ŞEYHU’Ş-ŞÜYUHİ’R-RUM
(Anadolu’daki Şeyhlerin Şeyhi)

Abbasi Halifeleri en-Nasır li Dinillah’dan itibaren Anadolu’ya Şeyhu’ş-Şüyuhi’r-Rum (Anadolu’daki Şeyhlerin Şeyhi) tayin ediyorlardı. Bazı Şeyhler merkezi Bağdat’ta bulunan Fütuvvet Teşkilatı’nın ‘’Şeyhu’ş-şüyuhi’l-fütuvva’’ sına bağlı oluyorlardı. Bağdat’ta bu makamın en tanınmış şeyhi, ‘’Avarifü’l-maarif’’ in sahibi Şeyh Şihabü’d-din es –Suhrverdi (632/1234)’dir. Ondan sonra Evhadü’d-din el-Kirmani (635/1237) bu makama getirilmiştir. Daha sonra Sühreverdi’nin oğlu İmadü’d-din Sühreverdi bu posta oturmuştur. İlk Şeyhu’ş-Şüyuhi’r-Rum ise Malatyalı Şeyh Mecdü’d-din İshak’dır. Ondan sonra sıra ile Şeyh Ehvadü’d-din Hamid el-Kirmani, Şeyh Nasirü’d-din  Mahmud (Ahi Evren) ve Şeyh Zeynü’d-din’i Sadaka bu makama tayin edilmişlerdir.  Hulagu Han 1258’de Bağdad’ı feth edip Abbasi Halifeliğini ortadan kaldırınca Abbasi Halifeliğine bağlı bir kuruluş olan Fütuvvet Teşkilatı’nı da dağıtmış oluyordu. Hülagu Han Anadolu’daki Fütuvvet Teşkilatı (Ahi Teşkilatı) Şeyhliği yerine Mevlana’yı ‘’Şeyhu’r-Rum’’ olarak tayin ettiği anlaşılmaktadır. Bundan sonra Anadolu’daki bütün şeyhler ve müritlerin Mevlana’ya bağlanmaları mecburiyeti getirilmiştir. ‘’Bunun üzerine Ahilerin bi’l-mecburiye Mevlana’ya veya Sultan Veled’e bağlandıkları görülmektedir. Eflaki bu yöndeki uygulamalarla ilgili olarak pek çok anekdotlar nakletmiştir. Birçok ünlü kişiler hakkında ‘’Önceleri Mevlana’ya muhalif iken sonradan Mevlana’nın kerametlerini görmüş, baş koyup mürit olmuştur.’’ Derken bu gerçeği ifade etmektedir.’’ Bundan ötürü Moğol yöneticiler Mevlana’ya tahsisat da veriyorlardı. Bu tarihi gerçek araştırıcıların dikkatlerinden uzak kalmıştır. Bu konu ile ilgili Ahmet Eflaki’nin eserinde pek çok haberler bulunmaktadır.

Prof.Dr. Mikail BAYRAM
‘’Ahi Evren-Mevlana Mücadelesi’’
(Sayfa: 159-160)
 
[ALINTI]

NOT: Anadolu’ya gelen Türk boyları yukarıda örnek verildiği gibi dolaylı olarak asimile edilerek Araplaştırılmaya çalışılmıştır. Her ne kadar başta Türk yönetici olsa da gerçek anlamda devleti gayritürk unsurlar olan Arap, Fars ve Frenk unsurlar yönetmişlerdir.
 ‘’Adil ÖZTÜRK’’