Bulgar Türk Devleti
8.Asır sonunda itil ve kama havzası ,sonraları Karadeniz ve Tuna kenarlarında kurulan Bulgar Devleti,Cengiz'in torunu ve Batu ile gelen Türklerin memeleketlerini istila etmeleri sonucu 1236 da yıkılmıştır.
921 de İslamiyet'i kabul eden ilk büyük Türk devletidir.Mimarı abideleri ve maden işleri ehemmiyetlidir.
OĞUR'LAR (BULGAR'LAR)
Büyük Türk Hükümdarı unutulmaz şahsiyet Attila'nın ölümü üzerine;küçük oğlu İRNEK kendisine bağlı Hun kütleleri ile beraber Orta Avrupa'yı terk ederek doğu yönüne doğru ilerlemiş ve Karadeniz kıyılarına geldiklerinde burada yaşayan diğer Türk kütleleri ile karşılaşmış,bunlarla yaşamaya başlamışlardı.Bu karışımdan doğan yeni topluluk Türkçe "Bulgar"(Bulgamak=karışmak)diye anılmaya başlamışlar.Bu sebeple İrnek Bulgar Hükümdar sülalesinin atası sayılmıştır.
Hun kütleleri ile karışan Türklerin asıl adı "OĞUR" dur.Tuna ağzından Volga'ya kadar,Karadeniz kuzeyindeki bozkırlarda ayrı boy birlikler halinde oturuyorlardı.Ural Dağlarının doğusundaki yurtlarından Sabar'lar tarafından uzaklaştırılınca 461-465 yıllarında bu bölgeye gelmişlerdi.
Devlet teşkilatı düzeninde ilk Bulgar birliğinde On-Oğur'lar çoğunluk halindeydi.Bunlar daha ziyade Kafkaslara doğru sahada oturuyor ve evvelce Göktürk'lere bağlı bulunuyorlardı.Göktürk imp.nun dağılmasından sonra Bulgar'lar da ayrı bir devlet kurmuşlardı.
Yeni kurulan bu devletin ilk hükümdarı KURT idi.Sülalesinin Asya Hun Tanhu'larından geldiği ileri sürülmüştür.Kurt'un dağınık Ogur kabilelerini birleştirerek meydana getirdiği ülkesine "Büyük Bulgarya "deniliyordu.Fakat devlet uzun ömürlü olmadı.Kurt'un ölümünden (665)sonra komşu Hazar Hakanlığının baskıları sonucu parçalanarak yıkıldı.
Bu Türk kütleleri defalarca kez devlet kurmakta zorlanmamışlardır.Bunlardan en önemlileri;
1-BÜYÜK BULGARYA DEVLETİ
2-TUNA BULGAR DEVLETİ
3-İTİL BULGAR DEVLETİ
En uzun ömürlü olanı ise şüphesiz Tuna Bulgar Devleti'dir.Bu devlet 679-691 yıllarında Asparuk Kagan'ın idaresinde Dobruca'nın güneyinde kurduğu devlettir.Kısa zamanda gelişmiş ve bu günkü Bulgaristan Devletinin temelleri o zamandan atılmıştı.Bulgar'lar bu topraklarda yaşayan,devlet fikrine yabancı İslav kütlelerini yanlarına alarak bunlara vatan,devlet ve millet kavramlarını öğretmiş,onları teşkilatlandırarak,Bizans ile mücadeleyi öğretmişlerdir.
Tuna Bulgar'larının yine de en sıkı ilişkileri hep Bizans ile olmuş,716 da bir ticaret ve savunma anlaşması yapılmıştır.Bu anlaşma gereğince 717-718 yıllarında İstanbul Müslüman Arap ordularının kuşatmasına maruz kalınca bu şehri Bizans ile beraber savunmuşlardır.Bu işbirliği Bulgar Devletine iktisadi imkanlar ve huzur sağlamıştır.
TÜRK KÜLTÜRÜNDEKİ BOZULMALAR
Bulgar Hakan'ı OMURTAG Han'ın (814-831) teşkilatçı ve idareci kimliğinin çok iyi olması neticesinde toprakları hızla genişlemiş Tuna-Sava Drava havzası ele geçmişti.Ancak gerek bu bölgelerde yaşayan İslav kütleleri,gerekse içlerinde bulunan İslav halk bir araya gelince Devlet içindeki Türk unsurlar az sayıda kalmış,hele birde bunlarla evlenme vakaları başlayınca zaman içinde kalabalık İslav halkın dili ön plana çıkmış ve netice olarak yetişen yeni kuşak İslav dilini ve adetlerini benimsemeye başlamıştı.
Bütün bu unsurların bir araya gelmesi sonucunda Türk kütleler tamamen İslavlaşmıştır.Bu oluşum BORİS HAN'ın Ortodoks dinini 864'te kabul etmesiyle beraber devlet Türk karakterini tamamen yitirip,İslav-Bizans kültür çevresine girmiştir.
