Z = Za

Hem kalın hem de ince sesli harflerle okunan z harfidir. "Za" sesini verir.
Kelime başında (Türkçe'de z harfi ile başlayan kelime olmadığından) aZ veyâ eZ okunur.
Kelime başında IZ, iz okunması için başına ı (I, İ),
OZ, UZ okunması için başına O (O, U),
öz, üz okunması için başına Ö (Ö, Ü) seslilerini alır.
Kelime içinde IZ, iz, UZ, üz ve ZI, zi, ZU, zü okunması için başına veyâ ardına bir sesli harf alması gerekir.
Kelime sonlarında ıZ, iZ, uZ, üZ okunur. KIZıMıZ, TeRiMiZ, SOYuMuZ, ÖZüMüZ, KIZıNıZ, TeRiNiZ, SOYuNuZ, ÖZüNüZ gibi...

_________________________________________________________________________

Önemli Açıklama:
Yukarıdaki metinler içerisinde yer alan Orkun tamgalarını özgün olarak bilgisayarınızda görebilmeniz için bilgisayarınızda Orkun fontlarının yüklenmiş olması gerekmektedir.
BİLGİSAYARINIZA ORKUN ABACASI FONTUNU İNDİRMEK İÇİN TIKLAYINIZ

c = iÇ, Çİ (Bk. : Yardımcı çalışmalar, *1)

iç ve çi sesi verir. E ve İ hâllerinde ardına e = (E) ve i = (İ) sesli harflerini alır.

Q = ıK, KI (Bk. : Yardımcı çalışmalar, *2)

Kelime başında yalnız Kı sesi verirse de KIL-mak (LQ) kelimesinin dışında ardına I ( I ) harfini alır.
Kelime içinde yalnız ıK ve Kı sesi verir.
Kelime içinde KI sesi vermesi hâlinde ardına I ( I ) harfini alır.

q = OK, UK, KO, KU

Kelime başında OK veyâ UK sesi verir.
Kelime ilk hecesinde KO veyâ KU sesi vermesi isteniyorsa ardına O veyâ U karşılığı olan ( O ) harfi yazılır.
Kelime içinde UK sesi vermesi isteniyorsa önüne U harfini almaz.
Kelime içinde KU sesi vermesi isteniyorsa ardına U karşılığı olan ( O ) harfi yazılır.

X = öK, üK, KÖ, KÜ

Kelime başında ök veyâ ük sesi verir.
Kelime ilk hecesinde KÖ veyâ KÜ sesi vermesi isteniyorsa ardına Ö veyâ Ü karşılığı olan ( Ö ) harfi yazılır.
Kelime içinde ÜK sesi vermesi isteniyorsa önüne Ü harfini almaz.
Kelime içinde KÜ sesi vermesi isteniyorsa ardına Ü karşılığı olan ( Ö ) harfi yazılır.

_________________________________________________________________________

Önemli Açıklama:
Yukarıdaki metinler içerisinde yer alan Orkun tamgalarını özgün olarak bilgisayarınızda görebilmeniz için bilgisayarınızda Orkun fontlarının yüklenmiş olması gerekmektedir.
BİLGİSAYARINIZA ORKUN ABACASI FONTUNU İNDİRMEK İÇİN TIKLAYINIZ

V = LD, LT

Kelime başında (Türkçe'de L harfi ile başlayan kelime olmadığından) ALD (ALT) veyâ ELD (ELT) okunur.
Kelime başında ILD, İLD veyâ ILT, İLT okunması için başına I, İ ( I ) alır.
Kelime başında OLD, ULD veyâ OLT, ULT okunması için başına O, U ( O ) alır.
Kelime başında ÖLD, ÜLD veyâ ÖLT, ÜLT okunması için başına Ö, Ü ( Ö ) alır.
Kelime içinde hangi sesle okunması gerektiğini bir önceki hecenin seslisi belirler.

_________________________________________________________________________

Önemli Açıklama:
Yukarıdaki metinler içerisinde yer alan Orkun tamgalarını özgün olarak bilgisayarınızda görebilmeniz için bilgisayarınızda Orkun fontlarının yüklenmiş olması gerekmektedir.
BİLGİSAYARINIZA ORKUN ABACASI FONTUNU İNDİRMEK İÇİN TIKLAYINIZ

J = ND, NT

Kelime başında (Türkçe'de "ne" kelimesinin ve türevlerinin dışında n harfi ile başlayan kelime olmadığından) AND (ANT) veyâ END (ENT) okunur.
Kelime başında IND, İND veyâ INT, İNT okunması için başına I, İ ( I ) alır.
Kelime başında OND, UND veyâ ONT, UNT okunması için başına O, U (  O ) alır.
Kelime başında ÖND, ÜND veyâ ÖNT, ÜNT okunması için başına Ö, Ü ( Ö ) alır.
Kelime içinde hangi sesle okunması gerektiğini bir önceki hecenin seslisi belirler.

_________________________________________________________________________

Önemli Açıklama:
Yukarıdaki metinler içerisinde yer alan Orkun tamgalarını özgün olarak bilgisayarınızda görebilmeniz için bilgisayarınızda Orkun fontlarının yüklenmiş olması gerekmektedir.
BİLGİSAYARINIZA ORKUN ABACASI FONTUNU İNDİRMEK İÇİN TIKLAYINIZ

F = YN (Bk. : Yardımcı çalışmalar, *3)

Sert seslilerle kullanılır.
Kelime başında AYN okunur.
Kelime başında IYN okunması için başına I, İ ( I ) alır.
Kelime başında OYN veyâ UYN okunması için başına O, U ( O ) alır.
Kelime içinde ('O' sert seslisi dışında) hangi sert sesle okunması gerektiğini bir önceki hecenin sert seslisi belirler.
(NY sesi verdiği zannı, Bilge Kağan Bengü Taşı'nın, 3üncü yüzünün (Güney yüzü), 14üncü dizisindeki "Tonyukuk" kelimesinin qqYNOT harfleri ile yazılmasından kaynaklanmıştır. Biz bu yazılışın bir yazım hatâsı olduğu kanaatindeyiz.)

_________________________________________________________________________

Önemli Açıklama:
Yukarıdaki metinler içerisinde yer alan Orkun tamgalarını özgün olarak bilgisayarınızda görebilmeniz için bilgisayarınızda Orkun fontlarının yüklenmiş olması gerekmektedir.
BİLGİSAYARINIZA ORKUN ABACASI FONTUNU İNDİRMEK İÇİN TIKLAYINIZ