Taklacı Güvercin

[NTürk]

Kırgızistan da geçen zamana inat avcılıkta kullanılmak üzere Kartal yetiştiriciliği hala devam ediyor. Kartal sahipleri, Kartalların kurt, tilki, tavsan yakaladıklarını söylüyorlar.  Kurt ve Tilkilerin etleri kartalların, derisi ise sahibinin oluyor. Sagınbay’ın üç kartalı var 2, 7 ve 15 yaşlarında. 15 yasındaki En tecrübeli kartalı 2 tane Kurt ve 80 tane tilki yakalamış su ana kadar. 7 Yaşında olanı ise 1 Kurt ve 50 tane tilki yakalamış. 2 Yaşında olanı ise 20 tilki de daha.

Kartal Sahibi. Sagınbay’ın babası da dedesi de kartal yetiştiriciligi yapmış. Simdi onun çocukları da kartalları eğitiyorlar. Yavruyken yuvalarından aldıkları kartallar bir sene boyunca eğitiliyor ve sonrasında avcılıkta kullanılmaya başlıyor. 15–20 yıl boyunca bir kartaldan istifade edebiliyorlarmış. Çünkü kartalların ortalama ömrü 30–40 yıl diyorlar. Kartal eğiticileri kartalın pençeleri kollarına zarar vermesin diye ceylan kafasının derisini kullanıyorlar. Ceylan derisi ile kaplı kolun üzerinde kartallar pençeleri ile zarar veremiyor. Kartallar tilkiyi yakalar yakalamaz ilk olarak gözünü oyup dilini yiyor.

Sagınbay iki günde bir güvercin veriyor her kartala. Kartalın kilosuna göre özel bakim gerekir diyor Kartal eğiticisi. Kırgızcada Kartal Bürküt demek. Bürkütlerinin yakalamış olduğu tilki derilerini göstererek gururlanıyor Sagınbay. İşte bütün bunları benim kartallarım yakaladı diyor mağrur bir ifadeyle. Tilkilerden de arta kalan sadece derileri olmuş doğal olarak. Kartal yetiştiricisi bu derileri satıyor geçimini sağlıyor.

Diğer bir eğitici Asek Racapof’un kartalı 3 yaşında ve 9 kg ağırlığında. Yetiştiriciler Kartalların yaşlarına göre 6 kilo ile 12 kilo arasında değiştiğini söylüyor.

Eskiden Kırgızlarda Kartal yetiştiriciliği daha yaygınmış. 80 kartalı yan yana dizdiklerini hatırlıyor eskiler. Ve bu kadar kartal arasında yarışma yapılır en iyi avı kapan kartal birinci olurmuş. Dağda geyiği yakalayan kartal bile olmuş.

Racapof’un kolundan havalanan kartal kasla göz arasında bir tavşanı anında yakalayıveriyor. Avlanma isi bittikten sonra Asek Racapof besmele çekerek Kartalın gözünü kapatan şapkasını geçiriyor hayvanin başına. Kırgızlar önem veriyorlar besmeleye.

21. yüzyılda Orta Asya’da geleneklerine ve göreneklerine bağlı bir yaşamla hayatına devam eden Kırgızistan dünya için ayrı bir renk olmaya devam ediyor.

Alıntıdır

[ilteris12]

Kırgızistan'da şahsen bulunduğum için bu kartalları iyi bilirim. Kazakçada da Berkut olarak geçen kartallar gerçekten bu yöre insanı için vazgeçilmezler arasındadır. Kazaklarda kartallara oldukça ilgilidirler, milli bayraklarında  kartal motifleri kullanmalarıda bunu gösteriyor. Kimi panayır yerlerinde fotoğraf dahi çektiriyorlar. Ceylan derisinden yapılmış eldiveni giyip küçük bir ücret karşılığı bende bir resim çektirmiştim.

 
Almatı'da Hantengri zirvesinin etekelrinde yer alan dinlece tesislerini ziyaret ettiğimde sahibinden izin alarak, kendi fotoğrafmakinamla çektiğim Kartal (Berkut) resmidir.

[ilteris10]

Anda tebrikler,

 Umarım avın hep bereketli geçiyordur.

 Birde Atmaca yetiştirmek sizin yörede var mı ?.

 Kazakistan'da av için kartallar özel olarak yetiştiriyorlar. Ancak bildiğim kadarıyla Anadolu'da bu pek kalmamış. Sadece Rize Ardeşen'li Lazların atmaca yetiştirdikleri biliniyor.

 Bizim memlekette de Şahin çok oluyor. Yılın belli zamanları avcılar gelip, bu şahinleri yakalayıp, fahiş fiyatlara Arap'lara satıyorlar. Arap'lar şahinle çölde av yapmayı çok sevdikleri için, bu şahinleri yüksek fiyata alıp yetiştiriyorlar.

 
 

Anda Atmaca ile avcılık ve şahincilik önceleri çok yapılırmış ama ben o dönemleri bilmem bu işin çok meraklıları hatta kahvehaneleri varmış ama zamanla bu kültür yok olmuş seninde bahsettiğin gibi arapların bu kuşlara büyük paralar vermesinden dolayı kuş nesli ciddi tehlikeler yaşamış .

Ben henüz çok küçükkenyaşlı bir amca yapardı Şahin ve Atmaca beslemeyi bu merakımı ben ondan kaptım banada çok şey öğretti ama rahmetli tanıdığım son Şahinci idi .

Kültür yozlaşmasının hızla sürdüğü günümüzde artık gençler sarp kayalıklara tırmanıp yuvadan yavru almak yerine bilgisayar oyununu tercih ediyor .

Bu yozlaşma o kadar ciddi ki çok eski bir Türk kültürü olan avcılık şimdi ingiliz suyluları gibi yapılmaya çalışılıyor ve bu yüzdende zengin uğraşı haline geldi .

Ve maddi imkan ve özel ilgi isteyen avcılık ülkemizde son derece berbat bir hal aldı .

Ben imkanım olduğu sürece Kuş besleyeceğim öyleki o şahinle ava çıkmasamda çiflikten tavşan alıp bahçede tuttururum yine beslerim bu bir heves yada aşk .

Bizim yörede bu gün azalsada vaz geçilemeyen kuşçuluk güvercin ve kekliktir keklikte çok özel ve büyük meraklısı olan bir kuştur yeni bir başlıkta anlatırım.