Kazak Türklerinin Türkçü Şairi Magcan Cumabaylı'yı anıyoruz.

[TÜRK-KAN]

<a href="http://www.youtube.com/watch?v=guiv2g8t87s" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=guiv2g8t87s</a>

Kazak Türklerinin Türkçü Şairi Magcan Cumabaylı, 1938 yılında komünistler tarafından alçakça şehit edilmiştir. Ata Yurdumuz Türkistan'ın yetiştirdiği kahraman evlatlarından biri olan şairimizi ad günü dolayısıyla rahmetle anıyoruz.

ALISTAGI BAVRUMA / UZAKTAKİ KARDEŞİME *

Alısta avır azap şekken bavrım

(Uzakta ağır azap çeken kardeşim)

Kuvargan bayşeşektey kepken bavrım

(Kurumuş lâle gibi çöken kardeşim)

Kamagan kalın cavdın ortasında

(Dört bir yanını sarmış düşmanın ortasında)

Köl kılıp közdün casın tökken bavrım

(Göl kılıp göz yaşını döken kardeşim)


Aldındı avır kaygı capkan bavrım

(Önünü ağır kaygı örten kardeşim)

Ömrünce capa körgen cattan bavrım

(Ömrünce yaddan cefa çeken kardeşim)

Tüksiygen yüregi tas cavız candır

(Hor gören, yüreği taş, kötü düşman tarafından)

Tiridey terin tonap catkan bavrım

(Diri diri derisi soyulan kardeşim)

.....

Altay'dın altın küni erkeletip

(Altay, altın günlerinde nazlandırarak)

Kelgende colbars bop cana er cetip

(Büyütmüştü sizleri birer pars gibi)

Akteniz, Karateniz arcagına

(Akdeniz, Karadeniz ötesine)

Bavrım meni tastap kaldın ketip

(Kardeşim beni bırakıp nasıl gittin.)

.....

Apırmay ayrıldık ba kalın toptan

(Eyvah, ayrıldık mı birbirimizden)

Şayılıp kaytpaytugun cavgan oktan

(Geri dönmezdik asla yağan oktan)

Türiktin colbarıstay cüregine

(Türkün pars gibi güçlü yüreğine)

(Şını men korkak kul bop cavdan bukkan)

(Gerçekten korkak kul olduk düşman karşısında)


Şark urıp erkke umtulgan Türk canı

(Özgürlük için ayağa kalkan Türk canı)

Şını men avırdı ma bitip hali

(Gerçekten hasta mı bitti mi hali)

Ot sönüp cürektegi kurudı ma

(Yüreğindeki ot sönüp kurudu mu)

Kaynagan kan tamırdagı ata kanı

(Kaynayan damarındaki ata kanı)


Bavırım! Sen o cakta, men bu cakta

(Kardeşim! Sen orada ben burada)

Kaygıdan kan cutamız bizdin atka

(Kaygıdan kan yutuyoruz Türklük adına)

Layık ba, kul bop turuv kel keteyik

(Layık mı, kulluk etmek gel gidelim)

Altayga ata miras altın takka.

(Altay'a, ata mirası Altın Taht'a)

[TÜRK-KAN]

Magcan Cumabay 1893’te Kazakistan’da doğmuş bir Türk milliyetçisidir. Dünyaya geldiği çağda, ülkesi Rus işgali altında idi. Onun çocukluk yıllarında Rusya’da I. Bolşevik İhtilâli gerçekleşmiş; gençlik zamanında da 1917 Komünist Devrimi olmuştu. Cumabay, işte bu ortamda kendisini yetiştiren, birkaç yabancı dili mükemmel bilen, bir şair, bir fikir adamı, her şeyden öte bir Türk milliyetçisiydi. Türklerin Kazak, Kırgız, Özbek, Türkmen, Tatar vs. isimleri altında kabile milliyetçiliğiyle değil, birlik içinde, büyük Turan ülküsüyle selâmete çıkacağına inananlardandı.

Rusya’da, I. Bolşevik İhtilâli’nden sonra Kazak Türklerinin bağımsızlığını sağlamak amacıyla bir “Alaş Hareketi” başlatılmıştı (bütün Kazak Türkleri kendilerinin Alaş adlı bir atadan türediklerini sanırlar). Magcan da, Alaş üyelerinden birisiydi. Ancak Rus Çarlığı’nda meşrutî yönetimin feshi ve arkasından çıkan I. Dünya Savaşı bu hürriyet faaliyetlerine set çektiyse de, Türk-Kazak milliyetçileri özellikle 1916 Türkistan Ayaklanması’nda aktif rol oynadılar. İstiklâl ortamının sağladığı ferahlıktan da yararlanan Alaş Orda Partisi, 1917 Ağustosu’nda Kazakistan hükûmetini kurdu. Ama, komünistler iktidara geldikten sonra tam bağımsızlık yanlısı bütün Türkçüler birer birer ortadan kaldırıldı. Bununla beraber, onların da aralarında anlaşmazlıklar doğdu. Turar Rıskulov ve Sultan Galiyev gibiler Sovyet-Rusya’ya hâlâ güvenirlerken, bir kısım Türkçüler de hürriyetin hiçbir ülkenin yardımı olmadan kazanılacağına inanıyorlardı.

Öğrenim hayatı sırasında Kazan’a giden ve buradaki Türk milliyetçileriyle de tanışma imkânı yakalayan Cumabay, Alaş Hareketi içinde de yer aldı. Türkistanlı ve İdil-Urallı aydınların yazı yazdığı pek çok gazete ile dergide şiirler kaleme alan Magcan Cumabay, 1925’e kadar Sovyet-Rus hükûmetiyle mücadelesini sürdürdü. O elbette ki, uzaktaki kardeşleri Türkiye Türklerinin İstiklâl Savaşı’nı da yakından takip ediyordu. Sovyet-Rus İmparatorluğu’ndan kalkıp, Türk Kurtuluş Savaşı’na katılamamıştı fakat, en iyi yaptığı işle, yani şiirle bu mübarek davaya destek vermek amacıyla “Alıstaki Bavrıma” (Uzaktaki Kardeşime) adlı, o müthiş ve anlamlı mısraları yazdı.

Zaten çoktan beridir KGB tarafından izlenen Magcan’ın bu teşebbüsü komünist cânileri daha da kızdırdı. Bundan başka yine bütün Türk dünyasınca bilinen “Türkistan” şiiri de onun sarsılmaz ve tartışılmaz Türkçülüğünün bir dışa vurumuydu. Bu yüzden zindanlara atıldı, sürgünlere gönderildi. Ama bu yiğit Türk milliyetçisi omuzlarındaki ağır baskıya rağmen, hiçbir vakit haklı davasından geri durmadı. Dolayısıyla o ve onun gibilerin hayatı birtakım sahte kahramanlarca örnek alınmalıdır. 45 yaşlarındayken komünist diktatör Stalinin emriyle 1938’de kurşuna dizildi.

[TÜRK-KAN]

TRT AVAZ - Türk Dünyasından İzler Magcan Cumabaylı

<a href="http://www.youtube.com/watch?v=4Uji_7Ds3Gw" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=4Uji_7Ds3Gw</a>

<a href="http://www.youtube.com/watch?v=0Yq4h6GmUs0" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=0Yq4h6GmUs0</a>

<a href="http://www.youtube.com/watch?v=_UekPChXsXI" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=_UekPChXsXI</a>

[giray-han]

Mekanı uçmağ olsun. Şiirlerini okumaya pek fırsatım olmamıştı şu ana dek, ve bu büyük eksikliğimi en kısa zamanda gidermeyi düşünmekteyim. Tekrardan mekanı uçmağ olsun diyorum.
Tanrı Türk'ü korusun ve yüceltsin.

[Delikurt38]

Ruhu Sad olsun