Görsel bir şölen: Aurora Borealis
Aurora Borealis (Kuzey Işıkları) denilen bu doğa olayı, kutup dairelerinde gözlenebiliyor. Peki nedir bu "Kuzey Işıkları"?
Bu muhteşem doğa olayı, görüldükleri yerlerde yaşayan toplumların efsanelerinde kimi zaman "koşturan tilkilerin kuyruklarından saçılan ateşler", kimi zaman "dünyayı çevreleyen ateş çemberi", kimi zaman hakkında konuşulursa gökten inip konuşan kişiyi yakacağına inanılan alevler kimi zaman da, tabii ki, "savaşan ölüler" olarak kendine yer bulmuş.
Yüzyıllar boyunca hakkında binlerce açıklama ve fikir geliştirilen kuzey ışıklarının nasıl oluştuklarını anlamaksa, ancak dünya ve uzay hakkında edinilen bilgiler geliştikçe, nispeten yakın zamanda mümkün olmuştur. Bu fenomeni açıklamak için Güneş rüzgarları, dünyanın manyetik alanı, manyetik alan hatları ve ionlar ile elektronların bu hatlar üzerindeki davranışları, elektronlarla bombalanan gazların tepkileri, "renk dediğimiz şey aslında bir ne?" sorusunun cevabı gibi birbiriyle alakasız görünen bir çok alandan gelen bilgilerin birleştirilmesi gerekmiştir.
Belirtmek gerekir ki, bu bilgilerin bir çoğu da hala tamamen anlaşılabilmiş şeyler değil. Gözlenebilen kimi etkilerin var olma sebepleri hakkındaki bilgimiz, çoğu zaman tahminlerden öteye gidemiyor. Aurora sırasında görülen ışıklar, Güneş'ten gelerek yaklaşık 450 km/saniye hızla ilerleyen yüksek enerjili elektronların atmosferdeki gaz molekülleriyle çarpışması sonucunda ortaya çıkar. Çok yüksek enerjili yeni bir elektron kazanan atomlar, kapasitelerinin çok üstünde enerjiyle yüklenirler. Normal şartlarda bir atom veya molekül yüksek düzeyde enerjiyle yüklendiğinde bu enerjiyi diğer atomlara çarparak hızla kaybeder. Ancak, molekül yoğunluğunun santimetreküp başına birkaç atom olduğu 80-150km arası yüksekliklerde bir atomun çarparak enerjisini aktaracağı bir diğer atoma rastlaması düşük bir olasılıktır. Bu yüzden atomlar fazla enerjiyi ışık halinde yayarlar. (aurora sırasında elektronların çarptığı her atom aşağı yukarı 1 saniye kadar ışık yayar)
Bu olayın sadece kutup noktalarında gözlenebilmesinin sebebi ise dünyanın magnetik alanıyla ilgili.. Dünya'nın manyetik alanı, Güneş'ten gelen güneş rüzgarlarını manyetik alan çizgileri üzerinden yönlendiren ve Dünya'yı bu rüzgarların yıkıcı etkisine karşı koruyan bir kalkan işlevi görür. Ancak manyetik alanın sıfırlandığı alanlarda elbette bu koruma çok azalır ve güneş rüzgarlarının içindeki yüksek enerjili parçacıklar Dünya'ya ulaşabilirler. Kuzey ışıkları da yalnızca bu parçacıkların Dünya'ya ulaşabildikleri bölgelerde, yani kutup dairelerinde görülür.
