Ping liang arlashma ghuzliri heqqidiki riwayet

Türklerning ejdadi ping liangliq ghuzlar bolup, urughining ismi ashna iken. kéyin wei hanliqining tai wu hani qutqu uruqidikilerni yoqatqanda, ashna uruqidiki besh yüz aililik jorjanlar zéminigha bérip, uzaq zamanlarghiche altun tagh( altay téghi) da yashap, tömürchilik qilghan iken. altun taghning shekli türke(dobulgha) sheklide bolghachqa, ularmu Türk dep atalghaniken.


Türkceye çevirisi:

Ping Liang Arlashma (karışım) Oğuzları Hakkındaki Rivayet

Türklerin ecdadı Ping Lianglı Oğuzlar olup, ırkının adı Aşna'dır. Sonra Wei hanlığının hanı Tai Wu, Qutqu ırkındakileri yok etti, Aşna ırkından beş yüz ailelik Jorjanlara bu yeri verdi, uzun zamandır Altay Dağları'nda yaşayıp, demircilik yapıyorlardı. Altay Dağları'nın şekli silah şeklinde olduğundan, onlar da Türk diye adlandırıldılar.


Her hil uruqlarning qoshulishi heqqidiki riwayet

Türklerning ajdadi ashna isimlik uruq iken. ular qoshna el teripidin yoqitilip, peqet putliri késiwétilgen bir oghul bala saq qaptu. u bir chishi börining ozuqlandurishi bilen chong boptu. kéyin böre balidin hamilidar boptu. oghul bala ziyankeshlikke uchrighandin kéyin, böre idiqut dölitining shimalidiki taghqa qéchip bérip, shu yerde on oghul tughuptu. ularning her birining ismi bar bolup, ashnashir shulardin biri iken. ularning ewladliri barghansiri köpiyip, nechche yüz aililikke yétiptu, nechche esirler ötkendin kéyin, ular tagh gharliridin chiqip jorjanlargha tewe boptu we altun taghning küngey teripide makanlishiptu.

Türkceye çevirisi:

Her tür ırkların çoğalışı hakkındaki rivayet

Türklerin atası Aşna adlı ırktır. Onlar komşu insanlar tarafından yok edildi, fakat ayakları kesilmiş bir erkek çocuk sağ kaldı. O dişi bir kurtun yiyecek vermesiyle büyüdü. Sonra kurt çocuktan hamile oldu. Erkek çocuk öldürüldükten sonra, kurt yüce ulusunun kuzeydeki tağına geçip, o yerde on oğlan doğurdu. Onların her birinin adı var olup, Aşnalılardan biriydi. Onların çocukları zaman geçtikçe çoğaldı, nice yüze ailelere ulaştı, nice asırlar geçtikten sonra, onlar dağlardan çıkıp Jorjanlar'a katıldı ve Altay Dağları'nın güney tarafına yerleşti.

İmlâ yanlışları hangileri ?

Bu, çin tarihinde yazılmış TÜRKLER hakkındaki efsaneden alıntıdır.
Uygurcada bu efsanılar yipek yurtidiki epsane riwayetler adındakı uygurca kitabdan bulunmuş.
 

uyghur tili tarixi we shiwiliridin qisqiche tonushturush---tarih qismi

nowette , bu munberdiki uyghur tiligha ait mezmunlar seweplik, uyghur tili we uning shiwilerge ayrilishi heqqide toxtulup otimen, waqit munasiwiti bilen buni olchemlik uyghur latin yeziqida yazmidim, uqurmenlerdin uzre soraymen. uygur tili hemmige melum bolghinidek sheriq turkchisining qarluq gurupisigha kiridu. uyghur til alimlirining tedqiqatigha kore, uyghur tili mundaq basquchlarni bashtin kechurup dewrimizgiche tereqqi qilip kelgen.


Uygur Dili Tarihi ve Şivelerinin Kısaca Tanıtımı – Tarih Kısmı

Dönemde, bu forumdaki Uygur Dili’ne ait yazılar sebebiyle, Uygur Dili ve onun şivelere ayrılışı hakkında düşüncelerimi iletiyorum , vakit münasebeti ile bunu düzgün Uyghur Latin yazısıyla yazmadım, okuyanlardan özür dilerim. Uygur Dili herkese malum olduğu gibi Doğu Türkçesinin Karluk grubuna girer. Uygur Dil alimlerinin tetkikatına göre, Uygur Dili şöyle süreçlerden geçip devrimize kadar gelişim göstermiştir;

--------------------------------

ortaq turk tili : bu dewrde uyghurlar kok turk hanliqi we uygur hanliqida yashighach, til jehhettin texi eyni dewir turk tilining ortaq gewdisidin yiraqlashmighan, bu dewrdiki til ornekliridin kol bilge qaghan menngu teshi we uyghur qaghanlirining tohpe tashlirini sanash mumkin.


Ortak Türk Dili : Bu devirde Uygurlar, Göktürk hanlığı ve Uygur Hanlığı’nda yaşıyordu, dil neredeyse daha aynı devir Türk Dili’nin ortak gövdesinden ıraklaşmamıştı, bu devirdeki dil örneklerinden Göl Bilge Kağan Mengü Taşı ve Uygur Kağanları’nın Tohpe Taşlarını sınamak mümkündür.

--------------------------------

qedimqi zaman uyghur tili: bu zamanlarda uyghurlar kochme charwichiliq haytini axirlashturup, muqim teriqchiliq turmushigha otken bolup, sheher mediniyiti bir qeder keng omumlashqan, uyghurlar ganju uyghur hanliqi, idiqut uyghur hanliqi we qaraxanilar hanliqida yashap, bir turkum yazma miraslarni abide supitide qaldurup ketken, bu dewirdiki korinerlik emgekler maytiri simit, oghuzhan dastani, qutadqu biliktin ibarettur, tekitlesh zururki bu dewirde uyghurlar buddisim din islamizimgha almishish aldida turghachqa, bu dewrde til perqi zor bolmighan emma idologiye jehettin oxshash bolmighan eserler meydangha kelgen. bu zamanlarda uyghur tilida yengi burulush korulgen bolsimu emma ortaq turk tili dewridiki asasiy alahidilikini saqlap qalghan.

Kadim Zaman Uygur Dili : Bu zamanlarda Uygurlar göçebe hayatını sonlandırıp, yerleşik tarım hayatına geçtiler , şehir medeniyeti oldukça yaygınlaştı, Uygurlar Ganju Uygur Hanlığı, İdikut Uygur Hanlığı ve Karahanlılar Hanlığı’nda yaşayıp, bir dizi yazma mirasları abide görünümünde korunmuş bu devirdeki bilinen çalışmalar Oğuzhan Destanı ve Kutatgu Bilig’den ibarettir, şu da vurgulanmalıdır ki bu devirde Uygurlar budizmden islama geçmek üzereydiler, bu devirde dil farklı çok olmamış ama fikileri tamamen aynı olmayan eserler meydana gelmiş. Bu zamanlarda Uygur dilinde yeni değişimler görülse bile ortak Türk dili devrindeki asıl özelliğini saklamıştır.