Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 569568 defa)

0 Üye ve 3 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #320 : 16 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
maslak, -ğı isim, eskimiş Arapça 1. Sürekli su akan boru: "İlerideki maslaktan su doldurmaya giden simsiyah bir zenci kızının yakasından asıldı."- O. C. Kaygılı. 2. Su yolu üzerinde bulunan su haznesi. 3. Büyük yalak.

Günün atasözü/deyimi :
dert gider amma yeri boş kalmaz
İnsan bir dertten kurtulduğunda onun yerine başka bir dert geleceğini iyi bilmelidir.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #321 : 16 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
uyku apnesi isim, tıp Uykuda en az 10 saniye süren solunum duraklamalarından kaynaklanan ve uyku düzeninin bozulmasına sebep olan bir hastalık.

Günün atasözü/deyimi :
ağacın kurdu içinde olur
Bir topluluğu çökertecek olan şey yine kendi içinden çıkar.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #322 : 16 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 31/01/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
nedensellik ilkesi isim Her şeyin bir sebebi vardır ve aynı şartlar altında, aynı nedenler, aynı etkileri doğurur biçiminde özetlenebilen ilke.

Günün atasözü/deyimi :
ayağına sıcak su mu, soğuk su mu dökelim?
Seyrek gelen bir konuğa yarı sitem, yarı sevinçli bir biçimde söylenen söz.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #323 : 16 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
istiskal, -li isim, eskimiş (istiska:li) Arapça Soğuk davranışlarla hoşlanmadığını belli etme: "Çoğundan istiskal, pek azından itibar gördü." - F. R. Atay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
egoist Fransızca égoïste "Yalnız kendini düşünen, kendi çıkarlarını herkesinkinden üstün tutan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca bencil karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, egoist yerine bencil sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Türkçe kökenli kelimelerde bugün uzun ünlü yoktur. Uzun ünlü, Arapça ve Farsçadan Türkçeye giren kelimelerde görülür: adalet (ada:let), beraber (bera:ber), ifade (ifa:de), kaide (ka:ide), numune (numu:ne), sade (sa:de), şair (şa:ir). Bu uzun ünlüler yazıda herhangi bir işaretle gösterilmez.

Günün atasözü/deyimi :
dert eğirmek
İçinden çıkılması güç bir sorunla uğraşmak zorunda kalmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #324 : 16 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
alkarısı isim, halk ağzında (a'lkarısı) Lohusalara musallat olarak onları boğduğuna inanılan görüntü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
elastik Fransızca élastique "Bir dış gücün etkisi altında uzama, kısalma, eğrilme vb. biçim değişikliklerine uğradıktan sonra etkinin kalkmasıyla eski biçimini alabilme özelliğinde olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca esnek karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, elastik yerine esnek sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan da, de ayrı yazılır: Kızı da geldi gelini de.

Günün atasözü/deyimi :
iki kaptan bir gemiyi batırır
Bir işi iki kişi yürütemez.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #325 : 16 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kapıkule isim, mimarlık (kapı'kule) Eski kale ve saraylarda iki yanında korunma kuleleri bulunan anıtsal kapı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
vejetaryen Fransızca végétarien "Et ve et türevlerini yemeyen kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca etyemez karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, vejetaryen yerine etyemez sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Heceleri göstermek için kısa çizgi kullanılır: a-raş-tır-ma, bi-le-zik, du-ruş-ma, ku-yum-cu-luk, ya-zar-lık.

Günün atasözü/deyimi :
iki kardeş savaşmış, ebleh buna inanmış
İki kardeş arasındaki anlaşmazlık geçicidir, bu durumu gerçek ve sürekli sanmak saflıktır.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #326 : 16 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kanser isim, tıp Fransızca cancer Bir organ veya dokudaki hücrelerin kontrolsüz olarak bölünüp çoğalmasına bağlı olarak yakın dokulara yayılmasıyla veya uzak dokulara sıçramasıyla beliren hastalık, amansız hastalık, incitmebeni, dokunmabana: "Doktorlar, kendisinde ilerlemiş bir kanser bulmuşlardır."- F. R. Atay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
tire Fransızca tiret "1. Satır sonuna sığmayan kelimeleri, hecelere bölerken kullanılan noktalama işaretinin adı, 2. Karşılıklı konuşmada, konuşanın değiştiğini göstermek için kullanılan noktalama işaretinin adı." anlamlarındaki sözün ilk anlamı için Kurumumuzca kısa çizgi; ikinci anlamı için de uzun çizgi karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, tire yerine kısa çizgi ve/veya uzun çizgi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tırnak içindeki alıntının sonunda bulunan işaret (nokta, soru işareti, ünlem işareti vb.) tırnak içinde kalır: "İzmir üzerine dünyada bir şehir daha yoktur!" diyorlar. (Yahya Kemal Beyatlı)

Günün atasözü/deyimi :
göze diken olmak
Göze batmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #327 : 16 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
latif sıfat (l ince okunur) Arapça Yumuşak, hoş, ince bir güzelliği olan: "Bu latif yere rüzgâr nüfuz edemez, güneyin kızgın ateşi orayı yakamazdı."- H. E. Adıvar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
volkan Fransızca volcan "Magmanın yer içinden yüzeye çıktığı veya geçmişte çıkmış olduğu, genellikle koni biçiminde, tepesinde bir püskürme ağzı bulunan dağ." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yanardağ karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, volkan yerine yanardağ sözcüğünü kullanacağız.


Bir yazım kuralı :
Bir yazıdaki maddelerin sıralanmasında veya bir çizelgede alt alta gelen aynı sözlerin, söz gruplarının ve sayıların tekrar yazılmasını önlemek için denden işareti kullanılır.

Günün atasözü/deyimi :
çıra dibi karanlık olur
Bir kimse, başkalarına bol bol yaptığı yardımı kendi yakınlarına yapmaz.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #328 : 16 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
nadan sıfat, eskimiş (na:dan) Farsça 1. Bilgisiz, cahil. 2. mecaz Nobran, kaba, kötü: "Heyhat ki iyiler gider, nadanlar kalır." - A. İlhan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
transkripsiyon Fransızca transcription dil bilimi "Bir yazıyı bütün ses inceliklerini belirterek başka bir alfabeye çevirme yolu." anlamında geçen bu söz için Kurumumuzca çeviri yazı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, transkripsiyon yerine çeviri yazı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için kullanılan ünlem işareti yay ayraç içine alınır.

Günün atasözü/deyimi :
bir göz gülmek
Hem gülüp hem ağlamak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #329 : 16 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü:
gizlicilik, -ği isim Özellikle ruhlar dünyasıyla ve evrenin bilinmeyen güçleriyle ilgili bilgi dünyasına dayalı çeşitli kuramlar, uygulamalar ve ayinler için kullanılan genel ad, okültizm.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık:
vokabüler Fransızca vocabulaire "Bir dildeki sözlerin bütünü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca söz varlığı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, vokabüler yerine söz varlığı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı:
Başbakanlık, Rektörlük vb. sözlere ünlüyle başlayan bir ek getirildiğinde Başbakanlığa, Rektörlüğe vb. biçiminde yazılır.

Günün atasözü/deyimi:
sayılı koyunu kurt kapmaz (yemez)
Miktarı saptanarak bir kimseye teslim edilmiş olan eşya iyi korunur.
Atasözü