yerine nokta da kullanılabilir: 4.5=20, 12.6=72 vb.

Günün atasözü/deyimi :
iyi gitmeyince kişinin işi, muhallebi yerken kırılır dişi
İnsanın işi bir kez ters gitmeye görsün, en sıradan işlerinde bile tersliklerle karşılaşır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 18 Eylül 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
pejmürde Farsça sıfat 1. Eski püskü, yırtık: "Bütün kasaba ahalisi gibi bunun da üstü başı pejmürde idi." -Yakup Kadri Karaosmanoğlu. 2. Dağınık, perişan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
üniter Fransızca unitaire "Merkeziyetçilik yanlısı olan (kimse) veya merkeziyetçiliğe uygun (iş, yönetim)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca merkeziyetçi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, üniter yerine, merkeziyetçi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özel adlardan türetilen kelimeler büyük harfle başlar: Türklük, Türkleşmek, Türkçü, Türkçülük, Türkçe, Avrupalı, Avrupalılaşmak, Asyalılık, Darvinci, Konyalı, Bursalı.

Günün atasözü/deyimi :
aklı bir (beş) karış yukarıda (havada) olmak
Değişik sebeplerden dolayı dengeli düşünemez durumda olmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 18 Eylül 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
farmakoloji Fransızca pharmacologie isim (l ince okunur) tıp İlaçların etkisini ve kullanılışını inceleyen bilim dalı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ultrason Fransızca "fizik İnsan kulağının alamayacağı nitelikte olan yüksek frekanslı ses titreşimi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yansılanım karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ultrason yerine, yansılanım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Anlama güç kazandırmak için tekrarlanan kelimeler arasına virgül konur: Akşam, yine akşam, yine akşam, Göllerde bu dem bir kamış olsam! (Ahmet Haşim)

Günün atasözü/deyimi :
öpmeye niyeti olmayan "yanağın nerede" diye sorar
Bir işi yapmaya niyeti olmayan, istek duymayan kişi, bunu davranışlarıyla belli eder.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 19 Eylül 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
baltalık, -ğı isim 1. Sık sık kesimi yapılan orman. 2. Bir köyün odun gereksinimini sağlamasına izin verilen koruluk veya orman bölgesi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
jargon Fransızca "Kullanılan ortak dilden ayrı olarak aynı meslek veya topluluktaki insanların kullandığı özel dil veya söz dağarcığı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca argo karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, jargon yerine, argo sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Künyelerde yazarın soyadı önce yazıldığında soyadından sonra virgül konur: Ergin, Muharrem, Dede Korkut Kitabı, Ankara, 1958.

Günün atasözü/deyimi :
münasip görmek
Uygun ve yerinde bulmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 20 Eylül 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yabanlık, -ğı isim 1. Bayram gibi önemli günlerde veya konukların yanına çıkarken giyilen yeni giysi, kişilik, adamlık: "Yabanlık lacivert entarisi, baş örtüsü, çökük yanaklarıyla annesi kapıda bekliyordu." -Halide Edip Adıvar. 2. Ekilmemiş, işlenmemiş toprak: "Benim çocukluğumda buraları hep yabanlıktı." -Halikarnas Balıkçısı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
jenosit Fransızca génnocide "toplum bilimi Bir insan topluluğunu ulusal, dinsel vb. sebeplerle yok etme." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca soykırım karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, jenosit yerine, soykırım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru ifadesi taşıyan sıralı ve bağlı cümlelerde soru işareti en sona konur: Çok yakından mı bu sesler, çok uzaklardan mı? / Üsküdar'dan mı, Hisar'dan mı, Kavaklar'dan mı? (Yahya Kemal Beyatlı)

Günün atasözü/deyimi :
eğri oturup doğru konuşalım
Birisine karşı tutumumuz ne olursa olsun doğruyu söylemeliyiz.
Atasözü 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 22 Eylül 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
muhaberat Arapça çoğul isim (muha:bera:tı) Haberleşmeler, haberleşme dolayısıyla yapılan yazışmalar: "Bu yolda cereyan etmiş olan muhaberattan bazılarını arz etmekliğime müsaadenizi rica ederim." -Atatürk.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
oligarşi Fransızca oligarchie "toplum bilimi Siyasal gücün birkaç kişilik bir grubun elinde toplandığı yönetim, aristokrasinin daralmış biçimi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca takım erki karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, oligarşi yerine, takım erki sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özel adlara getirilen iyelik, durum ve bildirme ekleri kesme işaretiyle ayrılır: Atatürk'üm, Muhibbi'nin, Gül Baba'ya, Ziya Gökalp'tan, Refik Halit Karay'mış, Ahmet Cevat Emre'dir, Namık Kemal'se, Şinasi'yle, Alman'sınız, Osmanlı Devleti'ndeki, Millî Eğitim Temel Kanunu'na, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği'ni.

Günün atasözü/deyimi :
buzdolabı gibi
Çok soğuk bir etki uyandıran (kimse).
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 22 Eylül 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
serencam Farsça isim (serenca:mı) eskimiş 1. Bir işin, bir olayın sonu, akıbet: "Olsun deminiz, olmasın gamınız, hayra dönsün serencamınız." -Yahya Kemal Beyatlı. 2. Başa gelen bir durum veya olay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
orijinalite Fransızca originalité "Özgün olma durumu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca özgünlük karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, orijinalite yerine, özgünlük sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Batı kökenli kelimeler, Türkçenin hece yapısına göre hecelere ayrılır: band-rol, kont-rol, port-re, prog-ram, sant-ral, sürp-riz, tund-ra, volf-ram.

Günün atasözü/deyimi :
utanma pazar, mideyi bozar
Taraflar birbirine ne denli yakın da olsalar bir alışverişte açıkça konuşup anlaşmaları gerekir, "ayıp olur" kaygısıyla başta değinilmeyen konular yüzünden sonradan araya soğukluk, kırgınlık girer.
Atasözü 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 23 Eylül 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
gafilane Arapça + Farsça zarf (ga:fila:ne, l ince okunur) Dikkatsizlikle, gaflet içinde bulunan kimseye yakışan bir biçimde.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
osteolog Fransızca ostéologue "Kemik bilimi uzmanı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kemik bilimci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, osteolog yerine, kemik bilimci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kesme işareti satır sonuna geldiğinde ayrıca çizgi kullanılmaz.

Günün atasözü/deyimi :
haber atlamak
Gazetecilikte bir haberi vaktinde yayımlayamamak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 24 Eylül 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
verimlilik, -ği isim 1. Verimli olma durumu: "Bilakis onun derdi, verimliliğine uygun bir çerçeve bulamayışında." -Nâzım Hikmet. 2. ekonomi Yatırılmış sermayenin, bir kuruluşun veya bir yatırımın gelir sağlayabilme olanağı, rantabilite.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
otokton Fransızca autochtone "Bir yerin ilk sakini olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yerli karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, otokton yerine, yerli  sözcüğünü kullanacağız.


Bir yazım kuralı :
Kuruluş, ülke, kitap, dergi ve yön adlarının kısaltmaları genellikle her kelimenin ilk harfinin büyük yazılmasıyla yapılır: TBMM (Türkiye Büyük Millet Meclisi), TDK (Türk Dil Kurumu), ABD (Amerika Birleşik Devletleri); KB (Kutadgu Bilig); TD (Türk Dili); B (batı), D (doğu), KB (kuzeybatı).

Günün atasözü/deyimi :
harmanda dirgen yiyen sıpa, yılına kadar acısını unutmaz
Uygunsuz davranışlarından dolayı cezalandırılanlar uzun süre aynı davranışı göstermezler.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 27 Eylül 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
seyyal Arapça sıfat (l ince okunur) fizik eskimiş Akış özellikleri gözlenebilen (sıvı veya gaz), akışkan: "Masallar folklor bakımından da Türkülerden daha seyyal ve ekseriya daha renkli olurlar." -Asaf Hâlet Çelebi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
otokritik Fransızca autocritique "Bir kişinin kendi davranışları üzerine yönelttiği yargı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca öz eleştiri karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, otokritik yerine, öz eleştiri sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Gelenekleşmiş olan T.C. (Türkiye Cumhuriyeti) ve T. (Türkçe) kısaltmalarının dışında büyük harflerle yapılan kısaltmalarda nokta kullanılmaz.

Günün atasözü/deyimi :
boşa gitmek
Harcanan emek, para hiçbir işe yaramamak, olumlu bir sonuca ulaşamamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 27 Eylül 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Güneş Dil Teorisi özel isim dil bilimi Dilin türeyişi, felsefesi, psikolojisi ve sosyolojisi alanında Atatürk döneminde ortaya atılan bir kuram.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
reform Fransızca réforme "Daha iyi duruma getirmek için yapılan değişiklik." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca düzeltme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, reform yerine, düzeltme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tırnak içinde verilen cümlenin içinde yeniden tırnağa alınması gereken bir sözü göstermek için tek tırnak kullanılır: Edebiyat öğretmeni "Şiirler içinde 'Han Duvarları' gibisi var mı?" dedi ve Faruk Nafiz'in bu güzel şiirini okumaya başladı.

Günün atasözü/deyimi :
az yiyen az uyur, çok yiyen güç uyur
Kişi iyi uyuyabilmek için pek az da yememeli, pek çok da.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 27 Eylül 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
pazar Farsça isim 1. Satıcıların belirli günlerde mallarını satmak için sergiledikleri belirli geçici yer: Perşembe pazarı. Salı pazarı. 2. Belli bir şeyin satıldığı yer: Balık pazarı. 3. Alım satım, alışveriş: Allah hayırlı pazar versin. 4. Cumartesi ile pazartesi arasındaki gün: "Pazar sabahı odalarına çay istemişlerdi." -Yusuf Atılgan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
rejisör Fransızca régisseur "sinema Tiyatro ve sinema oyunlarında oyuncuların rollerini dağıtıp oyunu düzenleyen, metin, yorum, dekor, müzik vb. ögeler arasında birlik sağlamaya çalışan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yönetmen karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, rejisör yerine, yönetmen sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bilimsel çalışmaların kaynaklar bölümünde makale başlıkları tırnak içinde yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
mukavemet etmek (göstermek)
Direnmek, dayanmak, karşı koymak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 28 Eylül 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/09/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
muteber Arapça sıfat (mu:teber) 1. Saygın, itibarı olan, hatırı sayılır, sözü geçer: "Selanik'in en varlıklı, en muteber, en güzide ailelerinden sayılıyor." -Attila İlhan. 2. İnanılır, güvenilir. 3. Değerli: "Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi / Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi" -Muhibbi. 4. hukuk Geçerli.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
developer İngilizce "Fotokopi makinelerinde veya fotoğraf basımı işinde kullanılan yıkama aleti." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yıkamaç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, developer yerine, yıkamaç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap adları ve yazı başlıkları cümle içerisinde tırnak içine alınır: Yahya Kemal'in bazı şiirleri "Kendi Gök Kubbemiz" adı altında çıktı. (Ahmet Hamdi Tanpınar)

Günün atasözü/deyimi :
köpeğin ahmağı baklavadan pay umar
Aptal kişi, eline geçme olasılığı bulunmayan bir nimeti bekler.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Eylül 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/09/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
aşevi isim (a'şevi) 1. Lokanta: "Şimdi her sokakta bir tavukçu aşevi var. Tavuğun çorbasını, söğüşünü, suyuna pilavını satıyor." -Nâzım Hikmet. 2. Yoksullara parasız yemek yedirilen veya dağıtılan yer, aşhane. 3. Düğün, nişan vb. toplantılarda, verilecek yemekleri hazırlamak için geçici olarak mutfak gibi kullanılan yer. 4. eskimiş Tekkelerde yemek pişirilen yer.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
diftong Fransızca diphtongue "dil bilimi Çeşitli ses olayları sonunda söyleyişte yan yana gelen iki ünlü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ikiz ünlü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, diftong yerine, ikiz ünlü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Fizik, matematik vb. alanlarda birimler arası orantıları gösterirken eğik çizgi kullanılır: g/sn (gram/saniye)

Günün atasözü/deyimi :
dalgınlığına gelmek
Dalgınlık dolayısıyla fark edememek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Eylül 2012
(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turkce-sozluk-1348926572.jpg)

Bu başlık an itibariyle 55555 izlenme/okunma rakamlarına ulaşmış.
Türk Diline küçük bir katkı yapabilmiş olmak kıvanç verici.

Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Saygılarımla..
Çağrıbey
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 01 Ekim 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/09/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mükemmel Arapça sıfat 1. Eksiksiz, kusursuz, tam, yetkin, şahane: "Sesinizin tonalitesi mükemmel." -Nâzım Hikmet. 2. zarf Eksiksiz, kusursuz, tam, yetkin, şahane bir biçimde: "Birbirinizin yüzüne karşı canciğer olursunuz fakat sekiz on adım ayrıldığınız gibi başka birine mükemmel çekiştirirsiniz." -Reşat Nuri Güntekin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
difüzyon Fransızca diffusion "fizik Moleküllerin kinetik enerjileri sebebiyle çok yoğun bir bölgeden az yoğun bir bölgeye hareketleri." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca geçişme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, difüzyon yerine, geçişme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yazıda satır başına alınan konuşmaları göstermek için uzun çizgi kullanılır: Frankfurt'a gelene herkesin sorduğu şunlardır:— Eski şehri gezdin mi?— Rothschild'in evine gittin mi?— Goethe'nin evini gezdin mi? (Ahmet Haşim)

Günün atasözü/deyimi :
zayi olan koyunun kuyruğu büyük olur
Elden kaçırılan fırsat gözde büyütülür.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 01 Ekim 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hamarat Arapça sıfat Çalışkan, becerikli, elinden iyi iş gelen: "Durup dinlenmeksizin çalışan hamarat bir kadındı." -Yahya Kemal Beyatlı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kanseroloji Fransızca cancérologie "Kanseri ve ona yol açan hastalıkları inceleyen tıp dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kanser bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kanseroloji yerine, kanser bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Konuşmalar tırnak içinde verildiğinde uzun çizgi kullanılmaz:
Arabamız tutarken Erciyes'in yolunu:
"Hancı dedim, bildin mi Maraşlı Şeyhoğlu'nu?"
(Faruk Nafiz Çamlıbel)

Günün atasözü/deyimi :
gaza getirmek
Birini olmadık bir şey veya hayalî bilgilerle coşturmak, ileri sürmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Ekim 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ışıltı isim 1. Hafif ışık, ışıntı, parıltı: "Bu kâğıtlara gözleri tuhaf bir ışıltı ile parlayarak baktığına dikkat etti." -Halide Edip Adıvar. 2. Bir şeyin ışıldarken saçtığı ışık: "Hâlâ yeni bir sır aramakta / Yıldızlar ışıltıyla uzakta" -Orhan Seyfi Orhon.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
karnivor Fransızca carnassier "hayvan bilimi Dişleri et yiyecek biçimde olan, omurgalı, memeli (hayvan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca etobur karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, karnivor yerine, etobur sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Fizik, matematik vb. alanlarda birimler arası orantıları gösterirken eğik çizgi kullanılır: g/sn (gram/saniye)

Günün atasözü/deyimi :
at, adımına göre değil adamına göre yürür
Atın yürüyüşü binicisinin yönetimine bağlı olduğu gibi bir işin gidişi de iş başındakinin bilgisine ve çabasına bağlıdır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Ekim 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kahverengi, -yi isim (kahve'rengi) 1. Kavrulmuş kahvenin rengi. 2. sıfat Bu renkte olan: "Eski kahverengi ayakkabılarını sardırdı, parasını ödeyip çıktı." -Yusuf Atılgan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kartograf Fransızca cartographe "coğrafya Harita yapan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca haritacı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kartograf yerine, haritacı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Türkçe kökenli kelimelerde bugün uzun ünlü yoktur. Uzun ünlü, Arapça ve Farsçadan Türkçeye giren kelimelerde görülür: adalet (ada:let), beraber (bera:ber), ifade (ifa:de), kaide (ka:ide), numune (numu:ne), sade (sa:de), şair (şa:ir). Bu uzun ünlüler yazıda herhangi bir işaretle gösterilmez.

Günün atasözü/deyimi :
günü kurtarmak
Günün ağır koşullarını ve engellerini bir biçimde atlatmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 06 Ekim 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mensup Arapça sıfat Bir yerle veya bir kimseyle bağlantısı olan, ilişkili, -den olan, -e bağlı (kimse): "Bu cemiyetin mevcudiyeti ve faaliyeti ordu mensuplarının asabiyetini tahrik ediyordu." -Atatürk.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kartografi Fransızca cartographie "coğrafya Harita ve bu haritalarda kullanılan işaretlerin özelliklerini araştıran, haritanın tasarım, basım ve kullanım yöntemlerini geliştirmeye yönelik araştırmalar yapan bilim dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca haritacılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kartografi yerine, haritacılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan da, de ayrı yazılır: Kızı da geldi gelini de.

Günün atasözü/deyimi :
terazi var, tartı var, her şeyin bir vakti var
Her şeyin bir ölçüsü ve zamanı vardır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 06 Ekim 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yafta Farsça isim (ya'fta) 1. Üzerine asıldığı veya yapıştırıldığı şeylerle ilgili bir bilgi veren yazılı kâğıt parçası: "Bir şeye ad koymak, satışa çıkarılan malın üzerine yafta asmaya benzetilebilir." -Nermi Uygur. 2. Kişiye isnat edilen haksız suçlama.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
katabolizma Fransızca catabolisme "biyoloji Canlı protoplazmayı yapan büyük ve karmaşık yapılı moleküllerin enerji çıkararak yanması." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yadımlama karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, katabolizma yerine, yadımlama sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Heceleri göstermek için kısa çizgi kullanılır: a-raş-tır-ma, bi-le-zik, du-ruş-ma, ku-yum-cu-luk, ya-zar-lık.

Günün atasözü/deyimi :
tat kazanmak
Belli bir tada kavuşmak, olgunlaşmak, tatlanmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 06 Ekim 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yakarmak (-e) 1. Israrla istemek, yalvarmak: "Yalvarmak, yakarmak nafile bugün / Gözünün yaşına bakmadan gider" -Cahit Sıtkı Tarancı. 2. Tanrı'ya içten yalvararak dua etmek, niyaz etmek.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ornitolog Fransızca ornithologue "Kuş bilimi uzmanı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kuş bilimci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ornitolog yerine, kuş bilimci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tırnak içindeki alıntının sonunda bulunan işaret (nokta, soru işareti, ünlem işareti vb.) tırnak içinde kalır: "İzmir üzerine dünyada bir şehir daha yoktur!" diyorlar. (Yahya Kemal Beyatlı)

Günün atasözü/deyimi :
kısmet gökten zembille inmez
Çalışmayanın kısmeti olmaz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Ekim 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
davranış isim 1. Davranma işi, tutum, davranım, muamele, hareket: "Düşünceleri, davranışları bana ters gelen biriyle bir arada oturamam elbet!" -Necati Cumalı. 2. felsefe Dıştan gözlemlenebilecek tepkilerin toplamı. 3. ruh bilimi Organizmanın uyaranlar karşısındaki tepkilerinin bütünü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
orografya Yunanca "Yeryüzü biçimlerini genellikle de dağların özelliklerini ve dış görünüşlerini inceleyen bilim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dağ bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, orografya yerine, dağ bilimi  sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bir yazıdaki maddelerin sıralanmasında veya bir çizelgede alt alta gelen aynı sözlerin, söz gruplarının ve sayıların tekrar yazılmasını önlemek için denden işareti kullanılır.

Günün atasözü/deyimi :
dua (duasını) almak
İyi yapılan bir işle birinin hoşnutluğunu kazanmak
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Ekim 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
optik, -ği Fransızca optique isim 1. fizik Fizik biliminin ışık olaylarını inceleyen kolu. 2. Gözlükçü. 3. sıfat Görme ile ilgili olan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
osteoloji Fransızca ostéologie "Anatominin kemiklerle ilgili bölümü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kemik bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, osteoloji yerine, kemik bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için kullanılan ünlem işareti yay ayraç içine alınır.

Günün atasözü/deyimi :
ağır basar yeğni kalkar
Ağırbaşlı olan, herkesten saygı görür, ağırbaşlı olmayana kimse değer vermez.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Ekim 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
doğrama isim 1. Doğramak işi. 2. mimarlık Bir yapının kapı, pencere, dolap, raf vb. ağaç, metal veya plastik bölmeleri.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
otizm Fransızca autisme "ruh bilimi Gerçeklerden kaçarak hayalî olaylara bağlılığı geliştirme ve düşünceleri, genellikle dileklerin yönetmesine bırakma durumu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca içe yöneliklik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, otizm yerine, içe yöneliklik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Başbakanlık, Rektörlük vb. sözlere ünlüyle başlayan bir ek getirildiğinde Başbakanlığa, Rektörlüğe vb. biçiminde yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
yabancılık duymak
Bir kimseye, bir şeye alışamamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Ekim 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
edep, -bi Arapça isim 1. Toplum töresine uygun davranma: "Olur şey mi bu, haydi edebinle çık git, çekil karşımdan!" -Abdülhak Şinasi Hisar. 2. İyi ahlak, incelik, terbiye.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
reseptör Fransızca récepteur "fizik Bir elektrik akımını alıp başka bir kuvvete çeviren cihaz." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca almaç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, reseptör yerine, almaç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Gök bilimiyle ilgili adlara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Jüpiter'den, Venüs'ü, Halley'in, Merih'e, Büyükayı'da, Yedikardeş'ten, Samanyolu'nda.

Günün atasözü/deyimi :
od ile su, dilsiz yağıdır
Yangın ve sel felaketi tıpkı düşman gibidir; sessizce, haber vermeden gelir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Ekim 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sapma isim 1. Sapmak işi. 2. fizik Serbest bir mıknatıslı iğnenin denge konumundayken gösterdiği doğrultudan geçen düşey düzlemle, bulunulan noktanın meridyen düzlemi arasındaki açı. 3. fizik Bir ışının saydam bir biçmeden geçtikten sonraki doğrultusu arasında oluşan açı. 4. dil bilimi Bazı kelimelerin kurallara göre almaları gereken biçimlerden uzaklaşması durumu: Ben-ge > bene yerine bana, sen-ge > sene yerine sana olması gibi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
resesif Fransızca récessif "biyoloji Birkaç kuşak sonra ortaya çıkan ve o zamana kadar aradaki döllerde gizli kalan (soya çekim nitelikleri)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çekinik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, resesif yerine, çekinik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Saray, köşk, han, kale, köprü, anıt vb. adlara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Dolmabahçe Sarayı'nın, Çankaya Köşkü'ne, Sait Halim Paşa Yalısı'ndan, Ankara Kalesi'nden, Horozlu Han'ın, Galata Köprüsü'nün, Bilge Kağan Abidesi'nde, Çanakkale Şehitleri Anıtı'na

Günün atasözü/deyimi :
iki eli böğründe kalmak
Çaresiz kalıp ne yapacağını bilememek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Ekim 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mevduat Arapça isim (mevdua:tı) 1. ekonomi Belli bir süre sonunda veya istenildiğinde çekilmek üzere bankalara faizle yatırılan para, tevdiat: Vadeli mevduat. Vadesiz mevduat. 2. eskimiş Parayı, gelir getirici, taşınır veya taşınmaz bir mala yatırma, yatırım.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
santrifüj Fransızca centrifuge "fizik Merkezden uzaklaşan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca merkezkaç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, santrifüj yerine, merkezkaç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap, dergi, gazete ve sanat eseri (tablo, heykel, müzik vb.) adlarına gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Nutuk'ta, Safahat'tan, Kiralık Konak'ta, Sinekli Bakkal'ı, Hürriyet'te, Resmî Gazete'de, Onuncu Yıl Marşı'nı, Yunus Emre Oratoryosu'nu, Atatürk Uluslararası Barış Ödülü'nü.

Günün atasözü/deyimi :
ateş olmayan yerden duman çıkmaz
Küçük de olsa birtakım belirtilerin önemli olaylara işaret olduğunu anlatan bir söz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 13 Ekim 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cezbetmek, -der Arapça + Türkçe (-i) (ce'zbetmek) Kendine çekmek, bağlamak, etkilemek: "Uzun boyu ve endamındaki zarafeti ile beni cezbetti." -Hüseyin Cahit Yalçın.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
step by step İngilizce "Yavaş bir biçimde." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca adım adım karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, step by step yerine, adım adım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"Ya da" sözü ancak cümlede "ya" kullanımı varsa kullanılabilir, "veya" sözü yerine kullanılamaz.

Günün atasözü/deyimi :
imbikten çekmek
Gaz ürünler elde etmek için bazı katı nesneleri ısı yoluyla temel ögelerine ayrıştırmak, damıtmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 15 Ekim 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ruhsat Arapça isim 1. İzin, müsaade: "Resmî ruhsat tezkeresi dosyamda mevcuttur." -Necip Fazıl Kısakürek. 2. İzin belgesi, ruhsatname: "Pazar ruhsatları tarifesi hakikaten ağırdır." -Nâzım Hikmet.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
step Fransızca steppe "coğrafya Kurakçıl otsu bitkilerden oluşan, sıcak ve ılıman iklimlerdeki ağaçsız doğal alan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca bozkır karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, step yerine, bozkır  sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Belli bir kanun, tüzük, yönetmelik kastedildiğinde büyük harfle yazılan kanun, tüzük, yönetmelik sözlerinin ek alması durumunda kesme işareti kullanılır: Bu Kanun'un 17. maddesinin c bendi... Yukarıda adı geçen Yönetmelik'in 2'nci maddesine göre... vb.

Günün atasözü/deyimi :
çok söyleme arsız edersin, aç bırakma hırsız edersin
Yönetimi altında bulunan kimselere sık sık müdahale edenler bekledikleri verimi alamadıkları gibi onları da arsız ederler; yiyecek ve para bakımından da sıkıntıya düşürenler onları hırsızlığa itmiş olurlar.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 15 Ekim 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
terek, -ği isim eskimiş Evlerde veya dükkânlarda yüksekçe yerde yapılan raf.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
strateji Fransızca stratégie "Önceden belirlenen bir amaca ulaşmak için tutulan yol." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca izlem karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, strateji yerine, izlem  sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Hayvanlara verilen özel adlara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Sarıkız'ın, Karabaş'a, Pamuk'u, Minnoş'tan.

Günün atasözü/deyimi :
şakaya gelmek
Şakaya katlanır olmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 16 Ekim 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
gaile Arapça isim (ga:ile) eskimiş 1. Sıkıntı, dert, keder, üzüntü: "Küçücük yaşta büyüklüğün olanca gaileleri kendi üzerlerine yığılmış kimseler görülür." -Ahmet Mithat. 2. Uğraştırıcı iş, çekilmesi zor yük. 3. İstenmeyen durum, baş belası.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fabl Fransızca fable "edebiyat Kahramanları çoklukla hayvanlardan seçilen, sonunda ders verme amacı güden, genellikle manzum hikâye." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca öykünce karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fabl yerine, öykünce sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan ki ayrı yazılır: demek ki, kaldı ki, bilmem ki.

Günün atasözü/deyimi :
yiğit yarasına yiğit katlanır
Yiğitten gelen ağır saldırıyı ancak yiğit olan kaldırabilir.
Atasözü

Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 19 Ekim 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ayyuk Arapça isim (ayyu:ku) eskimiş 1. Göğün en yüksek yeri. 2. Göğün kuzey yarım küresinde bulunan bir takımyıldızın en parlak yıldızı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
evolüsyon Fransızca evolution "Gelişmek işi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca gelişme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, evolüsyon yerine, gelişme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bulunma durumu eki getirildiği kelimeye bitişik yazılır: yolda (yol-da) kalmak.

Günün atasözü/deyimi :
talimat vermek
Üst düzeyde bulunan biri, yaptıracağı işle ilgili olarak görüşünü belirtmek, yol göstermek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 19 Ekim 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yasmak, -ar (-i) halk ağzında 1. Yayın kirişini gevşetmek: "Felek benim kurulu yayım yastı / Her köşebaşında yolumu kesti" -Pir Sultan Abdal. 2. Düz duruma getirmek.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
lüksmetre Fransızca luxmètre "fizik Birim zamanda bir yüzeyin birim alanına düşen ışık enerjisini ölçmekte kullanılan aygıt." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca aydınlıkölçer karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, lüksmetre yerine, aydınlıkölçer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sayılara getirilen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılır: 1985'te, 8'inci madde, 2'nci kat; 7,65'lik, 9,65'lik.

Günün atasözü/deyimi :
ata binen nalını, mıhını arar
Kişi, kullanacağı şeyin ayrıntılarına dikkat etmelidir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 19 Ekim 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
oturtmalık, -ğı isim mimarlık Yapının toprak üstünde kalan, 1 metre kadar yükseklikte, bütün yapı boyunca devam eden, üstüne gelen duvarlardan birkaç santim dışarı çıkıntılı ana temel duvarı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
manifesto İtalyanca "Resmî bir makam, kurum veya resmî olmayan bir örgüt, topluluk tarafından herhangi bir durumu ilgililere duyurmak için yazılan yazı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca bildiri karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, manifesto yerine, bildiri sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birden fazla kelimeden oluşan sayılar ayrı yazılır: iki yüz, üç yüz altmış beş.

Günün atasözü/deyimi :
sülün gibi
Boylu boslu ve yürüyüşü güzel (kız veya kadın).
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Ekim 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
eğitmen isim 1. Eğitim işiyle uğraşan kimse. 2. Kurs görerek köyde öğretmenlik yapan kimse, köy öğretmeni.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
manivela İtalyanca manovella "Az bir kuvvet ile büyük bir yükü kaldırmaya yarayan, bir dayanma noktası üzerinde hareket edebilen, inip kalkabilen sert çubuk." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kaldıraç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, manivela yerine, kaldıraç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Para ile ilgili işlem ve senet, çek vb. ticari belgelerde geçen sayılar bitişik yazılır: 650,35 (altıyüzelliTLotuzbeşkr).

Günün atasözü/deyimi :
çok havlayan köpek ısırmaz
Karşısındakini bağırıp çağırmakla korkutmaya çalışan kimse eylemli bir saldırıda bulunmaz.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Ekim 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çıvmak, -ar (nesnesiz) halk ağzında 1. Atlamak, sıçramak, zıplamak. 2. Hızla giden bir şey bir yere çarpıp yön değiştirmek, sekmek, çavmak, sapmak, inhiraf etmek: "Kurşun da taşa değmiş sonra taştan çıvmış, Dursun Hacı'ya değmiş." -Memduh Şevket Esendal.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
manometre Fransızca manomètre "fizik Buharın veya herhangi bir gazın bulunduğu kabın iç yüzeyine yaptığı basıncı belirleyen alet." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca basınçölçer karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, manometre yerine, basınçölçer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Şiirde seslerin ölçü dolayısıyla düştüğünü göstermek için kesme işareti kullanılır: Bir ok attım karlı dağın ardına / Düştü n'ola sevdiğimin yurduna / İl yanmazken ben yanarım derdine / Engel aramızı açtı n'eyleyim (Karacaoğlan)

Günün atasözü/deyimi :
zabıt tutmak
Tutanak düzenlemek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 22 Ekim 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bağlaç, -cı isim dil bilimi Eş görevli kelimeleri veya önermeleri birbirine bağlayan kelime türü, rabıt, rabıt edatı: Ve, ya, veya, ya da birer bağlaçtır.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
politeist Fransızca polythéiste "toplum bilimi Çok tanrıcılık yanlısı (kimse)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çok tanrıcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, politeist yerine, çok tanrıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Noktasız yapılan kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılır: TBMM'nin, TDK'nin, BM'de, ABD'de, TV'ye

Günün atasözü/deyimi :
ay görmüşün yıldıza minneti (itibarı) yoktur
Bir şeyin çok üstününü, çok güzelini görmüş olan kimse, ondan daha az değerde olanını beğenmez.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 31 Ekim 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şahane Farsça sıfat (şa:ha:ne) 1. eskimiş Hükümdarla ilgili, hükümdara özgü olan. 2. eskimiş Hükümdara yakışacak durumda olan. 3. mecaz Çok güzel, mükemmel, üstün nitelikli: "Bu şahane tespitlere bazı müdahaleler yapalım." -Cemil Meriç.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
popülist Fransızca populiste "Halkın hoşuna gidecek davranışlarda bulunarak kendine avantaj sağlayan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca halk yardakçısı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, popülist  yerine, halk yardakçısı  sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Organ adlarıyla yapılan ikilemelerde kelimenin ikinci hecesindeki dar ünlü düşmez: ağız ağıza, omuz omuza.

Günün atasözü/deyimi :
içini çekmek
Üzüntüyle derinden soluk almak, iç çekmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 31 Ekim 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
volta İtalyanca isim (vo'lta) denizcilik 1. Bir halatı bir yere bir kez dolama veya babalara yöntemince sarma. 2. Zincirin demire veya iki zincirin birbirine dolanması. 3. Geminin rüzgâra karşı gidebilmek için sağa sola zikzak yapması. 4. argo Sürekli aşağı yukarı gidip gelme, yürüme, dolaşma.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
popülizm Fransızca populisme "Halkın hoşuna gidecek davranışlarda bulunarak kendine avantaj sağlama işi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca halk yardakçılığı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, popülizm yerine, halk yardakçılığı  sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kişi adlarından sonra gelen saygı sözlerine getirilen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılır: Nihat Bey'e, Ayşe Hanım'dan, Mahmut Efendi'ye, Enver Paşa'ya vb.

Günün atasözü/deyimi :
önce iğneyi kendine batır, sonra çuvaldızı ele
Başkasına zararı dokunacak bir davranışı yapmadan önce iyi düşün, kendi kendini eleştir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 31 Ekim 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
er meydanı isim 1. Güreş meydanı. 2. Boy ölçüşülecek, yarışılacak durum. 3. Kahramanlığın, cesaretin, güç ve yeteneğin gösterileceği yer: "Mustafa Kemal için de bayrağımız uğruna er meydanına atılmaktan başka çare var mıydı?" -Eflatun Cem Güney.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
post-it İngilizce "Üstüne hatırlanması gereken notlar yazılan, kendinden yapışkanı olan küçük kâğıt." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca pusulacık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, post-it  yerine, pusulacık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru eki gelenekleşmiş olarak ayrı yazılır: Sen de mi geldin?

Günün atasözü/deyimi :
eşeğin kuyruğu gibi
Her zaman aynı durumda kalan, hiç değişikliğe uğramayan.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 31 Ekim 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
fener alayı isim Bayram gecelerinde kalabalık halk topluluklarının, ellerinde fener veya meşalelerle şehri dolaşarak yaptıkları gösteri.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
step İngilizce "spor Basketbolda bir oyuncunun top elindeyken yerde zıplatmadan bir adımdan fazla yürümesi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca hatalı yürüme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, step yerine, hatalı yürüme  sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge ve genelge adlarına gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Millî Eğitim Temel Kanunu'na, Medeni Kanun'un, Atatürk Uluslararası Barış Ödülü Tüzüğü'nde, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği'nin.

Günün atasözü/deyimi :
biz attık kemik diye, el kaptı ilik diye
Bizim işe yaramaz diye vazgeçtiğimizi başkaları değerli buldu.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 31 Ekim 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
demeç, -ci isim Yetkili bir kimsenin bir konuda yayın organlarına yaptığı açıklama, beyanat: "Yan tutmadan davranacağını ve davranılmasını isteyen demecini yaymıştı." -Tarık Buğra.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
toreador Fransızca toréadore "Boğa güreşi yapan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca boğa güreşçisi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, toreador  yerine, boğa güreşçisi  sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dilimizde sert ünsüzle biten kelimelere gelen ekler sert ünsüzle başlar: aş-çı, bas-kı, geç-tim, ipek-çi, süt-çü.

Günün atasözü/deyimi :
ayak sürümek
1. Verilen bir işi ağırdan almak. 2. Gönderilen yere isteği ile gitmemek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 31 Ekim 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yükümlülük, -ğü isim Yapılması zorunlu olan iş veya bir işi yapma zorunluluğu, yükümlü olma durumu, yüküm, mükellefiyet, mecburiyet.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
toponimi Fransızca toponymie "Yer adlarını inceleme konusu edinen dil bilimi dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yer adı bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki,toponimi yerine, yer adı bilimi  sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yer adlarında ilk isimden sonra gelen deniz, nehir, göl, dağ, boğaz vb. tür bildiren ikinci isimler büyük harfle başlar: Ağrı Dağı, Çanakkale Boğazı, Dicle Irmağı, Van Gölü..

Günün atasözü/deyimi :
kırkından sonra saza başlayan kıyamette çalar
Yaşlandıktan sonra bir şey öğrenmeye, yeni bir iş yapmaya başlayan kimsenin bunu başarmaya ömrü yetmez.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 31 Ekim 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sürgün isim 1. Ceza olarak belli bir yerin dışında veya belli bir yerde oturtulan kimse: "Sürgünü yalnız memleket hasreti yıkmaz." -Refik Halit Karay. 2. Sürülme işi, nefiy: "Sürgün benim için ölüm gibi bir şey olmuştu." -Reşat Nuri Güntekin. 3. Bir kimsenin sürüldüğü yer: "Sürgünlerde çile dolduruyordu en güzel yaşında." -Yusuf Ziya Ortaç. 4. Tohumdan veya tomurcuktan çıkan körpe ve küçük dal, filiz. 5. Olağandan daha çok, daha sık ve sulu dışkı çıkarma, ishal.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
workout İngilizce "Alıştırmak işi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca alıştırma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki,workout yerine, alıştırma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"ile" ayrı olarak yazılabildiği gibi kelimelere eklenerek de yazılabilir: bulutla veya bulut ile.

Günün atasözü/deyimi :
fincancı katırlarını ürkütmek
Zararı dokunabilecek bir kimsenin hoşuna gitmeyen bir davranışta bulunmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 31 Ekim 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sağanak, -ğı isim 1. Birdenbire başlayan, genellikle kısa süren şiddetli yağmur: "Evvelki gece sağanak başlayınca halazaden sevincinden göbek atıyordu." -Burhan Felek. 2. Ani, şiddetli veya art arda oluşan hareketler.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
vakum Fransızca vacuum "fizik Basıncı en az düzeye indirilmiş." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca basıncı düşürülmüş karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, vakum yerine, basıncı düşürülmüş  sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki noktadan sonra gelen cümleler büyük harfle başlar: Menfaat sandalyeye benzer: Başında taşırsan seni küçültür, ayağının altına alırsan yükseltir. (Cenap Şahabettin)

Günün atasözü/deyimi :
adamak kolay, ödemek zordur
Söz vermek kolaydır ancak o sözü yerine getirmek oldukça zordur.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 31 Ekim 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 31/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kazımık, -ğı isim halk ağzında Süt, muhallebi ve yemek pişerken tencerenin dibinde yanan yapışkan bölüm.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
akut Almanca "tıp Çabuk ilerleyen." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca iveğen karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, akut yerine, iveğen sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özel adlar yerine kullanılan "o" zamiri cümle içinde büyük harfle yazılmaz.

Günün atasözü/deyimi :
elinden gelmek
Yapabilmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Kasım 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
disiplin kurulu isim Disiplin kurallarına aykırı davranan kimselerin suçlarını tespit ederek uygun cezaları vermekle görevli kurul. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
alafranga İtalyanca alla franca "Frenklerin töre, âdet ve hayatına uygun, Frenklerle ilgili." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca Batılıca karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, alafranga yerine, Batılıca sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki veya daha çok kelimenin birleşmesinden oluşmuş kişi adları, soyadları ve lakaplar bitişik yazılır: Birol; Adıvar, Boynueğri Mehmet Paşa.

Günün atasözü/deyimi :
müft olsun da zift olsun
Kimileri bedava bulduklarında yenmeyecek şeyleri yerler, işe yaramayan şeyleri alırlar.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Kasım 2012
Türk Dil Kurumu
 SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
beyzade Türkçe + Farsça isim (beyza:de) 1. Bey oğlu: "Ben beyzade, kişizade / Her türlü dertten topyekûn azade" -Bedri Rahmi Eyuboğlu. 2. Soylu kimse: "Eşsiz bir beyzadeydi, zamanımızda artık benzeri çıkmıyor." -Attila İlhan. 3. mecaz Özenle büyütülmüş, nazlı kimse.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
alaturka İtalyanca alla turca "Eski Türk gelenek, görenek, töre ve hayatına uygun." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca Doğuluca karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, alaturka yerine, Doğuluca sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"m" ile yapılmış ikilemeler ayrı yazılır: çocuk mocuk, kitap mitap.

Günün atasözü/deyimi :
kemikleri sızlamak
Ölü huzursuz, rahatsız olmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Kasım 2012
Türk Dil Kurumu
 SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
harf, -fi Arapça isim Dildeki bir sesi gösteren ve alfabeyi oluşturan işaretlerden her biri, kod: Türk alfabesinde yirmi dokuz harf vardır.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
alegori Fransızca allégorie "edebiyat Bir görüntü, bir yaşantı veya bir davranışın daha iyi kavranmasını sağlamak için göz önünde canlandırıp dile getirme." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yerine karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, alegori yerine, "yerine" sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sonu sert ünsüzle biten alıntı kelimeler ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında kelime sonundaki sert ünsüzler yumuşar: bent / bendi, standart / standardı.

Günün atasözü/deyimi :
karnı tok it gölgede yatar
Akılsız kişi bugün karnını doyurunca yarını düşünmez, yan gelir yatar, keyfine bakar.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Kasım 2012
Türk Dil Kurumu
 SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bilimsel sıfat Bilimle ilgili, bilime dayanan, ilmî: "Sosyal ve bilimsel konuda araştırmalar, makaleler yayımlar." -Ayla Kutlu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
alpinizm Fransızca alpnisme "Dağa tırmanma sporu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dağcılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, alpinizm yerine, dağcılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan ve ayrı yazılan da / de hiçbir zaman ta / te biçiminde yazılmaz.

Günün atasözü/deyimi :
(bir şeyin) altında kalmak
1. Ezilmek. 2. mecaz Karşılığını verememek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Kasım 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ekonomik Fransızca économique sıfat 1. Ekonomi ile ilgili olan, iktisadi: "Bugüne kadar ekonomik bakımdan ne sıkıntılar çektiğimizi bir biz biliriz." -Yakup Kadri Karaosmanoğlu. 2. Az masraflı, kazançlı, hesaplı, iktisadi. 3. mecaz Kolay kullanılabilen: "Matematik dili ayrıca en ekonomik dildir." -Haldun Taner.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
altimetre Fransızca altimètre "Bulunulan yerin yüksekliğini gösteren aygıt." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yükseklikölçer karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, altimetre yerine, yükseklikölçer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Pekiştirmeli sıfatlar bitişik yazılır: büsbütün, güpegündüz, sırılsıklam, yemyeşil.

Günün atasözü/deyimi :
ne dilersen eşine o gelir başına
Sen başkaları için iyi şeyler dile ve yap ki başkaları da senin için iyi şeyler dilesin, yapsın.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Kasım 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
aval, -li Fransızca (I) isim ticaret Ticari senetlerde, ödemeden sorumlu olanların ödememesi durumunda üçüncü bir kişinin alacaklılara senet bedelini ödeyeceğine ilişkin verdiği güvence.
(II) sıfat argo Saflığı sersemlik derecesine varan (kimse): "Geçende yanımdan geçti de tanıyamadı aval, o kalabalığın içinde." -Haldun Taner.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
jeolojik Fransızca géologique "Yer bilimle ilgili." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yer bilimsel karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, jeolojik yerine, yer bilimsel sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dört veya daha çok basamaklı sayıların kolay okunabilmesi amacıyla içinde geçen bin, milyon, milyar ve trilyon sözleri yazıyla gösterilebilir: 1 milyar 500 milyon kişi.

Günün atasözü/deyimi :
inzivaya çekilmek
Toplumdan kaçıp hiçbir şeyle ilgilenmeyerek tek başına yaşamak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Kasım 2012
Türk Dil Kurumu
 SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
puding Fransızca pudding isim 1. Meyve, bisküvi vb. ile yapılan bir tür sütlü tatlı. 2. jeoloji Çakıl ve taş kırıntılarının kendi kendine çimentolaşmasından oluşmuş kütle.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
jeomorfoloji Fransızca géomorphologie "Yeryüzü engebelerini ve aşınma ile ilgili gelişimleri inceleyen bilim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yüzey bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, jeomorfoloji yerine, yüzey bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki noktadan sonra cümle ve özel ad niteliğinde olmayan örnekler sıralandığında bunlar büyük harfle başlamaz: Bu eskiliği siz de çok evde görmüşsünüzdür: duvarlarda çiviler, çivi yerleri, lekeler...(Memduh Şevket Esendal)

Günün atasözü/deyimi :
aç yeri başka, acı yeri başka
İnsanın yüreği acıyla dolu olsa da yemek yemeyi ister.
Atasözü 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Kasım 2012
Türk Dil Kurumu
 SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kimlik, -ği isim 1. Toplumsal bir varlık olarak insana özgü olan belirti, nitelik ve özelliklerle, birinin belirli bir kimse olmasını sağlayan şartların bütünü: "Sanırım uzun zaman kimliğini korumak, güçlü kalabilmek için direndi." -Refik Mağden. 2. Kişinin kim olduğunu tanıtan belge, kimlik belgesi, tanıtma kartı, hüviyet. 3. Herhangi bir nesneyi belirlemeye yarayan özelliklerin bütünü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
jogging İngilizce "spor Belli kurallar ve grup anlayışı içinde doğada yapılan uzun yürüyüşler." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca doğa yürüyüşü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, jogging yerine, doğa yürüyüşü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Çift ünsüzle başlayan Batı kökenli alıntılar, ünsüzler arasına ünlü konulmadan yazılır: grup, Hristiyan, slogan.
 
Günün atasözü/deyimi :
kediye peynir (ciğer) ısmarlamak
Güvenilmeyecek birine saklaması için bir şey bırakmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Kasım 2012
Türk Dil Kurumu
 SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
etik, -ği Fransızca éthique isim 1. Yarar, iyi, kötü vb. sorunları inceleyen, töre ile ilgili bir davranış yasası geliştirilen, neyin uğrunda savaşılmaya değer, yaşama neyin anlam kazandırdığı, hangi davranışın iyi ve hangisinin kötü olduğu gibi sorunları kendine konu edinen bilim, töre bilimi. 2. Çeşitli meslek kolları arasında tarafların uyması veya kaçınması gereken davranışlar bütünü. 3. Etik bilimi. 4. sıfat Ahlaki, ahlakla ilgili.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
jips Fransızca gypse "mineroloji Toprak içinde katman olarak bulunan ve pişirilip toz durumuna getirilerek alçı yapmaya yarayan hidratlı kalsiyum sülfat." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca alçı taşı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, jips yerine, alçı taşı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yabancı özel adlardan türetilmiş akım adları Türkçe söylenişlerine göre yazılır: Dekartçılık, Kalvenizm, Lütercilik.

Günün atasözü/deyimi :
iyiliğe iyilik olsaydı, koca öküze bıçak olmazdı
Nasıl ki ömrü boyunca sahibine hizmet eden bir öküz ihtiyarlayınca onun tarafından kesiliyorsa bu dünyada her zaman iyiliğe karşı iyilik görülmemesi de doğaldır.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Kasım 2012
Türk Dil Kurumu
 SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
başkalaşım isim jeoloji Bir kütlenin fiziki ve kimyasal özelliklerinin değişmesi, istihale, metamorfizm.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kaligrafi Fransızca calligraphie "Harflere güzel biçimler vererek yazma sanatı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca güzel yazı sanatı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kaligrafi yerine, güzel yazı sanatı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Virgül birbiri ardınca sıralanan dildeki eş görevli kelime ve kelime gruplarının arasına konur: Zindana atılan mahkûmlar gibi titreşerek, haykırarak geri geri kaçmaya uğraşıyorduk. (Hüseyin Rahmi Gürpınar)
 
Günün atasözü/deyimi :
lafı değiştirmek
Başka konuyu dile getirmek, başka bir şeyden söz etmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tercih Arapça isim Bir şeyi öbürüne göre daha iyi, üstün veya önemli sayma, yeğleme: "Böyle bir tercihinin kefaretini ödemek ister gibi de bir porsiyon köfte söylemişti." -Çetin Altan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kalitatif Fransızca qualitatif "Nitelik bakımından, nitelikle ilgili." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca nitel karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kalitatif  yerine, nitel sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bilim ve bilgi sözleriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: dil bilimi, gök bilimi; dil bilgisi, halk bilgisi.

Günün atasözü/deyimi :
para parayı çeker
Elde para bulunursa onunla yeni paralar kazanılır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zehirli sıfat 1. Zehri olan: "Gösterip sivri uzun dişlerini bir daha / Bir zehirli ok gibi attı bana kahkaha" -Enis Behiç Koryürek. 2. mecaz Zararlı (duygu, düşünce vb.).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kalker Fransızca calcaire "mineroloji Kireç ocağında işlenerek kireç elde edilen, kalsiyum karbon tuzundan bileşik kayaç." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kireç taşı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kalker yerine, kireç taşı  sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Hane kelimesiyle oluşturulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: çayhane, dershane, kahvehane, yazıhane.

Günün atasözü/deyimi :
ağzı kulaklarına varmak
Çok sevinmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
peştamal Farsça isim 1. Hamamda örtünmek için kullanılan ince dokuma: "'Misafirlere mahsus bir sürü yedek silecek bohçaları peştamalından kesesine kadar hazır durur." -Refik Halit Karay. 2. İş yaparken bele bağlanan uzun, geniş dokuma. 3. Başa ve omuzlara örtülen dokuma: "Sonra onun da arkasındaki peştamal kan içinde, saçları didik didik, yuvarlandığını gördüm." -Halide Edip Adıvar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kameraman Fransızca cameraman "sinema Alıcıyı doğrudan doğruya çalıştıran ve yöneten, alıcı hareketlerini gerçekleştiren, görüntülerin filme alınmasını sağlayan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çekimci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kameraman yerine, çekimci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap, bildiri, makale vb.nde ana başlıktaki kelimelerin tamamı, alt başlıktaki kelimelerin ise yalnızca ilk harfleri büyük olarak yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
köprünün (köprülerin) altından çok su (sular) aktı (geçti)
Zamanla şartlar çok değişti, eski durum kalmadı.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bayındır sıfat Gelişip güzelleşmesi, hayat şartlarının uygun duruma getirilmesi için üzerinde çalışılmış olan, bakımlı, imar edilmiş, mamur (yer), abat: "Bir çığlığa tutunup çıktım da uçurumdan / Bir bayındır kent oldu sağlığım" -Turan Oflazoğlu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
monogami Fransızca monogamie "toplum bilimi Kadının veya erkeğin karşı cinsten yalnız bir kişiyle evlenebilmesini onaylayan, birden çok kadınla veya erkekle evlenmeyi yasaklayan evlilik biçimi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tek eşlilik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, monogami yerine, tek eşlilik  sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki veya daha çok kelimeden oluşmuş il, ilçe, semt vb. yer adları bitişik yazılır: Çanakkale; Şebinkarahisar; Beşiktaş.

Günün atasözü/deyimi :
hesapta olmamak
Daha önce düşünülen şeylerin dışında olmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
işaretlemek (-i) 1. Bir şeye işaret koymak, bir şeyi işaretle belirtmek: "Gazetesini muhtelif renkli kalemlerle işaretlermiş ve itinayla saklarmış." -Abdülhak Şinasi Hisar. 2. Belirtecek biçimde hareket etmek: "O bir iki sözcükle bildiğini işaretlemek isterdi." -Çetin Altan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
monogam Fransızca monogame "Eşi bir tek olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tek eşli karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, monogam yerine, tek eşli   sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Deyimler ayrı yazılır: akıntıya kürek çekmek, çam devirmek.

Günün atasözü/deyimi :
emmim dayım kesem, elimi soksam yesem
Bir kimsenin rahatça harcayabileceği para, başkalarının verdiği değil kendisinin kazandığı paradır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ticaret sicili isim hukuk Ticaret mahkemelerinin bulunduğu yerlerde ticari işlemlerin kayıt ve tescil edildiği ve herkesin yararlanabileceği resmî kütük.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
monoteizm Fransızca monothéisme "toplum bilimi İnsanın, doğada ve toplumda, ilk veya değişmez sebebi araştırmasına yol açan tarihsel şartların etkisiyle her şeye gücü yeten bir tek Tanrı düşüncesine varması." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tek tanrıcılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, monoteizm yerine, tek tanrıcılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Batı kökenli alıntıların içindeki veya sonundaki g ünsüzleri olduğu gibi korunur: dogma, magma; arkeolog, monolog.

Günün atasözü/deyimi :
kepenk kapatmak
Çalışamaz duruma gelmek.
Deyim

Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bünye Arapça isim 1. Vücut yapısı: "Bünyesi de, ruhu da hayatın güçlükleriyle ve yoksullukları ile çarpışarak mukavemet ve kudret kazanmıştı." -İbrahim Alaettin Gövsa. 2. Yapılış, kuruluş: "İlk bakışta fertlerin toplum bünyesi içinde çizdiği belirli çizgiler bunlardır." -Çetin Altan. 3. Bir kurum, kuruluş veya iş yerinin iç yapısı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
moratoryum Fransızca moratorium "ekonomi Çok bunalımlı dönemlerde bir ülkede, bölgede, bir bölüm veya tüm borçlardaki ödeme zorunluluğunun geri bırakılması." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca erteletim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, moratoryum  yerine, erteletim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki heceli bazı kelimeler ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında ikinci hecelerindeki dar ünlüler düşer: bağır / bağrım, geniz / genzi; çevir- / çevril-.

Günün atasözü/deyimi :
çift edersen bağlanırsın, bağ edersen eğlenirsin
Bakımını iyi yaparsan bağın iyi olur, bağla uğraşmak bir eğlencedir.
Atasözü

Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mahşer Arapça isim 1. din bilimi Kıyamet günü dirilenlerin toplanacaklarına inanılan yer. 2. mecaz Büyük kalabalık: "Yangın yeri bir mahşer." -Haldun Taner. 3. mecaz Kargaşa: "Yolcular, içimdeki mahşerden habersiz, yanımdan geçip gidiyorlardı." -Yusuf Ziya Ortaç.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
moren Fransızca moraine "mineroloji Buzulların taşıyıp biriktirdikleri, üzerleri çok kez parıltılı veya çizikli taşlar." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca buzul taş karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, moren yerine, buzul taş  sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İçeri, dışarı, ileri, şura, bura, ora, yukarı, aşağı gibi sözlerin ek aldıklarında sonlarında bulunan ünlü düşmez: içerde değil içeride, dışardan değil dışarıdan, ilerde değil ileride, şurda değil şurada, burda değil burada, orda değil orada, yukarda değil yukarıda, aşağda değil aşağıda.

Günün atasözü/deyimi :
zemin hazırlamak
Uygun ortam yaratmak.
Deyim

Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mor isim 1. Kırmızı ile mavinin karışmasından oluşan renk, menekşe renginin kırmızıya çalanı. 2. sıfat Bu renkte olan: "Piyanonun solmuş ve eprimiş mor kadifeden şamdanlıkları vardı." -Ayşe Kulin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
morfem Fransızca morphème "dil bilimi Kelimelere dil bilgisi bakımından biçim veren, çoğu ek durumunda olan öge." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca biçim birimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, morfem yerine, biçim birimi  sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak ret, kabul ve teşvik bildiren kelimelerden sonra virgül konur: Peki, gideriz. Hayhay, memnun oluruz. Haydi, geç kalıyoruz.

Günün atasözü/deyimi :
eski dost düşman olmaz olsa da dürüst olmaz
Aralarında ufak tefek dargınlıklar olsa bile eski dostlar birbirlerine düşman olmazlar, yeni kazanılan dostlarla arada henüz sıkı bir bağ oluşmadığı için bu durum söz konusu değildir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
fark Arapça isim 1. Bir kimse veya nesnenin bir başkasıyla karıştırılmamasını sağlayan ayrılık, benzer şeyleri birbirinden ayıran özellik, başkalık, ayrım, nüans: "Emanete ihanet etmek veya etmemekle insan öteki mahlukattan ayrılır veya onlardan farkı kalmaz." -İsmet Özel. 2. mantık Cinsleri ve türleri birbirinden ayıran ana karakter, ayrım. 3. mat. Çıkarma işleminin sonucu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
morto İtalyanca "Hayatı sona ermiş olan, artık yaşamıyor olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ölü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, morto yerine, ölü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru ekinden sonra gelen ekler, bu eke bitişik olarak yazılır: Okuyor muyuz? Güler misin, ağlar mısın?

Günün atasözü/deyimi :
(bir yeri) cennete çevirmek
Temiz, bakımlı, güzel bir yer durumuna getirmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bocalamak (nesnesiz) 1. Gemi rüzgâra karşı gidemeyerek sürüklenmek. 2. mecaz Bir işte tutulması gereken yolu kestirememek, ne yapacağını bilememek, kararsız olmak: "Ben de karşısında ne yapacağımı bilmez, şuursuz bir esir gibi şaşkın şaşkın bocaladım durdum." –Ethem İzzet Benice

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
poşet Fransızca pochette "Genellikle plastikten veya kâğıttan yapılmış, içine öteberi koymaya yarayan, çeşitli büyüklükte olabilen taşıma gereci." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca torba karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, poşet yerine, torba sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
-mak, -mek ile biten mastarlardan sonra -a / -e / -ı / -i eklerinden biri geldiğinde k ünsüzü y'ye dönüşür: kazanmak-a > kazanma-y-a, aldanmak-ı > aldanma-y-ı, sevmek-e > sevme-y-e, görmek-i > görme-y-i.

Günün atasözü/deyimi :
astar bol olmayınca yüze gelmez
Bir iş yapmak için gerekli olan şeyler, ölçü biraz geniş tutularak hazırlanmalıdır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
etiket Fransızca étiquette isim 1. Bir malın tür, miktar, fiyat vb. nitelikleri veya kitap, defter vb. şeylerin kime ait olduğunu belirtmek için üzerlerine konulan küçük kâğıt. 2. mecaz Kimlik: "Avrupa'da bir Şarklı etiketi altında seyahat etmenin ilk defa olarak bir faydasını gördüm." -Hüseyin Cahit Yalçın. 3. mecaz Toplum içindeki davranışlarda izlenecek yol: "İki teklifsiz dost olmakla beraber Sevim'le Mükerrem etiketten ayrılmazlar, birbirlerine daima 'siz' derler." -Reşat Nuri Güntekin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
potpuri Fransızca pot-pourri "müzik Sevilen müzik eserlerinden seçilmiş bölümlerin arka arkaya seslendirilmesiyle oluşan müzik parçası." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca karmaca karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, potpuri yerine, karmaca sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"İken" ayrı olarak yazılabildiği gibi kelimelere eklenerek de yazılabilir: çalışır-ken (çalışır iken), durmuş-ken (durmuş iken), olgun-ken (olgun iken).

Günün atasözü/deyimi :
mahkemeye düşmek
İstemediği hâlde dava konusu olmak, mahkemelik olmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tebcil Arapça isim (tebci:li) eskimiş Yüceltme, ululama: "Onlar gürültülü tebcile, pohpoha, alayişe tenezzül etmezler." -Ömer Seyfettin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
stand-by İngilizce "Kredi işlemlerinde her an sarf edilebilecek kredi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca destek karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, stand-by   yerine, destek sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yüzde ve binde işaretleri yazılırken sayılarla işaret arasında boşluk bırakılmaz: %25, ‰50.

Günün atasözü/deyimi :
ibadet de gizli, kabahat de
Yapılan iyilikler göstermelik olmamalı, işlenen suçlar, ayıplar açığa vurulmamalıdır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çılgınlık, -ğı isim Aşırı davranış: "Belki yine o çılgınlıklarından birini yapmak istemiş, kimsenin bilmediği bir arkadaşının yanına gitmiştir." -Ahmet Ümit.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
stratejik Fransızca stratégique "1. İzlem ile ilgili. 2. Politik, ekonomik, psikolojik ve askerî açıdan önemi olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca izlemsel karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, stratejik  yerine, izlemsel  sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki kısa çizgi arasındaki açıklama cümleleri büyük harfle başlamaz: Bir zamanlar -bu zamanlar çok da uzak değildir, bundan on, on iki yıl önce- Türk saltanatının maddi sınırları uçsuz bucaksız denilecek kadar genişti. (Yakup Kadri Karaosmanoğlu)

Günün atasözü/deyimi :
ıska geçilmek
Gözden kaçırılmak, atlanmak, değeri ve önemi anlaşılmamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
parmaklık, -ğı isim 1. Dik ve biraz aralıklı olarak yan yana dizilmiş tahta, demir vb. çubuklarla yapılmış bölme veya korkuluk: "Köşkün tahta parmaklıkları önünde rahatsız etmekten çekinerek hatır soruyorlar." -Aka Gündüz. 2. Kesik veya yara bulunan parmağı korumak için üzerine geçirilen, çoğunlukla plastik kılıf.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sürnatüralizm Fransızca surnaturalisme "Doğa yasalarıyla açıklanamayan olayların ve gerçeklerin varlığına inanmak gerektiğini ileri süren öğreti." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca doğaüstücülük karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sürnatüralizm  yerine, doğaüstücülük sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Etmek, edilmek, eylemek, olmak, olunmak yardımcı fiilleriyle birleşirken ses düşmesine, ses değişmesine veya ses türemesine uğrayan birleşik kelimeler bitişik yazılır: emretmek, darbetmek, dercetmek, reddetmek.

Günün atasözü/deyimi :
gailesiz baş, yerin altında
Herkesin bir sıkıntısı vardır, bu sıkıntılar ancak ölümle biter.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mütalaa Arapça isim (müta:laa, l ince okunur) eskimiş 1. Öğrencilerin, bir belletmenin gözetimi, denetimi altında ders çalışmaları, etüt: "Mütalaada önüne biyoloji kitabını açmış, iki satır okuyor, beş satır dalga geçiyordu." -Çetin Altan. 2. Herhangi bir konu üzerinde ayrıntılı düşünme ile oluşan görüş ve yorum: "Kolordu kumandanlarının fikir ve mütalaalarını bilmek, bence pek faydalı idi." -Atatürk. 3. Herhangi bir konu üzerinde ayrıntılı bir biçimde düşünme.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
hacker İngilizce "Bilgisayar ve haberleşme teknolojileri konusundaki bilgisini gizli verilere ulaşmak, ağlar üzerinde yasal olmayan zarar verici işler yapmak için kullanan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca bilgisayar korsanı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, hacker yerine, bilgisayar korsanı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Rengin tonunu belirtmek üzere renkten önce kullanılan sıfatlar ayrı yazılır: açık mavi, kara sarı, kirli beyaz, koyu yeşil.

Günün atasözü/deyimi :
izin almak
Bir şey yapmak için onay sağlamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
usturmaça İtalyanca stramazzo isim denizcilik Her tür deniz aracının rıhtım, iskele gibi yerlere yanaşmaları sırasında olabilecek çarpmaları önleyici nitelikte halat, ağaç, lastik, plastik gibi esnek malzemeden yapılmış, sabit veya taşınabilir yastık.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
heliport İngilizce "Helikopterin iniş kalkış yaptığı özel alan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca helikopter pisti karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, heliport yerine, helikopter pisti  sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İsim durum ekleri ve iyelik ekiyle yapılan ikilemeler ayrı yazılır: omuz omuza, yan yana; günden güne, içten içe; göze göz, teke tek; boşu boşuna, peşi peşine.

Günün atasözü/deyimi :
erim er olsun da yerim çalı dibi olsun
Kadının kocasının fakir olması önemli değildir, yeter ki aile sorumluluklarını yerine getirsin.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
 SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mırra Arapça isim Acılık veren sıvılarla özel bir biçimde kaynatılarak pişirilen bir tür acı kahve.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
hematit Fransızca hématite "mineroloji Kırmızı veya esmer renkte olan doğal demir oksidinden oluşan, yaralardan akan kanı durdurmak için kullanılan bir mineral." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kan taşı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, hematit yerine, kan taşı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için araya nokta konur: Tren 09.15'te kalktı. Toplantı 13.00'te başladı.

Günün atasözü/deyimi :
zeytin dalı uzatmak
Barış için ilk adımı atmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
 SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
formika İngilizce formica isim (formi'ka) Fenol formol reçinesine batırılmış ve yüzeyi yapay reçine ile kaplanmış birkaç kat kâğıttan oluşan ve çoğu marangozlukta kullanılan bir çeşit madde.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
hepatit Fransızca hépatite "tıp Derinin, dokuların ve organizmadaki sıvıların sarı bir renk almasıyla beliren hastalık." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sarılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, hepatit yerine, sarılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birden fazla heceli kelimelerin sonunda bulunan p, ç, t, k ünsüzleri ünlüyle başlayan bir ek aldığında yumuşayarak b, c, d, ğ'ye dönüşür: kelep / kelebi, kazanç / kazancı, geçit / geçidi, başak / başağı.

Günün atasözü/deyimi :
ayağının bastığı yerde ot bitmez
Uğradığı yere bereketsizlik, uğursuzluk getirir.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
 SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/11/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ölçünlü dil isim dil b. Kuralları sözlüklerde ve yazım kılavuzlarında tespit edilmiş, eğitim, hukuk, basın yayın alanları ile resmî yazışmalarda kullanılan, işlev ve geçerlilik alanı geniş, sosyal sınıf ve yerel iz taşımayan dil türü, standart dil.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
heterojen Fransızca hétérogène "kimya Birbirlerine çok fazla benzer özellikler taşımayan parça veya birimlerden oluşan bütün veya topluluk." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ayrışık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, heterojen yerine, ayrışık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kişi adları ve unvanlarından oluşmuş mahalle, meydan, köy vb. yer ve kuruluş adlarında, unvan kelimesi sonda ise gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır: Abidinpaşa, Ertuğrulgazi (ilçe), Necatibey (Caddesi), Gazi Osmanpaşa Üniversitesi.

Günün atasözü/deyimi :
(birini veya bir şeyi) kendi hâline bırakmak
İlgilenmemek, karışmamak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
 SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/12/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
punto İtalyanca isim (pu'nto) Matbaacılıkta, bilgisayarda harflerin büyüklük ve küçüklüklerine göre aldığı ad: 8 punto. 10 punto.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
herbivor Fransızca herbivore "hayvan bilimi Otla beslenen (hayvan)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca otobur karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, herbivor yerine, otobur sözcüğünü kullanacağız.
 
Bir yazım kuralı :
Yazılışları bir, anlamları ve okunuşları ayrı olan kelimeleri ayırt etmek için okunuşları uzun olan ünlülerin üzerine düzeltme işareti konur: adet (sayı), âdet (gelenek, alışkanlık); aşık (eklem kemiği), âşık (vurgun, tutkun); şura (şu yer), şûra (danışma kurulu).

Günün atasözü/deyimi :
ekmek istemez, su istemez
Hiçbir masrafı yoktur.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
 SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/12/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ay çekirdeği isim 1. bitki bilimi Ayçiçeğinin tohumu. 2. Genellikle vakit geçirmek için içi yenen kuru yemiş çeşidi: "Bir yandan ay çekirdeği çitler, bir yandan gözlük değiştire değiştire okurdu." -Lâtife Tekin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
hematolog Fransızca hématologue "Kan bilimi uzmanı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kan bilimci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, hematolog yerine, kan bilimci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Arapça ve Farsçadan dilimize giren bazı kelimelerle özel adlarda bulunan ince g, k ünsüzlerinden sonra gelen a ve u ünlüleri üzerine düzeltme işareti konur: tezgâh, yadigâr, Nigâr; dükkân, kâğıt, Hakkâri, Kâzım; mahkûm, sükût.

Günün atasözü/deyimi :
karaya oturmak
Gemi denizin sığ bölümüne saplanıp kalmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
 SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/12/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
süzüntü isim 1. Bir sıvıyı süzerek elde edilen tortu. 2. biyoloji Vücut suyunun dışarı atılması sırasında böbrekte kıvrımlı kanalcıklara geçen ve içinde çeşitli kimyasal maddeler bulunan sıvı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
helmintoloji Fransızca helminthologie "Solucanların yapılarını, yaşayışlarını ve yaptıkları hastalıklarla, bu hastalıklara karşı mücadeleyi anlatan asalak bilimi dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kurt bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, helmintoloji yerine, kurt bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kişi ve yer adlarında ince l ünsüzünden sonra gelen a ve u ünlüleri düzeltme işareti ile yazılır: Lâle, Nalân; Balâ, Elâzığ, İslâhiye.

Günün atasözü/deyimi :
açtı ağzını, yumdu gözünü
Öfkelenerek veya kızarak ağır sözler söyledi.
Atasözü 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
 SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/12/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çuha Farsça isim Tüysüz, ince, sık dokunmuş yün kumaş: "Sandukanın yeşil çuhasına başını dayadığında, sanki bir el saçlarını okşayıp teskin edecekti onu." -Ayşe Kulin.
 
Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
heterotrof Fransızca hétérotrophe "biyoloji Besinini organik maddelerden sağlayan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dışbeslenen karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, heterotrof yerine, dışbeslenen sözcüğünü kullanacağız.
 
Bir yazım kuralı :
Nispet i'sinin, belirtme durumu ve iyelik ekiyle karışmasını önlemek için düzeltme işareti kullanılır: (Türk) askeri ve askerî (okul), (Atatürk'ün) resmi ve resmî (kuruluşlar).

Günün atasözü/deyimi :
eziklik duymak
Kendini mahcup hissetmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
 SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/12/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
demlenmek (nesnesiz) 1. Demleme işi yapılmak: "Semaverde demlenmiş çayın zevki başkadır." -Refik Halit Karay. 2. Pilav piştikten sonra bir süre bekletilerek kıvama gelmek. 3. teklifsiz konuşmada İçki içmek: "Haftada bir iki gün toplu olarak gittikleri bir meyhanede demleniyordu." -Tarık Buğra.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
hentbol İngilizce handball "spor Yedi veya on birer kişilik iki takım arasında yalnızca elle oynanan, topu karşı takımın kalesine atmaya dayanan oyun." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca el topu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, hentbol yerine, el topu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Nispet i'si alan kelimelere Türkçe ekler getirildiğinde düzeltme işareti olduğu gibi kalır: millîleştirmek, millîlik, resmîleştirmek, resmîlik.

Günün atasözü/deyimi :
acı patlıcanı kırağı çalmaz
Herhangi bir duruma alışkın olan kimseyi benzer kötü durumlar etkilemez.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
 SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/12/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
eren isim din bilimi 1. Dinî inançlara göre kendisinde olağanüstü manevi güç bulunan kişi, ermiş: "Bu adam vaktinin en büyük erenlerindendi." -Ömer Seyfettin. 2. Olağanüstü sezgileriyle birtakım gerçekleri gördüğüne inanılan kimse.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
heterotrofi Fransızca hétérotrophie "biyoloji Besinini organik maddelerden sağlama." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dış beslenme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, heterotrofi yerine, dış beslenme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Türkçede a, e ünlüleri ile biten fiillerin şimdiki zaman çekiminde, söyleyişte de, yazımda da a ünlüsü ı, u; e ünlüsü i, ü olur: başlıyor (<başla-yor), izliyor (<izle-yor).

Günün atasözü/deyimi :
ar etmek
Onursuz sayılacak veya gülünç olacak bir duruma düşmekten üzüntü duymak, utanmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
 SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/12/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şose Fransızca chaussée isim (şo'se) Genellikle taş kırıkları üzerine kum döşenip silindir geçirilerek yapılan yol: "Şosede bir otomobil olmaktan geçtik, rayında bir tramvay gibi kendi başımıza hareket edebilsek o da yeterdi." -Arif Nihat Asya.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
modelaj Fransızca modelage "Kil, bal mumu gibi kolayca biçimlendirilebilen maddeleri, yapılacak heykellere model hazırlamak üzere hacimli olarak biçimlendirme, taslak yapma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca oylumlama karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, modelaj yerine, oylumlama sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Arapçadan dilimize girmiş olan ve sonunda ikiz ünsüz bulunan kelimeler yalın durumunda tek ünsüzle kullanılırken ünlüyle başlayan ek aldığında veya ünlüyle başlayan yardımcı fiil aldıklarında ikiz ünsüz ortaya çıkar: hak (hakkı), ret (reddi), tıp (tıbbı), zan (zannı); af (affetmek), his (hissetmek).

Günün atasözü/deyimi :
misafir on kısmetle gelir, birini yer dokuzunu bırakır
Tanrı, misafirin yediğinden kat kat fazlasını, misafir ağırlıyor diye ev sahibine verir.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
 SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/12/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
galatımeşhur Arapça isim (gala'tımeşhu:ru) eskimiş Genelleştiği için yanlışlığına önem verilmeden kullanılagelen söz, deyim, terim, yaygın yanlış.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
modernizasyon Fransızca modernisation "Çağdaşlaşmak işi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çağdaşlaşma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, modernizasyon yerine, çağdaşlaşma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Şüphe ve pekiştirme göreviyle kullanılan ki sözü ayrı yazılır: Babam geldi mi ki? Başkan konuşacak mı ki?

Günün atasözü/deyimi :
eli işe yatmak
Becerikli, eli yatkın, uz olmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
 SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/12/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
meşruta Arapça isim (meşru:ta) eskimiş Bir kimseye, mirasçılara veya bir kuruluşa satılmamak şartı ile verilmiş mülk: Cami meşrutası.
 
Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
modernizm Fransızca modernisme "Çağdaş olma durumu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çağdaşlık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, modernizm yerine, çağdaşlık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Rakamla başlayan cümlelerde rakamdan sonra gelen kelime özel ad olmadıktan sonra büyük harfle başlamaz: 2005 yılında Türk Dil Kurumunun 73. yılını kutladık.

Günün atasözü/deyimi :
rüzgâra (karşı) tüküren, kendi yüzüne tükürür
Bilgi, beceri, fiziki güç gibi yönlerden kendisinden üstün olanlarla mücadeleye giren bir kimse bu mücadelede yenik düşer, birtakım kayıplara uğrar.
Atasözü 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
 SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/12/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
limonluk, -ğu isim 1. Sebze ve meyvelerin yetiştirildiği ve hava şartlarına karşı korunduğu cam ve naylonla kaplı yer, sera: "Köşkün yanından kıvrılıp arkadaki limonluğa doğru yürüyorlardı." -Mahmut Yesari. 2. Limon ağaçlarının bulunduğu yer, limon bahçesi: "Taksim gezisi öğleden sonra ılık bir limonluk gibidir." -Burhan Felek. 3. Üzerine kesilmiş limon bastırılıp sıkılan, ortası tümsek ve oluklu küçük araç. 4. mimarlık Merdiven, balkon vb. yerlerin kıyılarına çekilen, 20-30 santimetre yüksekliğindeki set, tavhane.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
modifikasyon Fransızca modification "biyoloji Her canlıda dış etkilerle ortaya çıkabilen, kalıtımla ilgili olmayan değişiklik." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca değişke karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, modifikasyon yerine, değişke sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ses düşmesine uğrayan birleşik kelimeler bitişik yazılır: kaynana (< kayın ana), nasıl (< ne asıl), niçin (< ne için), sütlaç (< sütlü aş), birbiri (< biri biri).

Günün atasözü/deyimi :
tadına varmak
Bir şeydeki ince güzelliği kavramak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/12/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
redif Arapça isim tarih 1. Son dönem Osmanlı ordusunda, askerlik görevini bitirdikten sonra yedeğe ayrılan er: "Bir büyük karargâhta kumandan ve zabitlere hizmetçi dağıtıldığı zaman, zabit namzetlerinin payına eğer salak bir Şam redifi düşerse gene iyidir." -Falih Rıfkı Atay. 2. edebiyat Şiirde uyaktan sonra tekrarlanan, aynı harflerden oluşan kelime veya ek, yedek.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
rezonans Fransızca résonance "fizik Küçük ve hızlı salınım." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca titreşim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, rezonans yerine, titreşim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Takma adlar büyük harfle başlar: Tarhan (Ömer Seyfettin), Kirpi (Refik Halit Karay), Deli Ozan (Faruk Nafiz Çamlıbel).

Günün atasözü/deyimi :
olmaz olmaz deme, olmaz olmaz
Hiçbir şey için "olmaz" deme, dünyada olmayacak şey yoktur.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/12/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
havsala Arapça isim eskimiş 1. Kuşun kursağı. 2. anatomi Gövdenin arka veya alt ucunda bulunan, bir yandan omurganın bel bölümüyle, öte yandan bacaklarla eklemlenen kemik çatı, leğen. 3. mecaz Zihnin bir şeyi anlama ve kavrama yetisi: "Havsalasında olmadığı hâlde, karşısına çıkabilecek musibetleri öğrenmek için fal bakardı." 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ritim Fransızca rythme "müzik Bir dizede, bir notada vurgu, uzunluk veya ses özelliklerinin, durakların düzenli bir biçimde tekrarlanmasından doğan ses uygunluğu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dizem karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ritim yerine, dizem sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İkilemeler ayrı yazılır: allak bullak, aval aval (bakmak), cır cır (ötmek), gide gide, sere serpe, tak tak (vurmak), yana yakıla.

Günün atasözü/deyimi :
biblo gibi
Ufak tefek, zarif (kız).
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 13 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/12/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sezgi isim 1. Sezme yeteneği, feraset: "Ama sezgi dünyamın büsbütün de yitirişlere yol açmadığını biliyorum." -Adalet Ağaoğlu. 2. felsefe Gerçeğin deneye veya akla vurmadan doğrudan doğruya kavranması. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ritmik Fransızca rythmique "Düzenli aralıklarla tekrarlanan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dizemli karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ritmik yerine, dizemli sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki ünsüzle biten Batı kökenli alıntılar, ünsüzler arasına ünlü konmadan yazılır: film, lüks, psikiyatr, teyp.

Günün atasözü/deyimi :
iş insanın aynasıdır
Bir kimsenin nasıl bir kişi olduğu yaptığı işlerden anlaşılır.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Bozok - 13 Aralık 2012
Otağımızda her konu çok iyi ama benim en beğendiğim ve yararlandığım konuların başında bu başlık geliyor. Türkçemize büyük katkı yapan bu konu için emek verenlere minnettarım.
NE MUTLU TÜRK'ÜM DİYENE!
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/12/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
gümüş gol isim Normal süresi berabere biten elemeli futbol maçının birinci veya ikinci uzatma süresinde atılan ancak devreyi sona erdirmeyen gol.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ritüel Fransızca rituel "Dinî tören." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ayin karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ritüel yerine, ayin sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Arka arkaya sıralandıkları için virgülle veya çizgiyle ayrılan rakamlardan yalnızca sonuncu rakamdan sonra nokta konur: 3, 4 ve 7. maddeler; XII - XIV. yüzyıllar arasında.

Günün atasözü/deyimi :
misafir kalmak
Bir yerde yiyip içmek, yatmak ve konuk olarak ilgi görmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 16 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/12/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
doğalcılık, -ğı isim 1. Gerçeğin doğaya uygun biçimde yansıtılmasını amaçlayan sanat akımı, natüralizm. 2. felsefe Gerçeğin yalnız doğa ile açıklanması, natüralizm. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
rotasyon Fransızca rotation "Bir birimde çalışan görevlilerin düzenli bir biçimde başka birimlere geçmesi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yer değiştirme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, rotasyon yerine, yer değiştirme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Türkçede kelime içinde iki ünlü arasındaki ünsüz, kendinden sonraki ünlüyle hece kurar: a-ra-ba, bi-çi-mi-ne.

Günün atasözü/deyimi :
bir tepe yıkılır, bir dere dolar
Dünyada hiçbir şey kaybolmaz; birinin kaybettiğini başkası kazanır, bir zengin fakirleşirken bir fakir de zenginleşebilir.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 16 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/12/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
golfstrim İngilizce Gulf Stream isim coğrafya Atlas Okyanusu'nda, Meksika Körfezi'nden başlayarak Britanya ve İskandinavya kıyılarına kadar ulaşıp Avrupa Rusyası'nın kuzey kıyılarına kadar gelen ve Batı Avrupa'nın deniz iklimini yumuşatan sıcak su akıntısı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sömestir Fransızca semestre "eğitim Bir öğretim yılının ayrıldığı iki dönemden her biri." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yarıyıl karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sömestir yerine, yarıyıl  sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sonunda nokta bulunan kısaltmalarla üs işaretli kısaltmalara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz: vb.nin, Alm.dan; cm³e (santimetreküpe), 64ten (altı üssü dörtten)

Günün atasözü/deyimi :
yedi kat yerin dibine geçmek
1. Çok güçlü olarak yere çakılmak. 2. Fazlasıyla utanmak, mahcup olmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 17 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/12/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
anlaşmazlık, -ğı isim İki veya daha çok tarafın düşünce ve amaçları arasında ayrılık, uyuşmazlık, ihtilaf: "Hüdai ile olan anlaşmazlıklar durulacak gibi değildi" -Ayşe Kulin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
solaryum Fransızca solarium "Yapay yolla bronzlaşmayı sağlayan aygıt." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca güneşletici karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, solaryum yerine, güneşletici sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
mı / mi eki -ınca / -ince anlamında zarf-fiil işleviyle kullanıldığında sonuna soru işareti konulmaz: Akşam oldu mu sürüler döner. Hava karardı mı eve gideriz.

Günün atasözü/deyimi :
insanın adı çıkacağına canı çıksın
İnsanın haklı veya haksız yere adı bir defalık kötüye çıktı mı ondan sonra yaptıkları hep o gözle değerlendirilir.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 18 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/12/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
düzmece sıfat Gerçek olmayan, düzme, sahte. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sofist Fransızca sophiste "felsefe Sofizmden yana olan (kimse, düşünce vb.)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca bilgici karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sofist yerine, bilgici sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İçinde yan yana iki veya daha fazla ünsüz bulunan Batı kökenli alıntılar, ünsüzlerin arasına ünlü konulmadan yazılır: apartman, gangster, telgraf.

Günün atasözü/deyimi :
layığını bulmak
1. Dengini, yaraşır eşini bulmak. 2. Hak ettiği cezayı bulmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 19 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/12/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
atardamar isim (ata'rdamar) anatomi Kalbin sağ karıncığından akciğerlere, sol karıncığından vücudun diğer bölümlerine kan taşıyan damar, şiryan, arter.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
somnambulizm Fransızca somnambulisme "Uyurgezer olma durumu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca uyurgezerlik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, somnambulizm yerine, uyurgezerlik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Renk sözü veya renklerden birinin adıyla kurulmuş isim tamlaması yapısındaki renk adları ayrı yazılır: duman rengi, saman rengi; ateş kırmızısı, çivit mavisi, safra yeşili, süt kırı.
 
Günün atasözü/deyimi :
çoğu zarar, azı karar
Hiçbir zaman aşırıya kaçılmamalıdır.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 20 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/12/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sumsuk, -ğu isim halk ağzında 1. Yumruk. 2. Yumrukla vurma.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ekspozisyon Fransızca exposition "Sergilemek işi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sergileme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ekspozisyon yerine, sergileme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Farsça kurala göre oluşturulan tamlamalar bitişik yazılır: gayrimenkul, gayrimeşru, hüsnükuruntu, suikast.

Günün atasözü/deyimi :
hasret gidermek
Özleme son vermek, kavuşmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 22 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/12/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ticaret Arapça isim (tica:ret) 1. Ürün, mal vb. alım satımı: "Ne ziraat ne ticaret için kâfi nüfus kaldı." -Falih Rıfkı Atay. 2. Kazanç amacıyla yürütülen alım satım etkinliği: "Yolcuların çoğu çıkmış, artık ticareti dönüşe bıraktım." -Yakup Kadri Karaosmanoğlu. 3. Bu etkinlikle ilgili bilim. 4. Alışveriş sonucu elde edilen, yararlanılan fiyat farkı, kâr.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ekspoze Fransızca exposé "Bir yazı veya sözün anlamını daha kısa ve özlü biçimde veren yazı veya söz." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca özet karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ekspoze yerine, özet sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar: Kurtuluş Savaşı, Cilalı Taş Devri, İlk Çağ, Servetifünun Dönemi, Tanzimat Dönemi.

Günün atasözü/deyimi :
mal adama hem dost, hem düşmandır
Malın insana yararı olduğu gibi zararı da vardır.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 22 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/12/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
terazi Farsça isim (tera:zi) 1. Bir kolun iki ucuna asılı iki kefeden oluşan tartı, mizan: "Sanki her an bütün bir tarihi tartan hisli teraziler gibiydiler." -Abdülhak Şinasi Hisar. 2. Elektronik tartma aracı. 3. İp cambazlarının dengeyi sağlamak için kullandıkları uzun sırık. 4. spor Vücudun, asılarak veya dayanarak yere paralel bulunduğu denge duruşu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
eküri Fransızca écurie "Aynı at sahibine veya at ortaklığı bulunan kişilere ait olan, aynı koşuya katılan atlar." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ahırdaş karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, eküri yerine, ahırdaş sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Düşünce, hayat tarzı, politika vb. anlamlar bildirdiğinde "doğu" ve "batı" sözlerinin ilk harfleri büyük yazılır: Batı medeniyeti, Doğu mistisizmi.

Günün atasözü/deyimi :
korktuğuna uğramak
Korktuğu başına gelmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 24 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/12/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çeper isim halk ağzında 1. Bağ, bahçe, bostan vb. yerlerin çevresine çalı, kamış, ağaç dalı gibi şeylerden çekilen duvar türü, çit: "Sıra sıra çeperler / Çepere su serperler / Irak yoldan geleni / Terli terli öperler" -Halk Türküsü. 2. Ahlaksız, huysuz, geçimsiz kimse. 3. Bağ çubuğu, çalı çırpı. 4. Sebze bahçesi. 5. Zar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ekzotermik Fransızca exothermique "kimya Isı açığa çıkaran, çevresine ısı salan (birleşme, tepkime)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ısıveren karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ekzotermik yerine, ısıveren sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Romen rakamları ancak yüzyıllarda, hükümdar adlarında, tarihlerdeki ayların yazılışında, kitapların ve dergilerin cilt sayılarında, kitapların asıl bölümlerinden önceki sayfaların numaralandırılmasında, maddelerin sıralandırılmasında kullanılabilir: XX. yüzyıl, III. Selim, XIV. Louis, 1.XI.1928, I. Cilt, I)... II) ...

Günün atasözü/deyimi :
deve boynuz ararken kulaktan olmuş
Elindekiyle yetinmeyip daha çoğunu arayan, elindekinden de olur.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 24 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/12/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
pay isim 1. Birden fazla kişi arasında bölüşülmüş bir bütünden, bu kişilerin her birine düşen bölüm, hisse. 2. Eşit bölüm: Bunu beş pay yapın. 3. ekonomi Ticari bir işlemde zarar tehlikesine karşı ayrılan para, marj. 4. mat. Bayağı kesirlerden birinin eşit parçalardan kaç tane aldığını gösteren sayı: 1/2 kesrinin payı 1 sayısıdır. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
eleman Fransızca élément "Birleşik bir şeyi oluşturan basit şeylerden her biri." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca öge karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, eleman yerine, öge sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için noktalı virgül kullanılır: Sevinçten, heyecandan içim içime sığmıyor; bağırmak, kahkahalar atmak, ağlamak istiyorum.

Günün atasözü/deyimi :
gelin gibi süzülmek
Geline yakışır biçimde edalı, nazlı yürümek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 26 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/12/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kuruntu isim 1. Yanlış ve yersiz düşünce, evham: "Evlenmek kuruntusu ile satılmaya giden iki mahalle kızı sol tarafta." -Aka Gündüz. 2. Bir konuyla ilgili kötü ihtimalleri akla getirip tasalanma, işkil, evham, vesvese: "Sözü dinlenmeyen bir siyasi liderin kuruntusu seziliyordu." -Yakup Kadri Karaosmanoğlu. 3. Olmayacak bir şeyin olacağını sanma, vehim: "Bu davranış yersiz kuruntuların tam bir panzehridir." -Haldun Taner.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
eliminasyon Fransızca élimination "Elemek işi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca eleme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, eliminasyon yerine, eleme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Cümlede da / de bağlacından sonra virgül konmaz: İmlamız lisanımız düzelince, lisanımız da kafamız düzelince düzelecek, çünkü o da ancak onlar kadar bozuktur, fazla değil! (Yahya Kemal Beyatlı)

Günün atasözü/deyimi :
sütsüz koyun meleyen olur
Çevresine yararlı olmayan, elinde avucunda bir şey bulunmayan kişi hep acıklı ve üzüntülü konuşur.
Atasözü 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 26 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/12/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şehir coğrafyası isim Coğrafyanın yerleşme bölgelerinde şehrin yayıldığı yerin inceleme ve araştırılmasını konu edinen kolu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
e-mail İngilizce  "Bilgisayarlar veya bir ağ içindeki belli gönderim merkezleri arasında elektronik bilgi iletişimi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca elektronik posta karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, e-mail yerine, elektronik posta sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için eğik çizgi kullanılır: 18/11/1969, 15/IX/1994 vb.

Günün atasözü/deyimi :
kalleşlik etmek
1. Sözünde durmayarak döneklik etmek. 2. Birine gizlice kötülük etmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 27 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/12/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şefkat, -ti Arapça isim Acıyarak ve koruyarak sevme, sevecenlik: "Hâlbuki Türk mazisi, o devirlerin idrakine göre şefkatin, merhametin yüzlerce abidesini vücuda getirmiştir." -Hamdullah Suphi Tanrıöver.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
elit Fransızca élite "Bir toplumda saygın ve etkin mevkilerde bulunan ve toplumun eğitim, ekonomi, siyaset, askeriye, din, sanat vb. alanlarıyla ilgili etkinliklerin denetimini elinde tutan (kişi veya grup)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca seçkin karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, elit yerine, seçkin sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ayraç içinde ayraç kullanılması gereken durumlarda yay ayraçtan önce köşeli ayraç kullanılır: Halikarnas Balıkçısı [Cevat Şakir Kabaağaçlı (1886-1973)] en güzel eserlerini Bodrum'da yazmıştır.

Günün atasözü/deyimi :
gün bugün
1. Bugün ne yapabilirsen kazancın odur. 2. Bugün kim işbaşında, itibarda ise onun sözü geçer.
Atasözü 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 28 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/12/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yazım isim dil bilimi Bir dilin belli kurallarla yazıya geçirilmesi, imla.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
emboli Fransızca embolie "tıp Atardamar kanının pıhtılaşması veya yağ parçacıklarının oluşması sonucunda meydana gelen tıkanma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca damar tıkanıklığı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, emboli  yerine, damar tıkanıklığı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bazı ölçü birimlerinin Türkçede yazılışları farklı da olsa bunların uluslararası kısaltmaları kullanılır: cm (santimetre), g (gram), l (litre).

Günün atasözü/deyimi :
başsız kalmak
1. Yöneticisi, başkanı bulunmamak. 2. Büyüğünü yitirmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 30 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/12/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
gündelikçi isim 1. Gündelikle çalışan kimse: "Dul kaldığı günden beri zengin evlerde gündelikçi olarak çalışan bu kadın, oğlunun tahsil etmesini istiyordu." -S. Derviş. 2. Gündelikle ev işlerinde çalışan kimse.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
emperyalist Fransızca impérialiste "Emperyalizm yanlısı olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yayılmacı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, emperyalist yerine, yayılmacı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kelime içinde yan yana gelen iki ünsüzden ilki kendinden önceki ünlüyle, ikincisi kendinden sonraki ünlüyle hece kurar: al-dı, bir-lik, sev-mek.

Günün atasözü/deyimi :
kuşkulu uyku evin bekçisidir
Ufak bir tıkırtıdan uyanacak kadar hafif uyuyan ve tetikte olan kimse evin bekçiliğini iyi yapıyor demektir.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 30 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/12/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
izbe Rusça sıfat 1. Basık, loş, nemli, kuytu (yer): "Bir sırrı sürüklüyor terlikler pıtır pıtır / İzbe sofalarında izbe sofalarında" -Necip Fazıl Kısakürek. 2. Sapa.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kompozitör Fransızca compositeur "müzik Beste yapan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca besteci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kompozitör yerine, besteci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden hemen sonra yay ayraç içinde ünlem işareti kullanılır: Adam, akıllı (!) olduğunu söylüyor.

Günün atasözü/deyimi :
yağma gitmek
Bir şey çok alıcı bulmak, çok satılmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 31 Aralık 2012
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 31/12/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
beyaz kitap, -bı isim Bir sorunu aydınlatmak ve savunmak için bir kurum veya hükûmetçe yayımlanan kitap.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sansasyon Fransızca sensation "Pek çok kimsede bir anda yaratılan güçlü heyecan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dalgalanma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sansasyon yerine dalgalanma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Deyimler ayrı yazılır: akıntıya kürek çekmek, çam devirmek.

Günün atasözü/deyimi :
ağır git ki yol alasın
Bir işte başarılı olmak isteyen kimse, ağır ağır ama güvenilir adımlarla yürümelidir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 01 Ocak 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tefviz Arapça isim 1. Bir işi bir kimsenin üzerinde bırakma, ihale. 2. Dağıtma. 3. Bir taşınmaz malı bilinen değeri karşılığı bir kimseye verme.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
abone Fransızca abonné "Bir şeyi sürekli olarak kullanmak için hizmeti verenle sözleşme yapan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sürdürümcü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, abone yerine, sürdürümcü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki ünsüzle biten Batı kökenli alıntı kelimeler, ünsüzler arasına ünlü konmadan yazılır: film, lüks, psikiyatr, teyp.

Günün atasözü/deyimi :
sefa geldine gitmek
Bir kente, bir mahalleye yeni gelen veya geziden dönen birine ziyarete gitmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 02 Ocak 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kaynaç, -cı isim jeoloji Volkan bölgelerinde, belli aralıklarla su ve buhar fışkırtan sıcak kaynak, gayzer.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
eksaserbasyon Fransızca exacerbation "tıp Sessizce sürmekte olan bir hastalığın belirtilerinin artması." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca alevlenme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, eksaserbasyon yerine, alevlenme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Arka arkaya sıralandıkları için virgülle veya çizgiyle ayrılan rakamlardan yalnızca sonuncu rakamdan sonra nokta konur: 3, 4 ve 7. maddeler; XII - XIV. yüzyıllar arasında.

Günün atasözü/deyimi :
karıncadan ibret al, yazdan kışı karşılar
Kişi çalışıp kazanabildiği zamanı boş geçirmemeli, çalışamayacağı günler için geçimini sağlayacak varlık edinmelidir.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Ocak 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mürur Arapça isim 1. Geçme, bir taraftan girip diğer taraftan çıkma. 2. Geçip gitme. 3. Sona erme.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ektoderm Fransızca ectoderme "anatomi Sinir sistemini ve duygu organlarını oluşturan, embriyonun dış yüzünü örten tabaka." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dış deri karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ektoderm yerine, dış deri sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Gelenekleşmiş olan T.C. (Türkiye Cumhuriyeti) ve T. (Türkçe) kısaltmalarının dışında büyük harflerle yapılan kısaltmalarda nokta kullanılmaz.

Günün atasözü/deyimi :
zaman kollamak
1. Bir işin sırasını beklemek. 2. Uygun bir fırsat beklemek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 04 Ocak 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
geğrek, -ği isim anatomi Kaburganın alt yanında bulunan boşluklardan her biri: "Kendi aralarında, bir hiç yüzünden, kıkır da kıkır gülerler. Gülmekten de geğrekleri ağrır." -Salâh Birsel.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
haymatlos Almanca heimatlos "hukuk Vatanı olmayan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca vatansız karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, haymatlos yerine, vatansız sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Türkçede kelime içinde iki ünlü arasındaki ünsüz, kendinden sonraki ünlüyle hece kurar: a-ra-ba, bi-çi-mi-ne.

Günün atasözü/deyimi :
ah yerde kalmaz
Kötülük cezasız kalmaz.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ-TÜRKÇENİN GÜNCEL SORUNLARI
Gönderen: Üçoklu Börü Kam - 04 Ocak 2013
TÜRKÇENİN GÜNCEL SORUNLARI

Ana dilimiz Türkçe, yeryüzünün en eski ve en geniş coğrafya parçasında konuşulan gelişmiş, zengin bir kültür, bilim ve sanat dilidir.
Türkçe en eski, en köklü dillerdendir diyoruz; çünkü bugünkü dillerin çoğu ortada yokken, hatta bugünkü bazı dillerin ataları sayılan diller bile ortada yokken Türkçe vardı.
Türkçe en geniş coğrafya parçasında konuşuluyor diyoruz; çünkü bugün artık Türk dili sadece Anadolu’da ve Balkanlarda değil, sadece Türkistan’da ve Sibirya’da değil; çalışmak amacıyla Avrupa’ya, Amerika’ya, Avustralya’ya giden vatandaşlarımız sayesinde dünyanın dört bucağında konuşuluyor.
Türkçenin lehçeleri dediğimiz çeşitli kolları Balkanlardan Uzak Doğuya kadar geniş coğrafyada yazı ve konuşma dili olarak kullanılıyor. Bütün bu kollara Türk dili ailesi adını veriyoruz.
Türkçe, bugün Türk dil ailesinin en fazla konuşucuya sahip kollarından biridir. Yaklaşık 70 milyon kişinin konuştuğu Türkiye Türkçesi, sadece Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde değil, diğer bölgelerde de konuşulan ve yazılan dillerdendir.
1980’lerin ortalarında UNESCO hazırladığı bir raporda Türkçenin konuşucu bakımından dünyanın beşinci büyük dili olduğunu açıklamıştı. Hiç kuşkusuz, bu raporu hazırlayanlar Türk dilinin bütün kollarını, yani dil ve lehçelerini, bir bütün olarak kabul ederek bu sonuca ulaşmışlardı. Kesin nüfus sayımı sonuçlarına dayanmasa da Türk dilinin çeşitli kollarını konuşan 200 milyonu aşkın insan bulunduğu sanılmaktadır. Ancak UNESCO, daha sonraki yıllarda hazırladığı raporlarda Türk dil ailesini bir bütün kabul etmeyerek, her Türk lehçesini  sıralamada ayrı ayrı değerlendirdi. Böylece Türk dilinin sıralamadaki yeri değişti. Bu durum gerçeği değiştiremez. Yaklaşık 12 milyon km2’lik bir alanda, Türk dilinin birbirine uzak veya yakın lehçeleri konuşulmakta, yazı dili olarak kullanılmaktadır. Bunlar içerisinde Türkiye Türkçesi, güncel birtakım sorunlarına karşılık; kültür, sanat, edebiyat ve bilim dilidir.
Herhangi bir dilde yazılmış bir romanın Türkçeye çevirisi yapılabiliyorsa, felsefe eserleri Türkçeye çevrilebiliyorsa, Türk yazarlarının eserleri yabancı dillere çevrilebiliyorsa; Türkçe bir kültür, sanat ve edebiyat dilidir. Bilim eserlerinin yazılabildiği, çevrilebildiği, yeni terimlerin türetilebildiği ve her aşamada öğretimin yapılabildiği Türkçe, bir bilim dilidir. Türkçenin bilim dili olmadığı, olamayacağı konusundaki sözler bir iddiadan öte gidemez.
Türkçe gelişmiş bir dildir diyoruz; çünkü Türkçenin söz varlığı bugün 75.000’e ulaştı.  Türk Dil Kurumunun 1945’te çıkardığı birinci baskı Türkçe Sözlük’te 20.000 civarında söz vardı. 1998’de çıkan Türkçe Sözlük’te ise 75.000 söz var.
Türkçe, kavramlar yönünden son derece zengindir:Akrabalık ilişkilerimize verdiğimiz önemin sonucu akrabalık ile ilgili sözler başka hiçbir dilde görülemeyecek kadar fazladır, zengindir.
Pek çok dilde bırakınız baldız, görümce, elti gibi sözlerin karşılıklarını, teyze ile halayı ayırt edecek sözler bile yoktur.
Renk adlarımız, renklerin en küçük ayrıntısına kadar tonlarını verecek şekilde zengindir: Yavru ağzı, gül kurusu, gök mavisi...
Peki bu zengin söz varlığından yararlanabiliyor muyuz ?
Yararlandığımız söylenemez...
Türkçe Sözlük’ün son baskısında madde başı olarak 75.000 söz var dedim. Ne yazık ki bu söz varlığından yeterince yararlanmıyoruz. Her toplumda gündelik hayatta kullanılan söz sayısı, o dilin genel söz varlığına göre düşüktür. Ancak, yapılan araştırmalara göre Türkiye’de bu oran çok daha düşük. Sokaktaki insanın söz varlığı elbette onun dünyasına göre olacaktır. Ama kitle iletişim araçlarının söz varlığı daha geniş olmalıdır. Birkaç yüz sözle, en fazla beş yüz altı yüz sözle, haber programları, hatta diziler çekiliyor.
Sözlük kullanma alışkanlığımız da tam olarak gelişmemiş. Sözlere kendimize göre anlamlar yükleyip kullanıyoruz. Bu durum, yalnızca yabancı kaynaklı sözleri değil, Türkçe kökenli sözleri de birbirine karıştırıp yanlış kullanmamıza yol açıyor. Söz gelişi gözaltına almak ile gözlem altına almak sözlerini yerli yerinde kullanılamıyor. Bu yanlışı kitle iletişim araçları yapınca, yanlış kullanış toplumda hızla yayılıyor. Sözleri yerli yerinde bilerek kullanmak gerekir, anlamı bilinmeyen sözler için mutlaka sözlüğe başvurulmalıdır. Bunun eğitimi ilkokuldan başlayarak yapılmalı. Zaten bu işin temeli de eğitimdir. Okullarımızda Türkçe eğitimi gözden geçirilmeli ve bilişim teknolojilerinden de yararlanılarak düzenlenmelidir. Bu konuda Millî Eğitim Bakanlığımıza büyük görevler düşmektedir.
Peki Türkçeyi doğru ve güzel olarak kullanıyor muyuz ?
Ne yazık ki bu soru için de evet diyemeyeceğim...
Türkçenin kullanımıyla ilgili olarak yaşanan sorunların başında söyleyiş bozuklukları geliyor. Türkçe kökenli sözlerde söyleyiş bozukluğu fazla görülmüyor, ama yabancı kaynaklı alıntı sözlerde söyleyiş bozukluğuna sık rastlıyoruz. Bu yanlışlardan kurtulmak için kullandığımız sözün doğru söyleyişini bilmemiz gerekir. Dilimizde karşılığı bulunan sözlerin Türkçesini kullanmak da bu yanlışlardan kurtulmamızı sağlar. Dilimizde karşılığı olmayan sözleri de kullanırken Türkçede kabul görmüş ve yaygınlaşmış şekilleriyle kullanmalıyız:  hâkem değil hakem; râkip değil rakip demeliyiz.  Bu yanlışları radyo televizyon sunucuları yapınca yanlışlar hızla yayılıyor.
Türk Dil Kurumunun yayımladığı Türkçe Sözlük’ün 1998 yılında yapılan 9. baskısında bu tür sözlerin söylenişi de verilmiştir. Uzun söylenmesi gereken ünlüler, ince söylenmesi gereken ünlüler belirtilmiştir. Radyo ve televizyon sunucularına, spikerlerine bu konuda büyük görev düşüyor. Sunucular ve spikerler, sözleri doğru biçimlerde söylerlerse, doğru biçimler toplumda daha hızlı olarak yayılır. Özel radyo ve televizyonların yayına başladığı ilk günlerdeki görüntü yavaş yavaş kayboluyor. Artık, spikerler ve sunucular daha özenli konuşuyorlar. Yanlışlardan kaçınıyorlar. Ancak, bu demek değildir ki kitle iletişim araçlarında Türkçe tamamen yanlışsız kullanılıyor. Türkçeyi doğru ve güzel kullanma konusunda duyarlı davrananlar çoğalmaya başladı. Önemli olan bu duyarlılığın, bu bilincin uyanmasıdır.
Günümüz Türkçesinin en önemli sorunu, yabancı dillerin, özellikle de İngilizcenin, Türkçeyi olumsuz olarak etkilemesi. İkinci Dünya Savaşı sonrası Amerikan ve İngiliz kültürleri bütün dünya dillerini etkilemeye başlamıştı. Türkiye’de İngilizce ile öğretime başlandığı 1950’lerde Anglo-Sakson kültürünün yoğun etkisi de kendisini hissettirir. İngilizce sadece Türkçeyi değil, başka dilleri de etkiliyordu. Fransızlar dillerini korumak amacıyla yasa bile çıkardılar. Yabancı dil öğrenme düşüncesi, zamanla yabancı dille öğretime dönüştü ve yaygınlaştı. Çocuklarımıza yabancı dil öğretelim. Hatta çocuklarımız bir değil birkaç yabancı dil bilsinler. Ama yabancı dille öğretim, yanlış bir yol. Yabancı dili yabancı dil dersinde öğretelim. Matematiği, fiziği, kimyayı gençlerimiz ana dillerinde Türkçe olarak öğrensin. İngiliz-Amerikan kültürünün etkisi sadece dilde değil, pek çok alanda kendisini gösterdi. Beslenme alışkanlıklarımızdan, giyime, müziğe kadar pek çok alanda bir etkilenme söz konusu. Ancak, en fazla dikkati çeken de dildeki etkilenme oluyor. Dilimizi olduğu kadar, diğer ulusal değerlerimizi de yaşatmak zorundayız.
Özenti ile dilimize yabancı sözlerin girişi de arttı. Türkçesi varken yabancı kaynaklı sözleri kullanmak özentiden başka bir şey değildir. Dilimizde karşılığı bulunmayan sözler için de karşılık türetmek gerekir. Türk Dil Kurumu öteden beri bu çalışmayı yürütüyor. Bugün kullandığımız pek çok sözü bu çalışmalara borçluyuz.
Yabancı dillerin etkisinin artması, Türkçenin söz varlığını, söz dizimi özelliklerini olumsuz yönde etkiliyor. Divan Oteli demek dururken Hotel Divan, Marmara Oteli demek dururken The Marmara demek, Türkçenin söz dizimi özelliklerini zorlamaktır. Son zamanlarda bir de çeviri yoluyla anlatım türü ortaya çıktı. Sözler Türkçe, ama  anlatım kalıbı yabancı kaynaklı... Doğru olmayan bu kullanışlar da yaygınlaşıyor: Çay içmek, kahve içmek yerine çay almak, kahve almak; özür dilerim yerine üzgünüm gibi kullanışlar bunlara sadece birkaç örnek. Türkçenin yapısına ve mantığına aykırı bu yanlışlardan kurtulmamız gerekiyor. Türkçemize son yıllarda Batı dillerinden, özellikle de İngilizceden, bir söz akını olduğu gerçektir. Sözlerin bir bölümü teknolojiyle birlikte geldi. Yeni bulu­nan ve yeni üretilen aletler, ülkemize gelirken adını da birlikte getirdi: air-conditioner, disket, faks, kamera, kompakt disk, monitör, printer, radyo, televizyon, tubeless, video, walkman… Dilimizin doğal gelişmesi içerisinde bu aletlerin çok az bir kısmına karşılık bulunabilmişti: buzdolabı, bilgisayar, derin dondurucu vb... Buna karşılık yabancı kaynaklı sözlerin dilimize girişi her geçen gün biraz daha artıyordu. Yeni bulunan ve üretilen aletlerin adları girmekle kalmadı, bu aletlerin çeşitli özellikleri, parçaları, kullanıcıları ile ilgili sözler de dilimize girmeye başladı, hatta bu sözlerden fiiller türetildi: air-conditoned araba, kaset,  diskjokey (kısaltılması de je olarak değil, İngilizcedeki biçimiyle söylendi: dicey), videojokey (ve je değil, vicey biçiminde söylendi), fakslamak, hardware, software, zapping, zaplamak, zoomlamak... Kısa bir süre içerisinde yabancı kaynaklı söz kullanmak bir özenti halini aldı. Günlük hayatta, çarşıda, pazarda, radyoda, televizyonda, basında, okulda, sporda kısacası her yerde yabancı kaynaklı sözler artık bilinçsizce kullanılır oldu.
Bu olumsuz duruma karşılık, daha önce söylediğim gibi toplumda Türkçe bilincini uyandırmak ve canlı tutmak zorundayız.
Dilimizin zenginleştirilmesi konusunda Türk Dil Kurumu geçmişte olduğu gibi bugün de üzerine düşen görevi yapacaktır. Dilimize girmekte olan yabancı kaynaklı sözlere karşılıklar bulunması, Türkçeyi geliştiren ve zenginleştiren çalışmalardan biridir. Kültürler arası ilişkiler dillerin birbirlerinden etkilenmesi gerçeğini ortaya çıkarmıştır.  Mesafelerin ortadan kalktığı toplumların birbirine yakınlaştığı çağımızda, bu etkilenme daha büyük boyutlarda olmaktadır. Bu kelimelere Türkçenin kaynaklarından yararlanılarak karşılıklar bulmak ve Türkçe kökenli sözleri kullanmak, bir yandan dilimizin gelişmesine katkıda bulunulurken diğer yandan da teknolojiden, bilimden, ana dilimiz aracılığıyla yararlanmamız sağlanmaktadır.
Türk Dil Kurumu olarak , Atatürk’ün “Ülkesini, yüksek istiklâlini korumasını bilen Türk milleti dilini de yabancı diller boyunduruğundan kurtarmalıdır.” sözünü kendimize ilke edinerek, dilimizi yabancı dillerin boyunduruğun­dan kurtarma mücadelesini veriyoruz. Türk Dil Kurumu olarak, öteden beri yabancı kaynaklı sözlere karşılıklar buluyor, bu karşılıkları Türk Dili der­gi­sin­de yayımlıyoruz. Bu karşılıklara birkaç örnek vermek istiyorum: Anchorman karşılığında ana haber sunucusu; arboretum karşılığında ağaç parkı; viyadük için köprü yol; eskort için koruma aracı; fac-similé için belgegeçer, onun kısaltılmış şekli olan faks için ise belgeç; reyting için değerlen­dir­me; rantiye için getirimci; avans karşılığında öndelik; boarding card için uçuş kartı vb...
Bu sözler kitap haline de getirilmiştir. Yabancı Kelimelere Karşılıklar adındaki kitabın birinci cildi 1995’te, ikinci cildi ise 1998’de yayımlandı. Bu kitapların yayımlanmasından sonra önerilen karşılıklarla birlikte yeni baskısı önümüzdeki ay içerisinde yapılacaktır. Ancak önemli olan, bu sözlerin kamuoyunca benimsenmesi, dilimizin söz varlığı içerisine girmesidir. Burada topluma, özellikle aydın kesime, sanatçılara, yazarlara düşen görevler var. Türk Dil Kurumunun yabancı kaynaklı sözlere bulduğu karşılıkları yazarlarımız sanatçılarımız, sunucularımız benimserse ve kullanırsa, bu sözler toplumda hızla yaygınlaşacaktır. Toplumun benimsediği bir söz artık dilin malı olmuş demektir.
Çalışmalarımız, terimlerin Türkçeleşmesini de içermektedir. Terimlerin Türkçeleştirilmesi demek, Türkçe terimlerle bilim yapmak anlamına gelir. Bu da bir bilim dili olan Türkçenin daha da gelişmesini güçlenmesini sağlayacaktır. Türk Dil Kurumu olarak mühendislik bilim dallarındaki terimlerin Türkçeleştirilmesi ve bütün mühendislik fakültelerinde ortak terimlerle öğretim yapılması konusunda Mühendislik Dekanları Konseyi ile işbirliği içerisinde çalışma yapmaya da başladık. Bu amaçla 26 Nisan 2002 günü Türk Dil Kurumunda düzenlediğimiz Mühendislik Terimleri Bilgi Şölenine üniversitelerimizden yüze yakın bilim adamı tartışmacı olarak katıldı. Bu toplantının sonucunda çalışma grupları oluşturuldu. Her bilim dalında bu tür çalışmalar yapılması, Türkçeyi bilim dili olarak daha da geliştirecektir.
Türkçedeki yabancı öğelerin artmasından, kitle iletişim araçlarında Türkçenin bozuk ve kulak tırmalayıcı bir biçimde kullanılmasından bizler de rahatsızız. Aslında aklı başında herkes, Türkçedeki bu yabancılaşmadan rahatsız.
Dildeki yabancılaşmanın bir başka boyutu, sizin de belirttiğiniz gibi işyerlerine yabancı adlar verilmesi. Bu eğilim ne yazık ki gittikçe yaygınlaştı ve sokaklarımızın, caddelerimizin görüntülerini bozdu. Sokaklarımız bize tanıdık gelmiyor artık... Büyük alışveriş merkezlerinin, büyük mağazaların yabancı adlar kullanmasından sonra mahalle bakkalının, mahalle kasabının da bu akıma kapılarak işyerine yabancı adlar vermesi, bana kendisini ördek sanarak göle dalan civciv masalını anımsattı. Rainbow Kasabı, Groseri Market, Coiffeur Angle gibi sizin de sokaklarımızda, caddelerimizde göreceğiniz yüzlerce ad, yabancılaşmanın, kendini inkârın örnekleridir. Bir kasabın dükkânına rainbow adını vermesi kadar gülünç, gülünç olduğu kadar da düşündürücü, kahredici başka bir şey yoktur. Bunlar yabancı firmaların temsilciliğini yapanlar, bayii olanlar değildir. Ancak, bu akımın özellikle yabancı firmaların temsilcilikleriyle başladığını da belirtmem gerekir. Son zamanlarda Türkçe veya Türkçeleşmiş adlar işyerlerinde kullanılırken gelenekleşmiş Türk imlâsı yerine yabancı imlâsıyla yazma eğilimi dikkat çekiyor: Efendy, Hotel Taxim, Eskidji, Laila, Wishne Bar, Neshe, Eskidji, Kitapchi,  Yemish, Kebabchi, Derichi... gibi işyeri adları, Osmanlı devletinin son günlerindeki işgal dönemi İstanbul’unu anımsatıyor. Böyle bir şey olabilir mi ? Bunları hangi düşünce ile yapıyorlar anlamak mümkün değil. Bu, Türkçeyi bir İngiliz gibi, bir Amerikalı gibi yazmaktan başka  bir şey değildir. Alfabemizdeki Ş, Ç harflerini bizzat Atatürk’ün başkanlığını yaptığı bir kurul belirlemiştir. Bu iş yerleri Atatürk'ün Yazı Devrimine ve 1353 sayılı alfabe yasasına aykırı hareket etmektedirler. Atatürk’ün Yazı Devrimine saygısızlık olarak adlandırılması gereken bu davranışı yapanlar uyarılmalıdır. Ülkemizin mağazalarının, kuruluşlarının adlarının Türkçe olması ve Türk alfabesiyle yazılması esas olmalıdır.
Bunları önlemenin yolu, öncelikle toplumda Türkçe bilincinin uyandırılmasından geçmektedir. Ancak, özellikle  işyeri adlarındaki yabancılaşma karşısında yerel yönetimler etkili olabilir. İşyeri açılışı için ruhsat başvurusu sırasında, işyerine yabancı ad vermek isteyenlere belediyeler izin vermeyebilir. Türk Dil Kurumu olarak, bu konuda daha kalıcı ve etkili bir yasal düzenleme için girişimde de bulunduk.
Dilin söz varlığının zenginleştirilmesi, bütün bilim dallarında öğrenim ve araştırmanın sürdürülmesi için dile terimlerin kazandırılması, dildeki gereksiz yabancı öğelerin ayıklanması gereklidir. Bunlar yapıldığında dilde iyileştirme, daha doğru bir söyleyişle, gelişme, zenginleşme yaşanır.
Bilimde, teknolojide yaşanan gelişmeler dile de yansır. Yeni kavramlara, yeni ürünlere dilimizin kaynaklarından yararlanarak karşılık bulmamız gerekir. Türkçe söz köklerinden işlek eklerle yapılan yeni türetmelerle dilin söz varlığı zenginleştirildiği gibi, aynı yolla dile kazandırılacak terimlerle Türkçenin bilim dili olarak gelişmesine katkıda bulunmuş olacağız. Bu yapılmadığı taktirde yabancı sözler, yabancı terimler dile girer. Dildeki gereksiz yabancı öğelerin ayıklanması da gereklidir. Birer özenti alıntısı niteliğinde olan show, konsensus, transformasyon, efor gibi sözler Türkçede karşılıkları olmasına rağmen kullanılmaktadır. Öncelikle bu özenti alıntılarının ayıklanması gerekir. Geçmişte de Türkçeye Arapçadan, Farsçadan özenti alıntıları girmişti: Türkçede güneş varken Arapçadan şems, Farsçadan hurşid, afitab sözlerinin girmesi gibi. Üstelik bazı alıntı sözler, dildeki birkaç sözün yerine kullanılmakta, dilde yoksullaşmaya yol açılmaktadır. Türkçede değişim, dönüşüm, kabuk değiştirme gibi ince anlam özelliklerine sahip sözlerimiz varken bunların yerine kullanılan tranformasyon dilde yabancılaşmanın yanı sıra söz varlığında yoksullaşmaya da yol açıyor. Üstelik bu sözü kimileri transformeyşın, kimileri de transformasyon diye söyleyerek ayrılıklar da yaratıyorlar.             
Türkçenin şu andaki en önemli sorunu, dildeki yabancı öğelerin artmasıdır. Her dilde yabancı kökenli söz vardır. Hiçbir dil saf değildir. Türkçe de pek çok dile söz vermiş, pek çok dilden söz almıştır. Türkçenin İngilizceye verdiği sözler de vardır. Bunlardan en ilgi çekici olanı son zamanlarda dilimize giren kiosk’tur. Bu söz Türkçeden İngilizceye geçen köşk sözüdür. İngilizcede kiosk biçimine dönüşmüş ve bizim sözümüz bu defa farklı bir anlamda karşımıza çıkmıştır. Dildeki yabancı sözlerin bir ölçüsü olmalıdır. Bu ölçü dilin kimliğini bozacak derecede olmamalıdır. Dil gerek duyduğu sözleri, karşılık bulunmaması durumunda yabancı dillerden aynen veya ses değişikliğine uğratarak alır.
En kötüsü dilin söz dizimi özelliklerinin yabancılaşması, yabancı eklerin dile girmesi, dilin mantığına aykırı kullanışların yaygınlaşmasıdır. Türkçede çokluk eki +lar, +ler varken, İngilizcedeki çokluk eki ’s’nin kullanılması, Türkçede +nın, +nin eki varken İngilizcedeki ’s ekinin kullanılması, üzerinde dikkatle durulması gereken konudur. İnternette gördüğüm bir ağ sayfasının adresinde ‘okuls’ sözü vardı. Sayfanın hazırlayıcısına bu sözdeki s’nin anlamını sorduğumda bana verdiği yanıtta, sözün okullar anlamına geldiğini ve İngilizcedeki çokluk ekini ilgi çeksin diye kullandıklarını söylüyordu. Türkçede ‘article’ olmamasına rağmen, bir otelin adında ‘the’ biçimini kullanması dile yabancı sözlerin girmesinden daha tehlikelidir. Bunlar dilde olmayan, dilin yapısına uymayan biçimlerin dile sokulmasıdır. Bu, kan grubu B olan bir kişiye A grubundan kan vermek gibi bir şeydir.
Dilimizi bekleyen tehlikeye gelince... Üçüncü binyılın henüz başlarındayız... İnsanlığı yeni binyılda nelerin beklediği, geleceğin dünyasının nasıl olacağı, bilimde hangi noktalara ulaşılacağı gibi çeşitli konularda bilim adamları öngörülerde bulunuyorlar. Bu öngörülerden biri de yeryüzündeki dillerle ilgili. Yeni binyılın daha ilk yüzyılı sona ermeden yeryüzündeki pek çok dilin yok olacağı öngörüsünde bulunuluyor. Ürpertici bir öngörü... Bir dilin yok olması demek, bir kültürün, dahası bir ulusun yok olması demektir. Dilini kaybeden bir ulusun bireylerinde genlerin birkaç kuşak daha yaşayacağı, ulusların biyolojik olarak varlıklarını sürdürebileceği ileri sürülebilir. Ulusu oluşturan en önemli öğe dil olduğuna göre dili yeryüzünden silinmiş bir ulusun varlığının da silinmiş olacağı bir gerçektir. Geçmişte bu durumun örnekleri vardır. Ancak, Türkçe için böyle bir tehlike söz konusu değildir. Türk ulusu diline sahip çıktıktan sonra, karamsar olmamak gerekir. Bu bilinç uyandıktan sonra Türkçemizin geleceği konusunda endişeye yer yoktur. Üçüncü binyılda Türkçemizi aydınlık günlerin beklediğine inanıyorum.
Ülkemizde Türkçe ile ilgili tek resmî kurum Türk Dil Kurumudur. İmlâ kılavuzları, sözlükler, dil bilgisi kitapları hazırlama görevi yasa ile Türk Dil Kurumuna verilmiştir. Ancak, bu işi yapan bir kurum var diyerek herkesin bir kenara çekilmesi, Türkçenin katledilmesine seyirci kalması mümkün değildir. Türkçe hepimizin en kutsal varlığıdır. Türkçe bizim kimliğimizdir, adımızdır, soyadımızdır, Türkümüzdür, şarkımızdır, sevgimizdir. Şairin dediği gibi Türkçe, ses bayrağımızdır. Bayrağımızı koruduğumuz gibi dilimizi de korumalıyız. Biz bu dilimizi atalarımızdan miras aldığımız kadar, gelecek kuşaklardan da ödünç aldık. Ele ele verelim, dilimize sahip çıkalım. Gelecek kuşaklara Türk’e yakışır bir Türkçe bırakalım.

Prof. Dr. Şükrü Halûk Akalın
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 05 Ocak 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
acil servis isim Sağlık kuruluşlarında acilen bakılması gereken hastaların ilk bakımlarının yapıldığı yer.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
hilozoizm Fransızca hylozoïsme "felsefe Evrenin temeli olarak düşünülen maddenin canlı olduğunu savunan öğreti." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca canlı özdekçilik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, hilozoizm yerine, canlı özdekçilik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sonunda nokta bulunan kısaltmalarla üs işaretli kısaltmalara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz: vb.leri, Alm.dan, İng.yi; cm³e (santimetreküpe), m²ye (metrekareye), 64ten (altı üssü dörtten) vb.

Günün atasözü/deyimi :
çulu düzmek (düzeltmek)
1. Giyimi kuşamı yenilemek. 2. Maddi durumu iyileşmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 06 Ocak 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ağaç mantarı isim bitki bilimi Ağaçta biten bazitli mantar (Collybia velutipes).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
hol İngilizce hall "Evlerde oda kapılarının açıldığı genişçe yer." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sofa karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, hol yerine, sofa sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
mı / mi eki -ınca / -ince anlamında zarf-fiil işleviyle kullanıldığında sonuna soru işareti konulmaz: Akşam oldu mu sürüler döner. Hava karardı mı eve gideriz.

Günün atasözü/deyimi :
davaya bakmak
Açılan davayı incelemek, araştırmak ve sonuçlandırmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Ocak 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
aritmetik, -ği Fransızca isim matematik 1. Matematiğin, konusu sayılar, bunların özellikleri ve işlemler olan kolu. 2. sıfat Matematikle ilgili.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
hümanist Fransızca humaniste "felsefe İnsancılık yanlısı olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca insancıl karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, hümanist yerine, insancıl sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İçinde yan yana iki veya daha fazla ünsüz bulunan Batı kökenli alıntılar, ünsüzlerin arasına ünlü konulmadan yazılır: apartman, gangster, telgraf.

Günün atasözü/deyimi :
(birine göre) hava hoş
"Bir şeyin olmasıyla olmaması arasında fark yok" anlamında kullanılan bir söz.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Ocak 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
aş isim Yemek.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
idealizm Fransızca idéalisme "Bir ülküyle belirlenmiş olan, bu ülküye çıkar gütmeden bağlı kalan yaşama biçimi ve dünya görüşü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ülkücülük karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, idealizm yerine, ülkücülük sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Renk sözü veya renklerden birinin adıyla kurulmuş isim tamlaması yapısındaki renk adları ayrı yazılır: duman rengi, saman rengi; ateş kırmızısı, çivit mavisi, safra yeşili, süt kırı.

Günün atasözü/deyimi :
protesto çekmek
Protesto yollamak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Ocak 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bahtiyar Farsça sıfat Mutlu: "Tam otuz iki sene, müreffeh, bahtiyar bir hayat sürdüm." -Refik Halit Karay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
metroseksüel İngilizce metrosexual "Görünüşe, giyimine kuşamına özen gösteren erkek." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca bakımlı erkek karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, metroseksüel yerine, bakımlı erkek  sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Farsça kurala göre oluşturulan tamlamalar bitişik yazılır: gayrimenkul, gayrimeşru, hüsnükuruntu, suikast.

Günün atasözü/deyimi :
acıkan ne yemez, acıyan ne demez
Geçim sıkıntısı içinde bulunan kişi geçinebilmek için her yolu dener, her işi yapar, canı yanan kişi de sonunu düşünmeden ağzına geleni söyler.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Ocak 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
benek, -ği isim 1. Herhangi bir şey üzerindeki ufak leke, nokta, puan: "Burunlar koyu renkte beneklerle kaplıdır." -Salâh Birsel. 2. gök bilimi Güneş lekeleri yöresinde görülen, parlak taneciklerden ve parlak damarlardan oluşmuş bölüm, fakül.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
periton Fransızca péritone "anatomi Karın boşluğunun içini, bu boşluğun içinde bulunan bağırsakları, öbür organları kaplayan ve tutan zar." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca karın zarı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, periton yerine, karın zarı  sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar: Kurtuluş Savaşı, Cilalı Taş Devri, İlk Çağ, Servetifünun Dönemi, Tanzimat Dönemi.

Günün atasözü/deyimi :
yatan ölmez, yeten ölür
Hasta olan eceli gelmemişse ölmez; sapasağlam biri de eceli gelmişse sağlıklıyken ölüverir.
Atasözü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Ocak 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bilgileşim isim Kuruluşlar, şirketler arasında bilgi satma, bilsat.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
peripatetizm Fransızca péripatétisme "felsefe Yunan filozoflarından derslerini öğrencileriyle birlikte gezinerek veren Aristoteles'in felsefesi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca Aristotelesçilik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, peripatetizm yerine, Aristotelesçilik  sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Düşünce, hayat tarzı, politika vb. anlamlar bildirdiğinde "doğu" ve "batı" sözlerinin ilk harfleri büyük yazılır: Batı medeniyeti, Doğu mistisizmi.

Günün atasözü/deyimi :
karşılıkta bulunmak
Cevap vermek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Ocak 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
deruni Farsça sıfat 1. İçle ilgili, içten: "Seven insanda fiziki güzelliklerin deruni taraflarını gören gözler olurmuş." -Sait Faik Abasıyanık. 2. felsefe Bir şeyin aslında veya gerçeğinde olan, ilinekle ilgili olmayıp özde bulunan, özünlü, zatî, dışınlı karşıtı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
randıman Fransızca rendement "Çalıştırılan, işletilen, bakılan bir şeyin verdiği sonuç veya bu sonucun niceliği." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca verim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, randıman yerine, verim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Romen rakamları ancak yüzyıllarda, hükümdar adlarında, tarihlerdeki ayların yazılışında, kitapların ve dergilerin cilt sayılarında, kitapların asıl bölümlerinden önceki sayfaların numaralandırılmasında, maddelerin sıralandırılmasında kullanılabilir: XX. yüzyıl, III. Selim, XIV. Louis, 1.XI.1928, I. Cilt, I)... II) ...

Günün atasözü/deyimi :
kanat çırpmak
1. Uçmak. 2. Kanatlarını hareket ettirmek. 3. mecaz Yeni bir başlangıç yapmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Ocak 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
jale Farsça isim Gece yağan ve yapraklara konan ince nem, çiğ, kırağı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
radyometre Fransızca radiomètre "fizik Işınların enerjiye dönüşmesini gösteren araç." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ışınölçer karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, radyometre yerine, ışınölçer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için noktalı virgül kullanılır: Sevinçten, heyecandan içim içime sığmıyor; bağırmak, kahkahalar atmak, ağlamak istiyorum.

Günün atasözü/deyimi :
(gemi) baş tutamamak
Rüzgâr, fırtına yüzünden, yapılışındaki veya yükselişindeki bir bozukluk sebebiyle gemi dümene uymamak, rotadan çıkmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Ocak 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kıvrak, -ğı isim 1. halk ağzında İnce tülbent veya ipekli baş örtüsü. 2. halk ağzında Yerli dokuması kara bezden yapılmış köylü kadın yeldirmesi. 3. sıfat Canlı, hareketli, atik: "Lastik ayakkabılarının üstünde kıvrak ve çevikti." -Haldun Taner. 4. sıfat Akıcı, işlek: Kıvrak bir zekâsı var. Kıvrak bir anlatım. 5. sıfat halk ağzında Aceleci. 6. sıfat halk ağzında Güzel, şık, yakışıklı.
 
Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
raket Fransızca raquette "spor Masa tenisi, tenis vb. oyunlarda topa vurmak için kullanılan, oval tahta bir kasnağa gerilmiş bir ağla veya lastikle kaplanmış saplı araç." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca vuraç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, raket yerine, vuraç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Cümlede da / de bağlacından sonra virgül konmaz: İmlamız lisanımız düzelince, lisanımız da kafamız düzelince düzelecek, çünkü o da ancak onlar kadar bozuktur, fazla değil! (Yahya Kemal Beyatlı)

Günün atasözü/deyimi :
su gibi terlemek
Çok terlemek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 15 Ocak 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mutat Arapça sıfat Alışılmış, alışılan: "Halk onu okuyor ve seviyor, polis ve mürteci çevreler ise ona kin besliyor ve mutat vasıtalarla tasfiye etmeye çalışıyorlardı."
 
Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kotasyon Fransızca cotation "Bir malın veya hisse senedinin borsadaki değeri." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca geçer değer karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kotasyon yerine, geçer değer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için eğik çizgi kullanılır: 18/11/1969, 15/IX/1994 vb.

Günün atasözü/deyimi :
karaya düşmek
Deniz içinde bulunan bir şey akıntı veya dalga ile kıyıya atılmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 16 Ocak 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
müşavir Arapça isim Bilgi ve düşüncesi alınmak için kendisine danışılan görevli kimse, danışman.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kontraksiyon Fransızca contraction "dil bilimi Birleşik kelimelerin oluşturulmasında iki ayrı hecedeki ünlünün tek hecede toplanması." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca büzüşme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kontraksiyon yerine, büzüşme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ayraç içinde ayraç kullanılması gereken durumlarda yay ayraçtan önce köşeli ayraç kullanılır: Halikarnas Balıkçısı [Cevat Şakir Kabaağaçlı (1886-1973)] en güzel eserlerini Bodrum'da yazmıştır.

Günün atasözü/deyimi :
zevkine bakmak
Yalnız kendi eğlencesini düşünmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 17 Ocak 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
noter Fransızca isim hukuk 1. Çeşitli belge ve işlemlere geçerlik kazandırmak ve yasanın öngördüğü diğer görevleri yerine getirmekle yükümlü, belli nitelikleri ve kendine özgü bir hukuk statüsü olan kamu görevlisi, kâtibiadil: "Notere işi düşen insanlara yardım etmeyi pek güzel bilirdi." -Memduh Şevket Esendal. 2. Bu görevlinin çalıştığı yer, noterlik.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kortej Fransızca cortège "Bayram, cenaze vb. törenlerde sıralı olarak giden insan topluluğu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca alay karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kortej yerine, alay sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bazı ölçü birimlerinin Türkçede yazılışları farklı da olsa bunların uluslararası kısaltmaları kullanılır: cm (santimetre), g (gram), l (litre).

Günün atasözü/deyimi :
acele işe şeytan karışır
Düşünüp taşınmadan ivedi olarak yapılan işten iyi sonuç alınamaz.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 18 Ocak 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
opus Fransızca isim müzik Bestecinin, besteleniş sırasına göre numaralanmış müzik eseri.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
eklektik Fransızca éclectique "felsefe Seçmecilik yanlısı olan (filozof, görüş vb.)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca seçmeci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, eklektik yerine, seçmeci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kelime içinde yan yana gelen iki ünsüzden ilki kendinden önceki ünlüyle, ikincisi kendinden sonraki ünlüyle hece kurar: al-dı, bir-lik, sev-mek.

Günün atasözü/deyimi :
gözleri velfecri okumak
Kurnazlığı gözlerinden belli olmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 19 Ocak 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
overlok, -ğu İngilizce isim Kumaş, halı, kilim vb.nin kenarına makine ile yapılan sıkı, zikzaklı dikiş.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
bariyer Fransızca barrière "Bir şeyin gerçekleşmesini önleyen sebep." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca engel karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, bariyer yerine, engel sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Unvanlardan sonra gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz: Cumhurbaşkanınca, Başbakanca, TÜBİTAK Başkanına göre vb.

Günün atasözü/deyimi :
sefer tası gibi
Her katında birer odası olan (yüksek ev).
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Ocak 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
öküzgözü (I) isim bitki bilimi Birleşikgillerden, sarı renkte, papatyayı andırır bir çiçek ve onun bitkisi, sığırgözü, mastı çiçeği, arnika (Arnica montana).
(II) isim bitki bilimi Kaliteli, kendine özgü kokusu olan şarap üretilen, orta kalın kabuklu, siyah renkli bir tür üzüm.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
baz Fransızca base "En önemli, belli başlı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca temel karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, baz yerine, temel sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden hemen sonra yay ayraç içinde ünlem işareti kullanılır: Adam, akıllı (!) olduğunu söylüyor.

Günün atasözü/deyimi :
sorun çıkarmak
Üzüntü verecek veya içinden güç çıkılır bir durum yaratmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Ocak 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
öneri isim 1. Bir sorunu çözmek üzere öne sürülen görüş, düşünce, teklif. 2. İncelenmek için ileri sürülen şey, teklif. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kalibrasyon Fransızca calibration "Bir ölçü aletinin veya ölçme sisteminin gösterdiği değerler ile ölçülenin bilinen değerleri arasındaki ilişkiyi belli koşullar altında inceleme işlemi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ölçümleme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kalibrasyon yerine, ölçümleme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Uzak Doğu dillerindeki (Çince, Japonca, Korece vb.) özel adlar Türkçede yerleşmiş biçimlerine göre yazılır: Konfüçyüs, Kanton, Pekin, Şangay, Tokyo, Hiroşima, Nagazaki, Osaka, Kyoto.

Günün atasözü/deyimi :
Allah ne verdiyse
"Yiyecek olarak evde ne varsa" anlamında kullanılan bir söz.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 22 Ocak 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
parkur Fransızca isim 1. Binicilik, bisiklet, atletizm, yürüyüş vb. sporların yapıldığı özel yol. 2. Gezi ve yürüyüş yapılan özel yol. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kamuflaj Fransızca camouflage "Gizlemek işi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca gizleme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kamuflaj yerine, gizleme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Etmek, edilmek, eylemek, kılmak, kılınmak, olmak, olunmak yardımcı fiilleriyle kurulan birleşik fiiller, ilk kelimelerinde herhangi bir ses düşmesi veya türemesi olmadığında ayrı yazılır: arz etmek, azat etmek, söz edilmek, asker eylemek, gerekli kılmak, namazı kılınmak, kul olmak, tebliğ olunmak.

Günün atasözü/deyimi :
önüne geleni kapar, ardına geleni teper
Arsız, huysuz, geçimsiz kimseler için kullanılan bir söz.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 23 Ocak 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
raşitizm Fransızca isim tıp Özellikle süt çocuklarında D vitamini eksikliği ile kalsiyum, fosfor eksikliğinden veya dengesizliğinden ileri gelen, biçim bozukluğuna sebep olan kemik hastalığı. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
metafizik Fransızca métaphysique "felsefe Duyularımızla algılayamadığımız varlıkların sebeplerini ve temellerini araştıran felsefe." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca doğa ötesi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, metafizik yerine, doğa ötesi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Biraz, birkaç, birkaçı, birtakım, birçok, birçoğu, hiçbir, hiçbiri, herhangi sözleri gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
ekmek elden su gölden
"kendisi çalışmayıp başkasının kazancıyla geçinme durumu" anlamında kullanılan bir söz.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 24 Ocak 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
saz benizli sıfat Solgun yüzlü: "Nasıl da incecik, saz benizli, hırçın ve fettan bir kızdı." -Refik Halit Karay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ozonometre Fransızca ozonomètre "kimya Atmosferdeki ozon niceliğini tespit etmeye yarayan alet." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ozonölçer karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ozonometre yerine, ozonölçer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Müzikte kullanılan makam adları bitişik yazılır: acembuselik, hisarbuselik, muhayyerkürdi.

Günün atasözü/deyimi :
her horoz kendi çöplüğünde öter
Herkes ancak kendi çevresinde bir değer taşır ve sözünü orada geçirebilir.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 25 Ocak 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
siperlik, -ği isim 1. Güneş ve yağmurun etkisinden korumak amacıyla şapka, kapı, lamba vb. şeylere yapılan koruyucu engel, siper, güneşlik: "Alanın elektrik lambalarının siperlikleri önünde pırıl pırıl, iri taneler hâlinde geçen yağmurun hızı daha iyi belli oluyordu." -Necati Cumalı. 2. Siper olma özelliği bulunan yer. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
agnostisizm Fransızca agnosticisme "felsefe Tanrı'nın ve evrenin nereden türediğinin bilinmediğini ve bilinemeyeceğini ileri süren öğreti." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca bilinemezcilik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, agnostisizm yerine, bilinemezcilik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ara yönleri belirten kelimeler bitişik yazılır: güneybatı, güneydoğu, kuzeybatı, kuzeydoğu.

Günün atasözü/deyimi :
fazla mal göz çıkarmaz
Ne kadar ve ne türden mal olursa olsun malın fazlası elden çıkarılmamalıdır çünkü mutlaka bir gün gelir lazım olur.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 26 Ocak 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sufle Fransızca isim 1. tiyatro Sahnedeki oyunculara, izleyicilere duyurmadan unutulmuş bir sözü veya cümleyi hatırlatma. 2. Un, şeker, yumurta vb. maddelerin muhallebi kıvamına gelinceye kadar çırpılıp pişirilmesiyle yapılan bir tür tatlı. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
referandum Fransızca référendum "hukuk Halkın türlü siyasi ve toplumsal sorunlar karşısında olumlu veya olumsuz görüşünü belirlemek için başvurulan oylama." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca halk oylaması karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, referandum yerine, halk oylaması sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar büyük harfle başlar: Tanrı, Allah, Cebrail, Zeus, Osiris, Kibele. Ancak bunlardan bazıları özel ad olarak kullanılmadığında küçük harfle başlar: Eski Yunan tanrıları.

Günün atasözü/deyimi :
(bir şeyin) başına geçmek
1. Görevi altında bulundurmak. 2. Bir işin yönetimini ele almak. 3. Bir işi yapmaya başlamak. 4. Bir şeyin etrafında toplanmak, yer almak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 27 Ocak 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şartname Arapça+Farsça isim ticaret Satın alma, satma, yaptırma, kiralama vb. işleri gerçekleştirmek isteyen tarafın düzenlediği, her iki tarafın da uymayı üstlendikleri şartların tespit edildiği resmî belge.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
redüksiyon Fransızca reduction "kimya İndirgemek işi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca indirgeme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, redüksiyon yerine, indirgeme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sıra sayıları yazıyla ve rakamla gösterilebilir. Rakamla gösterilmesi durumunda rakamdan sonra ya nokta konur veya kesme işareti konularak derece gösteren ek yazılır: 15., 56., XX.; 5'inci, 6'ncı.

Günün atasözü/deyimi :
tezkeresini eline vermek
İşine son vermek, kovmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: YALNIZKURTKARAGÜLLE - 28 Ocak 2013
Sayın Çağrıbey;

araya girdim özürlerimle,

emeğinize ve hizmetinize teşekkürlerimle...


(https://www.hunturk.net/forum/rsm/4769-397388101513774597587241377821909n-1359368747.jpg)

TTK.

Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 28 Ocak 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tahrirat Arapça isim Resmî bir dairece yazılan yazılar ve mektuplar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
semptom Fransızca symptôme "tıp Vücuttaki işlevsel bir bozukluğun veya hastalığın belirlenmesine yarayan işaret." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca belirti karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, semptom yerine, belirti sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"İle" bağlacı, ünlüyle biten kelimelere eklendiğinde başındaki i ünlüsü y'ye dönüşür ve büyük ünlü uyumuna uyar: arkadaşı-y-la (arkadaşı ile), çevre-y-le (çevre ile), sürü-y-le (sürü ile), yapı-y-la (yapı ile).

Günün atasözü/deyimi :
zıp zıp zıplamak
Çok sevinmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Ocak 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zoka Rumca isim Büyük balıkları tutmakta kullanılan, küçük balık biçiminde, ucu iğneli kurşun parçası.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
septisizm Fransızca scepticisme "felsefe Özellikle doğa ötesi konularda olumlu veya olumsuz yargıda bulunmaktan çekinme temeline dayanan öğreti." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kuşkuculuk karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, septisizm yerine, kuşkuculuk sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yuvar ve küre sözleriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: göz yuvarı, yer yuvarı; hava küre, ışık küre, yarı küre.

Günün atasözü/deyimi :
hesap görmek
Alacakla vereceği karşılaştırıp ödeşmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Ocak 2013
Sayın Çağrıbey;

araya girdim özürlerimle,

emeğinize ve hizmetinize teşekkürlerimle...


TTK.

Ben teşekkür ederim Sayın Başkan.

Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Saygılarımla.
Çağrıbey

Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 30 Ocak 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tedavül Arapça isim ekonomi Alışveriş ve hizmet karşılığının ödenmesini sağlamak üzere paranın el değiştirmesi, dolaşım, dolanım, sirkülasyon.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sitoloji Fransızca cytologie "Biyolojinin, hücrenin yapısı, görevi, çoğalması ve hayatıyla ilgili dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca hücre bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sitoloji yerine, hücre bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Çiçek dışında anlamlar taşıyan ayçiçeği (bitki), baklaçiçeği (renk), balçiçeği (ağaççık), narçiçeği (renk), suçiçeği (hastalık); ot dışında anlamlar taşıyan adamotu (bitki), ağızotu (barut), dilotu (dilotu yemek: çok konuşmak), sıçanotu (arsenik); ses düşmesine uğramış olan çöreotu ve yazımları gelenekleşmiş olan semizotu, dereotu bitişik yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
zam görmek
1. Fiyatı artmak. 2. Ücreti artmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 31 Ocak 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 31/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dedantör Fransızca isim Ocak, fırın, soba vb. araçlarda kullanılan likit gazın akışını düzenleyen aygıt.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sirrus Latince "meteoroloji İnce, tüy gibi saçaklı görünüşü olan buz parçalarından oluşmuş beyaz bulut." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca saçak bulut karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sirrus yerine, saçak bulut sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Somut olarak yer belirten alt ve üst sözleriyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır: deri altı, su altı, toprak altı, yer altı (yüzey); arka üstü, böbrek üstü bezi, tepe üstü (en yüksek nokta).

Günün atasözü/deyimi :
galeyana getirmek
Coşturmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 01 Şubat 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tadat, -dı Arapça isim 1. Sayma. 2. Sayım. 3. askerlik Sayarak yoklama yapma.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
stoper İngilizce stopper "spor Futbolda savunmanın önünde görev yapan ve topu kesip dağıtan oyuncu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kesici karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, stoper yerine, kesici sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Türkçe kökenli kelimelerde bugün uzun ünlü yoktur. Uzun ünlü, Arapça ve Farsçadan Türkçeye giren kelimelerde görülür: adalet (ada:let), beraber (bera:ber), ifade (ifa:de), kaide (ka:ide), numune (numu:ne), sade (sa:de), şair (şa:ir). Bu uzun ünlüler yazıda herhangi bir işaretle gösterilmez.

Günün atasözü/deyimi :
tan tuna gitmek
Öldürülmek veya başı belaya uğramak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 02 Şubat 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cicoz isim 1. Cam veya toprak bilyelerle oynanan bir çocuk oyunu. 2. Bu oyundaki bilyelerin her biri. 3. ünlem argo "Yok" anlamında kullanılan bir söz: Bende para cicoz! 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
histolog Fransızca histologue "Doku bilimiyle uğraşan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca doku bilimci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, histolog yerine, doku bilimci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan da, de ayrı yazılır: Kızı da geldi gelini de.

Günün atasözü/deyimi :
alaca düşmek
Meyve olgunlaşmaya başlamak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Şubat 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yemeni Arapça isim 1. Kalıpla basılıp elle boyanan, kadınların başlarına bağladıkları tülbent: "Genç güzel aşçı kadının dört örgülü uzun saçları siyah bir yemeni ile örtülüydü." -Aka Gündüz. 2. Bir tür hafif ve kaba ayakkabı: "Hacı, ayağından yemenisini çıkardı, arabadan uzattı." -Mahmut Şevket Esendal. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kümülasyon Fransızca cumulation "Yığılma, biriktirme, toplanma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kümelenme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kümülasyon yerine, kümelenme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Heceleri göstermek için kısa çizgi kullanılır: a-raş-tır-ma, bi-le-zik, du-ruş-ma, ku-yum-cu-luk, ya-zar-lık.

Günün atasözü/deyimi :
yer öpmek
Bir büyüğün önüne eğilmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 04 Şubat 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mahlep, -bi Arapça isim bitki bilimi 1. Gülgillerden, 6-10 metre yüksekliğinde bir ağaç, kokulu kiraz, İdris ağacı (Prunus mahaleb). 2. Bu ağacın bahar olarak kullanılan, nohut büyüklüğündeki yemişi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
laktoz Fransızca lactose "kimya Sütte bulunan, sütün buharlaşmasıyla kristal durumunda toplanan şeker, süt şekeri." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca süt şekeri karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, laktoz yerine, süt şekeri sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tırnak içindeki alıntının sonunda bulunan işaret (nokta, soru işareti, ünlem işareti vb.) tırnak içinde kalır: "İzmir üzerine dünyada bir şehir daha yoktur!" diyorlar. (Yahya Kemal Beyatlı)

Günün atasözü/deyimi :
posta yapmak
Bir yere gidip gelmek, sefer yapmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 05 Şubat 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kiplik, -ği isim felsefe Önermelerin yalın, belkili veya mecburi olma nitelikleri: Ruhun ölümsüz olması ihtimali vardır önermesinin kipliği belkilidir.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
alegorik Fransızca allégorique "edebiyat Alegori ile ilgili." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yerinel karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, alegorik yerine, yerinel sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bir yazıdaki maddelerin sıralanmasında veya bir çizelgede alt alta gelen aynı sözlerin, söz gruplarının ve sayıların tekrar yazılmasını önlemek için denden işareti kullanılır.

Günün atasözü/deyimi :
tek elden
Bir yerin veya bir merkezin kumanda ve yönetimi altında olarak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 06 Şubat 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mübalağa Arapça isim (l ince okunur) Bir şeyi, bir olayı olduğundan büyük veya çok gösterme, abartı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
paralelizm Fransızca parallélisme "felsefe Kişide, ruhsal ve bedensel olaylar arasında koşutluk bulunduğunu ileri süren öğreti." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca koşutçuluk karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, paralelizm yerine, koşutçuluk sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için kullanılan ünlem işareti yay ayraç içine alınır.

Günün atasözü/deyimi :
(birinin) gözü önünde
Yanında, yakınında.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 07 Şubat 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
göbelek, -ği isim halk ağzında Rengi siyah beyaz veya bej beyaz olan, kurutulabilen, yenebilen bir tür şapkalı mantar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sekülarist İngilizce secularist " felsefe Dünyacılık yanlısı kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dünyacı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sekülarist yerine, dünyacı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Başbakanlık, Rektörlük vb. sözlere ünlüyle başlayan bir ek getirildiğinde Başbakanlığa, Rektörlüğe vb. biçiminde yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
yerlerde sürünmek
Çok perişan, acınacak bir durumda bulunmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 08 Şubat 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
meftun Arapça sıfat Tutkun, gönül vermiş, vurgun: "Şehriban'a hayran, meftun, mecnunca bağlı idim." -Refik Halit Karay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sertifikasyon Fransızca certification "Onaylamak işi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca onaylama karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sertifikasyon yerine, onaylama sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Gök bilimiyle ilgili adlara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Jüpiter'den, Venüs'ü, Halley'in, Merih'e, Büyükayı'da, Yedikardeş'ten, Samanyolu'nda.

Günün atasözü/deyimi :
eskisi kadar (gibi)
Eskiden olduğu gibi, eskiden olduğu biçimde.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Şubat 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tayfun İngilizce isim meteoroloji Okyanuslarda, Çin Denizi ile Hint Denizi'nde görülen, Dünya'nın dönüş yönüne zıt olarak batıdan doğuya doğru oluşan, güçlü kasırga.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
teist Fransızca théiste "din bilimi Evreni yaratan ve yöneten, vahiy yoluyla insanlara buyruklar veren bir Tanrı'nın varlığına inanan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tanrıcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, teist yerine, Tanrıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Saray, köşk, han, kale, köprü, anıt vb. adlara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Dolmabahçe Sarayı'nın, Çankaya Köşkü'ne, Sait Halim Paşa Yalısı'ndan, Ankara Kalesi'nden, Horozlu Han'ın, Galata Köprüsü'nün, Bilge Kağan Abidesi'nde, Çanakkale Şehitleri Anıtı'na

Günün atasözü/deyimi :
el elde baş başta
Elde bulunan her şeyin tükendiğini anlatan bir söz.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Şubat 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ponza İtalyanca isim minoroloji Bazı yüzeylerin temizlenmesinde, mermerlerin parlatılmasında, ovma işlerinde kullanılan, çok gözenekli, çok hafif kaya, sünger taşı, ponza taşı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
transandantal Fransızca transcendantal "felsefe Deneyle kazanılması imkânsız, akılla ilgili olan bilgi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca deneyüstü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, transandantal yerine, deneyüstü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap, dergi, gazete ve sanat eseri (tablo, heykel, müzik vb.) adlarına gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Nutuk'ta, Safahat'tan, Kiralık Konak'ta, Sinekli Bakkal'ı, Hürriyet'te, Resmî Gazete'de, Onuncu Yıl Marşı'nı, Yunus Emre Oratoryosu'nu, Atatürk Uluslararası Barış Ödülü'nü.

Günün atasözü/deyimi :
duyum almak
Bir konu hakkında haber almak, bilgi edinmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Şubat 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
gelgit isim 1. Boşuna gidip gelme: Bu gelgitten bıktım artık iş bir türlü yürümüyor. 2. coğrafya Ay ve Güneş'in yer yuvarlağı üzerindeki çekim güçleri sebebiyle deniz yüzünde, özellikle ana denizlerde su düzeyinin alçalması, kabarması olayı, metcezir.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
zapping İngilizce zapping "Seyredilecek uygun bir program aramak amacıyla televizyon kanallarını tarama." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca geçgeç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, zapping yerine, geçgeç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"Ya da" sözü ancak cümlede "ya" kullanımı varsa kullanılabilir, "veya" sözü yerine kullanılamaz.

Günün atasözü/deyimi :
hastaneye kaldırmak (yatırmak)
Tedavi amacıyla hastaneye götürmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Şubat 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
anadut Rumca isim Ekin ve ot demetlerini arabaya yüklemeye veya harmanı aktarmaya yarayan uzun saplı, üç dişli, ahşap araç.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
klon İngilizce clone "biyoloji Aynı canlıdan eşeysiz olarak üreyen canlı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kopya karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, klon yerine, kopya sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Belli bir kanun, tüzük, yönetmelik kastedildiğinde büyük harfle yazılan kanun, tüzük, yönetmelik sözlerinin ek alması durumunda kesme işareti kullanılır: Bu Kanun'un 17. maddesinin c bendi... Yukarıda adı geçen Yönetmelik'in 2'nci maddesine göre... vb.

Günün atasözü/deyimi :
gözden kaybolmak
Ortadan çekilmek veya görünmez olmak, kaybolmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 13 Şubat 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
transfer Fransızca isim 1. Bir şeyi bir yerden alıp başka bir yere götürme. 2. ekonomi Bir kimsenin herhangi bir hakkını bir başkasına geçirmesini sağlayan iş, aktarma. 3. Bir iş adamının veya profesyonel sporcunun para karşılığı başka bir işe veya kulübe geçmesi, alma: "Bir kanaldan ötekine geçerken aldığı yüklü transfer bedelini nasıl ödeyecekti bu kadın?" -İnci Aral.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fars Fransızca farce "tiyatro İlkel, yalın güldürme ögelerinden yararlanan, bazen inanırlığın sınırını aşan, güldürmeyi amaç edinen sahne eseri." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca güldürü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fars yerine, güldürü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Hayvanlara verilen özel adlara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Sarıkız'ın, Karabaş'a, Pamuk'u, Minnoş'tan.

Günün atasözü/deyimi :
çocuk kalmak
Büyümüş olmasına rağmen çocukça düşünceler taşıyıp çocuk gibi davranmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Şubat 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
melik Arapça isim Padişah, hükümdar, hakan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
epigrafi Fransızca epigraphie "Konusu, yazıtları incelemek olan tarihe yardımcı bilim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yazıt bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, epigrafi yerine, yazıt bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan ki ayrı yazılır: demek ki, kaldı ki, bilmem ki.

Günün atasözü/deyimi :
dil uzatmak
Bir kimse veya bir şey için kötü söylemek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 15 Şubat 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
karşılaştırmalı dil bilgisi isim dil bilimi Akraba dilleri ve lehçeleri karşılaştırarak inceleyen dil bilgisi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
enerji Fransızca énergie "fizik Maddede var olan ve ısı, ışık biçiminde ortaya çıkan güç." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca erke karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, enerji yerine, erke sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bulunma durumu eki getirildiği kelimeye bitişik yazılır: yolda (yol-da) kalmak.

Günün atasözü/deyimi :
hedef göstermek
1. Birini kötü bir durumda kalması için hedef hâline getirmek. 2. Bir kimseyi olumsuz, kötü bir amaç için bir yere veya şeye yönlendirmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 17 Şubat 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
rasat, -dı Arapça isim gök bilimi Bir gök cismini, bir gök olayını çıplak gözle veya bir araç yardımıyla izleyerek görülen değerleri tespit etme işlemi, gözlem: "Türkler Belgrat'a yaklaştıkları zaman evvelki keşif ve rasat merkezi olmak üzere Havale kalesini inşa etmişlerdi." -Falih Rıfkı Atay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
empoze Fransızca imposé "Zorla kabul ettirilmiş." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dayatılmış karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, empoze yerine, dayatılmış sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sayılara getirilen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılır: 1985'te, 8'inci madde, 2'nci kat; 7,65'lik, 9,65'lik.

Günün atasözü/deyimi :
içini karartmak
Bunalıma veya sıkıntıya sokmak, endişeye düşürmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 17 Şubat 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
varsayım isim Deneylerle henüz yeter derecede doğrulanmamış ancak doğrulanacağı umulan teorik düşünce, faraziye, hipotez: "Hüdai, Bayram'ın avurtları çökmüş solgun yüzüne bakarak bir varsayım yapmıştı." -Ayşe Kulin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
elips Fransızca ellipse "dil bilimi Anlatımda kolaylık sağlamak üzere bir kelimedeki eklerin veya bir cümledeki kelimelerin azaltılarak kullanılması olayı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca eksilti karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, elips yerine, eksilti sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birden fazla kelimeden oluşan sayılar ayrı yazılır: iki yüz, üç yüz altmış beş.

Günün atasözü/deyimi :
demeç vermek
Yetkili bir kimse bir konuda yayın organlarına açıklama yapmak, beyanat vermek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 18 Şubat 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tıntın sıfat 1. Boş, bomboş. 2. mecaz Bilgisiz, cahil.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
absürt Fransızca absurde "Akla uygun olmayan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca saçma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, absürt yerine, saçma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Para ile ilgili işlem ve senet, çek vb. ticari belgelerde geçen sayılar bitişik yazılır: 650,35 (altıyüzelliTLotuzbeşkr).

Günün atasözü/deyimi :
elektrik almak
Etkilenmek, etkisi altında kalmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 19 Şubat 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ünik Fransızca sıfat Tek, eşi olmayan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
otobiyografik Fransızca autobiographique "Bir kişinin kendi yaşam öyküsü üzerine yazdığı esere dayalı olarak yapılmış." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca öz yaşam öyküsüne dayalı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, otobiyografik yerine, öz yaşam öyküsüne dayalı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Şiirde seslerin ölçü dolayısıyla düştüğünü göstermek için kesme işareti kullanılır: Bir ok attım karlı dağın ardına / Düştü n'ola sevdiğimin yurduna / İl yanmazken ben yanarım derdine / Engel aramızı açtı n'eyleyim (Karacaoğlan)

Günün atasözü/deyimi :
alçacık dağları ben yarattım demek
Çok kurumlu olmak, kendini çok beğenmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 20 Şubat 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
iskete Rumca isim hayvan bilimi Serçegillerden, gagaları dişli, zararlı böcek ve kurtlarla beslenen, güzel sesli bir kuş (Parus ater).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
radyotelefon Fransızca radiotéléphone "Elektromanyetik dalgalar yardımıyla çalışan telefon." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca telsiz telefon karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, radyotelefon yerine, telsiz telefon sözcüğünü kullanacağız.
 
Bir yazım kuralı :
Noktasız yapılan kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılır: TBMM'nin, TDK'nin, BM'de, ABD'de, TV'ye

Günün atasözü/deyimi :
zemzem suyu ile yıkanmak
Hiçbir suçu veya günahı olmamak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Şubat 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çifte vatandaş isim İki ayrı devlet vatandaşlığına sahip olan kimse.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sosyalizm Fransızca socialisme "toplum bilimi Toplumsal refahı devlet inisiyatifinin getireceğini savunan, işçilerin yönetime katılmalarına ağırlık veren, hür teşebbüsü devletin ve sendikaların baskısı altında tutmaya çalışan, telkin ve propagandalarını eğitim, tarım ve vergi reformları üzerinde yoğunlaştıran siyasi öğreti." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca toplumculuk karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sosyalizm yerine, toplumculuk sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Organ adlarıyla yapılan ikilemelerde kelimenin ikinci hecesindeki dar ünlü düşmez: ağız ağıza, omuz omuza.

Günün atasözü/deyimi :
her telden çalmak
1. Her çeşit işi yapabilir durumda olmak. 2. Birçok konuda bilgisi olmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 22 Şubat 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dilenci vapuru isim Bütün iskelelere uğrayarak sefer yapan vapur: "Bu kaçıncı duruş? Dilenci vapurlarını da geçti diye bağırdı." -Reşat Nuri Güntekin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
spesiyalite Fransızca spécialité "Bir şeyin benzerlerinden veya başka şeylerden ayrılmasını sağlayan nitelik." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca özellik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, spesiyalite yerine, özellik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kişi adlarından sonra gelen saygı sözlerine getirilen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılır: Nihat Bey'e, Ayşe Hanım'dan, Mahmut Efendi'ye, Enver Paşa'ya vb.

Günün atasözü/deyimi :
farkında olmak
Görülmesi veya bilinmesi gereken şeylerden haberi bulunmak, kavranması gereken bir şeye dikkat etmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 23 Şubat 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ısınma koşusu isim spor Vücut çalışmalarına başlamadan önce kasları ısıtmak, böylece kas kopmalarını önlemek için yapılan hazırlayıcı hafif koşu.
 
Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
tabildot Fransızca table d’hôte "Lokanta ve otellerde belirli bir para karşılığında verilen birkaç kap yemek." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca seçmesiz yemek karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, tabildot yerine, seçmesiz yemek sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru eki gelenekleşmiş olarak ayrı yazılır: Sen de mi geldin?

Günün atasözü/deyimi :
gölgesine sığınmak
Birinin emri altına girmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 24 Şubat 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hububat Arapça isim Tahıl: "Benim memleketim de ziraata elverişlidir, hububat yetiştirir." -Refik Halit Karay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
torero İspanyolca torero "Boğa güreşi yapan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca boğa güreşçisi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, torero yerine, boğa güreşçisi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge ve genelge adlarına gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Millî Eğitim Temel Kanunu'na, Medeni Kanun'un, Atatürk Uluslararası Barış Ödülü Tüzüğü'nde, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği'nin.

Günün atasözü/deyimi :
yürürlüğe girmek
Bir kanun, bir karar, bir iş uygulanır, yapılır duruma gelmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 25 Şubat 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
söylenti isim Ağızdan ağıza dolaşan, kesinlik kazanmayan haber, rivayet: "Önce kulaktan kulağa fısıldanan bu söylentilerin meclis kürsülerinde açıkça ifade edildiği oluyordu." -Yakup Kadri Karaosmanoğlu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
tersane İtalyanca tersana "Gemi yapılan yer." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca gemilik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, tersane yerine, gemilik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dilimizde sert ünsüzle biten kelimelere gelen ekler sert ünsüzle başlar: aş-çı, bas-kı, geç-tim, ipek-çi, süt-çü.

Günün atasözü/deyimi :
ağız dil vermemek
Konuşmamak, susmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 26 Şubat 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
anıt isim 1. mimarlık Önemli bir olayın veya büyük bir kişinin gelecek kuşaklarca tarih boyunca anılması için yapılan, göze çarpacak büyüklükte, sembol niteliğinde yapı, abide: "Duydum ve okudum ki Sinan'a bir anıt yapılacakmış." -Nâzım Hikmet. 2. mecaz Önemi ve değeri çok olan eser.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
triloji Fransızca trilogie "edediyat Bir yazarın, konu ve fikrî yapı olarak birbirini izleyen üç eseri." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca üçleme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, triloji yerine, üçleme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yer adlarında ilk isimden sonra gelen deniz, nehir, göl, dağ, boğaz vb. tür bildiren ikinci isimler büyük harfle başlar: Ağrı Dağı, Çanakkale Boğazı, Dicle Irmağı, Van Gölü..

Günün atasözü/deyimi :
freni patlamak (tutmamak)
1. Fren, görevini yapmamak. 2. mecaz Bir iş denetimden çıkmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 27 Şubat 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dirayet Arapça isim ruh bilimi İnsanın düşünme, akıl yürütme, objektif gerçekleri algılama, yargılama ve sonuç çıkarma yeteneklerinin tamamı, anlak, zekâ, zeyreklik, feraset: "Çiftlikler edinmek dirayetini göstermişti." -Refik Halit Karay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
tropizm Fransızca tropisme "biyoloji Bitki, hayvan vb. canlı varlıkların, ışık, ısı, besin gibi türlü uyarıcı sebeplerin etkisi altında, bu uyarıcılara doğru veya tersine yer değiştirmeleri olayı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yönelim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, tropizm yerine, yönelim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"ile" ayrı olarak yazılabildiği gibi kelimelere eklenerek de yazılabilir: bulutla veya bulut ile.

Günün atasözü/deyimi :
sana vereyim bir öğüt, kendi ununu kendin öğüt
Kişi kendi işini kendisi yapmalıdır.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 28 Şubat 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
karaardıç, -cı isim bitki bilimi Güney Avrupa'da yetişen bir ardıç türü (Juniperus sabina).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
enternasyonalizm Fransızca internationalisme "Uluslararasındaki ilişkileri benimseme, uluslararasındaki ilişkilerden yana olma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca uluslararasıcılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, enternasyonalizm yerine, uluslararasıcılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki noktadan sonra gelen cümleler büyük harfle başlar: Menfaat sandalyeye benzer: Başında taşırsan seni küçültür, ayağının altına alırsan yükseltir. (Cenap Şahabettin)

Günün atasözü/deyimi :
elinde kalmak
1. Birinin bakımında, yönetiminde olmak. 2. Bir şey satılamayıp sahibinde kalmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 01 Mart 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
keşkül Farsça isim 1. Gezici bazı dervişlerin ve dilencilerin ellerinde tuttukları, Hindistan cevizi kabuğundan, metalden veya abanozdan yapılmış dilenci çanağı. 2. Üstüne, dövülmüş fıstık ve Hindistan cevizi dökülen bir çeşit süt tatlısı, keşkülüfukara.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
epifit Fransızca épiphyte "bitki bilimi Başka bir bitkinin üzerinde biten ancak asalak olmayan (bitki)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca üst bitken karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, epifit yerine, üst bitken sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özel adlar yerine kullanılan "o" zamiri cümle içinde büyük harfle yazılmaz.

Günün atasözü/deyimi :
ne yârden geçilir ne serden
İnsan ne kendinden ne de sevdiklerinden kolay kolay vazgeçemez.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 07 Mart 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
izafet Arapça isim felsefe Eşyayı, kavramları veya tasarımları birlik, bağlılık, birliktelik vb. durumlarda toplayan görünüş veya nitelik, bağıntı, rölativite, görelik.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
jakoben Fransızca jacobin "Tepeden inme taraftarı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tepeden inmeci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, jakoben yerine, tepeden inmeci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki veya daha çok kelimenin birleşmesinden oluşmuş kişi adları, soyadları ve lakaplar bitişik yazılır: Birol; Adıvar, Boynueğri Mehmet Paşa.

Günün atasözü/deyimi :
ağzından (söz, lakırtı) dirhemle çıkmak
Çok az veya zorla konuşmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 07 Mart 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ram Farsça sıfat Boyun eğen, kendini başkasının buyruğuna bırakan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
metrdotel Fransızca maître d'hôtel "Garsonların başı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca şef garson karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, metrdotel yerine, şef garson sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"m" ile yapılmış ikilemeler ayrı yazılır: çocuk mocuk, kitap mitap.

Günün atasözü/deyimi :
boynunda kalmak
Bir sözü iletmediği veya birine ödenecek parayı ödemediği için üzerinde borç kalmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 07 Mart 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
saptama isim 1. Saptamak işi, tespit: "Bazı açıklamalar ve saptamaları, şimdi yapmanın zorunlu olduğu anlaşılıyor." -Aydın. Boysan. 2. sinema Gümüş bromür kalıntılarını eritmek için filmin kimyasal bir eriyikten geçirilmesi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
monarşi Fransızca monarchie "toplum bilimi Siyasi otoritenin genellikle miras yolu ile bir kişinin üzerinde toplandığı devlet düzeni veya rejim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tek erklik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, monarşi yerine, tek erklik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sonu sert ünsüzle biten alıntı kelimeler ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında kelime sonundaki sert ünsüzler yumuşar: bent / bendi, standart / standardı.

Günün atasözü/deyimi :
zenginin horozu bile yumurtlar
Paralı kişi başarılı olunamayacak sanılan işlerden bile kâr sağlama yolunu bulur.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 07 Mart 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
trajik Fransızca sıfat 1. Trajedi ile ilgili. 2. mecaz Çok acıklı, feci.
 
Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
monoblok Fransızca monobloc "Parçalara ayrılmayan, bütün olarak bulunan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tekgövde karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, monoblok yerine, tekgövde sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan ve ayrı yazılan da / de hiçbir zaman ta / te biçiminde yazılmaz.

Günün atasözü/deyimi :
sandıktaki sırtında, ambardaki karnında
Nesi varsa giyer, nesi varsa yer.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 07 Mart 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yaba isim Harman savurmakta kullanılan, çatal biçiminde, tahtadan tarım aracı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
alpinist Fransızca alpiniste "Dağa tırmanma sporu yapan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dağcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, alpinist yerine, dağcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Pekiştirmeli sıfatlar bitişik yazılır: büsbütün, güpegündüz, sırılsıklam, yemyeşil.

Günün atasözü/deyimi :
alçak yerde tepecik kendisini dağ sanır
Bilgili kimselerin bulunmadığı yerde cahil kişi bilgiçlik taslar.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 07 Mart 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
budun isim toplum bilimi 1. Kavim: "İlk bakışta Türk tiyatrosu deyince Türkçe konuşan budunların tiyatrosu anlaşılmak gerekir." -Metin And. 2. Ulus, millet.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
intertextuality İngilizce intertextuality "edebiyat Bütüncül bir yapıya kavuşturulması amacıyla bir edebî metnin dokusuna hem edebiyat alanından hem de başka alanlardan metin parçalarının katılması." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca metinler arasılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, intertextuality yerine, metinler arasılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dört veya daha çok basamaklı sayıların kolay okunabilmesi amacıyla içinde geçen bin, milyon, milyar ve trilyon sözleri yazıyla gösterilebilir: 1 milyar 500 milyon kişi.

Günün atasözü/deyimi :
abanın kadri yağmurda bilinir
Bir şeyin gerçek değeri, ancak ona çok ihtiyaç duyulduğu zaman iyi anlaşılır.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 08 Mart 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
balaban sıfat halk ağzında 1. İri, büyük. 2. Nazik. 3. Şişman, gürbüz (kimse, çocuk). 4. isim hayvan bilimi Atmaca, doğan vb. yırtıcı bir kuş: "Yavru balaban bakışlı." -Karacaoğlan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
litografya Yunanca "Herhangi bir bilim dalında yazılmış olan yazı veya eserlerin bütünü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca taş basması karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, litografya yerine, taş basması sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki noktadan sonra cümle ve özel ad niteliğinde olmayan örnekler sıralandığında bunlar büyük harfle başlamaz: Bu eskiliği siz de çok evde görmüşsünüzdür: duvarlarda çiviler, çivi yerleri, lekeler...(Memduh Şevket Esendal)

Günün atasözü/deyimi :
eski kimliğine bürünmek
Önceki düşüncelerine dönmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Mart 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
taammüt, -dü Arapça isim 1. Bir işi veya suçu bile bile, tasarlayarak yapma. 2. hukuk İşlenecek bir suçun daha önceden tasarlanması.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
amenajman Fransızca aménagement "hukuk Devlete ve kişilere ait ormanların, önceden hazırlanıp kabul edilmiş esaslara uygun olarak işletilmesi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca düzenleyim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, amenajman yerine, düzenleyim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Çift ünsüzle başlayan Batı kökenli alıntılar, ünsüzler arasına ünlü konulmadan yazılır: grup, Hristiyan, slogan..

Günün atasözü/deyimi :
dize gelmek
baş eğmek, boyun eğmek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Mart 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mürtefi Arapça sıfat 1. Yükselen, yüksek bir yere çıkmış olan. 2. Yüksek, yüce.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sorti Fransızca sortie "askeriye Uçağın bir havaalanından başka bir havaalanına gitme süreci." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çıkış karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sorti yerine, çıkış sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yabancı özel adlardan türetilmiş akım adları Türkçe söylenişlerine göre yazılır: Dekartçılık, Kalvenizm, Lütercilik.

Günün atasözü/deyimi :
sıcağa kar mı dayanır?
Aşırı harcamalarla eldeki imkânlar çok çabuk tükenir.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Mart 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
adamotu isim bitki bilimi Patlıcangillerden, geniş yapraklı, kötü kokulu bir bitki, kankurutan, adamkökü (Mandragora autumnalis).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fason Fransızca façon "Terzinin belli bir ölçü ve örneğe göre kumaşa biçim verme işi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kesim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fason yerine, kesim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Virgül birbiri ardınca sıralanan dildeki eş görevli kelime ve kelime gruplarının arasına konur: Zindana atılan mahkûmlar gibi titreşerek, haykırarak geri geri kaçmaya uğraşıyorduk. (Hüseyin Rahmi Gürpınar)

Günün atasözü/deyimi :
su yürümek
İlkbahara doğru ağaçlar tomurcuklanmaya başlamak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Mart 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
oynatım isim 1. Oynatma işi. 2. sinema. Sinema endüstrisinin, filmlerin seyircilere gösterilmesi işiyle uğraşan kolu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
konveksiyon Fransızca convection "fizik Hareket eden nesnelerle belli nicelikte ısının taşınması olayı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ısı yayımı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, konveksiyon yerine, ısı yayımı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bilim ve bilgi sözleriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: dil bilimi, gök bilimi; dil bilgisi, halk bilgisi.

Günün atasözü/deyimi :
derece almak
Başarı göstererek ödül kazanmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 13 Mart 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kırcı isim halk ağzında 1. Dolu. 2. Ufak ve sert taneli kar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
libero İtalyanca libero "spor Futbolda savunmanın gerisinde görev yapan, önündeki savunma oyuncularını kontrol eden, yöneten, yardımcı ve serbest hareket edebilen savunma oyuncusu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca son adam karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, libero yerine, son adam sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Hane kelimesiyle oluşturulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: çayhane, dershane, kahvehane, yazıhane.

Günün atasözü/deyimi :
görünüşü kurtarmak
Bir işi gereği gibi değil, yapılıyor dedirtmek için üstünkörü yapmak, zevahiri kurtarmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Mart 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yazın bilimi isim Edebiyatla uğraşan bilim dalı, edebiyat bilimi: "Böyle bir sav, hele yazın biliminin bunca çiçeklendiği çağımızda, kolay savunulamaz." -Melih Cevdet Anday.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
mazoşizm Fransızca masochisme "ruh bilimi Fiziksel acı veya aşağılatıcı davranışlarla doyuma ulaşma biçiminde beliren cinsel sapkınlık." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca özezerlik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, mazoşizm yerine, özezerlik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap, bildiri, makale vb.nde ana başlıktaki kelimelerin tamamı, alt başlıktaki kelimelerin ise yalnızca ilk harfleri büyük olarak yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
gık dememek (gıkı çıkmamak)
Sesini çıkarmamak, karşı çıkmamak, yakınmamak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 15 Mart 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şakrak sıfat 1. Şen, neşeli, hayat dolu: "Bu memleket musiki gibi hem melankolik hem şakrak bir memlekettir." -Sait Faik Abasıyanık. 2. zarf. Şen, neşeli, hayat dolu bir biçimde: "Hele genç kızlar, gelinin önünde pervane gibi şakrak ve çevik dönüyorlar." -Etem İzzet Benice.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
pozitivist Fransızca positiviste "felsefe Olguculukla ilgili olan, olguculuk yanlısı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca olgucu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, pozitivist yerine, olgucu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki veya daha çok kelimeden oluşmuş il, ilçe, semt vb. yer adları bitişik yazılır: Çanakkale; Şebinkarahisar; Beşiktaş.

Günün atasözü/deyimi :
lapa gibi
Yumuşak, gevşek bir biçimde.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 16 Mart 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bilinç kaybı isim tıp Sinir sistemindeki bir arıza sebebiyle bilincin yitirilmesi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
biyoloji Fransızca biologie "Bitki ve hayvanların köken, dağılım, yapı, gelişim, büyüme ve üremelerini inceleyen bilim dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dirim bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, biyoloji yerine, dirim bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Deyimler ayrı yazılır: akıntıya kürek çekmek, çam devirmek.

Günün atasözü/deyimi :
kesintiye uğramak
Bir süre için durmak.
Deyim 
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 17 Mart 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
meşruhat Arapça isim Bir maddenin açıklanması için yazılanlar, açıklamalar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ambulans Fransızca ambulance "Hasta veya yaralı taşımaya uygun hazırlanmış özel araç." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca cankurtaran karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ambulans yerine, cankurtaran sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Batı kökenli alıntıların içindeki veya sonundaki g ünsüzleri olduğu gibi korunur: dogma, magma; arkeolog, monolog.

Günün atasözü/deyimi :
dilsizin dilinden anası anlar
Başkalarının kolay kolay anlayamadıkları şeyi, her gün onunla uğraşan kimse çok kolay anlar.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 18 Mart 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
beyaz perde isim 1. Göstericiden çıkan görüntülerin üzerinde yansıdığı, sinema filminin oynatıldığı yüzey. 2. mecaz Sinema: Beyaz perde yıldızı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
janjan Fransızca changeant "Kıpırdadıkça çeşitli renklerde parlayan (kumaş, deri vb.)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yanardöner karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, janjan yerine, yanardöner sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki heceli bazı kelimeler ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında ikinci hecelerindeki dar ünlüler düşer: bağır / bağrım, geniz / genzi; çevir- / çevril-.

Günün atasözü/deyimi :
hasara uğramak
Zarar görmek, yıkılmak, harap olmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 19 Mart 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mecruh Arapça sıfat 1. Yaralı: "Harbiye nazırıyla sadrazamı vurmuşlar. Ahmet Rıza tehlikeli surette mecruh..." -Ömer Seyfettin. 2. mecaz İncinmiş olan (kimse).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
nodül İngilizce. nodule "tıp Ufak düğüm." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca düğümcük karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, nodül yerine, düğümcük sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İçeri, dışarı, ileri, şura, bura, ora, yukarı, aşağı gibi sözlerin ek aldıklarında sonlarında bulunan ünlü düşmez: içerde değil içeride, dışardan değil dışarıdan, ilerde değil ileride, şurda değil şurada, burda değil burada, orda değil orada, yukarda değil yukarıda, aşağda değil aşağıda.

Günün atasözü/deyimi :
ayrı baş çekmek
Topluluktan ayrılıp kendi başına iş yapmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 20 Mart 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
albastı isim tıp Doğum sırasında temizliğe dikkat edilmemesi yüzünden lohusanın tutulduğu ateşli hastalık, lohusa humması, albasma: "Ferit kederinden bir lohusanın albastı olamayacağını söyleyemedi." -Peyami Safa.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
pratisyen Fransızca praticien "Mesleğinde uzmanlık belgesi almamış olan (kimse)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca düz hekim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, pratisyen yerine, düz hekim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak ret, kabul ve teşvik bildiren kelimelerden sonra virgül konur: Peki, gideriz. Hayhay, memnun oluruz. Haydi, geç kalıyoruz.

Günün atasözü/deyimi :
aklını başına almak (toplamak, devşirmek)
Akılsızca davranışlarda bulunmaktan kendini kurtarmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Mart 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ehlikeyif, -yfi Arapça isim Rahatına düşkün kimse, keyif sahibi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
notebook İngilizce notebook "Bilgisayarın her türlü donanımı ile küçültülerek taşınabilir duruma getirilmiş biçimi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dizüstü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, notebook yerine, dizüstü  sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru ekinden sonra gelen ekler, bu eke bitişik olarak yazılır: Okuyor muyuz? Güler misin, ağlar mısın?

Günün atasözü/deyimi :
öne sermek
Ortaya koymak, meydana çıkarmak, göstermek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 22 Mart 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cüzi Arapça sıfat 1. Az, azıcık, pek az. 2. felsefe Bir türün bütün bireylerine değil de bir veya birkaç bireyine ilişkin olan, tikel, tümel karşıtı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
stabilizasyon Fransızca stabilisation "ekonomi Ödemeler dengesinde, istihdamda düzen." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca istikrar karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, stabilizasyon yerine, istikrar sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
-mak, -mek ile biten mastarlardan sonra -a / -e / -ı / -i eklerinden biri geldiğinde k ünsüzü y'ye dönüşür: kazanmak-a > kazanma-y-a, aldanmak-ı > aldanma-y-ı, sevmek-e > sevme-y-e, görmek-i > görme-y-i.

Günün atasözü/deyimi :
bağrını ezmek
Üzülmek, dertlenmek,
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 23 Mart 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
esrarengiz Arapça sıfat Gizlerle, sırlarla örtülü, esrarlı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
etnoloji Fransızca ethnologie "İnsanların ırklara ayrılışını, bunların nereden çıktığını, oluşumunu, yeryüzüne yayılışını, aralarındaki niteliklerini inceleyip karşılaştıran ve sınıflayan bilim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ırk bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, etnoloji yerine, ırk bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"İken" ayrı olarak yazılabildiği gibi kelimelere eklenerek de yazılabilir: çalışır-ken (çalışır iken), durmuş-ken (durmuş iken), olgun-ken (olgun iken).

Günün atasözü/deyimi :
mızrak çuvala girmez (sığmaz)
Gizli tutulması imkânsız durumlar karşısında söylenen bir söz.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 24 Mart 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
davet Arapça isim 1. Çağrı, çağırma. 2. Yemekli toplantı: "Davet günü bir de baktım seninki elini kolunu sallaya sallaya yapayalnız teşrif buyurdular."

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
triboloji İngilizce tribology "Sürtünme olaylarını inceleyen bilim dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sürtünme bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, triboloji yerine, sürtünme bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yüzde ve binde işaretleri yazılırken sayılarla işaret arasında boşluk bırakılmaz: %25, ‰50.

Günün atasözü/deyimi :
ikileme düşmek
Karar verememek.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 25 Mart 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yuf borusu isim halk ağzında 1. Boynuzdan yapılan bir tür boru, nefir. 2. Kınama, üzüntü ve nefret bildirme: "Yürü bakkallar paşası yürü, yuf borusu seni bekliyor." -Ömer Seyfettin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
bodyguard İngilizce bodyguard "Can güvenliğinin tehlikede olduğu düşünülen bir kimseyi saldırılardan korumak üzere görevlendirilmiş kişi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca koruma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, bodyguard yerine, koruma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki kısa çizgi arasındaki açıklama cümleleri büyük harfle başlamaz: Bir zamanlar -bu zamanlar çok da uzak değildir, bundan on, on iki yıl önce- Türk saltanatının maddi sınırları uçsuz bucaksız denilecek kadar genişti. (Yakup Kadri Karaosmanoğlu)

Günün atasözü/deyimi :
revaç bulmak
Geçerli ve değerli sayılmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 26 Mart 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çangal (I) isim spor Ayakta güreşirken karşı güreşçinin koltuğu altından bir kolu sokarak bir ayakla o güreşçinin bir bacağına çengel taktıktan sonra onu öne doğru eğip başı üzerinden atma oyunu.
(II) isim bitki bilimi 1. Dallı budaklı ağaç. 2. halk ağzında Fasulye sırığı, sırık.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
spekülatör Fransızca spéculateur "ticaret Para dalgalanmalarından yararlanarak kolay yoldan kazanç elde eden." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca vurguncu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, spekülatör yerine, vurguncu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Etmek, edilmek, eylemek, olmak, olunmak yardımcı fiilleriyle birleşirken ses düşmesine, ses değişmesine veya ses türemesine uğrayan birleşik kelimeler bitişik yazılır: emretmek, darbetmek, dercetmek, reddetmek.

Günün atasözü/deyimi :
her zaman gemicinin istediği rüzgâr esmez
Olaylar herkesin istediği biçimde meydana gelmez.
Atasözü
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 27 Mart 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
lalettayin Arapça sıfat ( l ince okunur) 1. Gelişigüzel: "Lalettayin bir mart gününün, lalettayin bir pazartesi..." -Sait Faik Abasıyanık. 2. Sıradan: "Geriye kalan üç dört yolcuya gelince bunlar lalettayin ve renksiz insanlardı." -Feridun Fazıl Tülbentçi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
etnografya Yunanca "Kavimleri karşılaştırarak inceleyen, kültür oluşumlarını araştıran bilim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca budun betimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, etnografya yerine, budun betimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Rengin tonunu belirtmek üzere renkten önce kullanılan sıfatlar ayrı yazılır: açık mavi, kara sarı, kirli beyaz, koyu yeşil.

Günün atasözü/deyimi :
hayal kurmak
Gerçekleşmesi istenen, özlenen şeyi düşünmek.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 28 Mart 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tikel sıfat 1. Bir şeyin yalnız bir bölümünü içine alan, kısmi: "Bizim sinemamıza getirdiği özel, tikel duyarlığın sanki ayırtında bile değildi." -Selim İleri. 2. felsefe Bir türün bütün bireylerine değil de bir veya birkaç bireyine ilişkin olan, cüzi, tümel karşıtı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
euro euro "Avrupa Birliği'nin ortak para birimi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca avro karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, euro yerine, avro sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İsim durum ekleri ve iyelik ekiyle yapılan ikilemeler ayrı yazılır: omuz omuza, yan yana; günden güne, içten içe; göze göz, teke tek; boşu boşuna, peşi peşine.

Günün atasözü/deyimi :
gölge gibi
Varlığını belli etmeden, gizlice.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 29 Mart 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mağfur Arapça sıfat Affolunmuş, bağışlanmış.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
marj Fransızca marge "ekonomi Ticari bir işlemde zarar tehlikesine karşı ayrılan para." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca pay karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, marj yerine, pay sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için araya nokta konur: Tren 09.15'te kalktı. Toplantı 13.00'te başladı.

Günün atasözü/deyimi :
kalbini açmak
Yüreğini açmak, derdini dökmek, içini dökmek, senli benli konuşmak ve davranmak.
Deyim
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 30 Mart 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
oturma izni isim 1. Resmî makamlarca belli bir bölgede oturmak üzere verilen izin. 2. Yabancı bir ülkede çalışan veya ticaret yapan kimselere o ülkenin resmî makamlarınca belli bir bölgede oturmak üzere verilen izin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
oryantalizm Fransızca orientalisme "Avrupa'ya göre doğuda yer alan ulusların dillerini, tarihlerini, kültür ve törelerini inceleyen bilim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca Doğu bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, oryantalizm yerine, Doğu bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birden fazla heceli kelimelerin sonunda bulunan p, ç, t, k ünsüzleri ünlüyle başlayan bir ek aldığında yumuşayarak b, c, d, ğ'ye dönüşür: kelep / kelebi, kazanç / kazancı, geçit / geçidi, başak / başağı.

Günün atasözü/deyimi :
ne günlere kaldık!
Zamanın olaylarından yakınma anlatan bir söz.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 31 Mart 2013
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 31/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mütehassis Arapça sıfat Duygulanmış.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
realizm Fransızca réalisme "felsefe Bilinçten bağımsız bir gerçekliğin var olduğunu benimseyen görüş." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca gerçekçilik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, realizm yerine, gerçekçilik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kişi adları ve unvanlarından oluşmuş mahalle, meydan, köy vb. yer ve kuruluş adlarında, unvan kelimesi sonda ise gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır: Abidinpaşa, Ertuğrulgazi (ilçe), Necatibey (Caddesi), Gazi Osmanpaşa Üniversitesi.

Günün atasözü/deyimi :
kızılca kıyamet kopmak
Kavga, gürültü olmak.
Deyim
 
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Bozok - 18 Nisan 2013
Bu konuyu severek ve ilgiyle izlemekteyim. Uzun zamandan beri gündelik olarak eklenen:
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması

Bu ayın başından bu yana eklenmemektedir.
Çok yararlandığımız bu konuya ara verilme nedeni merak ettim.
NE MUTLU TÜRK'ÜM DİYENE!
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 19 Nisan 2013
Bu konuyu severek ve ilgiyle izlemekteyim. Uzun zamandan beri gündelik olarak eklenen:
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması

Bu ayın başından bu yana eklenmemektedir.
Çok yararlandığımız bu konuya ara verilme nedeni merak ettim.
NE MUTLU TÜRK'ÜM DİYENE!


Türk Dil Kurumu bu hususu :

Alıntı

SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Kurumumuzun ücretsiz olarak e-posta ile gönderdiği ve içinde günün sözü, yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık, bir yazım kuralı ile atasözü/deyimin yer aldığı SÖZBUL, yeniden düzenleneceğinden uygulamaya kısa bir süre ara verilmiştir.

            Üyelerimize saygıyla duyurulur.

                                                                                                                       Türk Dil Kurumu


Şeklinde açıklamıştır.
Biz de beklemekteyiz.
TDK'nın bu duyuruyu yaptığı ilişimine ulaşmak için: DOKUNUN (https://www.hunturk.net/forum/sistem.php?islem=yonlendir&url=aHR0cDovL3d3dy50ZGsuZ292LnRyL2luZGV4LnBocD9vcHRpb249Y29tX2NvbnRlbnQmYW1wO3ZpZXc9YXJ0aWNsZSZhbXA7aWQ9MzI5)

Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Saygılarımla...
Çağrıbey
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 23 Ekim 2013
TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ başlığının sayfa gösterimi/izlenilmesi 100.000  (yüz bin) gibi bir rekora ulaşmış lakin Türk Dil Kurumu'nun:


SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Kurumumuzun ücretsiz olarak e-posta ile gönderdiği ve içinde günün sözü, yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık, bir yazım kuralı ile atasözü/deyimin yer aldığı SÖZBUL, yeniden düzenleneceğinden uygulamaya kısa bir süre ara verilmiştir.

            Üyelerimize saygıyla duyurulur.
                                                                                                                       Türk Dil Kurumu

Açıklaması hala devam etmektedir.

Kısa bir ara verildiği ve yeniden düzenleneceği gerekçesiyle ara verilmesinin üstünden neredeyse bir yıla yakın zaman geçtiği halde bu kısa süre! bir türlü bitmemiş, Türkçeye çok önemli katkı sağlayan bu uygulama ve bilgilendirmeden Türk Milleti yoksun bırakılmıştır.
"kısa bir süre ara!?"
Bu nasıl bir kısa süredir anlamış değiliz!?
Türk Dil Kurumu'ndan bu güzel ve yararlı uygulamaya, yarından tezi yok, hemen başlamasını beklemekteyiz!

Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Saygılarımla...
Çağrıbey




TDK'nın bu duyuruyu yaptığı ilişimine ulaşmak için: DOKUNUN (https://www.hunturk.net/forum/sistem.php?islem=yonlendir&url=aHR0cDovL3d3dy50ZGsuZ292LnRyL2luZGV4LnBocD9vcHRpb249Y29tX2NvbnRlbnQmYW1wO3ZpZXc9YXJ0aWNsZSZhbXA7aWQ9MzI5)
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 01 Mayıs 2015
TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ başlığının sayfa gösterimi/izlenilmesi 100.000  (yüz bin) gibi bir rekora ulaşmış lakin Türk Dil Kurumu'nun:


SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Kurumumuzun ücretsiz olarak e-posta ile gönderdiği ve içinde günün sözü, yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık, bir yazım kuralı ile atasözü/deyimin yer aldığı SÖZBUL, yeniden düzenleneceğinden uygulamaya kısa bir süre ara verilmiştir.

            Üyelerimize saygıyla duyurulur.
                                                                                                                       Türk Dil Kurumu

Açıklaması hala devam etmektedir.

Kısa bir ara verildiği ve yeniden düzenleneceği gerekçesiyle ara verilmesinin üstünden neredeyse bir yıla yakın zaman geçtiği halde bu kısa süre! bir türlü bitmemiş, Türkçeye çok önemli katkı sağlayan bu uygulama ve bilgilendirmeden Türk Milleti yoksun bırakılmıştır.
"kısa bir süre ara!?"
Bu nasıl bir kısa süredir anlamış değiliz!?
Türk Dil Kurumu'ndan bu güzel ve yararlı uygulamaya, yarından tezi yok, hemen başlamasını beklemekteyiz!

Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Saygılarımla...
Çağrıbey




TDK'nın bu duyuruyu yaptığı ilişimine ulaşmak için: DOKUNUN (https://www.hunturk.net/forum/sistem.php?islem=yonlendir&url=aHR0cDovL3d3dy50ZGsuZ292LnRyL2luZGV4LnBocD9vcHRpb249Y29tX2NvbnRlbnQmYW1wO3ZpZXc9YXJ0aWNsZSZhbXA7aWQ9MzI5)

Anlaşılan o ki Türk Dil Kurumu bu yararlı hizmetine devam etmeyecek. Baksanıza kısacık ara dediğinin üstünden yıllar geçti.
Oysaki bu çalışma Türk dilinin gelişmesi, Türk çocuklarının Türkçeyi daha iyi, doğru ve yerinde kullanması ve de yabancı kelimelerin dilimizden atılması bakımından çok ama çok yararlıydı.
Madem Türk Dil Kurumu bu güzel işi devam ettirmeyecek o zaman bize de, kendi bilgimiz doğrultusunda, gücümüz yettiğince, benzer bilgiler vererek Türk Diline katkı yapmak düşer.
Şimdilik kendi derlemelerimizi ekleyerek devam edeceğiz. Şayet Türk Dil Kurumu yeniden başlarsa kendi çalışmalarımızı bırakıp, önceden olduğu gibi, yine Türk Dil Kurumunun çalışmalarını birebir buraya ekleyeceğiz.

Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Saygılarımla...
Çağrıbey
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 01 Mayıs 2015
Tarih : 1 Mayıs 2015 - Cuma

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
abıhayat isim (a:bıhaya:tı) eskimiş Farsça ad + Arapça sıfat
isim Efsanelere göre içen kimseye ölümsüzlük sağladığına inanılan bir su, bengi su, dirim suyu

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
anakronik Fr. anachronique
1. Çağı geçmiş, çağa uymaz, eskimiş: § "Çin gibi bir anakronik saltanat tipi midir? Hayır." -Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Bir Sürgün, 163; § "Hesse’nin şiirlerini anakronik sayamayız." -Enis Batur, Başkalaşımlar, 374.
2. Tarihlendirmede yanılgı içinde bulunan.

Bundan sonra demek ki, anakronik yerine, Çağı geçmiş, çağa uymaz veya eskimiş sözcüklerini kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Elementlerin simgeleri, uluslararası biçimleriyle kullanılır: C (karbon), Ca (kalsiyum), Fe (demir) vb.

Günün atasözü/deyimi :
Kalmış kağnıyı koca öküz çeker.
En çetrefilli ve zor işi yine en emektar olan görür.

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
abaçı: Umacı, bununla çocuklar korkutulur; a ğır basma, kâbus· I, 136
abakı: bostan korkuluğu, I, 136
abalı:   bir şeyi az görme ve azımsama zamanında söylenen kelime· I, 137
abarñ   : eğer anlamına şart edatı, I, 134, 399, 442; II, 209
abıdmak: gizlemek, saklamak· I, 216 bkz>ab ıtmak
abımak: gizlemek, örtmek. III, 250
abıtgan: daima gizleyen, saklayan· I, 154
abıtmak: gizlemek, saklamak, örtülmek· I, 206, 216 bkz>
abıdmak: aç, karnı tok olmayan, I, 75, 79, 387, 452. 453, 517; II, 227

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Avçı neçe al bilse, adhığ ança yol bilir (I. 63) (I. 332)
Avcı ne kadar hile bilse, ayı o kadar yol bilir.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-1430639989.png)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
abo, abô (I) Abla, büyük kız kardeş.
*Emirdağ -Afyon Karahisar
*Eşme köyleri -Uşak
*Gelendost, Gönen, Senir, Tahtacı aşireti -Isparta
Devri *Bucak, *Tefenni ve köyleri, Yusufçu, Anbarcık *Gölhisar, Kayadibi *Yeşilova, -Burdur
Oğuz, Kelekçi *Acıpayam, Çıtak *Çivril -Denizli
Dallıca *Nazilli -Aydın
Bademler *Urla -İzmir
*Alaşehir, *Akhisar, *Soma -Manisa
Kongurca *Savaştepe, Keremköy *Burhaniye -Balıkesir
*İznik -Bursa
Üçüyük, Beşkarış *Altıntaş, -Kütahya
Dinek, Çaykoz,*Sivrihisar, Karatepe -Eskişehir
*Kandıra -Kocaeli
Genek -Çankırı
Çayır, *Zile, Çilehane *Reşadiye, Kızılköy, -Tokat
Hisarüstü*Keşap -Giresun
Sobran -Gümüşhane
*Şavşat,*Ardanuç -Artvin
*Kemaliye, *Refahiye, Ergân -Erzincan
-Diyarbakır
-Muş
*Arapkir, Aşudu *Darende -Malatya
*Halfeti, *Birecik, *Hilvan, *Siverek, *Suruç -Urfa
*Nizip, -Gaziantep
*Göksun ve köyleri, *Afşin ve köyleri, *Elbistan ve köyleri, -Maraş
*Kırıkhan, *Hassa, *Reyhanlı ve Amik ovası Türkmenleri -Hatay
Kayalıpınar,*Yıldızeli, Palha,*Divriği, *Zara, *Gürün, Çepni *Gemerek, Soğukpınar, *Kangal, Ağrakos *Suşehri, *Şarkışla, Hacıilyas, *Koyulhisar, Tutmaç, -Sivas
-Yozgat ve köyleri
Avşar ve Türkmen aşiretleri *Pınarbaşı, *Bünyan, Şıhlı *Develi, -Kayseri
*Hacıbektaş, *Avanos -Nevşehir
Bahçeli, *Bor -Niğde
*Karaman, İvriz *Ereğli, Sarıvadi *Ermenek -Konya
Bican -Adana
*Silifke, Namrun, *Tarsus, Ulaş, Gözne, Darısekisi *Mersin -İçel
Kışla, Akçaeniş, *Elmalı, *Kaş, *Finike, *Gündoğmuş -Antalya
Yakabağ, Dont *Fethiye, Mesken *Yatağan, Bozöyük -Muğla

[abaka -2] Abla, büyük kız kardeş.
Karadere -Rize

[abba (I)-4] Abla, büyük kız kardeş.
*Hozat -Tunceli
*Afşin -Maraş
Karlı *Yerköy -Yozgat
*Bünyan -Kayseri
-Niğde

[abca -2] Abla, büyük kız kardeş.
Varay -Amasya
-Giresun

[abes (III) -2] Abla, büyük kız kardeş.
*Acıpayam -Denizli

[abıca -2] Abla, büyük kız kardeş.
-Giresun ve köyleri
Denizli, Beşikdüzü *Vakfıkebir -Trabzon
*Ergani -Diyarbakır

[abıla (I) -1] Abla, büyük kız kardeş.
Çandır *Sütçüler, Gönen -Isparta
Çeltek *Yeşilova, Devri *Bucak -Burdur
*Çal köyleri, Hırka *Tavas -Denizli
Sürez *Bozdoğan -Aydın
Karacalar *Savaştepe -Balıkesir
Zile *Mesudiye -Ordu
Denizli, Beşikdüzü *Vakfıkebir -Trabzon
Kötüboynul -Yozgat
*Ermenek köyleri -Konya
Kamışlı *Karaisalı, Çığşar *Kadirli -Adana
Güzelsu *Akseki -Antalya
Yakabağ *Fethiye köyleri -Muğla

[abılla -1] Abla, büyük kız kardeş.
*Dinar, İshaklı *Bolvadin -Afyon Karahisar
Atabey -Isparta
Akyaka, -Burdur
*Tavas ve köyleri -Denizli
Keremköy *Burhaniye -Balıkesir
Çilehane *Reşadiye -Tokat
Uzunmusa -Ordu
Karakoyun *Iğdır -Kars
-Bitlis
*Gürün -Sivas
Hacıveliler *Finike, Kızılağaç *Gündoğmuş -Antalya
Yakabağ *Fethiye -Muğla

[abilâ] Abla, büyük kız kardeş.
Çeltek *Yeşilova -Burdur

[able] Abla, büyük kız kardeş.
Büyükyenice *Osmaneli -Bilecik

[abo (II) -1] Abla, büyük kız kardeş.
Siniş *Aşkale -Erzurum
Hazarzrat *Keçiborlu -Isparta
Bozkurt -Denizli
Poyracık *Kınık, *Bergama -İzmir
Fili, Balıkçeşme *Biga -Çanakkale
*Mustafa Kemal Paşa -Bursa
*İskilip, Düvenci -Çorum
*Terme, Irmaksırtı, *Çarşamba, *Lâdik köyleri -Samsun
*Merzifon ve köyleri, *Gümüşhacıköy ve köyleri, *Taşova, Zara, Suluova bucağı köyleri, Eraslan -Amasya
Hayati *Erbaa, *Turhal, Bizeri -Tokat
Kuzköy ve Karakuş bucağı köyleri, *Ünye -Ordu
Yolageldi -Edirne
*Saray köyleri -Tekirdağ

[abu (II) -1] Abla, büyük kız kardeş.
Hazarzrat *Keçiborlu -Isparta
Bozkurt -Denizli
Poyracık *Kınık, *Bergama -İzmir
Fili, Balıkçeşme *Biga -Çanakkale
*Mustafa Kemal Paşa -Bursa
*İskilip, Düvenci -Çorum
*Terme, Irmaksırtı, *Çarşamba, *Lâdik köyleri -Samsun
*Merzifon ve köyleri, *Gümüşhacıköy ve köyleri, *Taşova, Zara, Suluova bucağı köyleri, Eraslan -Amasya
Hayati *Erbaa, *Turhal, Bizeri -Tokat
Kuzköy ve Karakuş bucağı köyleri, *Ünye -Ordu
Yolageldi -Edirne
*Saray köyleri -Tekirdağ

[abuca -2] Abla, büyük kız kardeş.
Şehli, Tepeköy, Şıhmusa *Bulancak -Giresun

[abuğ (III) -1] Abla, büyük kız kardeş.
Akoluk *Sorgun -Yozgat

[abula -1] Abla, büyük kız kardeş.
*Dinar -Afyon
*Maçka ve köyleri, Anaraş, Zavli *Sürmene -Trabzon
Çataklıhoca *Çayeli, Kirazlı *Güneyce -Rize

[abuş (II) -1] Abla, büyük kız kardeş.
-Diyarbakır

[apa (III) -2] Abla, büyük kız kardeş.
İncekum, Sökün *Silifke -İçel

[apbı] Abla, büyük kız kardeş.
İshaklı *Bolvadin -Afyon Karahisar

[apla] Abla, büyük kız kardeş.
Söğüt *Tefenni, Salda *Yeşilova -Burdur
*Afşin -Maraş
Hasanoğlan -Ankara
-Konya

[apo (I) -1] Abla, büyük kız kardeş.
*Diyadin -Ağrı
-Bitlis
*Nazimiye -Tunceli

Daha geniş bilgi için Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü (https://www.hunturk.net/forum/sistem.php?islem=yonlendir&url=aHR0cDovL3Rkay5nb3YudHIvaW5kZXgucGhwP29wdGlvbj1jb21fdHRhcyZhbXA7dmlldz10dGFz)'nü inceleyiniz.


Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 02 Mayıs 2015
Tarih : 2 Mayıs 2015 - Cumartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
abanmak
1. -e Eğilerek bir şeyin, bir kimsenin üzerine kapanmak
"Efendi, sen de ne üstüme abanıyorsun?" - B. Felek
2. Bir yere veya bir kimseye yaslanmak, dayanmak
"Baba, 'ya Allah' nidası ile yerinden zorla, oğluna abanarak kalktı." - R. H. Karay
3. Birine yük olarak onun sırtından geçinmeye çalışmak
4. Bir şeyin veya bir kimsenin üzerine çöküp çullanmak
"İki herif zavallıya abanıyorlar." - A. Rasim
5. spor Boksta karşılaşma sırasında rakibine yaslanmak
6. spor Futbolda topa olanca gücüyle vurmak

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
afirmatif   Fr. affirmative
Olumlu, doğrulayıcı, müspet: § "İlim sadece afirmatif hükümlerden teşekkül eder, hakikat vasfına layık olan bu hükümlerdir." -Cemil Meriç, Umrandan Uygarlığa, 269.

Bundan sonra demek ki, afirmatif yerine, olumlu veya doğrulayıcı sözcüklerini kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ekler elementlerin simgelerine değil adlarına getirilir: Au’ya değil altına, Fe’ye değil demire vb.

Günün atasözü/deyimi :
El mi yaman bey mi yaman? El yaman!
Baştaki ne kadar güçlü görünürse görünsün, asıl güç halktadır.

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
çağırma, ünde, ünlem edatı· I, 35
açı yaşlı kadın, hanım nine· I, 87 bkz> eçi
açıg nimet içinde yaşayış, I, 63
açıg hanın bahşışı· I, 63
açıg acı, acı olan her nesne; ekşi· I, 63, 279; II, 75, 299, 311; III, 272
açıglıg bolluk içerisinde bulunan (kimse)· I, 147
açıglıg ekşili, içine konanı ekşiten, I, 147 bkz>açıglık § açıglıg küp; içine konanı ekşiten küp, içinde ekşi bulunan küp·.I, 147
açıklıg tutmak iyi gıdalar ile beslemek· I, 63 ,
açıglık acılık· I, 150 bkz> açıglıg
açıgsamak canı ekşi istemek· I, 279, 302
açıgsımak ekşimek, acılaşmak· I, 282

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Aç ebek, tok telek (I. 387)
Aç kişi aceleci, tok kişi yavaş olur.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-1430639855.png)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
aylak (I) Karşılıksız, bedava, beleş.
Yassıviran *Senirkent, Aydoğmuş *Keçiborlu, *Eğridir köyleri, Körküler *Yalvaç -Isparta
Çamlık, *Bucak, Karamanlı *Tefenni -Burdur ve çevresi
Kızılcabölük, Günay *Sarayköy ve köyleri -Denizli
Eymir *Bozdoğan -Aydın
-Balıkesir
Bahçeli *Bor -Niğde
*Ermenek köyleri, *Çumra, *Karaman, *Akşehir, *Ereğli, -Konya ve köyleri
*Mut ve köyleri, -İçel
-Muğla

aylak (II) 1. Açık, aşikar, belli.
*Akçaabat -Trabzon

aylak (II) 2. Yalnız, tek.
-Burdur ve çevresi
Seydim *Avanos -Kırşehir
Bahçeli *Bor, -Niğde

aylak (III) Bir aylığına tutulan işçi, hizmetçi.
*Afşin, *Elbistan -Maraş

aylak (IV) Geniş zamanın üçüncü şahsı sonuna eklenerek -ir, -mez anlamını belirtir: Gelir aylak (gelir gelmez), okur aylak (okur okumaz).
-Kırşehir

aylak (V) [-> aylan - 1]

aylan 1. Açıklık, meydan.
-Sivas
Manastır *Beyşehir -Konya

aylak İşsiz
Kütahya ve Yöresi

Aylak adam işidir. Deyim
İşsiz güçsüz adama uygun bir iştir” anlamında kullanılan bir söz.

Daha geniş bilgi için Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü (https://www.hunturk.net/forum/sistem.php?islem=yonlendir&url=aHR0cDovL3Rkay5nb3YudHIvaW5kZXgucGhwP29wdGlvbj1jb21fdHRhcyZhbXA7dmlldz10dGFz)'nü inceleyiniz.
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Mayıs 2015
Tarih : 3 Mayıs 2015 - Pazar

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Türkçülük özel, isim
Osmanlı Devleti'nin son yıllarında ortaya çıkan, Osmanlılık ve İslamcılık akımları karşısında bütün Türklerin tek vatanda ve tek bayrak altında birleştirilmesini amaçlayan akım, Pantürkizm.

Türklük ve TÜRKÇÜLÜK düşmanlarını ezeceğiz! Başbuğ ATATÜRK
Ben, yabancı kaynaklı hiçbir fikri benimsemeğe tenezzül etmeyecek kadar millî şuur ve gurura malik bir Türk‘üm. Siyasi, içtimai mezhebim Türkçülük‘dür.Uluğ Bilge ATSIZ

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
aforizma  Fr. aphorisme

Özdeyiş: § "Konuşmalar da hikâyenin gelişmesinden çok aşkın türlü halleri üstüne Fuzuli’nin, diğer bütün şiirlerinde de söylediği aforizmaları sayıp dökmesine ve bilhassa Mecnun’un ağzından Tasavvuf lirizminin en sıcak örneklerini vermesine vesile oluyor." -Sabahattin Eyüboğlu, Sanat Üzerine Denemeler ve Eleştiriler, Cilt 1, 254.

Bundan sonra demek ki, aforizma yerine, özdeyiş  sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ayrı Yazılan Birleşik Kelimeler:
Etmek, edilmek, eylemek, olmak, olunmak yar­dımcı fiilleriyle kurulan birleşik fiiller, ilk kelimesinde herhangi bir ses düşmesi veya türemesine uğramazsa ayrı yazılır: alt etmek, arz etmek, azat etmek, dans etmek, el etmek, göç etmek, ilan etmek, kabul etmek, kul etmek, kul olmak, not etmek, oyun etmek, söz etmek, terk etmek, var ol­mak, yok etmek, yok olmak vb.

Günün atasözü/deyimi :
El yumruğu yemeyen kendi yumruğunu değirmen taşı sanır.
Başkasının gücü karşısında boyun eğmek zorunda kalacağını anlayamamış kimse, kendi gücünün herkese boyun eğdireceğini sanır. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
açık büyük kardeş, I, 64
açıkmak acıkmak· I, 21, 190
açılmak açılmak· I, 193, 194; II, 71, 122 bkz> açl ınmak
açımak ekşimek, (yara, vücut) acımak· III, 252
açınmak doyumluk ve yem vermek, açınmak; açılmak; açar gibi görünmek. I, 199, 200
açışmak açmakta yardım ve yarış etmek· I, 180
açışmak ekşimek, acılaşmak· I, 180
açıtgan daima ekşiten, acıtan, ekşitgen· I, 154
açıtmak ekşitmek; acıtmak, I, 207
açlık açlık· I, 114

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Açıglığ er şebük karımas (I. 147)
Varlıklı kişi çabuk kocamaz.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-1430639700.png)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[ellâm] Herhalde, galiba, zannedersem.
-Tokat
-Kayseri

ellâham Herhalde, galiba, zannedersem.
Türkmenaraplısı, Çallı -Yozgat
*Develi -Kayseri

[ellâm] Sanırım, anlaşılan, demek ki
Gaziantep
*Güdül Ankara
Kızılcın *Sarıoğlan Kayseri

ellağam Sanırım, anlaşılan, demek ki: Ellağam o da getmiş.
Gökdere *Akdağmadeni Yozgat

Herhâlde, krş. ellem
Kırşehir ve Yöresi


Daha geniş bilgi için Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü (https://www.hunturk.net/forum/sistem.php?islem=yonlendir&url=aHR0cDovL3Rkay5nb3YudHIvaW5kZXgucGhwP29wdGlvbj1jb21fdHRhcyZhbXA7dmlldz10dGFz)'nü inceleyiniz.
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 04 Mayıs 2015
Tarih : 4 Mayıs 2015 - Pazartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Tahsisat Ar. ta
(tahsi:sa:tı) Bir kimseye, bir kuruluş veya topluluğa ayrılmış para, ödenek: “Sonra tahsisat yoktur, gelecek sene bütçesine para konulacak diye bir lakırtı çıkardılar.” -M. Ş. Esendal.
Tahsisat  bk. ödenek

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
Agresif  Fr. agressif

Saldırgan: § "Hatta şimdi içimizden birilerine, hatta kendisine iyilik edip nane ruhu vermiş olmamı hafızası silerek, bizzat bana agresif davranabilir." -Selim İleri, Hayal ve Istırap, 236.

Bundan sonra demek ki, agresif yerine, saldırgan sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birleşme sırasında kelimelerinden hiçbiri veya ikinci kelimesi anlam değişikliğine uğ­ramayan birleşik kelimeler ayrı yazılır.

a. Hayvan türlerinden birinin adıyla kurulanlar:
ada balığı, ateş balığı, dil balığı, fulya balığı, kedi balığı, kılıç balığı, köpek balığı, ton balığı, yılan balığı; acı balık, bıyıklı balık, dikenli balık vb.
ardıç kuşu, arı kuşu, çalı kuşu, deve kuşu, muhabbet kuşu, saka kuşu, tarla kuşu, yağmur kuşu; alıcı kuş, boğmaklı kuş, makaralı kuş vb.
ağustos böceği, ateş böceği, cırcır böceği, hamam böceği, ipek böceği, uçuç böceği, uğur böceği; ağılı bö­cek, çalgıcı böcek, sümüklü böcek vb.
at sineği, et sineği, meyve sineği, sığır sineği, su sineği, uyuz sineği vb.
deniz yılanı, ok yılanı, su yılanı; Ankara keçisi, dağ keçisi, yaban keçisi; fındık faresi, tarla faresi; dağ sıçanı, tarla sıçanı; Beç tavuğu, dağ tavuğu; ada tavşanı, yaban tav­şanı; kaya örümceği, şeytan örümceği; bal arısı, yaprak arısı; Pekin ördeği, deniz ördeği; Ankara kedisi, bozkır kedisi; Afrika domuzu, yer domuzu vb.

Günün atasözü/deyimi :
Aç elini kora sokar
Aç insan, geçimini sağlamak için kendisini her türlü tehlikeye atar. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
açlınmak açılmak· I, 256, bkz> açılmak
açlışmak açılmak .I, 239
açmak açmak; aramak; fethetmek, I, 163, 354, 358; II, 188; III, 18, 217, 234, 235
açmak karnı acıkmak· I, 172, 283
açsamak açmak istemek, I, 276
açturmak açtırmak, I, 218
açuk   açık, I, 64, 94
açuklug koçak, huyu güzel· I, 147
açukluk(g)   açıklık, I, 150, § yüz açuklugı; yüz gülümseyişi· ı, 150 § kapug açuklugı; kapı açıklıgı. I, 150
açurgan çok acıktıran, çabuk acıktıran., I, 156; III, 68
açurmak acıktırmak, aç bırakmak. I, 268

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Aç ne yemes, tok ne temes (I. 79)
Aç olan ne yemez, tok olan ne demez!

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-ekmek-1430724182.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[culuk] Hindi.
*Emirdağ -Afyon
*Eğridir ve köyleri -Isparta
*Tavas -Denizli
Savaştepe -Balıkesir
*Emet -Kütahya
*Söğüt -Bilecik
Tokat -Eskişehir
*Düzce -Bolu
*Kargı -Kastamonu
Çıkrık *Mecitözü -Çorum
*Bafra -Samsun
-Amasya
*Zile, *Taşova, *Reşadiye -Tokat
*Oltu -Erzurum
Ergan -Erzincan
*Elbistan -Maraş
-Sivas ve ilçeleri
Alcı -Yozgat
Solakuşağı*Şereflikoçhisar, Karanıdere *Haymana -Ankara
Ömerhacılı *Kaman -Kırşehir
*Bünyan, *Pınarbaşı -Kayseri
-Edirne

[cakcak (II) -1]  Hindi.
*Safranbolu, Cumayanı -Zonguldak

[colcol] Hindi.
-Eskişehir

[coluk] Hindi.
Köke *Acıpayam -Denizli
Tepe *Seben -Bolu
-Çankırı
Çayırlı *Nallıhan, *Beypazarı -Ankara
-Adana

[coruk (IV)] Hindi.
*Fatih -İstanbul
*Safranbolu –Zonguldak

[culluh] Hindi.
*Divriği -Sivas
*Mucur –Kırşehir

[culluk] Hindi.
Uluköy, Bademli *Dinar, İshaklı *Bolvadin -Afyon
Körküler *Yalvaç, Uluğbey *Senirkent, *Keçiborlu -Isparta
-Burdur
İshaklı *Çivril, *Acıpayam -Denizli
*Susurluk -Balıkesir
*Mustafa Kemal Paşa -Bursa
Aşağıada ve Yukarıada *Sivrihisar -Eskişehir
-İstanbul
-Çorum
-Gümüşhane
Refahiye -Erzincan
Aşudu *Darende -Malatya
*İslahiye, *Kilis -Gaziantep
Taşoluk *Göksun, *Afşin -Maraş
*Reyhanlı ve Amik ovası Türkmenleri -Hatay
*Divriği, *Gürün -Sivas
*Balâ -Ankara
*Develi -Kayseri
-Nevşehir
-Niğde
-Konya
*Bahçe, Toprakkale -Adana
Yenice *Mersin, *Silifke -İçel
Bağyaka, Çandır *Finike –Antalya

[culuğ]Hindi.
*Pasinler -Erzurum

[culuh culuh] Hindi.
*Mesudiye -Ordu
Uluşiran *Şiran -Gümüşhane
Ersis *Yusufeli -Artvin
İrişli, Bayburt, *Sarıkamış, *Posof -Kars
-Erzurum
-Malatya
*Kangal -Sivas
*Sorgun –Yozgat

[curluk] Hindi.
Dont *Fethiye –Muğla

[curuk (II)] Hindi.
-Bolu
-İstanbul

[cutak] Hindi.
Kıbrısçık –Bolu

[cülük (I) -2] Hindi.
*İskilip -Çorum
Kızılçakçak *Arpaçay –Kars

[cülülük] Hindi.
-Ankara

[çıkçık] Hindi.
*Boyabat -Sinop
*Beypazarı -Ankara ve köyleri.

[çoluk (II) -2] Hindi.
*Boyabat -Sinop
*Beypazarı -Ankara ve köyleri.

[çulluk (I)] Hindi.
*Susurluk, *Yeniköy -Balıkesir
Cinis *Aşkale -Erzurum
*Afşin -Maraş
-Niğde

[çuluk (II)] Hindi.
-Bolu
*Kargı -Çorum
-Gümüşhane

Culuk: Hindi (Çayağzı) [ Kırşehir ve Yöresi ]


Daha geniş bilgi için Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü (https://www.hunturk.net/forum/sistem.php?islem=yonlendir&url=aHR0cDovL3Rkay5nb3YudHIvaW5kZXgucGhwP29wdGlvbj1jb21fdHRhcyZhbXA7dmlldz10dGFz)'nü inceleyiniz.
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 05 Mayıs 2015
Tarih : 05 Mayıs 2015 - Salı

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
muhasebe isim (muha:sebe) eskimiş Arapça mu§¥sebe
1. isim Hesaplaşma, karşılıklı hesap görme
2. Hesap işleriyle uğraşma
"Muhasebe ile defter tutma işlerini de üzerine aldığından milleti burnundan yakalamıştı." - T. Dursun K
3. Hesapların bütünü
4. Hesap işlerinin yürütüldüğü yer
"Nedir bu benim çilem / Hesap bilmem / Muhasebede memurum" - O. Rifat

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
ambisyon    Fr. ambition

İhtiras, tutku, özeniş: § "Milliyetçilik fikri, yalnız büyük ambisyonlarını tasfiye etmiş bir politika ve masum bir edebiyat hareketi hâlinde yaşıyordu." -Peyami Safa, Türk İnkılâbına Bakışlar, 73.

Bundan sonra demek ki, ambisyon yerine, tutku sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birleşme sırasında kelimelerinden hiçbiri veya ikinci kelimesi anlam değişikliğine uğramayan birleşik kelimeler ayrı yazılır.

b. Bitki türlerinden birinin adıyla kurulanlar:

ayrık otu, beşparmak otu, çörek otu, eğrelti otu, güzelavrat otu, kelebek otu, ökse otu, pisipisi otu, taşkıran otu, yüksük otu; acı ot, sütlü ot vb.

ateş çiçeği, çuha çiçeği, güzelhatun çiçeği, ipek çiçeği, küpe çiçeği, lavanta çiçeği, mum çiçeği, yayla çiçeği, yıldız çiçeği; ölmez çiçek vb.

avize ağacı, ban ağacı, dantel ağacı, kâğıt ağacı, mantar ağacı, öd ağacı, pelesenk ağacı, tespih ağacı vb.

altın kökü, eğir kökü, helvacı kökü, meyan kökü; ek kök, saçak kök, yumru kök vb.

dağ elması, yer elması; çalı dikeni, deve dikeni; köpek üzümü, kuş üzümü; çakal armudu, dağ armudu; at kestanesi, kuzu kestanesi; can eriği, gövem eriği; kuzu mantarı, yer mantarı; su ka­mışı, şeker kamışı; dağ nanesi, taş nanesi; ayı gülü, Japon gülü; Antep fıstığı, çam fıstığı; sırık fasulyesi, soya fasulyesi; Amerikan bademi, taş bademi; Afrika menek­şesi, deniz menekşesi; Japon sarma­şığı, kuzu sarmaşığı; Hint inciri, kavak inciri; armut kurusu, kayısı ku­rusu; kaya sarımsağı, köpek sarımsağı; şeker pancarı, yaban pancarı vb.

kuru fasulye, kuru incir, kuru soğan, kuru üzüm vb.

UYARI: Çiçek dışında anlamlar taşıyan baklaçiçeği (renk), narçi­çeği (renk), suçiçeği (hastalık); ot dışında anlamlar taşıyan ağızotu (barut), sıçanotu (arsenik); ses düşmesine uğramış olan çöreotu ve yazımı gelenekleşmiş olan semizotu, dereotu bitişik yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
Ardında yüz köpek havlamayan kurt, kurt sayılmaz
Önemli kimseleri çekemeyip onlara dil uzatanlar çok olur. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
adaklık üzüm çardaklarına ayak yapılacak ağaç· I, 149
adaş   arkadaş, dost· I, 61, bkz> adaş·
adaşlık dostluk, arkadaşlık; sadakat· I, 149
adguk kim olduğu belli olmayan sığıntı adam· I, 99 bkz> aduk, aduk, agduk
adın   başka, diger, ayrı· I, 45, 76, 98; III, 151, 222 bkz> ad ın, adruk, ayruk, edin
aduk    tanınmayan, bilinmeyen· I, 65 bkz> adguk, aduk, agduk
ad ipekli kumaş ve benzeri glbi dokuma cinsinden sanat eseri olan her şey· I, 79, bkz> ed,
ad iyilik ve uğur belgisi· I, 79

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Agılda oglak togsa arıkda otı öner.(I. 65)
Ağılda oğlak doğsa, dere boyunda otu biter.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-yemek-1430938099.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
cücük (I) 1. Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
Körküler *Yalvaç -Isparta
-Balıkesir
Bayazıt -İstanbul
*İskilip, Masaraf -Çorum
-Sinop
-Samsun
*Merzifon -Amasya
*Zile, Bizeri -Tokat
Danışman *Fatsa -Ordu
*Şebinkarahisar, *Tirebolu -Giresun
-Trabzon
Havsu *Kelkit -Gümüşhane
-Rize
*Yusufeli, Yavuz *Şavşat -Artvin
*Kağızman -Kars
-Erzurum
Fartuş, Cenciğe *Refahiye, Sasunga *Çayırlı -Erzincan
Aşudu *Darende -Malatya
*Siverek -Urfa
*Kilis -Gaziantep
Hartlap -Maraş
Hisarcık *Yayladağı, *Antakya -Hatay
Karaözü *Gemerek, İslim *Yıldızeli, *Koyul hisar, *Gürün ve köyleri -Sivas
*Sorgun -Yozgat
Karanıdere *Şereflikoçhisar -Ankara
-Kırşehir
-Kayseri
-Konya
*Osmaniye -Adana

[cakcan (I)] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
İğneciler *Mudurnu -Bolu

[cıbık (I)] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
Bereketli *Tavas -Denizli
*Düğrek -Muğla

[cılak] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
Papazköy -Samsun

[cıllık (II) -2] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
Çıkrık *Mecitözü -Çorum

[cibi (I) -1] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
-Isparta
Ambarcık *Gölhisar, Yayla *Tefenni, *Bucak -Burdur
Oğuz *Alâeddin, Darıveren *Acıpayam -Denizli
Hacavera *Maçka -Trabzon
Yelten *Çekerek -Yozgat
*Finike, *Serik, *Akseki, *Kaş -Antalya
Datça, Gülağzı *Ula -Muğla

[cibik (V)] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
Gölcük, -Muğla

[cibu] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
Kaptanpaşa *Çayeli -Rize

[ciğcik] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
Beşikdüzü *Vakfıkebir -Trabzon

[cipçe (II)] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
Çifteler -Eskişehir
Argıthanı *Ilgın -Konya

[cipik (II)] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
*Feke -Adana

[civcar] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
*Düzce -Bolu

[civce] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
Tokat -Eskişehir
-Ankara
*Mucur -Kırşehir

[civcen] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
İlyas *Keçiborlu -Isparta

[civci] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
*Edremit -Balıkesir
Eğrigöz *Emet -Kütahya
-Eskişehir
Tavşancıl *Gebze -Kocaeli
Tepe *Seben, *Düzce -Bolu
*Şebinkarahisar -Giresun

[civcik (I) -2] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
Mollaveyis *Pazar -Rize

[cucuk (I)] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
Pulluca *Demirci -Manisa
İsmetiye -Bursa
-İstanbul
-Çorum
Anaraş *Sürmene -Trabzon
Küçükçayır, Karasu -Rize
*Şavşat ve köyleri -Artvin
-Erzincan
*Keskin -Ankara

[cucul (I)] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
Çayağzı *Şavşat, Erkinis *Yusufeli -Artvin

[cuga (I)] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
-Konya

[cuku] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
Arıcaklar *Gölpazarı -Bilecik

[culle] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
-İçel

[cuncu] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
Orhaniye *Balya -Balıkesir

[cungu] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
Dümrek, Tavaklı, Geyikli *Ezine -Çanakkale

[cüce (I)] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
İbik *İskilip -Çorum
Karamaslı *Çarşamba -Samsun
*Merzifon -Amasya
Uzunmusa *Akkuş -Ordu
*Iğdır, Koyundere *Arpaçay -Kars
*Erciş -Van
-Bitlis
-Sivas
Kerkük

[cücek (I) -2] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
-İstanbul
Başhöyük *Kadınhanı -Konya

[cücen (III)] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
Kaleyaka *Perşembe -Ordu
Şekli, Piraziz -Giresun

[cücü (I) -1] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
Darıcıköy *Düzce -Bolu
Ortaköy -İstanbul
-Yozgat

[cülle (I)] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
Çepni *Gemerek -Sivas
*Ermenek -Konya
*Gülnar, *Mut ve köyleri -İçel

[cüllü (II)] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
*Ereğli -Konya

[cülü (II)] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
-İstanbul
*İskilip -Çorum
Çamlıbel *Artova -Tokat

[cülük (I) -1] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
*Eşme ve köyleri -Uşak
*İskilip -Çorum
Bahçeli *Bor -Niğde
*Ereğli, *Sultaniye -Konya
*Misis, Oymaklı -Adana
*Tarsus, *Mersin -İçel

[cüvcü] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
*Düzce -Bolu

[çırka] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
Kepen *Söğüt -Bilecik

[çırmık (III)] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
-Muğla

[çöçe (IV)] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
-İstanbul

[çucuk] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
Çavdarlı *Şavşat -Artvin

[çucul] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
Bağlıca *Ardanuç -Artvin

[çuğu] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
Selimiye -Balıkesir

[çücük (II)] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
Havza -Samsun

[çüçük] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
-Kayseri

[çüçül (III)] Kümes hayvanlarının yavrusu, civciv.
Yavuz *Şavşat -Artvin

cücük (I) 2. Kuş yavrusu,
-İstanbul
-Tokat
Uluşiran *Şiran -Gümüşhane
-Malatya
*Kilis -Gaziantep
Taşoluk *Göksun, *Afşin -Maraş
-Sivas
-Yozgat
Çayırlı *Haymana -Ankara
-Kayseri
-Kırşehir
Genezin *Avanos -Nevşehir
-Adana
*Mersin -İçel

cücük (I) 3. Serçe.
Telin *Gürün -Sivas

cücük (I) 4. Küçük, körpe.
*Afşin, *Elbistan -Maraş
*Bor -Niğde

cücük (II) 1. Tomurcuk.
Kozaç *Tefenni -Burdur
*İğdecik -Manisa
*Susurluk -Balıkesir
Fili *Biga, Evreşe *Gelibolu -Çanakkale
Kayapa -Edirne

[cücük burnu] Tomurcuk.
*Merzifon -Amasya
*Avanos -Kırşehir

cücük (II) 2. Soğanın tohum veren uzun sert yaprağı.
-Isparta
*Çal -Denizli
*Nazilli -Aydın
Kortuna *Torbalı -İzmir
Demirkapı *Susurluk, Kerem *Burhaniye -Balıkesir
*Kandıra, *Karamürsel -Kocaeli
*Ermenek -Konya
Bahçeli *Bor -Niğde
*Anamur -İçel

cücük (II) 3. Filiz, çil.
*Sarayköy, *Bereketli -Denizli
*Bozdoğan -Aydın
*Bergama -İzmir
-Manisa
-Balıkesir
Fili *Biga -Çanakkale
*Alayunt -Kütahya
*Bozan -Eskişehir
Beşikdüzü *Vakfıkebir -Trabzon
Kızılçakçak *Arpaçay -Kars
Reşadiye *Datça, *Fethiye -Muğla
-Edirne

cücük (II) 4. Meyve ve sebzelerin en küçüğü.
Karakuş *Ünye -Ordu
-Giresun
*Reyhanlı ve Amik ovası Türkmenleri -Hatay
*Ermenek -Konya
*Bor -Niğde
*Mut ve köyleri -İçel

cücük (II) 5. Yaprak aşısında dikkate alınan yer, göz.
-İstanbul

cücük (III) Dağ çileği.
Uzuncaburç *Silifke, Yapıntı *Mut -İçel

cücük (IV) Çökelek ve peynir yapımında kullanılan maya.
Kapıköy *Maçka -Trabzon

[cıcuk] Çökelek ve peynir yapımında kullanılan maya.
*Maçka -Trabzon

[cucuk (II)] Çökelek ve peynir yapımında kullanılan maya.
*Maçka -Trabzon

[çuçuk (I)] Çökelek ve peynir yapımında kullanılan maya.
Hacavera *Maçka -Trabzon

cücük (V) Çıkrıkta hareketi sağlayan kol.
Çaltı *Gelendost -Isparta

cücük (VI) Çıbanın ortasında toplanan katı irin tabakası.
-Malatya
-Gaziantep
-Kırşehir
-Kayseri

cücük (VII) Çekilmiş, ince bulgur.
-Tokat
-Yozgat
Bahçeli *Bor -Niğde

cücük (VIII) Tatlı, güzel.
*Urla -İzmir
-İstanbul

cücük 1. Civciv.
Bardız *Şenkaya Erzurum
Malatya
*Antakya ve çevresi Hatay

[cüce] Civciv
Van

cücük 2. Serçe.
*Gürün Sivas

cücük Kuş, tavuk yavrusu; civciv
Erzincan ve yöresi

cücük Küçük çocukların erkeklik organı (Elâzığ ve yöresi)

cücük Meme
Elâzığ ve yöresi

meme Ekmek: Ana, bana meme alıver okula gideceğim.
Körküler *Yalvaç Isparta

cücük Civciv, tavuk
Keban Baskil Ağın Elazığ

cücük 1. Yılan yavrusu. 2. Kümes hayvanlarının yavrusu. 3. Bir şeyin küçüğü
Malatya

cücük Civciv
Ordu

cücük Kuşların ve kümes hayvanlarının yavrusu
Adana, Osmaniye


Daha geniş bilgi için Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü (https://www.hunturk.net/forum/sistem.php?islem=yonlendir&url=aHR0cDovL3Rkay5nb3YudHIvaW5kZXgucGhwP29wdGlvbj1jb21fdHRhcyZhbXA7dmlldz10dGFz)'nü inceleyiniz.
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 06 Mayıs 2015
Tarih : 06 Mayıs 2015 - Çarşamba

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yerleşke isim
Bir üniversitenin genellikle kent dışında derslik, öğrenci yurdu gibi her türlü yapı ve etkinlik alanlarıyla toplu bir biçimde bulunduğu yer, kampüs

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
kontrol, -lü    Fr. contrôle
a. 1. Denetleme. 2. Bir şeyin gerçeğe ve aslına uygunluğuna bakma: “Duygululuk olsa olsa akılla bağdaştığı, aklın kontrolünde kaldığı ölçüde bir değer taşır.” -N. Cumalı. 3. Yoklama, arama: Gümrük kontrolü. 4. Denetçi, kontrolör.

Bundan sonra demek ki, kontrol yerine, denetleme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birleşme sırasında kelimelerinden hiçbiri veya ikinci kelimesi anlam değişikliğine uğramayan birleşik kelimeler ayrı yazılır.

c. Nesne, eşya ve alet adlarından biriyle kurulan birleşik kelimeler:

alçı taşı, bileği taşı, çakmak taşı, Hacıbektaş taşı, ki­reç taşı, lüle taşı, Oltu taşı, sünger taşı, yılan taşı; buzul taş, damla taş, dikili taş, kayağan taş, yaprak taş vb.

arap sabunu, el sabunu; kahve değirmeni, yel değirmeni; kahve dolabı, su dolabı; müzik odası, oturma odası; duvar saati, kol saati; duvar takvimi, masa takvimi; kriz masası, yemek masası; itfaiye aracı, kurtarma aracı; masa ör­tüsü, yatak örtüsü; el kitabı, okuma kitabı; Frenk gömleği, İngiliz anahtarı, İngiliz si­cimi; alt geçit, tüp geçit, üst geçit; çekme demir, çekme kat, dolma kalem, dönme dolap, kesme kaya, toplu iğne, vurmalı çalgılar, vurmalı sazlar, yapma çiçek vb.

afyon ruhu, katran ruhu, lokman ruhu, nane ruhu, tuz ruhu vb.

Günün atasözü/deyimi :
Patırtıya pabuç bırakmamak.
Önemli bir tehlike yaratmayacağını bildiği kışkırtmalara, yıldırmalara aldırmayıp bildiğini yapmak.
(Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
adak    ayak· I, 32, 53, 59, 65, 84. 165, 181, 182. 241, 268, 342, 353, 361, 380, 382, 522; II.II,16,112,131.137,142, 146, 158, 190. 195, 209, 215. 247, 327, 364; III, 97, 276, 280, 288, 296, 307, 337, 421,430, 435 bkz> ayak, azak
adaklamak    ayağa vurmak· I, 304
adaklanmak ayaklanmak, ayak sahibl olmak·I, 293, 294
adaklıg ayaklı· I, 147
adaş   arkadaş, dost· I, 155 bkz> adaş
ad   bolmak iyilik getirmek· , 79
adgır   aygır·I, 18, 95, 152, 188, 234, 236; II. 96, 109,153, bkz> ayg ır § ögütlüg adgır; dişisi bulunan aygır, I, 52

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Agız yese köz uyadur (I. 55)
Ağız yese göz utanır.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/3190-turk-lehceleri-karsilastirma-devlet-1431086042.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük

öllük Bebeklerin altına konulan ısıtılmış, kırmızı renkli toprak, bebe toprağı.
-Çorum
*Havza -Samsun
*Merzifon ve köyleri -Amasya
*Eğin -Erzincan
*Ağın -Elazığ
*Arapkir, İsmetpaşa -Malatya
-Gaziantep
Izgın *Elbistan, *Afşin ve köyleri -Maraş
Telin *Gürün, Vazıldan, Çamoağa *Divriği, Karaözü *Gemerek, Hacıilyas *Koyulhisar -Sivas
Karakız, Sarıhamzalı *Sorgun -Yozgat
-Niğde
-Adana

öllük 1. Bebeklerin altına ıslatılarak konulan toprak.
Çıkrık *Mecitözü, Kızılhamza *Ortaköy Çorum
Gündüzbey *Yeşilyurt Malatya

öllük 2. Killi toprak.
Malatya ve çevresi

öllük < öl+lük: Yaşlılık, bebeklerin altına konulan ısıtılmış toprak
Malatya ve çevresi

höllük (I) 1. Kundak çocuklarının altına konulan elenmiş ince toprak.
*Sungurlu -Çorum
-Samsun
*Merzifon -Amasya
*Erbaa, Çileha -Reşadiye, *Zile, Karkıncık ne *Artova -Tokat
Mavrangel, Uluşiran *Şiran -Gümüşhane
-Kars ve köyleri
*Hasankale, -Erzurum
Cenciğe, *Kemah, Haşhaşı, *Kemaliye -Erzincan
Kesirik -Elâzığ
-Urfa
*Kilis, -Gaziantep
*Elbistan -Maraş
Maksutlu *Şarkışla, *Zara, Yukarıkale *Koyulhisar, İğdeli *Gemerek -Sivas
Afşar aşireti, Pazarören *Pınarbaşı, Tacın -Kayseri

[höl (II) -2] Kundak çocuklarının altına konulan elenmiş ince toprak.
Gavurdağı Yörükleri *Osmaniye -Adana

höllük (I) 2. Toprak.
*Kemaliye -Erzincan

höllük (I) 3. Bir çeşit killi toprak.
-Sivas

höllük (II) Uzun boylu: Ali ağanın oğlu ne de höllük olmuş.
-Konya

höllük (III) Tuzluk.
-Sivas

höllük (IV) Fazla karda yolları belirtmek için yol kenarlarına dökülen taş yığınları.
-Malatya

höllük (V) Kaydırak oyununda taşın konulduğu çukur.
*Bor -Niğde

höllük İnce toprak
Elazığ ve Yöresi

höllük Tepe, toprak yığını
Kars

Daha geniş bilgi için Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü (https://www.hunturk.net/forum/sistem.php?islem=yonlendir&url=aHR0cDovL3Rkay5nb3YudHIvaW5kZXgucGhwP29wdGlvbj1jb21fdHRhcyZhbXA7dmlldz10dGFz)'nü inceleyiniz.
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 07 Mayıs 2015
Tarih : 07 Mayıs 2015 - Perşembe

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
müstakbel sıfat Arapça
İleri bir tarihte beklenen, gelecek
"Nasfet ve merhamet dilenmek gibi bir prensip yoktur. Türk milleti, Türkiye'nin müstakbel çocukları, bunu, bir an hatırdan çıkarmamalıdırlar." - G. Mustafa Kemal ATATÜRK

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
ampirizm    Fr. empirisme

Deneycilik: "Fransa’daki gibi rasyonalist olamamış, ampirizm ve sansüalizmi kurmuştur." -Cemil Meriç, Umrandan Uygarlığa, 292.

Bundan sonra demek ki, ampirizm yerine, deneycilik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birleşme sırasında kelimelerinden hiçbiri veya ikinci kelimesi anlam değişikliğine uğramayan birleşik kelimeler ayrı yazılır.

ç. Yol ve ulaşımla ilgili birleşik kelimeler:
Arnavut kaldırımı; çevre yolu, deniz yolu, hava yolu, kara yolu, keçi yolu; köprü yol vb.

Günün atasözü/deyimi :
Ay ışığında ceviz silkilmez
Yeterli olmayan koşullarda yapılan işlerden, beklenilen verim alınamaz. (Atasözü)

Günün atasözü/deyimi :
Patırtıya pabuç bırakmamak.
Önemli bir tehlike yaratmayacağını bildiği kışkırtmalara, yıldırmalara aldırmayıp bildiğini yapmak.
(Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
adgırlanmak aygırlaşnnak; aygır bulmak· I, 313
adıg   ayık· I, 63 § esrük adıg; sarhoş ayık· I, 63
adıg   ayı· I, 63, 84, 332 bkz> ayıg·
adıglıg ayısı çok olan· I, 147
Adıg merdegi ayı yavrusu·I, 480
adıklamak şaşalamak·III, 339 bkz> aduklamak·
adılmak ayılmak,I, 194

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Alımçı arslan, berimçi sıçgan (I. 75) (I. 409)
Alacağına arslan, vereceğine, borcuna sıçan.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-su-1431113364.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[savak (X) -4] Değirmen suyunu başka yöne çevirmek için oluk önüne konulan tahta.
*Akyazı -Sakarya
Sarıyar *Mihalıççık -Eskişehir
-Çankırı
*Gerze -Sinop
*Şavşat, Bağlıca *Ardanuç -Artvin
Başköy -Ankara
*Çorlu -Tekirdağ

savacak 1.Değirmen suyunu başka yöne çevirmek için oluk önüne konulan tahta.
*Lapseki -Çanakkale
*Geyve -Kocaeli
*Kurşunlu -Çankırı
*Çarşamba -Samsun
-Tokat
*Ulubey -Ordu
*Kelkit -Gümüşhane
Çavdarlı *Şavşat -Artvin
-Erzurum
Cenciğe -Erzincan
-Gaziantep
Çepni *Gemerek -Sivas
*Bor -Niğde
*Ilgın, Balkanda *Beyşehir -Konya
Korucuköy -Edirne

savak (I) 1.Aptal, şaşkın.
İshaklı *Bolvadin -Afyon
Seyit *Çal -Denizli
Sancaklıboz *İğdecik -Manisa
Müstecep, Balya -Balıkesir
*Biga -Çanakkale
-Çorum
*Taşova, *Merzifon -Amasya
-Tokat
*Mesudiye, *Şebinkarahisar -Giresun
-Rize
-Erzurum
-Erzincan
-Malatya
*Birecik -Urfa
Amik Ovası Türkmenleri *Reyhanlı -Hatay
Yukarı Kale *Koyulhisar, Çepni *Gemerek -Sivas
Üçem, *Balâ, *Haymana, Bağviran *Kızılcahamam -Ankara
*İncesu, *Pınarbaşı, Talaş -Kayseri
Köşker -Kırşehir
*Bor -Niğde
-Adana
*Mut ve köyleri -İçel
*Kaş ve köyleri -Antalya
*Malkara -Tekirdağ

[sava (III)] Aptal, şaşkın.
*Koyulhisar -Sivas
-Kayseri

[savah (III)] Aptal, şaşkın
*Şebinkarahisar, *Alucra -Giresun

[savana -1] Aptal, şaşkın
-Antalya

[savdal] Aptal, şaşkın
-Konya

[savsalak] Aptal, şaşkın
-Eskişehir

[savsara] Aptal, şaşkın
Söğüt, Honaz -Denizli

savak (I) 2.Sakar.
-Denizli

savak (II) 1.Beli kırık insan ya da hayvan.
Çığrı *Dinar -Afyon
*Acıpayam, *Çal, *Tavas, Kösten, Honaz -Denizli
*Tire, Yenice *Ödemiş -İzmir
Kemaliye *Alaşehir -Manisa
Peşman *Daday -Kastamonu
Eğmir *Elmalı -Antalya

savak (II) 2.Topal.
Çukuryurt *Saray -Tekirdağ

savak (III) 1.Geçimsiz, aksi, ters (kimse).
-Ankara
-Kırşehir
*Seydişehir -Konya

savak (III) 2.Vurucu kırıcı (kimse).
-Denizli
-Konya

savak (IV) Silah kabı.
Gâvurdağı *Osmaniye -Adana

savak (V) Kafes.
Eğret -Afyon

savak (VI) Küçük örs.
*Vezirköprü -Samsun

[sava (IV) -1] Küçük örs.
*Elbistan -Maraş

savak (VII) Dinlenme, mola.
-Muğla
*Saray -Tekirdağ

savak (VIII) Öküz arabalarında ön kapak.
*Biga -Çanakkale

savak (IX) Duvarcılıkta önce başları örülüp sonra doldurulacak olan 40-50 cm. yükseklikte duvar çıkıntısı.
*Tire -İzmir

savak (X) 1.Arklardaki küçük bentler.
Yassıören *Senirkent -Isparta
-Burdur
*Kandıra -Kocaeli

savak (X) 2.Suyolu.
-Isparta
Çamköy *Gölhisar -Burdur
*Bozdoğan -Aydın
-Zonguldak
Hacıilyas *Koyulhisar -Sivas
*Bahçe -Adana
-İçel

savak (X) 3.Değirmen oluğu, havuz.
Balçıkhisar -Afyon
-Kastamonu
Bağlıca *Ardanuç -Artvin
*Gemerek -Sivas
Erkilet -Kayseri
*Ürgüp -Nevşehir
*Ereğli -Konya

savak (X) 4.[-> savacak -1]

savak (X) 5.Suyun arklardan ayrılma yeri : Savağı bizim tarafa çevir.
Narlıdere -Denizli
*Eğridir -Isparta
-Kütahya
-Bolu
*Şebinkarahisar -Giresun
-Trabzon
*Koyulhisar -Sivas
Gürcü*Kızılcahamam, *Haymana -Ankara
*Pınarbaşı -Kayseri
-Niğde

savak (X) 6.Değirmende suyun oluğa girdiği yer.
*Eğridir -Isparta
*Ezine -Çanakkale
-Kastamonu
*Sivrihisar -Eskişehir
*Kurşunlu -Çankırı
*İskilip -Çorum
Turan -Kayseri
Çakırlar *Akşehir -Konya
*Mut köyleri -İçel

savak (X) 7.Değirmen oluğunun, havuzların su boşaltmaya yarayan deliği.
Kösten,Honaz -Denizli
*Ezine -Çanakkale
-Bursa
İğneciler *Mudurnu -Bolu
Selanik göçmenleri -İstanbul
*Pazarcık, Bozhöyük, *Göksun -Maraş
Çanıllı *Ayaş -Ankara
-Edirne
Ceylan *Lüleburgaz -Kırklareli
*Çorlu -Tekirdağ

savak (X) 8.Değirmen oluğunun dar yeri.
*Hayrabolu -Tekirdağ

savak (X) 9.Derelerin üstünden su geçirmek için ağaçtan oyularak yapılan oluk.
Çanıllı *Ayaş -Ankara

savak (X) 10.Sel sularının aktığı kayalardan oyularak açılan tünel.
-Kayseri
Üçhisar -Nevşehir
-Konya

savak (X) 11.Su dağıtılan evlek başları.
-Kastamonu
-Yozgat
-Kırklareli

savak (X) 12.Çeşme boruları.
Zeyer *Söğüt -Bilecik

savak (I) 1. Değirmene suyu eğik biçimde akıtan oluk ya da içi oyuk ağaç.
Çıkrık *Mecitözü. Çorum

[savah (I) -1] Değirmene suyu eğik biçimde akıtan oluk ya da içi oyuk ağaç
Hayati *Erbaa Tokat

savak (I) 2. Suyun oluğa girdiği yer.
*Güdül ve köyleri Ankara

savak (I) 3. Oluğa konulan kapak.
Teniste *Anamur İçel

savak (I) 4. Ark.
Sarıveliler *Ermenek Konya

[savah (I) -3] Ark
*Iğdır Kars

savak (I) 5. Su çevrilen yer, bent.
Sarıveliler *Ermenek Konya

savak (I) 6. Su arkının kollara dağılma yeri.
Burdur

savak (I) 7. Sulama ölçü birimi.
Kaşdişlen *Anamur İçel

savak (II) Aptal, akılsız.
*Yalvaç Isparta
Sarıkavak Eskişehir
Kızılcın *Sarıoğlan, Afşar, Pazarören *Pınarbaşı-Kayseri

[satık (III)] Topal.
*Alayunt -Kütahya

[sava (I)] Topal.
Söğüt -Denizli

[savah (II)] Aptal, akılsız.
Küçük İsa *Zile Tokat
*Bünyan Kayseri

[savsak -2] Aptal, akılsız.
Kars
*Güdül ve köyleri Ankara

savak (III) Beli sakat insan ya da hayvan.
Eldirek *Fethiye Muğla

[savah (III)] Beli sakat insan ya da hayvan.
Darıveren *Acıpayam Denizli


Daha geniş bilgi için Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü (https://www.hunturk.net/forum/sistem.php?islem=yonlendir&url=aHR0cDovL3Rkay5nb3YudHIvaW5kZXgucGhwP29wdGlvbj1jb21fdHRhcyZhbXA7dmlldz10dGFz)'nü inceleyiniz.
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 08 Mayıs 2015
Tarih : 08 Mayıs 2015 - Cuma

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
beyan    Ar. bey : an
a. (beya:nı) 1. Bildirme. 2. ed. Bir eserde, düşüncelerin, duyguların, hayallerin doğuş ve değerlerini, bunların anlatımında tutulacak yolları konu edinen bir edebiyat bilgisi dalı. (Güncel Türkçe Sözlük)
beyan    açıklama. (Medeni Hukuk Terimleri Sözlüğü 1966)
beyan   İng. declaration
Ticarete sunulacak yemlerde değer belirlemeye esas olan temel besin maddeleri oranlarının ve/veya iddia edilen özelliklerin yazılı olarak belirtilmesi. (Veteriner Hekimliği Terimleri Sözlüğü)

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
konsantre  Fr. concentré

1. Yoğunlaştırılmış, yoğun: § "Bir role konsantre olmak, organizmaya da bir çeki düzen verir." -Haldun Taner, Ölür İse Ten Ölür Canlar Ölesi Değil, 203; § "Konsantre olamıyor, diyalog kuramıyorlardı." -Ayşe Kulin, Sevdalinka, 214. 2. Derişik.

Bundan sonra demek ki, konsantre yerine, yoğunlaştırılmış ve/veya yoğun sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birleşme sırasında kelimelerinden hiçbiri veya ikinci kelimesi anlam değişikliğine uğramayan birleşik kelimeler ayrı yazılır.

d. Durum, olgu ve olay bildiren sözlerden biriyle kurulan birleşik ke­limeler:
açık oturum, açık öğretim, ana dili, Ay tutulması, baş ağrısı (hastalık), baş belası, baş dönmesi, çıkış yolu, çözüm yolu, dil birliği, din birliği, güç birliği, iş birliği, iş bölümü, madde başı, ses uyumu, yer çekimi vb.

Günün atasözü/deyimi :
Anasına bak, kızını al, kenarına (kıyısına, tarağına) bak, bezini al.
Bir kızın karakterini öğrenmek isteyenler, anasının durumunu göz önüne alırlarsa aldanmamış olurlar.
(Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
adın   başka, diğer, ayrı,I, 45, 76, 98; III, 151, 222 bkz> ad ın, adrıık, ayruk, edin
adırmak ayırmak· III, 228 bkz> edirmek, ödürmek, ödürmek, udurmak, üdürmek·
adışmak apışmak, ayrılmak. I, 181
adma   bırakılan, salıverilen, başı bo;· I, 129 § adma yılkı; yaşlı olduğundan yük vurulmayan hayvan· I, 129
adnagu yabancı, başkası· III, 68
adnamak değişmek; bozulmak· I, 288

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Alın arslan tutar, küçin sıçgan (kösgük, oyuk) tutmas (III. 412) II. 289) (I. 81)
Hîle ile arslan tutulur, zor ile güç ile sıçan (nazar, hayâl) tutulmaz.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-ucak-1431117239.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
düven (I) 1. Dükkân.
Gönenköy -Isparta
Çerçin -Burdur
Honaz -Denizli
*Bayramiç -Çanakkale
*Afşin-Maraş
-Gaziantep
-Sivas
Pazarcık köyleri *Kırıkkale -Ankara
*Bor -Niğde
-Adana
Yanpar -İçel
Bağyaka *Finike, *Elmalı -Antalya
Ahiköy -Muğla

[dügen (II)] Dükkân
*Antakya köyleri -Hatay

[düğen (II)] Dükkân
-Isparta
Develi *Düzce -Bolu

[düyen (II)] Dükkân
*Eğridir köyleri -Isparta

düven (I) 2. Fırın.
-Adana

düven (II) Bez dokuma tezgâhı.
Gödene *Finike -Antalya
*Marmaris, Ahiköy, *Ula -Muğla

düven Döven, ekinleri dövmek için kullanılan alet
Zonguldak Bartın Karabük

düven Döven, harmanda buğdayın sapı ve tanesini ayırmaya yarayan, altında keskin taşları bulunan ve hayvanlar tarafından çekilen ağaç alet
Kırşehir ve Yöresi

düven Düğen
Uşak


Daha geniş bilgi için Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü (https://www.hunturk.net/forum/sistem.php?islem=yonlendir&url=aHR0cDovL3Rkay5nb3YudHIvaW5kZXgucGhwP29wdGlvbj1jb21fdHRhcyZhbXA7dmlldz10dGFz)'nü inceleyiniz.
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Mayıs 2015
Tarih : 09 Mayıs 2015 - Cumartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mihrap -bı isim, din b. (***) (mihra:bı) Arapça mi§r¥b
1. isim, din b. (***) Cami, mescit vb. yerlerde Kâbe yönünü gösteren, duvarda bulunan ve imama ayrılmış olan oyuk veya girintili yer
"Cennetten, cehennemden bahseden ihtiyar imamı, mihrabın yanındaki kürsüye çıkardı." - Ö. Seyfettin
2. Umut bağlanan yer
"Bir mihrap istiyorum, önünde diz çökmeye." - B. K. Çağlar

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
konsensüs    Fr. consensus

Uzlaşma: § "Ülkede ilk ve son defa olarak bir konsensüs gerçekleşmiş." -Cemil Meriç, Kırk Ambar, Cilt 2, 293.

Bundan sonra demek ki, konsensüs yerine, uzlaşma  sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birleşme sırasında kelimelerinden hiçbiri veya ikinci kelimesi anlam değişikliğine uğramayan birleşik kelimeler ayrı yazılır.

e. Bilim ve bilgi sözleriyle kurulan birleşik kelimeler:
anlam bilimi, dil bilimi, edebiyat bilimi, gök bilimi, halk bilimi, ruh bilimi, toplum bilimi, toprak bilimi, yer bilimi; dil bilgisi, halk bilgisi, ses bil­gisi, şekil bilgisi vb.

Günün atasözü/deyimi :
Körler memleketinde şaşılar padişah olur.
Hepsi bilgisiz olan bir çevrede azıcık bilgisi bulunan başa geçer. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
adrı   buğday temizlemek için kullanılan araç,yaba, çatal, çatal de ğnek· I, 126;II, 22, 331
adrı butlug bacakları açık kişi, eğri bacak, I,126
adrık   ayrık otu, Cynodon dactylon. I, 98, 113 bkz> ayr ık
adrılmak ayrılmak·I, 247
adrım eğerin altına iki yana konan keçe, teyelti I, 107
adrış   ayrılış, ikiye ayrılan yolun başı· I, 96
adrışmak   ayrışmak, birbirinden ayrılmak· I, 233, 234, 270. bkz> ayrışmak
adruk başka, ayrı· I, 98 bkz> adın, adın, ayruk, edin

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Alp çerikde, bilge tirikde (I. 388)
Yiğit ordu içinde, bilgin mecliste (kiñeşte) belli olur.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-vatan-1431158362.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
üvendere Çiftçinin hayvanları yürütmek için kullandığı ucu çivili değnek, üvendire.
*Atabey -Isparta
-Çankırı
*Mesudiye -Ordu
Haydarbeyli -Yozgat
*Güdül -Ankara
-Kırşehir

[uvendere] Çiftçinin hayvanları yürütmek için kullandığı ucu çivili değnek, üvendire
*Zile -Tokat
-Yozgat ve çevresi

[üfentire] Çiftçinin hayvanları yürütmek için kullandığı ucu çivili değnek, üvendire
Benlik *Acıpayam -Denizli

[üğrendire] Çiftçinin hayvanları yürütmek için kullandığı ucu çivili değnek, üvendire
*Bartın -Zonguldak

[üngel] Çiftçinin hayvanları yürütmek için kullandığı ucu çivili değnek, üvendire
-Kastamonu
*Vezirköprü -Samsun

[üngendire] Çiftçinin hayvanları yürütmek için kullandığı ucu çivili değnek, üvendire
Peşman *Daday -Kastamonu

[ürende -1] Çiftçinin hayvanları yürütmek için kullandığı ucu çivili değnek, üvendire
-Bolu
*Lüleburgaz -Kırklareli

[ürendire] Çiftçinin hayvanları yürütmek için kullandığı ucu çivili değnek, üvendire
İğneciler *Mudurnu -Bolu

[ürgendere] Çiftçinin hayvanları yürütmek için kullandığı ucu çivili değnek, üvendire
-Bolu
*Kurşunlu -Çankırı

[üventere] Çiftçinin hayvanları yürütmek için kullandığı ucu çivili değnek, üvendire
-Sivas


Daha geniş bilgi için Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü (https://www.hunturk.net/forum/sistem.php?islem=yonlendir&url=aHR0cDovL3Rkay5nb3YudHIvaW5kZXgucGhwP29wdGlvbj1jb21fdHRhcyZhbXA7dmlldz10dGFz)'nü inceleyiniz.
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Mayıs 2015
Tarih : 10 Mayıs 2015 - Pazar

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
özveri isim (ö'zveri)
Bir amaç uğruna veya gerçekleştirilmesi istenen herhangi bir şey için kendi çıkarlarından vazgeçme, fedakârlık
"Daha bilgili olmalı, daha çok özveride bulunmalı ve zekice davranmalıyız." - A. Ümit

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
konjonktür    Fr. conjoncture

1. Geçerli durum: § "Dünyanın bugünkü konjonktürüne bakarak, sosyalist ülkelerdeki değişim ve gelişmelerden sonra…" -Aziz Nesin, Çuvala Doldurulmuş Kediler, 168; § "Olay Türkiye’nin toplumsal gelişmesiyle ilişkili bambaşka bir konjonktürün sonucudur." -Attila İlhan, Aydınlar Savaşı, 107; § "Uluslararası konjonktür…" -İnci Aral, Mor, 227.
2. Her türlü durumun ve şartın ortaya çıkardığı sonuç: § "Sömürge olayı, metropol ekonomilerinin ve iktisadî konjonktürlerinin yaşadığı problemlere(uzun süreli ekonomik depresyonlar gibi) bağlı olarak mı ortaya çıkmıştır sorusunun cevabı araştırmak da ilginç olabilir." -Cemil Meriç, Kırk Ambar, Cilt 2, 88

Bundan sonra demek ki, konjonktür yerine, geçerli durum sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birleşme sırasında kelimelerinden hiçbiri veya ikinci kelimesi anlam değişikliğine uğramayan birleşik kelimeler ayrı yazılır.

f. Yuvar ve küre sözleriyle kurulan birleşik kelimeler:
göz yuvarı, hava yuvarı, ısı yuvarı, ışık yuvarı, renk yuvarı, yer yuvarı; hava küre, ışık küre, su küre, taş küre, yarı küre, yarım küre vb.

Günün atasözü/deyimi :
Kör Allah’a nasıl bakarsa Allah da köre öyle bakar.
Kişi efendisine karşı bir nankörlük ederse o da onu korumaz. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
aduk    tanınmayan, bilinnneyen, I. 65 bkz> agduk, aduk, adguk
aduklamak    tanınmamak, garip görmek, yadırgamak·I, 304 bkz> adıklamak
adut   avuç·I, 50, 83 bkz> avut
adutlamak   avuçlamak·I, 298, 299
afılgu bir deniz ağacı·III, 146 bkz> avılku
aftabı kova·I, 432
ag iki bacak arasındaki boşluk·I, 80

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Alp eriğ yabrıtma, ıkılaç arkasın yagrıtma (I. 139)
Yiğiti bakımsız bırakma, yörük atın sırtını yara etme.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-millet-1431242595.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
nodul Üvendirenin ucundaki sivri demir.
*Dinar -Afyon
Davutlar *Kuşadası -Aydın
*Bergama, *Çeşme -İzmir
Yeniköy -Balıkesir
-Çanakkale
*Mustafa Kemal Paşa, Ortaköy *İnegöl -Bursa
*Emet -Kütahya
Pazarcık *Bozüyük, Avlaklar *Gölpazarı -Bilecik
Bozan -Eskişehir
*Gölcük, *İzmit, İnebeyli *Karamürsel, *Kandıra -Kocaeli
*Düzce -Bolu
*Akyazı çevresi -Sakarya
Safranbolu -Zonguldak
Ağlı*Küre -Kastamonu
*KurşunIu -Çankırı
Alaca İskilip -Çorum
-Sinop
Karayusuflu, Kavak -Samsun
*Merzifon köyleri -Amasya
-Malatya
Fırnıs -Maraş
Telin *Gürün, *Gemerek, Maksutlu *Şarkışla -Sivas
-Yozgat
Büyükafşar, Akçakaya, Pazar *Kızılcahamam, *Kalecik -Ankara
Genezin *Avanos -Nevşehir
Erkilet, Hamurcu *Pınarbaşı köyleri -Kayseri
-Niğde
-Adana çevresi
*İpsala -Edirne
Ceylân *Lüleburgaz -Kırklareli
Hayrabolu *Saray, -Tekirdağ

[nodur] Üvendirenin ucundaki sivri demir.
-Bolu
-Malatya
Geben, Kızılcık *Elbistan, *Afşin -Maraş

[nozul] Üvendirenin ucundaki sivri demir.
*Mersin köyleri -İçel

[nozur] Üvendirenin ucundaki sivri demir.
Dombaylı *Salihli -Manisa
Buluklu *Mersin -İçel

[nudul] Üvendirenin ucundaki sivri demir.
Dedeköy *Çal -Denizli
Görece -İzmir
-Bolu ve çevresi
*Bartın -Zonguldak
Peşman *Daday -Kastamonu
*Şereflikoçhisar -Ankara
Sergen *Vize -Kırklareli

nodul Üvendirenin ucundaki çivi.
Çitli *Mecitözü Çorum
Kars ve köyleri


Daha geniş bilgi için Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü (https://www.hunturk.net/forum/sistem.php?islem=yonlendir&url=aHR0cDovL3Rkay5nb3YudHIvaW5kZXgucGhwP29wdGlvbj1jb21fdHRhcyZhbXA7dmlldz10dGFz)'nü inceleyiniz.
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Mayıs 2015
Tarih : 11 Mayıs 2015 - Pazartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
fiyaka isim (fiya'ka) İtalyanca fiaccola
isim Gösteriş, çalım, afi, caka
"Küçük çocuklar da tütüne alışırken fiyakası için başlarlar." - S. F. Abasıyanık

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
konvansiyon    Fr. convention

1. Anlaşma: § "Şüpheci sanat adamları, sınır tanımayan coşkunluklara, karışıklıklara, kısaca mutlak kopup koyvermelere karşı, bir konvansiyonlar sistemi kurmuş." -Cemil Meriç, Kırk Ambar, 55.
2. Bir anayasa yapmak veya bir anayasayı değiştirmek için toplanan olağanüstü geçici meclis.

Bundan sonra demek ki, konvansiyon yerine, anlaşma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birleşme sırasında kelimelerinden hiçbiri veya ikinci kelimesi anlam değişikliğine uğramayan birleşik kelimeler ayrı yazılır.

g. Yiyecek, içecek adlarından biriyle kurulan birleşik kelimeler:
bohça böreği, talaş böreği; ba­dem yağı, kuyruk yağı; arpa suyu, maden suyu; tulum peyniri, beyaz peynir; Adana kebabı, tas kebabı; İnegöl köftesi, İzmir köftesi; ezogelin çorbası, yoğurt çorbası; irmik helvası, koz helva; acı badem kurabiyesi; Kemalpaşa tatlısı, yoğurt tatlısı; ba­dem şekeri, kestane şekeri; balık yumurtası, lop yumurta vb.

burgu makarna, yüksük makarna; kakaolu kek, üzümlü kek; çiğ köfte, içli köfte; dolma biber, sivri biber; esmer şeker, kesme şeker; süzme yoğurt; yarma şeftali; kuru yemiş vb.

Günün atasözü/deyimi :
Ağaca çıkan keçinin dala bakan oğlağı olur.
Çocuklar ana ve babalarından öğrendiklerini yapmaya özenirler. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
agan er genizden laf söyleyen insan, genzek·I, 77
agartgu Şerbet gibi buğdaydan yapılan içki, bir çeşit buğday birası·III, 442
agduk bozuk, belirsiz, değişik·I, 65 bkz> aduk, aduk, adguk § agduk (ki şi); kim olduğu belli olmayan sığınti (adam)·I, 99
agı ipek kumaş (altın veya gümüşle işlenmiş sırmalı).I, 89;II, 153
agıcı ipek kumaşları muhafaza eden kimse,hazinedar.I, 89, 136

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Alplar birle uruşma, beğler birle turuşma (I. 182)
Yiğitlerle vuruşma, beğlerle sürtüşme, iddiâlaşma.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-anne-1431338675.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[zavzu -1] Hıyar
Ağlı *Küre -Kastamonu
-Amasya
*Zile -Tokat

zavrak (I) 1. Hıyar.
-Isparta ve çevresi *Adapazarı -Sakarya
-Bolu
Acıkavak *Taşköprü -Kastamonu
-Çorum ilçe ve köyleri
*Havza -Samsun
*Taşova, Dinar *Artova -Tokat
*Fatsa -Ordu
Hacıilyas *Koyulhisar -Sivas
*Çayıralan, -Yozgat
Kuruçay *Çubuk, *Nallıhan -Ankara
Hisarcık, Erkilet *İncesu -Kayseri
Bahçeli *Bor -Niğde
*Seydişehir -Konya
Çandırlar *Feke -Adana

[zavzu -2] Sebzelik
*Şebinkarahisar -Giresun
-Sivas

zavzalık Sebzelik.
-Çankırı

zavzu 1. [-> zavrak (I) -1]

zavzu 2. [-> zavzalık]

zavzu Sebzelik, sebze bahçesi.
Çıkrık *Mecitözü Çorum


Daha geniş bilgi için Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü (https://www.hunturk.net/forum/sistem.php?islem=yonlendir&url=aHR0cDovL3Rkay5nb3YudHIvaW5kZXgucGhwP29wdGlvbj1jb21fdHRhcyZhbXA7dmlldz10dGFz)'nü inceleyiniz.
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Mayıs 2015
Tarih : 12 Mayıs 2015 - Salı

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
inkâr isim (inkâ:rı) Arapça ink¥r
1. isim Yaptığını, söylediğini, tanık olduğunu saklama, gizleme, yadsıma
2. Kabul etmeme, tanımama

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
otokontrol    Fr. auto-contrôle
Öz denetim: § "Romanın günlüğünü tutmakla otokontrol da başlamış oluyor." -Adalet Ağaoğlu, Sen Türkiye’nin En Güzel Kazasısın, 96.

Bundan sonra demek ki, otokontrol yerine, öz denetim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birleşme sırasında kelimelerinden hiçbiri veya ikinci kelimesi anlam değişikliğine uğramayan birleşik kelimeler ayrı yazılır.

ğ. Gök cisimleri:
Çoban Yıldızı, Kervan Yıldızı, Kutup Yıldızı, kuy­ruklu yıldız; gök taşı, hava taşı, meteor taşı vb.

Günün atasözü/deyimi :
Abdal ata binince bey oldum sanır, şalgam aşa girince yağ oldum sanır.
Görmemiş kişi, rastlantı sonucu layık olmadığı bir duruma kavuşursa bu durum kendisinin hakkıymış gibi aptalca böbürlenir.(Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
agıl ağıl, koyun yatağı; koyun plsliği. I, 65, 73
agım çıkım, yükselim· I, 75
agır ağır· I, 52, 53, 99; III, 68, 247
agırlalmak   ikram olunmak· III, 344 bkz> agırlanmak
agırlamak ağırlamak, ikram ve ihsan etmek, I, 53, 106, 300, 301; III, 344, 347
agırlanmak ağırlanmak, ikram edllmek; pahalı bulunmak·I, 291, 292;III, 344 bkz> ag ırlalmak
agırlıg ağırlanan;·I, 45, 146 § agırlıg kişi; ağırlanan adam· I, 52
agırlık ikram ağırlayış· I, 114

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Alp yağıda, alçak çoğuda (I. 41)
Yiğit kişi düşman karşısında, yumuşak kişi savaşda belli olur.


Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-baba-1431413454.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
halva Helva.
Çalkara *Söğüt -Bilecik
Çilehane *Reşadiye -Tokat
Bayburt *Sarıkamış, *Iğdır -Kars
Yahyalı *Develi -Kayseri
*Silifke -İçel

[halve] Helva.
-Denizli

halva < Ar. helvâ: helva. || halvaci gözeli: Helvacı Güzeli hikâyesinin ve bu hikâyenin kahramanının adı
Erzurum

halva Helva
Zonguldak, Bartın, Karabük


Daha geniş bilgi için Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü (https://www.hunturk.net/forum/sistem.php?islem=yonlendir&url=aHR0cDovL3Rkay5nb3YudHIvaW5kZXgucGhwP29wdGlvbj1jb21fdHRhcyZhbXA7dmlldz10dGFz)'nü inceleyiniz.
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 13 Mayıs 2015
Tarih : 13 Mayıs 2015 - Çarşamba

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
İstikamet isim (istika:met) Arapça isti®¥met
isim Doğrultu
"Arkaya baka baka, yere yuvarlanmaksızın, istenilen istikamette kaç adım gidilebilir?" - A. Haşim

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
konservatizm    Fr. concervatisme

Tutuculuk, muhafazakârlık: § "Hayreddin Paşa konservatizmle liberalizmi kaynaştırmak ister." -Cemil Meriç, Sosyoloji Notları ve Konferanslar, 295.
Bundan sonra demek ki, konservatizm yerine, tutuculuk sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birleşme sırasında kelimelerinden hiçbiri veya ikinci kelimesi anlam değişikliğine uğramayan birleşik kelimeler ayrı yazılır.

h. Organ veya organ yerine geçen sözlerden biriyle kurulan birleşik kelimeler:
patlak göz, süzgün göz; aşık kemiği, elmacık kemiği; serçe parmak, şehadet par­mağı, yüzük parmağı; azı dişi, köpek dişi, süt dişi; kuyruk sokumu, safra kesesi; çatma kaş, takma diş, takma kirpik, takma kol; ekşi surat, kepçe surat; gaga burun (kimse), karga burun, kepçe kulak

Günün atasözü/deyimi:
Bağa bak, üzüm olsun, yemeye yüzün olsun.
Kişi, karşılık beklediği işten istediğini alabilmek için gereken harcamaları yapmalıdır.(Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
agış   yükseliş, ;ıkı;·I, 61
agışmak yükseli;mek, çıkıçmak, çıkmakta yarış etmek, artırışmak; koğmakta yarış etmek·I, 185
agıtgan daima çıkartan, yükselten· I, 155,156
agıtmak çıkarmak, yükseltmek·I, 212
agız   agız· I, 43, 55, 129, 193, 195, 383; II. 6, 26, 175, 188;III, 102, 110, 247, 257, 339
agızlamak   ağza vurmak; ağız açmak·I, 302
aglak ıssız, çorak, oturulmayan yer, boş.,I, 119, 468 § aglak yér; boş yer· II. 365

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Anası teblük yufka yapar, oglı tetik koşa kapar.(III. 33)
Annesi (yalancı yufka) yapar, oğlu tetik koşup kapar.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-kardes-1431507872.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
oklâ Oklava.
İshaklı *Bolvadin, Çığrı *Dinar -Afyon
Demirkapı *Susurluk -Balıkesir
*İskilip -Çorum
Bahçeli *Bor -Niğde

[ohla] Oklava.
Çilehane *Reşadiye, *Zile köyleri -Tokat
Karaözü *Gemerek -Siva

[ohlağ] Oklava.
İğdeli *Gemerek -Sivas

[ohlağı] Oklava.
-Malatya.

[ohlav] Oklava.
*Erciş -Van
Kerkük

[ohlavı] Oklava.
-Tokat

[ohlavi -2] Oklava.
Çavdarlı, Yavuz *Şavşat -Artvin
-Erzurum

[oklaa] Oklava.
*Afşin -Maraş

[oklaaç] Oklava.
Tokat, Bozan -Eskişehir
-Kastamonu
-Erzurum
*Afşin -Maraş

[oklaç] Oklava.
*Akyazı -Sakarya
Hasanoğlan Ank.

[oklageç] Oklava.
Sürez *Bozdoğan -Aydın

[oklağ] Oklava.
Nefsiköseli *Görele -Giresun
-Kırşehir

[oklağa] Oklava.
*Merzifon köyleri -Amasya

[oklağaç] Oklava. *Yenişehir -Bursa
-Çankırı
*Merzifon köyleri -Amasya
-Ankara

[oklahaç] Oklava.
Karabüzey *Araç -Kastamonu

[oklangı] Oklava.
*Ereğli -Konya

[oklav] Oklava.
Vazıldan *Divriği -Sivas

[oklavaç] Oklava.
-Zonguldak
-Ankara

[oklavi] Oklava.
Salcı *Şavşat -Artvin

[oklavû] Oklava.
Hacıahmet *Düzce -Bolu

[oklô] Oklava.
Salman *Akkuş -Ordu

[oklâ] Oklava
Sazak *Yeşilova Burdur
Gaziantep
Eldirek *Fethiye Muğla

ohla [-> oklâ] oklâ  [-> ohla]


Daha geniş bilgi için Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü (https://www.hunturk.net/forum/sistem.php?islem=yonlendir&url=aHR0cDovL3Rkay5nb3YudHIvaW5kZXgucGhwP29wdGlvbj1jb21fdHRhcyZhbXA7dmlldz10dGFz)'nü inceleyiniz.
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Mayıs 2015
Tarih : 14 Mayıs 2015 - Perşembe

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ürkek sıfat
1. sıfat Çok ürken, korkuya çabuk kapılan
2. Çekingen
"Kız, benzi uçmuş, yarı ürkek, yarı yalvarışlı gülümsüyordu ona." - T. Buğra

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
kongre    Fr. congrès

1. Çeşitli ülkelerden yöneticilerin, elçilerin, delegelerin katılmasıyla yapılan toplantı:
"Ben, 1326 kongresinde Selanik merkezi umumi azalığına intihap olduğum sırada siyasi ahval bu merkezdeydi." -Ziya Gökalp, Türkçülüğün Esasları,
2. Bir kuruluşun, temel sorunları konuşmak üzere belli sürelerle yaptığı genel toplantı, kurultay:
"Meşrutiyetten sonraki ilk İttihat ve Terakki kongresi Selanik'te toplandığı zaman..." -Ruşen Eşref Ünaydın, Röportajlar II, 77;
3. Amerika Birleşik Devletlerinde Temsilciler Meclisi ile Senatonun bir arada iken aldıkları ad:
"Cumhurbaşkanı olunca, kongre onu âdeta dini bir törenle karşılar ve yeni başkan, Amerika’nın sosyal yükselişinde dinin birinci rolünü belirten nutuklar söyler." -Peyami Safa, Din, İnkılâp, İrtica, 26;

Bundan sonra demek ki, kongre yerine, kurultay sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birleşme sırasında kelimelerinden hiçbiri veya ikinci kelimesi anlam değişikliğine uğramayan birleşik kelimeler ayrı yazılır.

ı. Benzetme yoluyla insanın bir niteliğini anlatmak üzere bitki, hay­van ve nesne adlarıyla kurulan birleşik kelimeler:
çetin ceviz, çöpsüz üzüm; eski kurt, sarı çıyan, sağmal inek; eski toprak, eski tüfek, kara maşa, sapsız balta, ça­kır pençe, demir yumruk, kuru kemik vb.

Günün atasözü/deyimi:
Akarsu çukurunu kendi kazır.
Bir şeyi yapma isteği ve gücü bulunan kimse, uygun bir çalışma yönü ve alanı bulur. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
aglamak yalnız olmak, bo; olmak,III, 258
aglatmak savmak, uzaklaştırmak, ıraklaştırmak, boşaltmak,I, 265;III, 365
agmak çıkmak, belirmek; aşmak, yükselınek, ağmak; değişmek, başkala;mak, bozulmak, meyletmek, dönmek·I, 65,167,173, 309, 354; II, 43, 50, 61, 67, 68; III, 183, 219, 327
agnamak (hayvanlar) yatıp debelenmek; kekemeleşmek, dili tutulmak· I, 289
agnatmak (hayvanları) yatırıp debelendirmek; dili buruşturmak, dili ağırla;tırmak·I, 267

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Añduz bolsa at ölmes (I. 115)
Andız* ota olsa, at ölmez.
* Dağlarda yetişen ve kökü atın karın ağrısına iyi gelen bir ottur.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-baci-1431588956.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
çamdı 1. Tavan.
*Zile -Tokat
*Alucra -Giresun
-Trabzon
*Yıldızeli, *Şarkışla -Sivas
-Kayseri

[camdı] Tavan.
*Zile -Tokat
Denizli, Beşikdüzü *Vakfıkebir -Trabzon
-Sivas

çamdı 2. Pencere.
Korkut -Sivas

çamdı 3. Duvar.
Kargı *Araç -Kastamonu
*Boyabat -Sinop
*Zile -Tokat
-Samsun
*Ünye -Ordu

Daha geniş bilgi için Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü (https://www.hunturk.net/forum/sistem.php?islem=yonlendir&url=aHR0cDovL3Rkay5nb3YudHIvaW5kZXgucGhwP29wdGlvbj1jb21fdHRhcyZhbXA7dmlldz10dGFz)'nü inceleyiniz.
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 15 Mayıs 2015
Tarih : 15 Mayıs 2015 - Cuma

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zamane isim (zama:ne) Arapça zam¥ne
1. isim İçinde bulunulan zaman, dönem
"Karısı, evin hayatını, kendisi yokken en akıllı adamlar gibi zamaneye uydurmuştu." - Ö. Seyfettin
2. Yakınma veya hafifseme yoluyla şimdiki zaman
"Hep bunlar yeni avukatlık çenebazlığı, zamane lafları." - H. R. Gürpınar

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
arter    Fr. artérite

1. Atardamar: § "Yine de Toynbee’nin önemi, çok geniş zaman dilimlerini ele alması, yüzyılların birbirinden ayırdığı tecrübeleri bir araya getirip kıyaslaması, ana arterleri belirlemesidir." -Cemil Meriç, Umrandan Uygarlığa, 102.
2. Trafiği yoğun olan ana yol.

Bundan sonra demek ki, arter yerine, atardamar ve/veya ana yol sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birleşme sırasında kelimelerinden hiçbiri veya ikinci kelimesi anlam değişikliğine uğramayan birleşik kelimeler ayrı yazılır.

i. Zamanla ilgili birleşik kelimeler:
bağ bozumu, gece yarısı, gün ortası, hafta başı, hafta sonu, kış yarısı  vb.

Günün atasözü/deyimi:
Akarsuya inanma, eloğluna dayanma.
Akışı ne kadar yavaş olursa olsun akarsuya girmek tehlikelidir, eloğluna güvenmek de doğru değildir, insanı zarara sokabilir. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
agrıg ağrı·I, 98
agrıkanmak ağrısından şikâyet etmek·I, 213
agrımak ağrımak,I, 46, 273, 274;III, 169
agrınmak ağrımak, acı duymak· I, 252
agrışmak ağrışmak, sızlaşmak, I, 235
agrıtmak ağrıtmak· I, 261

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Anıñ yüziñe titinü baksa bolmas (II. 144)
Onun (hakanın, beyin, sevgilinin) yüzüne dik bakılmaz.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-amca-1431672499.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
domuşkan [-> domuşuk]

[domuşkan] Somurtkan, asık suratlı
-Konya

domuşuk Somurtkan, asık suratlı.
Çiftlik *Dinar, Bayat *Emirdağ, -Afyon
*Gelendost, *Yalvaç, İğdecik, İlyas *Keçiborlu -Isparta
Kavak, Salda, Çuvallı *Yeşilova, Anbarcık, *Gölhisar, Yayla *Tefenni -Burdur
*Buldan, Darıveren *Acıpayam, Kavakköy *Çivril -Denizli
*Düzce -Bolu
-Çankırı ve ilçeleri
-Çorum
*Taşova -Amasya
Hacavera *Maçka -Trabzon
Çepni *Gemerek -Sivas
*Korkuteli köyleri, *Elmalı köyleri -Antalya
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 16 Mayıs 2015
Tarih : 16 Mayıs 2015 - Cumartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Veraset isim, biyoloji (vera:set) Arapça ver¥²et
1. isim, biyoloji Kalıtım
2. hukuk Mirasta hak sahibi olma
"Hatta türedi ortaklar da çıkacak, veraset bile düzülecek, soy sop iddialarına girilecekti." - T. Buğr

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
sansasyonel    Fr. sensationnel

Dikkat çeken, çarpıcı, beklenmedik: § "Her türlü tavır ve eylemler; yerini ‘haber’ ya da ‘dedikodu’ değeri yüksek, ‘sansasyonel’ tavır ve söz ve çabalara bırakır." -Attila İlhan, Aydınlar Savaşı, 139; § "Oradan gazetesine gönderdiği sansasyonel haberler arasında Balkanlar’dan İtalya’ya kaçmış olan iki bin beş yüz Türk’ü kurtaralım, bunları mahkemeye sevk edip asacaklar, diye feryad ü figan ediyor."-Sabahattin Ali, Marko Paşa Yazıları ve Ötekiler, 123; § "Sansasyonel bir haber vereceğinden ileri geliyordu."-Refik Halid Karay, Kadınlar Tekkesi, 234; § "İstanbul’a bir İngiliz mebusu gelir ve Türkler lehine sansasyonel bir beyanatta bulunur." -Cemil Meriç, Kırk Ambar, C. 2, 146.

Bundan sonra demek ki, sansasyonel yerine, çarpıcı ve/veya beklenmedik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
-r / -ar / -er, -maz / -mez ve -an / -en sıfat-fiil ekleriyle kurulan sıfat tam­laması yapısındaki birleşik kelimeler ayrı yazılır:
bakar kör, çalar saat, çıkar yol, döner sermaye, güler yüz, koşar adım, yazar kasa, yeter sayı; çıkmaz sokak, geçmez akçe, görünmez kaza, ölmez çiçek, tükenmez kalem; akan yıldız, doyuran buhar, uçan daire vb.

Günün atasözü/deyimi:
Baht (akıl) olmayınca başta, ne kuruda biter ne yaşta.
Kişi talihsiz olursa giriştiği hiçbir işten olumlu sonuç alamaz. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
agrug süñügi omurga kemiklerinin önce geleni, birincisi, ilki,I, 98
agruk pılı pırtı, ağırlık, yük·I, 99;III, 68
agruklanmak (bir iş veya yükü) ağırsınmak, ağır saymak·I, 313
agrumak ağırlaşmak· I, 273

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Anuk otru tutsa yokka sanmas (I. 68)
Öne konan yemek ikram edilmemiş sayılmaz.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-dayi-1431758126.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[göverti (I)] Yeşillik, yeşerti, sebze (bitki hakkında).
Darıveren *Acıpayam. -Denizli
*Düzce -Bolu
Kavak -Samsun
Sepetti *Taşova -Amasya ve köyleri
Akarsu *Ardanuç, Utav *Yusufeli -Artvin
*Nizip -Gaziantep
Şekeroba, Önsen -Maraş
*Bor -Niğde
*Osmaniye -Adana

göğerti (I) Yeşillik, yeşerti, sebze (bitki hakkında).
Çığrı *Dinar -Afyon
Bağıllı *Şarkikaraağaç, UJuğbey *Senirkent, *Eğridir ve köyleri -Isparta
Çuvallı, Güney *Yeşilova, Kuşbaba *Bucak, -Burdur
Yukarıseyit, Ekse, Hadım *Çal, Oğuz *Acıpayam, Honaz ve köyleri -Denizli
Kemaliye *Alaşehir -Manisa
*Kandıra -Kocaeli
*Düzce -Bolu
*'Kurşunlu -Çankırı
-Çorum
*Merzifon -Ama.
Arpaköy -Ordu
*Iğdır -Kars
Erkinis *Yusufeli -Artvin
*Erciş -Van
*Ağın, *Keban -Elâzığ
Aşudu *Darende, *Arapkir -Malatya
*Kilis -Gaziantep
-Hatay
Çamova *Divriği, *Gürün, *Gemerek -Sivas
Çanıllı *Ayaş -Ankara
-Kırşehir
*Pınarbaşı ve çevresi -Kayseri
*Bor -Niğde
*Ermenek, *Karaman -Konya
*Mut ve köyleri -İçel
*Fethiye ve köyleri, Yerkesik -Muğla

göverti (I) [-> göğerti (I)]

göverti (II) Örme kuyu.
*Sandıklı -Afyon

göverti bk. göğerti
*Malatya
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 17 Mayıs 2015
Tarih : 17 Mayıs 2015 - Pazar

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
müsteşar isim Arapça musteş¥r
1. isim Kendisinden bilgi alınan, kendisine danışılan kimse
2. Bakanlıklarda, elçiliklerde bakan veya büyükelçiden sonra gelen en büyük yönetici
"Güzel çehreli müsteşar bey, nazır beyin kapıcısından daha alçak gönüllü idi." - Ö. Seyfettin

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
prensip    Fr. principe

İlke, umde: § "Cevapta, hürriyete ait bir prensip kararından ziyade yeni erkeklere karşı bir teveccühsüzlük kokusu seziliyor." -Reşat Nuri Güntekin, Tanrı Misafiri, 111;
"Evvelce Türkçülüğe lakayt kalan bazı insaf sahibi Osmanlıcılar, Vilson prensipleri ortaya atıldıktan sonra…" -Ziya Gökalp, Türkçülüğün Esasları, 41;

Bundan sonra demek ki, prensip yerine, ilke ve/veya umde sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Renk sözü veya renklerden birinin adıyla kurulmuş isim tamla­ması yapısındaki renk adları ayrı yazılır:

bal rengi, duman rengi, gümüş rengi, portakal rengi, saman rengi; ateş kırmızısı, boncuk mavisi, çivit mavisi, gece mavisi, limon sa­rısı, safra yeşili, süt kırı vb.

Günün atasözü/deyimi:
Akıllı oğlan neyler ata malını, akılsız oğlan neyler ata malını.
Çocuk akıllı ise babasından mal kalsın diye beklemez, malı kendisi kazanır; akılsızsa babası ne kadar çok mal bırakırsa bıraksın, değerini bilmez ve onu kısa zamanda bitirir. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
agsamak (çıkmak, yükselmek, ağmak) istemek, I, 277
agtarılmak   yere vurulmak, sarsılmak•I, 246 bkz> agtılmak
agtarmak aktarınak, devirmek, yenmek•II, 74 bkz> axtarmak
agtılmak yere vurulmak, sarsılmak,I, 246 bkz> agtarılmak
agu agı, zehir,I, 89;III, 339

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Arı kapçıtsa ısrur (II. 329)
Arı kızdırılırsa ısırır, sokar.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-hala-1431893832.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[çitil (III)] Küçük bakraç.
-Gaziantep
*Göksun, Hartlap -Maraş
Adiller *Ermenek, Morcalı *Karaman, Boyalı -Konya
*Kadirli -Adana
*Alanya, Abdurrahmanlar *Serik, Kızılağaç -Antalya

çingil (II) Küçük bakraç.
Yılanlı *Eğridir -Isparta
Germencik *Karaağaçlı -Aydın
Uluşiran *Şiran -Gümüşhane
-Kars
-Kayseri
Yeniköy *Ereğli, Kuşça *Cihanbeyli, *Karaman -Konya
Bahçeli *Bor -Niğde
Mankit *Ceyhan -Adana
İncekum, Uzuncaburç *Silifke, Tabanlı, Darıseki *Mersin, *Tarsus -İçel
*Serik, Temre *Kaş -Ankara

çitil (I) 1. Sebze fidesi.
*Afşin, *Elbistan -Maraş
Pazar *Kızılcahamam -Ankara
Cemele *Merkez ilçesi -Kırşehir
Bahçeli *Bor -Niğde
*Ereğli -Konya
İncekum *Silifke, Tahanlı *Mersin -İçel

çitil (I) 2. Fidan.
Rumeli göçmenleri -İstanbul
-Kastamonu
*Zile, Kızılköy -Tokat
Gündüzbey *Yeşilyurt, *Pötürge -Malatya
Harput -Elâzığ
*Göksun -Maraş
*Kangal ve köyleri, Savrun *Divriği, Telin *Gürün -Sivas
-Ankara
*Ereğli -Konya
Çukurköy *Karaisalı -Adana
Şahin *Malkara -Tekirdağ

çitil (I) 3. Tohum.
*Mersin -İçel
*Manavgat -Antalya

çitil (II) 1. Kavgacı (kimse).
*Merzifon -Amasya
*Zile -Tokat
*Şebinkarahisar -Giresun
-Trabzon
Uluşiran *Şiran -Gümüşhane
*Arapkir -Malatya
Kınık *Şereflikoçhisar -Ankara

[çitilci] Kavgacı (kimse).
*Çarşamba -Samsun
Zana
-Amasya

[çitilli (I)] Kavgacı (kimse).
*İskilip -Çorum
*Yıldızeli -Sivas
Avşar aşireti ve köyleri *Pınarbaşı -Kayseri

çitil (II) 2. Huysuz (hayvan hk.)
-Siirt

çitil (III) [-> çingil (II)]

çitil (IV) Şekil, biçim.
Babik *Pötürge -Malatya

çitil Fidan.
*Hekimhan Malatya
Sivas
Kayseri
Elâzığ ve yöresi
Keban, Baskil, Ağın

çitil Kavgacı
Aybastı

çitil Fide
Adana, Osmaniye
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 18 Mayıs 2015
Tarih : 18 Mayıs 2015 - Pazartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
itibar isim (i:tiba:rı) Arapça i¤tib¥r
1. isim Saygınlık
"Benim bir kuru itibardan başka neyim var bu dünyada kaybedecek?" - N. Cumalı
2. Borç ödemede güvenilir olma durumu, kredi

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
biyografi    Fr. biographie

Öz geçmiş: § "Sade şekliyle biyografi edebiyatımız henüz yoktur." -Peyami Safa, Sanat-Edebiyat-Tenkit, 58; § "Biyografi sahibine hitaben yazdığı altı, yedi tane tavsiye ile küçük boyda iki defter olup birinci defteri açtığımda gözüme bir başlık ilişti." -Ahmet Rasim, Muharrir Bu Ya, 161; § "Sekiz biyografi kitabı, iki opera, pek çok tablo doğurmuş Nola’lı düşünür." -Enis Batur, Kum Saatinden Harfler, 55; § "Okuduğum kısa biyografisini düşünüyorum." -Füruzan, Ev Sahipleri, 106; § "Biyografi merakı var, kendisinin ismi Taha Toros." -Ferit Edgü, Dostlara Mektuplar, 127; § "Nesrin yani asıl manasıyla edebiyatın yüzde seksenini tarih, biyografi, hatırat, siyasi yazılar teşkil eder." -Yahya Kemal, Edebiyata Dair, 71; § "Bütün bu adamların biyografileri yanlışlarla dolu." -Oğuz Atay, Tutunamayanlar, 51.

Bundan sonra demek ki, biyografi yerine, öz geçmiş sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Rengin tonunu belirtmek üzere renkten önce kullanılan sıfatlar ayrı yazılır:

açık mavi, açık yeşil, kara sarı, kirli sarı, koyu mavi, koyu yeşil vb.

Günün atasözü/deyimi:
(bir yeri) Komşu kapısına çevirmek.
Yakın olmadığı ve sık sık uğranılması gerekmediği hâlde bir yere çok sık gitmek. (Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
aguj   ağız, memeli hayvanların doğurduğu zaman verdigi ilk süt·I, 55 bkz> aguz
agujlug agzı, ilk sütü bulunan kişi,I, 146
agukmak agılanmak. I, 191
agulamak ağılamak,I, 310
ağurşak ağırşak,I, 149

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Arkasız er çeriğ sıyumas (I. 128)
Arkasız kişi düşmanını, rakibini yenemez.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-teyze-1431939951.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
cibre (I) Madeni kalem ucu.
*Beykoz -İstanbul
-Sinop
-Samsun
*Ünye -Ordu
Bandula *Kelkit -Gümüşhane
*Ardeşen ve köyleri -Rize
Bağlıca *Ardanuç, *Şavşat -Artvin

[cıbra (I)] Madeni kalem ucu.
Tophane -İstanbul
*Hopa -Artvin

[cıfra -1] Madeni kalem ucu.
Tavşancıl *Gebze -Kocaeli

[cible (II)] Madeni kalem ucu.
*Görele -Giresun
Küçükhol *Of, -Trabzon

[cibra] Madeni kalem ucu.
Anaraş *Sürmene -Trabzon

[cille (V)] Madeni kalem ucu.
-Giresun

[çipre] Madeni kalem ucu.
-Edirne

cibre (II) Çürük, ezik meyve.
*Susurluk -Balıkesir

[cıbır (XI)] Çürük, ezik meyve.
*Mustafa Kemal Paşa -Bursa

[cıbre] Çürük, ezik meyve.
*Susurluk -Balıkesir

cibre (III) Soğan tohumu.
Kıbrısçık *Seben -Bolu

cibre Meyve ve sebzelerin ezilmiş hâlleri
Edirne
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 19 Mayıs 2015
Tarih : 19 Mayıs 2015 - Salı

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
diriliş isim
1. isim Dirilme işi, canlanma
2. Yeni bir atılımla güç kazanma
3. din b. (***) Dinî inanışlara göre ölümden sonra dirilme, basübadelmevt
"Huşu içinde, başları önlerine eğik olarak oturmaları hep ölümden sonraki ve dirilişten evvelki hâlete işarettir." - A. H. Çelebi

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
sansüalizm    Fr. sensualisme

Duyumculuk: § "Bu dinî ateizm, idealist bir sansüalizmin benzeri." -Cemil Meriç, Kırk Ambar, 91; § "İngiltere’de filozof Locke’un sansüalizmi ile başlayan tabiata doğru yürüyüşü, Fransa’da bir akım halini aldı." -Sabahattin Eyüboğlu, Sanat Üzerine Denemeler ve Eleştiriler, C. 2, 18.

Bundan sonra demek ki, sansüalizm yerine, duyumculuk sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yer adlarında kullanılan batı, doğu, güney, kuzey, güneybatı, güneydoğu, kuzeybatı, kuzeydoğu, aşağı, yukarı, orta, iç, yakın, uzak kelimeleri ayrı yazılır:

Batı Trakya, Doğu Anadolu, Güney Kutbu, Kuzey Amerika, Güneydoğu Anadolu, Aşağı Ayrancı, Yukarı Ayrancı, Orta Anadolu, Orta Asya, Orta Doğu, İç Asya, İç Anadolu, Yakın Doğu, Uzak Doğu vb.

Günün atasözü/deyimi:
Çamurdan çekip çıkarmak.
Birini kötü veya onurunu tehlikeye düşüren bir durumdan kurtarmak. (Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
aguz   agız, memeli hayvanların doğurduğu zaman verdigi ilk süt· I, 55 bkz> aguj
axlamak göğüs geçirmek, ahlamak III, 118
axsakk aksa, topal,I, 119
axsak buxsak topal ve çolaklar için söylenir. I, 465
axsamak aksamak, topallamak.I, 276
axsatmak aksatmak,I, 262

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Arpasız at aşumas, arkasız alp çeriğ sıyumas (I. 123)
Arpasız at aşamaz, arkasız yiğit rakibini yenemez.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-dede-1432021862.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[çeykel (III)] Kılıksız.
-Ordu

calav (II) Kılıksız.
Körküler *Yalvaç -Isparta

çeykel (I) Övenderenin ucunda bulunan çamur sıyırmağa yarayan üç köşeli demir.
Bayat *Emirdağ -Afyon
*Uluborlu, *Senirkent, *Atabeyli, -Isparta
Başpınar *Tefenni -Burdur
Homa *Çivril, Söğüt *Honaz -Denizli
*Bergama, Kemalpaşa -İzmir
Bahadırlı *Bayramiç -Çanakkale
*Kandıra -Kocaeli
Naip -Tekirdağ

çeykel (II) Sert, kavgacı (kimse).
*Kavak -Samsun
*Niksar, *Erbaa, *Zile -Tokat
İpsili, Hafik -Sivas

[çeygel] Sert, kavgacı (kimse).
-Amasya

çeykel (III) [-> calav (II)]
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 20 Mayıs 2015
Tarih : 20 Mayıs 2015 - Çarşamba

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çekince isim
Herhangi bir konuda ileriyi düşünerek çekinmeyi gerektiren sebep veya durum, rezerv, ihtiraz
"En büyük çekincem, birinin dikkatini çekmekti." - A. Kutlu

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
absürt    Fr. absurde

Saçma, zırva: § "Absürdü, bulanığı, karışığı hep soyut sözcüğüyle karşılıyoruz." -Tomris Uyar, Gündökümü, 34; "Eski kuşağın absürt temsilcisidir." -Oğuz Atay, Tutunamayanlar, 571; § "Absürte, yalnızlığa, başkalığa tahammül, çelik bir uzviyet elmastan bir yürek işi." -Cemil Meriç, Jurnal, 168; § "Rüküşlükle absürtlük arasında kararsız bir kılık." -İnci Aral, Safran Sarı, 133.

Bundan sonra demek ki, absürt yerine, saçma ve/veya zırva sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kişi adlarından oluşmuş mahalle, bulvar, cadde, sokak, ilçe, köy vb. yer ve kuruluş adlarında, sondaki unvanlar hariç şahıs adları ayrı yazılır:

Yunus Emre Mahallesi; Gazi Mustafa Kemal Bulvarı, Ziya Gökalp Bulvarı; Nene Hatun Caddesi; Fevzi Çakmak Sokağı, Cemal Nadir Sokağı; Koca Mustafapaşa; Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi, Sütçü İmam Üniversitesi vb.

Günün atasözü/deyimi:
Elinden geleni ardına (arkasına) koymamak.
Yapabileceği bütün kötülükleri yapmak.
“Düşüncesini en iyi biçimde anlatabilmek için elinden geleni ardına koymamıştır.” -S. Birsel. (Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
axsum sarhoşlukta kavga eden·I, 116 bkz>axsuñ
axsuñ sarhoşlukta kavga eden· I, 116 bkz>axsum
axşam akşam, I, 107
axtarmak aktarmak,I, 219, 516 bkz> agtarmak

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Arslan karışa sıçgan ötin ködezür. (III. 263)
Kocayan arslan sıçan deliğini gözler.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-ebe-1432113554.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
cemek (I) 1. Öğendirenin ucundaki demir sıyırgı.
-İstanbul
Dikenli -Çankırı
-Çorum ve ilçeleri
-Sinop
-Samsun
-Amasya ve ilçeleri
*Erbaa, *Niksar, *Zile -Tokat
-Ordu
*Şiran -Gümüşhane
*Sarıkamış -Kars
-Erzurum
*Refahiye -Erzincan
-Maraş
*Divriği, *Yıldızeli -Sivas
*Sorgun -Yozgat
*Mucur -Kırşehir
-Adana

[cembek (II)] Öğendirenin ucundaki demir sıyırgı.
*Çayırlı -Erzincan

[cenek] Öğendirenin ucundaki demir sıyırgı.
-Gümüşhane

[cenrek] Öğendirenin ucundaki demir sıyırgı.
Karkıncık *Artova -Tokat

[cömek] Öğendirenin ucundaki demir sıyırgı
*İnebolu -Kastamonu
*Çarşamba -Samsun

[cunek] Öğendirenin ucundaki demir sıyırgı
Kızılca *Artova -Tokat

[çemek (I)] Öğendirenin ucundaki demir sıyırgı
*Çeşme -İzmir
*Fatih -İstanbul
Kızıka *Kurşunlu -Çankırı
Gelincik, Kuzuluk -Sinop
-Gümüşhane
Gürcü *Kızılcahamam, Faraşlı *Kalecik -Ankara

cemek (I) 2. Balık tutmaya yarayan kancalı ilkel bir olta.
-İstanbul
*Çarşamba -Samsun
-Trabzon
*Keşap -Giresun

cemek (I) 3. Küçük çapa.
*Selim, Alisofu *Sarıkamış -Kars

cemek (II) 1. Çamurluk, ayak basılan yer.
*Reşadiye -Tokat

cemek (II) 2. Pedal.
*Reşadiye -Tokat

cemek (III) Yemek çatalı.
Ortaköy -İstanbul

cemek Üvendirenin bir ucuna takılarak çamur sıyırmakta kullanılan yassı demir.
*Şarkışla Sivas
Ekinözü *Elbistan Maraş

cemek Üvendirenin arka ucunda bulunan ve toprak kazımaya yarayan yassı demir (Çayağzı)
Kırşehir ve Yöresi

cemek Bir çeşit orak sapı
Ordu İli ve Yöresi
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 21 Mayıs 2015
Tarih : 21 Mayıs 2015 - Perşembe

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Mefkûre isim (mefkû:re) eskimiş Arapça mefk°re
isim: Ülkü, ideal
"Bazıları mefkûrenin enginliğini ve azametini tamamıyla kavrayamayacak derecede dardırlar." - Y. K. Karaosmanoğlu

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
demagoji    Fr. démagogie

Bir grubun ya da bir kimsenin, duygularını kamçılayarak abartılı veya gerçek dışı sözler söyleyip onları kazanmaya çalışma, laf cambazlığı; duygu sömürüsü:
"Ve mesnetsiz demagoji olamaz." -Peyami Safa, Din, İnkılâp, İrtica, 19;
"Tek metodu (demagoji)den, halktan tarafa görünüp halkı ezmekten ibaret..." -Necip Fazıl Kısakürek, İhtilal, 55;
"Sanayileşmeyi nüfus kesafetine bağlayanların nasıl bir demagoji yaptıklarını anlamak için ise şu noktaları hatırlamak kâfi." -Cemil Meriç, Bir Dünyanın Eşiğinde, 74.

Bundan sonra demek ki, demagoji yerine, laf cambazlığı ve/veya duygu sömürüsü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dış, iç, sıra sözleriyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır:

ahlak dışı, çağ dışı, din dışı, kanun dışı, olağan dışı, yasa dışı; ceviz içi, hafta içi, yurt içi; aklı sıra, ardı sıra, peşi sıra, yanı sıra vb.

Günün atasözü/deyimi:
Zor oyunu bozar.
Hileyle hazırlanan bir düzenin güç kullanılarak üstesinden gelinebilir. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
ajmuk ak ;ap,I, 99 bkz> ıjmaklanmak• § ajmuk taz; başı şapla sıvanmış gibi kel I, 99
ajun   dünya, âlem•I, 41, 77, 160, 179, 407, 420,463;II, 228, 283, 303, 335; III, 41, 52, 288, 303. 378 § bu ajun
ak ak, beyaz,I, 81, 134, 258; III, 39 bkz> örüñ, ürüñ § ak at; boz renkli at• I, 81
aka turmak akıp durmak•I, 73
akı eli açık, koçak, selek, cõmert•I, 90

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Arslan kökrese at ayakı tulaşır. (II. 146)
Arslan kükrese atın ayakları dolaşır.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-komsu-1432190157.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[çaput] Eski bez parçası.
Emirdağı, Dikili *Dinar -Afyon
Darıveren *Acıpayam -Denizli
*Foça,*Bergama,*Seferhisar, *Bornova -İzmir
-Balıkesir
-Kütahya
*Aşağıılıca -Eskişehir
*Düzce -Bolu
-İstanbul
Aliköy *Çaycuma, *Safranbolu -Zonguldak
-Kastamonu
-Çorum
*Boyabat -Sinop
Balaç -Samsun
*Merzifon ve köyleri -Amasya
Tekke *Erbaa, *Taşova, *Zile, *Reşadiye -Tokat
Karakuş *Ünye -Ordu
Haçavera *Maçka -Trabzon
Uluşiran *Şiran -Gümüşhane
-Rize
*Aşağıırmaklar, *Ardanuç, *Şavşat -Artvin
*Ardahan -Kars
-Erzurum
*Refahiye -Erzincan
-Mardin
-Diyarbakır
Hozat -Tunceli
*Ağın, *Keban -Elâzığ
*Arapkir -Malatya
*Kilis -Gaziantep
-Maraş
*Gürün, *Divriği, Ağrakos *Suşehri -Sivas
-Ankara
Kafran -Kayseri
-Nevşehir
-Niğde
Afşar *Hadım -Konya
-Adana çevresi
-İçel
*Köyceğiz -Muğla

çapıt (I) 1. Eski bez parçası.
Dişli *Bolvadin, *Dinar köyleri -Afyon
*Eşme -Uşak
Paltı, Yakaköy *Gelendost, Uluğbey *Senirkent, Sücüllü *Yalvaç -Isparta
Çamköy *Gölhisar, Salda *Yeşilova, Karamanlı *Tefenni, *Bucak -Burdur
Dedesil *Acıpayam, Bulkaz *Çivril -Denizli
Bereketli *Tavas, *Çal ve köyleri -Denizli
Toygar, Dallıca *Nazilli, *Bozdoğan köyleri -Aydın
Narlıdere *ödemiş, Kiraz, *Urla, Tepeköy, Torbalı -İzmir
*Kula, Akhisar, Gündoğdu -Manisa
İsmetiye, Kerem *Burhaniye, *Susurluk, -Balıkesir
*Emet -Kütahya
*Sivrihisar, Bozan -Eskişehir
*Karamürsel, *İzmit -Kocaeli
İğneciler *Mudurnu, *Düzce -Bolu
-Çorum
*Merzifon -Amasya
-Trabzon
Humhal *Yusufeli -Artvin
*Kağızman, *Çıldır, Bayburt *Sarıkamış, *Arpaçay -Kars
*Pasinler, Keçek *tu, Cinis *Aşkale -Erzurum
Cenciğe -Erzincan
Harput -Elâzığ
-Urfa
*Kilis -Gaziantep
Taşoluk *Göksun, *Elbistan -Maraş
*Antakya, Hisarcık *Yayladağı -Hatay
-Sivas ilçe ve köyleri
*Yerköy -Yozgat
Hasanoğlan -Ankara
*Pınarbaşı, *Bünyan -Kayseri
-Nevşehir
*Bor -Niğde
*Ermenek köyleri -Konya
*Dörtyol -Adana
Yapıntı *Mut -İçel
Güzelsu *Akseki -Antalya
Yerkesik, *Fethiye, Turgutlu *Marmaris, -Muğla

çaput [-> çapıt (I) -1]

çabut Çaput
Aybastı Ordu

çapıt Çaput
Uşak

çaput < ET çapgut: Eski bez parçası; adi kumaş
Erzincan ve yöresi

çaput bk. çapıt
Erzurum

çaput Yamalık
Ordu İli ve Yöresi

çaput Çaput
Çüngüş, Çermik Diyarbakır
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 22 Mayıs 2015
Tarih : 22 Mayıs 2015 - Cuma

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
konak (I) -ğı isim
1. Büyük ve gösterişli ev
"Konaktan tekrar mektebe döndükten sonra uzun zaman boynu bükük dolaştım." - E. İ. Benice
2. Vali, kaymakam gibi yüksek dereceli devlet görevlilerinin resmî konutu
3. hayvan bilimi Konakçı
4. Araba veya hayvanla bir günde alınan yol
"Buradan orası beş konaktır."
5. Yolculukta geceyi geçirmek için inilen, konaklanılan yer

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
dedüksiyon    Fr. déduction

Sonuç çıkarma; tümdengelim: § "İstidlallere (dedüksiyonlara) müsait bir şekil arz ediyor mu?" -Peyami Safa, 20. Asır Avrupa ve Biz, 209.

Bundan sonra demek ki, dedüksiyon yerine, Sonuç çıkarma ve/veya tümdengelim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Somut olarak yer belirten alt ve üst sözleriyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır:

deri altı, su altı, toprak altı, yer altı (yüzey); böbrek üstü bezi, tepe üstü (en yüksek nokta) vb.

Günün atasözü/deyimi:
Davulun sesi uzaktan hoş gelir.
İşin içinde olmayanlar o işi kolay veya kârlı sanırlar. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
akılamak selek (cömert) saymak; selekli ğe (cömertliğe) nispet etmek, seleklemek·I, 310; III, 329
akılık seleklik, cömertlik. III, 172
akılmak şaşırtmak, şaşalatmak· I, 39
akım    akım, bir defada akacak kadar olan· I, 75
akın   sel, akıntı. I, 15, 77, 96, 156, 212, 377; III, 39, 61, 398 § munduz ak ın; birden bire gelen sel, deli sel·I, 77 § akın munduzı; deli sel·I, 96

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Aşıç ayur tübüm altın, kamıç ayur men kayda men (I. 52)
Tencere der dibim altın, kepçe der ki ben neredeyim?

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-arkadas-1432458892.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
çökek (I) 1. Bataklık, su kenarı, balçık.
*Eğridir ve köyleri -Isparta
-Denizli
Bozan, Tokat -Eskişehir
*Kandıra -Kocaeli
-Bolu
*Akyazı -Sakarya
-İstanbul
-Çorum
*Gebze -Sinop
*Çarşamba -Samsun
*Ezine ve köyleri, *Merzifon ve köyleri -Amasya
*Taşova -Tokat
Lohan -Gaziantep
-Maraş
*Yıldızeli -Sivas
-Yozgat
Fakıekinciliği *Pınarbaşı -Kayseri
-Adana
*Mersin -İçel

[çökelge] Bataklık, su kenarı, balçık.
*Günyüzü, *Sivrihisar -Eskişehir
Gökçam *Sungurlu, Farzant *Mecitözü -Çorum
*Balâ -Ankara
*Kadirli -Adana
*Mersin -İçel

çökek (I) 2. Çukur yer.
*Acıpayam -Denizli
*Düzce -Bolu
*Adapazarı -Sakarya
*Kurşunlu -Çankırı
-Samsun
Zana -Amasya
Uluşiran *Şiran -Gümüşhane
Ertemis, Uşhum *Yusufeli, Bağlıca *Ardanuç -Artvin
Kızılçakçak *Arpaçay -Kars
-Elâzığ
Aşudu *Darende -Malatya
*Antakya ve köyleri -Hatay
Sarıhamzalı *Sorgun -Yozgat
*Şavşat -Artvin
Bahçeli *Bor -Niğde
*Ermenek -Kars
Mansur *Feke -Adana
*Anamur -İçel
-Edirne

çökek (I) 3. Tortu.
*Lapseki -Çanakkale
*Karamürsel -Kocaeli

çökek (II) Yerde sürünen, kötürüm.
Bezkese *Köyceğiz -Muğla

çökek (III) 1. Çadır yanında deve çöktürülen yer.
*Mut -İçel

çökek (III) 2. Deve gübresi.
Genezin *Avanos -Nevşehir

çökek 1. Çok yaşlı.
Yenice Muğla

çökek 2. Eli ayağı tutmayan.
Yenice Muğla
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 23 Mayıs 2015
Tarih : 23 Mayıs 2015 - Cumartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kargaşa isim
1.  Kışkırtma ve karışıklık yoluyla toplumda ortaya çıkan düzen bozukluğu, anarşi
2. Kalabalık, düzensizlik vb.nin yol açtığı karışıklık, kaos
"Okuma yazma oranının düşüklüğü, bilinçlenmeyi engellediği ölçüde bir kargaşa ögesidir." - O. Rifat

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
determinist    Fr. déterministe

Belirlenimci, gerekirci: § "Bence hayatın eşiğinde olanlar deterministtirler." -Halide Edip Adıvar, Handan, 83;
"Maddeci ve determinist bir tarih görüşüyle Marxçı olduklarını belli ederler." -Peyami Safa, Sosyalizm-Marksizm-Komünizm, 52;
"İstikbal belirlenmemiş olsaydı tarihte hiçbir determinist açıklamadan söz edemezdik." -Cemil Meriç, Umrandan Uygarlığa, 255;
"Profesör Picard eskiden dinin; insanları, bugün artık bilimlerin eline geçmiş bir silahla imana getirdiğini, din adamlarının determinist düşünüşü ister istemez müspet ilmin adamlarına devredeceklerini, bununla beraber, dünya işlerini, insanların hayatlarını müspet bilimlere göre düzenlemelerine karışmamak şartıyla isterlerse hayatın ve bilimin ötesinde bir gönül ferahlığı arayabileceklerini söyledi." -Sabahattin Eyüboğlu, Sanat Üzerine Denemeler ve Eleştiriler, Cilt 1, 146.

Bundan sonra demek ki, determinist  yerine, belirlenimci ve/veya gerekirci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Alt, üst, ana, ön, art, arka, yan, karşı, iç, dış, orta, büyük, küçük, sağ, sol, peşin, bir, iki, tek, çok, çift sözlerinin başa getirilmesiyle oluştu­rulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır:

alt kurul, alt yazı; üst kat, üst küme; ana bilim dalı, ana dili; ön söz, ön yargı; art damak, art niyet; arka plan, arka teker; yan cümle, yan etki; karşı görüş, karşı oy; iç sa­vaş, iç tüzük; dış borç, dış hat; orta kulak, orta oyunu; büyük dalga, büyük defter; küçük harf, küçük parmak; sağ açık, sağ bek; sol açık, sol bek; peşin fikir, peşin hüküm; bir gözeli, bir hücreli; iki anlamlı, iki eşeyli; tek eşli, tek hücreli; çok düzlemli, çok hücreli; çift ayaklılar, çift kanatlılar vb.

Günün atasözü/deyimi:
Bir korkak bir orduyu bozar.
Bir toplumda korkak kişi, kaygılı, heyecanlı sözleriyle kargaşa çıkarır. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
akınçı akıncı, geceleyin düşmanı basan asker, 1, 77, 134, 212
akındı akıntı
akışmak akışmak· I, 186
akıtgan akıtan· I, 156
akıtmak akıtmak; göndermek·I, 212

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Aş tatıgı tuz yogrın yemes (III. 31)
Yemeğe tad veren tuzdur ama tuz çanakla yenmez.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-yoldas-1432460095.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
pöğrek (I) [-> pöhrenk -2]
-Tokat ve çevresi

pöğrek (II)  Düdük.
-Tokat ve çevresi

[pöğrek (I)]Ağaç ya da topraktan yapılmış su borusu, künk.
*Zile -Tokat
*Perşembe -Ordu
*Kalecik -Ankara

pöhrenk Yeraltında kapalı suyolu, künk.
-Kars
-Malatya

pöğrek [-> pöhrenk] [pöğrek] Yeraltında kapalı suyolu, künk.
-Çorum

pöhrenk Yeraltında kapalı suyolu, künk.
Kars
Malatya
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 24 Mayıs 2015
Tarih : 24 Mayıs 2015 - Pazar

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dalavere isim teklifsiz konuşmada
Yalan dolanla gizlice görülen kötü iş, gizli oyun.
"Gümrük dalaveresini bilmediğim için tüccar yanına giremedim." - P. Safa

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
didaktik    Fr. didactique

1. Öğretici:
"Yalnız pratik ve didaktik (ameli ve tedrisi) bakımdan ileride yazdırılacak okul gramerlerinin daha sağlam esaslarını hazırlamak için eldeki broşürün tenkidine girişmekti." -Peyami Safa, Osmanlıca Türkçe Uydurmaca, 84;
"Kitap şairane coşkunluklardan uzak, sıkı bir istidlaller zinciri ile örülü ve didaktik mahiyettedir." -Cemil Meriç, Umrandan Uygarlığa, 49;
2. Öğretim yöntemlerini ele alan bilim, öğretim bilgisi.

Bundan sonra demek ki, didaktik yerine, öğretici ve/veya öğretim bilgisi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Pekiştirmeli Sözlerin Yazılışı. Sıfat veya zarf görevindeki pekiştirmeli sözler bitişik yazılır:

apaçık, apak, büsbütün, çepeçevre, çırılçıplak, dümdüz, düpedüz, gömgök, güpegündüz, kapkara, kupkuru, masmavi, mosmor, paramparça, sapasağlam, sapsarı, sırıl­sıklam, sırsıklam, sipsivri, yemyeşil vb.

Günün atasözü/deyimi:
Dağ başına harman yapma, savurursun yel için; sel önüne değirmen yapma, öğütürsün sel için.
Yapacağın iyi bir işi, sonunu hesaplamadan yapma. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
akıyagak iç ceviz, iyi ceviz, I, 90
aklışmak akı;mak· I, 88, 241
akmak akmak,I, 15. 96, 168, 343, 377;II, 19, 45, 128, 228; III, 3, 39, 127, 159, 325. 398
akru   yavaş· I, 114 bkz> akrun·
akru akru yavaş yavaş· I, 114

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Atan yüki aş bolsa açka az korunur.(I. 75)
Aş deve yükü ile olsa aça az görünür.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-zorba-1432461373.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[çepezen] Yağmurlu, çamurlu hava
Kışla *Elmalı -Antalya
Ören *Fethiye -Muğla

çeperlik (I) Yağmurlu, çamurlu hava: Çeperlik olmadan harmanı kaldırsaydık.
*Kangal ve köyleri -Sivas
*Mucur -Kırşehir

çepezen [-> çeperlik (I)]
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 25 Mayıs 2015
Tarih : 25 Mayıs 2015 - Pazartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
müptezel sıfat eskimiş Arapça mubte£el
1. Saygınlığını yitirmiş
2. Çokluğundan dolayı değerini yitiren, değersiz

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
detay    Fr. détail

Ayrıntı:
"Güzellik dedik mi biz, ya aklımız detay güzelliklerine takılır…" -Attila İlhan, Kurtlar Sofrası, 19;
"Eserin ününü yapan; dildeki ahenk, nefis tasvirler, iyi işlenmiş detaylar, kahramanların canlılığı…" -Cemil Meriç, Bir Dünyanın Eşiğinde, 290;

Bundan sonra demek ki, detay yerine, ayrıntı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ek fiilin çekimli biçimleri (idi, imiş, ise) ayrı yazılabildiği gibi bitişik olarak da yazılabilir.

Günün atasözü/deyimi:
Al elmaya taş atan çok olur.
Değerli kimselere sataşan çok olur. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
akrun yavaş·III, 361 bkz> akru
ak sakal saçı sakalı ağarmı;, kocalmış· I, 81
akturmak aktırmak, akıtmak, I, 222; III, 17
akur   ahır,I, 7
al hile, al,I, 63, 81; II, 289; III, 412 bkz> yap, yup

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Ata oglı ataç togar. (II. 80)
Oğul babasına çeker, çekmek üzere doğar.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-cocuk-1432532106.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[çörtük (IV)] Cüce, çok kışa boylu.
Uzunmusa -Ordu
*Bünyan -Kayseri

cörtlemen Cüce, çok kışa boylu.
Karakuş *Ünye -Ordu

[çörtük (I)] Yabanî armut, ahlat.
Tahtacı -Isparta
Alamut *Bozdoğan -Aydın
*Büyükdere -Sinop
Kumarlar *Bayramiç -Çanakkale
-Samsun ve ilçeleri
-Tokat
-Ordu
Çakrak *Şebinkarahisar, İcilli *Bulancak -Giresun
Karaözü *Gemerek, -Sivas
*Sorgun ve köyleri -Yozgat
*Keskin -Ankara
Akkışla *Bünyan

çördük (I) 1. Yabanî armut, ahlat.
*Şebinkarahisar -Giresun
*Taşköprü, *Daday -Kastamonu
*Kurşunlu -Çankırı ve köyleri
*Kargı, *İskilip, Çıkrık *Mecitözü -Çorum
*Boyabat -Sinop
Dere *Havza -Samsun
*Merzifon ve köyleri -Amasya
Bozcak*Reşadiye, *Zile, *Taşova -Tokat
Salman *Akkuş, *Karakuş, *Ünye -Ordu
*Alucra -Giresun
Osmancık -Rize
*Kilis -Gaziantep
Kavak, Çepni *Gemerek -Sivas
Gülabi, -Yozgat
Hasanoğlan *Haymana -Ankara
Ömerhacılı *Kaman, *Mucur -Kırşehir
Şahin *Ürgüp -Nevşehir
*Bor -Niğde

[çörtük (III) -1] Ekinler arasında yetişen, kökü yenilebilen bir çeşit kokulu ot.
-Isparta ve ilçeleri
*Kilis -Gaziantep
Tuzhisar *Bünyan -Kayseri
Sabanlı *Sultaniye, *Ermenek -Konya
Gezende *Gülnar -İçel
*Korkuteli ve köyleri -Antalya

çördük (II) 1. Ekinler arasında yetişen, kökü yenilebilen bir çeşit kokulu ot.

çörtük (I) [-> çördük (I) -1]

çörtük (II) Beceriksiz.
*Silifke -İçel

çörtük (III) 1. [-> çördük (II) -2]
Dişli *Bolvadin -Afyon
Aydoğmuş *Keçiborlu -Isparta
Çuvallı *Yeşilova -Burdur
Darıveren *Acıpayam -Denizli

çörtük (III) 2. Bir çeşit havuç. Kadıköy -Denizli
Morcalı *Karaman, *Ermenek -Konya

çörtük (III) 3. Pancargillerden kökü yenilen bir çeşit bitki.
Dişli *Bolvadin -Afyon
Aydoğmuş *Keçiborlu -Isparta
Çuvallı *Yeşilova -Burdur
Darıveren *Acıpayam -Denizli

çörtük (IV) [-> cörtlemen]

çörtük (V) Çalı süpürgesi.
Kadıköy -Denizli
Morcalı *Karaman, *Ermenek -Konya
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 26 Mayıs 2015
Tarih : 26 Mayıs 2015 - Salı

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
aykırı sıfat
1. Alışılmışa, doğru olarak kabul edilmişe uygun olmayan, karşıt, ters, mugayir, muhalif
"Gene de anlamın ne olduğunu çepeçevre bilmiyoruz dersem gerçeğe aykırı bir şey demiş olmam." - N. Uygur
2. Çapraz, ters
3. Toplumda görüş ve yaşayış biçimiyle uçlarda bulunan (kimse), marjinal
4. Gidilen yol üzerinde olmayıp gidiş yönüne ters düşen
"Burası Ankara'ya iki günöte, ana yollardan aykırı küçük bir kasabaydı." - R. H. Karay
5. matematik Bütün noktaları aynı düzlemde bulunmayan

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
dedektif    Fr. détective

Suç sayılan bir işi veya bu işi yapanı ortaya çıkarmakla görevli kimse, hafiye, polis hafiyesi:
"Bir dedektif gibi konuşuyorsunuz." -Refik Halid Karay, Kadınlar Tekkesi, 229;
"Beş dakika sonra aziz dostum dedektif Durrel burada olur, sizleri böyle sosis gibi birbirinize bağlı bulunca, benim armağanım olduğunu hemen anlar." -Attila İlhan, Kurtlar Sofrası, 289;

Bundan sonra demek ki, dedektif yerine, hafiye sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ünsüzle biten kelimelere bitişik olarak yazıldığında i ünlüsü düşer, ayrıca büyük ünlü uyumuna uyar.
yorgun-du (yorgun idi), güzel-miş (güzel imiş), gelir-se (gelir ise) vb.]

Günün atasözü/deyimi:
Alacağına şahin, vereceğine karga. (kuzgun)
Alacağını isterken ısrar eden, borcunu öderken de güçlük çıkaran kimse.(Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
al hanlara bayrak, devlet adamlarının atlarına eğer örtüsü yapılan turuncu ipek kumaş, I, 81
al al renk, III, 162
ala acele etmeme anlamına bir kelime·I, 92;III, 26
ala ala, alaca; ala tenli, alaca tenli ki;l kl bir çe şit derí hastalığından vücudunda alacalar olur, apraşlık.I, 81, 91 § ala at; alaca renkli, ala, k ır at· I, 81
ala insanın içinde olan gizli ;eyler· I, 425

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Atası açıg almıla yese oglınıñ tısı kamar.(II. 311)
Babası ekşi elma yese, oğlunun dişi kamaşır.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-kiz-1432802945.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[ayruksu -1] Başka, bambaşka, ayrı, apayrı, kimseye benzemiyen, hiç bir şeye benzemiyen, acayip.
*Safranbolu, Devrek -Zonguldak
*Merzifon, *Gümüşhacıköy -Amasya
*Taşova -Tokat
*Gürün, *Koyulhisar -Sivas
-Adana
-Muğla

ayrıksı 1. Başka, bambaşka, ayrı, apayrı, kimseye benzemiyen, hiç bir şeye benzemiyen, acayip.
Sadıkbağı, * Sivrihisar, Bozan -Eskişehir
-Tokat
*Şebin Karahisar -Giresun
-Kastamonu
-Amasya
*Kilis, -Gaziantep
-Maraş
*Reyhanlı, -Hatay
Çöplü * Gürün, *Zara, * Koyulhisar, -Sivas
* Sorgun, Cihanpaşa, -Yozgat
Hasanoğlan -Ankara
-Kırşehir
Akkışla *Bünyan, *Pınarbaşı, -Kayseri
*Bor -Niğde
*Kadınhanı -Konya
Akçalıuşağı -Adana
-İçel
* Akseki köyleri -Antalya
*Milas -Muğla

[ayruksu - 2] Çekingen.
-Sivas

ayruksu, ayruksı 1.[-> ayrıksı -1] ayruksu, ayruksı 2. [-> ayrıksı - 2]
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 27 Mayıs 2015
Tarih : 27 Mayıs 2015 - Çarşamba

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kampana isim (kampa'na) İtalyanca campana
1.Çan
2. Tekerleğin dingil üzerindeki fren mekanizması

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
deterjan    Fr. détergent

Petrol türevlerinden elde edilen, temizleme, arıtma özelliği bulunan, toz, sıvı veya krem durumunda olabilen kimyasal madde, arıtıcı.
"Yalnız ineklerin memelerinden deterjanlı süt akmıyor…" -Aziz Nesin, Ah Biz Ödlek Aydınlar, 72;
"Deterjanların ve böcek ilaçlarının ortaklaşa kokusunu yok etmek için bir kalıp babadan kalma beyaz sabun aldım, sildim mutfağı." -Tomris Uyar, Gündökümü, 82;
"Babam uzanmış sararmış yüzüyle dükkânda tezgâhın arkasında, bisküvi, konserve, deterjan, kutuları, içki, sirke, yağ ve meşrubat şişelerinin arasında dikiliyor." -İnci Aral, Uykusuzlar, 63.

Bundan sonra demek ki, deterjan yerine, arıtıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ünlüyle biten kelimelere bitişik olarak yazıldığında araya y ünsüzü girer ve başındaki i ünlüsü düşer, ayrıca büyük ünlü uyumuna uyar.
sonuncu-y-du (sonuncu idi), yabancı-y-mış (yabancı imiş), ne-y-se (ne ise) vb.

Günün atasözü/deyimi:
Az eli aşta gör, çok eli işte gör.
Yemek az kişiyle onun dışında kalan işler ise çok kişiyle daha çabuk yapılır. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
alaçu alaçuk, çadır· I, 136
alaçulanmak alaçuk edinmek· III, 205

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Atası anası açığ almıla yese oglı kızı tısı kamar. (III. 272)
Babası anası ekşi elma yese, oğlunun kızının dişi kamaşır

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-erkek-1432804907.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
guma 1. Çok kadınla evli erkeğin karılarından biri, ortak.
*Emirdağ, Kızılköy *Dinar -Afyon
*Senirkent ve köyleri -Isparta
İğneciler *Mudurnu -Bolu
Tokat -Eskişehir
Çekrek *Mecitözü -Çorum
*Merzifon -Amasya
Kuzköy *Ünye -Ordu
Cenciğe -Erzincan
Harput, *Ağın, *Keban, Kesirik -Elâzığ
*Arapkir -Malatya
Hacıilyas *Koyulhisar, *Divriği, *Gürün -Sivas
*Pınarbaşı -Kayseri
*Bor -Niğde
Kavaklıdere *Yatağan -Muğla

guma 2. Elti.
Yassıören *Senirkent -Isparta

guma Bir erkekle evli iki kadının birbirine göre durumları, kuma.
Kars

guma Kuma
Erzurum

guma Kuma ortak
Güney-Batı Anadolu

guma Kuma; çokevli erkeğin karılarından herbiri. || guma davasi görmek: kumalar hakkında kavga etmek || guma üsdüne getmek: evli bir erkekle evlenmek || üsdüne guma gelmek: kocası yeniden evlenmek
Erzurum

guma Kuma, kadının üstüne gelen eş
Uşak
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 28 Mayıs 2015
Tarih : 28 Mayıs 2015 - Perşembe

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çapraşık sıfat
1. Girift
"Çapraşık akıntılar birden düz yön aldı." - R. E. Ünaydın
2. Anlaşılması, çözülmesi veya içinden çıkılması güç, karışık, muğlak
"Benimseyemediği çapraşık bir dünyanın binbir dolabı içinde bunalmış genç bir öğrenciyi hatırlatıyordu." - E. İ. Benice

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
diyabet    Fr. diabète

Şeker hastalığı.
"Tansiyon yükselmesine, şişmanlığa, infarktüs ve angina pektoris tehlikelerine, mide ülserine, çeşitli mide-bağırsak teşevvüşlerine, diyabete, üremiye, karaciğer, safra kesesi, böbrek hastalıklarına..." -Peyami Safa, Din, İnkılâp, İrtica, 58.

Bundan sonra demek ki, diyabet yerine, şeker hastalığı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ek-fiilin zarf-fiil eki almış biçimi olan iken ayrı yazılabildiği gibi kelimelere eklenerek de yazılabilir.

Günün atasözü/deyimi:
Ağacın meyvesi olunca, başını aşağı salar.
Yararlı eserler veren, bilgi ve erdemle donanmış kimse alçak gönüllü olur. (Atatsözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
alañ   alan, düz vé açık yer,I, 135 bkz> añıl § alañ yazı; düz ova· I, 135
alañır geleni, tarla faresl·I, 161
alarmak kamaşmak (göz); kızarmak, al olmak, ala olmak, alacala şmak, I, 179

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Ata tonı ogulka yarasa atasın tilemes. (III. 87)
Babanın giyimi oğluna yarasa, oğul babasını istemez.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-kadin-1432808673.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[gatık (I)] Ayran
Karabüzey *Araç -Kastamonu
Kuzköy *Ünye -Ordu

gatıh Ayran.
Uluşiran *Şiran -Gümüşhane
Karakoyunlu, *Iğdır, Bayburt, İrişli *Sarıkamış -Kars

gatık (I) [-> gatıh]

gatık (II) Bir şeye karıştırılan katık.
Uluğbey *Senirkent -Isparta
Oğuz *Acıpayam, Honaz -Denizli
-Samsun
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 02 Haziran 2015
Tarih : 29 Mayıs 2015 - Cuma

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tahrir isim (tahri:ri) eskimiş Arapça ta§r³r
Yazma, kitabet, kompozisyon

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
egzersiz    Fr. exercice

Alıştırma
"Kadının bu kadar bol olduğu bir toplantı yerinde Türkçe denemeleri ve egzersizleri için herkesi çevirip bedava istifadeye kalkışan müsteşrik taslaklarına zamanını harcayamazdı." -Refik Halid Karay, Kadınlar Tekkesi, 229;

Bundan sonra demek ki, egzersiz yerine, alıştırma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Eklenerek yazıldığında baştaki i düşer.
Eklendiği kelimenin ünlüleri kalın olsa da -ken zarf-fiil ekinin ünlüsü ince kalır: başlayacak-ken (başlayacak iken), çalışıyor-ken (çalışıyor iken), durgun-ken (durgun iken), okur-ken (okur iken), olgun-ken (olgun iken), uyur-ken (uyur iken), yazar-ken (yazar iken); geliyor-ken (geliyor iken), gülmüş-ken (gülmüş iken), öğretmen-ken (öğretmen iken) vb.

Günün atasözü/deyimi:
Ağaca balta vurmuşlar “sapı bedenimden” demiş.
İnsana en yakını bile kötülük edebilir. (Atatsözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
alartmak belertmek (göz), yan bakmak· III, 428
alavan timsah· I, 140
alçak yumuşak huylu, ince ki;i, uslu· I, 41,100

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
At teküzligi ay bolmas. (I. 507)
Atın alnındaki akıtma, gökdeki Ay'la bir olmaz, tutulamaz.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-bugday-1433604293.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
işgilik Sucuk.
*Bor -Niğde

[içgilik] Sucuk.
-Niğde ve çevresi

[içkilik] Sucuk.
-Niğde

[işkilik] Sucuk.
Bahçeli *Bor, -Niğde
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 06 Haziran 2015
Tarih : 30 Mayıs 2015 - Cumartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
fetih -isim Arapça
Bir şehir veya ülkeyi savaşarak alma.
"1683'te Viyana ricati ile imparatorluk, Avrupa fetihlerini kaybetmeye başlayacaktır." - F. R. Atay

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
egzistansiyalist    Fr. existentialiste

Varoluşçu:
"Gabriel Marcel ve Jean - Paul Sartre (Fransız) ayrı ayrı görüş sahibi egzistansiyalistlerdir." -Peyami Safa, Sanat - Edebiyat - Tenkit, 164;
"Bilakis klasik imaların dozunu kaçırmak çok defa manierizme, gerçek dışına ve atalete yol açar; yahut modern egzistansiyalist yazarlarda olduğu gibi klasik değerlerin itibarını düşürür." -Cemil Meriç, Kırk Ambar, 74.

Bundan sonra demek ki, egzistansiyalist yerine, varoluşçu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
iken, ünlüyle biten kelimelere bitişik olarak yazıldığında araya y ünsüzü girer ve başındaki i ünlüsü düşer:
evde-y-ken (evde iken), okulda-y-ken (okulda iken), okumakta-y-ken (okumakta iken), yolda-y-ken (yolda iken) vb.

Günün atasözü/deyimi:
Acemi nalbant gâvur eşeğinde öğrenir.
Mesleğinde ustalığa erişmemiş kimse, ilk denemelerini gözden çıkarılabilecek malzeme üzerinde yapar. (Atatsözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
aldamak aldatmak·I, 273, 472 alduzmak malını elinden aldırmak, soyulmak·II 87
algu   alacak·I, 341
alıg kötü, fena, alık,I, 64, 384

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Ayın kişi neñi neñ sanmas. (I. 98)
Başkasının malı, mal sayılmaz.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-mercimek-1433605781.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[palan (I) -2] Paçavra, bez parçası.
-Trabzon

palan (I) 1. Çamaşır.
Türkeli *Vakfıkebir -Trabzon

palan (I) 2. [-> pala (II) -2]

palan (II) Eşya.
*Tirebolu -Giresun

palan (III) Süpürgeotu.
*Antakya -Hatay

palan < Far. pâlân: Eşeğe veya ata vurulan yayvan semer
Erzincan ve yöresi

palan Eski bez
Ordu İli ve Yöresi
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 06 Haziran 2015
Tarih : 31 Mayıs 2015 - Pazar

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Şehadet isim (şeha:det) Arapça
1. Tanıklık
"Dünya karşısında Türk'ün kendi kendisi için yapacağı şehadet daha adamakıllı yapılmamıştır." - A. Ş. Hisar
2. Yüksek bir ülkü uğrunda ölme, şehit olma

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
egzotik    Fr. exotique

Uzak, yabancı ülkelerle ilgili, bu ülkelerden getirilmiş, yabancıl:
"Bu köşkte hem Pol ve Virjini'nin tek katlı evini andırır egzotik ve romantik bir alımlılık; hem de Nurbaba'daki tasvirlere benzer rustai ve tasavvufi bir çeşni vardı." -Ruşen Eşref Ünaydın, Hatıralar IV, 14;
"Bizce Fransızlara, İngilizlere, Almanlara, Ruslara, İtalyanlara ait güzellikler ancak egzotik güzellikler olabilir." -Ziya Gökalp, Türkçülüğün Esasları, 88;

Bundan sonra demek ki, egzotik yerine, uzak ve/veya yabancıl sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Mastarlara Gelen Eklerin Yazılışı
-ma / -me ile biten mastarlardan sonra -a / -e, -ı / -i eklerinden biri geldiğinde araya y koruyucu ünsüzü girer:
çalışma-y-a, darılma-y-ı, kalaylama-y-a, okuma-y-a; görme-y-i, gülme-y-i, sevme-y-e, silme-y-i vb.

Günün atasözü/deyimi:
Gâvura kızıp oruç yemek (bozmak)
Başkasına kızıp kendine zararlı olan bir iş yapmak. (Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
alıgsamak   almak istemek·I, 281 alık kuş gagası· I, 68
alıkmak alçalmak; bozulmak, azmak; kötüleşmek· I, 191, 192 bkz> alkmak
alım   alacak; borç, I, 44, 75, 168,188, 209, 294;II, 72, 96,159,176,185, 214, 294; III, 184, 251,288
alımçı alıcı, alacaklı·I, 75, 409

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Ay tolun bolsa eliğin imlemes. (I. 82) (I. 288)
Ay dolun olunca el ile gösterilmez.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-mese-1433606696.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
soku (I) 1.Tahıl dövmeye yarayan büyük taş dibek.
-Afyon
Balçova -İzmir
*Lapseki -Çanakkale
-Bolu
*Akyazı çevresi -Sakarya
Furtul *Devrek, Yedigelli, Karamusa *Ereğli -Zonguldak
-Çorum ilçe ve köyleri
*Kavak ve köyleri, Ahmetsaray *Lâdik -Samsun
-Sinop
-Amasya
*Zile, *Karkıncık, *Artova, Ficek *Reşadiye -Tokat
*Hozat -Tunceli
-Elâzığ
*Elbistan-Maraş
Kızılin *Kilis -Gaziantep
Büyük Çaylı *Dörtyol -Hatay
Cancin *Zara, Yukarı Kale *Koyulhisar -Sivas
*Sorgun, *Boğazlıyan -Yozgat
Köşker -Kırşehir
Dağhalil *Kızılcahamam, Faraşlı *Kalecik -Ankara
*Mucur -Kırşehir
Afşar köyleri *Pınarbaşı, Akçakaya *Erkilet -Kayseri
*Bor -Niğde
-Nevşehir
Aziziye *Ereğli -Konya
Gâvurdağı *Osmaniye, *Pozantı -Adana
-Edirne
Kerkük

[sohu] Tahıl dövmeye yarayan büyük taş dibek
-Amasya ve çevresi
Çilehane *Reşadiye -Tokat
-Çorum ve köyleri
*Afşin ve köyleri-Maraş
Reyhanlı ve Amik Ovası Türkmenleri *Reyhanlı -Hatay
Sarıhamzalı *Sorgun -Yozgat
-Sivas ve çevresi
-Ankara
-Niğde

[sokkı] Tahıl dövmeye yarayan büyük taş dibek
-Erzincan

[sokku] Tahıl dövmeye yarayan büyük taş dibek
-Erzincan
*Ağın -Elâzığ
-Kayseri

[soko (II)] Tahıl dövmeye yarayan büyük taş dibek
-Tokat
*Aksaray -Niğde

soku (I) 2.Dibekte, havanda dövme işini yapan tokmak.
*Eğridir köyleri -Isparta
Başpınar *Tefenni, Güney, Salda *Yeşilova -Burdur
Yukarı Seyit *Çal, Çöplü *Çivril, *Sarayköy, Sofular -Denizli
Eymir *Bozdoğan -Aydın
Bergaz *Ezine -Çanakkale
*Kandıra -Kocaeli
-Malatya
*Balâ -Ankara
*Kaş, *Alanya -Antalya

soku (II) Kısa boyunlu (kimse).
*Kurşunlu -Çankırı

soku (III) Kapı sürgüsü.
-Urfa
*Antakya -Hatay

soku (II) Kuyruksokumundaki kemik.
Karamanlı *Tefenni Burdur

sôku (III) Ceket.
Şenoba *Uludere Hakkâri
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 06 Haziran 2015
Tarih : 01 Haziran 2015 - Pazartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mütehassıs sıfat Arapça
1. Uzman
"Hünerlerinizin inceliklerini, güzelliklerini anlamak için mütehassıslar zuhur etti." - A. H. Müftüoğlu

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
eksantrik    Fr. excentrique

1. Dış merkezli, merkez dışı olan:
"Her şeyden evvel çok istidatlı lirik bir deha: eksantrik, hiç değilse bütün mutat bağlardan kurtulmuş ve kendini büsbütün edebi heyecanlara vermiş bir deha aranacaktır." -Sabahattin Ali, Marko Paşa Yazıları ve Ötekiler, 58.
2. toplum bilimi Ayrıksı:
"Zıtları; modern, romantik, barok, orijinal, eksantrik." -Cemil Meriç, Kırk Ambar, 83;

Bundan sonra demek ki, eksantrik yerine, dış merkezli ve/veya ayrıksı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
-a / -e, -acak / -ecek, -ayım / -eyim, -alım / -elim, -an / -en vb. eklerden önce gelen ünlü veya ekin geniş ünlüsü söyleyişe bakılmaksızın a / e ile yazılır:
başlaya, gelmeye; başlayacağım, gelmeyeceksin; başlayayım, geleyim; başlayalım, gelmeyelim; başlayan, gelmeyen vb.

Günün atasözü/deyimi:
Çalma elin kapısını, çalarlar kapını.
Kimseye kötülük yapma yoksa onlar da sana aynı kötülüğü yaparlar. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
alımga hakanın mektuplarını Türk yazısıyle yazan kimse·I, 143 bkz> ılımga
alımlıg alacaklı, alacağı olan adam,I, 148, 149, 240
alımsınmak alır gibi görünmek·I, 20 alın alın; cephe, dağın ön cephesl·I, 78;II, 79 alınlıg er geniş ve yüksek alınlı adam,I, 148

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Azuklug aruk ermes (I. 148)
Azığı olan yorulmaz.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-kopru-1433617665.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
örük (I) 1. Erik.
Hacıahmet *Düzce -Bolu
Karabüzey *Araç -Kastamonu
-Samsun

örük (I) 2. Tohum, çekirdek.
-Bolu

örük (II) Bir şeyin yapılması, bir borcun ödenmesi için verilen süre, izin.
*Karacasu -Aydın
*Burhaniye -Balıkesir

örük (III) Hayvanı çayıra bağlamaya yarayan ip, yular, urgan.
Yassıören *Senirkent, -Isparta
Bozlar, Sertaç, Güney *Yeşilova -Burdur
-Denizli ilçe ve köyleri
Alanlı, Eymir, Dallıca *Nazilli, *Bozdoğan -Aydın
-Balıkesir
Türkmenli *Bayramiç, *Lâpseki -Çanakkale
Viranköy -Kütahya
*Kandıra -Kocaeli
-Çorum
*Merzifon, Sarayözü, Ezine -Amasya
*Niksar, -Tokat
Salman, Kuz *Akkuş -Ordu
-Malatya
*Zara -Sivas
Hasköy Finike, Çomaklı *Korkuteli -Antalya

örük (IV) 1. Saç örgüsü.
Çığrı *Dinar, Bey -Afyon
Bekilli, Yukarıseyit *Çal, Eziler *Güney, Çöplü *Çivril -Denizli
Burhana *Alaşehir -Manisa
Bozan, Tokat -Eskişehir
*Kandıra -Kocaeli
Nefsiköseli *Görele -Giresun
*Vakfıkebir -Trabzon
Uluşiran *Şiran -Gümüşhane
Erkinis *Yusufeli -Artvin
-Erzincan
*Erciş, -Van
-Malatya
-Urfa
Hacıilyas *Koyulhisar -Sivas
-Kayseri

[örek (VI)] Saç örgüsü.
Çayağzı*Şavşat, Bağlıca *Ardanuç -Artvin

[örü (X) -1] Saç örgüsü.
Söğüt, Honaz -Denizli
İğneciler *Mudurnu -Bolu
*Kurşunlu -Çankırı
*iskilip -Çorum

örük (IV) 2. Saç örgülerini bağlamaya yarayan ip, iplik, kumaş parçası.
-Sivas

örük (V) Kırda hayvanların yattığı yer.
-Kayseri ve çevresi
-Konya

örük (VI) Baharda çayıra bırakılan dişi hayvanların, bir erkek (at) hayvanın yönetiminde otlamaları.
İbecikdere 'Fethiye -Muğla

örük (I) Bağ, ip.
Çorum

örük (II) Zaman.
Çorum

örük (III) Saç örgüsü.
Çaltı Ankara

örük Erik
Zonguldak,Bartın,Karabük

örik Örük
Urfa Merkez

örnek Örük
Urfa Merkez
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 06 Haziran 2015
Tarih : 02 Haziran 2015 - Salı

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ılıca (I) isim
1. isim Sıcak su çıkan yer
2. Suyu sıcak olarak yerden çıkan hamam, kaplıca, çermik, kudret hamamı
Ilıca (II) özel, isim (ılı'ca)
1. özel, isim Erzurum iline bağlı ilçelerden biri

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
eseyist    Fr. essayiste

Deneme yazarı, denemeci:
"Etrafına Edebiyat-ı Cedide’nin bütün şairlerini, bütün romancılarını ve eseyistlerini toplayan…" -Peyami Safa, Sanat - Edebiyat - Tenkit, 138.

Bundan sonra demek ki, eseyist yerine, deneme yazarı ve/veya denemeci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bulunma Durumu Eki -da / -de / -ta / -te’nin Yazılışı.
Bulunma durumu eki getirildiği kelimeye bitişik yazılır:

devede (deve-de) kulak, yolda (yol-da) kalmak, ayakta (ayak-ta) durmak, işte (iş-te) çalışmak vb.

Yurtta sulh, cihanda sulh. (Atatürk)

Günün atasözü/deyimi:
Acemi katır kapı önünde yük indirir.
Beceriksiz ve anlayışsız kişi kendisine yaptırılan işi en önemli yerinde bırakır. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
alınmak alınmak; kendi başına alacağını almak.I, 22, 203;II, 159
alış borçluyu borcu yüzünden sorguya çekme. I, 62
alış su ağzı, suyun havuzdan veya suvattan döküldü ğü ağızlar.I, 62
alış beriş bir hakkı alma ve verme.I, 62

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Balık subda közi taştın. (I. 379)
Balık suda, gözü dışarıda.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-tarla-1433619714.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
comba 1. İki ile dört yaş arasında erkek manda.
*Gelibolu -Çanakkale
*Yedikule -İstanbul
Çıkrık *Mecitözü -Çorum
*Çarşamba -Samsun
*Merzifon -Amasya
Mürüs *Erbaa, *Zile -Tokat
Karakuş ve köyleri *Ünye -Ordu
*Yıldızeli -Sivas
*Akdağmadeni, Sarıhamzalı *Sorgun -Yozgat

[camba] İki ile dört yaş arasında erkek manda.
*Zile -Tokat
*Ünye, Salman *Akkuş -Ordu

[cambuz] İki ile dört yaş arasında erkek manda.
-Bursa

[cameş] İki ile dört yaş arasında erkek manda.
Kapıköyü *Maçka -Trabzon

[conba] İki ile dört yaş arasında erkek manda.
-Çorum
-Tokat

[conga] İki ile dört yaş arasında erkek manda.
Çamlıbel *Artova -Tokat
Harala *İpsala -Edirne
Kadıköy *Saray -Tekirdağ

[cömbek (II)] İki ile dört yaş arasında erkek manda.
*Gebze -Kocaeli
*Ereğli -Konya

comba (I) 2. Yaşça büyük, vücutça küçük, biçimsiz manda.
*Refahiye -Erzincan

comba (II) Yiğit, güçlü kuvvetli erkek çocuk.
-Amasya
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 06 Haziran 2015
Tarih : 03 Haziran 2015 - Çarşamba

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
birader isim (bira:der) Farsça bir'a:der
1. Erkek kardeş
2. Masonların birbirlerine verdikleri ad
3. ünlem "Ey dost, arkadaş" anlamında kullanılan bir seslenme sözü
"Aman birader! Üç sene önce bu bende idi." - A. Rasim

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
ekskavatör    Fr. excavateur

Kazı makinesi, kepçe, kazaratar:
"Müziği bir ekskavatörün gürültüsü bastırır…" -Adalet Ağaoğlu, Toplu Oyunlar - Çok Uzak Fazla Yakın, 445

Bundan sonra demek ki, ekskavatör yerine, kazı makinesi ve/veya kazaratar sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
ile’nin Yazılışı
ile, ayrı olarak yazılabildiği gibi kelimelere eklenerek de yazılabilir.

Günün atasözü/deyimi:
Aynı kapıya çıkmak.
Sonuç bakımından fark etmemek, aynı sonuca varmak. (Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
alışmak alacak almakta yardım etmek· I, 188
alkalmak alkışlanmak, övülmek·I, 249
alkamak alkışlamak, övmek I, 284
alkaşmak alkışlamak, alkışta yarış etmek·I, 237

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Bar bakır, yok altun. (8. yüzyıl)
Bulunan, var olan bakır, bulunamayan,nâdir olan altındır.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-nohut-1433620588.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
mustur (I) 1. Suçlu olduğu halde suçsuz görünmeye çalışan, suçunu gizleyen.
Tokat -Eskişehir
-Çorum
Sarıca *Gölköy -Ordu
-Yozgat

mustur (I) 2. Kurnaz, içten pazarlıklı.
Sarıkavak -Eskişehir
*Boğazlıyan -Yozgat

mustur (I) 3. Yemek seçen, kolay beğenmeyen.
Bahattin *Ulubey, Danışman *Fatsa -Ordu
*Ağın -Elazığ
*Koyulhisar -Sivas

mustur (II) Surat, yüz.
*Kelkit -Gümüşhane
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 06 Haziran 2015
Tarih : 04 Haziran 2015 - Perşembe

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kafadar  isim (kafada:rı) Arapça + Farsça
Görüş ve anlayışları birbirine uyan kimselerden her biri, kafadaş, kafa dengi, büzüktaş

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
excentricite    Fr. excentricité

Tuhaflık, acayiplik, gariplik: § "Excentricite (exsantrisite) yani hoppalık ile züppelik arasındaki alışkanlıklar…" -Ahmet Rasim, Şehir Mektupları, 20.
excentricite    Fr. excentricité

Tuhaflık, acayiplik, gariplik: § "Excentricite (exsantrisite) yani hoppalık ile züppelik arasındaki alışkanlıklar…" -Ahmet Rasim, Şehir Mektupları, 20.

Bundan sonra demek ki, excentricite yerine, Tuhaflık ve/veya acayiplik ve/veya gariplik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
ile, ünsüzle biten kelimelere bitişik olarak yazıldığında i ünlüsü düşer ve büyük ünlü uyumuna uyar:
bulut-la (bulut ile), çiçek-le (çiçek ile), kuş-la (kuş ile) vb.

Günün atasözü/deyimi:
Allah gümüş kapıyı kaparsa altın kapıyı açar.
İşi bozulan kişi umutsuzluğa düşmemeli, Tanrı'nın onu daha iyi bir işe kavuşturacağına inanmalıdır. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
alkınmak mahvolmak, yok olmak, bitmek, tükenmek I, 82, 195, 254
alkış   alkış, övme.I, 97, 249, 284
alkışmak birbirini mahvetmek, yok etmek; , yok etmekte yar ış etmek I, 237
alkmak bozmak, mahvetmek, yiyip bitirmek, bat ırmak.III, 188, 419, 447 bkz> alıkmak

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Barçın yamağı barçınka, karış yamağı karışka. (III.28)
İpek yaması ipeğe, yün yaması yüne.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-fasulye-1433622171.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
göbel (I) 1. p....
-Manisa
*Kurşunlu -Çankırı
*Safranbolu -Zonguldak
Peşman *Daday, Ağlı *Küre, Karabüzey *Araç -Kastamonu
-Çorum
*Boyabat -Sinop
*Fethiye -Muğla

[gobel (I)] p.... (
*Safranbolu -Zonguldak
-Çankırı

[göbele (I)] p....
Alemdar -Bolu
Kızıldere -Tokat
*Nallıhan, *Kızılcahamam, Çanıllı *Ayaş -Ankara
*Kaş, Sidek -Antalya
*Fethiye ve köyleri -Muğla

göbel (I) 2. Çocuk.
-Balıkesir
Eymir *Karacasu -Aydın
-İstanbul
*Taşköprü, *Tosya, -Kastamonu ve çevresi
*İskilip, -Çorum
-Sinop
-Yozgat
-Ankara
-Kayseri
-Niğde
-Adana
*Ula -Muğla

göbel (I) 3. Yaramaz çocuk.
*Merzifon ve köyleri -Amasya
-Tokat
-Maraş
Çöplü *Gürün, Çepni *Gemerek -Sivas
-Yozgat
-Kırşehir

göbel (I) 4. Kimsesiz çocuk.
*Kartal -İstanbul
Çıkrık *Mecitözü, *Sungurlu -Çorum
-Samsun
*Merzifon -Amasya

göbel (I) 5. Yetim çocuk
-İstanbul
Çıkrık *Mecitözü, şeydim -Çorum
*Merzifon -Amasya

göbel (I) 6. Öksüz çocuk.
-Çorum
*Merzifon -Amasya

göbel (II) [-> gölbez (I)]

göbel (III) Sınırlan ayırmak için tarla kenarlarında yapılan toprak tepecikler.
Çeltikçi *İnegöl, vezirçiftliği *Mudanya -Bursa
-Eskişehir
Yenibosna *Bakırköy -İstanbul
-Edirne
Ceylan *Lüleburgaz -Kırklareli
Çimendere *Malkara, Veliköy *Çorlu -Tekirdağ

göbel (IV) [-> gödek (I) -1]

göbel (V) Geçit vermeyen, ormanlık, taşlık yer.
-İstanbul

göbel (VI) Deli.
*Afşin-Maraş

göbel (VII) Sebze ya da meyvelerde olgun tane.
*Ünye -Ordu

göbel (VIII) Damın köşe tarafı.
*Osmaniye -Adana

[göbel (IV)] Kısa (boy için).
-Denizli
Karaözü *Gemerek -Sivas
*incesu -Kayseri

gödek (I) 1. Kısa (boy için).
-Denizli
-Çorum
Akyazı, *Merzifon ve çevresi -Amasya
*Zile ve köyleri -Tokat
Mağaracık, *Çıldır -Kars
Karaözü *Gemerek -Sivas
*Haymana -Ankara
-Kırşehir
-Kayseri

[göbel (II)] Köpek yavrusu.
*Düzce -Bolu
*Gölköy -Ordu
Hacıilyas *Koyulhisar -Sivas
*Pınarbaşı -Kayseri

gölbez 1. Köpek yavrusu.
Kıbrısçık -Bolu
Yalpankaya *Hendek -Sakarya
Erenköy -İstanbul
Ağlı *Küre, *Tosya, *Taşköprü -Kastamonu
Saray -Çankırı
Büğdüz, Bahattin, Satıyüzü, İbik *İskilip, Çitli, -Çorum
Dayh *Boyabat, *Gerze -Sinop
*Havza, *Çarşamba -Samsun
*Merzifon ve çevresi -Amasya
Ferenge *Erbaa -Tokat
Büyükafşar, Koyunbaba *Kalecik -Ankara
Beşkonuk *Manavgat -Antalya
-Edirne
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 06 Haziran 2015
Tarih : 05 Haziran 2015 - Cuma

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
seçim isim
1. Seçme işi
2. Kanunlar, yönetmelikler uyarınca bir veya daha çok aday arasından belli birini veya birkaçını seçme, intihap.

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
ekzibistyonist    Fr. exhibitionniste

Teşhirci, çıplak vücudunu gösterme hastası.
"Ağzı da leş gibi içki kokmada. Ama ekzibistyonistliği de ondan başka…" -Adalet Ağaoğlu, Bir Düğün Gecesi, 77.

Bundan sonra demek ki, ekzibistyonist yerine, teşhirci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
ile, ünlüyle biten kelimelere bitişik olarak yazıldığında araya y ünsüzü girer ve başındaki i ünlüsü düşer:
arkadaşı-y-la (arkadaşı ile), çevre-y-le (çevre ile), sürü-y-le (sürü ile), yapı-y-la (yapı ile) vb.

Günün atasözü/deyimi:
At çalındıktan sonra ahırın kapısını kapamak.
İş işten geçtikten sonra önlem almaya kalkışmak. (Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
alma elma· I, 130 bkz> almıla
almak almak· I, 40, 41, 46, 51, 53, 99,114,149, 168. 175, 236, 329, 367, 373, 412, 421, 440;II, 13, 24. 87, 110, 219, 294; III, 6, 155, 161, 224, 371, 372
almıla elma· I, 130, 138; II, 311; III, 19, 272 bkz> alma § k ımız almıla; ekşi elma· I, 366

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Barıg otru tutsa yokka sanmas. (II. 28)
Öne konan varlık, ikram edilmemiş sayılmaz.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-baskan-1433660021.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[tille (VI)] Parça, lokma, dilim (genellikle et, ekmek, peynir vb. için).
*Ermenek -Konya

tike 1.Parça, lokma, dilim (genellikle et, ekmek, peynir vb. için).
Tokat -Eskişehir
*Merzifon -Amasya
*Ünye -Ordu
*Şebinkarahisar, *Tirtbolu -Giresun
Pekün *Kelkit -Gümüşhane
*Şavşat -Artvin
İrişli, Bayburt *Sarıkamış -Kars
-Erzurum
*Kemah, *Kemaliye -Erzincan
*Erciş -Van
-Bitlis
Sasun -Sivas
Harput -Elâzığ
*Nizip, *Kilis, -Gaziantep
-Maraş
*Koyulhisar -Sivas
-Yozgat
Köşker -Kırşehir
*Pınarbaşı -Kayseri
-Niğde
-Adana

tille (I) 1.Semere bağlı, üstüne yük sarılan urgan.
Bayat *Emirdağ, İshaklı *Bolvadin, -Afyon
Barla *Eğridir -Isparta
-Manisa ve çevresi
Zeytinli *Edremit -Balıkesir ve çevresi
Akköy *Söğüt -Bilecik
-Bolu
Kızılcaviran *Reşadiye, *Niksar -Tokat
Şıhlar *Ulubey -Ordu
Büyük Çaylı, *Dörtyol -Hatay

tille (I) 2.İp, sicim.
Bayat *Emirdağ -Afyon
Sarıca *Gölköy -Ordu
-Adana

tille (II) Baston, değnek.
-Samsun
Haramözü *Gümüşhacıköy -Amasya
*Niksar -Tokat
*Şebinkarahisar -Giresun
-Niğde

tille (III) Et asılan çengel.
*Eğridir ve köyleri -Isparta
-Burdur
-Bolu
-Çankırı
*Merzifon ve köyleri -Amasya
Köşker -Kırşehir
*Bor -Niğde
*Ereğli -Konya
*Mut ve köyleri -İçel

[telve] Et asılan çengel.
*Ayaş -Ankara

tille (IV) Dağ ya da ağaç tepesi.
*Kaş -Antalya

tille (V) Çocuk.
-Tokat
-Sivas

tille (VI) [-> tike -1]

tille Et asılan çengel.
Namrun *Tarsus İçel

tille Semere yük sarmak için kullanılan urgan
Ordu İli ve Yöresi
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 07 Haziran 2015
Tarih : 06 Haziran 2015 - Cumartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tedarik isim (teda:rik) Arapça
1. Araştırıp bulma, sağlama, elde etme
2. Hazırlık
"Hemen düğün tedarikine başladım ve bir günde birkaç iş gördüm." - A. Gündüz

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
essai    Fr. essai

Deneme:
"Halk dilinde karşılığı olan, ‘deneme: essai’, ‘belirti: tezahür’ ilgi gibi…" -Peyami Safa, Osmanlıca Türkçe Uydurmaca, 34.

Bundan sonra demek ki, essai yerine, deneme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan ki ayrı yazılır:
bilmem ki, demek ki, kaldı ki vb.

Türk dili, dillerin en zenginlerindendir; yeter ki bu dil, şuurla işlen­sin. (Atatürk)

Günün atasözü/deyimi:
(bir yeri) Ahıra çevirmek.
Pis, bakımsız, dağınık, harap, gürültülü duruma getirmek. (Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
alp alp, yiğit, kahraman, bahadır· I, 41, 123, 125, 139, 182, 183, 237, 239, 359, 370, 388, 413, 517;II, 223, 349; III, 65, 332, 393, 406 § alp tégin; yi ğit köle· I, 413
alpagut tek başına düşmana saldıran, hiçbir yandan yakalanmayan yi ğit· I, 144; III, 422

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Beş erñek tuz ermes (I. 121)
Beş parmak düz, birbirinin eşi değildir.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-muhtar-1433661443.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[kirkit (II)] Kin, kızgınlık, öfke
Hamurcu *İncesu -Kayseri

kici (I) Kin, kızgınlık, öfke : Erkek deve gibi kicileyip durur.
*Gelendost -Isparta
-Konya

kirkit (I) Dokumacılıkta atkı ipliğini sıkıştırmak için kullanılan, demirden ya da ağaçtan yapılmış dişli araç.
Kızılköy *Dinar, *Emirdağ, Balçıkhisar -Afyon
Beki *Karahallı -Uşak
Eğridir, Senir *Keçiborlu, Yassıören *Senirkent, *Atabey -Isparta
Çerçin -Burdur
Ekse *Çal, Eziler *Güney, Çöplü *Çivril, Söğüt, Honaz -Denizli
Gördes *Kula -Manisa
Pazarköy *Biga -Çanakkale
*Karacabey -Bursa
Kızılcaören -Kütahya
*Çifteler, Tokat, Bozan -Eskişehir
*Sarıyer -İstanbul
*Mecitözü -Çorum
Muscalı *Çarşamba -Samsun
Çoran, Ayrancı, Küpeli -Amasya
Karkıncık *Artova -Tokat
*Ulubey -Ordu
*Alucra -Giresun
Uluşiran *Şiran -Gümüşhane
Bağlıca ve dolayları *Ardanuç, Çayağzı, Yavuz *Şavşat -Artvin
*Arpaçay, *Çıldır -Kars
Cüzüngül -Malatya
İnegöl -Gaziantep
Erzin *Dörtyol -Hatay
Palha *Divriği, *Gemerek, Hacıilyas *Koyulhisar, *Suşehri, *Şarkışla -Sivas
*Balâ -Ankara
*Çiçekdağı ve köyleri -Kırşehir
*Bünyan, Afşar köyleri *Pınarbaşı -Kayseri
*Bor -Niğde
Boyalı -Konya
*Kadirli -Adana

[kırkıt (IV) -1] Dokumacılıkta atkı ipliğini sıkıştırmak için kullanılan, demirden ya da ağaçtan yapılmış dişli araç
*Sungurlu -Çorum

[kilkit] Dokumacılıkta atkı ipliğini sıkıştırmak için kullanılan, demirden ya da ağaçtan yapılmış dişli araç
*Gelendost -Isparta

[kirgit (II)] Dokumacılıkta atkı ipliğini sıkıştırmak için kullanılan, demirden ya da ağaçtan yapılmış dişli araç
-Isparta

[kirlit] Dokumacılıkta atkı ipliğini sıkıştırmak için kullanılan, demirden ya da ağaçtan yapılmış dişli araç
-Bilecik

[kirtme] Dokumacılıkta atkı ipliğini sıkıştırmak için kullanılan, demirden ya da ağaçtan yapılmış dişli araç
Karaağaçtı *Germencik -Aydın

kirkit (II) [-> kici (I)]

kirkit (III) Badem şekeri biçiminde, tatlı ve gevrek bir çeşit üzüm.
Hartlap, Bertiz -Maraş
Zencidere -Kayseri

kirkit (IV) Çökelek, yağsız peynir.
Çığrı *Dinar -Afyon

kirkit (V) Kesilmemiş çam ağacındaki kurumuş çıralı gri renkteki budaklar : Bu çamın kirkitleri çok çıralı.
Güney *Yeşilova -Burdur

kirkit (VI) Çorap şişi.
*Alaşehir -Manisa

kirkit (VII) Kuyruk yağının eritildikten sonra kalan posası.
Güzelsu *Akseki -Antalya

kirkit (VIII) [->kirtik (I) -1]

kirkit (IX) Eski, yamalık parça.
Kınık *Fethiye -Muğla

[kirkit (VIII)] Ufalanmış sabun parçası
*Gelendost -Isparta

kirtik (I) 1. Ufalanmış sabun parçası : Bir kirtik sabunla çamaşır yıkanır mı ?
Çığrı *Dinar -Afyon
Yukarıseyit *Çal, *Çivril ve köyleri -Denizli
-Eskişehir
*İskilip, *Sungurlu -Çorum
*Boyabat -Sinop
Karahalil *Havza, Kamalos -Samsun
*Merzifon ve köyleri -Amasya
*Zile -Tokat
Salman, *Akkuş, Kuz *Ünye -Ordu
-Trabzon
Çayağzı *Şavşat -Artvin
*Refahiye -Erzincan
-Gaziantep
*Afşin, *Elbistan -Maraş
Çepni *Gemerek, Çöplü, Telin *Gürün -Sivas
-Yozgat
Köşker -Kırşehir
*İncesu, *Pınarbaşı -Kayseri
-Nevşehir
*Bor -Niğde
*Ermenek -Konya
*Kadirli, Çakaldere -Adana
*Anamur, *Mut, Güvere *Silifke -İçel
*Elmalı, *Gazipaşa -Antalya

[kirkit (I) -3] Halıcılıkta kullanılan bir çeşit tarak
Çorum

kilkit [-> kirkit (I)]

kirkit (I) 1. Halı, kilim dokumakta kullanılan ağaç ya da maden araç.
*Fethiye Muğla

kirkit (I) 2. Tığ.
*Alaşehir ve köyleri Manisa

kirkit (I) 3. [-> kilkit]

kirkit (II) Küçük taneli bir çeşit üzüm.
Bertiz Maraş

kirkit (III) Yastık.
Afyon

kirkit Halı ve kilim dokurken kullanılan ağaç tarak
Güney-Batı Anadolu

kirkit Dokumacılıkta atkı ipliğini sıkıştırmak için kullanılan demirden ya da ağaçtan yapılmış dişli araç
Malatya

kirkit Dokumacılıkta atkı ipliğini sıkıştırmak için kullanılan demirden veya sert ağaçlardan yapılma dişli alet
Adana, Osmaniye
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 07 Haziran 2015
Tarih : 07 Haziran 2015 - Pazar

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tefrik  isim (tefri:ki) eskimiş Arapça
Ayırma, ayırt etme

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
égocentrique    Fr. égocentrique

Kişinin benliğini merkez sayma görüşü, beniçinci, benmerkezci: § "İtiraf ederim ki, bu ‘égocentrique’ ve ferdiyetçi sanat anlayışı bize Edebiyat-ı Cedide’den miras kalmıştı." -Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Gençlik ve Edebiyat Hatıraları, 35.

Bundan sonra demek ki, égocentrique yerine, benmerkezci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birkaç örnekte ki bağlacı kalıplaşmış olduğu için bitişik yazılır:

belki, çünkü, hâlbuki, mademki, meğerki, oysaki, sanki. Bu örnekler­den çünkü sözünde ek aynı zamanda küçük ünlü uyumuna uymuştur.

Günün atasözü/deyimi:
Saksağan, danayı babası hayrına bitlemez.
Bir kimse başkasına hizmet ediyorsa bunda kendisinin de çıkarı vardır. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
alsamak almak istemek· I, 278
alsıkmak alınmak, soyulmak, I, 243
altın aşağı, alt· I, 108, 109

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Bilmiş yek bilmedük kişiden yeğ. (III. 160)
Tanıdık şeytan yabancıdan iyidir.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-yabanci-1433667864.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[zıpır (I) -2] Türedi.
*Alaşehir -Manisa
*Kandıra -Kocaeli

zıpçıktı (I) 1. Türedi.
Yukarı Seyit *Çal, söğüt -Denizli
*Bozdoğan -Aydın
*Çeşme -İzmir
*Alaşehir -Manisa
*Kan dıra -Kocaeli
-Amasya
-Samsun
*Afşin -Maraş
Bahçeli *Bor -Niğde
*Ermenek -Konya
*Milâs -Muğla
*Lüleburgaz -Kırklareli

zıpır (I) 1. Delişmen.
*Eğridir köyleri -Isparta
*Bozdoğan -Aydın
*Bornova -İzmir
Yeniköy -Balıkesir
*Akyazı -Sakarya
*Nizip -Gaziantep
*Bodrum -Muğla
*Lüleburgaz -Kırklareli

zıpır (I) 2. [-> zıpçıktı (I) -1]

zıpır (I) 3. Çok hareketli çocuk.
Tepeköy *Torbalı -İzmir
*Susurluk -Balıkesir

zıpır (I) 4. Delikanlı.
Güvere -Amasya
Ovacık, Tozara *Silifke

zıpır (II) Güçlü, iriyarı.
*Gelendost -Isparta
*Tavas, Kızılcabölük -Denizli
Kuva *Acıpayam -Denizli
*Bozdoğan -Aydın
Tokat -Eskişehir
*Kurşunlu -Çankırı
-Çorum
Şehsadi, Heniskeköy, Sarayözü *Ezine -Amasya
*Ünye -Ordu
*Arapkir -Malatya
Serin *Elbistan -Maraş
Hacıilyas *Koyulhisar -Sivas
-Yozgat
Bahçeli *Bor -Niğde
Bilekler *Ermenek -Konya
*Kozan, Boynuyoğun -Adana

[zıbpır] Güçlü, iriyarı.
*Antakya -Hatay

[zıppır] Güçlü, iriyarı.
*Antakya -Hatay
Çepni *Gemerek -Sivas

[zıprama] Güçlü, iriyarı.
-Konya

zıpır (III) Yoksul.
Yukarı Seyit *Çal -Denizli

zıpır (IV) Huysuz.
-Rize

[zıpır] Uzun, iriyarı, gürbüz
Balıkesir
*Bünyan Kayseri
*Fethiye Muğla

zılgar, zılğar Uzun, iriyarı, gürbüz.
*Sütçüler Isparta
Çıkrık *Mecitözü Çorum
Malatya
Yozgat.
Nevşehir
Niğde

zıpır [-> zılgar, zılğır]
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 08 Haziran 2015
Tarih : 08 Haziran 2015 - Pazartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
muzdarip sıfat Arapça muøµarib
Izdırap ve acı çeken.
"Büyük bir millet, gururunda, haklarında, tarihinde mağdur ve muzdaripti." - A. H. Tanpınar

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
heyamola    Rum. eya mola

Gemicilerin veya işçilerin birlikte bir şey çekerken "haydi çek, gayret" anlamında bir ağızdan yüksek sesle ve makamla söyledikleri söz:
"Heyamola, ha yisa." -Ahmet Rasim, Muharrir Bu Ya, 415.

Bundan sonra demek ki, heyamola  yerine, ha gayret sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Şüphe ve pekiştirme göreviyle kullanılan ki sözü de ayrı yazılır:

Ders bitti, zil çaldı mı ki? Seni öyle göreceğim geldi ki.

Günün atasözü/deyimi:
Ar damarı çatlamış.
Utanç duyulacak şeyleri sıkılmadan yapan, utanmaz.(Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
altun    altın, I, 52, 120, 147. 165, 185, 360, 371, 399, 504;II, 24, 153, 181, 192, 205, III, 138, 251 § altun bakan; altın halka,
altunlaşmak altın öndül koyarak bahse girmek, II, 114
altun tarım büyük kadınlara verilen ungun·I, 396

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Birin birin miñ bolur, tama tama kol bolur.(III. 360)
Birer birer bin olur, damlaya damlaya göl olur.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-masa-1434090947.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[işkefe] Açılmış yufka.
Çıkrık *Mecitözü, -Çorum
-İstanbul
*Vezirköprü, Küflek *Havza -Samsun
*Merzifon ve köyleri, Gölbeyli *Taşova, -Amasya
-Tokat ilçe ve köyleri
Kumru *Fatsa -Ordu
-Sivas

işgefe Açılmış yufka.
*Çarşamba ve köyleri, *Ladik -Samsun
Hayati *Erbaa, Tekke *Taşova, *Merzifon -Amasya
*Zile, -Tokat ve köyleri
*Alucra -Giresun
*Pınarbaşı -Kayseri

işkefe [-> işgefe]
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Haziran 2015
Tarih : 09 Haziran 2015 - Salı

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
olağanüstü sıfat (olağa'nüstü)

1. Alışılmıştan, benzerlerinden farklı olan, fevkalade
"Bazı kentlerin, insanın üstünde olağanüstü bir etkisi oluyor." - H. E. Adıvar
2. Beklenmedik bir zamanda yapılan, önceden tasarlanmamış olan, fevkalade
"İlk önemli dedikodu, olağanüstü vergiler yüzünden çıkmış." - K. Tahir
3. Harikulade
"Kadın milletinin bu gibi ince hesaplarda olağanüstü bir kabiliyeti var." - H. Taner

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
hiyerarşi    Fr. hiérarchie

Makam sırası, basamak, derece düzeni, aşama sırası:
"Bundan bir liyakat hiyerarşisi (mertebe silsilesi) doğar." -Peyami Safa, Doğu-Batı Sentezi, 131;
"Mevcut değerler hiyerarşisinde yeri olmayan bu zümrenin başlıca amacı eski hiyerarşiyi yıkmak ve yeni bir değerler dünyası kurmaktır." -Cemil Meriç, Mağaradakiler, 34;

Bundan sonra demek ki, hiyerarşi yerine, makam sırası ve/veya basamak ve/veya derece düzeni ve/veya aşama sırası sözcüklerinden birini kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan da / de ayrı yazılır ve kendisinden önceki kelimenin son ünlüsüne bağlı olarak büyük ünlü uyumuna uyar:

Kızı da geldi gelini de. Durumu oğluna da bildirdi. Sen de mi kardeşim? Güç de olsa. Konuşur da konuşur.

Günün atasözü/deyimi:
Eşek çamura çökerse sahibinden gayretlisi olmaz.

Bir kimsenin işi bozulduğunda, durumunu düzeltmek için en büyük çabayı kendisinin göstermesi gerekir. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
alturmak aldırmak· I, 223
aluç şeftali I, 122
aluçın yenilen boğumlu bir bitki· I, 138

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Bir karga birle kış kelmes.(II. 26)
Bir karga ile kış gelmez, gelmiş sayılmaz.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-sandalye-1434092291.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
horanta (I) 1. Geniş delik.
İğneciler *Mudurnu -Bolu

horanta (I) 2. Büyük, kocaman.
Hamitabat *Söğüt -Bilecik
-Manisa ve çevresi
-Amasya ve köyleri

horanta (II) Gürültü, şamata.
*Düzce -Bolu

horanta (III) İşe yaramaz durumda olan (canlı ya da cansızlar için).
*Eğridir köyleri -Isparta

horanta 1. Evin hanımı, kadın, eş.
Haymana Kayseri

horanta 2. Kişi.
Gaziantep
Kırşehir
Karapınar Konya

horanta Çoluk çocuk
Elazığ Yöresi

horanta < Far.herende: Ailedeki kişiler
Malatya

horanta Çoluk çocuk, bütün aile fertleri
Kırşehir ve Yöresi

horanta Ev halkı
Adana,Osmaniye.
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Haziran 2015
Tarih : 10 Haziran 2015 - Çarşamba

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kerevet isim Rumca
Üzerine şilte serilerek yatmaya veya oturmaya yarayan, duvara bitişik, ayakları olan, tahtadan sedir.

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
hiyeroglif    Fr. hiéroglyphe

Eski Mısırlıların kullandığı, bir resim ile bir kelimenin gösterildiği yazı, resim yazı:
"Mısr-ı kadîmin hiyeroglif denilen eşkâl-i acîbesine manend bir nevi harf dahi icat olunup..." -Ahmet Midhat Efendi, Rikalda Yahut Amerika'da Vahşet Âlemi, 17;
"Muntazam kesilmiş bazı büyük taş parçaları vardı ki üstünde hiyeroglif yazılar görünüyordu." -Sami Paşazade Sezai, Bütün Eserleri I, 347;

Bundan sonra demek ki, hiyeroglif yerine, resim yazı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ayrı yazılan da / de hiçbir zaman ta / te biçiminde yazılmaz:

Gidip de gelmemek var, gelip de görmemek var (Gidip te gelmemek var, gelip te görmemek var değil)

Günün atasözü/deyimi:
Aç aman bilmez, çocuk zaman bilmez.

Aç hiçbir mazeretle susturulamaz, çocuk da istediği şeyi hemen elde etmek ister. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
aluk kel, dazlak, I, 67
aluk kaba, haşin, I, 67
alvırmak atılmak, sıçramak, I, 226 bkz> el·virmek

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Bir tilkü terisin ikile soymas. (III. 244)
Bir tilkinin derisi iki defa soyulmaz, yüzülmez.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-sedir-1434093333.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
verep 1. Bayır, yokuş, yamaç.
Aşağı Ilıca -Eskişehir
Teslim, *İskilip, *Sungurlu, İbek *Mecitözü -Çorum
Geriz -Samsun
*Taşova, Göynücek, -Amasya
Gökköy *Reşadiye -Tokat
-Trabzon ilçe ve köyleri
-Gaziantep
*Reyhanlı ve Amik Ovası Türkmenleri *Reyhanlı -Hatay
-Sivas ilçe ve köyleri
-Yozgat ilçe ve köyleri
Çiftlik *Kalecik -Ankara
Genezin *Avanos -Nevşehir
Boynuyoğun -Adana
Şahinpaşa *Malkara -Tekirdağ

[verev (I)] Bayır, yokuş, yamaç
Karahoca *Haymana -Ankara
Sadık *Mucur -Kırşehir

[verevi -2] Bayır, yokuş, yamaç
Çengelli *Lüleburgaz -Kırklareli

verep 2. Bayırda yan yol.
Şahsadi, Heniskeköy, Sarayozü, Ezine -Amasya
-Trabzon

verep 3. Eğri, verev.
*İskilip, *Sungurlu -Çorum.
-Trabzon
-Erzurum
-Kars
-Urfa
*Nizip -Gaziantep
Reyhanlı ve Amik Ovası Türkmenleri *Reyhanlı, *Antakya -Hatay
-Sivas ilçe ve köyleri

verep 4. Çapraz.
*Çarşamba -Samsun
*Ulubey -Ordu
*Antakya -Hatay

verep 5. Karşıt.
Köşker -Kırşehir

verep 1. Yokuş.
Çorum

[verev (II) -1] Yokuş
*Bünyan Kayseri

verep 2. Eğri.
Namrun *Tarsus İçel

[verev (II) -2]  Eğri
*Bünyan Kayseri

verep 3. Çapraz, verev.
Namrun *Tarsus İçel

verep Yamaç; meyil
Erzurum

[verevi -1] Eğri, verev
Çengelli *Lüleburgaz -Kırklareli
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Haziran 2015
Tarih : 11 Haziran 2015 - Perşembe

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Şırınga isim (şırı'nga) İtalyanca siringa
1. isim Havayı, sıvıları emmeye veya itmeye yarayan alet
2. tıp (***) Enjektör

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
hazöstör    Fr. ajusteur

Tesviyeci
"Orada çırak kursunu ve üst maden kursunu bitirdim ve hazöstör yani şlusserci olarak çalışıyordum." -Füruzan, Yeni Konuklar, 226.

Bundan sonra demek ki, hazöstör yerine, tesviyeci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ya sözüyle birlikte kullanılan da ayrı yazılır:
ya da

Günün atasözü/deyimi:
Ağlar gözden, sahte sözden kendini sakın.
Kendini acındıranlardan kork.(Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
amaç öküz; sapan ve benzerleri gibi çiftçi ayg ıtları·I, 52
amaç hedef, nişan yeri, annaç·I, 52, 333;II, 329;III, 107, 276
amaçlamak nişanlamak, nişan almak,I, 299 bkz> emeçlemek
amaçlık nişan yeri·I, 150


Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Birin birin miñ bolur, tama tama kol bolur. (III. 360)
Birer birer bin olur, damlaya damlaya göl olur.


Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-sofa-1438425800.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
harkut 1. Obur.
*Sungurlu -Çorum

harkut 2. Çok çirkin.
*Osmancık -Çorum
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Haziran 2015
Tarih : 12 Haziran 2015 - Cuma

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zorunlu sıfat
1. sıfat Kesin olarak gereksinim duyulan, zaruri, mecburi, ıztırari
"Tanzimat, gecikmiş de olsa zorunlu, kaçınılmaz bir atılımdı." - N. Cumalı
2. felsefe Doğal olarak kaçınılması imkânsız olan, olumsal karşıtı

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
Hegelyanizm    Fr. hégélianisme

Hegelcilik:
"Fransa’da Allahsızlık modası büyük ihtilalden, Almanya’da Hegelyanizmin sol kanadı sağını kırdıktan sonra başlar." -Peyami Safa, Doğu-Batı Sentezi, 151.

Bundan sonra demek ki, hegelyanizm yerine, hegelcilik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Da / de bağlacını kendisinden önceki kelimeden kesme ile ayırmak yanlıştır:

Ayşe de geldi (Ayşe’de geldi değil). Kitabın kapağına da dikkat et (Kitabın kapağına’da dikkat et değil).

Günün atasözü/deyimi:
Altını saklamak değil, kuruşu saklamak hünerdir.
Tutumluluk değersiz görünen şeyleri değerlendirmekle olur. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
amır   sis, kırağı·I, 54 bkı
amrulmak   (kaynayan tencere, insan solu ğu) senmek, çekilmek· I, 53, 248, 249 bkz> em-rülmek
amrulmak   yatıştırmak, dindirmek. III, 428 429 bkz> amurtmak, emrülmek

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Bir karga birle kış kelmes (II. 26)
Bir karga ile kış gelmez, gelmiş sayılmaz.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-cati-1438425837.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
harkıt (I) 1. Eski, çürük, yıkık.
*Mecitözü, -Çorum
-Yozgat
Hisarcık -Kayseri
-Niğde
*Ereğli -Konya
*Tarsus, *Mersin ve köyleri -İçel

harkıt (I) 2. Kırık, bozuk.
-Yozgat
*Pınarbaşı -Kayseri
Höketçe *Saimbeyli -Adana

harkıt (II) [-> horkut (I)]

harkıt (III) Çirkin.
Fariske *Ermenek -Konya

[harkıt (II)] Umacı.
Bereketli *Tavas -Denizli

horkut (I) Umacı.
Tokat -Eskişehir
-Çankırı
Çanıllı *Ayaş -Ankara
Afşar aşireti, Pazarören *Pınarbaşı -Kayseri
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 13 Haziran 2015
Tarih : 13 Haziran 2015 - Cumartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
müteferrika isim eskimiş Arapça muteferri®a
1. isim Küçük giderler için ayrılan para
2. Güvenlik kuruluşlarında şüpheli kimselerin ilgili yerlere gönderilmek için geçici olarak barındırıldıkları bölüm
3. tarih Padişah, vezir ve daha başka devlet büyüklerinin yanında, türlü hizmetlerde çalışan kimse

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
hegemonya    Lat. hegemonia

Bir devletin, bir grubun veya bir kişinin başka bir devlet, grup veya kişi üzerindeki siyasal üstünlüğü ve baskısı:
"Maddenin mana üstüne hegemonyasını kuran da sizsiniz." -Peyami Safa, Biz İnsanlar, 131;
"Medeniyetçe onlara müsavi olduğumuz gün hiç şüphesiz cihan hegemonyası yine bize geçecektir." -Ziya Gökalp, Türkçülüğün Esasları, 156;
"Soylular hegemonyası devresinden sonra Demoskrotos: Halk iradesi çığırı, yahut "her kafadan bir ses" rejimi..." -Necip Fazıl Kısakürek, İhtilal, 54;
"Ortaçağ’dan bu yana öyle mutlak bir hegemonya kuran hiçbir kavim göremiyoruz." -Cemil Meriç, Kırk Ambar, 25;
"Bu sistem içindeki Amerikan hegemonyasıdır.-Attila İlhan, Batının Deli Gömleği, 180;
"Son kertede acımasız uluslararası sermayenin hegemonyasıdır."-Aziz Nesin, Çuvala Doldurulmuş Kediler, 18.

Bundan sonra demek ki, hegemonya yerine, siyasal üstünlük ve/veya siyasal baskı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru Eki mı / mi / mu / mü’nün Yazılışı
Bu ek gelenekleşmiş olarak ayrı yazılır ve kendisinden önceki kelimenin son ünlüsüne bağlı olarak ünlü uyumla­rına uyar:

Kaldı mı? Sen de mi geldin? Olur mu? İnsanlık öldü mü?

Günün atasözü/deyimi:
Çömlekçi suyu saksıdan içer.
Kişi, geçimini sanatı ile sağlar. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
amşuy bir çeşit sarı erik·I, 115
amuç doyumluktan verilen armağan· I, 140 bkz> armagan, yarmakan amul sakin, rahat, yava ş yavaş, seğnik, kımıl· damayan; yumuşak huylu adam·I, 74;III, 131
amurtmak   yatiştirmak, dindlrmek, seğnitmek·III, 428, 429 bkz> amrulmak, emrülmek
amuşmak çıkışma veya kınamadan dolayı apışıp kalmak. I, 190

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Bir tilkü terisin ikile soymas (III. 244)
Bir tilkinin derisi iki defi soyulmaz, yüzülmez.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-harman-1438427848.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
haspa Tehlikeli çıban, yara.
*Kandıra -Kocaeli
*Bor -Niğde
-Adana
-Kıbrıs
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 14 Haziran 2015
Tarih : 14 Haziran 2015 - Pazar

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mücavir sıfat (müca:vir) eskimiş Arapça muc¥vir
sıfat Yakın komşu olan
"Mücavir alan."

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
haylayf    İng. high life

Yüksek sosyete; lüks hayat:
"Bu sebepledir ki bahsettiğim mesire haylayf sınıfının uğrağı olarak meşhurdu." -Refik Halid Karay, Bir Ömür Boyunca, 44.

Bundan sonra demek ki, haylayf yerine, yüksek sosyete ve/veya lüks hayat sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru ekinden sonra gelen ekler, bu eke bitişik olarak yazılır:

Verecek misin? Okuyor muyuz? Çocuk muyum? Gelecek miydi? Güler misin, ağlar mısın?

Günün atasözü/deyimi:
Şapka çıkarmak.
Bir söz veya durum karşısında söyleyecek sözü kalmamak ve takdir etmek.(Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
ana ana· I, 32, 93, 169, 236, 278, 508;II, 96. 175;III, 18, 33, 210, 212. 272 bkz> aba, apa
anaç   küçükken büyük bir anlay ış gösteren kız; anacık·I, 52
analamak ana edinnnek, ana demek·I, 311

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Bir toyın başı ağrısa, kamug toyın başı agrımas (I. 274) (III. 169)
Bir şamanın başı ağrısa, bütün samanların başları ağrımaz.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-armut-1438436799.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
zıvana (I) Direk başlarında bırakılan çıkıntı.
Aliköy *Çaycuma -Zonguldak

zıvana (II) Testere biçiminde açılır kapanır bağ bıçağı.
Hamitabat *Lüleburgaz -Kırklareli

zıvana (III) Sınır.
Kahngaz *Çameli -Denizli

zıvana (IV) Zırdeli.
*Sorgun -Yozgat
Hamurcu *İncesu -Kayseri
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 15 Haziran 2015
Tarih : 15 Haziran 2015 - Pazartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
süvari isim (süva:ri) Farsça
1. isim Atlı
2. askerlik Atlı asker
"Bir sabah süvarilerimizin şehre girdiği işitildi." - P. Safa
3. denizcilik Ticaret gemilerinde kaptanlık yapan kimse
"Gemi istim üstünde, kalkması yakın. Demir almak için süvari bekleniyordu." - Z. Selimoğlu

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
emoraji    Fr. hémorragie

Kanama:
"Bir emorajiden endişe etmiyoruz." -Peyami Safa, Biz İnsanlar, 29.

Bundan sonra demek ki, emoraji yerine, kanama sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
mı / mi / mu / mü eki sorudan başka görevlerde kullanıldığında da ayrı yazılır:
Güzel mi güzel! Yağmur yağdı mı dışarı çıkamayız.

Günün atasözü/deyimi:
Acı (kötü) söz insanı (adamı) dinden çıkarır, tatlı söz yılanı inden çıkarır.
Gönül alıcı, okşayıcı sözlerle karşımızdakinin inadı yenilebilir. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
ança   o kadar, öyle, öylece·I, 63, 88, 332;III, 133, 233
and ant, yemin· I, 42, 459
anda   orada, onda, ondan sonra· I, 109, 125, 130. 341; II, 96; III, 144, 224, 226, 240, 251
andag böyle, öyle, o kadar· 1. 37,118,164, 200. 321; II, 274; III, 153, 155,186, 247, 271 andan ondan, ondan sonra, I, 108, 109, 126, 130, 223; III, 422

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Boldaçı buzagu öküz ara belgülüğ (I. 528)
Öküz olacak buzağı, kendisini belli eder.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-kiraz-1438437820.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
zopa Sopa.
Kızık *Artova -Tokat
Şehli, Piraziz -Giresun
*Bor -Niğde

zopa 1. Kalın değnek, sopa.
Çorum
Yozgat
Kırşehir

zopa 2. Dayak.
*Güdül Ankara

zopa bk. zoppa || zopa
Erzurum

zopa Sopa
Kırşehir ve Yöresi

sopa Sıpa.
*Lapseki -Çanakkale

zopa Sopa
Diyarbakır, Çüngüş, Çermik

zopa Sopa
Uşak
Başlık: Ynt: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 16 Haziran 2015
Tarih : 16 Haziran 2015 - Salı

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
iştikak
isim (iştika:kı) eskimiş Arapça işti®¥®
1. isim Yarılmış bir şeyin bir bölümünü alma
2. dil bilgisi Türeme
3. edebiyat Aynı kökten gelen kelimeleri bir arada kullanma sanatı

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
emansipasyon    Fr. émancipation

Reşit olma, ergenlik:
"Duhuliyenizde ister ‘emansipasyon’ diye yazsın, ister yazmasın…" -Adalet Ağaoğlu, Ruh Üşümesi, 13;
" Eşitleme üzerine (emansipasyon) kadınların ve Yahudilerin eşit hakları konularında bir deneme kitabı." -Füruzan, Ev Sahipleri, 144.

Bundan sonra demek ki, emansipasyon yerine, reşit ve/veya ergen sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birleşik fiillerde mı, mi soru eki iki kelimenin arasına da gelebilir:
Vaz mı geçtin? Dar mı geldi? Sende mi varsın?

Günün atasözü/deyimi:
Açlık ile tokluğun arası yarım yufka.
Yoksul olan buna üzülmemelidir, küçücük bir şey bile en büyük ihtiyacı gidermeye yeter. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
andgarmak yemin ettirmek, ant içtirmek I, 226, 312; III, 423 bkz> añarmak
andıg elek, kalbur gibi şeylerln kasnağı·I, 118
andıkmak ant içmek, yemln etmek·I, 42, 243

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Bor bolmayıp sirke bolma (III. 121)
Şarap olmadan sirke olma.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-kayisi-1438495329.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
ferik (I) 1. Kümes hayvanlarının civcivlikten çıkmış yavruları, piliç.
*Eğridir ve köyleri, Aşağıdinek -Isparta
Kocaberges, Erdek *Bandırma -Balıkesir
*Gelibolu, *Bayramiç -Çanakkale
*Sivrihisar ve köyleri, Sarıkavak, Tokat -Eskişehir
*Kandıra -Kocaeli
-Bolu
*Akyazı ve çevresi -Sakarya
Aliköy *Çaycuma, *Devrek, Yakademirciler -Zonguldak
Karabüzey *Araç, *Küre, *Daday ve köyleri -Kastamonu
-Çankırı
*Kargı, *İskilip, *Osmancık -Çorum
*Boyabat, *Gerze -Sinop
-Samsun
*Merzifon ve köyleri, -Amasya
*Zile -Tokat
Danışman *Fatsa, *Gölköy, *Ünye -Ordu
-Trabzon ve köyleri
Uluşiran *Şiran, -Gümüşhane
-Rize
*Şavşat, *Ardanuç, Öğdem -Artvin
-Kars
-Erzurum
*Refahiye ve çevresi, -Erzincan
*Doğubeyazıt -Ağrı
*Erciş, -Van
-Diyarbakır
*Nazimiye -Tunceli
*Ağın -Elâzığ
Aşudu *Darende, *Pütürge -Malatya
-Urfa
-Gaziantep
*Afşin, -Maraş
Reyhanlı ve Amik ovası Türkmenleri *Rey hanlı -Hatay
-Sivas ilçe ve köyleri
*Sorgun -Yozgat
Çayırlı *Haymana, Camili *Ayaş, *Balâ, -Ankara
*Mucur -Kırşehir
*Develi, *Pınarbaşı, Salkuma -Kayseri
-Nevşehir
*Bor -Niğde
*Karaman, *Ermenek, *Ilgın, -Konya
*Bahçe -Adana
*Mersin ve köyleri, *Mut -İçel
*Anamur, *Serik -Antalya
Kerkük

[firig (I)] Kümes hayvanlarının civcivlikten çıkmış yavruları, piliç.
Hasanoğlan -Ankara

[firik (II) -1] Kümes hayvanlarının civcivlikten çıkmış yavruları, piliç.
Hisarardı, Sücüllü *Yalvaç -Isparta
*Ulukışla -Niğde

ferik (I) 2. Dişi piliç.
Kışla -Zonguldak
Kara büzey *Araç -Kastamonu
-Amasya ve köyleri
Şehli -Giresun
*Ermenek -Konya

ferik (I) 3. Dişi hindi.
Burunkaya -Zonguldak

ferik (II) Kuma, ortak.
-Bursa
*Sürmene -Trabzon
*Şereflikoçhisar ve köyleri -Ankara
*Bünyan, *Pınarbaşı, -Kayseri ve köyleri
-Nevşehir
-Niğde
Koçhisar *Aksaray -Konya

ferik (III) 1. Taze fasulye.
-Erzincan

ferik (III) 2. Tek çekirdekli kuru tane fasulye.
-Erzincan

ferik (IV) 1. Genç, taze, körpe.
Uzuncaburç -İç -

ferik (IV) 2. Yaşını göstermeyen, olduğundan genç görünen (kimse).
*Boğazlıyan ve köyleri -Yozgat

ferik (V) Sarı akrep.
Diyarbakır

ferik (VI) Buğday başaklarının yeni sertleşmeye başladığı zamanki durumu.
Erzincan ve yöresi

ferik (< Ar. ferîk) ferik, genç, taze
Diyarbakır

ferik Küçük, genç tavuk; piliç
(Erzincan Merkez) [ Erzincan ve Yöresi ]

ferik Piliç, genç kız
Erzurum Ağzı

ferik Piliç
Keban, Baskil, Ağın

ferik Dişi keklik
Malatya

ferik Kuma, ortak
Malatya

ferik İkinci hanım
Kırşehir ve Yöresi

ferik Yumurtlamaya yeni başlayan tavuk
Ordu İli ve Yöresi
Başlık: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 17 Haziran 2015
Tarih : 17 Haziran 2015 - Çarşamba

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zıvana isim (zıva'na) Farsça
1. isim İki ucu açık küçük boru
2. Bir kilit dilinin yerleşmesi için açılmış delik
3. Pipo veya sigara ağızlığının sap bölümü

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
eşantiyon    Fr. échantillon

Bir malın niteliğini belirtmek, özelliklerini göstermek amacıyla, o malın parasız verilen veya gönderilen parçası:
"Türkiye’de bir tek eşantiyonuna rastladığım gerçek Marxistlerle değil…" -Peyami Safa, Sosyalizm - Marksizm - Komünizm, 54;
"Bazı Avrupa firmalarından gelen yeni ilaç eşantiyonlarının tarifelerini dikkatle okur…" -Fethi Naci, Yüzyılın 100 Türk Romanı, 167.

Bundan sonra demek ki, eşantiyon yerine, ücretsiz örnek sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Türkçede kelime içinde iki ünlü arasındaki ünsüz, kendinden sonraki ünlüyle hece kurar:

a-ra-ba, bi-çi-mi-ne, in-sa-nın, ka-ra-ca vb.

Günün atasözü/deyimi:
Ağızdan burun yakın, kardeşten karın yakın.
İnsanın kendi yararı her şeyden önemlidir.(Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
andın beylerin hizmetçisi; bunların adı yazılı defter,III, 77 bkz> ay
andın ondan. 1. 60, 281, 317, 323;II, 12, 245,259, 345;III, 436
aña değersiz, kıymetsiz I, 128
añarmak yemin ettirmek, ant içirmek·I, 226 bkz> andgarmak

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Boşlaglansa boksuklanur (II. 272)
Kızıp kuduran kişi boyunduruklanır.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-seftali-1438498405.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
makat Soğuğa engel olması için tavan arasına döşenen çamur sıva.
*Ürgüp -Nevşehir

makat Sedir, divan
Elazığ Yöresi

makat Sedir, divan
Keban, Baskil, Ağın, Elazığ

makat Üzerine oturulan oda sekisi, tahta divan (Çayağzı) // makemiye: mahkemeye
Kırşehir ve Yöresi

makat Keçeden yapılan bir döşeme türü
Adana, Osmaniye
Başlık: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 18 Haziran 2015
Tarih : 18 Haziran 2015 - Perşembe

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
uhrevi
sıfat, din b. (***) (uhrevi:) eskimiş Arapça
sıfat, din b. (***) Öbür dünya ile ilgili, ahiret ile ilgili, dünyevi karşıtı
"Ve ufkumuzu / Çepçevre kaplasın bu ziya, bu renk / Havayı dolduran uhrevi ahenk" - A. H. Tanpınar

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
emoraji    Fr. hémorragie

Kanama: § "Bir emorajiden endişe etmiyoruz." -Peyami Safa, Biz İnsanlar, 29

Bundan sonra demek ki, emoraji yerine, kanama sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kelime içinde yan yana gelen iki ünsüzden ilki kendinden önceki ünlüyle, ikincisi kendinden sonraki ünlüyle hece kurar:
al-dı, bir-lik, sev-mek vb.

Günün atasözü/deyimi:
Altından çapanoğlu çıkmak.
Girişilen işte başa dert olacak bir durumla karşılaşmak. (Atasözü)
Kısa kesmekten yanaydı ama paraları uzatsa altından bir çapanoğlu çıkar mıydı?” -O. Kemal.

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
andın beylerin hizmetçisi; bunların adı yazılı defter,III, 77 bkz> ay
andın ondan. 1. 60, 281, 317, 323;II, 12, 245,259, 345;III, 436
aña değersiz, kıymetsiz I, 128
añarmak yemin ettirmek, ant içirmek·I, 226 bkz> andgarmak

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Boş neñge iyi bolmas (I. 330)
Yaramaz malın sahibi olmaz.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-uzum-1438501566.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
şınavat (I) Araba tekerleğine taban demirini geçirme işi.
*Iğdır Kars

şınavat (II) Altı dar, üstü geniş, dışında demir çember bulunan, tahtadan yapılmış büyük küfe:
Üzüm taşımıya şınavat al, üzümün suyu akıp gitmez.
Çorum

şinavat (I) İçinde üzüm ezilen tekne.
*Merzifon köyleri -Amasya
*Zile -Tokat

[şinovat] İçinde üzüm ezilen tekne
-Çorum

şinavat (II) Onarma (araba tekeri vb. için).
Yavuz *Şavşat -Artvin
İrişli *Sarıkamış -Kars

şinavat Üzüm taşınan, tahtadan yapılmış bir çeşit küfe.
Çıkrık *Mecitözü Çorum
Başlık: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 24 Haziran 2015
Tarih : 24 Haziran 2015 - Çarşamba

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zülal -li
isim (züla:li, l ince okunur) Arapça
isim Saf, tatlı su

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
efemine    Fr. efféminé

Kadınlara benzeyen veya kadınsı davranışlar içinde görünen, davranış ve kılık kıyafet bakımından kadına özenen (erkek): § "Bir kozmopolitin efemine bilekleri kirletir onu." -Cemil Meriç, Jurnal, 63.

Bundan sonra demek ki, efemine yerine, kadınsı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kelime içinde yan yana gelen üç ünsüz harften ilk ikisi kendinden önceki ünlüyle, üçüncüsü kendinden sonraki ünlüyle hece kurar:
alt-lık, Türk-çe, kork-mak vb.

Günün atasözü/deyimi:
Ağzını burnunu çarşamba pazarına (çanağına) çevirmek.
Aşırı bir biçimde döverek perişan duruma getirmek.(Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
anı onu, ona,I, 27, 37, 40, 54, 170, 171, 172, 176, 177, 178, 192, 207, 212. 213, 216, 217, 224.225, 226. 260, 261. 262, 264, 266, 267. 268, 271, 275, 276, 282, 284, 287, 299, 301,304. 305, 307, 308, 310. 311, 312, 333, 340, 352, 354, 372, 376, 395, 407, 419,
anın onun, onunla, ondan·I, 155, 285, 301; II, 13, 133, 153, 172, 204;III, 183, 240
anıñ onun·I, 27, 47, 65, 84, 87, 97,118,126, 143, 164. 173, 176, 178, 179, 182, 184, 186, 192, 196, 197, 200, 207, 209, 211, 213, 217, 220, 223, 226, 227, 229, 231, 233, 235, 237, 242, 243, 247, 255, 264, 267, 268, 273, 283, 284, 290, 291, 296, 310, 315, 320,

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Böri koşnısın yemes (III. 220)
Kurt komşusunu yemez.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-erik-1438503775.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[cırlak (II)] Ağustos böceği.
İlyas *Keçiborlu -Isparta
Akçaköy *Yeşilova -Burdur
*Biga -Çanakkale
-Bursa

cırcır (I) Ağustos böceği.
Bademli *Dinar -Afyon
-Isparta ve ilçeleri
Salda *Yeşilova -Burdur
Ortaköy, *Çal, Alâeddin *Acıpayam, *Sarayköy ve köyleri -Denizli
*Bozdoğan ve köyleri -Aydın
*Bergama, *Urla -İzmir
-Manisa
Kerem, Gömeç, Yeniköy *Burhaniye -Balıkesir
Fili *Biga -Çanakkale
*Karacabey -Bursa
Bozan -Eskişehir
*Kandıra -Kocaeli
*Düzce -Bolu
Cumayanı -Zonguldak
-Çorum
-Tokat ve ilçeleri
-Ordu
*Kelkit -Gümüşhane
-Rize
*Şavşat -Artvin
*Ardahan -Kars
-Erzincan ve köyleri
*Yıldızeli -Sivas
-Yozgat
-Adana
*Lüleburgaz -Kırklareli

cırlak (I) 1. İnce ve sürekli sesle bağırıp ağlayan.
-Isparta
-Manisa
*Edremit -Balıkesir
Nilüfer -Bursa
*Düzce -Bolu
*Taşköprü -Kastamonu
*Kurşunlu -Çankırı
-Çorum
-Sinop
-Amasya
*Tirebolu -Giresun
-Erzurum
Çayırlı *Haymana -Ankara
*Bor -Niğde
-Edirne
*Lüleburgaz -Kırklareli

[cıllak (IV)] İnce ve sürekli sesle bağırıp ağlayan.
*Merzifon -Amasya

[cıllayık] İnce ve sürekli sesle bağırıp ağlayan.
Denizli *Vakfıkebir -Trabzon

[cirlek] İnce ve sürekli sesle bağırıp ağlayan.
*Sandıklı -Afyon

[çırlak (I) -1] İnce ve sürekli sesle bağırıp ağlayan.
*Sivrihisar -Eskişehir

cırlak (I) 2. Çabuk ağlayan.
Benizler *Çal -Denizli
-Çorum

cırlak (I) 3. Geveze.
*Alaşehir -Manisa
*Kandıra -Kocaeli
Baklalı *Çatalca, Yeniköy -İstanbul
-Gümüşhane
-Kars
*Bor -Niğde
Ahmedikli -Tekirdağ

cırlak (I) 4. Korkak.
*Sivrihisar -Eskişehir

cırlak (I) 5. Sözünde durmayan (kimse).
Limasol -Kıbrıs

cırlak (II) [-> cırcır (I)]

cırlak (III) Meyvenin toplandıktan sonra ezilerek bozulmuş hali.
*Mustafa Kemal Paşa -Bursa

cırlak (IV) 1. Karga.
*Urla -İzmir

cırlak (IV) 2. Boz renkli bir çeşit küçük kuş.
Çapak *Torbalı -İzmir

cırlak (V) Ürün vermeyen, yıkanmış toprak.
İsmetiye -Bursa

cırlak (VI) Ocak çekirgesi.
*Urla -İzmir

[cırtkan (I)] Ocak çekirgesi.
*Milas -Muğla

cırlak (VII) Dokuma tezgâhlarında selminin dönmesine ve durmasına yarayan çark.
Kadıköy -Denizli

[cırmakan] Dokuma tezgâhlarında selminin dönmesine ve durmasına yarayan çark.
Uğurlu *Ermenek -Konya
Başlık: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 26 Haziran 2015
Tarih : 26 Haziran 2015 - Cuma

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tevazu
isim (teva:zu:) Arapça
isim Alçak gönüllülük

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
epope    Fr. épopée

Destan:
"Dünyada Fransa İhtilali kadar büyük ve güzel epope azdır." -Ahmet Hamdi Tanpınar, Huzur, 322;
"Büyük bir epope." -Peyami Safa, Bir Tereddüdün Romanı, 177.

Bundan sonra demek ki, epope yerine, destan sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Batı kökenli kelimeler, Türkçenin hece yapısına göre hecelere ayrılır:
band-rol, kont-rol, port-re, prog-ram, sant-ral, sürp-riz, tund-ra, volf-ram vb.

Günün atasözü/deyimi:
İşi şakaya dökmek.
Ciddi başlayan bir sözü veya davranışı şakaya çevirmek. (Deyim)
“Bu gayretin boşluğunu anlayarak işi şakaya dökmeye başlıyor.” -R. N. Güntekin.

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
anuk   hazır·I, 18, 68, 93
anuklamak hazır bulunmak· I, 305
anukluk hazırlık, hazırlanma· I, 150
anumak hazırlanmak· III, 256

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Böriniñ ortak, kuzgunuñ yıgaç başında (I. 439)
Kurdun avı ortaklı, kuzgunun avı ağaçda kendine ait olur.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-visne-1438505717.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[sekül -1] At, eşek ve sığırların ayaklarındaki ak leke.
*Çarşamba -Samsun
*Taşova -Amasya
Kuz *Akkuş, Sarıca *Gölköy -Ordu
*Şebinkarahisar -Giresun
-Trabzon
Çavdarlı *Şavşat -Artvin
*Koyulhisar -Sivas

sekil At, eşek ve sığırların ayaklarındaki ak leke.
Yukarı Dinek *Karaağaç -Isparta
İrişli, Bayburt *Sarıkamış -Kars
Erkinis *Yusufeli -Artvin
*Antakya -Hatay
*Pınarbaşı -Kayseri
-Konya
*Mut köyleri -İçel
Apturrahmanlar *Serik -Antalya

[sekül -2] Ayaklarında ak leke bulunan hayvan :
Bu at sekilidir.
-Amasya

sekili (I) Ayaklarında ak leke bulunan hayvan :
Bu at sekilidir.
*İskilip -Çorum
Salcı *Şavşat -Artvin
Ömerhacılı *Kaman -Kırşehir
*Bor -Niğde
Çukurmescit -Adana

sekül 1.[-> sekil]

sekül 2.[-> sekili (I)]
Başlık: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 27 Haziran 2015
Tarih : 27 Haziran 2015 - Cumartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şerik isim (şeri:ki) eskimiş Arapça
1. isim Ortak

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
editör    Fr. éditeur

1. Yayımcı:
"Eserlerini bastıracak editör ve yayınevi bulamıyorlar." -Peyami Safa, Sosyalizm - Marksizm - Komünizm, 245;
2. Yazıları yeniden düzenleyerek yayıma hazırlayan kimse:
"Editörün yazısında, ‘Biz donanma insanlarıyız. ’ dediği insanlara Yeni Zelandalıların dâhil olduğundan kuşkuluyum." -Buket Uzuner, Uzun Beyaz Bulut (Gelibolu), 88;

Bundan sonra demek ki, editör yerine, yayımcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Türkçede satır sonunda kelimeler bölünebilir fakat heceler bölüne­mez.
Satıra sığmayan kelimeler bölünürken satır sonuna kısa çizgi (-) konur.
Burasını ilk defa görüyormuş gibi duvarlara, perdelere, möblelere, eş-
yalara bakıyor, hayret ediyordu. Bütün bu muhitte Türk hayatına, Türk ruhu-
na ait bir gölge, bir çizgi bile yoktu. Birden Bursa’daki çocukluğunun geçti-
ği babaevini hatırladı; sofada rahat ve beyaz örtülü divanlar vardı. (Ömer Seyfettin)

Günün atasözü/deyimi:
Adam adamdır olmasa da pulu, eşek eşektir atlastan olsa çulu.
İnsanın değeri zengin olmakla artmaz, asıl olan insanlığıdır. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
anumı cüzam hastalığı, Elephantiasis· I, 137
anunmak hazırlanmak·I, 114, 206;III, 161
anutgan daima hazırlıklı, hazırlayan·I, 156
anutmak hazırlamak· I, 215

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Buğday katında sarkaç subalur (III. 240)
Buğdayın yanında karamuk otu da sulanır.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-lahana-1438508838.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[ılgıt (I)] Belli belirsiz (görünme için)
Bahçeli *Bor -Niğde

[ılgıt (III)] Yavaş ve hafif esen rüzgar.
-Malatya ve çevresi

ılgın (II) 1. Yavaş ve hafif esen rüzgar.
-Maraş
Karaözü *Gemerek -Sivas

ılgıt (I) [-> ılgım-3]

ılgıt (II) İnsana üzüntü veren, dokunaklı Türkü söylemeyi anlatır.
*Kilis -Gaziantep
-Maraş

ılgıt (III) [-> ılgın (II) -1]

ılgıt (IV) Yavaş.
*Kilis -Gaziantep
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 02 Ağustos 2015
Tarih : 28 Haziran 2015 - Pazar

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kuruntu isim
1. isim Yanlış ve yersiz düşünce, evham
"Evlenmek kuruntusu ile satılmaya giden iki mahalle kızı sol tarafta." - A. Gündüz
2. Bir konuyla ilgili kötü ihtimalleri akla getirip tasalanma, işkil, evham, vesvese
"Sözü dinlenmeyen bir siyasi liderin kuruntusu seziliyordu." - Y. K. Karaosmanoğlu
3. Olmayacak bir şeyin olacağını sanma, vehim
"Bu davranış yersiz kuruntuların tam bir panzehridir." - H. Taner

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
edisyon    Fr. édition

Basım:
"Payot edisyonunun artıklarıyla Karakin Efendi’nin balıkçılık kitabı, baytarlık, kimya, birbirine karışıyordu." -Ahmet Hamdi Tanpınar, Huzur, 47.

Bundan sonra demek ki, edisyon yerine, basım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İlk heceden sonraki heceler ünsüzle başlar. Bitişik yazılan kelimelerde de bu kurala uyulur:
ba-şöğ-ret-men, il-ko-kul, Ka-ra-os-ma-noğ-lu vb.

Günün atasözü/deyimi:
Ayıyı (maymunu) fırına (ateşe) atmışlar, yavrusunu ayağının altına almış.
Duygusuz insanlar, kendilerini kurtarmak için gerekiyorsa çocuklarını bile tehlikeye atmaktan çekinmezler. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
bir kuş adı·I, 40
yanak·I, 40
yok, değil·I, 40

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Bu kök kirsün, kızıl çıksun (I. 362)
Bu mavi, ak girsin, kızıl çıksın.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-marul-1438509746.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
yal 1. İnek, köpek vb. hayvanlara yedirmek için hazırlanan unla kepek karışımı sulu yiyecek.
Çandır *Sütçüler, *Eğridir köyleri -Isparta
Kuma, Başpınar *Tefenni -Burdur
Çöplü *Çivril, İsabey *Çal, Honaz, Alâattin *Acıpayam -Denizli
Yazırlı *Nazilli, Eymir *Bozdoğan -Aydın
*Bayındır -İzmir
*Kula, -Manisa
Yeniköy, Demirkapı *Susurluk -Balıkesir
Karabiga *Biga -Çanakkale
Misi, Demirdere *Mustafa Kemal Paşa -Bursa
*Sivrihisar, Tokat -Eskişehir
*Kandıra -Kocaeli
Gökçesu, *Düzce -Bolu
*Akyazı çevresi -Sakarya
*Safranbolu, Aliköy *Çaycuma -Zonguldak
-Kastamonu
*İskilip -Çorum
*Gerze -Sinop
*Çarşamba -Samsun
*Merzifon köyleri, *Taşova köyleri -Amasya
*Zile -Tokat
Salman*Akkuş, Danışman *Fatsa, *Perşembe köyleri -Ordu
-Giresun ilçe ve köyleri
-Trabzon
-Rize köyleri
-Artvin ilçe ve köyleri
*Iğdır, Çavşat -Kars
-Erzurum
*Kemaliye, -Erzincan
-Ağrı
*Ahlat -Bitlis
-Diyarbakır
*Ağın -Elâzığ
*Arapkir -Malatya
-Gaziantep
-Maraş
Reyhanlı ve Amik Ovası Türkmenleri *Reyhanlı -Hatay
Hacıilyas *Koyulhisar, Vazıldan *Divriği, *Şarkışla -Sivas
*Haymana, Çanıllı *Ayaş, Şabanözü *Polatlı, Elmalı *Kızılcahamam -Ankara
Köşker -Kırşehir
Afşar *Pınarbaşı -Kayseri
-Nevşehir
Bahçeli *Bor -Niğde
*Karaman, *Ermenek -Konya
*Kozan -Adana
Yapıntı, *Mut, Civanyaylağı *Mersin, Ovacık *Silifke, -İçel
Andifli *Kaş, Güzelsu *Akseki -Antalya
*Fethiye, Karacahisar *Milas -Muğla
Ceylân *Lüleburgaz -Kırklareli
Rumeli göçmenleri, Şahin *Malkara -Tekirdağ

[yalmaç] İnek, köpek vb. hayvanlara yedirmek için hazırlanan unla kepek karışımı sulu yiyecek.
-Giresun köyleri

yal 2. İçine yal konulan oyuk kütük.
*Düzce -Bolu

yal Köpek, inek vb. hayvanlara verilen kepek, un ve su ile yapılan bulamaç.
Yozgat ve çevresi
*Güdül ve köyleri Ankara

[yalmaç] Köpek, inek vb. hayvanlara verilen kepek, un ve su ile yapılan bulamaç.
Ordu
Giresun
Trabzon

yal < ET yal: at yelesi
Kedi, köpek vb. ne verilen mama
Erzurum

yal İnek, köpek gibi hayvanların yiyeceği
Keban, Baskil, Ağın, Elazığ
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Ağustos 2015
Tarih : 29 Haziran 2015 - Pazartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cerrahi sıfat (cerra:hi:) Arapça
1. sıfat Cerrahlıkla ilgili
2. isim Ameliyatı gerektiren hastalıklarla ilgilenen hekimlik kolu, hariciye
"Beyin cerrahisi."

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
editorial    Fr. éditorial

1. Yazınsal, yazı kısmıyla ilgili.
2. Gazete, televizyon ve sairenin ilgili bölümünün yöneticisine ait veya böyle bir kimsenin üslubuna göre yazılmış konulu, genellikle reklam amaçlı tanıtım yazısı:
"Aslında durum başyazı değil, editorialdı; Abdi İpekçi geleneksel başyazar sübjektivizminden sakınır, olayları elden geldiğince objektif bir şekilde vermeye ve yorumlamaya özen gösterirdi." -Haldun Taner, Ölür İse Ten Ölür Canlar Ölesi Değil, 187

Bundan sonra demek ki, editorial yerine, yazınsal sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ayırmada satır sonunda ve satır başında tek harf bırakılmaz:
... u-
çurtma değil,
...uçurt-
ma;
.................................................................................................. müdafa-
a değil,
... müda-
faa;

Günün atasözü/deyimi:
Can damarından yakalamak. (Deyim)
 1) konuya en önemli yerinden yaklaşmak;
 2) birinin en zayıf noktasından yararlanmak.

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
aña ona,I, 352;III, 94
añar ona·I, 35, 48, 68, 69, 79, 89, 93, 94,114, 129, 131, 174, 177, 184, 201, 204, 206, 208, 214, 216, 223, 225. 232, 236, 238, .261, 265, 267, 268, 271, 274, 275, 287, 290. 296, 317, 335, 362. 407, 440, 462, 486, 494;II, 26, 61, 73, 86,117, 123,125,127,130.13
añdımak yakalamak için hile yapmak, tuzak kurmak, etraf ını sarmak I, 311, 401

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Buşmasar boz kuş tutar, ebmeser ürüñ kuş tutar (II. 12)
Sıkılmayan kişi boz kuş, acele etmeyen kişi beyaz kuş tutar.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-fasulye-1438603258.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
kertelez [-> kertlez (I) -1]

[kertelez] Yolda ileriyi görmeye engel olan pürüzler, çıkıntılar
Kuzköy *Gerede -Bolu

kertlez (I) 1. Yolda ileriyi görmeye engel olan pürüzler, çıkıntılar.
*Düzce -Bolu
*Çiçekdağı -Kırşehir
Akçalar *Seydişehir -Konya
Boynuyoğun -Adana
Çavuşbucağı *Silifke -İçel
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Ağustos 2015
Tarih : 30 Haziran 2015 - Salı

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
becayiş isim (beca:yiş) Farsça
Karşılıklı yer değiştirme

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
etik    Fr. éthique

1. Töre bilimi:
"Her durum için farklı bir etik açmaz çıkmaz mı karşımıza?" -Enis Batur, Kum Saatinden Harfler, 40.
2. Çeşitli meslek kolları arasında tarafların uyması veya kaçınması gereken davranışlar bütünü.
3. Etik bilimi:
"Teknolojik gelişme, bize etik gelişmeyi beraberinde sunmuyor." -Buket Uzuner Uzun Beyaz Bulut (Gelibolu), 256.
4. Ahlaki, ahlakla ilgili:
"İlk iki seferde, ekip içinde ciddi etik tartışmalar yaşanmıştı…" -Enis Batur, Acı Bilgi, 83.

Bundan sonra demek ki, etik yerine, töre bilimi ve/veya  ahlaki sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kesme işareti satır sonuna geldiğinde yalnız kesme işareti kul­lanılır; ayrıca çizgi kullanılmaz.

................................................................................................... Edirne’
nin...

.................................................................................................. Ankara’
dan...

... 1996’
da...

Günün atasözü/deyimi:
Adam adama yük değil, can gövdeye mülk değil.
Konuğumuzdan veya yanımıza bir iş için gelen kimseden yüksünmemeliyiz çünkü onlar yanımızda sürekli olarak kalmazlar.(Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
añıl büsbütün, tamamiyle·I, 94, 135 bkz>alañ
añılamak anırmak (eşek)I, 311
añıt ördeğe benzer kızıl renkli bir kuş, angut, I, 93

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Buzdan sub tamar (III. 123)
Buzdan su damlar.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-nohut-1438604652.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
zirzop Gelin alayına eşlik eden delikanlılardan her biri.
*Seymen -Çankırı
*Vezirköprü -Samsun

zirzop (I) 1. Geveze, densiz konuşan.
*Yalvaç Isparta
*Acıpayam Denizli
*Bor Niğde

[zırzır] Geveze, densiz konuşan
*Nazimiye Tunceli

zirzop (I) 2. İşsiz, başıboş.
*Yalvaç Isparta

[zivziv] İşsiz, başıboş
*Develi Kayseri

zirzop (II) Düşünmeden, sorumsuzca:
Terviye görmüyüf kü, zirzop içeri girer.
Bayburt *Selim Kars
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Ağustos 2015
Tarih : 01 Temmuz 2015 - Çarşamba

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
fırkateyn isim, denizcilik eskimiş Arapça firkateyn
denizcilik Üç direkli, bir tür yelkenli savaş gemisi

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
etudiant    Fr. étudiant

1. Üniversite öğrencisi:
"Kız bizim ‘etudiant’lık hâlini zaten bilenlerdenmiş." -Ahmet Midhat Efendi, Hayret, 7.
2. Öğrenciye özgü.

Bundan sonra demek ki, etudiant yerine, üniversite öğrencisi ve/veya  öğrenciye özgü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İkilemeler ayrı yazılır:
adım adım, ağır ağır, akın akın, allak bullak, aval aval (bakmak), çeşit çeşit, derin derin, gide gide, güzel güzel, karış karış, kös kös (dinlemek), kucak kucak, şıpır şıpır, tak tak (vurmak), takım takım, tı­kır tıkır, yavaş yavaş, kırk elli (yıl), üç beş (kişi), yüz yüz elli (yıllık) vb.

Günün atasözü/deyimi:
Aç kurt aslana saldırır.
Aç kimse karnını doyurmak için gerekirse ölümü göze alır. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
añıtmak şaşırtmak, II, 274 bkz> eñitmek
añız anız, hububatın biçildikten sonra tarlada kalan köke yak ın sapları· I, 94
añlamak anlamak· I, 290

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Bütün ümlüğ kanca bolsa olturur (I. 224)
Şalvarı sağlam olan nereye istese oraya oturur.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-mercimek-1438605579.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
gaygana (I) 1. Yumurta ve un, yağda kızartılarak yapılan bir çeşit omlet.
Nudra *Şarkikaraağaç -Isparta
Eymir *Bozdoğan -Aydın
Pelitköy *Burhaniye -Balıkesir
-Manisa ve çevresi
*Sivrihisar, İkipınar *Mihalıççık -Eskişehir
Karabüzey *Araç, Ağlı *Küre -Kastamonu
*iskilip -Çorum
-Sinop
Fiğneze *Artova, Hayatİ *Erbaa -Tokat
Sarıca *Gölköy -Ordu
Süme *Bulancak -Giresun
Uluşiran *Şiran, Havsu, *Kelkit -Gümüşhane
Gare *Ardeşen -Rize
-Kars ve bazı köyleri
Cenciğe, -Erzincan
*Ağın, *Keban, -Elâzığ
*Arapkir, Aşudu *Darende -Malatya
*Şarkışla, *Zara, Hacıilyas, Yukarıkale *Koyulhisar, Palha *Divriği -Sivas
Bektaşlı, *Boğazlıyan -Yozgat
*Ermenek -Konya
*Kadirli -Adana
*Mersin ve köyleri -İçel

[gaygama] Yumurta ve un, yağda kızartılarak yapılan bir çeşit omlet.
Kesirik -Elâzığ

[gayganah -1] Yumurta ve un, yağda kızartılarak yapılan bir çeşit omlet
Bayburt *Sarıkamış -Kars

[goygana] Yumurta ve un, yağda kızartılarak yapılan bir çeşit omlet.
Eşke *Divriği -Sivas

gaygana (I) 2. Yumurta un vb. şeyler, yağda kızartılarak yapılan bir çeşit tatlı.
Peşman *Daday -Kastamonu
Kızılköy -Tokat
Bayadı, Sar maşık *Fatsa -Ordu

gaygana (I) 3. Yumurtaya batırılarak yağda kızartılan ekmek
-Ordu ve köyleri

gaygana (I) 4. Yağda kızartılarak yapılan bir çeşit börek.
Örkenez *Yalvaç -Isparta

gaygana (II) Toprağın sertleşmesi hali: Tarla, su görüpte havalar kurak gidince kaygana gibi kaldı.
Örkenez *Yalvaç -Isparta

gaygana (III) Bahçıvan tırmığı.
Satılmış -Eskişehir

gaygana Yağda kızartılarak yapılan ince mısır ekmeği
Aybastı Ordu
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Ağustos 2015
Tarih : 02 Temmuz 2015 - Perşembe

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cumba isim, mimarlık (cu'mba)
1. Mimarlık. Yapıların üst katlarında, ana duvarların dışına, sokağa doğru çıkıntı yapmış balkon
"Yola uzanan cumbaların altındaki destekler büyükannelerimizin sarkık gerdanlarına benzerdi." - A. Ş. Hisar
2. Eski evlerde pencere hizasından sokağa doğru çıkıntısı olan kafesli bölüm
"Nihayet dün gece komşu kadın cumbadan seslendi." - M. C. Kuntay

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
egzotizm    Fr. exotisme

Bir eserde uzak, yabancı ülkelerle ilgili olayları, kişileri, yöresel görüşleri yansıtma, yabancıllık:
"Fakat bundan sonra bu tezevvukumuz, hiçbir zaman egzotizmin hududunu aşmayacaktır." -Ziya Gökalp, Türkçülüğün Esasları, 88;
"Romantikleri tanımadan önce, egzotizmin, egzotizm olarak, sevgiye ve tecessüse lâyık olabileceği aklına gelmemişti." -Cemil Meriç, Kırk Ambar, 27;
"Son asrın edebiyatına has egzotizm derler bir zevk vardı." -Yahya Kemal, Eğil Dağlar, 15.

Bundan sonra demek ki, egzotizm yerine, yabancıl sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Aşağıdaki tür ikilemeler de ayrı yazılır:
bata çıka, çoluk çocuk, düşe kalka, eciş bücüş, eğri büğrü, enine bo­yuna, eski püskü, ev bark, konu komşu, pılı pırtı, salkım saçak, sere serpe, soy sop, süklüm püklüm, yana yakıla, yarım yamalak vb.

Günün atasözü/deyimi:
Ana kızına taht kurmuş, baht kuramamış.
Kocası iyi olmayan bir kadın, kendi ne kadar zengin olursa olsun, mutlu olamaz. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
añut içecek şeylerde kullanılan hunl· I, 93
ap nefi ekl gibidir· I, 34 § ap bu ap ol; ne bu ne 0. I, 34
apa ana· I, 86 bkz> aba, ana

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Çaksa tütnür, çalsa bilnür (II. 23)
Yaksa tüter, söylese bilinir.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-bugday-1438629000.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[ecinni] Zeki fakat çok yaramaz çocuk.
-Kars

ecinli Zeki fakat çok yaramaz çocuk.
Küçük İsa *Zile -Tokat

ecinni [-> ecinli]

ecinni < Ar. ecinni: cin çarpmış; cinlerle münasebeti olan kimse
Erzurum
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Ağustos 2015
Tarih : 03 Temmuz 2015 - Cuma

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
gündelik -ği isim
1. isim Gün hesabıyla veya her gün ödenen para, yevmiye
"Hayat pahalılığı arttıkça işçi gündeliklerine yeni zam istekleri gelecek." - F. R. Atay
2. Günlük iş
"Onca hayhuy arasında, gündeliğin olağan mucizelerini iyiden iyiye unutmuştu." - M. Mungan
3. sıfat Her günkü, yevmi
"Her evde olduğu gibi gündelik yaşantısı boyunca kimse bunları fark etmezdi." - A. İlhan
4. sıfat Her gün yayımlanan, her gün çıkan
"Birkaç ay sonra Türkiye'de ilk gündelik spor gazetesini çıkarıyordu." - H. Taner

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
ökültizm    Fr. occultisme

Gizlicilik:
"Çöken bir sınıfın mistifikasyonu olarak mahkûm edilen ökültizm."-Cemil Meriç, Jurnal, 397

Bundan sonra demek ki, ökültizm yerine, gizlicilik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
m ile yapılmış ikilemeler de ayrı yazılır:
at mat, çocuk mocuk, dolap molap, kapı mapı, kitap mitap vb.

Günün atasözü/deyimi:
Yağına kıymayan çöreğini yoz (kuru) yer.
Bir iş için gerektiği kadar fedakârlıkta bulunmayan kişi sonucun kusurlarını hoş görmelidir. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
aplan sıçan cinsinden bir hayvanc ık· I, 120
ar kestane rengi, kumral, konural, I, 80 bkz> arsal, ars ıl· arsik
ara ara, arasında. I, 87, 317, 511, 528; II, 17; III, 60
aralamak aralamak, arasını bulmak, barıçtırmak·I, 309 bkz> arılamak

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Çakşak üze ot bolmas, çakrak bile ubut bolmas (I. 469)
Taş üstünde ot olmaz, yanşak kişide ar olmaz.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-cavdar-1438630067.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[çövürten] Pınar veya damdan su akıtan ağaç veya teneke oluk.
Mastat *Karaman -Konya

çörten (I) 1. Pınar veya damdan su akıtan ağaç veya teneke oluk.
Bademli, *Emirdağ -Afyon
-Aydın
-İzmir
-Manisa
-Bursa
Tokat, Bozan *Sivrihisar ve köyleri -Eskişehir
*Küre -Kastamonu
-Çankırı ve ilçeleri
-Çorum ilçe ve köyleri
*Kavak -Samsun
*Ezine -Amasya
*Mahmudiye -Giresun
-Urfa
*Kilis -Gaziantep
Arçan -Maraş
*Şarkışla ve köyleri, *Gemerek -Sivas
*Boğazlayan, *Akdağmadeni -Yozgat
-Ankara ilçe ve köyleri
Cemele -Kırşehir
-Kayseri ve ilçeleri
-Nevşehir
Bahçeli *Bor, Kavas *Aksaray, Uluağaç, -Niğde
*Ereğli, *Ilgın, *Beyşehir -Konya
Çakallı, Çandırlar, Mustafabeyli *Mersin, *Tarsus -İçel
-Edirne

çövürten [-> çörten (I)]

[çoratan] Pınar veya damdan su akıtan ağaç veya teneke oluk.
-Balıkesir
-Bitlis

[çortan] Pınar veya damdan su akıtan ağaç veya teneke oluk.
Çekirge -Bursa
Balçıkhisar -Eskişehir
Aşudu *Darende -Malatya
*Kangal ve köyleri -Sivas

[çörtlük (I)] Pınar veya damdan su akıtan ağaç veya teneke oluk.
-Burdur
Kızılcaören -Kütahya
*Tarsus -İçel

[çörtmen] Pınar veya damdan su akıtan ağaç veya teneke oluk.
*Talas -Kayseri

[çörtür] Pınar veya damdan su akıtan ağaç veya teneke oluk.
*Beyşehir -Konya
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 04 Ağustos 2015
Tarih : 04 Temmuz 2015 - Cumartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
müşkül sıfat Arapça muşkil
1. sıfat Güç, zor, çetin
"Mektubunuzu aldım, çok müşkül olan sualinize hatıralarımı yoklayarak cevap vermeye çalışacağım." - H. S. Tanrıöver
2. isim Engel, güçlük, zorluk
"Müşkül budur ki ölmeden evvel ölür kişi." - Y. K. Beyatlı

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
endividualist    Fr. individualiste

Bireyci:
"Ne sosyalist, ne endividualist…" -Peyami Safa, Yazarlar - Sanatçılar - Meşhurlar, 68.

Bundan sonra demek ki, endividualist yerine, bireyci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İsim durum ekleri ve iyelik ekiyle yapılan ikilemeler de ayrı yazılır:
baş başa, diz dize, el ele, göz göze, iç içe, omuz omuza, yan yana; baştan başa, daldan dala, elden ele, günden güne, içten içe, yıldan yıla; başa baş, bire bir (ölçü), dişe diş, göze göz, teke tek; ardı ardına, boşu boşuna, günü gününe, peşi peşine, ucu ucuna vb.

Günün atasözü/deyimi:
Emanet eşeğin yuları gevşek olur.
Bir kimseye emanet edilen şeyin o kimse tarafından iyi korunmadığı her zaman görülen olaylardandır. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
aran ahır, at tavlası,I, 76
aranlıg ahırlı, ahırı olan·I, 148
ar böri sırtlan· I, 79

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Ebdeki buzagu öküz bolmas (I. 446)
Ev içinde bakılan buzağı öküz olmaz.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-misir-1438672778.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[apaz (II) - 1] Avuç, avuç dolusu
Sandal *Kula, *Alaşehir -Manisa
-Sinop ve çevresi
*Merzifon, -Amasya
*Karaman -Konya
Dont *Fethiye -Muğla

apas Avuç, avuç dolusu: Bir apas şeker verdi.
Anbarcık *Gölhisar, Tefenni -Burdur
Aliköy -Isparta
Ekse *Çal, Beylerli -Denizli
Abana *İnebolu -Kastamonu
Gulâm -Samsun
*Kaş köyleri -Antalya
Yakabağ *Fethiye -Muğla

apaz (I) Ekmeği çevirmeye yarıyan aygıt.
Çulhan *Bozdoğan -Aydın

apaz (II) 1. [-> apas]

apaz (II) 2. Tokat, şamar.
Mençek *Ermenek -Konya
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 04 Ağustos 2015
Tarih : 05 Temmuz 2015 - Pazar

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
savruk sıfat
1. sıfat Aklını işine vermeyen, dikkatsiz
2. Yersiz para harcayan, tutumsuz
3. Düzensiz, dağınık
"Tavırları şiir gibi ahenktar olan Leylâ, ev hayatında ne kadar savruk, güler yüzü ne kadar abustu." - R. N. Güntekin

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
émotif    Fr. émotif

Duygulu, duygusal:
"Rémy de Gourmont’a göre ‘deniz’ deyince denizi görenler görücüler, visuel’ler, deniz sözünün kağıt üzerindeki biçimini görenler de duyucular, émotif’lerdir." -Nurullah Ataç, Söyleşiler, 354

Bundan sonra demek ki, émotif yerine, duygulu ve/veya duygusal sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Çift ünsüz harfle başlayan Batı kökenli alıntılar, ünsüzler arasına ünlü konulmadan yazılır:
francala, gram, gramer, gramofon, grup, Hristiyan, kral, kredi, kritik, plan, pratik, problem, profesör, program, proje, propaganda, pro­tein, prova, psikoloji, slogan, snop, spiker, spor, staj, stil, stüdyo, trafik, tren, triptik vb.

Bu tür birkaç alıntıda, söz başında veya iki ünsüz arasında bir ünlü türemiştir. Bu ünlü söylenişte de yazılışta da gösterilir: iskar­pin, iskele, iskelet, istasyon, istatistik, kulüp vb.

Günün atasözü/deyimi:
Katrandan olmaz şeker, olsa da cinsine çeker.
Kötü asıllı şey ve kişi iyiye dönmez. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
arçı heybe· I, 124, 231, 250
ardutal hamamotu· I, 145 bkz> ordutal, urdutal
argag balık avlamak için kullanılan ucu eğri demir, olta·I, 141

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Ebek ebğe tegmez (II. 19)
Aceleci evine varamaz.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-findik-1438685412.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
cingi (I) [-> çıngı (I)]

cingi (II) Sert taş, granit.
-Balıkesir
-İstanbul
*Boğazlayan -Yozgat
*Bünyan -Kayseri
*Avanos -Nevşehir
*Bor -Niğde

[cingitaş] Sert taş, granit
-Kayseri köyleri

cingi (III) Küçük piliç.
Belevi -Denizli
*Balya -Balıkesir
*Bor -Niğde

[cingi (I)] Kıvılcım
Sücüllü *Yalvaç -Isparta
*Zile -Tokat
Uluşiran *Şiran -Gümüşhane

çıngı (I) Kıvılcım: Ateş çıngı attı.
*Emirdağ -Afyon
*Eşme -Uşak
Kavak *Yeşilova -Burdur
Sürez *Bozdoğan -Aydın
Sancaklı aşireti *Kemalpaşa, Yeğenli *Tire -İzmir
Kenger *Kula, Dombaylı -Manisa
Kümbet *Seyitgazi, İkipınar *Mihalıççık, Tokat -Eskişehir
*Sungurlu, Ortaköy, Çıkrık *Mecitözü, *İskilip -Çorum
*Merzifon -Amasya
Çayır *Zile -Tokat
Kızılcaali *Çiçekdağı, *Iğdır, Kızılçakçak *Arpaçay -Kars
*Refahiye -Erzincan
Aşudu *Darende -Malatya
-Urfa
*Kilis, Lohan, Halfeti -Gaziantep
*Afşin -Maraş
Başlamış *Dörtyol -Hatay
*Zara, *Kangal ve köyleri, *Divriği -Sivas
Gülâbi -Yozgat
Faraşlı *Kalecik, Şabanözü *Polatlı, *Keskin, Karanıdere *Şereflikoçhisar, Kılıçlar -Ankara
*İncesu, Avşar aşireti, Pazarören *Pınarbaşı, Akkışla *Bünyan, Zencidere -Kayseri
-Niğde
*Karaman, *Ermenek -Konya
*Kadirli, *Toprakkale, Bilânköy, Boynuyoğun, İncirlik -Adana
*Tarsus, *Silifke, *Mut -İçel
Kalkan *Kaş -Antalya
*Fethiye ve köyleri -Muğla
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 04 Ağustos 2015
Tarih : 06 Temmuz 2015 - Pazartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
semirmek
Besili, yağlı bir duruma gelmek, semizlemek, şişmanlamak

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
endeks    Fr. index

1. Dizin, indeks.
2. mec. Bağlı, bağımlı:
"Doğuya ‘endeksli’ vapurlar istiyorum" -Adalet Ağaoğlu, Başka Karşılaşmalar, 76;
"Ekonomisi bozuk, yeraltına endeksli, haksız kazanç ilkesine ayarlı bir ülkede, kültür sektörünün olup bitenlerden bağımsız bir evrim çizgisi çekmesini bekleyemeyiz." -Enis Batur, Kum Saatinden Harfler, 346.

Bundan sonra demek ki, endeks yerine, dizin ve/veya bağımlı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İçinde yan yana iki veya daha fazla ünsüz bulunan Batı kökenli alıntılar, ünsüzler arasına ünlü konmadan yazılır:
alafranga, apartman, biyografi, elektrik, gangster, kilogram, orkestra, paragraf, tel­graf vb.

Günün atasözü/deyimi:
Erken kalktım işime, şeker kattım aşıma.
İşine sabahleyin erken başlayan kimse başarı elde eder. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
argarmak yormak.I, 225 bkz> argurmak argu iki dag aras ı, uçurum·I, 127
arguç 1nsanın aldandığı nesneler·I, 95 § arguç ajun; yalanc ı (aldaticı) dünya·I, 95
argulamak arasını yarmak, geçmek·I, 317

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Ebek sinğek sütge tüşür (II. 13)
Aceleci sinek süte düşer.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-fistik-1438691854.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
umacı 1. Korkuluk.
*Akyazı köyleri -Sakarya

umacı 2. Cin, peri örneği, korkutan şey, yaratık.
-Sinop
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 04 Ağustos 2015
Tarih : 07 Temmuz 2015 - Salı

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hidayet isim, din b. (***) (hida:yet) eskimiş Arapça
isim, din b. (***) Doğru yol, hak olan Müslümanlık yolu

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
endividü    Fr. individu

1. Birey, fert. 2. Örnek. 3. Adam, kişi:

Bundan sonra demek ki, endividü yerine, birey ve/veya adam sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki ünsüzle biten Batı kökenli alıntılar, ünsüzler arasına ünlü konmadan yazılır:
film, form, lüks, modern, natürmort, psikiyatr, seks, slayt, teyp vb.

Günün atasözü/deyimi:
Bir yaşına daha girmek.
Şimdiye değin görmediği şaşılacak yeni bir şeyle karşılaşmak. (Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
argun sıçan cinsinden, yarım arşın uzunluğunda bir hayvan· I, 120
argurmak yormak, I, 486 bkz> argarmak
argurtmak yordurmak· I, 229 bkz> argurturmak
argurturmak yordurmak. I, 229 bkz> argurtmak

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Ebliğ toygursa közi yolka bolur (II. 176)
Ev sahibi doyurunca, konuğun gözü yolda olur.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-cevzi-1438692967.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
önnemen 1. İpten dokunmuş bir çeşit kilim.
*Demirci -Manisa

önnemen 2. Battaniye.
*Demirci -Manisa

önnemen 3. Dokuma.
*Demirci -Manisa

önnemen Oturunca dize örtülen battaniye, örtü vb. [ Derleme Sözlüğü c: 12 ]
Çorum

[önnek] Oturunca dize örtülen battaniye, örtü vb.
Çorum

[önnük] Oturunca dize örtülen battaniye, örtü vb.
Çorum
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 04 Ağustos 2015
Tarih : 08 Temmuz 2015 - Çarşamba

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cevher
isim Arapça cevher
1. isim Bir şeyin özü, maya, gevher
"Şu kuvvetin, cevherin sırrını öğrenmek için soruyorum." - S. F. Abasıyanık
2. Değerli süs taşı, mücevher
3. İyi yetenek
"Avrupa aristokratı, cevheri tükenmeye yüz tutmuş bir insandır." - P. Safa
4. felsefe Töz

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
endüstriyalizm    Fr. industrialisme

Sanayicilik:
"Medeniyet, endüstriyalizmin, militarizm yerine geçmesi ile kabildir." -Cemil Meriç, Sosyoloji Notları ve Konferanslar, 35.

Bundan sonra demek ki, endüstriyalizm yerine, sanayicilik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Batı kökenli alıntıların içindeki ve sonundaki g ünsüzleri olduğu gibi korunur:
biyografi, diyagram, dogma, magma, monografi, paragraf, program; arkeolog, demagog, diyalog, filolog, jeolog, katalog, monolog, psikolog, ürolog vb.
Ancak fotoğraf ve topoğraf kelimelerinde g’ler, ğ’ye döner.

Günün atasözü/deyimi:
Şanına yedirememek.
Şenilgiyi kabul edememek. (Deyim)
“Onların karşısında ilk elde çekilmeyi şanına yediremedi.” -Ö. Seyfettin.

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
arı arı. I, 87; II, 329; III, 156, 276
arıg temiz·I, 12, 18, 63, 66, 103, 230, 237.342, 376 bkz> arr ıg
arıg epeyce, çokça,I, 241; II, 328; III, 41
arıg çadır örtüsü· I, 63

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Eğir bolsa er ölmes (I. 54)
Eğir otu kökü bulunduran kişi, hastalansa da ölmez.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-comlek-1438710432.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[cılk (I) -3] Terbiyesiz.
*Bozdoğan -Aydın

cılgısız, cılğısız 1. Terbiyesiz.
*Eğridir ve köyleri -Isparta
Başpınar *Tefenni, Çerçin -Burdur
Cumayanı *Acıpayam -Denizli
-İzmir
-Eskişehir
-Kocaeli
-İstanbul
Ladikli -Malatya
Lohan -Gaziantep
*Elbistan, *Afşin -Maraş
*Kangal ve köyleri -Sivas
*Bünyan -Kayseri
*Bor -Niğde
*Ermenek -Konya
-Adana
*Elmalı, *Gündoğmuş -Antalya
*Fethiye, Yerkesik -Muğla

cılk (I) 1. Sözünün eri olmayan.
*Eğridir ve köyleri -Isparta
*İskilip -Çorum
*Zile -Tokat
-Urfa
*Nizip, *Kilis -Gaziantep
*Reyhanlı -Hatay
-Yozgat
-Adana
*Mersin -İçel
Karadere *Gündoğmuş -Antalya
*Fethiye -Muğla
*Lüleburgaz -Kırklareli

[cılg (II)] Sözünün eri olmayan.
-Burdur

[cılkısız (II)] Sözünün eri olmayan.
Mençek *Ermenek -Konya

[cıllık (VIII)] Sözünün eri olmayan.
-Maraş

cılk (I) 2. Kötü kalpli.
-Amasya

cılk (I) 3.[-> cılgısız -1]

cılk (II) Çok ıslanmış.
*Eşme ve köyleri -Uşak
*Mustafa Kemal Paşa -Bursa
*Nazimiye -Tunceli

cılk Çok ıslak.
*Antakya ve çevresi Hatay

cılk Bozulmuş yumurta
Elâzığ ve yöresi

cılk Bozuk yumurta
Keban Baskil Ağın Elazığ

cılk İçi sallanan yumurta
Ordu İli ve Yöresi
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 04 Ağustos 2015
Tarih : 09 Temmuz 2015 - Perşembe

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kumpas
isim Fransızca compas
1. isim Dizicilerin harfleri satır durumuna getirirken içine yerleştirdikleri ayarlanabilir demir yuva
2. Sanayide kalınlık ve incelikleri ölçmede kullanılan ölçüm aleti
3. Hile, düzen

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
entoksikasyon    Fr. intoxication

Zehirleme

Bundan sonra demek ki, entoksikasyon yerine, zehirleme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bazı durumlarda Batı kökenli kelimeler özgün biçimleri ile ya­zılırlar:
1. Bilim, sanat ve uzmanlık dallarında kullanılan bazı terimler:
andante (müzik), cuprum (kimya), deseptyl (eczacılık), quercus, terminus technicus (teknik terim) vb.

Günün atasözü/deyimi:
Helalzade barıştırır, haramzade karıştırır.
Sütü bozuk kişi, iki kimsenin arasını açar, anlaşmalarına engel olur; soylu kişi ise arabuluculuk yapar, anlaşmalarına yardım eder. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
arıglamak iğdiş etmek; bir şey içinden iyisini seçmek ve toplamak· I, 303
arıglık temizlik· I, 149
arık ırmak, ark, germeç, kaş, kanal, I, 7, 65, 302, 375. 382; II, 10, 59, 135. 333, 347;III, 182,299.

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Eliğ tutgınça ot tut (II. 292)
Yabancıyı tutacağına ateş tut.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-kazan-1438711608.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[cücül (II)] Kısa boylu, cüce.
Mürüs *Erbaa -Tokat

cücen (II) Kısa boylu, cüce.
Karaözü *Gemerek -Sivas

cücül (I) Yenilen bir türlü mantar.
Zile *Mesudiye -Ordu

[cücele] Yenilen bir türlü mantar.
Mürüs *Erbaa -Tokat

[cücüle mantarı] Yenilen bir türlü mantar.
-Sinop

cücül (II) [-> cücen (II)]
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 04 Ağustos 2015
Tarih : 10 Temmuz 2015 - Cuma

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
alkış isim
Bir şeyin beğenildiğini, onaylandığını anlatmak için el çırpma, alkışlama, kargış karşıtı

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
ünite    Fr. unité

1. Birlik, birleşmiş olma durumu.
2. Bir kümenin her elemanı veya bir çokluğu oluşturan varlıkların her biri, birim.

Bundan sonra demek ki, ünite yerine, birlik ve/veya birim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bazı durumlarda Batı kökenli kelimeler özgün biçimleri ile ya­zılırlar:
2. Latin yazı sistemini kullanan dillerden alınma deyim ve sözler:
Veni, vidi, vici (Geldim, gördüm, yendim.); conditio sine qua non (Olmazsa olmaz.); eppur si muove (Dünya her şeye rağmen dönüyor.); to be or not to be (olmak veya olmamak); l’art pour l’art (Sanat sanat içindir.); l’Etat c’est moi (Devlet benim.); traduttore traditore (Çevirmen haindir.); persona non grata (istenmeyen kişi) vb.

Günün atasözü/deyimi:
Hekimden sorma, çekenden sor.
Bir sıkıntının acısını ancak onu çeken bilir. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
arık zayıf, cılız· I, 66
arıklanmak (su) akarak ark yapmak, su yerde kendine ırmaklar glbi yol ve hendek açmak· I, 294
árıklıg nehirli, ırmaklı.I, 147

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
El kalır (kaldı) toru kalmas (III. 221) (II. 25)
Yurt gider, töre kalır.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-konak-1438714443.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[çıngıllı (II)] Süslü.
Sücüllü *Yalvaç -Isparta
Çeltek *Yeşilova -Burdur
Danışman *Fatsa -Ordu
Engiz *Bafra -Samsun

cıngıllı (I) Süslü.
*Eşme ve köyleri -Uşak
*Eğridir ve köyleri, *Yalvaç -Isparta
Akçaköy *Yeşilova -Burdur
Yukarıseyit *Çal -Denizli
*Refahiye -Erzincan
-Gümüşhane
*Göksun -Maraş
Hisarcık *Yayladağı -Hatay
*Kangal ve köyleri -Sivas
-Yozgat
*Pınarbaşı -Kayseri
-Niğde
-Adana

[çıngıllı (IV)] Oynak, şımarık (kadın hk.).
*Maçka -Trabzon

cıngıllı (II) Oynak, şımarık (kadın hk.).
Bademli *Dinar -Afyon
Hisarköy *Sarayköy -Denizli

[çıngıllı (III)] Küçük kazan
*Emirdağ -Afyon

cıngıllı (III) Küçük kazan.
Kızılköy *Dinar, *Emirdağ -Afyon

çıngıllı (I) Çaylak.
Bahçeli *Bor -Niğde
*Fethiye ve köyleri -Muğla

[çıngaylı] Çaylak.
Bahçeli *Bor -Niğde

çıngıllı (II) [-> cıngıllı (I)]

çıngıllı (III) [-> cıngıllı (III)]

çıngıllı (IV) [-> cıngıllı (II)]

çıngıllı (V) Saçaklı, parçalı.
*Karaman -Konya

çıngıllı (VI) Nazlı: Emme çıngıllısın ha.
-Denizli

çıngıllı (VII) Dalları sık ağaç: İncir ağaçları çok çıngıllı kesmeli.
Eymir *Bozdoğan -Aydın

çıngıllı (VIII) Demirden, bakırdan, gümüşten yapılmış süs eşyası.
*Merzifon ve köyleri -Amasya
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 05 Ağustos 2015
Tarih : 11 Temmuz 2015 - Cumartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
müsterih
sıfat Arapça
Bütün kaygılardan kurtulup gönlü rahata kavuşan, içi rahat olan.

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
ümanizma    Fr. humanisme

İnsancılık, hümanizm:
"Hala ümamizma deyince Latince, Yunanca öğretiminden bahseden miyop aydınlarımız bir parça gözlerini açsınlar." -Cemil Meriç, Jurnal, 149.

Bundan sonra demek ki, ümanizma yerine, insancılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Arapçadan dilimize giren ve özgün biçimlerinde sonunda ikiz ünsüz bulunan kelimeler Türkçede tek ünsüzle kullanılır. Bu kelimeler ünlüyle başlayan ek veya yardımcı fiille kullanıldıklarında sondaki ünsüz ikizleşir:
hak (hakkı), his (hissi), ret (reddi), şer (şerri), tıp (tıbbı), zam (zammı), zan (zannı); af (affetmek), his (hissetmek) vb.

Günün atasözü/deyimi:
Yarım hekim candan eder, yarım hoca dinden eder.
Bir iş, uzmanına değil de o işten anlamayana yaptırılırsa istenilen değil, ters bir sonuç elde edilir. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
arılamak aralamak, I, 308 bkz> aralamak
arılmak yerinmek, kaygılanmak; kendine kızılmak. 11. 123 bkz> irilmek § sarılmak
arılmak kızmak, darılmak·II, 123

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Emgek eginde kalmas (I. 110)
Sıkıntı ebedîyen sırtda kalmaz.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-tarla-1438764244.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
soku (I) 1.Tahıl dövmeye yarayan büyük taş dibek.
-Afyon
Balçova -İzmir
*Lapseki -Çanakkale
-Bolu
*Akyazı çevresi -Sakarya
Furtul *Devrek, Yedigelli, Karamusa *Ereğli -Zonguldak
-Çorum ilçe ve köyleri
*Kavak ve köyleri, Ahmetsaray *Lâdik -Samsun
-Sinop
-Amasya
*Zile, *Karkıncık, *Artova, Ficek *Reşadiye -Tokat
*Hozat -Tunceli
-Elâzığ
*Elbistan-Maraş
Kızılin *Kilis -Gaziantep
Büyük Çaylı *Dörtyol -Hatay
Cancin *Zara, Yukarı Kale *Koyulhisar -Sivas
*Sorgun, *Boğazlıyan -Yozgat
Köşker -Kırşehir
Dağhalil *Kızılcahamam, Faraşlı *Kalecik -Ankara
*Mucur -Kırşehir
Afşar köyleri *Pınarbaşı, Akçakaya *Erkilet -Kayseri
*Bor -Niğde
-Nevşehir
Aziziye *Ereğli -Konya
Gâvurdağı *Osmaniye, *Pozantı -Adana
-Edirne
Kerkük

[sohu] Tahıl dövmeye yarayan büyük taş dibek
-Amasya ve çevresi
Çilehane *Reşadiye -Tokat
-Çorum ve köyleri
*Afşin ve köyleri-Maraş
Reyhanlı ve Amik Ovası Türkmenleri *Reyhanlı -Hatay
Sarıhamzalı *Sorgun -Yozgat
-Sivas ve çevresi
-Ankara
-Niğde

[sokkı] Tahıl dövmeye yarayan büyük taş dibek
-Erzincan

[sokku] Tahıl dövmeye yarayan büyük taş dibek
-Erzincan
*Ağın -Elâzığ
-Kayseri

[soko (II)] Tahıl dövmeye yarayan büyük taş dibek
-Tokat
*Aksaray -Niğde

soku (I) 2.Dibekte, havanda dövme işini yapan tokmak.
*Eğridir köyleri -Isparta
Başpınar *Tefenni, Güney, Salda *Yeşilova -Burdur
Yukarı Seyit *Çal, Çöplü *Çivril, *Sarayköy, Sofular -Denizli
Eymir *Bozdoğan -Aydın
Bergaz *Ezine -Çanakkale
*Kandıra -Kocaeli
-Malatya
*Balâ -Ankara
*Kaş, *Alanya -Antalya

soku (II) Kısa boyunlu (kimse).
*Kurşunlu -Çankırı

soku (III) Kapı sürgüsü.
-Urfa
*Antakya -Hatay

soku (I) 1. Tahıl dövmeye yarayan taş dibek.
Karamanlı *Tefenni Burdur
Kırşehir ve çevresi
Haymana Kayseri

[sohu] Tahıl dövmeye yarayan taş dibek.
Hayati *Erbaa Tokat
*Bünyan Kayseri
*Bor Niğde

soku (I) 2. Havanda ya da dibekte tahıl dövmekte kullanılan tokmak.
Karamanlı *Tefenni Burdur
*Güdül Ankara

[solgu] Havanda ya da dibekte tahıl dövmekte kullanılan tokmak
Gezende *Gülnar, Namrun *Tarsus, Tahanlı *Mersin İçel

[solku] Havanda ya da dibekte tahıl dövmekte kullanılan tokmak
Teniste *Anamur İçel

soku (II) Kuyruksokumundaki kemik.
Karamanlı *Tefenni Burdur

sôku (III) Ceket.
Şenoba *Uludere Hakkâri

soku Dut, bulgur dövülen çukur taş, büyük havan
Elazığ Yöresi

soku İçinde bulgur kuru dut vs. dövülen, büyük oyuk taş
Keban, Baskil, Ağın

soku Tahıl dövmeye yarayan taş dibek
Malatya

soku Tahıl ezmeye yarayan taş dibek
Adana, Osmaniye
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 06 Ağustos 2015
Tarih : 12 Temmuz 2015 - Pazar

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
suhulet
isim (suhu:let) eskimiş Arapça suh°let
1. isim Kolaylık
2. Yumuşaklık, naziklik
3. Uygun ortam

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
ünyon    Fr. union

Birlik, ortaklık:
"Tiyatro, sinema, bar, randevuevi, vesikalı ev, balo, salon, sosyete, ünyon…" -Ahmet Rasim, Muharrir Bu Ya, 327

Bundan sonra demek ki, ünyon yerine, birlik ve/veya ortaklık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ses yolunda bir engele çarparak çıkan seslere ünsüz denir.
Dilimizde yirmi bir ünsüz vardır:


b, c, ç, d, f, g, ğ, h, j, k, l, m, n, p, r, s, ş, t, v, y, z

Günün atasözü/deyimi:
Bir tutam ot deveye hendek atlatır.
Ufak bir para veya iyilik insana güç işler yaptırır. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
arımak temizlemek, temiz olmak, I, 19; III, 252 bkz> ar ıtmak
arınçu günah· I, 134 bkz> érinçü
arınmak temizlenmek istemek ve yunmak; iyile şmek; ot tutunmak I, 12, 201

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Emikliğ uragut kösekçi bolur (I. 153)
Emzikli kadın iştahlı olur.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-bostan-1438840183.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
cumbul (I) Çok eski elbise.
*Silifke, *Mut ve köyleri -İçel

cumbul (II) Naz, cilve.
Avşar aşireti, Pazarören *Pınarbaşı -Kayseri

cumbul Küçük üzüm salkımı
Mucur, Kırşehir ve Yöresi
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 06 Ağustos 2015
Tarih : 13 Temmuz 2015 - Pazartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hayta (I)
isim, tarih (ha'yta)
1. isim, tarih Osmanlıların ilk dönemlerinde eyalet askerlerinin uç boylarında görevli sınıflarından biri
2. sıfat Başıboş, bir baltaya sap olamamış, apaş, serseri
"Ötedeki masada birtakım hayta gençler cıvık cıvık gülüşüyor." - Y. K. Karaosmanoğlu
Hayta (II)
özel, isim (ha'yta)
1. özel, isim Toroslarda yaşayan bir Yörük aşireti

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
teorem    Fr. théorème

1. Kanıtlanabilen bilimsel önerme:
"Teoremleri yorulmadan ispat edebiliyorum." -Ziya Gökalp, Terbiyenin Sosyal ve Kültürel Temelleri, 7;
2. Mantıksal usa vurma ile kanıtlanan önermenin veya özelliğin bildirimi:
"Etiketleri yırtılmış mavi kaplı harita defterleri ve birbirlerine hayasızca zincirlenen teoremler." -Attila İlhan, Kurtlar Sofrası, 358.

Bundan sonra demek ki, teorem yerine, bilimsel öneri sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ses tellerinin titreşmesiyle oluşan ünsüzlere yumuşak (ötümlü, tonlu) ün­süzler adı verilir:
b, c, d, g, ğ, j, l, m, n, r, v, y, z

Günün atasözü/deyimi:
Ahmak gelin yengeyi halayığı sanır.
Ahmak kimse kendisini koruyup gözeten kişiye hizmetine verilmiş biri gözüyle bakar ve saygısız davranışlarıyla onun gönlünü kırarak hizmetinden yoksun kalır. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
arış eriş, dokumanın tezgâha sarılmış olan ve uzunluğuna dikine bulunan telleri, I, 61
arış arkag eriş argaç, dokumanın yanlamasına atılan ipleri.I, 61
arışmak aldatmak, birbirinì aldatmak· I, 182
arışmak eriş argaç· I, 61

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Endik uma eblikni agırlar (I. 105)
Şaşkın konuk ev sâhibini ağırlar.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-dag-1438866398.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
eşelek (I) 1. Ceviz içinin ortasında bulunan ve içi ikiye ayıran sert madde.
-Bolu
Aliköy *Çaycuma -Zonguldak
-Çankırı
Çıkrık *Mecitözü -Çorum
Gürsökü *Ayancık -Sinop
*Ahlat -Bitlis
-Sivas

[eşşek (I) -1] Ceviz içinin ortasında bulunan ve içi ikiye ayıran sert madde.
*Eğridir ve köyleri -Isparta
-Gaziantep
*Bor -Niğde
*Ermenek -Konya

eşelek (I) 2. Elma, armut gibi meyvelerin yenildikten sonra kalan çekirdekli kısmı.
*Düzce, -Bolu
*Safranbolu -Zonguldak
Peşman *Daday, Karabüzey *Araç -Kastamonu
*Kurşunlu, Saray -Çankırı
*Sungurlu, *İskilip, -Çorum
*Merzifon ve köyleri -Amasya
*Zile, -Tokat
*Ahlat -Bitlis
-Sivas
-Yozgat
Çayırlı *Haymana, Sobran *Nallıhan -Ankara

eşelek (I) 3. Mısır koçanı.
-Yozgat
Ağaeli *Kalecik -Ankara

eşelek (I) 4. Meyve.
Beydili *Nallıhan -Ankara
-Adana

eşelek (I) 5. Olgunlaşmamış meyve.
*Refahiye -Erzincan

eşelek (I) 6. Meyve çürüğü.
Hamzabey *İnegöl -Bursa
-Bolu
*Boyabat -Sinop
-Tokat
Hacıilyas *Koyulhisar -Sivas

eşelek (II) Tavukların eşelendiği yer.
*Gelibolu -Çanakkale

eşelek (III) Sinir: Eşeleklerimi ayağa kaldırdın.
-Bolu

eşelek (IV) Şişman kadınlara verilen isim.
Uzunmusa -Ordu

eşelek Elma, armut gibi meyvelerin yenildikten sonra kalan çekirdekli orta kısım
Malatya

eşelek Meyve artığı
Ordu İli ve Yöresi
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 07 Ağustos 2015
Tarih : 14 Temmuz 2015 - Salı

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
curcuna isim
1. isim Gürültülü, karışık durum
"Adnan yatağına uzanmış, dün geceki curcunayı düşünüyordu." - M. C. Kuntay
2. Alaturka müzikte hızlı bir usul
"Sonra bir curcuna havası söyledi ve üç yabancı da dâhil olduğu hâlde salondakilerin hepsini oynattı." - P. Safa

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
taşeron    Fr. tâcheron

1. Büyük bir işin bir bölümünü yapmayı asıl müteahhitten kendi üzerine alan ikinci müteahhit:
"İşçiler, ustalar, taşeronlar, herkes hayran ona…" -Orhan Pamuk, Cevdet Bey ve Oğulları, 283; § "Sırp asıllı olmayan her taşeron veya müteahhit gibi, bir gün sıranın kendisine de geleceğini biliyordu." -Ayşe Kulin, Sevdalinka, 55; § "Memur onu hemen unutmuştu; karşısındaki taşeron kılıklı adamı paylıyordu." -Oğuz Atay, Tutunamayanlar, 103.
2. mecaz Kendi adına değil, aracı olarak çalışan:
"Harun gibi, yeni düzenin, hatta daha da yeni düzenlerin adamları taşeronları." -İnci Aral, Safran Sarı, 213.

Bundan sonra demek ki, taşeron yerine, alt yüklenici ve/veya aracı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ses telleri titreşmeden oluşan ünsüzlere sert (ötümsüz, tonsuz) ünsüzler denir:
ç, f, h, k, p, s, ş, t

Günün atasözü/deyimi:
İyiliğe iyilik olsaydı, koca öküze bıçak olmazdı.
Nasıl öküz, ömrü boyunca hizmet ederek sahibine kazanç sağladığı hâlde ihtiyarlayınca sahibi tarafından kesiliyorsa bu dünyada her zaman iyiliğe karşı iyilik görülmez. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
arıtası arıtacak· II, 322 § tarıg arıtası yér; buğday arıtacak yer· II, 322 § tarıg arıtası neñ; buğday arıtacak nesne· II, 322 § tarıg arıtası ogur; buğday arıtacak zaman· II, 322
arıtgan her zaman temizleyen, ayıklayan· I, 154
arıtgu arıtacak II, 321, 322§tarıg arutgu yér; buğday arıtacak yer·II, 321 § tarıg arutgu neñ; buğday arıtacak nesne, II, 322 § tarıg arutgu ogur; buğday arıtacak zaman· II, 321

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Erdem başı tıl (I. 107) (1. 336)
Faziletin başı dildir.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-cayir-1438936235.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[harpuşta -1] Evlerin önünde asmaların yayılması için yapılan çardak.
Karahisar *İncesu -Kayseri
*Ermenek -Konya

harpışda Evlerin önünde asmaların yayılması için yapılan çardak.
*Ermenek -Konya

harpuşta 1. [-> harpışda]

harpuşta 2. Evlerin önüne yapılan tahta saçak.
*Alanya -Antalya

harpuşta 3. Yeni yapılan duvarların üzerine konulan büyük kerpiç.
-Konya

harpuşta Bağlak
Ordu İli ve Yöresi

[harpıçtı] Evlerin önüne yapılan tahta saçak.
*Sandıklı -Konya

[harpuçtı] Evlerin önüne yapılan tahta saçak.
*Sandıklı -Konya
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 07 Ağustos 2015
Tarih : 15 Temmuz 2015 - Çarşamba

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kardelen isim, bitki bilimi
Nergisgillerden, baharda çok erken çiçek açan ve eczacılıkta kullanılan soğanlı bir bitki (Galanthus nivalis)

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
teokrasi    Fr. théocratie

Siyasi iktidarın, Allah'ın temsilcileri olduklarına inanılan din adamlarının elinde bulunduğu toplumsal, siyasi düzen, din erki:
"Halbuki amelî tecrübeler gösterdi ki islâm ittihadı bir taraftan teokrasi ve klerikalizm gibi irticaî cereyanları doğurduğundan, diğer cihetten de islâm âleminde milliyet mefkûrelerinin ve millî vicdanların uyanmasına aleyhtar bulunduğundan Müslüman kavimlerin terakkisine mâni olduğu gibi, istiklâline de hâildir." -Ziya Gökalp, Türkçülüğün Esasları, 71.

Bundan sonra demek ki, teokrasi yerine, din erki sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kökeni Türkçe olan kelimelerin so­nunda b, c, d, g ünsüzleri bulunmaz. Ancak anlam farkını belirtmek üzere ad, od, sac gibi birkaç kelimenin yazılışında bu kurala uyulmaz:
ad (isim), at (binek hayvanı); od (ateş), ot (bitki); sac (yassı demir), saç (kıl).

Günün atasözü/deyimi:
Tarlada izi olmayanın harmanda sözü (yüzü) olmaz.
Kendini işe vermeyenden, bir iş üretmeyenden hayır gelmez.(Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
arıtışmak temizlemekte yardım ve yarış etmek· II, 322
arıtmak temizlemek, I, 19, 208 bkz> arımak
arıtmak taşağı çıkarmak, Iğdi; etmek; çocuğu sünnet etmek; erkekleşmek·I, 208 bkz> eredmek, eretmek

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Erdemsiz kut çertilür (II. 229)
Faziletsizden uğur, kut kaybolur

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-dere-1438940051.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[çöten (III)] Pınar veya damdan su akıtan ağaç veya teneke oluk.
-Ankara ve köyleri.

çörten (I) 1. Pınar veya damdan su akıtan ağaç veya teneke oluk.
Bademli, *Emirdağ -Afyon
-Aydın
-İzmir
-Manisa
-Bursa
Tokat, Bozan *Sivrihisar ve köyleri -Eskişehir
*Küre -Kastamonu
-Çankırı ve ilçeleri
-Çorum ilçe ve köyleri
*Kavak -Samsun
*Ezine -Amasya
*Mahmudiye -Giresun
-Urfa
*Kilis -Gaziantep
Arçan -Maraş
*Şarkışla ve köyleri, *Gemerek -Sivas
*Boğazlayan, *Akdağmadeni -Yozgat
-Ankara ilçe ve köyleri
Cemele -Kırşehir
-Kayseri ve ilçeleri
-Nevşehir
Bahçeli *Bor, Kavas *Aksaray, Uluağaç, -Niğde
*Ereğli, *Ilgın, *Beyşehir -Konya
Çakallı, Çandırlar, Mustafabeyli *Mersin, *Tarsus -İçel
-Edirne

çöten (I) Balık avlamak için kullanılan sepet.
Çivriz *Develi -Giresun

çöten (II) 1. Mısır koçanlarını kışın saklamak için daire şeklinde dallardan yapılmış kulübe.
Yaman *Mudanya -Bursa
*Görele -Giresun ve köyleri
*Torul -Gümüşhane

çöten (II) 2. İnce daldan örülmüş civciv kümesi.
-Giresun

çöten (II) 3. Ağıl.
*Bulancak -Giresun

çöten (III) [-> çörten (I) -1]
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 08 Ağustos 2015
Tarih : 16 Temmuz 2015 - Perşembe

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çetele isim Rumca
1. isim Çizilerek veya oyularak açılan kertik
2. Ekmekçi, sütçü vb. esnafın, uzunlamasına ikiye bölüp üzerine kertikler çenterek hesap tuttukları ağaç dalı

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
obskürantizm    Fr. obscurantisme

Bilginin halk arasında yayılmasına karşı olma, aydınlık düşmanlığı:
"Obskürantizm devi, kocayıp dermansızlaşınca surların arkasında bekleyen bir tefekkür, karanlık ve çamurlu bir sel gibi sökün etmiş." -Cemil Meriç, Kırk Ambar, Cilt 2, 294.

Bundan sonra demek ki, obskürantizm yerine, aydınlık düşmanlığı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dilimizdeki hac, şad, yâd gibi birkaç örnek dışında, alıntı ke­limelerin özgün biçimlerinin sonlarında bulunan yumuşak ünsüzler sertleşir:
kitap (<kitab), sebep (<sebeb); bant (<band), bent (<bend), cilt (<cild), etüt (<etüd), metot (<metod), standart (<standard); ahenk (<aheng), hevenk (<aveng), renk (<reng) vb. Bu gibi alıntılar ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında kelime sonlarındaki sert ünsüzler yumuşar: kitap / kitabı, sebep / sebebi; bant / bandı, bent / bendi, cilt / cildi, etüt / etüdü, metot / metodu, standart / standardı; ahenk / ahengi, hevenk / hevengi, renk / rengi vb.

Günün atasözü/deyimi:
Elinle ver, ayağınla ara.
Ödünç aldığı şeyi geri vermeyi geciktiren veya vermeyenler için söylenen bir söz. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
arı yagı bal,I, 87;III, 156 bkz> bal
arju çakal· I, 127 bkz> arzu
arjulayu çakal gibi·I, 127;III, 401

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Erge muñ tegir, tag señiriñe yel tegir (III. 360)
Kişiye keder değer, dağ doruğuna rüzgâr değer.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-irmak-1439019488.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
hödük 1. Korkak.
Yukarıdinek *Şarkikaraağaç, Körküler *Yalvaç -Isparta
Salur *Bandırma -Balıkesir
Tokat -Eskişehir
*Akyazı -Sakarya
-Kastamonu
-Çorum
*Merzifon ve köyleri -Amasya
*Zile -Tokat
*Mesudiye -Giresun
Çepni *Gemerek -Sivas
*Kelkit -Gümüşhane
*Boğazbyan -Yozgat
Kıbrıs -Ankara
Yeniköy -Kayseri
-Niğde
*Beyşehir, *Ermenek -Konya
Boynuyoğun -Adana
*Tarsus -İçel
*Saray -Tekirdağ

[hödek] Korkak.
Kızılviran *İncesu -Kayseri
-Nevşehir
*Seydişehir, Adiller *Ermenek -Konya

[hödelek -1] Korkak.
*Mudanya -Bursa

hödük 2. Ürkek, çekingen.
Kemerhisar -Niğde
*Ermenek, *Karaman, -Konya
malya *Mut -İçel

hödük 3. Uyuşuk, beceriksiz (kimse).
İğneciler *Mudurnu -Bolu

hödük 4. Acemi, toy.
*Çal -Denizli
Dudaş *Söğüt -Bilecik
Dadam -Bolu
Öşek *Boyabat -Sinop

hödük 5. Kısa boylu, göbekli (kimse).
*Acıpayam ve köyleri -Denizli

hödük 6. Aceleci (kimse).
Danışman *Fatsa -Ordu

hödük 7. Şüpheli.
*Gelendost -Isparta
-Ankara

hödük 8. Kabadayı (kimse).
Dişlik *Kangal -Sivas

hödük 9. Tuhaf, acayip şey.
Şekeroba-Maraş.
Doğanbey ve köyleri -Konya
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 08 Ağustos 2015
Tarih : 17 Temmuz 2015 - Cuma

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
himaye isim (hima:ye) Arapça §im¥ye
1. isim Koruma, gözetme, esirgeme, koruyuculuk, gözetim
"Henüz ana himayesine ne kadar muhtaç olduğunu görüyorum." - Y. Z. Ortaç
2. Kayırma, elinden tutma

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
parapsikoloji    Fr. parapsychologie

Doğaüstü olayları araştıran, telepati, gaipten haber alma, duyu dışı algılama vb. olayları inceleyen bilim dalı

Bundan sonra demek ki, parapsikoloji yerine, duyu dışı algılama sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bazı alıntı kelimelerde yumuşama olmaz:
ahlak / ahlakın, cumhuriyet / cumhuriyete, evrak / evrakı, hukuk / hukuku, ittifak / ittifaka, sepet / sepeti, tank / tankı vb.

Günün atasözü/deyimi:
Aklının ayarını bozmak.
Doğru düşünemez, davranamaz duruma gelmek(Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
ark pislik·I, 42 § temilr arkı; demir boku·I, 42
arka   arka, sırt; sıkıntılı anlarda yardım eden kişi, yardımcı.I, 123, 128, 139
arkaçak ağıza ilâç akıtmak içln kullanılan içi delik bir aygıt, akıtınaç.I, 144

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Erik erini yaglıg, ermegü başı kanlıg (I. 70)
Yürekli kişi yağlı, tembelin başı kanlı olur.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-tipi-1439021911.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[zavar (III)] Tazı
Eymir *Bozdoğan -Aydın
Aliköy *Çaycuma -Zonguldak

zavar (I) 1. Hayvanlara yedirilmek için hazırlanan tahıl kırması.
Allahdeyan *Salihli -Manisa
Satılmış -Eskişehir
Bahattin *İskilip, Ovasaray -Çorum
*Ağın, -Elâzığ
-Malatya
*Nizip -Gaziantep
Reyhanlı ve Amik ovası Türkmenleri -Hatay
-Sivas ilçe ve köyleri
*Sorgun, Bektaşlı -Yozgat
*Keskin, Büyük Afşar -Ankara
*Avanos, -Nevşehir
Afşar köyleri *Pınarbaşı, *İncesu -Kayseri
Bahçeli *Bor -Niğde
*Ereğli, *Karaman -Konya
*Kadirli -Adana
*Erdemli, civanyaylağı *Mersin, *Tarsus -İçel

[zaval (II)] Hayvanlara yedirilmek için hazırlanan tahıl kırması.
*Arapkir -Malatya

[zavır (I)] Hayvanlara yedirilmek için hazırlanan tahıl kırması.
*Kurşunlu -Çankırı
Faraşlı *Kalecik -Ankara
Mut ve köyleri -İçel

[zevar] Hayvanlara yedirilmek için hazırlanan tahıl kırması.
*Çumra -Konya

zavar (I) 2. İri öğütülmüş un.
Bozhüyük, -Maraş
Kızılhisar, -Gaziantep
Misis -Adana

zavar (II) Boş laf.
*Bolvadin, *Emirdağ -Afyon
*Alaşehir -Manisa

zavar (III) [-> zağar (I) -3]

zavar Hayvanlara yedirilen tahıl kırması vb. yem.
Küçük İsa *Zile Tokat
*Bünyan Kayseri

[zavır (I)] Hayvanlara yedirilen tahıl kırması vb. yem
Uzuncaburç *Silifke
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 08 Ağustos 2015
Tarih : 18 Temmuz 2015 - Cumartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
muhayyer sıfat eskimiş Arapça
1. sıfat Sağlamlığı ve kullanılabilirliği açısından önerilen, beğenilmediğinde geri verilebilecek olan (eşya vb.)
2. isim, müzik Türk müziğinde bir makam

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
paratoner    Fr. paratonnerre

Yıldırımsavar:
"… şüphe yok ki, bir paratoner ve emniyet subapı vazifesini görmek, benliğimizi korumak içindir." -Refik Halid Karay, Sürgün, 147;
"Bir nevî paratoner, bir nevî cins isimdir." -Cemil Meriç, Jurnal 2, 307.

Bundan sonra demek ki, paratoner yerine, yıldırımsavar sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Çok heceli kelimeler ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında sonlarında bulunan p, ç, t, k ünsüzleri yumuşayarak b, c, d, ğ’ye dönü­şür:
kelep / kelebi; ağaç / ağacı, kazanç / kazancı; geçit / geçidi, kanat / kanadı; başak / başağı, bıçak / bıçağı vb. Ancak birden fazla heceli olduğu hâlde sonlarındaki ünsüzleri yumuşamayan kelimeler de vardır: anıt / anıtı, bulut / bulutu, kanıt / kanıtı, ölçüt / ölçütü vb.

Günün atasözü/deyimi:
Çulu düzmek (düzeltmek) (Deyim)
 1) Giyimi kuşamı yenilemek:
“Muharrem, çulu epey düzmüş vaziyetteydi.” -S. F. Abasıyanık.
 2) Maddi durumu iyileşmek:
“Aranızdan ayrılalı bir ay var mı? Belki yok bile. Çulu derhâl düzelttim.” -R. N. Güntekin.

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
arkag argaç; bez, halı, kilim gibi şeyler dokunurken enlemesine at ılan ip veya iplik,I, 118
arkalanmak arka (yani yardımcı) sahibi olmak; bir şeye sırtını vermek, dayanmak· I, 297

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Erkeç eti em bolur, eçkü eti yel bolur (I. 95)
Teke eti ilâç olur, keçi eti yel olur.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-tufan-1439065215.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[kıtmir] Uyuz, sürekli kaşınan
Yozgat

kırtmıl Uyuz, sürekli kaşınan: Kırtmıl bir iti var.
Afşar, Pazarören *Pınarbaşı Kayseri

[-> kırtmıl] kıtmir Cimri; pinti; çok tamahkâr kimse
Erzurum
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 08 Ağustos 2015
Tarih : 19 Temmuz 2015 - Pazar

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sarih sıfat (sari:hi) Arapça
sıfat Açık, kolay anlaşılır, belli, belirgin, belgin
"Bu hıyanetin müşterek müteşebbislerine karşı, alınması lazım gelen vaziyet sarihtir." - Atatürk

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
sistematik    Fr. systématique

Dizgeli, sistemli:
Bundan sonra demek ki, sistematik yerine, dizgeli sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tek heceli kelimelerin sonunda bulunan p, ç, t, k ünsüzleri ise iki ünlü arasında korunur:
ak / akı, at / atı, bük / bükü, ek / eki, et / eti, göç / göçü, ip / ipi, kaç / kaçıncı, kök / kökü, ok / oku, ot / otu, saç / saçı, sap / sapı, suç / suçu, süt / sütü vb. Buna karşılık tek heceli olduğu hâlde sonlarındaki ünsüzleri yumuşayan kelimeler de vardır: but / budu, dip / dibi, gök / göğü, kap / kabı, kurt / kurdu, uç / ucu, yurt / yurdu vb.

Günün atasözü/deyimi:
Aklına geleni işleme, her ağacı taşlama.
Sonunu düşünmeksizin aklına eseni yapan, herkese sataşan kimse bu davranışının büyük zararlarını görür. [/b] (Atasözü)


Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
arkamak yoklamak, arayıp taramak, I, 283, 284
arkar boynuzundan bı;ak yapılan dişi dağ keçisi· I, 117, 214, 421
arkaşmak yük yüklemekte yardım etmek;arka arkaya gelmek (çıkmak)· I, 237, 395

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Ermegüğe bulıt yük bolur (I. 138)
Tembele bulut yük olur.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-yagmur-1439066141.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
paytak (I) Peltek, kekeme.
*Mudanya -Bursa

paytak (II) 1. Düztaban.
*Mudanya -Bursa

paytak (II) 2. Eğri bacaklı (insan ya da hayvan).
Dağal *Çal -Denizli
*Merzifon -Amasya
Harşit *Torul -Gümüşhane
*Bor -Niğde

paytak (II) 3. Eğri bacaklı insanın yürüyüşü için.
*Bozdoğan -Aydın
-Manisa ve çevresi
*Düzce -Bolu
*Merzifon -Amasya
*Bor -Niğde

paytak (II) 4. Yamuk, eğri.
*Keçiborlu -Isparta

paytak (III) Ördek yavrusu.
*Ayaş -Ankara

paytak (IV) Çok çiğnenmiş, gezilmiş, basılmış toprak : Bu yer paytak olmuş.
Çavdarlı *Şavşat -Artvin
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Ağustos 2015
Tarih : 20 Temmuz 2015 - Pazartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
müstear sıfat eskimiş Arapça
1. sıfat Takma
"Müstear adların hakikilerini saymaya başladı." - O. C. Kaygılı
2. isim, müzik Klasik Türk müziğinde bir makam

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
sekreter    Fr. secrétaire

Özel veya kamu kuruluşlarında haberleşmeyi sağlayan, yazışma yapabilen görevli, yazman, kâtip

Bundan sonra demek ki, sekreter yerine, yazman sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Türkçede a, e ünlüleri ile biten fiillerin şimdiki zaman çekiminde, söyleyişte de yazımda da a ünlüsü ı, u; e ünlüsü i, ü olur:
başlıyor (<başla-yor), oynuyor (<oyna-yor), doymuyor (<doyma-yor), izliyor (<izle-yor), diyor (<de-yor), gelmiyor (<gelme-yor), gözlüyor (<gözle-yor) vb.

Günün atasözü/deyimi:
Ağlama ölü için, ağla deli için.
Yakınlarından biri ölenin acısı zamanla küllenir ancak bir yakını deli olanın acısı hiçbir zaman dinmez. [/b] (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
arkın gelecek yıl, öbür yıl, I, 89 bkz> arkun
arkın izi gelecek yıl, öbür yıl I, 89
arkış kervan; yurdundan uzak dü;mü; olan birine gönderilen kimse, elçi, haberci, mektup·I,97

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Ermegüğe eşik art bolur (I. 42)
Tembele eşik dağ geçidi olur.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-gokturk-tepe-1439109291.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
pişi 1. Mayalı hamuru kızgın yağa kaşıkla döküp kızartarak yapılan bir çeşit yiyecek.
-Burdur
Kızılyer, Honaz -Denizli
Aliağa *Menemen, *Bergama, *Tire -İzmir
Ağlı *Küre -Kastamonu
-Çorum
Mardar -Samsun
-Amasya
*Alucra -Giresun
*Koyulhisar, *Şarkışla -Sivas
-Ankara

pişi 2. Mayalı hamurdan yapılan lokma.
Afyon
-Burdur
-İzmir ve çevresi
-Manisa ve çevresi
Yeniköy -Balıkesir

pişi 3. Yağda kızartılmış peynirli börek.
-Manisa

pişi 4. Gözleme.
Zemme -Kütahya
-Kars
-Erzurum
*Suşehri -Sivas

pişi 5. Yağda kızartılmış ekmek.
Başpınar *Tefenni -Burdur
*Buldan -Denizli
*Ardanuç çevresi -Artvin
-Kars
Hacıilyas *Koyulhisar -Sivas

pişi 6. Unu pekmezle yoğurup, zeytinyağda kızartarak yapılan bir çeşit tatlı.
Bozdoğan -Aydın
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Ağustos 2015
Tarih : 21 Temmuz 2015 - Salı

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çalkantı isim
1. isim Deniz ve gölde dalgalanma
2. Çalkanmış şey
3. Kalbur yardımıyla ayrılan çer çöp
4. Coşku
5. Kargaşa ve bunalımın yol açtığı düzensiz, karışık, sıkıntılı durum

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
sektör    Fr. secteur

Bölüm, kol, dal, kesim:

Bundan sonra demek ki, sektör yerine, bölüm, kol, dal, kesim sözcüklerinden birisini kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birden çok heceli ve a, e ünlüleri ile biten fiiller, ünlüyle başlayan ek aldıklarında bu fiillerdeki a, e ünlülerinde söyleyişte yaygın bir daralma (ı ve i’ye dönme) eğilimi görülür. Ancak söyleyişteki ı, i ünlüleri yazıya geçirilmez:
başlayan, yaşayacak, atlayarak, saklayalı, atmayalım; gelmeyen, izlemeyecek, gitmeyerek, gizleyeli, besleyelim vb.

Günün atasözü/deyimi:
Ağustosta gölge kovan zemheride karnın ovar.
Elinde fırsat varken geleceğini sağlamaya gayret göstermeyip eğlenceye, keyfe dalan kimse sonunda aç kalır ve perişan olur.[/b] (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
arkış büyü, afsun·I, 249 bkz> arvaş, arvış
arkuçı iki kişi arasında araç olan; evlenme zamanında dünürler arasında gelip giden kişi·I, 141
arkuk iki duvar veya iki direk aras ına çapraz olarak konulan ağaç· I, 109

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Erñeñe eliğ karı böz üm tikemes (I. 117)
Ergene elli karış bezden iç donu dikilmez.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-cayir-1439110280.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
zıvana (I) Direk başlarında bırakılan çıkıntı.
Aliköy *Çaycuma -Zonguldak

zıvana (II) Testere biçiminde açılır kapanır bağ bıçağı.
Hamitabat *Lüleburgaz -Kırklareli

zıvana (III) Sınır.
Kahngaz *Çameli -Denizli

zıvana (IV) Zırdeli.
*Sorgun -Yozgat
Hamurcu *İncesu -Kayseri
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Ağustos 2015
Tarih : 22 Temmuz 2015 - Çarşamba

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
barınak -ğı isim
Barınılacak yer, melce

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
dirijizm    Fr. dirigisme

1. Güdümlü tutum, güdümcülük
Bundan sonra demek ki, dirijizm yerine, güdümlü tutum, güdümcülük sözcüklerinden birisini kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tek heceli olan demek ve yemek fiillerinde, söyleyişteki i ünlüsü yazıya da geçirilir:
diyen, diyerek, diyecek, diyelim, diye; yiyen, yi­yerek, yiyecek, yiyelim, yiye, yiyince, yiyip vb. Ancak deyince, deyip sözlerindeki e yazı­lışta korunur.

Günün atasözü/deyimi:
Dilden gelen elden gelse, her fukara padişah olur.
Kişi her söylediğini yapamaz, her dilediğini elde edemez. [/b] (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
arkuk aykırı· I, 109
arkuk kişi söz dinlemez, kalp, inatçı klmse· I, 109
arkuklanmak haylazlık etmek, dikbaşlılık etmek· I, 315

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Er oglı muñaymas, it oglı külermes (II. 84)
Kişi oğlu kederli kalmaz, it oğlu tökezlemez, ayağı sürçmez.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-peynir-1439111370.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
şinik Tahıl ölçeği.
Bağıllı *Eğridir, Yukarı Dinek *Şarkikaraağaç -Isparta
Çöplü *Çivril, Bekilli *Çal -Denizli
Eymir *Bozdoğan -Aydın
Çeltikçi *Orhangazi -Bursa
*Emet ve köyleri -Kütahya
*Sivrihisar -Eskişehir
İğneciler *Mudurnu, *Düzce -Bolu
*Akyazı çevresi -Sakarya
Gökmaslı *Şile -İstanbul
Peşman *Daday -Kastamonu
*Alaca -Çorum
-Sinop
*Çarşamba -Samsun
*Merzifon -Amasya
Ergan -Erzincan
-Diyarbakır
*Zara, *Koyulhisar -Sivas
-Yozgat
Bahçeli *Bor -Niğde
Sille -Konya
Civanyaylağı *Mersin -İçel
*Milas -Muğla
*Lüleburgaz -Kırıkkale
Türkgücü *Çorlu -Tokat

[şınık] Tahıl ölçeği.
*Mut ve köyleri -İçel

[şinig] Tahıl ölçeği.
-Burdur

[şinnik] Bir çeşit tahıl ölçeği.
*Antakya Hatay

şinik Bir çeşit tahıl ölçeği.
*Dinar Afyon
*Yalvaç, *Gelendost Isparta
Burdur
*Gediz Kütahya
Uluşiran *Şiran Gümüşhane
Akçalar *Seydişehir Konya

şinik Bir teneke miktarındaki tahılın dörtte biri.
Erzincan ve yöresi
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Ağustos 2015
Tarih : 23 Temmuz 2015 - Perşembe

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
münevver sıfat eskimiş Arapça munevver
1. Aydın
2. Aydınlatılmış

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
jakobenizm    Fr. jacobinisme

Tepeden inmecilik:
"Fransız jakobenizmi tipi, sürükleyici şekillere de bürünmüştür değişik ülkelerde ve değişik zamanlarda." -Cemil Meriç, Kırk Ambar, Cilt 2, 290-291.

Bundan sonra demek ki, jakobenizm yerine, tepeden inmecilik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kökeni Türkçe olan kelimelerde bugün uzun ünlü yoktur. Uzun ünlü, Arapça ve Farsçadan Türkçeye giren kelimelerde görülür:
adalet (ada:let), beraber (bera:ber), ifade (ifa:de), kaide (ka:ide), numune (numu:ne), sade (sa:de), şair (şa:ir) vb.
Ancak bu uzun ünlüler yazıda herhangi bir işaretle gösterilmez.

Günün atasözü/deyimi:
Üveye etme, özünde bulursun; geline etme, kızında bulursun.
Öz evladı bir gün öksüz kalırsa başkalarının ona kötü davranmasını istemeyen, üvey evladına kötü davranmamalıdır; kızına ileride gelin olarak gideceği yerde kötü davranılmasını istemeyen, kendi gelinine kötü davranmamalıdır. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
arkun yaban aygırıyle evcil kısraktan olan at·l, 107
arkun
gelecek yıl, öbür yıl,I, 108 bkz> arkın
arkun izi gelecek yıl, öbür yıl· I, 108 bkz> arkın izi

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Ersek erğe tegmes, ebek ebğe tegmes (I. 104)
Oynak kadın koca bulamaz, aceleci evine varamaz.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-sut-1439130958.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
çolapa 1. Beceriksiz, eli işe yakışmayan.
Pazar -Tokat
*Mesudiye ve köyleri, -Ordu ve köyleri
Akyoma -Giresun

[colpa (I)] Beceriksiz, eli işe yakışmayan.
*Çal -Denizli
-Balıkesir
-Sivas
-Niğde

[çoldurum (II)] Beceriksiz, eli işe yakışmayan.
Uluğbey *Senirkent -Isparta

[çolpa] Beceriksiz, eli işe yakışmayan.
Bahçeli *Bor -Niğde

[çolpak (I) -2] Beceriksiz, eli işe yakışmayan.
Bakacak -Balıkesir

[çolpaz -1] Beceriksiz, eli işe yakışmayan.
-Samsun
*Tirebolu -Giresun
-Trabzon

[çolpu (II)] Beceriksiz, eli işe yakışmayan.
-Kırşehir

[çona (IV)] Beceriksiz, eli işe yakışmayan.
Bahçeli *Bor -Niğde

çolapa 2. Dağınık, dikkatsiz.
*Mesudiye ve köyleri, -Ordu ve köyleri
*Silifke -İçel

çolapa 3. Sersem.
*Simav -Kütahya
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Ağustos 2015
Tarih : 24 Temmuz 2015 - Cuma

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
muharrir isim eskimiş Arapça
Yazar

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
kolonizasyon    Fr. colonisation

Sömürgeleştirme

Bundan sonra demek ki, kolonizasyon yerine, sömürgeleştirme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kısaltma; bir kelimenin, terimin veya özel adın, içerdiği harflerden biri veya birkaçı ile daha kısa olarak ifade edilmesi ve simgeleştirilmesidir.

Günün atasözü/deyimi:
Yeri göğü inletmek.
Yüksek sesle ve olanca güçle bağırmak (Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
armagan hısımlara doyumluktan verilen belek·I, 140 bkz> amuç, yarmakan
armak yorulmak, dermansız kalnıak·I, 148, 149, 172
armak aldatmak,I, 172;III, 62 bkz> armak tevmek, armak yuvmak
armak tevmek hile yapmak, aldatmak·I, 172;III, 62 bkz> armak, armak yuvmak
armak yuvmak hile yapmak, aldatmak·III, 62 bkz> armak, armak tevmek

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Er sözi bir, eyer köki üç (II. 283)
Er kişinin sözü bir, eyerin bağı üç olur.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-yag-1439136200.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
kürtük (I) 1. Kuytu yerlere toplanmış kar ya da kum yığını.
*Sivrihisar -Eskişehir
-Sinop
*Havza, -Samsun
-Amasya
*Zile -Tokat
*Akkuş, Kuz *Ünye, Danışman *Fatsa -Ordu
*Şavşat ve köyleri, Bağlıca *Ardanuç -Artvin
-Erzurum
*Ağın -Elâzığ
*Arapkir -Malatya
*Koyulhisar, Palha *Divriği -Sivas
-Yozgat
-Kırşehir
Kurugöl -Niğde
Zıvarık -Konya

[kurtuk (II)] Kuytu yerlere toplanmış kar ya da kum yığını.
*Sungurlu -Çorum
*Ağın -Elâzığ
*Mucur -Kırşehir

[kurtüm] Kuytu yerlere toplanmış kar ya da kum yığını.
Bahçeli *Bor -Niğde

[kürdük (I)] Kuytu yerlere toplanmış kar ya da kum yığını
-Trabzon
Mağara *Saimbeyli -Adana

[kürs] Kuytu yerlere toplanmış kar ya da kum yığını.
Çığrı *Dinar -Afyon
Bağıllı *Eğridir *Yalvaç, Yassıören *Senirkent -Isparta
Yukarıseyit *Çal, Bucak -Burdur
Çöplü, *Çivril, Söğüt, Honaz -Denizli
*Hadım, *Ermenek -Konya
Çandırlar, Mansurlar -Adana

[kürt (II)] Kuytu yerlere toplanmış kar ya da kum yığını.
Dudaş *Söğüt -Bilecik
Başhöyük *Kadınhanı -Konya

[kürtük (I) -1] Kuytu yerlere toplanmış kar ya da kum yığını.
İshaklı *Bolvadin -Afyon
*Bandırma -Balıkesir
Tokat, Bozan -Eskişehir
Akçakavak -Bolu
*Daday -Kastamonu
*Kurşunlu -Çankırı
*İskilip -Çorum
Çubukabat, Pazar *Kızılcahamam, Çanıllı *Ayaş -Ankara
*Bor -Niğde
*Mut ve köyleri -İçel
-Edirne
*Lüleburgaz, Çavuşköy *Babaeski -Kırklareli

[kürtül (III)] Kuytu yerlere toplanmış kar ya da kum yığını.
Arslanköy *Mersin -İçel

[kürtük (I) -1] Kuytu yerlere toplanmış kar ya da kum yığını.
İshaklı *Bolvadin -Afyon
*Bandırma -Balıkesir
Tokat, Bozan -Eskişehir
Akçakavak -Bolu
*Daday -Kastamonu
*Kurşunlu -Çankırı
*İskilip -Çorum
Çubukabat, Pazar *Kızılcahamam, Çanıllı *Ayaş -Ankara
*Bor -Niğde
*Mut ve köyleri -İçel
-Edirne
*Lüleburgaz, Çavuşköy *Babaeski -Kırklareli

kürtük (I) 1. Kuytu yerlere toplanmış kar ya da kum yığını.
*Sivrihisar -Eskişehir
-Sinop
*Havza, -Samsun
-Amasya
*Zile -Tokat
*Akkuş, Kuz *Ünye, Danışman *Fatsa -Ordu
*Şavşat ve köyleri, Bağlıca *Ardanuç -Artvin
-Erzurum
*Ağın -Elâzığ
*Arapkir -Malatya
*Koyulhisar, Palha *Divriği -Sivas
-Yozgat
-Kırşehir
Kurugöl -Niğde
Zıvarık -Konya

kürtük (I) 2. Çığ.
Ağlı *Küre -Kastamonu
-Amasya
-Trabzon
-Rize
Çamova *Divriği -Sivas
-Niğde

kürtük (II) Hırka, yelek.
-Diyarbakır
-Urfa
Ahırlı -Ankara
Doğanbeyli -Adana

kürtük (III) Aşınmış, pürüzlü: Kürtük değnek.
Çamköy *Gölhisar -Burdur

[kürtük -2] Kar yığını
Afşar, Pazarören *Pınarbaşı Kayseri

kürs [-> kürtük (I) -1]

kürtük 1. Yuvarlanarak büyüyen donmuş kar kümesi, çığ.
Kars ve köyleri
Ballıkaya *Hekimhan Malatya

kürtük 2. [-> kürs]

kürtük Kar birikintisi
Elazığ Yöresi

kürtük Kar birikintisi
Keban, Baskil, Ağın

kürtük 1. Kuytu yerlere toplanmış kar yığını.
2. Sertleşmiş buz tutmuş kar
Malatya

kürtük Çukur yerde birikmiş kar
Ordu İli ve Yöresi
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Ağustos 2015
Tarih : 25 Temmuz 2015 - Cumartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
saban isim
1. isim Çift süren hayvanların koşulduğu demir uçlu tarım aracı

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
anomali    Fr. anomalie

Sapaklık, aykırılık

Bundan sonra demek ki, anomali yerine, sapaklık, aykırılık sözcüklerini kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kuruluş, ülke, kitap, dergi ve yön adlarının kısaltmaları her kelimenin ilk harfinin büyük olarak yazılmasıyla yapılır:
TBMM (Türkiye Büyük Millet Meclisi), TDK (Türk Dil Kurumu), ABD (Amerika Birleşik Devletleri); KB (Kutadgu Bilig); TD (Türk Dili), TK (Türk Kültürü), TDED (Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi); B (batı), D (doğu), G (güney), K (kuzey); GB (güneybatı), GD (güneydoğu), KB (kuzeybatı), KD (kuzeydoğu) vb.

Günün atasözü/deyimi:
Gökyüzünde düğün var deseler kadınlar merdiven kurmaya kalkar.
Kadınların düğün ve eğlence için katlanamayacakları fedakârlık yoktur. (Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
armut armut·I, 95;II, 284
armutlanmak armutlanmak.I, 312
arpa arpa,I, 123, 343;II, 121, 316
arpagan arpaya benzer başağı bulunan, evini bulunmayan bir bitki, I, 140
arpalamak arpa vermek· I, 316
arpalanmak arpalanmak, arpa sahibl olmak· I, 296

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Esende ebek yok (I. 77)
Selâmetde acele yokdur.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-yaprak-1439141003.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[güdül (X)] Kedi yavrusu
Aşağıçayır -Zonguldak

[güdül (V)] Kuyruksuz, kuyruğu kesik hayvan.
*Düzce -Bolu
-Edirne

gücük (I) 1. Kuyruksuz, kuyruğu kesik hayvan.
Çığrı *Dinar -Afyon
Alaeddin, Oğuz *Acıpayam, Yukanseyit *Çal, Honaz -Denizli
Dallıca *Nazilli -Aydın
Yeniköy, Demirkapı *Susurluk -Balıkesir
*Düzce -Bolu
Karaca *İnebolu, Karabüzey *Araç -Kastamonu
Kuzköy *Ünye, Sarıca *Gölköy, Bayadı -Ordu
Çepni *Gemerek, Palha *Divriği -Sivas
*Pınarbaşı, *Bünyan -Kayseri
-Antalya
Ceylan *Fethiye, Yerkesik, Pınarlıbelen *Bodrum -Muğla

[güdül (VI) -3] Kısa, bodur, gelişmemiş.
-Bolu
Atlas, *Sivrihisar -Eskişehir
*Ağın, *Arapkir -Malatya
*Alanya -Antalya
Yerkesik -Muğla
-Edirne

gücük (II) Kısa, bodur, gelişmemiş.
Kuşbaba *Bucak -Burdur
Sütçüler *Eğridir -Isparta
Kızılhisar *Acıpayam, *Çivril -Denizli
*Susurluk -Balıkesir
Çeltikçi *İnegöl -Bursa
*Kandıra, *Akyazı -Sakarya
İğneciler *Mudurnu -Bolu
-Zonguldak
Ağlı *Küre -Kastamonu
-Çankırı
-Ordu
*Gürün -Sivas
Afşar aşireti, Pazarören *Pınarbaşı -Kayseri
Uzuncaburç *Silifke -İçel
Akçalıuşağı -Adana
*Alanya, Yuva *Elmalı -Antalya
*Datça -Muğla

[güdül (VII)] Kısa ceket.
*Bor -Niğde

güdük (V) 1. Kısa ceket.
*Bolvadin -Afyon
*Tavşanlı, Kızılcaören -Kütahya
Kadıköy -İstanbul

güdül (I) 1. Saçta ve fırında pişirilen, mısır ya da buğday unundan yapılan ekmek.
Küflek *Havza -Samsun
*Merzifon, Ziyere -Amasya
*Niksar, Kızılköy -Tokat
Yukarıkale, Hacıilyas -Sivas

güdül (I) 2. Ekmek somunu.
Gölbeyli *Taşova -Ama

güdül (II) 1. Çocuk toprağı ısıtılan saç ya da toprak kap.
Köşker -Kırşehir

güdül (II) 2. Küçük toprak testi.
-Konya
*Alanya -Antalya

güdül (II) 3. Kabaktan yapılmış sapsız su kabı.
*Çermik -Diyarbakır
*Ermenek -Konya

güdül (II) 4. Kulpu ve boğazı kırık toprak testi.
*Emirdağ -Afyon
*Sivrihisar ve köyleri, Tokat -Eskişehir
-Kastamonu
*Ahlat -Bitlis
-Diyarbakır
*Ayaş, Kargalı *Polatlı, *Keskin -Ankara
-Nevşehir
*Karaman, *Sille, Kolukısa -Konya
*Tarsus -İçel
Kerkük

güdül (III) Sığır tüyünden ya da kuyruğundan yapılmış top.
Reşadiye, Kezanç *Şarkîkaraağaç, *Şebinkarahisar -Giresun
Samatya -İstanbul

güdül (IV) Tahta kepçe.
Dinar *Artova -Tokat

güdül (V) [->gücük (I) -1]

güdül (VI) 1. Çirkin.
*Malkara -Tekirdağ

güdül (VI) 2. Açıkgöz, becerikli ve ufak yapılı adam.
Berk -Bolu

güdül (VI) 3. [-> gücük (II)]

güdül (VII) [-> güdük (V) -1]

güdül (VIII) 1. Kuru, yaşlı ağaç.
Fili *Biga -Çanakkale

güdül (VIII) 2. İçi oyularak kullanılan silindir şeklinde ağaç gövdeleri.
Teniste *Anamur -İçel

güdül (IX) Kiraz kurusu.
-Çorum

güdül (X) [-> göcen (I) -3]

güdül (XI) Kambur.
*Düzce -Bolu
-Konya

güdül Büyük tencere.
Gölkonak, Yenişar *Şarkikaraağaç Isparta
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Ağustos 2015
Tarih : 26 Temmuz 2015 - Pazar

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kaynak -ğı isim
1. isim Bir suyun çıktığı yer, kaynarca, pınar, memba, göz
"Sonra yavaşça kaynağa doğru eğildi." - Y. K. Karaosmanoğlu
2. Bir şeyin çıktığı yer, menşe
"İnanılır kaynaklardan alınan haberlere göre..."
3. Gelir, kazanç, sağlık vb.ni sağlayıcı öge
"Yabancı bir idare, iktisat, ticaret, memleketin bütün kazanç kaynaklarına musallat olur." - F. R. Atay
4. Araştırma ve incelemede yararlanılan belge, referans
"Tapu kayıtları onun XVI. yüzyılda yaşadığını gösteren başlıca kaynaklardandır."
5. Herhangi bir bilim dalında yazılmış olan yazı veya eserlerin bütünü, literatür
6. İki metal veya yapay parçayı ısıl yolla birleştirme yöntemi, kaynaştırıp yapıştırma işi
7. Sırayı beklemeden başkalarının hakkını alarak mevcut sıranın ön taraflarına girme işi
8. fizik Herhangi bir enerjinin oluşup çevreye yayıldığı yer
"Işık kaynağı." "Isı kaynağı."

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
anonim    Fr. anonyme

1. Adı sanı bilinmeyen: "anonim: İsimsiz.
2. Yaratıcısının ya da yazarının adı bilinmeyen:
3. Çok ortaklı:
4. mec. Ortaklaşa, ortak:

Bundan sonra demek ki, anonim yerine, isimsiz, ortak, ortaklaşa sözcüklerini kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bazen kelimelerin, özellikle son kelimenin birkaç harfinin kısaltmaya alındığı da görülür. Bazen de aradaki kelimelerden hiç harf alınmadığı olur. Bu tür kısaltmalarda, kısaltmanın akılda kalabilmesi için yeni bir kelime oluşturma amacı güdülür:
BOTAŞ (Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi), İLESAM (İlim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği), TÖMER (Türkçe Öğretim Merkezi) vb.

Günün atasözü/deyimi:
Mayasız yoğurt tutmaz.
Çok para kazanabilmek için az da olsa elde bir sermaye olması gerekir. (Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
arrıg pek temiz.I, 143 bkz> arıg
arsal kumral, konural, I, 105 bkz> ar, ars ıl, arsik § arsal saç; kızıla çalar saç, kumral saç· I, 105
arsalık hem erkekliği hem dişiliği olan bir hayvan, aslık· I, 159

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Esiz anıñ yiğitliği (III. 51)
Yazık onun yiğitliğine...

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-koyun-1439213598.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
hopal (I) Yabanî güvercin.
Buğabağı -Çorum
Ciritdüzü, Çayağzı *Şavşat -Artvin
Irmaksırtı *Çarşamba -Samsun
Çilehane *Reşadiye, Küçükisa *Zile, Tekke *Erbaa -Tokat
*Şarkışla ve köyleri, *Gürün, Yukarıkale *Koyulhisar -Sivas
*Afşin ve köyleri -Maraş
Fakıekinciliği *Pınarbaşı -Kayseri
*Kadirli, *Osmaniye -Adana
*İpsala -Edirne
Şahin *Malkara, Çaygeçit -Adana

[hapal (I)] Yabanî güvercin.
*Ünye -Ordu
*Bozdoğan -Aydın

[hopa (II)] Yabanî güvercin.
*İskilip -Çorum

[hopan (I)] Yabanî güvercin.
Kesmeburun *Osmaniye -Adana
Tanrıvermiş *Mecitözü -Çorum
Sarı *Merzifon -Amasya

hopal (II) Köpek yavrusu.
*Mesudiye, Danışman *Fatsa -Ordu ve köyleri
Tepeköy, Piraziz, Kayadibi -Giresun

[hapal (II)] Köpek yavrusu.
*Şebinkarahisar -Giresun

hopal Köpek yavrusu
Ordu İli ve Yöresi
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Ağustos 2015
Tarih : 27 Temmuz 2015 - Pazartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yazı (I) isim
1. isim Düşüncenin belli işaretlerle tespit edilmesi, yazma işi
"Türklerde yazının kullanılması eskidir."
2. Alfabe
"Türk yazısı. Arap yazısı. Nota yazısı"
3. Harfleri yazma biçimi
"İnci gibi bir yazı. Okunaklı yazı."
4. Herhangi bir konuda yazılmış bilim, düşünce ve sanat ürünü
"İstiklal Harbi'nde millî duyguları aksettiren ümit ile dolu yazılarını hâlâ unutmadık." - O. S. Orhon
5. Anlam, sanat veya biçim bakımından yazılan şey, makale
"İlk yazı denemelerim için gazete bulmaya çalışıyorum." - F. R. Atay
6. Metal paraların üzerinde değeri yazılan yüzü
7. din b. (***) Yazgı

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
anons    Fr. annonce

Duyuru, duyurma
Bundan sonra demek ki, anons yerine, duyuru, duyurma sözcüklerini kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Gelenekleşmiş olan T.C. (Türkiye Cumhuriyeti) ve T. (Türkçe) kısaltmalarının dışında büyük harflerle yapılan kısaltmalarda nokta kullanılmaz.

Günün atasözü/deyimi:
Zemheride yoğurt isteyen cebinde bir inek taşır.
Gerçekleşmesi güç bir şey isteyen kimse isteğini gerçekleştirecek çareyi kendisi bulmak zorundadır. (Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
arsıkmak aldanmak· I, 21, 242
arsıl kestane rengi, kumral, konural· I, 80 bkz> ar, arsal, arsik
arsik kestane rengi, kumral, konural· I, 80 bkz> ar, arsal, ars ıl

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Eşyek ayur başım bolsa sundurıda sub içgeymen (I. 492)
Eşek der ki; başım aklım olsa denizden su içerim.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-keci-1439214480.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[ağartu] Süt, yoğurt, ayran v.b. ürünler.
*Gümüşhacıköy, *Merzifon ve köyleri -Amasya
Hayati *Erbaa, Dodurga *Artova -Tokat
Karakuş bucağı köyleri *Ünye, *Akkuş köyleri -Ordu
*Iğdır -Kars
*Hozat -Tunceli

ağartı 1. Süt, yoğurt, ayran v.b. ürünler.
*Eşme köyleri, -Uşak
Nudra *Şarki Karaağaç, Sofular *Eğridir -Isparta
Çerçin -Burdur
İğdir *Çivril -Denizli
Karahayıt, -Aydın
Tepeköy *Torbalı -İzmir
Çepnidere *Turgutlu -Manisa
*Edremit, Kadıköy *Bigadiç, Yeniköy -Balıkesir
*Bayramiç,*Lâpseki, *Çan, Tavaklı *Ezine, *Ayvacık -Çanakkale
Devecikonağı *Mustafa Kemal Paşa -Bursa
Beşkarış *Altıntaş, -Kütahya
Büyükyenice *Osmaneli -Bilecik
Bozan -Eskişehir
Gaipler *Kandıra -Kocaeli
Koru *Yalova -İstanbul
*İskilip, *Sungurlu, -Çorum ve köyleri
*Boyabat -Sinop
*Çarşamba, *Bafra, Karakoğuk -Samsun
*Merzifon köyleri, -Amasya köyleri
Yatmış, Altuntaş *Artova, *Zile ve çevresi, *Reşadiye, *Taşova, Sanusa *Erbaa, Muhat *Almus, -Tokat ve köyleri
Zile, Faldaca *Mesudiye, Çavdar *Ünye, -Ordu
Piraziz -Giresun
-Gümüşhane ilçe ve köyleri
Hemşin, Ortaköy *Pazar -Rize
Erkinis, Ersis, *Yusufeli, *Şavşat ve köyleri, *Ardanuç -Artvin
*Göle, *Posof, Ölçek, *Ardahan, Kızılçakçak *Arpaçay, Karakoyun, Taşburun *Iğdır -Kars
*Refahiye çevresi, -Erzincan ve köyleri
Keçek *Oltu, *Pasinler -Erzurum
-Muş
*Ağın, -Elâzığ
*Halfeti -Urfa
*Kilis ve köyleri, -Gaziantep
Çoğulhan, Sevin, *Afşin, *Elbistan, *Göksun ve köyleri, Bertiz, Eloğlu -Maraş
*Reyhanlı ve Amik Ovası Türkmenleri, Hisarcık *Yayladağı -Hatay
Soğukpınar *Kangal, *Koyulhisar, Mursal, Palha, Savrun *Divriği, Telin, *Gürün, Ağrakos *Suşehri, E. Hüyük *Şarkışla, Karaözü *Gemerek, *Zara, Tutmaç, -Sivas
Bektaşlı *Boğazlıyan, Divanlı, Büyükincirli -Yozgat
Solakuşağı *Şereflikoçhisar -Ankara
Avşar ve Türkmen aşiretleri *Pınarbaşı, *Bünyan ve köyleri, -Kayseri köyleri
*Bor, -Niğde
*Kozan -Adana
Çavuşköy *Babaeski -Kırklareli

[ağartu] Uzaktan ancak seçilebilen hafif beyazlık, ışık.
Uluşiran *Şiran -Gümüşhane
*Hozat -Tunceli

ağartı Sütten elde edilen yiyecekler.
Dereçine *Sultandağı Afyon
Malatya
*Güdül ve köyleri Ankara
Afşar, Pazarören *Pınarbaşı Kayseri

ağartu 1. [-> ağartı -1]

ağartu 2. [-> ağartı -3]
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 10 Ağustos 2015
Tarih : 28 Temmuz 2015 - Salı

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yaban isim Farsça
1. isim İnsan yaşamayan ıssız yer
2. Vahşi olan, evcil olmayan canlı
"Yaban keçisi. Yaban kedisi."
3. Kendi kendine yetişen bitki
"Yaban sarımsağı."
4. Aile ocağından uzak olan yer
5. sıfat Issız
6. Yabancı, el, yerli halktan olmayan kimse

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
pandomim    Fr. pantomime

Düşünce ve duyguları müzik veya türlü eşyalar eşliğinde bazen dansla, bazen de gövde ve yüz hareketleriyle yansıtmayı amaçlayan oyun, sözsüz oyun.

Bundan sonra demek ki, pandomim yerine, sözsüz oyun sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ölçü birimlerinin uluslararası kısaltmaları kullanılır:
m (metre), mm (milimetre), cm (santimetre), km (kilometre), g (gram), kg (kilogram), l (litre), hl (hektolitre), mg (miligram), m² (metrekare), cm² (santimetrekare) vb.

Günün atasözü/deyimi:
Cami ne kadar büyük olsa imam gene bildiğini okur.
Bir yetkili kimse, çevresindekilerin düşüncesi ne olursa olsun kendi istediğini yapmaya çalışır. (Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
arslan arslan· I, 75, 81, 125,153, 231, 308, 409; II, 146, 289, 312; III, 5, 92, 263, 282, 412, 418
arslanlayu arslan gibi, arslanımsı· I, 142; II, 13, 138

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Etli tırñaklı eyirmes (I. 177)
Et tırnakdan ayrılmaz.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-manda-1439237159.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
tok (I) Tavuk.
Darıyeri, Hacıahmet *Düzce -Bolu

tok (II) Kalın.
*Bor -Niğde

tok (III) Olgunlaşmamış tahıl tanesi.
*Kurşunlu -Çankırı

tok (IV) 1.Sabanı oka bağlayan ağaç.
Vazıldan *Divriği -Sivas

tok (IV) 2.Sabanın uç demirini tahta bölümüne bağlayan demir bilezik
İncirlik- Adana

tok (V) Aşık kemiğinin çıkıntılı yanı.
*Alaşehir -Manisa
*Kilis -Gaziantep
Maksutlu *Şarkışla -Sivas
-Niğde

tok (VI) [-> toka (I) -1]

tok (VII) Üstüne altın dikilmiş kısa gerdanlık.

tok (VIII) Kibirli, burnu büyük.
Bağıllı, *Eğridir -Isparta
*Avanos -Nevşehir

[tok (VI)] Yemliklere hayvanı bağlamak için takılan demir halka.
*Afşin ve köyleri-Maraş
*Gürün -Sivas
Kerkük

toka (I) 1.Yemliklere hayvanı bağlamak için takılan demir halka.
-Denizli
*Emet -Kütahya
Atlas *Sivrihisar -Eskişehir
Maksutlu *Şarkışla -Sivas
Çanıllı*Ayaş -Ankara
*Lüleburgaz -Kırıkkale

tok Sıkı, sağlam.
*Bor Niğde

toh Tok
Erzurum Ağzı

tok Bir çocuk oyunu
Kırşehir ve Yöresi
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Ağustos 2015
Tarih : 29 Temmuz 2015 - Çarşamba

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çağlayan isim
Küçük bir akarsuyun, çok yüksek olmayan bir yerden dökülüp aktığı yer, küçük şelale, çağlar

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
fonetik    Fr. phonétique

1. Ses bilgisi:
"Halk Türkülerini ve lehçelere ait savtiyat (fonetik) farklarını tespit için de fonograf makinesi kullanılır." -Ziya Gökalp, Sosyolojik Tetkikler, 14;
"Minicik ve sevimli fonetik bünyesine rağmen bu kelime de yaşamadı." -Peyami Safa, Osmanlıca-Türkçe-Uydurmaca, 67;
2. Sesleri bütün özellikleriyle ve ayrıntılarıyla gösteren, sesçil.
3. Ses yapısı, ses özelliği:
"Her kelimenin fonetiğini, her mısraın ritmini ifade ettikleri hisse göre değerlendiren bir sesle ezbere söylüyordu." -Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Gençlik ve Edebiyat Hatıraları, 111;

Bundan sonra demek ki, fonetik yerine, ses bilgisi, sesçil, ses yapısı, ses özelliği sözcüklerini kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kuruluş, kitap, dergi ve yön adlarıyla ölçülerin dışında kalan kelime veya kelime gruplarının kısaltılmasında, ilk harfle birlikte kelimeyi oluşturan temel harfler dikkate alınır. Kısaltılan kelime veya kelime grubu; özel ad, unvan veya rütbe ise ilk harf büyük; cins isim ise ilk harf küçük olur: Alm. (Almanca), İng. (İngilizce), Kocatepe Mah. (Kocatepe Mahallesi), Güniz Sok. (Güniz Sokağı), Prof. (Profesör), Dr. (Doktor), Av. (Avukat), Alb. (Albay), Gen. (General); sf. (sıfat), haz. (hazırlayan), çev. (çeviren), ed. (edebiyat), fiz. (fizik), kim. (kimya) vb.

Günün atasözü/deyimi:
Abesle iştigal etmek (uğraşmak).
Yersiz, yararsız işlerle vakit öldürmek (Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
arsu değersiz şey· I, 127
art sırt, dag beli ve sırtı; sarp yer, yokuş; boyun, tepe· I, 42, 247, II, 27, 179; III, 4, 143, 197, 261 § art saç; arka saç· I, 42

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Eyğü er süñüki erir atı kalır (III. 307)
İyi kişinin kemiği erir, adı kalır.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-sigir-1439275072.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[hapaz (III)] Saçta pişirilen yufkayı, ekmeği çevirmeye yarayan tahta araç.
Güney *Acıpayam -Denizli
*Bozdoğan -Aydın
-Muğla ilçe ve köyleri

hapas (II) Saçta pişirilen yufkayı, ekmeği çevirmeye yarayan tahta araç.
-Bitlis
Karacahisar *Milas, *Marmaris -Muğla

hapaz (I) Avuç dolusu: Hayvana bir hapaz yem verdim.
Çığrı *Dinar, *Sandıklı -Afyon
Gölkonak *Şarkikaraağaç, *Eğridir ve köyleri, Uluğbey, Yassıören *Senirkent, Yarıkkaya, *Yalvaç, -Isparta
Başpınar *Tefenni, -Burdur
Darıveren *Acıpayam, Honaz ve çevresi, -Denizli
Tepeköy *Torbalı, *Kula -İzmir
*Eşme ve köyleri, *Alaşehir, -Manisa
Çağlayan -Bursa
-Kütahya
Tokat -Eskişehir
*İzmit -Kocaeli
*Göynük, *Gerede, -Bolu
*Safranbolu -Zonguldak
*İnebolu, Karabüzey *Araç, Kayı *Tosya, -Kastamonu
Saray *Kurşunlu, -Çankırı
*İskilip, Kavşıt *Sungurlu, Tanrıvermiş *Mecitözü -Çorum.
-Sinop
Ladik *Merzifon, -Amasya
*Niksar, -Tokat
Uluşiran *Şiran -Gümüşhane
Voryanlı-Maraş.
Saray -Yozgat
-Nevşehir
*Bor -Niğde
*Beyşehir, Yendiğin *Ilgın, -Konya
Höketçe *Saimbeyli -Adana
*Silifke, *Anamur -İçel
Erenkavak, Bağyaka *Finike, Güzelsu *Akseki, -Antalya
*Fethiye ve köyleri -Muğla

[hapan (I)] Avuç dolusu
-Manisa
Süksün *İncesu -Kayseri
Kayapınar -Konya

[hapar (II)] Avuç dolusu
*Çal -Denizli

[hapas (I) -1] Avuç dolusu
Akse -Uşak
Kuşbaba *Bucak -Burdur
Homa *Çivril -Denizli
-Bolu
*İnebolu ve köyleri -Kastamonu
-Çorum
Karaviran *Akşehir -Konya

[hopaz] Avuç dolusu
-İzmir ve köyleri
-Kastamonu
-Yozgat

hapaz (II) Bir direğin üstüne diğer bir direk eklemek için araya çakılan parça: Bu ağaç hapaz çakılmadan durmaz.
Güney *Yeşilova -Burdur

hapaz (III) [-> hapas (II)]

hapaz (IV) Büyük toprak ya da taş parçaları.
-Çanakkale

hapaz (V) Tokat.
*Eğridir ve köyleri, *Sütçüler -Isparta
*Ereğli ve köyleri, *Ermenek ve köyleri -Konya
Toprakkale *Osmaniye -Adana
Yapıntı *Mut, *Anamur, *Silifke -İçel
*Fethiye ve köyleri -Muğla

hapaz (I) 1. Avuç içi.
Afyon

hapaz (I) 2. İki avuç.
Gölkonak *Şarkikaraağaç Isparta
*Kula Manisa

hapaz (I) 3. Elle güçlükle atılabilecek büyüklükte taş.
Ulukışla *Bor Niğde

hapaz (II) 1. Yufka ekmeği çevirmeye yarayan tahta araç.
*Milas Muğla

hapaz (II) 2. Hamur sıyırmaya yarayan araç
*Milas Muğla

hapaz Bir avuç
Uşak
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Ağustos 2015
Tarih : 30 Temmuz 2015 - Perşembe

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kayyum isim eskimiş Arapça kayyim
1. isim Cami hademesi
2. hukuk Belli bir malın yönetilmesi veya belli bir işin yapılması için görevlendirilen kimse

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
fanatik    Fr. fanatique

Bağnaz, tutucu:
"Bugün bütün dünyada kullanılan manasıyla fanatik, kendi inancının zaferi için ihtiras duyan, müsamaha tanımayan, gerekirse şiddete başvurmaya hazır adam demektir." -Peyami Safa, Din, İnkılâp, İrtica, 244;

Bundan sonra demek ki, fanatik yerine, bağnaz, tutucu sözcüklerini kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Küçük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde kelimenin okunuşu esas alınır:
cm’yi, kg’dan, mm’den, kr'un. Büyük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde ise kısalt­manın son harfinin okunuşu esas alınır: BDT’ye, TDK’den, THY’de, TRT’den, TL’nin vb. Ancak kısaltması büyük harflerle yapıldığı hâlde bir kelime gibi okunan kısaltmalara getirilen eklerde kısaltmanın okunuşu esas alınır: ASELSAN’da, BOTAŞ’ın, NATO’dan, UNESCO’ya vb.

Günün atasözü/deyimi:
Ardıcın közü olmaz, yalancının sözü olmaz.
Ardıç ağacının ateşi çabuk geçer, kül olur; yalancının sözü de böyledir, ona da güvenilmez. (Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
artak bozulmuş, bozuk, I, 119; II, 40
artamak bozulmak, kötüleşmek. I, 272; II, 17; III, 358
artaşmak birbirini bozmak, I, 230, II, 219
artatmak bozmak, harap etmek·I, 203, 260;II, 360

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Eyğülüğni sub ayakında kemiş başında tile (II. 112)
İyilik yap suya at, pınarında dile bulursun.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-davar-1439290251.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
hozzik Ufak tefek, büyüyememiş zeki (kimse).
-Çankırı
-Malatya

hozzik Kambur
Keban, Baskil, Ağın
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Ağustos 2015
Tarih : 31 Temmuz 2015 - Cuma

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
safran isim, bitki bilimi Arapça
1. isim, bitki bilimi Süsengillerden, baharda çiçek açan, 20-30 santimetre boyunda, soğanlı bir kültür bitkisi (Crocus sativus)
2. Bu bitkinin tepeciklerinin kurutulmasıyla elde edilen, bazı yiyecek ve içeceklere tat, koku ve sarı renk vermekte kullanılan toz, zafran

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
jakoben    Fr. jacobin

1. Fransa'da Aziz Dominicus tarikatına bağlı rahip ve rahibeler.
2. Tepeden inmeci:
"Feodalizm, Şövalyelik, Rönesans, Reform, Jakobenlik; Sosyalizm, Bolşeviklik…" -Ziya Gökalp, Türkçülüğün Esasları, 109.

Bundan sonra demek ki, jakoben yerine, tepeden inmeci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Numara sözünün kısaltması da kelime gibi okunduğundan getirilecek olan ek okunuşa göre getirilecektir:
No.lu, No.suz

Günün atasözü/deyimi:
Bir abam (postum) var atarım, nerede olsam yatarım.
Tek başına yaşayan bir kimse, sorumluluğunda başkaları olmadığı için rahat hareket eder. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
artıg yükletilen yükün bir dengi,I, 98
artıg kadın mİntanı, gögüslük.I, 98
artılmak yüklemek, binmek; ardılmak, bir binit üzerine başı bir tarafa ayakları bir tarafa gelmek üzere heybe gibi ardılmak; erişilmek.I, 244;II, 335
artınmak yükletmek·I, 250
artışmak bir şeyi hayvana ardmak ve yükletmekte yard ım ve yarış etmek,I, 231

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Eyğülükün kel, isizliğin kelme (II. 91)
İyilikle gel, kötülükle gelme.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-oglak-1439312390.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
ekdi (IV) 1. Yetim çocuk.
*Taşköprü -Kastamonu

ekdi (IV) 2. Yanaşma, p..., öksüz.
*Mudurnu -Bolu

ekdi (IV) 3. Anası başka bir kocaya gidince babasının evinde kalan çocuk.
-Çankırı

ekdi (V) 1.[-> eke (II) -1]

ekdi (V) 2. Serseri, başıboş.
*Senirkent -Isparta

ekdi (V) 3. İki yüzlü, yüze gülücü.
-Niğde

[ekdi (V) -1] Kurnaz, açıkgöz (insan).
Yazıgınık, Budak, Acıöz *Mucur -Kırşehir

eke (II) 1. Kurnaz, açıkgöz (insan).
-Kastamonu
*Kurşunlu -Çankırı
*Kargı -Çorum
*Boyabat -Sinop
-Samsun
*Merzifon ve köyleri -Amasya
Uzunmusa -Ordu
Kögenk *Palu -Elâzığ
-Sivas
Arap *Keskin, -Ankara
-Kırşehir
Avşar aşireti ve köyleri *Pınarbaşı -Kayseri
*Bor, -Niğde
Çavuşcu *Ilgın, *Karaman -Konya
*Kadirli, Haruniye -Adana

[ekdi (I) -1] Anası ölüp de başka bir koyuna alıştırılan ya da elde beslenen kuzu.
*Eğridir ve köyleri -Isparta
Yayla *Tefenni -Burdur
Kavakköy *Çivril, Kösten, Honaz -Denizli
Sürez *Bozdoğan -Aydın
*Alaşehir -Manisa
-Çankırı
*Kargı -Çorum
Çanıllı *Ayaş -Ankara
Bezkese *Köyceğiz, Dont *Fethiye ve köyleri -Muğla

ekti (I) 1. Anası ölüp de başka bir koyuna alıştırılan ya da elde beslenen kuzu.
Güney *Yeşilova -Burdur
Ekse *Çal, *Sarayköy ve köyleri, bereketli *Tavas -Denizli
Alanlı -Aydın
-İzmir
-Balıkesir
Seydiömer -Kütahya
-İstanbul
-Samsun
*Refahiye -Erzincan
*Beypazarı -Ankara
Fakıekinciliği *Pınarbaşı -Kayseri
Üzümlü -Muğla

[ekdi (I) -2] Önüne gelen koyunu emen kuzu.
*Sorgun -Yozgat
Camili *Ayaş -Ankara
*Ermenek ve köyleri -Konya

[ekdi (I) -3] Alışkın, evcil
*Eşme ve çevresi -Uşak
-Kütahya
-Gaziantep
*Pazarcık -Maraş
Aslanköy *Mersin, *Mut ve köyleri -İçel

[ekdi (II) -1] Asalak, başkalarının sırtından geçinen.
Kumdanlı *Yalvaç -Isparta
Bulkaz *Çivril, Yukarıseyit *Çal, Honaz -Denizli
Tepeköy *Torbalı -İzmir
*İskilip -Çorum

ekti (II) 1. Asalak, başkalarının sırtından geçinen.
Kozağaç *Gölhisar -Burdur
*Bergama -İzmir
-Bursa
Çavuşcu *Ilgın -Konya
Sidek *Kaş -Antalya

[ekdi (II) -2] Arsız, yüzsüz, görgüsüz.
Ovacık *Tavas -Denizli
Birgi *ödemiş -İzmir
Yeniköy -Balıkesir
-Eskişehir ve köyleri
Bizmişen -Elâzığ
Çamova *Divriği, *Gürün -Sivas

[ekdi (III)] Hizmetçi
*Boyabat -Sinop
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Ağustos 2015
Tarih : 01 Ağustos 2015 - Cumartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ayrık -ğı sıfat
1. sıfat Ayrılmış
"Yandan ayrık, tek tük gümüş pırıltılı saçları." - Y. Z. Ortaç
2. Ayrı tutulan, başkalarına benzemeyen, ayrıcalı, müstesna
3. Kural dışı
4. Düzgün ve uygun olmayan, çarpık
"Apış arasına fazla tülbent ve mermerşahi tıkarak bebeği çarpık ve ayrık bacaklı, tenasüpsüz olmaktan korur." - R. H. Karay
5. isim Ayrık otu

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
jaluzi    Fr. jalousie

Şerit perde.

Bundan sonra demek ki, jaluzi yerine, şerit perde sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sonunda nokta bulunan kısaltmalarla üs işaretli kısaltmalara gelen ekler kesmeyle ayrılmaz. Bu tür kısaltmalarda ek noktadan ve üs işaretinden sonra, kelimenin veya üs işaretinin okunuşuna uygun olarak yazılır:
vb.leri, Alm.dan, İng.yi; cm³e (santimetreküpe), m²ye (metrekareye), 64ten (altı üssü dörtten) vb.

Günün atasözü/deyimi:
Çiğlik etmek.
Ters veya yersiz bir davranışta bulunmak (Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
artlamak enseyi tokatlamak, sille vurmak, III, 443
artmak artmak· III, 425
artuç ardıç, Juniperus· I, 95, 377, 412, 424
artuçlanmak ardıçlanmak, ardıçı çok olmak·I, 312

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Iñan ıñrasa botu bozlar (I. 120)
Dişi deve inlese yavrusu bağırır, bozlar.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-buzagi-1439319366.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
eccik [-> ecük (I)]

[eccik] Az, çok az, azıcık, biraz, küçücük.
*Merzifon -Amasya

ecük (I) Az, çok az, azıcık, biraz, küçücük.
Ayvalı *Taşköprü, Peşman *Daday -Kastamonu
*İskilip -Çorum
Çilehane *Reşadiye, Çilekoru *Turhal, Çayır *Zile ve köyleri -Tokat
Bayadı -Ordu
Uluşiran *Şiran, *Bayburt -Gümüşhane
Yeniköy *Aşkale -Erzurum
Zemher *Refahiye -Erzincan
-Gaziantep ve köyleri
Hacıilyas *Koyulhisar, *Zara, *Hafik, -Sivas
Gürcü *Kızılcahamam -Ankara
*Mucur -Kırşehir

eccik Azıcık
Kütahya ve Yöresi
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Ağustos 2015
Tarih : 02 Ağustos 2015 - Pazar

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zeybek -ği isim
1. isim Batı Anadolu efesi
"Bizim de kalbimizi kımıldatır yerinden / Toprağa diz vuruşu dağ gibi bir zeybeğin" - F. N. Çamlıbel
2. Ege yöresine özgü bir müzik veya oyun türü, zeybek havası

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
jeoloji    Fr. géologie

Yer bilimi:
"Jeoloji ise müşahhas bir ilimdir." -Ziya Gökalp, Terbiyenin Sosyal ve Kültürel Temelleri, 38;

Bundan sonra demek ki, jeoloji yerine, yer bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sert ünsüzle biten kısaltmalar, ek aldıkları zaman oku­nuşta sert ses yumuşatılmaz:
AGİK’in (AGİĞ’in değil), CMUK’un (CMUĞ’un değil), RTÜK’e (RTÜĞ’e değil), TÜBİTAK’ın (TÜBİTAĞ’ın değil) vb.

Günün atasözü/deyimi:
Çamura yatmak. (Deyim)
1) borcunu ödememek; (argo)
2) sözünü yerine getirmemek.

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
artuk fazla, ziyade,I, 99;II, 137
artuklanmak aşırı gitmek,I, 313 arturmak artirmak; aşırı gitmek. I, 219
artut armağan, beylere vb· büyüklere at ve benzer şeylerden verilen armağan ve belek· l, 109, 114, 182

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Iş yaragında, sart asığında (III. 13)
İş sırasında, tüccar kârında...

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-kaymak-1439360931.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
yaba Tınazı savurmaya yarayan tahtadan yapılmış büyük çatal.
-Burdur Yazırlı *Nazilli -Aydın
*Susurluk -Balıkesir
-Kastamonu ve çevresi
*Zile ve köyleri -Tokat
Uluşiran *Şiran -Gümüşhane
Limanköy *Çayeli -Rize
Çayağzı *Şavşat -Artvin
*Iğdır -Kars
Telin *Gürün -Sivas
*Bor -Niğde

yaba 1. Tınaz savurmaya yarayan tahtadan, büyük çatal araç.
Yozgat ve çevresi
*Güdül ve köyleri Ankara

yaba 2. Yemek çatalı.
Uluşiran *Şiran Gümüşhane
*Refahiye Erzincan
Muğla

yaba Ağaçtan yapılmış bir kaç dişli kürek, 'tığ' savurmakta kullanılan alet
Erzurum

yaba Saman küreği
Ordu İli ve Yöresi

yaba Arpa ve buğdayı savurmaya yarayan tahtadan yapılmış büyük çatal
Aybastı

yaba Saman işlerinde kullanılan, kürek şekilli bir harman aleti
Artvin
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Ağustos 2015
Tarih : 03 Ağustos 2015 - Pazartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zaviye isim (za:viye) eskimiş Arapça zaviyye
1. isim Köşe
"Dipteki zaviyeden içeriye doğru veranda şeklinde bir girinti yapıp salonun cumba köşesine dayanır." - H. F. Ozansoy
2. din b. (***) Küçük tekke
3. Anlayış, görüş, bakış açısı
"Herkes etrafındakilere hususi bir zaviyeden, sırf kendi görüşüyle bakıyor." - H. C. Yalçın
4. matematik Açı

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
jeneratör    Fr. generateur

Üreteç:
"Her gece on bire dek çalışırdı jeneratör; durduğunda kasabamız doğadan gelen bin bir dingin canlı sese bürünürdü." -Füruzan, Kuşatma, 33.

Bundan sonra demek ki, jeneratör yerine, üreteç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birlik kelimesiyle yapılan kısaltmalarda söyleyişte k’nin yu­muşatılması normaldir:
ÇUKOBİRLİK’e (söylenişi ÇUKOBİRLİĞE), FİSKOBİRLİK’in (söylenişi FİSKOBİRLİĞİN) vb.

Günün atasözü/deyimi:
Feleğin sillesini yemek.
Büyük bir yıkıma uğramak. (Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
arubat temirhindi, tamarinde· I, 138
aruk yorgun· I, 66. 148, 259, 298;II, 28
aruklamak dinlenmek·I, 304, 305
arukluk yorgunluk,I, 150;II, 316

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
It çakırı atka tegir, at çakırı ıtka tegmes (I. 363)
İt nazarı ata değer, at nazarı ite değmez.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-ceylan-1439366299.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
dirgen 1. Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
*Bolvadin, *Dinar köyleri, Bayat, *Emirdağ, -Afyon
*Eşme çevresi, -Uşak
-Isparta ilçe ve köyleri
Kavak, Çuvallı, Salda, Navlu, *Yeşilova, Kuşbaba, *Bucak, Başpınar, *Tefenni -Burdur
*Sarayköy köyleri, Narlıdere, Kızılcabölük, Denizler *Çal -Denizli
Kırcaklı *Nazilli, Eymir, Hamzabali *Bozdoğan, Yenipazar -Aydın
Dirmil, Çapak *Torbalı, *Tire, *Kuşadası -İzmir
Selimşahlar, Uncuboz, *Alaşehir -Manisa
-Balıkesir ve çevresi
*Sivrihisar, -Eskişehir
*Düzce -Bolu
-İstanbul
*Taşköprü -Kastamonu
*Kurşunlu -Çankırı
Çıkrık, *Mecitözü, *Sungurlu -Çorum
Zana ve çevresi -Amasya
*Zile ve köyleri, *Reşadiye ve köyleri -Tokat
Şıhlar *Ulubey -Ordu
Çandır *Şebinkarahisar -Giresun
Şule -Gümüşhane
Erkinis, Ersis, *Yusufeli, Bağlıca *Ardanuç, *Şavşat ve köyleri -Artvin
Damal *Posof, *İğdır, -Kars
-Erzurum
*Tercan, *Refahiye ve çevresi, -Erzincan
Aşudu *Darende -Malatya
Mehmetbey *Afşin -Maraş
Hisarcık *Yayladağı -Hatay
Karaözü *Gemerek, *Suşehri, *Gürün, Savrun *Divriği, *Kangal ve köyleri -Sivas
*Sorgun -Yozgat
Yassıören, Çayırlı, Çalış, *Haymana, *Balâ, Feruz, Kayaş, Çanıllı, *Ayaş, -Ankara
Köşker, -Kırşehir
Erkilet, Himmetdede, Talaş, Zencidere, *Pınarbaşı ve köyleri, Avşar, Türkmen aşiretleri *Bünyan -Kayseri
*Mucur köyleri -Kırşehir
Porsuk *Ulukışla, *Bor -Niğde
-Konya ilçe ve köyleri
Burhaniye *Ceyhan, Misis -Adana
Yanpar *Mersin -İçel
Mahmutseydi *Alanya, Terme, *Kaş, *Korkuteli köyleri, *Elmalı köyleri, Güzelsu *Akseki -Antalya
*Fethiye köyleri, Yerkesik, Denizabat, *Datça -Muğla
Dereköy *Lüleburgaz -Kırklareli

[deyren] Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
*Mudanya -Bursa
*Lüleburgaz -Kırklareli

[dîran] Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
*Düzce -Bolu

[dîren (II) -2] Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
-Balıkesir

[dırgen] Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
Utav *Yusufeli -Artvin
*Antakya -Hatay
Haydarbeyli -Yozgat
Güdül *Ayaş -Ankara
*Bor -Niğde
-Kıbrıs

[diğnen] Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
*Bor -Niğde

[dilgen] Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
*Merzifon ve köyleri -Amasya
*Şebinkarahisar -Giresun
Bertiz, -Maraş

[dilgön] Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
*Bafra -Samsun
Çakır *Şebinkarahisar -Giresun

[dirgan] Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
Yavuz *Şavşat, -Artvin
Kızılçakçak *Arpaçay -Kars

[dirget] Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
İsgöbü -Kayseri

[dirgon] Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
*Mesudiye -Giresun

[dirğen] Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
İncesu *Dinar -Afyon
*Merzifon ve köyleri -Amasya

[dirkan] Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
Korzaf *Şiran -Gümüşhane

[divran] Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
Bahçeli *Bor -Niğde

[divren] Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
Tahanlı *Mersin -İçel

[diyran] Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
Hacıahmet *Düzce -Bolu

[diyren] Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
Yeniköy -Balıkesir
Çeltikçi *Orhangazi -Bursa
Bozan -Eskişehir
*Kandıra -Kocaeli
İğneciler *Mudurnu -Bolu
-İstanbul köyleri

dirgen 2. Çatal.
Narlıdere -Denizli
Yenipazar köyleri -Aydın
Dirmil, Çapak *Torbalı, *Kuşadası -İzmir
*Alaşehir -Manisa
Damal *Posof -Kars
İncirgediği *Karaisalı -Adana
Denizabat -Muğla

dirgen Demir yaba
Arpaçay - Kars

[dîren (I) -1] Çatal.
Güney *Yeşilova -Burdur

[dikren] Çatal.
Yugoslavya göçmenleri -İçel

[dirgende] Çatal.
*Kaş -Antalya

dirgen < ET tiremek: diren; demirden yapılmış, üç veya beş dişli, ot veya sap kaldırmaya Mahsus alet.
Erzurum

dirgen Dayama direği
Ordu İli ve Yöresi
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 12 Ağustos 2015
Tarih : 04 Ağustos 2015 - Salı

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
müsteşar isim Arapça musteşar
1. isim Kendisinden bilgi alınan, kendisine danışılan kimse
2. Bakanlıklarda, elçiliklerde bakan veya büyükelçiden sonra gelen en büyük yönetici
"Güzel çehreli müsteşar bey, nazır beyin kapıcısından daha alçak gönüllü idi." - Ö. Seyfettin

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
jenerik    Fr. générique

1. Tanıtma adı.
2. Bir filmde emeği geçen yapımcı, yönetmen, oyuncu vb.nin adlarını, filmin yapımıyla ilgili bilgileri içine alan, filmin başında veya sonunda bulunan liste, tanıtma yazısı:
"Hele iki gece önce, gene böyle sinemadan bahsederken, ‘jenerik’ dedi." -Oğuz Atay, Tutunamayanlar, 333;
"Kamera orada dondu ve bu fotoğrafın üzerine çabucak haber jeneriği girdi." -Buket Uzuner, Uzun Beyaz Bulut (Gelibolu), 201

Bundan sonra demek ki, jenerik yerine, tanıtma adı, tanıtma yazısı sözcüklerini kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Duygu ve düşünceleri daha açık ifade etmek, cümlenin yapısını ve duraklama noktalarını belirlemek, okumayı ve anlamayı kolaylaştırmak, sözün vurgu ve ton gibi özelliklerini belirtmek üzere noktalama işaretleri kullanılır.

Günün atasözü/deyimi:
Tereyağından kıl çeker gibi. (Deyim)
 1) her türlü mecburiyetten, mükellefiyetten ve sorumluluktan kolayca sıyrılarak: Tereyağından kıl çeker gibi bu belalı işten sıyrıldı.
 2) bir işi kolayca yaparak, becerikli bir biçimde.

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
arumdun boya· I, 138
aruşmak erimek,I, 182 bkz> erilşmek
arut kuru, soluk,I, 50, 133 bkz>urut § arut ot; bir y ıl önceden artan kuru ot· I, 50;II, 133

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
It ısırmas, at tepmes teme (I. 178)
İt ısırmaz at tepmez deme.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-aslan-1439388398.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[aktaracak - 2] Sacın üzerindeki yufkayı çevirmeye yarıyan, yassı demir veya tahta aygıt.
-Samsun
*Almus, *Zile, Cincife *Turhal, -Tokat
*Zara, -Sivas

akdıraç Sacın üzerindeki yufkayı çevirmeye yarıyan, yassı demir veya tahta aygıt.
Aydoğmuş *Keçiborlu -Isparta
-Burdur
Yukarıkaraçay *Acıpayam, Kösten -Denizli

aktaracak 1. Dirgen: Akratacağı harmana gönderiver.
Karataş *Sarayköy -Denizli

aktaracak 2. [-> akdıraç]

akdıraç Sacın üzerindeki yufkayı çevirmeye yarıyan, yassı demir veya tahta aygıt
Aydoğmuş *Keçiborlu -Isparta
-Burdur
Yukarıkaraçay *Acıpayam, Kösten -Denizli

[akdaraç] Sacın üzerindeki yufkayı çevirmeye yarıyan, yassı demir veya tahta aygıt.
-Isparta

[akdargaç] Sacın üzerindeki yufkayı çevirmeye yarıyan, yassı demir veya tahta aygıt.
*Marmaris köyleri -Muğla

[akdıreç] Sacın üzerindeki yufkayı çevirmeye yarıyan, yassı demir veya tahta aygıt.
-Burdur
*Çivril -Denizli

[akdırgeç] Sacın üzerindeki yufkayı çevirmeye yarıyan, yassı demir veya tahta aygıt.
Kozluca *Keçiborlu -Isparta

[aktarağacı -2] Sacın üzerindeki yufkayı çevirmeye yarıyan, yassı demir veya tahta aygıt.
-Urfa

[aktıraç] Sacın üzerindeki yufkayı çevirmeye yarıyan, yassı demir veya tahta aygıt.
Aydoğmuş -Isparta
Kösten -Denizli

[aktıraş-1] Sacın üzerindeki yufkayı çevirmeye yarıyan, yassı demir veya tahta aygıt.
Yaka *Keçiborlu -Isparta.

[aktıreç] Sacın üzerindeki yufkayı çevirmeye yarıyan, yassı demir veya tahta aygıt.
Çiftlik *Dinar -Afyon Karahisar
İlyas *Keçiborlu -Isparta
İshaklı *Çivril -Denizli
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 13 Ağustos 2015
Tarih : 05 Ağustos 2015 - Çarşamba

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mübaşir isim, hukuk (müba:şir) Arapça mubâşir
isim, hukuk Mahkemede duruşmaya girecekleri ve tanıkları çağıran, yargıcın emirlerini bildiren, kâğıtları getirip götüren görevli, çağrıcı

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
karambol    Fr. carambole

Çarpışma, birbirine çarpma, karışıklık, karmaşa

Bundan sonra demek ki, karambol yerine, karışıklık, karmaşa sözcüklerini kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Noktalama işaretlerinden nokta, virgül, noktalı virgül, iki nokta, üç nokta, soru, ünlem, tırnak, ayraç ve kesme işaretleri ait oldukları kelimelere bitişik olarak yazılır ve kesme dışındaki işaretlerden sonra bir harf boşluğu ara verilir.

Günün atasözü/deyimi:
Ağlar gözden, sahte sözden kendini sakın.
Kendini acındıranlardan kork. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
arvalmak büyü yapılmak, afsunlanmak· I, 249
arvamak büyü yapmak, afsunlamak· I, 283
arvaş büyü, afsun· I, 283 bkz> arkış, arvış
arvaşmak birlikte büyü veya afsun tekerlemesi, duas ı söylemek· I, 236, 237
arvış büyü, afsun, I, 249 bkz> arkış, arva;

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Itka ubut atsa oldañ yemes (I. 116)
İtde utanma olsa çarığın altını yemez.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-ceylan-1439493660.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
kömüş Manda.
Bayat *Emirdağ -Afyon
-Isparta
Gelenbe *Kırkağaç, *Turgutlu -Manisa
Kirazlı -Çanakkale
Seydiömer -Kütahya
Yenipazar *Gölpazarı, *Bozüyük -Bilecik
*Gölcük, Çayırköy *izmit -Kocaeli
*Gerede, Çınkınlar -Bolu
*Amasra, *Bartm, Burunkaya *Ereğli, Aliköy, Karamusa *Çaycuma, *Safranbolu, Horcinas, Cumayanı, Kilimli -Zonguldak
Karabüzey *Araç, Peşman *Daday, Ağlı *Küre, *Tosya -Kastamonu
-Çfcr.
İbik *İskilip, -Çorum
Daylı *Boyabat -Sinop
-Samsun ve ilçeleri
Kalekale *Taşova, *Merzifon ve köyleri, Akviran -Amasya
Kızık, Çamlıbel *Artova, -Tokat ve çevresi
*Ulubey, *Ünye -Ordu
-Giresun
-Erzurum
Kavak *Yıldızeli, *Koyulbisar -Sivas
Külekçi *Çayıralan -Yozgat
Çanıllı, *Güdül, *Ayaş, Çimşit *Balâ, İncirli, Oyaca *Haymana, Elecik, Koyunbaba *Kalecik, Kayaş, Akdoğan, Elmalı, Gürcü *Kızılcahamam, *Şereflikoçhisar, Abur, Kızılviran, -Ankara
Süksün *İncesu, Zencidere -Kayseri
Kemerhisar *Bor -Niğde
-Konya
-Muğla
Barbaros -Tekirdağ

[kemüş] Manda.
-İçel

[komüş] Manda.
Ocaklı *Sorgun -Yozgat
Hasanoğlan -Ankara

[köş (I)] Manda.
Alan *Çumra -Konya

kömüş Genç, sevimli erkek manda.
Dışlık *Kangal Sivas

kömüş Manda, camız (Çayağzı), krş. komüş
Kırşehir ve Yöresi
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 19 Eylül 2015
Tarih : 19 Eylül 2015 - Cumartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
müstear sıfat eskimiş Arapça
1. sıfat Takma
"Müstear adların hakikilerini saymaya başladı." - O. C. Kaygılı
2. isim, müzik Klasik Türk müziğinde bir makam

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
karakteristik    Fr. caractéristique

1. Bir kimse veya nesneye özgü olan (ayırıcı nitelik), tipik:
"Bu iki türlü hareket, iki tarafında ahlakiyatını gösterdiği için son derece karakteristiktir." -Ziya Gökalp, Türkçülüğün Esasları, 123;
2. Bir logaritmanın tam birimler anlatan bölümü.

Bundan sonra demek ki, karakteristik yerine, ayırıcı nitelik, özgü, tipik sözcüklerini kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Cümlenin sonuna nokta ( . ) konur:
Türk Dil Kurumu, 1932 yılında kurulmuştur.
Saatler geçtikçe yollara daha mahzun bir ıssızlık çöküyordu. (Reşat Nuri Güntekin)

Günün atasözü/deyimi:
Bıçak kemiğe dayanmak.
Çekilen sıkıntı artık katlanılamayacak bir duruma gelmek. “
Bıçak kemiğe dayandı mı başkaldırır, canını sakınmaz, hakkını ister.” -A. Ağaoğlu. (Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
arzu çakal III, 401 bkz> arju
arzulayu çakal gibi· III, 410
as kakım, hermelin·I, 80 bkz> az
as cariyelere verilen bir ad·I, 80

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
İgliğ tutrugı ay bolur.(I. 79)
Hastanın vasiyet etmesi iyilik getirir.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-karaca-1442651514.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[göbül (IV) -1] Çocuk.
-Bolu
-İstanbul
Nize, Karahisar -Kayseri
Misis -Adana

[göbül (IV) -2] Tombul çocuk
-Kayseri

göbil Tombul çocuk.
*Bor -Niğde

göbül (I) [-> göde (I)]

göbül (II) Karın.
-Samsun

göbül (III) [-> gölbez -1]

göbül (IV) 1.[-> göbel (I) -2]

göbül (IV) 2.[-> göbil]

göbül (IV) 3. Sevimli.
-Bolu

[göbül (I)] Kısa boylu, şişman, göbekli.
Süme *Bulancak -Giresun
-Sivas

göde (I) 1. Kısa boylu, şişman, göbekli.
Çiftlik *Dinar, *Sandıklı -Afyon
*Eşme ve çevresi -Uşak
Iğdecik, Atabey, Yassıören *Senirkent, Kozluca *Keçiborlu, Yaka *Gelendost, Sofular *Eğridir, *Uluborlu -Isparta
Güney, Çuvallı *Yeşilova -Burdur
Karaçay, Honaz, Alaeddin *Acıpayam, *Çal -Denizli
İğdecik *Sancaklıboz -Manisa
-Kütahya
Tokat, *Sivrihisar, -Eskişehir
-Çankırı
-Maraş
-Kırşehir
Fetullah *Develi, Afşar, Pazarören *Pınarbaşı, *Bünyan -Kayseri
-Nevşehir
*Bor -Niğde
Yeniköy *Ereğli, Doğanbeyli *Beyşehir, *Akşehir, *Karaman, *Ermenek -Konya
Tuzla, Çakallı, *Kadirli -Adana
*Tarsus, Tabanlı *Mersin -İçel
Boztepe *Serik, *Korkuteli, *Kaş ve köyleri, *Elmalı -Antalya

[göbül (III)] Köpek yavrusu.
Kızılköy *Dinar -Afyon
KuzkÖy *Ünye -Ordu
Tekke *Tirebolu, *Şebinkarahisar -Giresun

gölbez 1. Köpek yavrusu.
Kıbrısçık -Bolu
Yalpankaya *Hendek -Sakarya
Erenköy -İstanbul
Ağlı *Küre, *Tosya, *Taşköprü -Kastamonu
Saray -Çankırı
Büğdüz, Bahattin, Satıyüzü, İbik *İskilip, Çitli, -Çorum
Dayh *Boyabat, *Gerze -Sinop
*Havza, *Çarşamba -Samsun
*Merzifon ve çevresi -Amasya
Ferenge *Erbaa -Tokat
Büyükafşar, Koyunbaba *Kalecik -Ankara
Beşkonuk *Manavgat -Antalya
-Edirne
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 22 Eylül 2015
Tarih : 22 Eylül 2015 - Salı

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
muteber sıfat (mu:teber) Arapça
1. sıfat Saygın, itibarı olan, hatırı sayılır, sözü geçer
"Selanik'in en varlıklı, en muteber, en güzide ailelerinden sayılıyor." - A. İlhan
2. İnanılır, güvenilir
3. Değerli
4. hukuk Geçerli

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
kariyer    Fr. carrière

Bir meslekte uzmanlık.
"Bundan başka her iki yazar bana edebî kariyerleri bakımından da birbirlerine eşit görünmektedir." -Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Gençlik ve Edebiyat Hatıraları

Bundan sonra demek ki, kariyer yerine, uzmanlık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bazı kısaltmaların sonuna nokta ( . ) konur:
Alb. (albay), Dr. (doktor), Yrd. Doç. (yardımcı doçent), Prof. (profesör), Cad. (cadde), Sok. (sokak), s. (sayfa), sf. (sıfat), vb. (ve başkası, ve benzeri, ve benzerleri, ve bunun gibi), Alm. (Almanca), Ar. (Arapça), İng. (İngilizce) vb.

Günün atasözü/deyimi:
Biz attık kemik diye, el kaptı ilik diye.
Bizim işe yaramaz diye vazgeçtiğimizi başkaları değerli buldu. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
asıg fayda, kazanç, kârI, 64, 494; 111. 13
asıglıg faydalı, kazançlı· I, 147
asılmak asılmak· I, 196
asılmak uzamak, uzatılmak,I, 196 bkz> esilmek

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
İki koçnğar başı bir aşaçta (aşıçta) pışmas (III. 382)[4]
İki koç başı bir tencerede pişmez.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-silah-1442910405.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
çördük (I) 1. Yabanî armut, ahlat.
*Şebinkarahisar -Giresun
*Taşköprü, *Daday -Kastamonu
*Kurşunlu -Çankırı ve köyleri
*Kargı, *İskilip, Çıkrık *Mecitözü -Çorum
*Boyabat -Sinop
Dere *Havza -Samsun
*Merzifon ve köyleri -Amasya
Bozcak*Reşadiye, *Zile, *Taşova -Tokat
Salman *Akkuş, *Karakuş, *Ünye -Ordu
*Alucra -Giresun
Osmancık -Rize
*Kilis -Gaziantep
Kavak, Çepni *Gemerek -Sivas
Gülabi, -Yozgat
Hasanoğlan *Haymana -Ankara
Ömerhacılı *Kaman, *Mucur -Kırşehir
Şahin *Ürgüp -Nevşehir
*Bor -Niğde

[cördük (I)] Yabanî armut, ahlat.
*Beyşehir -Konya

[cövür] Yabanî armut, ahlat.
*Bozdoğan -Aydın

[cürdük] Yabanî armut, ahlat.
-Çorum

[çertik (II)] Yabanî armut, ahlat.
*Bafra -Samsun

[çertük] Yabanî armut, ahlat.
-Sivas

[çortuk (II)] Yabanî armut, ahlat.
-Ordu

[çortük] Yabanî armut, ahlat.
-Yozgat

[çördik] Yabanî armut, ahlat.
-Elazığ

[çördüğü] Yabanî armut, ahlat.
-Bolu
*Zile -Tokat

[çörtüh] Yabanî armut, ahlat.
*Mucur -Kırşehir

[çörtük (I)] Yabanî armut, ahlat.
Tahtacı -Isparta
Alamut *Bozdoğan -Aydın
*Büyükdere -Sinop
Kumarlar *Bayramiç -Çanakkale
-Samsun ve ilçeleri
-Tokat
-Ordu
Çakrak *Şebinkarahisar, İcilli *Bulancak -Giresun
Karaözü *Gemerek, -Sivas
*Sorgun ve köyleri -Yozgat
*Keskin -Ankara
Akkışla *Bünyan

[çötür] Yabanî armut, ahlat.
Yusuflu *Bayındır -İzmir

[çöür armutu] Yabanî armut, ahlat.
*Bodrum -Muğla

[çövür -2] Yabanî armut, ahlat.
*Sarayköy ve köyleri, İğdir *Çivril, *Tavas -Denizli
Eymir *Bozdoğan -Aydın
*Milas -Muğla

[çöyür -2] Yabanî armut, ahlat.
Çeltek *Yeşilova, *Tefenni -Burdur
Sandal *Kula -Manisa
Kızılköy *Ezine -Çanakkale

çördük (I) 2. Muşmula.
Havza -Samsun

çördük (II) 1. Ekinler arasında yetişen, kökü yenilebilen bir çeşit kokulu ot.
-Isparta ve ilçeleri
*Kilis -Gaziantep
Tuzhisar *Bünyan -Kayseri
Sabanlı *Sultaniye, *Ermenek -Konya
Gezende *Gülnar -İçel
*Korkuteli ve köyleri -Antalya

[cördük -2] Ekinler arasında yetişen, kökü yenilebilen bir çeşit kokulu ot.
İncesu *Dinar -Afyon
Sücüllü *Yalvaç -Isparta

[çörtük (III) -1] Ekinler arasında yetişen, kökü yenilebilen bir çeşit kokulu ot.
Kuma -Burdur
*Sarayköy ve köyleri -Denizli
Sarılar -İzmir
-Balıkesir ve köyleri
Engiz *Bafra -Samsun
Erçene *Afşin -Maraş
Bahçeli *Bor -Niğde
-Konya

[çövürdük] Ekinler arasında yetişen, kökü yenilebilen bir çeşit kokulu ot.
İğdir *Çivril -Denizli

[çöyür otu] Ekinler arasında yetişen, kökü yenilebilen bir çeşit kokulu ot.
Çeltek *Yeşilova -Burdur

çördük (II) 2. Yabanî kereviz.
-Konya

çördük Ağaç dallarının kuruyarak dökülen parçaları.
Ulukışla *Bor Niğde
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 06 Ekim 2015
Tarih : 06 Ekim 2015 - Salı

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çirkef isim Farsça
1. isim Pis ve bulanık su
2. sıfat İğrenç ve bulaşkan (kimse veya şey)

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
kronoloji    Fr. chronologie

1. Zaman bilimi. 2. Zaman dizini.
"Yunanistan’da romanın tarihi oldukça karmaşık bir taslak olarak kalmaya mahkûm Croiset‘e göre; kronolojisi belirsiz elimizdeki bilgiler de yeterli olmaktan uzak." -Cemil Meriç, Kırk Ambar, 153.

Bundan sonra demek ki, kronoloji yerine, zaman bilimi, zaman dizini sözcüklerini kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sayılardan sonra sıra bildirmek için nokta ( . ) konur:
3. (üçüncü), 15. (on beşinci); II. Mehmet, XIV. Louis, XV. yüzyıl; 2. Cadde, 20. Sokak, 4. Levent vb.

Günün atasözü/deyimi:
Dam dolusu tükenmiş, damlayan tükenmemiş.
Az da olsa sürekli gelir, ne denli çok da olsa, giderek tükenen hazırı yemekten daha iyidir. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
asınmak blr ;eyi çekmek, germek·I, 201 bkz>esinmek
asışmak asışmak, asmakta yardım etmek· I, 184
aslınmak bir şey bir şeye takılmak,I, 258, 259 bkz> eslinmek
asmak asmak,I, 173

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
İkki bogra igeşür, otra kökegün yancılur (I. 187) (II. 287)
İki buğra, erkek deve itişir, ortada bükelek sineği incinir.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-kilic-1444121753.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
gavuz (I) Olgunlaşmamış, ham meyve.
*Nazimiye -Tunceli

gavuz (II) 1. Tahıl kabuğu.
Karamanlı *Tefenni -Burdur
Peşman *Daday -Kastamonu
-Çorum
*Merzifon ve köyleri -Amasya
Uluşiran *Şiran -Gümüşhane
*Ermenek -Konya

[gavız -2] Tahıl kabuğu
*Yeşil ova ve köyleri -Burdur
Darıveren *Acıpayam -Denizli

gavuz (II) 2. Kabuğundan ayrılmayan tahıl.
Çanıllı *Ayaş -Ankara

gavuz Buğday tanelerinin kabukları
Edirne

kavuz (I) 1. Gelişmemiş, çürük meyve.
*Nazimiye -Tunceli

kavuz (I) 2. İçi boş, kabuklu yemiş.
*Eğridir -Isparta
*Eymir -Aydın
*Yeniköy -Balıkesir
-Sinop
*Ünye -Ordu
Çepni *Gemerek -Sivas
Gavurdağı *Osmaniye -Adana

kavuz (I) 3. İç tutmamış çürük buğday, kapçıklı tane.
-Afyon
*Yalvaç, *Gelendost -Isparta
-Burdur
Söğüt -Denizli
*Tire -İzmir
-Manisa
Fili *Biga -Çanakkale
Çeltikçi *İnegöl -Bursa
Yukarıpazar *İzmit -Kocaeli
Karabüzey *Araç -Kastamonu
*Kurşunlu, Saray, -Çankırı
-Sinop
-Samsun
*Merzifon -Amasya
*Zile -Tokat
-Malatya
*Kilis -Gaziantep
Karaözü *Gemerek -Sivas
Zencidere -Kayseri
-Niğde
Akçalar *Seydişehir -Konya
-Adana
Güzelsu *Akseki -Antalya
*Yerkesik,*Milas, *Bodrum -Muğla
Çavuşköy *Lüleburgaz -Kırklareli

kavuz (I) 4. Taneyi örten kabuk.
-Bursa

kavuz (I) 5. Yaprakları dökülen bitki.
*Çivril -Denizli

kavuz (II) 1. Soyulmuş, pul pul olmuş deri.
Bursa

kavuz (II) 2. Saç diplerinde olan kepek.
*Saray -Tekirdağ

kavuz (II) 3. Tahıl kepeği.
*Marmaris -Muğla
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 09 Ekim 2015
Tarih : 09 Ekim 2015 - Cuma

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çıkrık -ğı isim
1. isim Kuyudan kovayı çekmeye yarayan ve el ile çevrilen araç
2. İplik bükme, iplik sarma vb. işlerde kullanılan, el veya ayakla çevrilen dolap
3. fizik Ağır bir şeyi çekecek ipin sarılmasına yarayan ve bir eksen üzerinde uzunca bir kolla çevrilerek dönen silindir

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
cerebral    Fr. cérébral

Kafalı, entelektüel, aydın:
"Çünkü kız ‘cerebral’ arıyor." -Peyami Safa, Biz İnsanlar, 237

Bundan sonra demek ki, cerebral yerine, kafalı, aydın sözcüklerini kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Arka arkaya sıralandıkları için virgülle veya çizgiyle ayrılan rakamlardan yalnızca sonuncu rakamdan sonra nokta ( . ) konur:
3, 4 ve 7. maddeler; XII – XIV. yüzyıllar arasında vb.

Günün atasözü/deyimi:
Arsızın yüzüne tükürmüşler “yağmur yağıyor” demiş.
Arsız ne kadar ağır hakaret görse de aldırmaz, pişkinliğe vurur. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
asñarmak    haylazlaşmak, işten uzakla;mak· I, 289
asra alt, aşağı· I, 126
asrı kaplan; kaplan gibl iki renkli, I, 126 bkz> esri § asr ı yışıg; iki renkli ip·I, 126

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
İm bilse er ölmes (I. 38)
Parolayı bilen kişi hayâtını kurtarır, ölmez.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-tabanca-1444376055.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
cemek (I) 1. Öğendirenin ucundaki demir sıyırgı.
-İstanbul
Dikenli -Çankırı
-Çorum ve ilçeleri
-Sinop
-Samsun
-Amasya ve ilçeleri
*Erbaa, *Niksar, *Zile -Tokat
-Ordu
*Şiran -Gümüşhane
*Sarıkamış -Kars
-Erzurum
*Refahiye -Erzincan
-Maraş
*Divriği, *Yıldızeli -Sivas
*Sorgun -Yozgat
*Mucur -Kırşehir
-Adana

[cembek (II)] Öğendirenin ucundaki demir sıyırgı.
*Çayırlı -Erzincan

[cenek] Öğendirenin ucundaki demir sıyırgı.
-Gümüşhane

[cenrek] Öğendirenin ucundaki demir sıyırgı.
Karkıncık *Artova -Tokat

[cömek] Öğendirenin ucundaki demir sıyırgı
*İnebolu -Kastamonu
*Çarşamba -Samsun

[cunek] Öğendirenin ucundaki demir sıyırgı
Kızılca *Artova -Tokat

[çemek (I)] Öğendirenin ucundaki demir sıyırgı
*Çeşme -İzmir
*Fatih -İstanbul
Kızıka *Kurşunlu -Çankırı
Gelincik, Kuzuluk -Sinop
-Gümüşhane
Gürcü *Kızılcahamam, Faraşlı *Kalecik -Ankara

cemek (I) 2. Balık tutmaya yarayan kancalı ilkel bir olta.
-İstanbul
*Çarşamba -Samsun
-Trabzon
*Keşap -Giresun

cemek (I) 3. Küçük çapa.
*Selim, Alisofu *Sarıkamış -Kars

cemek (II) 1. Çamurluk, ayak basılan yer.
*Reşadiye -Tokat

cemek (II) 2. Pedal.
*Reşadiye -Tokat

cemek (III) Yemek çatalı.
Ortaköy -İstanbul

cemek Üvendirenin bir ucuna takılarak çamur sıyırmakta kullanılan yassı demir.
*Şarkışla Sivas
Ekinözü *Elbistan Maraş

cemek Üvendirenin arka ucunda bulunan ve toprak kazımaya yarayan yassı demir
Çayağzı, Kırşehir ve Yöresi

cemek Bir çeşit orak sapı
Ordu İli ve Yöresi
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 11 Ekim 2015
Tarih : 11 Ekim 2015 - Pazar

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
koru isim
Bakımlı küçük orman
"Arkamda çam korularının parça parça neftîleştirdiği yeşil bir dağ." - R. H. Karay

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
krizantem    Fr. chrysanthème

Kasımpatı.
"Kırmızı çiçekli halının ortasında müthiş bir krizantem gibi tekrar abajurlu bir lamba..." -Ruşen Eşref Ünaydın, Diyorlar ki, 13;
"En çok hoşlandığım çiçekler, sarı güller renk renk irisler, krizantemler, hele hele Ferit Sakarya’nın gönderdiği koskocaman, bir kucak dolusu beyaz frezya." -Adalet Ağaoğlu, Üç Beş Kişi, 180;
"Katırtırnağı, ebegümeci, radika, krizantem, ıtırşâhî, süsen, nergis..." -Tomris Uyar, Gündökümü, 12;
"Bahçeye çıkmış, gece yağan kırağının hafif ıslaklığı altında büsbütün dirilmiş iri krizantemlerden toplamış…" -Refik Halid Karay, Kadınlar Tekkesi, 213;
"Güller, menekşeler, krizantemler bir mevsimlik; kelimeler Paros mermerinden daha ebedi." -Cemil Meriç, Jurnal, 37.

Bundan sonra demek ki, krizantem yerine, kasımpatı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bir yazının maddelerini gösteren rakam veya harflerden sonra nokta ( . ) konur:
  I.               1.                            A.            a.
  II.              2.                            B.            b.

Günün atasözü/deyimi:
Aşağı tükürsem sakal, yukarı tükürsem bıyık.
İki karşıt ve aynı derecede sakıncalı durum karşısında karar verme zorluğunu anlatan bir söz. (Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
asruşmak aksırışmak. I, 234
ast sokak,I, 42
astın aşağı, alt· I, 10

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
İzlik bolsa er öldimes, içlik bolsa at yagrımas (1.104)
Çarığı olsa kişi ölmez, teyelti olsa atın sırtı açılmaz, yara olmaz.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-cesme-1444573861.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
çarpana (I) 1. Sahan kapağını andıran ve birbirine vurularak çalınan büyük zil.
*İskilip -Çorum
-Erzurum
*Bor -Niğde

çarpana (I) 2. Zilli def.
Zarşat -Kars

çarpana (I) 3. Zilli maşa.
-Bitlis
-Adana

çarpana (II) 1. Eski ayakkabı.
-İstanbul
Aşudu *Darende -Malatya
*Birecik -Urfa
*Kilis -Gaziantep
*Afşin, *Elbistan -Maraş
*Gemerek, *Şarkışla -Sivas

çarpana (II) 2. Eski deri parçası.
*Afşin -Maraş
*Gürün -Sivas

çarpana (II) 3. Deri kırıntıları.
-Malatya

çarpana (III) Dört beş metre uzunluğunda yün kuşak.
Elbengi *Yalvaç -Isparta
Homa *Çivril -Denizli
Saz -Amasya

çarpana (IV) Araba tekerleğine konulan sert bir tabla.
*Dinar -Afyon

çarpana (V) Serseri, avare.
-Diyarbakır

çarpana Eski deri parçası.
Ekinözü *Elbistan Maraş

çarpana Tavukların kaçmasını önlemek için ayaklarına takılan şey
Malatya
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 17 Ekim 2015
Tarih : 17 Ekim 2015 - Cumartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
gölge isim
1. isim Saydam olmayan bir cisim tarafından ışığın engellenmesiyle ışıklı yerde oluşan karanlık
"Etrafına gölge salmayan, yemiş vermeyen hangi kütük baltadan kurtulur?" - H. E. Adıvar
2. Güneş ışınlarından korunacak yer
"Sakın kesme, gölgesinde yorgun çiftçi dinlensin." - M. Ş. Esendal
3. Ne olduğu anlaşılamayan karaltı, silüet
"Ben, ay yüzlü güzellerin peşinde bir gölgeye benzerim." - A. Kabaklı
4. Resimde bir şekli cisimlendirmek için, onun ışık almaması gereken yerlerine vurulan az çok koyu renk
5. Yetkisi olmadığı hâlde etkili olan
"Gölge başkan. Gölge kabine."
6. Röfle
7. Birinin yanından hiç ayrılmayan kimse
8. Koruma, kayırma himaye
"Onun gölgesi altında yaşıyor."

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
kuartet    Fr. quartette

Dörtlü.
"Haydn’ın yeni tapınma kuarteti bulunmuş, onu mu çalıyorlar?" -Adalet Ağaoğlu, Ruh Üşümesi, 79;

Bundan sonra demek ki, kuartet yerine, dörtlü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için nokta ( . ) konur:
29.5.1453, 29.X.1923 vb.

Günün atasözü/deyimi:
Eşek çamura çökerse sahibinden gayretlisi olmaz.
Bir kimsenin işi bozulduğunda, durumunu düzeltmek için en büyük çabayı kendisinin göstermesi gerekir. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
asturmak astırmak· I, 220, 221
asurgan çok aksıran· I, 156
asurmak aksırmak· I, 178
asurtgu aksırtan· III, 442

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Kaçış bolsa kıya körmes (I. 369)
Halk içinde uyuşmazlık olsa, kimse birbirine yan bakamaz.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-cam-1445097765.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
kömüş Manda.
Bayat *Emirdağ -Afyon
-Isparta
Gelenbe *Kırkağaç, *Turgutlu -Manisa
Kirazlı -Çanakkale
Seydiömer -Kütahya
Yenipazar *Gölpazarı, *Bozüyük -Bilecik
*Gölcük, Çayırköy *izmit -Kocaeli
*Gerede, Çınkınlar -Bolu
*Amasra, *Bartm, Burunkaya *Ereğli, Aliköy, Karamusa *Çaycuma, *Safranbolu, Horcinas, Cumayanı, Kilimli -Zonguldak
Karabüzey *Araç, Peşman *Daday, Ağlı *Küre, *Tosya -Kastamonu
-Çfcr.
İbik *İskilip, -Çorum
Daylı *Boyabat -Sinop
-Samsun ve ilçeleri
Kalekale *Taşova, *Merzifon ve köyleri, Akviran -Amasya
Kızık, Çamlıbel *Artova, -Tokat ve çevresi
*Ulubey, *Ünye -Ordu
-Giresun
-Erzurum
Kavak *Yıldızeli, *Koyulbisar -Sivas
Külekçi *Çayıralan -Yozgat
Çanıllı, *Güdül, *Ayaş, Çimşit *Balâ, İncirli, Oyaca *Haymana, Elecik, Koyunbaba *Kalecik, Kayaş, Akdoğan, Elmalı, Gürcü *Kızılcahamam, *Şereflikoçhisar, Abur, Kızılviran, -Ankara
Süksün *İncesu, Zencidere -Kayseri
Kemerhisar *Bor -Niğde
-Konya
-Muğla
Barbaros -Tekirdağ

[kemüş] Manda.
-İçel

[komüş] Manda.
Ocaklı *Sorgun -Yozgat
Hasanoğlan -Ankara

[köş (I)] Manda.
Alan *Çumra -Konya

kömüş Genç, sevimli erkek manda.
Dışlık *Kangal Sivas

kömüş Manda, camız (Çayağzı), krş. komüş
Kırşehir ve Yöresi
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 18 Ekim 2015
Tarih : 18 Ekim 2015 - Pazar

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
güncel sıfat
sıfat Günün konusu olan, şimdiki, bugünkü (haber, olay vb.), aktüel
"Güncel olaylar, yorumlarla şaşılacak bir özdeşlik, bir uyum gösterir." - N. Cumalı

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
kakafoni    Fr. cacophonie

Ses uyumsuzluğu.
"Fransızcanın umumi ahengi içinde bunların yapığı kakafonilerdir ki, şarkıya belli başlı mizah çeşnisi veriyordu." -Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Bir Sürgün, 64;
"Yüksek tonda kakafoniyle bozulmuş, anlaşılmaz sözcükler…" -Adalet Ağaoğlu, Toplu Oyunlar-Kozalar, 311

Bundan sonra demek ki, kakafoni yerine, ses uyumsuzluğu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tarihlerde ay adları yazıyla da yazılabilir. Bu durumda ay adların­dan önce ve sonra nokta ( . ) kullanılmaz:
29 Mayıs 1453, 29 Ekim 1923 vb.

Günün atasözü/deyimi:
Ak koyunu gören içi dolu yağ sanır.
Bir şeyin dış görünüşüne bakarak içinin de öyle olduğunu sananlar yanılırlar. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
asurtmak aksırtmak· III, 442
kenet· I, 80
yemek, aş· I, 20. 45, 75, 80. 93, 102, 156. 210, 227, 310, 318, 372. 443, 515, 516;II, 18, 73, 74, 130, 147, 158, 191, 241, 278, 299,308, 309;III, 31, 37, 61, 64, 67,116,133,185, 186, 249, 257, 261, 264, 270, 368, 382, 391, 397. 439
aşaç tencere,III, 382 bkz> aşıç, eşiç

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Kadaş temiş kaymaduk, kayın temiş kaymış (I. 403) (III. 246)
Kardeş demiş bakmamış, kayın demiş bakmış.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-kayin-1445177385.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
zahra (I) 1. Yemeklik tahıl.
*Emet ve köyleri -Kütahya
Tokat -Eskişehir
Hacıahmet *Düzce -Bolu
*Kurşunlu -Çankırı
*Vezirköprü -Samsun
*Merzifon -Amasya
*Perşembe -Ordu
Bağlıca *Ardanuç -Artvin
*Arapkir -Malatya -
Hacıilyas *Koyulhisar, Karaözü *Gemerek, *Gürün, Maksutlu *Şarkışla, -Sivas
Gülâbi -Yozgat
Tahtacı, Elmalı, *Kızılcahamam, Hasanoğlan -Ankara
*Pınarbaşı ve çevresi -Kayseri
*Bor -Niğde
*Ermenek -Konya

[zahre] Yemeklik tahıl.
-Gaziantep

[zat zahra] Yemeklik tahıl.
Reyhanlı ve Amik Ovası Türkmenleri *Reyhanlı -Hatay
*Gürün -Sivas
-Kırşehir

[zat zahre] Yemeklik tahıl.
*Nizip -Gaziantep

[zat zehre] Yemeklik tahıl.
*Antakya -Hatay

[zehre] Yemeklik tahıl.
Başköy *Uluborlu, Bağıllı *Eğridir -Isparta
*Bozdoğan -Aydın
*Antakya -Hatay
Kabasakallı *Silifke -İçel

zahra (I) 2. Hayvanlara verilen yem (ot, arpa, saman vb.)
Örencik, Pazar *Kızılcahamam -Ankara

zahra (II) Hallaç yayında, kirişin altındaki koruyucu deri.
Hashoca *Akhisar -Manisa

zahra 1. Buğday, arpa vb. tahıl.
Çorum
Çilehane *Reşadiye Tokat
Kesirik Elâzığ
Namrun *Tarsus, İçel
*Fethiye Muğla

zahra 2. Saman.
*Güdül ve köyleri Ankara

zahra < Ar. zahire: Zahire
Erzincan ve Yöresi

zahra < Ar. zahire: zahire . || zehire || zehre
Erzurum

zahra bk. zahırâ
Malatya

zahra Tahıl, tahıl cinsinden hayvan yemi
Kırşehir ve Yöresi

zahra Zahire
Ordu İli ve Yöresi
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 19 Ekim 2015
Tarih : 19 Ekim 2015 - Pazartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
intizar isim (intiza:rı) Arapça
1. isim Birinin gelmesini, bir şeyin olmasını bekleme, gözleme
"Hastanede ilk günü ve ilk gecesi bu ümit ve intizar ile geçti." - Y. K. Karaosmanoğlu
2. İlenme, beddua, inkisar

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
kapitüler    Fr. capitular

1. Teslim olmak. 2. Uzlaşmak, boyun eğmek:
"Elçiliklerin müdahalesine uzun zamandan beri alışmış bulunan kapitüler bir devlet için hiç de şeref kırıcı bir kayıt değildi bu." -Cemil Meriç, Kırk Ambar, C. 2, 148.

Bundan sonra demek ki, kapitüler yerine, teslim olmak, uzlaşmak, boyun eğmek sözcüklerini kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için nokta ( . ) konur:
Tren 09.15’te kalktı. Toplantı 13.00’te başladı.

Günün atasözü/deyimi:
Çarpıntısı tutmak.
Heyecan, korku veya üzüntüden çarpıntı nöbeti gelmek. (Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
aşak aşağı; dağ dibi·I, 66
aşaklamak aşağılamak, küçük saymak·I, 305
aşamak yemek, aş 701116^III, 253, 261
aşatmak yemek yedirmek· I, 210

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Kagun karma bolsa iyisi ikki eliğin tegir (I. 410)
Kavun yağma edilse, sahibi iki eliyle kapar.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-palamut-1445272713.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
çemçe [-> çömçe (I) -1]

[çemçe] Kepçe, büyük tahta kaşık.
-Tokat
*Kemaliye -Erzincan
*Ahlat -Bitlis
*Hozat -Tunceli
Kesirik, Harput, *Ağın -Elâzığ
Gündüzbey *Yeşilyurt, *Arapkir, *Besni -Malatya
-Adıyaman
*Divriği -Sivas
Gökdere *Akdağmadeni -Yozgat

çömçe (I) 1. Kepçe, büyük tahta kaşık.
*Sarayköy -Denizli
-Aydın
-İzmir
İğdecik, Sancaklıboz, Toygar *Alaşehir -Manisa
-Çanakkale
İkipınar *Mihalıççık, Tokat -Eskişehir
Zığala *Ezine, Heniske -Amasya
-Gümüşhane
*Iğdır, Kızılçakçak *Arpaçay, İrişli, Bayburt *Sarıkamış -Kars
-Erzincan
*Erciş -Van
-Bitlis
-Diyarbakır
*Hekimhan, -Malatya
-Urfa
*Halfeti, *Nizip -Gaziantep
-Hatay
*Afşin -Maraş
*Şarkışla ve civarı, *Kangal, Çepni, Karaözü *Gemerek, Kaşköyü *Gürün, *Divriği -Sivas
Sarıhamzalı *Sorgun, *Boğazlayan, *Yerköy -Yozgat
Üçem *Balâ, Solakuşağı *Şereflikoçhisar -Ankara
*Çiçekdağı, *Mucur, Ömerhacılı, *Kaman -Kırşehir
*Develi, *İncesu, Türkmen, Akkışla *Bünyan -Kayseri
*Bor -Niğde
Aziziye *Ermenek, Çayhan *Ereğli, Doğanbey *Beyşehir -Konya
Bahçe *Çukurova -Adana
*Mut, *Anamur, *Silifke, *Tarsus, Yanpar, -İçel
Deretürbeli *Alanya -Antalya
*Şerefler -Muğla
-Edirne

çemçe < çömçe çomça: 1. Kepçe, büyük tahta kaşık. 2. Alevi törenlerinde yemek dağıtan, aş bölen:
Lokmayı çemçe yetirir
Malatya

çemçe Kepçe, krş. çömçe
Kırşehir ve Yöresi

çemçe Kepçe
Diyarbakır, Çüngüş, Çermik

kepçe Solungaçlı, kuyruklu kurbağa yavrusu.
Ordu
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 20 Ekim 2015
Tarih : 20 Ekim 2015 - Salı

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mümeyyiz sıfat eskimiş Arapça mumeyyiz
1. sıfat İyiyi, kötüyü, doğru ve yanlışı ayıran, seçen
2. isim, eğitim bilimi Ayırtman
"Neşemden duramıyor, öbür mümeyyizlerle konuşuyor, gülüyordum." - Ö. Seyfettin
3. isim Yazıları beyaz kâğıda temize çeken kimse
"O, 'yazıla' işaretini koydu mu mümeyyiz temize çeker." - R. H. Karay

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
kooperatif    Fr. coopérative

1. Ortak ihtiyaçları elverişli şartlarla karşılamak için kurulan, kâr amacı olmayan ortaklık:
"Bürokrasi yeni yeni teşkilatlanma örnekleri sunmaktadır: kooperatif gibi." -Cemil Meriç, Umrandan Uygarlığa, 20
2. Üreticilerin, aracıyı aradan çıkararak ürünlerini daha iyi şartlarda pazarlamak için kurdukları ortaklık:
"İstihlak kooperatifleri teşkil etmek gibi işler, her hırfetin iktisaden yükselmesini temin edecek teşebbüslerdir." -Ziya Gökalp, Türkçülüğün Esasları, 130

Bundan sonra demek ki, kooperatif yerine, ortaklık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap, dergi vb.nin künyelerinin sonuna nokta ( . ) konur:
Agâh Sırrı Levend, Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Evreleri, TDK Yayınları, Ankara, 1960.

Günün atasözü/deyimi:
Acem kılıcı gibi.
Her iki tarafı da idare edebilen, güvenilmez (kimse). (Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
aşbar saman, kepek ve ot gibi şeyler karıştırı-lıp ıslatıtarak hazırlanan hayvan yemi· I, 117;II, 351
aşgınmak aşınmak· I, 254
aşıç tencere·I, 52,116, 223, 248, 258, 313, 323, 327, 357, 409, 411, 514, 518;II, 12, 72, 78, 178, 201, 253, 302, 333, 356, 357; III, 142,191 206, 249, 280, 409, 430 bkz> e şiç, aşaç
aşlaka aşlara, yemeklere. II, 54

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Kal sabı kalmas, kagıl bağı yazılmas (I. 409)
Söz leke bırakmaz, yaş söğütten yapılan düğüm ırgalanmaz.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-kozalak-1445328966.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
mırık (I) Yüz, çehre.
Bayat -Afyon
*Keçiborlu -Isparta
Kızılhisar -Denizli
Saraycık -Kütahya
*Merzifon -Amasya
*Ermenek, *Karaman -Konya

[mırız (III) -1] Yüz, çehre.
*Afşin -Maraş
Çöplü *Gürün -Sivas

mırık (II) 1. Küskün, öfkeli, yüzü asık.
Piteriç -Erzincan

mırık (II) 2. Sevinç, mutluluk : Bugün mırığım yok.
*Gelendost -Isparta
*Mecitözü, *İskilip -Çorum
*Merzifon ve köyleri -Amasya
-Tokat
*Koyulhisar -Sivas
Gülağzı -Muğla

[mırık (II)] Sevinç, mutluluk
*Sungurlu -Çorum

mırık (III) 1. Zayıf, cılız, hastalıklı.
*Çarşamba -Samsun
Salman *Akkuş -Ordu

[mırız (II) -1] Zayıf, cılız, hastalıklı.
Piraziz -Giresun

[mırkı] Zayıf, cılız, hastalıklı.
*Şarkikaraağaç -Isparta

mırık (III) 2. Topal.
Çakallı -Adana

mırık (IV) Sünnetçi.
-Burdur
-Konya

mırık (V) 1. Kötü, sevimsiz (kimse).
-Sivas
*Bor -Niğde

mırık (V) 2. Soysuz, aşağılık aile.
Söğüt, Honaz -Denizli
Tokat -Eskişehir
-Yozgat

mırık (V) 3. Olur olmaz şeyleri beğenmeyen.
-Isparta

mırık (VI) Kaz, tavuk çobanı.
Yeniköy -Tekirdağ

mırık (VII) Gol, sayı, kama.
Bulgaristan göçmenleri -İstanbul
Kırcaali -Giresun

mırık (VIII) 1. Büyüyememiş kuzu, keçi.
Çandır -Giresun

mırık (VIII) 2. Manda yavrusu.
-Bolu

mırık (VIII) 3. Sıpa.
Çığrı *Dinar -Afyon

mırık (VIII) 4. Babası at, anası eşek katır, ester.
-Malatya

mırık (VIII) 5. Tavşan yavrusu.
inhisar *Söğüt -Bilecik

mırık (IX) Çam ağacının tohumu, kozalak.
Çengeller *Gölpazarı -Bilecik

mırık (X) 1. Cıvık.
*Nizip -Gaziantep

mırık (X) 2. Cıvık çamur, bataklık.
Tokat *Sivrihisar -Eskişehir
-Çankırı
*Pazarcık, Büyükyapalak, *Elbistan -Maraş
-Yozgat
*Balâ köyleri, Keşanuz, Camili, Küçükyozgat, Gölköyü *Kalecik, Çanıklı *Ayaş -Ankara
*İncesu -Kayseri
Toprakkale -Adana
Ören *Fethiye -Muğla

mırık (XI) Bulanık su.
*Elbistan -Maraş
Hacıilyas *Koyulhisar -Sivas

mırık (XII) 1. Küllük, çöplük, iyi temizlenmemiş yer, ev.
Kurthasanlı *Kadınhanı -Konya

mırık (XII) 2. Pis.
Bozhüyük *Göksun -Maraş

mırık (XIII) 1. Buğday ve arpanın uçlarındaki kılçıklar.
*Şebinkarahisar -Giresun

mırık (XIII) 2. Harman savrulurken uçuşan saman kırıntıları, saman tozu.
Kızılköyü -Tokat
*Alucra, Tamdere, -Giresun
*Bayburt -Gümüşhane
Esesi -Erzincan
-Elazığ
*Koyulhisar -Sivas

mırık (XIV) 1. Yuvarlak ağaç, top ve değnekle oynanan oyun.
İğneciler *Mudurnu -Bolu

mırık (XIV) 2. Hayvan tırnağıyla oynanan bir çeşit çocuk oyunu.
*Kurşunlu, *Ilgaz -Çankırı

mırık (XIV) 3. Topaç oyunu.
Karaağaç *Gölpazarı -Bilecik

mırık (XIV) 4. Yassı taşlarla oynanan bir çocuk oyunu.
-Çankırı

mırık (XV) Samanlık.
*İzmit -Kocaeli

mırık (XVI) 1. Domates.
*Bafra, Killik *Alaçam -Samsun

mırık (XVI) 2. Marul.
*Bafra ve köyleri -Samsun

mırık (I) Suyun dibine çöken ince kum.
Ankara

mırık (II) 1. Surat, yüz.
Çorum

mırık (II) 2. Kulak.
Telin *Gürün Sivas

mırık Balçık çamur
Çayağzı, Kırşehir ve Yöresi
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 13 Kasım 2016
Tarih : 13 Kasım 2016 - Pazar

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ayrılık, -ğı    
1. Ayrı olma durumu.
2. Birinden uzak düşme: “Sevgiyi tanımayanlar ayrılığın acısını da bilmezler, özlemezler ve gurbet hissi duymazlar.” -M. Kaplan.
3. Düşünce, görüş veya duygu arasındaki uymazlık, mübayenet: “Arapça konuşan milletler arasındaki ayrılıklar da onun dikkatini çekmemişti.” -M. Kaplan.
4. huk. Evlilik birliğinin yargıç kararı ile geçici bir süre için kaldırılması.

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
skandal    Fr. scandale

Büyük yankı uyandıran, utanç verici veya küçük düşürücü olay: § "Zaten ‘skandal’ yani terzîlât-ı umûmiyye satıcısı olan gazeteler o fırsattan istifadeye külahlarını almaz olurlar mı?" -Ahmet Midhat Efendi, Altın Âşıkları, 261;
"Telaşa düşmek sırası da oyunun tertipçilerine gelerek herhangi bir skandalı önlemek için Haşim’e hakikati itiraf zorunda kalmışlar." -Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Gençlik ve Edebiyat Hatıraları, 88;
"Büyük bir skandala yol açması beklenen dava, mahkeme heyetinin gizli oturum kararı alması sonucu derin bir esrara bürünmüştü." -Pınar Kür, Asılacak Kadın, 8;
"Bir skandala sebep olmayalım anlatabildim mi?" -Refik Halid Karay, Kadınlar Tekkesi, 190.

Bundan sonra demek ki, skandal yerine, utanç verici olay ve/veya küçük düşürücü olay sözcüklerini kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dört ve dörtten çok rakamlı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve araya ( . ) konur:
1.000, 326.197, 49.750.812 vb.

Günün atasözü/deyimi:
Acemi katır kapı önünde yük indirir.
Beceriksiz ve anlayışsız kişi kendisine yaptırılan işi en önemli yerinde bırakır.. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
aşlalmak   kap kenetlenmek· I, 295
aşlamak   kap kenetlemek·I, 80 ,268
aşlatmak   kap kenetletmek·I, 265
aşlık aş evi, mutfak, yenıeklik·I, 114, 373; II. 204 bkz> tar ıg

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Kalın bulutug tüpi sürer, karañku ışıg urunç açar (III. 216)
Yoğun bulutu tipi sürer, karanlık işi rüşvet açar.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-turk-lehceleri-karsilastirma-koruk-1479047214.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
dombak (I)
1. Yuvarlak: Dombak bir soğan buldum.dombak (I)
Sücüllü *Yalvaç -Isparta
Bayad -Ordu

dombak (I)
2.[-> domurcuk]dombak (I)
1. Başı açık, çıplak: Sıcakta dombak sokağa çıkılmaz.dombak (II)
*İskilip -Çorum
*Gümüşhacıköy, *Merzifon -Amasya

dombak (II)
Başı açık, çıplak[dobak (I) -1]
*İskilip -Çorum
*Boyabat -Sinop

[dobak (I) -1]
Başı açık, çıplak

[dolbak]
Başı açık, çıplak

[dulbak]
Başı açık, çıplak[dolbak]
*Halfeti, *Birecik -Urfa
Barak *Nizip -Gaziantep
-Maraş

dombak (II)
Başı açık, çıplak[dulbak]
-Gaziantep

dombak (III)
2. Saçsız baş.dombak (II)
*Osmancık, *Sungurlu -Çorum
Zana -Amasya

[dombak (III)]
[->dombay (I)]dombak (III)

dombay (I)
Manda[dombak (III)]
-Amasya

[dombak (I) -2]
Manda.dombay (I)
Bayat *Emirdağ, Çay *Bolvadin, Işıklar, Kızılköy *Dinar -Afyon
*Eşme -Uşak
Yakaköy *Gelendost, Kılıç *Keçiborlu -Isparta
Kuşbaba *Bucak -Burdur
Kızılcasöğüt, Bulkaz, *Çivril -Denizli
*Bergama -İzmir
*Alaşehir -Manisa
*Edremit, Kerem *Burhaniye, Karacalar *Savaştepe, *Susurluk -Balıkesir
*Bayramiç, Fili *Biga, -Çanakkale
-Kütahya
*Söğüt, Hisarcık *Osmaneli, Arıcaklar *Gölpazarı -Bilecik
Tokat, Bozan, *Sivrihisar -Eskişehir
Yalpankaya *Hendek, Umurca, Kavaklı, *Kandıra, Alaağaç, *Akyazı -Sakarya
*Gebze, *Karamürsel -Kocaeli
*Göynük, *Düzce -Bolu
Kadıköyü, *Kozlu, Sandallar, *Devrek, *Karadeniz Ereğlisi, Çerçiler *Safranbolu, Kepezköyü, -Zonguldak
-Kastamonu
Olukyanı *Sungurlu -Çorum
*Yerköy -Yozgat
*Beypazarı, Güdül *Ayaş, *Haymana -Ankara
-Kayseri
Emirler *Ulukışla, Veliisa -Niğde
Hatunsaray, Kayalı -Konya
Horzum aşireti, Aydınlı *Bahçe, İsahacılı -Adana
-Antalya
Dont *Fethiye -Muğla
*Çorlu -Tekirdağ

domurcuk
Tomurcuk[dombak (I) -2]
Tepeköy *Torbalı -İzmir
Yeniköy *Çarşamba -Samsun

Tomurcuk.domurcuk
*Yalvaç -Isparta
*Merzifon -Amasya
*Zile -Tokat
-Kars
Önsen -Maraş
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 03 Haziran 2017
Tarih : 03 Haziran 2017 - Cumartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yordam isim
1.Yatkınlık, alışkanlık, yeti, meleke
"Bu bakış o beyaz pencereyi, bu bakış o fukara kapıyı gönül yordamıyla arıyordu." - Halikarnas Balıkçısı
2. Kılavuz, yardımcı
3. Çalım
4. Çeviklik, çabukluk
5. Yöntem

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
semantik    Fr. sémantique

1. Anlam bilimi.
2. Anlam bilimsel:
-"Çeşitli örnekler seçip üzerlerinde durulduğunda, semantik ve semiyolojik düzlemde yapılacak çözümlemeler, kolaylıkla genel zihniyet dökümlerini ortaya koyacaktır." -Enis Batur, Gönderen: Enis Batur, 49;

-"Bu ilk mana bütün semantik gelişmeyi damgalamış: Develerin ayağına vurulan köstek." -Cemil Meriç, Jurnal 2, 280.

Bundan sonra demek ki, semantik yerine, anlam bilimi ve/veya anlam bilimsel sözcüklerini kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sayılarda kesirler virgülle ayrılır:
15,2 (15 tam, onda 2); 5,26 (5 tam, yüzde 26) vb.

Günün atasözü/deyimi:
Acemi nalbant gâvur eşeğinde öğrenir.
Mesleğinde ustalığa erişmemiş kimse, ilk denemelerini gözden çıkarılabilecek malzeme üzerinde yapar. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
aşmak aşınak, bir tepeyi õbür yana geçmek•I, 173; III, 261
aşnu önce, evveL I, 130
aşrulmak aşırılmak, tepeden aşırılmak• I, 247
aşsamak tepeyi aşmak istemek; yemek yemek istemek• I, 277

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Kalıñ berse kız alır, kerek bolsa kız alır ((III. 371))
Çeyiz veren kız alır, gerekliyse pahalı alır.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-korucu-1496500697.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
kertik (I)
Küçük sabun parçası.kertik (I)
*Dinar -Afyon
-Niğde

kertik (II)
Hallaç tokmağı.kertik (II)
-Bolu

kertik (III)
Burnu küçük olan insan ya da hayvan.kertik (III)
Oğuz *Acıpayam -Denizli

[kesdek burunlu]
Burnu küçük olan insan ya da hayvan
Burnu küçük olan insan ya da hayvan[kesdek burunlu]
*Merzifon -Amasya

kertik (IV)
Ufaklık.kertik (IV)
*Mudanya -Bursa

kertik (V)
Çetele.kertik (V)
Bayat *Emirdağ -Afyon

kertik
Çukurkertik
Keban Baskil Ağın Elazığ
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 04 Haziran 2017
Tarih : 04 Haziran 2017 - Pazar

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
aksırık -ğı isim
Herhangi bir sebeple burun zarının gıcıklanması sonucu solunum kaslarının birdenbire kasılmasıyla ağız ve burundan hızlı, gürültülü soluk boşalması olayı, aksırma, hapşırma, hapşırık
"Aksırık öksürük derken kızcağız şifayı kapmış." - A. İlhan

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
simülasyon    Fr. simulation

1. Benzetim: "Doğru, fakat teknolojik olanaklar aynı zamanda montaj, simülasyon tekniklerini de arttırdı." -Buket Uzuner, Uzun Beyaz Bulut (Gelibolu), 313. 2. Öğrence.

Bundan sonra demek ki, simülasyon yerine, benzetim ve/veya öğrence sözcüklerini kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sıra sayıları yazıyla ve rakamla gösterilebilir. Rakamla gösteril­mesi durumunda ya rakamdan sonra bir nokta konur ya da rakamdan sonra kesme işareti konularak derece gösteren ek yazılır:
15., 56., XX.; 15’inci, 56’ncı, XX’nci vb.

Günün atasözü/deyimi:
Eskisi olmayanın yenisi (acarı) olmaz.
Yeni bir şey edinildiğinde eskisi hemen elden çıkarılmamalıdır.(Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
aşta ogul birinin en son çocuğu· I, 105
aşu kırmızı toprak, a;ı toprağı·I, 89
aşuk insanın aşığı, topuğu; topuk kemiği,I, 66
aşuk demir başlık, tulga·I, 67 bkz> yaşuk, yışıklıg

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Kalın kaz kulabuzsuz bolmas. (I. 487)
Kaz sürüsü kılavuzsuz olmaz.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-cingirak-1496590540.jpg)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
fışkı (I)
Karışık, düzensiz.fışkı (I)
Ayvalı *Taşköprü -Kastamonu
*Zile -Tokat
Solakuşağı *Şereflikoçhisar -Ankara

fışkı (II)
1. İnce dut sopası.fışkı (II)
*Akyazı -Sakarya

fışkı (II)
2. Ağaç yongası.fışkı (II)
Karabüzey *Araç -Kastamonu

[fışkı]
Ahlaksız, arsız, yapışkan (genellikle kadın ya da kızları aşağılamak için).
Kastamonu ve çevresi
Yozgat

fışgı
Ahlaksız, arsız, yapışkan (genellikle kadın ya da kızları aşağılamak için).
Afşar, Pazarören *Pınarbaşı Kayseri

fışkı
At ve eşek gübresi fışkı
Keban Baskil Ağın Elazığ
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Üçoklu Börü Kam - 20 Mayıs 2019

TÜRK DEMEK TÜRKÇE DEMEKTİR! 
Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK

AĞZIMIZDA, ANAMIZIN AK SÜTÜ GİBİ, TEMİZ ve HELAL, TÜRKÇE OLSUN!!!

TTK
Başlık: Yabancı Sözcükler
Gönderen: ArifDemirciHoca - 01 Temmuz 2019
Konuşmalarınızda dilimize yeni giren yabancı sözcükleri kullanmamaya dikkat gösteriyor musunuz? Örnek verir misiniz?
Başlık: Ynt: Yabancı Sözcükler
Gönderen: Çağrıbey - 01 Temmuz 2019
Konuşmalarınızda dilimize yeni giren yabancı sözcükleri kullanmamaya dikkat gösteriyor musunuz? Örnek verir misiniz?

Sayın ArifDemirciHoca!
Gökbörülerin Otağına esenlikler getirdiniz.
Kutlu ve uğurlu olsun!

Tartışmasız en duyarlı olduğumuz hususlardan bir tanesi de Türkçedir.
Konuyla ilgili TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ (https://www.hunturk.net/forum/turkce-sozlukten-gunun-sozu-3887.html) Adlı başlık en çok ileti ve gösterim sayısına ulaşmıştır. Şu anda 377.000 sayfa gösterimi ve 1230 ileti düzeyindedir.
Ayrıca, Otağda, Türk Diliyle ilgili, onlarca konu başlığı yer almaktadır.

Türk demek, Türkçe demektir!

Ağzımızda anamızın ak sütü gibi helal ve temiz Türkçe olsun!

Ne Mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Saygılarımla...
Çağrıbey.
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 28 Temmuz 2019
Tarih : 28 Temmuz 2019 - Pazar

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tutmak, -ar

1. -i Elde bulundurmak, ele almak:
      "Kucağında kundaklı bir çocuk tutuyordu." - Ömer Seyfettin

2. -i Ele geçirmek, yakalamak:
      "Evvela bu terbiyesiz köpeği tuttu, bağladı." - Ömer Seyfettin

3. -i Avlamak:
      "Dalyan işletiyorum, tuttuğumuz balığı tekrar denize döküyoruz." - Refik Halit Karay

4. -i Yanında bulundurmak, alıkoymak:
      Siz gelinceye kadar çocuğu ben tutarım!

5. -i Hürriyetinden yoksun bırakıp bir yere kapamak, tevkif etmek:
      "Vahşidir, hiçbir zaman onu kafeste tutmak mümkün değildir." - Sait Faik Abasıyanık

6. -i Kaplamak:
      "Tabanı otuz, otuz beş metre kadar tutan bir eşkenar üçgen biçimindedir." - Tarık Buğra

7. -i Kırağı, çiğ veya kar bir yüzeyde görünür durumda olmak, kalmak:
      "Şu yağan kar bir tutsun, seyreyle sen ertesi gün çocukları." - Sait Faik Abasıyanık

8. -i Denetimi ve yetkisi altına almak.

9. -i Desteklemek, birinden yana çıkmak.

10. -i Benimsemek, beğenmek:
      "Ama öylelerini de çevresinde kimse sevmemiş, tutmamıştır." - Tarık Buğra

11. -i Gereğini yapmak, yerine getirmek:
      Verdiği sözü tutmuş, vaktinde gelmişti.

12. -i Uygun gelmek, çelişmez olmak:
      "Bir talih eseri olarak ondan gelen cevap benim kendi bulduklarımı tuttu." - Reşat Nuri Güntekin

13. -i Kapatmak, sarmak.

14. -i Hizmetine almak veya kiralamak:
      "Burada bir kat tuttum. Yazı geçireceğim." - Peyami Safa

15. -i Bir işe herhangi bir anlayışla girişmek:
      Yapıyı geniş tuttu.

16. -i Beddua, dua, ah vb. etkisini göstermek, gerçekleşmek, yerine gelmek, varmak:
      "Avradın ilenci tutarsa senin iki gözün kör olacak." - Memduh Şevket Esendal

17. -i Ulaşmak, varmak:
      "Hayvanlar, Bağdat Caddesi'ni tutmuş, çalakamçı ilerliyor." - Sermet Muhtar Alus

18. -i Para toplamı ...-e varmak, değeri olmak:
      Aldığım şeyler bin lira tuttu.

19. -i, halk ağzında Uğramak:
      Vapur İzmir'i tutmayacakmış.

20. -i Herhangi bir durumda bulundurmak:
      "Seksen bir yaşında da olsa çalışmak insanı zinde tutuyor." - Haldun Taner

21. -i Varsaymak, farz etmek:
      "Haydi tutalım babasının bir günahı vardı, çekti." - Memduh Şevket Esendal

22. -e, -i Hedef olarak almak:
      Taşa tutmak.

23. -e, -i Alacağa veya vereceğe saymak:
      On bin lirayı borcunuza tuttum.

24. -e, -i Yaklaştırmak:
      "Biraz toz olsa mendilini burnuna tutar." - Abdülhak Şinasi Hisar

25. -i Kullanmak:
      Yaşmak tutmak. Ustura tutmak.

26. -i Bağlamak:
      "Sütler kaymak tutar tutmaz ordayım." - Bekir Sıtkı Erdoğan

27. nesnesiz Beklenen sonucu vermek:
      "Toprağa atılan her tohum bir ümittir. Tohum ya tutar ya tutmaz. Ya yeşerir ya yeşermez." - Şevket Rado

28. nesnesiz İş görebilmek:
      "Eli ayağı tutsun, açlıktan ölmesin, yeterdi ona." - Tarık Buğra

29. nesnesiz Sürmek, zaman almak:
      Bu iş iki saat tuttu.

30. nesnesiz Yapışarak veya sokularak çıkmaz olmak:
      Boya tutmadı. Çivi iyi tuttu.

31. -i Bir şeyi kullanması için uzatmak:
      "Kucaklaşma sahanlıkta başlar ve ayakkabılarını çıkarıp karısının tuttuğu terliklerini giyene kadar Serdar'ın kolları boynunda kalır." - Tarık Buğra

32. -i Sunmak:
      Konuklara şeker tutmak.

33. -i İşgal etmek.

34. -i İzlemek:
      "Tepeden inince Değirmendere'ye hâkim bir iz tutacaksınız." - Refik Halit Karay

35. -i Bırakmamak:
      "Baba sesini çıkarmadı hatta öksürüğünü bile galiba tuttu." - Peyami Safa

36. -i Sarmak, bürümek:
      "Hey başları duman tutmuş dağlar, hey!" - Halk Türküsü

37. -i Asılmak, kuvvetlice sarılmak:
      "Üç kişi tutarlarmış da onu pencerenin önünden çekemezlermiş." - Peyami Safa

38. -i Bir kimsenin yerini almak:
      "Bak azizim, dedim, ben senin yerini tutamam." - Yakup Kadri Karaosmanoğlu

39. -i Otobüs, vapur, uçak vb. hasta etmek.

40. -i Herhangi bir durumda kalmasını sağlamak:
      Kapıyı açık tutmayın.

41. -i Bir yerde kalmasını sağlamak.

42. -i Bir sanat eseri geniş ilgi görmek:
      "Eğer piyes tutar da alkışlanırsa bir yazara yakışacak bir kıyafet giymeliydim." - Cahit Uçuk

43. -i Biriktirmek, tasarruf etmek:
      "Sen metelik tutuyorsun gibi geliyor bana. Ay başına kadar bana ödünç versene." - Memduh Şevket Esendal

44. -i Askerlikte, bankacılıkta durdurmak, blokaj.

45. -i Başlamak:
      "Kadınların başında gördüğünüz bürümcükten, iç çamaşırlarından tutunuz da entarilik kaba pamuklulara kadar hepsi Osmanlı malı idi." - Falih Rıfkı Atay

46. -i Bir şey düşünmek:
      Herkes aklından bir sayı tutsun.

47. -i, spor Takım oyunlarında karşı takımdaki bir oyuncuyu yakından izlemek, markaja almak.

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
abaküs   Fr. abacus

1. isim, matematik Sayı boncuğu.

2. isim, mimarlık Sütun başlığının üstüne yatay olarak konan ve kenarlarından biraz dışarı taşan taş blok.

Bundan sonra demek ki, abaküs yerine, sayı boncuğu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sıra sayıları yazıyla ve rakamla gösterilebilir:
Rakamla gösteril­mesi durumunda ya rakamdan sonra bir nokta konur ya da rakamdan sonra kesme işareti konularak derece gösteren ek yazılır:
15., 56., XX.; 5'inci, 6'ncı.

UYARI :
Sıra sayıları ekle gösterildiğinde rakamdan sonra sa­dece kesme işareti ve ek yazılır; ayrıca nokta konmaz: 8.'inci değil 8'inci, 2.'nci değil 2'nci.

Günün atasözü/deyimi:
Tuttuğu dal elinde kalmak
Dayandığı, güvendiği kimse veya şey önemini yitirerek işe yaramaz duruma gelmek. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
aşsatmak yemek arzulatmak• I, 262
aştal ogul birinin en son çocuğu• I, 105
aşu kırmızı toprak, a;ı toprağı•I, 89
aşuk insanın aşığı, topuğu; topuk kemiği,I, 66
aşuk demir başlık, tulga•I, 67 bkz> yaşuk, yışıklıg

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Kalın kaz kulabuzsuz bolmas (I. 487)
Kaz sürüsü kılavuzsuz olmaz.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma

(https://www.hunturk.net/forum/rsm/1185-bayrak-2-1564353150.png)

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
kopuk (I)
Şık, süslü, iyi giyinmiş, çalımlı, edalı (kimse).
*Merzifon ve köyleri -Amasya
Vazıldan *Divriği -Sivas

kopuk (II)
Kısacık yün ve pamuk ipliği parçaları (halıcılıkta).
*Bor -Niğde

kopuk
Hayta
Uşak

kopuk
Köpük
Artvin Yusufeli Uşhum köyü
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Üçoklu Börü Kam - 26 Ekim 2019
TÜRK DEMEK TÜRKÇE DEMEKTİR! 
Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK

AĞZIMIZDA, ANAMIZIN AK SÜTÜ GİBİ, TEMİZ ve HELAL, TÜRKÇE OLSUN!!!

TTK
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Üçoklu Börü Kam - 24 Şubat 2020
* Bir Kelime
kraliçe
-Kral karısı veya krallığı yöneten kadın, ece.
-Kendi cinsleri arasında herhangi bir bakımdan üstünlüğü olan kadın.
-İngiliz sterlini.

* Bir Deyim-Atasözü
bıçak silmek
bir işi bitirmek.

* Sıkça Yapılan Yanlışlara Doğrular
( : ) Uzun okunan hecenin gösterilişi
-a:ferim, aferim
a:ferin
-eşgal, eşkal
eşkâl

* SIKÇA KARIŞTIRILAN SÖZLER
-eğer
bağlaç, (e'ğer), Farsça eger
Şart anlamını güçlendirmek için şartlı cümlelerin başına getirilen kelime, şayet:
      "O zaman inandığım gibi / Sahiden bir öbür dünya varsa eğer" - Cahit Sıtkı Tarancı

-eyer
isim
Binek hayvanlarının sırtına konulan, oturmaya yarayan nesne:
      "Gözlerini eyerin kuburluklarıyla atın doru boynunda hasıl olan gölgeli çizgiye dikmişti." - Ömer Seyfettin

* Yazım Kuralları - Ünlü Düşmesi
1. İki heceli bazı kelimeler ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında ikinci hecelerindeki dar ünlüler düşer: ağız / ağzı, alın / alnı, bağır / bağrım, beniz / benzi, beyin / beynimiz, boyun / boynu, böğür / böğrüm, burun / burnu, geniz / genzi, göğüs / göğsün, gönül / gönlünüz, karın / karnı, oğul / oğlu; çevir- / çevril-, devir- / devril- vb.

2. Ünlüyle başlayan ek aldıklarında vurgusuz orta hecesindeki dar ünlüsü düşen kelimelerle oluşturulan ikilemelerde ikinci kelimenin dar ünlüsü düşmez: ağız ağıza, burun buruna, koyun koyuna (yatmak), omuz omuza, devirden devire, nesilden nesile, oğuldan oğula, şehirden şehire vb.

3. İçeri, dışarı, ileri, şura, bura, ora, yukarı, aşağı gibi sözler ek aldıklarında sonlarında bulunan ünlüler düşmez: içerde değil içeride, dışardan değil dışarıdan, ilerde değil ileride, şurda değil şurada, burda değil burada, orda değil orada, yukarda değil yukarıda, aşağda değil aşağıda vb.

TÜRK DEMEK TÜRKÇE DEMEKTİR! 
Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK

AĞZIMIZDA, ANAMIZIN AK SÜTÜ GİBİ, TEMİZ ve HELAL, TÜRKÇE OLSUN!!!
Başlık: Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
Gönderen: Çağrıbey - 22 Mart 2023
(https://hunturk.net/forum/rsm/3190-hunturk-turkce-sozlukten-gunun-sozu-1679492896.jpg)

On iki yıl önce, 22 Mart 2011, tarihinde açmış olduğumuz TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ adlı konu, beş yüz bini aşan sayfa gösterimiyle otağımızın en çok izlenen ve ziyaretçiler tarafından yararlanılan konu başlığı olmuştur.
Türk diline yapmış olduğumuz bu tür hizmetlerin, milletimiz nezdinde karşılık bulması gayret ve şevkimizi artırmaktadır.
Eskisi kadar zamanımız olmasa da, hiç bir yere gitmedik ve her fırsatta otağımızın takipçisi ve katkıcısı olmaya devam edeceğiz.

Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşana!
Saygılarımla...
Çağrıbey