XX. asrın başlarında Altayların Pazırık ve Başadar vadilerinde araştırmalar yapan Rudenko ve Gryaznov adlı Sovyet araştırmacıları çok eski kilim parçaları ve Türk müzik aleti olan "çeng" buldular. Rudenko bu arazide yaşayan insanların tarihini MÖ. 1700 yıllarına götürmüştür. Asya halklarından olan Hunlar çeng çalgısını çok seviyorlardı.

Azerbaycan arazisinde yayılmış arp'a benzer eski telli müzik aleti "çeng" veya "ceng" olarak adlandırılırdı. Azerbaycan arkeologlarının araştırmalarıyla ortaya çıkmıştır ki, çengin bu ülkede ilk buluntuları milattan önceki yıllara gitmektedir.

Azerbaycan'ın eski medeniyet merkezlerinden biri olan Berde şehri yakınlarında Şatırlar köy¸ arazisinde alimler tarafından kazılar yapılmıştır. Kazılarda üzerinde çeng çalan kadın sureti tasvir edilmiş çömlek parçası bulunmuştur. Buluntu MÖ IV-III. asırlara aittir.

Batılı müzik tarihçileri ve müzisyenlerin fikrine göre telli çalgıların kaynağı Orta Asya'dır. Bu makalenin amacı, doğu alimlerinin araştırmaları ile Batı alimlerinin araştırmalarını kıyaslamak ve cenkle arp'ın benzerliği göz önene çıkarmaktır..

Ganire HÜSEYİNOVA
"CENK"TEN "ARP"A : BİR TÜRK SAZININ TARİHÇESİ