Muş ili için konuşmak gerekirse;
Muş il genelinin yerlisi olan Türkler/Türkmenler ciddi şekilde hem ekonomik hem de sosyolojik olarak Türkiye genelinden izole olduğu için kürtleşme tehdidi altındadır.
Hasköy ilçesinin çoğunluğu, Bulanık ilçesindeki bir köy, Merkez ilçesindeki iki köy ve Korkut ilçesindeki dört köy araptır.
Varto'daki Hormek ve Balaban aşiretleri aslen Türkmendir, kürtleşmişlerdir. Lolan aşireti ise direkt kürttür. Nüfusun yarısı şafi kürt, kalanı alevi zaza ve Türkmenlerden oluşur.
Bulanıktaki Türklerin en az %90ı şehir dışında yaşamaktadır. 20 yıl öncesine kadar 56 köyün ikisi oset, biri arap, altısı Türk-kürt karışık, 14 tanesi ise tamamen Türk köyü iken ve üstelik merkez mahallelerinde de ciddi Türk (Yerli, Karapapak ve Ahıskalı) nüfusu varken, günümüzde sadece 2-3 Türk yerleşimi kalmıştır. Bunu oy oranlarından da anlayabiliriz. (MHP'nin %32 olduğu yıllardan HDP'nin %91 olduğu yıllara geldik.) Bulanıklıların tahminimce en az %25i Türktür.
Kutlu zaferin şanlı toprağı Malazgirt ilçesinin yerli Türkleri de aynı şekilde göç etmek zorunda kalmıştır. Öyle ki 162 bin Malazgirtli varken Malazgirt nüfusu 50 bin civarındadır. Ve %90dan fazlası kürttür, oranın Türkmenleri bile kürtleşmiştir. Malazgirt'teki Türk oranı %5 iken, Malazgirtli Türkler ise en az %20dir diye tahmin ediyorum.
Merkez ilçesinin 29 köyünün yerlisi ve ilçe merkezinin yarısından azı aslen Türk'tür. Kütükte Muş merkezli Türkler %35 civarında iken, Muş merkezdeki Türk oranı ise en fazla %25tir diye düşünüyorum.
Sonuç olarak
Muş'un %75i kürt ve zaza, %15i Türk, %10u ise başta arap olmak üzre diğer etniklerdir.
