Prof. Dr. Tuncer Baykara'nın Türk Türklük ve Türkler kitabı varsa elinde 371. Sayfadan başlayarak japon Türkolog Masao Mori'nin kitabından " Türk veya Türük Adları " diye bir başlık var. Orada önemli yerleri aynen yazıyorum ;
" Batılı bilginlerin çoğu , T-ieh-le kelimesinin orhun abidelerinde görünen Tölis kelimesinin veya eski Türkçede " araba , tekerlek manasına gelerek " tegrek " kelimesinin karşılığı zannetmektedir.
Japonya'da , Japon Türkoloğların babası sayılan Dr. T. Hanedan ,, çok eskiden T-ieh-le ( t'iet-lek ) harflerinin Türk adını gösterdiğini öne sürmüş ve bugün kü Japonya'da bu fikir doğru olarak kabul edilir.Fikrimce T-ieh-le harflerinin Türk değilde , daha ziyade Türük kelimesinin karşılığı olması gerekir.
Hangisi doğru olursa olsun , Çinliler T-ieh-le harfleri ile Türk ırkını göstermişlerdir kanaatindeyim .
Fakat burada bir sorunla karşı karşıyayız : eğer yukarıda açıkladığımız gibi hem T-ieh-le harfleri hemde T'u-üeh harfleri aynen Türük veya Türk adını gösterirse , Çinlilerin Türk'ün yada Türük'ün karşılığı olarak T'ieh'le ve T'u-üeh olmak üzere iki şekilde kullanmalarının sebebi nedir ? Bu bir meseledir " diyor ve sizinde söylemiş oldğunuz gibi , bunun cevabınıda şöyle veriyor .
Yukarıda zikredilen Sui-Shu'nun cümlesinden anlaşılacağı üzere T-ieh-le kavimleri Gök Türk devletinin kuvvetli olduğu zaman ona itaat etmişledi.Fakat Gök Türk devletindeki yukarı sınıfların kötü idare ettikleri veya zayıfladıkları zaman, bunlara karşı ayaklanmışlardı.Bu durum T-ieh-le'lerin aslen Gök Türk devletini oluşturan kavimler olmadıklarını göstermektedir.Başka bir deyimnle , T-ieh-le , pek geniş manada Türk kavimlerini göstermektedir ve T'u-chüeh ismi ise Türk kavimlerinden bi kaçının kurdukları devletin adı olmalıdır diyeiliriz.Çinliler hem T-ieh-le harfleri , hem de T'u-chüeh harfleri Türük veya Türk kelimesinin karşılığı olarak kullanmışlardı. Fakat onlar , birkaç Türk kavminin kurdukları devlete, yani Gök Türk devletine T'u-chüeh (Türk )ismini ve aslen onun içinde bulunmayan birçok Türk kavmine T'ieh-le (Törük )adını takmışlardır.Kanatimce T'u cüeh ismiyle T-ieh-le ismi arasındaki münasebet meselesi böylece halledilmiş bulunmaktadır" diyor..
