Bulgaristan'da Yaşayan Türkler
Nüfusları 1.200.000 olup bulundukları başlıca şehirler :Sofya, Şumnu, Kırcaali, Filibe, Dobruca, Varna, Rusçuk, Silistre, Plevne, Tınova, Sofya.
Tarihçe
Güney Rusya bozkırlarından 7. yüzyılın başlarından itibaren çeşitli sebeplerle
göç eden ve Balkan Yarımadasına gelen Bulgarlar, aslında Türk soyludurlar. Ancak
yeni geldikleri bu bölgede zaman içinde Slav halkları tarafından asimile
edilmişler, kültürel kimlik bakımından büyük çoğunluğu Slavlaşmıştır.15.
yüzyıldan sonra Osmanlı Devleti Anadolu'dan Türk nüfusu getirerek bölgeye
yerleştirmiştir. Buna rağmen genel nüfus içinde Türkler hep azınlıkta
kalmışlardır.
Nüfus
Bulgaristan 1940'ta Türk nüfusun yoğun olduğu Dobruca'yı yeniden elde
etmiş ve o günden sonra da sınırlarda değişiklik olmamıştır. Dobruca bölgesinde
Türklerden başka Türk dili konuşan iki Türk azınlık daha bulunmaktadır.Bunlar,
sayıları 7 bin kadar olan Tatarlar ve Gagavuzlardır. Bulgarlar ülkedeki
azınlıkları sürekli asimile etmeye çalışmış; 1984-1985 yıllarında ise Türkçe
isimleri yasaklayarak göçe zorlamıştır. Türkler bu hadiseye tepki göstermiş;
ancak, 1989 yılında 160.000 kadar Türk Türkiye'ye göç etmiştir. Sonraki yıllarda
bu sayı 300 bine ulaşmıştır.1985 yılından sonra Bulgaristan'da kalan Türkler,
bazı alanlarda Bulgar yurttaşların hak ve hürriyetlerine sahip olmuşlardır.1965
nüfus sayımı verilerine göre Türkler 850 bin'e yakın sayıları ile genel nüfusun
% 10'unu oluşturmaktaydılar. 1985 sayımında ise Türk nüfus 1.600 bin civarına
ulaşmıştı. Bu durumda Türkler, genel nüfusun % 15'ini teşkil ediyorlardı. Bu
nüfus yoğunluklarıyla Bulgaristan'da Türk toplumu en kalabalık azınlık
durumundaydı. 1989'dan sonra gerçekleşen göçler, bu sayıyı aşağı
çekmiştir.Nüfusun büyük çoğunluğu çiftçilik ve hayvancılıkla geçimini
sağlamaktadır.
Göçler
Balkan Türklüğü, 1940 tarihinden itibaren sürekli olarak Türkiye'ye göç
vermiştir. 1944'e kadar 140 bin kişi, 1950-1951'de 155 bin kişi, l978 yılında
ise 130 bin kişi Türkiye'ye gelmiştir. 1989 yılındaki göçmen sayısı ise 160 bin
civarındadır. Bu göçlerden sonra Bulgaristan Türkleri kırsal alanlarda
kalmışlardır. Siyasi
Varlıkları
1993'den sonra Bulgaristan'da Türklerin "Hak ve Özgürlükler Partisi"
Bulgar Parlamentosu'nda yerini almış ve üçüncü siyasi güç olarak 15 milletvekili
çıkarmıştır. Ülkede halen 27 Belediye başkanı, 653 köy muhtarı Türk'tür.Devlet
dinî kurumları denetim altında tutmakta ve dini çalışmaları
yönlendirmektedir.2001'de yapılan seçimlerde ise 30 milletvekili çıkararak
Bulgaristan'da ciddî manada siyasî bir güç olmuştur.
Eğitim
Bulgaristan'da eğitim devlet denetimindedir. Ülkede konuşulan Türkçe,
Türkiye Türkçesine oldukça yakındır . Türkçe ilk yıllarda azınlık okullarında
öğretim dili olarak okutulurken daha sonra kaldırılmıştır (1960). 1939' da
Türklerin yüzde 15'i okula giderken 1957' de bu oran yüzde 97'ye çıkmıştır.
1993'ten sonra ise yeniden Türkçe eğitim başlamıştır. Bulgar Millî Radyosu'nda
Türkçe yayınlar başlamış, "Filiz Gazetesi" adlı Türkçe bir gazete yayına
girmiştir.
108-11148