Baideng Savaşı

[TiginNoyan]

Han Hânedânlığı Târihi Hun Monografisi'nde anlatılan bu savaşı buraya da aktarayım:

Xiongnu (Hsiung-nu [Hun]) Monografisi (94A)

3753/

Bu sırada Han (hânedânı, ülkedeki) düzeni henüz sağlamış ve Han Wang Xin'i [Han Wang Hsin], Dai'ya [Tai] gönderip Mayi'de yerleşmişti. Xiongnular büyük (bir) saldırıyla Mayi'yi kuşatınca Han Xin, Xiongnular'a teslim olmuştu. Xiongnular, Xin'i ele geçirdikten sonra askerleriyle güneye doğru yönelerek Gouzhu ([Kou-chu] dağını) aşıp Taiyuan'e [T'ai-yüan] saldırmışlar, Jinyang [Chin-yang] önlerine kadar gelmişlerdi. (Bunun üzerine İmparator) Gaodi [Kao-ti], bizzat komuta ettiği askerleriyle karşı saldırıya geçmişti. (Ancak) kışın dondurucu soğuğu ve yoğun kar yüzünden iki veya üçünün (donan) parmakları düşmüştü. Bunun üzerine Modu [Mo-tu], yenilip kaçıyormuş gibi yaparak Han askerlerini üzerine çekmişti. Han askerleri Modu'yu kovalayarak saldırıya geçince, Modu en iyi askerlerini saklayıp zayıf ve güçsüz olanları göstermiş; bunun üzerine Han ordusu bütün gücüyle çoğunluğu yaya olan 320.000 kişi ile kuzeye doğru (Xiongnular'ı) izlemeye başlamıştı. (İmparator) Gaodi (kendi askerleriyle) önceden Pingcheng'a [P'ing-ch'eng] varmış olduğu halde yayalarının henüz tamâmı gelmemişti. Modu, sayıları 300.000'i aşan seçkin atlı ordusunu (İmparator) Gaodi'nin üzerine salarak (onu) Baideng ([Pai-teng] dağında) kuşatmıştı. Yedi gün boyunca (kuşatma) içindeki ve dışındaki Han askerleri birbirlerine yardım edememişler ve yiyecek gönderemişlerdi. Xiongnu atlılarının, batıda olanlarının hepsi kır, doğudakilerinin hepsi gökyüzü renginde (yeşil-mâvi), kuzeydekilerin hepsi yağız, güneydekilerin hepsi doru atlılardan oluşmaktaydı. (İmparator) Gaodi, ayrılık yaratmak için (gizlice) Yanzhi'ya [Yen-chih, Hun yöneticisinin baş eşi] elçiyle birlikte cömertçe hediyeler yollamış, Yanzhi da Modu'ya şöyle demişti:

"İki yönetici birbirlerine zorluk çıkartmamalı. Bugün Han topraklarını ele geçirseniz (bile), Chanyu [Ch'an-yü, Hun yöneticisi], (siz) sonsuza kadar buralarda oturamazsınız. Ayrıca Han yöneticisinin (koruyucu) ruhları da vardır. Chanyu! Bunu da hesâba katmalısınız."

Modu, (kendi tarafına geçmiş olan) Han (Wang) Xin'in generallerinden Wang Huang ve Zhao Li [Chao Li] ile buluşmayı kararlaştırmıştı. Ancak, (bu iki generalin) askerleri uzun süre
3754/ gelmeyince (Modu, onların) Han ile işbirliği yapmış olmalarından şüphelenmiş ve Yanzhi'nın sözlerini de dikkate alarak kuşatmayı (bir) köşeden çözmüştü. Bunun üzerine (İmparator) Gao Huangdi [Kao Huang-ti], bütün askerlerine oklarını dışa, düşmana doğru hedeflemelerini emretmiş ve açılan boşluktan doğruca dışarı çıkarak esas ordu ile birleşmişti. Modu da ordusunu geri çekip uzaklaşmıştı. Aynı biçimde Han (yöneticisi) askerlerini alarak savaşmaktan vazgeçmiş ve Liu Jing'in [Liu Ching] heqin [ho-ch'in, evlilik yoluyla uyum] antlaşması yapmak üzere (Xiongnular'a) göndermişti.

[TÜRK-KAN]

 Aktarımın için teşekkürler Tigin Noyan Anda... Soylu Atalarımız, kıt imkanlara ve acımasız bir doğada yaşamalarına rağmen çin gibi ezeli düşmanı paçavraya çevirmişlerdir. Ancak Çin kaynaklarının kendi hezimetlerini hafifletmek için pek çok sebebler türettikleri de bir gerçektir. Bu hezimetlerinide saklamak için sanki hiçbir şey yokmuş gibi yazıya geçirmişler.
   

[TiginNoyan]

Ricâ ederim TÜRK-KAN Anda. Keşke bu savaşın öyküsünü Hun cephesinden de okuyabilseydik.

Prof. Dr. Salim Koca'ya göre Mòdù Chányú'nün (Mo-tu Ch'an-yü) 冒頓單于 eşinin Çin imparatoru Hàn Gāodì'den (Han Kao-ti) 漢高帝 rüşvet aldığı bilgisi doğru değildir, Çin târihçilerinin uydurmasıdır. Ancak bu konuda yorum yapabilecek derecede bilgili değilim.