Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 556480 defa)

0 Üye ve 2 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Türk Dil Kurumunun çok yararlı bir hizmeti devam etmektedir.

Türk Dil Kurumu, sisteme abone olanlara, e posta yoluyla her gün bir yabancı kelimenin Türkçe karşılığını, ilaveten atasözü ve yazım kuralları gibi çok güzel bilgiler göndermektedir.

Düşündüm ki, Türk Dil Kurumunun bu hizmetini, günlük olarak, otağımıza asarak; Türkçemizi geliştirip, sadeleştirerek Türk Dil Kurumunun bu çalışmasından, olabildiğince, yararlanalım.

Türk demek, Türkçe demektir!

Her Türk; dünyanın en güzel ve en zengin dili olan, Türkçemizi gerek yazı ve gerekse konuşmasında özenle kullanmalı, özentiliğin ve aşağılık kopleksinin en belirgin işareti olan, yabancı kelimeler kullanmaktan kaçınmaldır.

Unutmayınız ki Türkçe ile anlatılamayan bir şey, başka hiç bir dille anlatılamaz !!!

Ağzımızda; anamızın ak sütü gibi, temiz ve helâl TÜRKÇEMİZ olsun...

TTK.

Börü Kam

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #1 : 22 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 31.03.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü:
şizofreni isim, tıp Fransızca schizophrénie Gerçeklerle olan ilişkilerin büyük ölçüde azalması, düşünce, duygu ve davranış alanlarında önemli bozulmaların ortaya çıkması vb. belirtiler gösteren bir ruh hastalığı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık:
fobi : Fransızca kökenli (phobie) fobi sözü “Belirli nesneler veya durumlar karşısında duyulan olağan dışı güçlü korku.” anlamındadır.
Bu söz için yılgı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fobi yerine yılgı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı:
Hane kelimesiyle oluşturulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: çayhane, dershane, kahvehane, yazıhane.

Günün atasözü/deyimi:
korku dağları bekler (aşırır) Korku her yerde varlığını gösterir.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #2 : 22 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü:
nisan bir isim Nisanın birinci gününde yapılan aldatma veya şaka, nisanbalığı, nisan bir şakası.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık:
sürpriz: Fransızcadan dilimize giren sürpriz (surprise) sözü “Beklenmeyen ve insanı şaşırtarak sevindiren veya üzen olay, beklenmedik durum.” anlamında kullanılmaktadır. Bu yabancı söz için şaşırtı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sürpriz yerine şaşırtıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı:
Kitap, bildiri, makale vb.nde ana başlıktaki kelimelerin tamamı, alt başlıktaki kelimelerin ise yalnızca ilk harfleri büyük olarak yazılır.

Günün atasözü/deyimi:
kış kışlığını, kuş kuşluğunu gösterir
Her olay, her varlık özelliğini belli eder.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #3 : 22 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü:
kanser isim, tıp Fransızca cancer Bir organ veya dokudaki hücrelerin kontrolsüz olarak bölünüp çoğalmasıyla beliren kötü urların yol açtığı hastalık, amansız hastalık, incitmebeni, dokunmabana: "Doktorlar, kendisinde ilerlemiş bir kanser bulmuşlardır."- F. R. Atay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
advertorial: İngilizce advertisement (duyuru, ilan; tanıtma) ve editorial (başmakale, yazı işleri) sözlerinden oluşan advertorial, “Tanıtılacak ürünün kullanımını ve etkilerini değişik ögeler yardımıyla ayrıntılı bir biçimde anlatmak amacıyla haber biçiminde hazırlanıp sunulan reklam.” anlamında kullanılmaktadır. Bu yabancı söz için Kurumumuzca tanıtıcı reklam karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, advertorial yerine tanıtıcı reklam sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki veya daha çok kelimeden oluşmuş il, ilçe, semt vb. yer adları bitişik yazılır: Çanakkale; Şebinkarahisar; Beşiktaş.

Günün atasözü/deyimi :
çok baharın otunu yemek
Hayatı dolu dolu yaşamış olmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #4 : 22 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ukala dümbeleği isim Aklı ermediği hâlde her konuda fikir yürüten, bilir bilmez her şeye karışan kimse:
"İyi halt etmişsin, dedim. Senin ne üstüne vazife a ukala dümbeleği, onların kendi aralarında temizlenecek hesapları varmış."- H. Taner.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
inovasyon: İngilizce inovasyon (innovation) sözü “Değişen koşullara uyabilmek için toplumsal, kültürel ve yönetimsel ortamlarda yeni yöntemlerin kullanılmaya başlanması.” anlamına gelmektedir.
Bu söz için Kurumumuzca yenileşim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, inovasyon yerine yenileşim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Deyimler ayrı yazılır: akıntıya kürek çekmek, çam devirmek.

Günün atasözü/deyimi :
mart kuruluk, nisan yağmurluk
Herkes, ortam ve koşulların işine uygun olmasını bekler veya ister.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #5 : 22 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hizmete özel isim 1. Şikâyeti, isteği vb.ni ilgili makama bildirmek üzere gönderilen yazının, belgenin, raporun ve yayınların taşıdığı gizlilik derecesini bildiren terim. 2. Kurum, kuruluş vb.nde belirli işler için kullanılmak üzere ayrılmış taşıt.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
glasyolog: Fransızca glasyolog (glaciologue) sözü “Buzul bilimi uzmanı.” anlamındadır.
Bu yabancı söz için buzul bilimci karşılığı uygun görülmüştür.

Bundan sonra demek ki, glasyolog yerine buzul bilimci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Batı kökenli alıntıların içindeki veya sonundaki g ünsüzleri olduğu gibi korunur: dogma, magma; arkeolog, monolog.

Günün atasözü/deyimi :
yağmur yemek
Yağmurda iyice ıslanmak, sırılsıklam olmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #6 : 22 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
avukat isim, hukuk Fransızca avocat 1. Hak ve yasa işlerinde isteyenlere yol göstermeyi, mahkemelerde, devlet dairelerinde başkalarının hakkını aramayı, korumayı meslek edinen ve bunun için yasanın gerektirdiği şartları taşıyan kimse. 2. mecaz Gerekmediği hâlde başkasını savunan, onun adına konuşan kimse: "O mirasın ağırlığı altında ezilip susacaklarına, bir de ülkemizde insan haklarının avukatı kesilmiyorlar mı cin ifrit oluyorum."- A. İlhan. (Avukatlar günü)

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
avangart: Fransızca (avant-garde) bu söz “bir sanat ve düşünce akımını, çağına göre yeni bir görüşü başlatan kimse veya eser” anlamına gelmektedir. Bu yabancı söz için dilimizdeki öncü sözü uygun bir karşılıktır.

Bundan sonra demek ki, avangart yerine öncü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki heceli bazı kelimeler ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında ikinci hecelerindeki dar ünlüler düşer: bağır / bağrım, geniz / genzi; çevir- / çevril-.

Günün atasözü/deyimi :
nisan yağmuru; altın araba, gümüş tekerlek
Nisan da yağan yağmur ürünleri bereketli kılar, çiftçiyi zengin eder.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #7 : 22 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
olimpiyat isim Fransızca olympiade 1. Her dört yılda bir başka ülkede yapılan, amatörlerin ve ülkelerinde profesyonel olarak futbol, basketbol, voleybol vb. takım sporlarıyla uğraşanların katıldığı uluslararası spor yarışmaları, olimpiyat oyunları. 2. Bazı alanlarda düzenlenen yarışma: "Balkan Olimpiyatı'na birinciler gidecek dendi mi bizim ekip hava aldı demektir."- H. Taner. 3. eskimiş Yunanistan'da Zeus onuruna yapılan yarışmalar. (İlk modern olimpiyat)

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
orijinal: Fransızca orijinal (original) sözü “yalnız kendine özgü bir nitelik taşıyan” anlamına gelmektedir.
Bu söz için dilimizde özgün karşılığı bulunmaktadır.

Bundan sonra demek ki, orijinal yerine özgün sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İçeri, dışarı, ileri, şura, bura, ora, yukarı, aşağı gibi sözlerin ek aldıklarında sonlarında bulunan ünlü düşmez: içerde değil içeride, dışardan değil dışarıdan, ilerde değil ileride, şurda değil şurada, burda değil burada, orda değil orada, yukarda değil yukarıda, aşağda değil aşağıda.

Günün atasözü/deyimi :
oyun bağlamak
Güreşte rakibe bir oyun uygulayıp onu sonuçlandırmadan beklemek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #8 : 22 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sağlık bilgisi isim Sağlığın, hastalanmadan önce korunması ile ilgili bilimsel incelemelerle uğraşan tıp dalı, hijyen. (Dünya sağlık günü)

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
on-line: İngilizce bu söz bilişimde “bilgisayar sisteminde sunucuya bağlı ve çalışır durumda olma” anlamında kullanılmaktadır.
Bu söz için Kurumumuzca çevrim içi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, on-line yerine çevrim içi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak ret, kabul ve teşvik bildiren kelimelerden sonra virgül konur: Peki, gideriz. Hayhay, memnun oluruz. Haydi, geç kalıyoruz.

Günün atasözü/deyimi :
sağlık varlıktan yeğdir
Sağlıktan büyük zenginlik olmaz.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #9 : 22 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08.04.2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
babayani sıfat (babaya:ni Türkçe baba + Farsça -āne Gösterişi ve özentisi olmayan: "Padişah bakmış, babayani, hırpani bir derviş. Ne gelir ki böylesinin elinden?"- E. Şafak.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
frekans: Fransızca frekans (fréquence) sözü fizikte “ses, dalga vb.nin birim zamandaki titreşim sayısı” anlamında kullanılmaktadır. Bu söz için dilimizde sıklık karşılığı bulunmaktadır.

Bundan sonra demek ki, frekans yerine sıklık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru ekinden sonra gelen ekler, bu eke bitişik olarak yazılır: Okuyor muyuz? Güler misin, ağlar mısın?

Günün atasözü/deyimi :
ayağı (ayakları) suya ermek
Bir gerçeği anlayarak aklı başına gelmek.
Deyim