T O P R A K (20.07.1945-04.1967)
Türkçülüğün büyük mücahit ve şehitlerinden Darendelioğlu İlhan Egemen’in daha lise öğrencisi iken çıkarmağa başladığı ve en olumsuz şart ve durumlarda bile yayımını sürdürdüğü ülkü ve mücadele dergisi.
Çıktığı süreler içinde zaman zaman boyut değiştirmiş, çıkış aralıklarında aksamalar olmuş, kâğıt sıkıntısı dolayısıyla çok değişik nitelikte kâğıtlara basılmak zorunda kalmış olmasına, sürekli olarak düzelti (tashih) sorunları yaşamış bulunmasına rağmen, Türkçü basındaki şerefli yerini yayıncısı şehit oluncaya kadar sürdürebilmiştir. Yayın süreci göz önüne alınarak Toprak’ın en uzun ömürlü Türkçü dergilerden biri olduğu söylenebilir. Derginin yayınlanış serüveni, yeniden 1’den başlayan sayılara ayrılmış oluşu dikkate alınarak, dönemlere bölünebilir. Bu dönemler, aynı zamanda, derginin niteliğindeki değişmeleri de yansıtır.
I. Dönem (07.1945-03.1948)
Darendelioğlu’nun Erkek Lisesi öğrencisi iken Adana’da çıkarmağa başladığı ve Edebiyat Fakültesi öğrencisi olduğu yıllarda Istanbul’da sürdürdüğü bu ilk dönemin Toprak’ı aylık bir “edebiyat-sanat mecmuası” niteliğinde idi.
Boyutları 27x18 sm. olan ve 3. hamur kâğıda basılan bu 20 sayfalık derginin kapağında, renkli logonun altında “sanat-edebiyat mecmuası” söylemi, altındaki çerçeve içinde “içindekiler” dizimi, en altta da sayı belirteci ve 15 kuruş olan fiyatı veriliyordu. 14. sayıda derginin boyutu 25x17 sm. oldu; fiyatı da 20 kuruşa yükseldi.
Çıkaran öğrenci olduğu ve yaşı da derginin sahiplik ve yazı işleri müdürü olmasına izin vermediği için, bu görevleri Sâkıp Önal üstlenmişti. Başlangıçta adı “müessis” olarak gösterilen İlhan Egemen “sahibi ve yazı işleri müdürü” sanını 13. sayıdan başlayarak kullanmağa başladı.17. sayıda ise yazı işleri müdürü Mirkelâmoğlu Ahmet Sözmen oldu.
Bu dönemde Toprak’ın geniş bir yazar ve şair kadrosu vardı. Ârif Nihat Asya, Ziya İlhan Zaimoğlu, Sâkıp Önal, Cezmi Türk, M. Zeki Sofuoğlu, A. Nurullah Barıman, Mehmet Sadık Aran, Cevdet Akçalı, Elmas Yıldırım, Hamit Salih Asyalı, Aydın Nisari, Hamit Macit Selekler, İlhan Darendeligil (Egemen), Ahmet Kudsi Tecer, Osman Attilâ, Vehbi Cem Aşkun, Reşat Feyzi Yüzüncü, İbrahim Zeki Burdurlu, Necip Mirkelâmoğlu, İbrahim Kutluk, Ali Hatiboğlu, Kemal Gürsel, Feyzi Halıcı, Reha Oğuz Türkkan, vb. yanında çok sayıda genç şairin imzalarına ve şiirlerine yer veriliyordu.
Derginin 32 sayı süren bu dönemi, Mart 1948’de sona erdi.
II. Dönem (Mart 1954- ? )
Toprak’ın bu dönemindeki en büyük yenilik, kendi basımevinde basılıyor olması idi. 20x13 sm. boyutunda, 16+4 sayfa olarak çıkarılan derginin kapağındaki logosunun altında “aylık fikir-sanat-ülkü dergisi” söylemi yer almakta idi. Bunun altında da “Bu sayıda” başlıklı yazar
adları dizimi bulunuyor, sayfa alt bölümünde de fiyata (25 kr.), çıktığı ay ve sayı belirteçlerine yer veriliyordu.
Bu dönemde Mahmut Ünal ve İlhan Egemen derginin sahipleri olarak görünüyor, yazı işlerini İlhan Egemen yönetiyordu. 11. sayıdan başlayarak İlhan Egemen Toprak’ın tek “sahibi ve yazı işleri müdürü” olarak gösterilmeğe başlandı.
II. Dönemin yazar ailesinde Darendelioğlu İlhan Egemen, Hüseyin Nâmık Orkun, Nejdet Sançar, Cezmi Türk, M. Zeki Sofuoğlu, Hikmet Tanyu, Yılanlıoğlu İsmail Hakkı, Karamağaralı Halûk, Şakir Berki, Şevket Kutkan, Abdülkadir İnan, Fethi Gemuhluoğlu, Tahsin Ünal, Ziyaettin Babakurban, Ziya (Yücel) Hacaloğlu, Necmeddin Sefercioğlu, Altan Deliorman, Cavit Orhan Tütengil, R. Ethem Hasdal, İ. Haymana Yaylalıgil, Ziya İlhan Zaimoğlu, Cemal Oğuz Öcal, M. Şerif Korkut, Erol Güngör, Cebbar Ertürk, Lâtif Gökçek, Agâh Oktay Güner, Azmi Güleç, Mehmet Çavuşoğlu, Yılmaz Gürbüz gibi yazarlar ve çok sayıda şair bulunmakta idi.
III. Dönem (01.1962-04.1967)
Toprak dergisi yayın sürecinin 3. dönemi Ocak 1962’de başlayıp Mart-Nisan 1967’de çıkarılan 54-55. sayı ile sona erdi.
Bu dönemde derginin boyutunda değişiklik yapılmış 27x21 sm. ölçüsünde çıkarılmağa başlanmıtı. 16+4 sayfadan olu_uyordu. Önceleri 50 kuruştan satılan derginin fiyatı bir süre sonra 75 kuruş olmuş, daha sonra da 100 kuruşa çıkarılmıştı. Dergi kapağı, göz alıcı renklerde
resimler ve çizimler ile basılıyordu. Sahibi ve yazı işleri müdürü Darendelioğlu İlhan Egemen olan Toprak’ın baskı işlemlerine zamanın Türkçü gençleri yardımcı oluyor, adları ilgili sayının kimlik bildiriminde veriliyordu. Bu dönemin yazarları Zeki Velidî Togan, Şakir Berki, M. Zeki Sofuoğlu, Hikmet Tanyu, Fethi Tevetoğlu, İzeddin Şadan, Faruk Kadri Timurtaş, Orhan Tuna, Cahit Atasoy, Mehmet Toprak, Kemal Vehbi Gül, Aclan Sayılgan, İsmail Hakkı Gökhun, Refet Körüklü, Akkan Suver, İzzet Yolalan, Mustafa Kayabek, Hikmet Ertez, Hayranî Ilgar, Necdet Özkaya, Yavuz Bülent Bâkiler, Hızır Bek Gayretullah, Darendelioğlu, Agâh Oktay Güner, Zübeyir Koç, Oğuz Özbek, Kemal Fedai Coşkuner, Ziyaettin Babakurban gibi kişilerdi.
Bu dönemde de dergi, solcu ve komünistlerle olan mücadelesini bütün hızıyla sürdürüyor, yazılar yanında onlarla ilgili haberlere, resimlere, karikatürlere de geniş yer veriyordu.
IV. Dönem (01.1978-08.1979)
Bu dönem Toprak sürecinin en kısa dönemi oldu. III. Dönemdeki boyut, biçim ve sayfa sayısını aynen sürdüren dergi. Yazar sayısının azlığı ile de ilgi çekti. Sahipliğini ve yazı işleri müdürlüğünü yine Darendelioğlu İlhan Egemen’in yürüttüğü bu dönemde mücadele ağırlıklı imzasız yazılar çoklukta idi. Yine de Darendelioğlu, Hikmet Tanyu, Fikret Eren, Selçuk Özçelik, Naci Kınacıoğlu, Yılmaz Gürbüz, vb.’nin. yazılarına rastlamak mümkün oluyordu. Bu dönemde ancak altı sayı çıkarılabildi.
Sıkça boyut değiştirmesine, çıkış aralığındaki aksamalara, ara sıra rastlanan baskı bozukluklarına rağmen Toprak, Türkçü dergilerin en uzun ömürlüsü ve etkileyicisi oldu. Komünizm ve solculuk ile mücadelenin bayraktarlığını yaptı.
Kaynak:
TURANİA.NET
