Gönderen Konu: Makâlem: Askerî Târîh Açısından Köl Tigin (Okunma sayısı 21402 defa)

Yüzbaşı Sançar · « **Yanıtla #20 :** 01 Ocak 2008 »

Sayın TÜRK-KAN BEY, sadece ayaklanmadan kaynaklanan bir ifade olmuş olsaydı,sözün devamında ayaklanma anlatımı geçmemesi gerekirdi.Şöyleki;

Cümlenin devamında " Türgiş kagan Türkümüz budunumuz erti.Bilmedükin üçün bizinge yangıldukın üçün kaganı ölti. Buyrukı begleri yime ölti.On Ok budun emgek körti."

Saygılarımla

Fatih · « **Yanıtla #21 :** 01 Ocak 2008 »

Bu verimli ve güzel çalışmasından dolayı TiginNoyan beyi kutlarım.

Ellerine sağlık.

TiginNoyan · « **Yanıtla #22 :** 01 Ocak 2008 »

Teşekkür ederim Fatih Bey.

Alıntı yapılan: Sançar - 01 Ocak 2008

Sayın TiginNoyan Bey,verediğiniz bilgiler için sağolun.Bu sorularımla sizi sıkmıyorum umarım.

Yok estağfurullah Sayın Sançar Bey, ne demek?

Alıntı yapılan: Sançar - 01 Ocak 2008

Köl Tigin kitabesinde (doğu cephesi-18); Türgiş topluluğundan bahsederken " Türgiş kagan Türkümüz..." diye devam eden cümlede Türgişler'in Türklüğü vurgulanırken,Oğuzlar için böyle bir kelime kullanılmaz. " Tokuz oguz budun kendi budunum erti..." ( Köl Tigin kuzey cephesi-4)

Sizce, böyle bir ayrım yapılmasının özel bir sebebi olabilirmi?

Burada Türgişlerin ve Dokuz Oğuzların Gök Türk hâkimiyetine girmiş olmaları ve bu hâkimiyete karşı ayaklanarak "Türk" devletinden ayrılmaları anatılmaktadır. Gök Türk döneminde Türk kavimleri yalnızca Gök Türklere "Türk" derdi. Gök Türkler ise kendi hâkimiyetleri altına aldıkları kavimlere de yazıtlarda gördüğümüz gibi "Türk" demişlerdir. Gök Türkler'den sonraki Uygur döneminde Türk adı Türk kavimleri arasında genl bir anlam kazanmıştır. Çinliler de Türk adını yalnızca Gök Türk kavmi ve ona bağlı olanlar için kullanmışlardı. Ancak görüyoruz ki henüz Gök Türk döneminde bile Araplar tüm Türklere, hattâ Türk olmayan tüm bozkır halklarına ve hattâ ve hattâ onların komşularına "Türk" demeye başlamışlardır.

Saygılarımla.

TÜRK-KAN · « **Yanıtla #23 :** 01 Ocak 2008 »

Tespitimiz doğruymuş.

TÜRK-KAN · « **Yanıtla #24 :** 01 Ocak 2008 »

Konuyla ilgili başka bir makale... Umarım aradığınız başka sorular varsa cevaplarını bulursunuz. Makale Ahmet Yesevi Üniversitesi'nin yayınladığı BİLİG dergisinden ALINTIDIR.

Köktürk Yazıtları’ndaki “Türük oġuz begleri bodun eşidiñ” ve “Oġuzı yeme tarkınç ol temiş” Cümlelerinde
Geçen Oğuz Kelimesi Üzerine

Ahmet KARADOĞAN* *
Kırıkkale Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi / KIRIKKALE

Köktürk yazısının çözümünün üzerinden yüz yıldan fazla zaman geçmiş olmasına rağmen okuma ve anlamlandırma çalışmaları devam etmektedir. Gerek Köktürk yazısının kendine has imlâ özellikleri gerekse herhangi bir metni anlamanın genel zorluğu sebebiyle Köktürk yazıtlarındaki bazı kelime ve cümlelerin izahıyla ilgili farklı görüşler ve tartışmalar vardır. Bu metinlerin doğru biçimde okunması ve anlamlandırılması için bu tür tartışmalara ve farklı görüşlere ihtiyaç olduğu şüphesizdir.

Kanaatimizce, Köktürk yazıtlarındaki “Türük oġuz begleri bodun eşidiñ” (KT D, 22; BK D, 18) ve “Oġuzı yeme tarkınç ol temiş” (T I D, 5) cümleleri, oġuz kelimesinin kökeni ve anlamı dikkate alınarak yeniden yorumlanmalı ve anlamlandırılmalıdır.
Yukarıdaki cümlelerin ilki, araştırıcılar tarafından şöyle anlamlandırılmıştır:

Türk, oγuz bägläri budun, äsidiñ: (Thomsen 2002: 105)
Ecoutez, nobles et peuple des Ogouz turcs!: (Thomsen 2002: 105)1
Türk, oguz beğleri budun, eşidin!: (Orkun 1994: 38)
Türk, Oğuz Beyleri; kavmi, işidin: (Orkun 1994: 40)
Türk, Oġuz begleri budun, eşiding: (Ergin 1994: 70)
Türk, Oğuz beyleri, milleti, işitin: (Ergin 1994: 24)
Türük, Oğuz beğleri bodun, eşiding!: (T. Tekin 1998: 44)
(Ey) Türk, Oğuz beyleri (ve) halkı, işitin!: (T. Tekin 1998: 45)

Görüldüğü gibi, buradaki oġuz kelimesi araştırıcılar tarafından “Oğuz boyu” için kullanılan özel ad olarak değerlendirilmiş ve cümle bu doğrultuda an lamlandırılmıştır. Fakat, ilk bakışta dikkat çekmese de metnin önceki ve sonraki bölümlerine bakıldığında bu cümlenin tam olarak metnin bağlamına uymadığı görülmektedir. Çünkü, araştırıcıların aktarmalarına göre burada, Oğuz beylerine ve halkına hitap edilmektedir. Ancak, Köktürklere tâbi olan ya da Köktürklerle savaş hâlinde olan birçok boy ya da kavim olmasına rağmen Bilge Kağan neden sadece Oğuz2 beylerine ve halkına hitap etmektedir? Üstelik, metnin bu cümleden önceki bölümlerinde Türgiş, Kırkız, Kurıkan,Tarduş, Az, Otuz Tatar, Tokuz Oguz, On Ok gibi boy, kavim veya boy ittifaklarıyla yapılan savaşlardan ve savaşlar neticesinde bunların hâkimiyet altına alındığından bahsedilmektedir. Dolayısıyla, burada, bu kavimlerin hiçbirisinden bahsedilmeyip sadece “Oğuzlar”dan bahsedilmesi, hatta Oğuzların beylerine ve halkına hitap edilmesi düşündürücüdür.

Bilge Kağanın, sürekli savaştıkları ve savaşlarda çoğunlukla başarılı olmalarına rağmen tam olarak hâkimiyet altına alamadıkları bir boyun beyine ve halkına hitap etmesi; hatta “yukarıdaki gök çökmedikçe, aşağıdaki yer delinmedikçe devletini, töreni kim bozabilecekti” biçiminde övmesi normal değildir. Bilge Kağan, sürekli mücadele hâlinde oldukları ve çoğunlukla yendikleri bir boyu bu sözlerle neden övsün? Zaten metnin ilerleyen cümlelerinde Türk halkına ya da daha geniş ifadeyle Türklere bağlı boyların halklarına, Türk kağanına itaat etmedikleri için sitem edilmekte ve bunun sonucunda başlarına gelen felâketlerden “kanlarınız ırmaklar gibi aktı, kemikleriniz dağlar gibi yığıldı” biçiminde bahsedilmektedir. Anlaşıldığına göre, burada Köktürklere bağlı ya da bir zamanlar bağlı olmuş olan bütün boylara ve kavimlere hitap edilmektedir. Zaten, Kültigin yazıtının güney yüzünün başında kimlere hitap edildiği açıkça görülmektedir: Bazı askerî ve idarî unvanlar sayıldıktan sonra Otuz Tatar...Tokuz Oguz begleri bodunı biçiminde devam edilmektedir. Muhtemelen, okunamayan yerlerde Türgiş, Kırkız, Kurıkan, Tarduş, Az, On Ok gibi boy ve kavimlerden de bahsedilmektedir. Bu kısım, metnin başı olduğuna göre, burada Köktürklere bağlı bütün kavim ve boylara hitap edilmektedir, denebilir. Bilge Kağan, metnin başında, kendilerine
bağlı bütün boy ve kavimlere seslendiğine göre daha sonra “Oğuzlar”ı diğer boylardan ayırarak onlara hitap etmiş olamaz.

Yazıtlarda Türk halkına veya beylerine hitap edilirken türük bodun (KT G 6; BK K 6) türük begler veya türük begler bodun (KT G 10; BK K gibi ifadeler kullanılmakta; “Türk”e ortak olarak herhangi bir boy veya kavim adından “tek” olarak bahsedilmemektedir. Bir başka deyişle, hiçbir boy veya kavime ayrıcalık tanınmamaktadır. Ancak, bazı durumlarda yukarıda bahsedildiği gibi kendilerine bağlı olan boylara veya kavimlere toplu olarak hitap edilebilmektedir.

Bu durumda, Türük oġuz begleri bodun eşidiñ cümlesindeki oġuz kelimesinin “Oğuz boyu” için kullanılmadığı; dolayısıyla özel ad olmadığı sonucu çıkmaktadır. Bu sebeple, buradaki oġuz kelimesini izah etmek ve cümleyi yeniden anlamlandırmak gerekmektedir. Buradaki oġuz kelimesinin açıklamasına geçmeden önce diğer cümleye de bakıp her ikisini birlikte izah etmeye çalışmak daha doğru olacaktır.

İkinci cümle araştırıcılar tarafından şöyle anlamlandırılmıştır:

Oguzı yeme tarkınç ol temiş; (Orkun 1994: 108)
Oğuzlara da isyan edin demiş. (Orkun 1994: 108)
Oġuzı yime tarkınç ol timiş. (Ergin 1994: 94)
Oğuzu yine sıkıntıdadır demiş. (Ergin 1994: 55)
“Oğuzı yeme tarkınç ol” temiş. (T. Tekin 1998: 86)
“Oğuz’ları da huzursuzdur” demiş. (T. Tekin 1998: 87)

Bu cümle, İlteriş Kağan zamanındaki olaylar anlatılırken geçmektedir. Çin, On Ok ve Kırgız kağanları, aralarında ittifak kurup Türklere saldırmayı düşünmektedirler. Türgiş kağanı da, Türklerin kargaşa içerisinde olduğundan bahsetmekte ve Oğuzı yeme tarkınç ol cümlesini kullanmaktadır. Araştırıcılar, buradaki oġuz kelimesini de özel ad olarak değerlendirmişler ve cümleyi o doğrultuda anlamlandırmışlardır. Bunun yanı sıra Orkun, metnin bağlamına ve cümledeki yüklem - tamlayıcı ilişkisine dikkat etmediği için cümleyi çok farklı biçimde Türkiye Türkçesine aktarmıştır.

Bu cümlede geçen oġuz kelimesindeki iyelik eki, bu kelimenin “Oğuz boyu” için kullanılmış olamayacağına işaret etmektedir. Çünkü, Türkçede şahıs adlarıyla birlikte iyelik eklerinin kullanımına rastlansa da etnik adlarda iyelik eklerinin kullanımına pek rastlanmamaktadır. Zaten, Türgiş Kağanının “Oğuz boyu”nu Köktürklere mal etmesi de pek akla yatmamaktadır. Ayrıca, Türgiş
Kağanı burada gerçekten “Oğuz boyu”ndan bahsetmiş olsa bile neden Köktürklere bağlı diğer boyları anmayıp sadece “Oğuzlar”dan bahsetmiştir? Kanaatimizce, bu soruya mantıklı bir cevap bulmak pek mümkün değildir.

Köktürk yazıtlarında türük kelimesinin türüküm ve türükümüz gibi iyelik ekli kullanımlarına daha önce dikkat çekmiş ve bu gibi kullanımlarda türük kelimesinin özel ad değil tür adı olduğunu ortaya koymuştuk.3 Gerek metnin bağlamı,
gerekse kelimedeki iyelik eki, buradaki oġuz kelimesinin de özel ad değil tür adı olduğunu göstermektedir. Bu iki cümledeki oġuz kelimesinin anlamını izah edebilmek için öncelikle geniş anlamıyla oġuz kelimesine bakmak gerekir.

Bilindiği gibi Türkçede bir şahıs adı, bir de boy adı olarak kullanılan oğuz kelimesi vardır. Şahıs adı olan oğuz, Oğuz Kağanın adından gelmektedir.

Sinor, bu iki “oğuz”un aynı kelimeler olduğu görüşündedir (1949). Diğer taraftan, bu kelimelerin köken olarak bir olduğunu savunan çalışmalar olduğu gibi bunların ayrı iki kelime olduklarını savunan ve bu doğrultuda kökeni ve anlamıyla ilgili görüşler ileri süren çeşitli çalışmalar da vardır.4 Ancak,bu durum henüz tam olarak açıklığa kavuşturulabilmiş değildir.

Bu çalışmanın konusunu teşkil eden cümlelerdeki oġuz kelimesinin kökeni ve anlamı ne olabilir? Boy adı olan oġuz kelimesinin kökeniyle ilgili birçok görüşten biri de bu kelimenin “boy, boy teşkilatı” anlamındaki Türkçe ok kelimesinden türemiş olduğudur. Dilaçar (1964: 87), Ligeti, Kononov ve Gumilyov gibi araştırıcılar bu kelimenin ok kelimesi ile -uz çokluk ekinden oluştuğunu ve “kabileler” anlamına geldiğini söylemektedirler (Bayat 2004).

Kanaatimizce, ok-u-z (isim kökü + yardımcı ses + çokluk eki) izahı, gerçekte yukarıda geçen iki cümledeki oġuz kelimesinin kökenini açıklamak için dikkate alınabilir. Fakat, bu cümlelerdeki oġuz ile özel ad olan oġuz kelimelerinin aynı olup olmadığı konusunda kesin bir şey söylemek şu an için mümkün değildir.

Ancak, ad bilimine göre özel adların kaynağının tür adları olduğu da belirtilmelidir. Bu sebeple, oġuz kelimesinin özel ad olarak kullanımından önce, bir süre tür adı olarak kullanılmış olması gerekir. Önce tür adı olarak ortaya çıkan oġuz kelimesi daha sonra özel ad olarak kullanılmaya başlamış olabilir.

Bu çalışmanın konusunu teşkil eden cümlelerdeki oġuz kelimesinin On Ok boylar birliği adında da geçen ok kelimesinden -z çokluk ekiyle türetilmiş olma ihtimali mantıklı görünmektedir. Çünkü, Eski Türk yazıtlarında On Ok adının yanı sıra Üç Oġuz, Altı Oġuz, Sekiz Oġuz, Tokuz Oġuz gibi etnik adlar da geçmekte ve bu adlar ittifak kurmuş boylar için kullanılmaktadır. Bir başka
ifadeyle, On Ok adının kuruluş mantığı ile Orhun yazıtlarında sıkça geçen Tokuz Oġuz adının kuruluş mantığı arasında bir fark yoktur; sadece birisinde ok kelimesi yalın hâlde, diğerinde çokluk ekiyle birlikte kullanılmıştır. Bir araya gelen boylar, kurdukları ittifak için oġuz kelimesini kullanabildiklerine göre, bu kelimenin “boylar, boylar birliği” anlamında tür adı olarak da kullanı-
mının olması gerekir. Aksi takdirde, bir araya gelen boylar için oġuz kelimesinin kullanılması açıklanamaz. Çünkü, bu kelime Üç Oġuz, Altı Oġuz, Sekiz Oġuz, Tokuz Oġuz gibi birbirinden farklı ittifaklar için geçici olarak kullanılmıştır.

Bu kelimenin ok “boy, boy teşkilatı” ve -z çokluk ekinden türeyip “boylar” anlamına geldiği kabul edilirse bahsi geçen cümleleri metnin bağlamına göre izah etmek daha kolay olur. Yukarıda da belirtildiği gibi Türük oġuz begleri bodun eşidiñ cümlesi, Bilge Kağanın kendilerine bağlı olan ya da bir zamanlar bağlı olmuş olan boylara hitap ettiği yerde geçmektedir. Bu durumda bu cümle Türkiye Türkçesine şu biçimlerde aktarılabilir:

Türk boylarının beyleri ve halkı, dinleyin:
Türklere bağlı (= tâbi) boyların beyleri ve halkı, dinleyin:

İkinci cümlede (Oġuzı yeme tarkınç ol temiş) geçen oġuz kelimesi de aynı şekilde “boylar” anlamında bir tür adı olarak düşünüldüğünde hem cümle daha anlamlı olmakta hem de metnin bağlamına uygun düşmektedir. Ayrıca yukarıda
belirtildiği gibi oġuz kelimesindeki iyelik ekini yapı ve anlam bakımından izah etmek daha kolay olmaktadır. Bu cümle Türkiye Türkçesine şöyle aktarılabilir:

(Kendisine bağlı) boyları da huzursuzdur, demiş.

Bütün bunlardan sonra, Türkçede biri tür adı, biri boy adı, biri de şahıs adı olan üç tane oġuz kelimesinin olduğu söylenebilir. Ancak, bu üç kelimenin aynı mı yoksa farklı mı olduğu meselesi ayrı bir tartışma konusudur.

Bu üç kelime arasındaki köken ilişkisinin izahının, sadece dil verilerine dayanılarak yapılması mümkün değildir. Çünkü, öncelikle Selçuklu ve Osmanlı devletlerini kuran Oğuzlar ile Tokuz Oguz boy ittifakının soy ilişkisi olup ol
madığı meselesi tarihî olarak aydınlatılmalıdır. Ancak, bu meseleyi aydınlatmak da çok kolay görünmemektedir. Çünkü, Oğuzlar ve Oğuzca üzerine yapılmış çalışmalarda farklı görüşler vardır. Meselâ, Banguoğlu ve Korkmaz gibi araştırıcılar Tokuz Oguzlar ile Oğuzların “aynı” olduklarını kabul etmişlerdir (Banguoğlu 1988; Korkmaz 1975). Diğer taraftan, Sümer5 ve Ercilasun
Tokuz Oguzların Selçuklu ve Osmanlı’yı kuran Oğuzlarla aynı olmadıklarını söylemektedirler (Sümer 1999: 2, 45, 46; Ercilasun 2004: 222).

Kanaatimizce, Tokuz Oguzlar ile Oğuzların farklı oldukları görüşü daha mantıklıdır. Diğer ihtimal kabul edilirse şu sorulara cevap vermek gerekecektir:

“Tokuz Oguz”, bir boy adı değil, federasyon adıdır. Oğuzlar ise soy birliğine sahip bir boy olarak bilinmektedir. Bu durumda Tokuz Oguzlar ile Oğuzlar arasındaki birlik nasıl izah edilebilir?

Tokuz Oguz federasyonu içinde ayrıca Oguz adında bir boy yoktur.6 Öyleyse, önce Tokuz Oguz diye bilinen boylar federasyonu daha sonra ileri bir safhaya geçerek tek “boy” mu olmuştur?

Kanaatimizce, bu sorulara mantıklı cevaplar bulmak pek mümkün değildir. Bu sebeple Tokuz Oguzların bir boylar federasyonu, Oğuzların ise bunlardan ayrı bir boy olduğunu kabul etmek daha doğru olacaktır. Bu kabul doğrultusunda, Türkçedeki oguz kelimelerinin birbirleriyle ilişkisi hakkında şu tahminlerde bulunulabilir: Eğer, boy adı olan oġuz, Tokuz Oġuz gibi kullanımlara dayanıyorsa, bu durumda tür adı olan oġuz ile boy adı olan oġuz köken itibariyle ortaklaşır. Diğer taraftan, etnik adların şahıs adlarından kaynaklanabildiği dikkate alınırsa boy adı olan oġuz, şahıs adı olan oġuz ile de ilgili olabilir. Ancak, tür adı olan oġuz ile şahıs olan oġuz’un kökenlerinin ortak olması mümkün görünmemektedir; çünkü, “boylar, boylar ittifakı” anlamındaki bir kelimenin şahıs adı olması uzak bir ihtimaldir.

Açıklamalar:
1 Bu cümle V. Köken tarafından “Türk, Oğuz beyleri ve halkı, dinleyin!” biçiminde
   Türkçeye çevrilmiştir; bk. Thomsen 2002: 105.
2 Köktürk yazıtlarında sıkça kullanılan Oguz veya Tokuz Oguz kelimelerinin hangi
   boy için kullanıldığı meselesi tartışmalıdır. Ancak, bu yazıtları Türkiye Türkçesine
   aktaranların genel kanaati “Köktürkçe Oguz = Türkiye Türkçesi Oğuz” olduğu için
şimdilik bu meseleyi görmezden gelmek daha doğru olacaktır.
3 Türük kelimesinin tür adı olarak kullanımıyla ilgili ayrıntılı bilgi ve örnekler için bk.
   Karadoğan 2002.
4 Bu çalışmalar hakkında kısa bilgi için bk. Bayat 2004.
5 Sümer, görüşünü desteklemek için oldukça inandırıcı bazı deliller ileri sürmektedir.
   1999: 45-46.
6 Tokuz Oguz ittifakı içindeki boylar için bk. Gömeç 1992: 213.
Kaynakça
BAYAT, F. (2004), Uz ~ Ğuz ~ Oğuz Kavim Adının Etimolojisi, Karadeniz Araştır-
   maları 3: 71-77.
BANGUOĞLU, T. (1988), Oğuzlar ve Oğuzeli Üzerine, TDAY-Belleten 1959: 1-26.
DİLAÇAR, A. (1964), Türk Diline Genel Bir Bakış, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları 227.
ERCİLASUN, A. B. (2004), Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi, Ankara:
Akçağ Yayınları 603.
ERGİN, M. (1994), Orhun Abideleri, İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
GÖMEÇ, S. (1992), Kök Türkçe Yazılı Metinlerin Türk Tarihi ve Kültürü Açısından
   Değerlendirilmesi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabi-
   lim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
KORKMAZ, Z. (1975), Eski Türkçedeki Oğuzca Belirtiler, I. Türk Dili Bilimsel Kurulta-
   yına Sunulan Bildiriler, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları 413: 433-446.
KARADOĞAN, A. (2002), Köktürk Yazıtları’nda Türk Adının Türlü Kullanılışları
   Üzerine, Türk Dili 604: 293-297.
ORKUN, H. N. (1994), Eski Türk Yazıtları, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları 529. SİNOR, D. (1949), Oğuz Kağan Destanı Üzerinde Bazı Mülâhazalar, (çev.: A. Ateş),
   Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi IV, sayı 1-2: 1-14.
SÜMER, F. (1999), Oğuzlar (Türkmenler). Tarihleri-Boy Teşkilatı-Destanları, İstan-
   bul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları.
TEKİN, T. (1998), Orhon Yazıtları. Kül Tigin, Bilge Kağan, Tunyukuk, İstanbul:
   Simurg Yayınları.
THOMSEN, V. (2002), Orhon Yazıtları Araştırmaları, (çev.: V. Köken), Ankara: Türk
   Dil Kurumu Yayınları 815.

TiginNoyan · « **Yanıtla #25 :** 01 Ocak 2008 »

Paylaşım için sağolun.

Oguz sözcüğü yazıtlarda bâzı yerlerde Dokuz Oğuzlar için kullanılırken bâzı yerlerde yalnızca "boylar" anlamında kullanılmıştır; örneğin, Karluklar ve Gök Türk kavminin boyları için de Oguz terimi geçmektedir.

TiginNoyan · « **Yanıtla #26 :** 01 Ocak 2008 »

Daha doğrusu şöyle açıklayım:

Yazıtlarda Dokuz Oğuzlar ile yapılan savaşların anlatıldığı bölümlerde Dokuz Oğuzlar için bâzen "Tokuz Oguz", bâzen "Oguz" adı kullanılmıştır. Burada geçen "Oguz" Dokuz Oğuzlar anlamındadır.

Yazıtlarda bâzı yerlerde Karluklar için Üç Oguz tâbiri kullanılmıştır. Karluklar üç boydan oluşuyorlardı.

Yazıtlarda geçen "Türük Oguz" ifâdesi ise Dokuz Oğuzlar ya da Seyhun Oğuzları ile ilgili olmayıp, Gök Türk bodununun (kavmini) on (bâzen on iki) boyunu ifâde etmektedir.

Yüzbaşı Sançar · « **Yanıtla #27 :** 01 Ocak 2008 »

Sayın TÜRK-KAN BEY'in yayınladığı makale Orhun kitabelerinde geçen "Oğuz","Dokuz Oğuz" konularında doyurucu açıklamalar getirmiş.Sağolsun. Anlaşıldığına göre konular üzerinde tam bir görüş birliği yok.Ben bu görüşlerden,Dokuz -Oğuzlar'ın,Seyhun Oğuzlar'ından ayrı olduğu görüşüne katılıyorum.Dokuz -Oğuzlar,daha sonra Uygur federasyonunda yer almışlardır.Uygur devletinin kuruluşunda önemli rol oynayacaklardır.Ancak zannedersem,Tung Baga Tarkan'ın Uygur hükümdarı Bögü Kağan'ı öldürüp yerine geçmsi ile Dokuz Oğuzlar'da bu kıyımdan büyük darbe almışlardı.Seyhun Oğuzlar'ı (24 boy),On Oklar'ın içinden çıkan(Türgişler'in yıkılması ile) ortaya çıkan bir topluluk olduğu görüşü daha uyun gibi."Türük Oğuz" hitabı konusundaki TiginNoyan Bey'in görüşüne kaılıyorum.

Ancak,yinede Oğuzlar konusunun bir yönünü almış. Orhun kitabelerinde,Oğuzlar üzerine yapılan seferlerin sayısında da bir sorun var! Şöyle ki;

Köl Tigin kitabesinde Oğuzlar üzerine yapılan sefer sayısı dört olarak verilirken,Bilge Kağan kitabesinde sayı beş olarak veriliyor? Evet kitabenin birinde dört,diğerinde beş yazıyor.Bu farklılığın sebebi ne olabilir?

Saygılarımla.

TiginNoyan · « **Yanıtla #28 :** 02 Ocak 2008 »

Çünkü birisine Köl Tigin katılmamıştı. Doğal olarak onun yazıtına da yazılmamış. Bilge Kağan'ın katıldığı beşinci sefer yalnızca onun yazıtında anlatılıyor.

delamet · « **Yanıtla #29 :** 03 Ocak 2008 »

Sn. TiginNoyan,
Linkler ölmüş baksana bir.

Alıntı yapılan: TiginNoyan - 29 Aralık 2007

Sağolun Sançar Bey.

Sözünü ettiğiniz satırın hemen ardından glen satırda görürsünüz ki, Kapgan Kağan o sırada ölen eşinin yoğunu (cenâze törenini) yönetmek için Ötüken'e dönmek zorunda kalmış, Tonyukuk'u da Altaylar'da savunma hattı kurmakla görevlendirmiştir.

Bu arada, danışmanların kağanlara yanlışlarını söylemeleri de töreye uygundur. Bunun en güzel örneği, yine Tonyukuk'un Bilge Kağan'a yerleşik yaşama geçmek ve Budizme-Taoizme geçmekle ilgili verdiği söylevde görülmektedir.

Saygılarımla.

Gönderen Konu: Makâlem: Askerî Târîh Açısından Köl Tigin (Okunma sayısı 21402 defa)

Yüzbaşı Sançar

Ynt: Makâlem: Askerî Târîh Açısından Köl Tigin

Fatih

Ynt: Makâlem: Askerî Târîh Açısından Köl Tigin

TiginNoyan

Ynt: Makâlem: Askerî Târîh Açısından Köl Tigin

TÜRK-KAN

Ynt: Makâlem: Askerî Târîh Açısından Köl Tigin

TÜRK-KAN

Ynt: Makâlem: Askerî Târîh Açısından Köl Tigin

TiginNoyan

Ynt: Makâlem: Askerî Târîh Açısından Köl Tigin

TiginNoyan

Ynt: Makâlem: Askerî Târîh Açısından Köl Tigin

Yüzbaşı Sançar

Ynt: Makâlem: Askerî Târîh Açısından Köl Tigin

TiginNoyan

Ynt: Makâlem: Askerî Târîh Açısından Köl Tigin

delamet

Ynt: Makâlem: Askerî Târîh Açısından Köl Tigin