Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 558903 defa)

0 Üye ve 2 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #340 : 16 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü:
özden sıfat 1. Özle, öz varlıkla, gerçekle ilgili. 2. İçten, candan, samimi: "Ama ne kadar özden, ne kadar inandırıcı idi bir bilseniz."- Y. Z. Ortaç. 3. isim, anatomi Timüs.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık:
ekopraksi Fransızca échopraxie ruh bilimi "Başkasının yaptığı hareket ve davranışları anlamsız olarak tekrarlama." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca yansıca karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ekopraksi yerine yansıca sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı:
Para ile ilgili işlem ve senet, çek vb. ticari belgelerde geçen sayılar bitişik yazılır: 650,35 (altıyüzelliTLotuzbeşkr).

Günün atasözü/deyimi:
bir kıza dünür düşmek
Bir kızı evlenmek üzere başkası için istemek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #341 : 16 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü:
tahkim kurulu isim, hukuk Anlaşmazlıkları çözmek üzere oluşturulmuş hakem heyeti.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık:
webmaster İngilizce "Genel Ağ'daki ağ kümesinin oluşturulmasından ve yenilenmesinden sorumlu kimse." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca ağ yöneticisi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, webmaster yerine ağ yöneticisi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı:
Şiirde seslerin ölçü dolayısıyla düştüğünü göstermek için kesme işareti kullanılır: Bir ok attım karlı dağın ardına / Düştü n'ola sevdiğimin yurduna / İl yanmazken ben yanarım derdine / Engel aramızı açtı n'eyleyim (Karacaoğlan)

Günün atasözü/deyimi:
yatanın yürüyene borcu var
1) Çalışmayanın sürekli olarak çalışana borcu vardır; 2) Çalışmayarak bir şeyden yararlanan kişi, bu kolaylığı, çalışıp o şeyi meydana getirene borçludur.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #342 : 16 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü:
fasit daire isim, mantık Kısır döngü: "Fasit daire, dönüp dolaşıp aynı noktaya gelinen meseleler için söylenir." -B. Felek.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık:
diyalektik Fransızca dialectique "Gerçekliği ve onun çelişmelerini incelemeye yarayan ve bu çelişmeleri aşmayı sağlayan yolları aramayı öngören akıl yürütme yöntemi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca eytişim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, diyalektik yerine eytişim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı:
Noktasız yapılan kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılır: TBMM'nin, TDK'nin, BM'de, ABD'de, TV'ye

Günün atasözü/deyimi:
geniş bir nefes almak
Sıkıntılı bir durumdan kurtulmak, ferahlığa kavuşmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #343 : 16 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
vakıf, -kfı isim Arapça 1. Bir hizmetin gelecekte de yapılması için belli şartlarla ve resmî bir yolla ayrılarak bir topluluk veya bir kimse tarafından bırakılan mülk, para. 2. Bir topluluk veya bir kimse tarafından bırakılan mülk ve paranın idare edildiği yer: "Vakıf hayırları yalnız Mushaf vakıflarına ait değildir."- N. F. Kısakürek. 3. Birçok kişi tarafından kurulan ve toplum yararına çalışmayı ilke edinen kuruluş: "Feminizmi destekleyecek bir dernek yahut vakıf kuracaklarmış."- E. Işınsu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
diyakronik Fransızca diachronique "Evrim açısından ele alınan süre içinde birbirini izleyen." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca art zamanlı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, diyakronik yerine art zamanlı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Organ adlarıyla yapılan ikilemelerde kelimenin ikinci hecesindeki dar ünlü düşmez: ağız ağıza, omuz omuza.

Günün atasözü/deyimi :
uçan kuş aç kalmaz
Yaşam kavgası vermeyi bilen kimse sonuçta rızkını elde eder.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #344 : 16 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
vâkıf sıfat, eskimiş (va:kıf) Arapça 1. Bilen, farkında olan: "Demirci anladı, ses çıkarmadı, duvardan üç beş halka aldı, sanatına vâkıf bir adam sükûnetiyle değneğe taktı."- M. Ş. Esendal. 2. Bir şeyi vakıf durumuna getiren.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
entomoloji Fransızca entomologie "Böceklerin yapısını, yaşayışını ve hastalık yapıcı niteliklerini inceleyen bilim dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca böcek bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, entomoloji yerine böcek bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kişi adlarından sonra gelen saygı sözlerine getirilen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılır: Nihat Bey'e, Ayşe Hanım'dan, Mahmut Efendi'ye, Enver Paşa'ya vb.

Günün atasözü/deyimi :
bir kalem geçmek
Boş vermek, bir an için göz ardı etmek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #345 : 16 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
beyaz kitap, -bı isim Bir sorunu aydınlatmak ve savunmak için bir kurum veya hükûmetçe yayımlanan kitap.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
emisyon Fransızca émission ekonomi "Devletçe para, senet ve tahvil çıkarma, piyasaya sürme." anlamında geçen bu terim için Kurumumuzca sürüm karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, emisyon yerine sürüm sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru eki gelenekleşmiş olarak ayrı yazılır: Sen de mi geldin?

Günün atasözü/deyimi :
insanın eti yenmez, derisi giyilmez; tatlı dilinden başka nesi var
İnsan kendisini ancak tatlı diliyle sevdirebilir.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #346 : 16 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kraliçe isim Sırpça 1. Kral karısı veya krallığı yöneten kadın, ece: "İngiltere kraliçesi." 2. mecaz Kendi cinsleri arasında herhangi bir bakımdan üstünlüğü olan kadın: "Güzellik kraliçesi. Dans kraliçesi." 3. argo İngiliz sterlini.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dribbling İngilizce "Topu kısa aralıklarla sürükleyerek karşı tarafın kalesine götürme." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca top sürme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, dribbling yerine top sürme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge ve genelge adlarına gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Millî Eğitim Temel Kanunu'na, Medeni Kanun'un, Atatürk Uluslararası Barış Ödülü Tüzüğü'nde, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği'nin.

Günün atasözü/deyimi :
bıçak silmek
Bir işi bitirmek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #347 : 16 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zangoç, -cu isim Ermenice Kilise hizmetini gören ve çan çalan kimse.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
skor İngilizce score "1. Sürmekte olan veya biten bir yarışmanın veya spor karşılaşmasının sayı bakımından durumu, 2. Bir spor karşılaşmasında taraflardan her birinin başarı derecesini gösteren nicelik." anlamlarında kullanılan sözün ilk anlamı için Kurumumuzca sonuç; ikinci anlamı için de sayı karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, skor yerine sonuç ve/veya sayı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dilimizde sert ünsüzle biten kelimelere gelen ekler sert ünsüzle başlar: aş-çı, bas-kı, geç-tim, ipek-çi, süt-çü.

Günün atasözü/deyimi :
dağ ne kadar yüce olsa yol üstünden aşar
Yenilmesi imkânsız gibi görünen zorlukların da üstesinden gelinebilir.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #348 : 16 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zamkinos isim, argo (za'mkinos) 1. Zımbırtı: "Saatin şuradaki zamkinosu kırılmış." 2. Dost, metres. 3. Kaçma.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
drenaj Fransızca drainage "Toprakta bitkilerin yetişmesine zararlı olan fazla suların akıtılması." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca akaçlama karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, drenaj yerine akaçlama sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yer adlarında ilk isimden sonra gelen deniz, nehir, göl, dağ, boğaz vb. tür bildiren ikinci isimler büyük harfle başlar: Ağrı Dağı, Çanakkale Boğazı, Dicle Irmağı, Van Gölü..

Günün atasözü/deyimi :
cevabı dikmek (dayamak veya yapıştırmak)
Kesin, ters ve karşısındakinin beklemediği bir karşılık vermek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #349 : 16 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kem göz isim Baktığı kimseye zarar veren veya nazar değdiren göz, kötü göz.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kolaj Fransızca collage "Kumaş, tahta vb. malzemelerle yapılan, kâğıt veya kartona yapıştırılan resim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kesyap karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kolaj yerine kesyap sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"ile" ayrı olarak yazılabildiği gibi kelimelere eklenerek de yazılabilir: bulutla veya bulut ile.

Günün atasözü/deyimi :
her deliğe elini sokma, ya yılan çıkar ya çıyan
Sonunu düşünmeden sana zararı dokunma olasılığı bulunan davranışlarda bulunma.
Atasözü