sakal = sahal (Moğ.)

sekmek = sege- (Moğ.)

seyrelmek = seyre- (Moğ.)

seyrek = seyreg (Moğ.)

sezmek = sere- (Moğ.)   - r > z ses değişimi! -

sezgi = secig (Moğ.)

sarı = sira, şar (Moğ.)

sararmak = sirala- (Moğ.)

sırık = sirug (Moğ.)

sicim = sicim (Moğ.)

soymak = soy- (Moğ.)

sol (taraf) = solugay (Moğ.)

sormak = soru- (Moğ.)

sönmek = sönü- (Moğ.)

soru = surag (Moğ.)

süt = sün, sü, süü (Moğ.)

sürmek = sürçi- (Moğ.)

sürü = sürüg (Moğ.)

çoban = sürügçi (Moğ.)  "sürücü!"

sürüleşmek = sürügle- (Moğ.)

saksağan = şagacagay (Moğ.)

taş = çilagun (Moğ.)   - L > Ş ses değişmesi! -

İnanın şaşkınlık içerisindeyim.
Köyümüzün üst tarafında bulunan taşlık, kayalık tepevari ardıçlığa köylülerimizce "cilavun" denilmektedir. Sanırım "çilagun" zaman içerisinde "cilavun" olmuş.

Ben daha çocukken köylülerimiz, bu taşlık tepenin adıyla ilgili olarak, kendi aralarında konuşurlarken, "cilavun" adının Moğolca olduğunu bilmemenin cehaletiyle, bu adın eskiden buralarda rumların filan yaşadığı ve onlardan kaldığı yorumları yapılmaktaydılar.
Oysaki "cilavun" tepesinin hemen arkasındaki "cilavun tepesi"ne benzer başka bir tepelik yere de; yüksek kaya kitlesi, kayalık tepe, kale, burç vb. anlamlara gelen "asar" denilmektedir.

Köyümüz ta 1200 lü yıllarda oğuz boylarından birisince kurulmuş ve kuruluşu 800 seneyi geçmiştir.

Demek oluyor ki köyümüze ilk gelen (en az 800 sene evvel) büyük atalarımızdan önce de buralar, konuştukları dilde Moğolca kelimelerin yer aldığı, bir başka Türk boylarının yurduymuş.

Köyümüze ait bir coğrafi yerin (taşlık ardıç tepesinin) Moğolca olmuş olmasına hem sevindim ve hem de şaşırdım.
Aslında şaşırmaktan ziyade Anadolu coğrafyasındaki derin Türk izlerinin belgelenmesi ve Türk kültürünün kalıcılığının Moğolca kaynaklarla ortaya çıkması bakımından hayrete düştüm.

Şimdi Başbuğ Atatürk'ün bu topraklar için "en az yedibin yıllık Türk yurdu" sözlerini daha iyi anlamaktayım.

Aydınlatıcı bilgi paylaşımları için Sayın Böri Beye teşekkür ederim.

TTK.

ulak atları = ulaga (Moğ.)

uluma = uliga- (Moğ.)

uruk = urug (Moğ.) "soy"

su = usu, usun, us (Moğ.)

yutmak = utu- (Moğ.)

kaburga = habirga (Moğ.)

kapan = habhan (Moğ.)

kapak = habhag (Moğ.)

kaya = hada (Moğ.)  - Bu "H" sesinin K'dan dönüştüğünü, ayrıca d > y ses değişmesi yaşandığını görüyoruz! -

kağan / hakan = hagan, haan (Moğ.)

kavurga = hagurga (Moğ.)  "et yemeği"

kaynaşmak, erimek = hayl- (Moğ.)   - K > H ses değişmesi! -

ağlamak = hayla- (Moğ.) ?

kalkan = halha (Moğ.)

han = han (Moğ.) "hükümdar"

kamu = hamug (Moğ.)

konç (elbise kolu) = hançuy (Moğ.)

kanmak (doymak) = hanu- (Moğ.)

kara = hara, har (Moğ.)  "siyah"

karanlık = harangguy (Moğ.)

kut (kutsallık) = hutug (Moğ.)

öğle (gün ortası) = üde (Moğ.) < Eski Türkçe öd = "zaman"

eylem = üyle (Moğ.)

üye = üye (Moğ.) "eklem yeri"

öküz = üker, üher (Moğ.)     - tipik r > z ses değişmesi!-

inek = üniye, ünee (Moğ.)

inanç = ünençi (Moğ.) "dürüst, bağlı"

ürkmek = ürge- (Moğ.)

üzüm = ücüm, üzem (Moğ.)

uç (doruk) = ücügür (Moğ.)

yavanlık = cabagan (Moğ.)

yada taşı = cada (Moğ.)

yaka (kıyı, sınır) = cagag (Moğ.)

yarım = cagurma (Moğ.)

yalayıp yutmak = calgi- (Moğ.)

yalan = cali (Moğ.)

çamur = camag (Moğ.)

yarlık (ferman) = carlig (Moğ.)

yarma = carma (Moğ.)

cep (dar geçit, boğaz) = cebe (Moğ.)

yosun = cegesün (Moğ.)

çile = cele (Moğ.) "urgan çilesi"

yoğurmak = cigura- (Moğ.)

yeğen = cige (Moğ.)

tiksinmek = cigsi- (Moğ.)

yıl = cil (Moğ.)

yular = ciluga (Moğ.)

çim, çimen = cim (Moğ.)

çınlama = cinggineme (Moğ.)

inci = cincüü (Moğ.)  < Çinceden

çizik = cirug (Moğ.)

yürek = cirüke (Moğ.)

küçük = cicig (Moğ.) ?

yolmak = culga-  (Moğ.)

_____________________________________

Moğolca-Türkçe benzer sözcükler 3-5 tanedir denilerek küçümsenemez!


Türkler, Koreliler, Japonlar, Tunguzlar, Mançular gibi bir Altay kavmi olan Moğollar zaten Türklerle akrabadır. Moğollar, tarih boyunca Hunların ve Göktürklerin egemenliğinde yaşamıştır.

Benzer sözcüklerin bir bölümü Ana Altayca dönemine dek geri gider... Geride kalan diğer sözcükler ise çoğunlukla Türkçeden Moğolcaya geçmiştir.

 

Moğollar hakkında tuttuğum notu buraya da aktarıyorum:

MOĞOLLAR: Hun döneminde Moğollara "Donghu" (Tung-hu) ve "Shi-wei" adı veriliyor... Donghu (okunuşu: Dunğ-hu), Çince "Doğudaki Barbarlar" anlamına gelmektedir. (Wade-Giles sisteminde "Tung-hu" biçiminde yazıldığı için başlangıçta -yanlış olarak!- Tunguzlarla özdeşleştirilmişlerdir.)

Siyenpi (Xianbei / Hsien-pei) ve Wuhuan kavimleri Donghuların bir bölümüdür.

not: Siyenpiler, Türk-Moğol karışımı olabilir. Donghu = "Doğudaki Barbarlar" anlamına geldiğinden, Çinliler bu bölgede yaşayan bütün kavimlere Donghu demişlerdir!

Kitaylar (Kitan) ise Shi-wei (okunuşu: Şı-veğ)lerin bir koludur.

Juan-Juanlar, Türk mü Moğol mu tartışmalıdır... (not: İki kavmin karışımı da olabilirler!)

Göktürkler döneminde adları geçen Tatar, Tatabı kavimleri de Moğol asıllıdır.

Kurıkan kavminin Türk asıllı mı, yoksa Moğol asıllı mı oldukları tartışmalıdır! (Ahmet Taşağıl'ın eserlerinde "Türk" boyu olarak geçiyorlar... Osman Fikri Sertkaya ise "Moğol asıllı" olabilirler. demektedir.)

Moğollar, "Moğol" adını çok daha sonraki dönemlerde almıştır.