Mehmet Emin HAZRET
Çin’in “ Yeni Bir yol ve Yeni Bir kuşak Projesi ” Tuzağı
Türkistan (Orta Asya) Cumhuriyetlerinin günümüzdeki yöneticileri, Çin’i bir para kaynağı olarak görmektedir. Çin ise, Türk Cumhuriyetleri topraklarında bir birinden cazibeli dev projeleri hazırlayıp sunmakta ve kredi musluğunu da sonuna kadar açmaktadır. Çin verdiği Krediler ile birlikte bu projelerin yapımında kullanılmak üzere Çinli Mühendis, işçi, Çin’de üretilen malzeme, lojistik araç ve ekipmanları, yanı bu projeler için gerekli akla gelebilecek her şeyi Çin’den getirmektedir. Pekin’in Orta Asya’ya saçtığı yağmur gibi bu paralar, bir kaç kat fazlası ile döşenmiş boru hatları ile doğa lgaz , petrol olarak ve yüksek kalitede yaptığı kara yolları ile bu ülkelerin zenginlikleri tekrar Pekin’e akmaktadır. Konuyu daha derinden ve iyi anlamamız için aşağıdaki birkaç projeye bakmak yeterlidir;
Çin yönetimi, Kazakistan’ın Hazar deniz sahilindeki Atırav bölgesi’nden başlayan ve bu ülkeyi boydan boya geçerek, Doğu Türkistan üzerinden Aalasenku’ya ulaşan yaklaşık 2 bin 800 Km.lik petrol boru hattını 2005 yılından tamamlayarak devreye sokmuştur. Bu taşıma hattı KTO adlı Kazak-Çin Şirketine ait olup, bu Şiriketi’in % 51.lık hissesi Çin’e aitti.Bu boru hattı ile,2005-2010 yılları arasında yılda 10’ar Milyon ton olmak üzere toplamda 50 milyon toh Kazak ham petrolu Çin’e taşınmıştır. 2010 yılında ise, bu hattın kapasitesi bir kat daha arttırılarak yıllık 20 milyon tona çıkarılmıştır.
2015 yılında Kazakistan devlet başkanı Nursultan Nazarbayev, Doğu Türkistan’ın Kazakistan sınır olan Korgas’i Kazakistan’ın Hazar denizi kıyısındaki – Aktav şehrine bağlayacak demir yolu hattının Kazakistan sınırları içerindeki 724 Km.lık bölümünün Çin ile ortaklaşa yapma kararı aldıklarını açıklamıştır. Yapılacak bu bölümün toplam maliyeti 2,7 milyar $ olup,bu mablağın tamamı Çin tarafından karşılanmıştır.
14 aralık 2009’da açılışı yapılan Türkmenistan’dan başlayan ve Özbekistan ve Kazakistan üzerinden üzerinden geçerek Doğu Türkistan’ın Maytağ petrol şehrine kadar uzanan bir petrol boru hattı bulunmaktadır.Toplam uzunluğu 3 bin 666 Km. olan bu hattın yapımı için Çin’in yaptığı toplam yatırım tutarı 7.3 milyar $.dır.
4.Türk Cumhuriyetleri ve Çin arasındaki diğer bir Doğal Gaz Boru Hattı
Eylül 2013’te yapımına başlanan yeni bir alternatif petrol taşıma boru hattıdır. Bu hat Türkistan Coğrafyasının güneyinden, Özbekistan, Tacikistan, Kırgızistan’dan geçerek Doğu Türkistan üzerinden Çin’e kadan uzanmaktadır. Özbekistan,Tacikistan ve Kırgizistan’dan çıkarılan Doğal gaz bu hat üzerinden Çin’e taşınacaktır. Bu boru hattı yine Türkmenistan’dan gelen boru hattına bağlanacak ve Özbekistan gazı de bu boru hattına gaz pompalayacaktır. Çin yönetimi şu an 55 milyar M3. olan yıllık doğal gaz kapasitesini 85 milyar M3’e çıkarmayı hedeflemektedir. Güney Boru Hattı Projesi olarak adlandırılan bu hattın yapımı için gerekli finansmanın tamamını Çin karşılamaktadır.
Çin-Tacikistan- Özbekistan Demir yolu
Bu demir yolunun Özbekistan sınırları içinde kalan 129 kilometrelik kısmı tamamlanmış durumdadır. Tacikistan sınırları içindeki kısmı ise tamamen Çinli mühendis ve işçiler tarafından yapımına devam edilmektedir. Bu 3 ülkeyi bir birlerine bağlayacak olan bu demir yolunun 2016 yılı sonunda tamamlanması ve devreye alınması bekleniyor. Bu demir yolu hattı dünyanın damı sayılan Pamir dağlarının altından yapılacak tünellerlerden geçirilerek Doğu Türkistan’ın Kaşgar Şehrine bağlanacaaktır. Bu projenin tamamının finansmanı yine Çin hükümeti üstlenmiştir.
6.Denizi Olmayan Liman Şehri Korgas
Çin’in batı’ya açılan kapısı ve Doğu Türkistan’ın Kazakistan sınırındaki Korgas kasabası 1980’lı yıllara kadar nüfusunun tamamı uygurlardan oluşan bir yerleşim yeri idi. Günümüzde ise, bir Milyondan fazla olduğu tahmin edilen etnik Çinli göçmenlerin oturduğu modern ve orta ölçekte bir Çin şehri haline getirildiğini görüyoruz. Bu şehrin 5 km.2.lik bir bölümü 2012 yılında Serbest Ticaret Bölgesi olarak hizmete açılmıştır. Korgas Sınır şehri , Çinilerin “Yeni Bir yol-Yeni bir kuşak” projesi kapsamında Çin’in batı’ya açılan en büyük kapısı ve üretilen mallarının sevkiyatı için Doğu Türkistan’daki en büyük Kara Limanı’dır. Bu denizi olmayan Liman şehri 2015 yılının Ağustos ayında hizmete açılmıştır. Bunun için büyük bir tören de düzenlenmıştır. Çin’in Doğu Türkistan üzerinden 2015 yıllık dış ticaret hacmi 30 milyar dolardı. Bu ticari hacım içinde sadece Korgas Sınır Kapısı’ndan yapılan ticaretin hacmi ise 14,5 milyar dolardır. Yanı, Doğu Türkistan dış ticaretinin yarısı Korgas üzerinden gerçekleşmiştir. Korgas sınır kapısının cazibesine kapılan Çinin doğu deniz sahilindeki en gelişmiş Jiangsu eyaleti ÇKP genel sekreteri yakında, önümüzdeki 5 sene içinde Korgas sanayi bölgesine 600 milyon dolar yatırım yatıracağını açıkladı. Korgasa diğer Çin eyaletlerinde yatırım yapma yarışı içindedir. Ancak, bu yatırımların yerli halklara her hangi bir getiresi olmamaktadır. Korgas, Çinin Orta Asya ve Avrupa’ya açılan en büyük denizsiz limanı olma yolunda demir, kara, hava yolları ve lojistik yatırımlar bütün hızı ile devam etmektedir. Gerçekten sivil liman mı yoksa askeri liman mı olacak ilerde ortaya çıkacaktır.
http://www.uyghurnet.org/cinin-ekonomik-somurgesi-durumuna-dusen-turk-cumhuriyetlerini-bekleyen-tehlikeler/
