Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 569566 defa)

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #330 : 16 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü:
cinsilatif isim (ci'nsilati:fi, l ince okunur) Arapça Güzel, alımlı, hoşa giden kadın.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık:
eksperyans Fransızca expérience "Bir kimsenin belli bir sürede veya hayat boyu edindiği bilgilerin tamamı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca deneyim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, eksperyans yerine deneyim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı:
Gök bilimiyle ilgili adlara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Jüpiter'den, Venüs'ü, Halley'in, Merih'e, Büyükayı'da, Yedikardeş'ten, Samanyolu'nda.

Günün atasözü/deyimi:
Gül üstüne gül koklamamak
Bir sevgili üstüne bir ikincisini sevmemek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #331 : 16 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sigara tiryakisi isim Sigaraya aşırı düşkün olan kimse: "Durdum. Öksürdü. Sigara tiryakilerinin öksürüşüydü bu." -N. Hikmet.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
egzotizm Fransızca exotisme "Bir eserde uzak, yabancı ülkelerle ilgili olayları, kişileri, yöresel görüşleri yansıtma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yabancıllık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, egzotizm yerine yabancıllık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Saray, köşk, han, kale, köprü, anıt vb. adlara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Dolmabahçe Sarayı'nın, Çankaya Köşkü'ne, Sait Halim Paşa Yalısı'ndan, Ankara Kalesi'nden, Horozlu Han'ın, Galata Köprüsü'nün, Bilge Kağan Abidesi'nde, Çanakkale Şehitleri Anıtı'na

Günün atasözü/deyimi :
sel ile gelen yel ile gider
Emek vermeden ele geçen para kısa zamanda çarçur olup gider.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #332 : 16 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü:
sağmal inek, -ği isim, argo Aptal yerine konularak kendisinden sürekli çıkar sağlanan kimse: "Onu iyice avucunun içine alıp sağmal inek gibi istismar etmek istiyordu." -E. E. Talu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık:
vidanjör Fransızca vidangeur "Foseptik kuyularındaki pis suları çekmeye yarayan makine." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca boşaltıcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, vidanjör yerine boşaltıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı:
Kitap, dergi, gazete ve sanat eseri (tablo, heykel, müzik vb.) adlarına gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Nutuk'ta, Safahat'tan, Kiralık Konak'ta, Sinekli Bakkal'ı, Hürriyet'te, Resmî Gazete'de, Onuncu Yıl Marşı'nı, Yunus Emre Oratoryosu'nu, Atatürk Uluslar arası Barış Ödülü'nü.

Günün atasözü/deyimi:
gülü tarife ne hacet, ne çiçektir biliriz
Birinin uygunsuz özellikleri sayılırken bunların öteden beri bilindiğini anlatmak için söylenen bir söz.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #333 : 16 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü:
hıfzıssıhha isim, eskimiş (hı'fzıssıhha) Arapça 1. Sağlıklı yaşamak için alınması gerekli önlemlerin bütünü. 2. Sağlık bilgisi, hijyen.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık:
valüasyon Fransızca valuation "Değer biçme, bir malın değerini belirleme." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca değerleme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, valüasyon yerine değerleme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı:
"Ya da" sözü ancak cümlede "ya" kullanımı varsa kullanılabilir, "veya" sözü yerine kullanılamaz.

Günün atasözü/deyimi:
sen dede ben dede, bu atı kim tımar ede?
Herkes kendisini buyurucu durumda görür, iş yapmakla yükümlü saymazsa ortadaki işi kim yapar?
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #334 : 16 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
on para sıfat Çok az (para).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
diyalekt Fransızca dialecte dil bilimi "Bir dilin tarihsel, bölgesel, siyasal sebeplerden dolayı ses, yapı ve söz dizimi özellikleriyle ayrılan kolu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca lehçe karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, diyalekt yerine lehçe sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Belli bir kanun, tüzük, yönetmelik kastedildiğinde büyük harfle yazılan kanun, tüzük, yönetmelik sözlerinin ek alması durumunda kesme işareti kullanılır: Bu Kanun'un 17. maddesinin c bendi... Yukarıda adı geçen Yönetmelik'in 2'nci maddesine göre... vb.

Günün atasözü/deyimi :
siyem siyem ağlamak
İplik iplik gözyaşı dökmek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #335 : 16 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
fırsat yoksulu sıfat Eline fırsat geçmeyen (kimse).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
diyalektoloji Fransızca dialectologie dil bilimi "Bir dilin lehçelerini inceleyen bilim dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca lehçe bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, diyalektoloji yerine lehçe bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Hayvanlara verilen özel adlara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Sarıkız'ın, Karabaş'a, Pamuk'u, Minnoş'tan.

Günün atasözü/deyimi :
züğürt bezirgân eski defterleri karıştırır
1) Tüccar züğürtleyince, belki bir kimsede alacağım kalmıştır diye eski defterlerini gözden geçirir; 2) Vaktiyle önemli işler yapmış olanlar, düşkünlüklerinde eski durumlarını anarak, anlatarak avunmaya çalışırlar.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #336 : 16 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sevgili sıfat 1. Sevgi ve bağlılık duyulan: "Millet yoludur, hak yoludur tuttuğumuz yol / Ey hak, yaşa; ey sevgili millet, yaşa var ol"- T. Fikret. 2. isim Sevilen ve âşık olunan kimse, yavuklu, dost, yâr, canan: "Onun mezarında hayatının ilk ve son sevgilisinin mezarında ilk ve son defa ağladı." .

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
transporter İngilizce "Yükleri bir noktadan başka bir noktaya götürmekte kullanılan araç." anlamımdaki bu söz için Kurumumuzca yükçeker karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, transporter yerine yükçeker sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan ki ayrı yazılır: demek ki, kaldı ki, bilmem ki.

Günün atasözü/deyimi :
defterinde olmamak
Sahip bulunmamak, tabiatında bulunmamak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #337 : 16 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mahzur isim Arapça 1. Sakınca: "Artık söylemekte bir mahzur olmadığından gizlemek abes."- R. H. Karay. 2. Engel.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
trekking İngilizce "Belli kurallar ve grup anlayışı içinde doğada yapılan uzun yürüyüşler." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca doğa yürüyüşü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, trekking yerine doğa yürüyüşü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bulunma durumu eki getirildiği kelimeye bitişik yazılır: yolda (yol-da) kalmak.

Günün atasözü/deyimi :
yenice eleğim, seni nerelere asayım?
Kişi, elde ettiği yeni ve güzel bir şeyi örselememek için büyük özen gösterir.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #338 : 16 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
orun isim 1. Özel yer. 2. Makam, mansıp, mesnet, mevki.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
pülverizatör Fransızca pulvérisateur "Sıvıları ve toz durumundaki maddeleri gaz veya toz durumunda saçmaya, atmaya yarayan tulumba veya körük biçimindeki aygıt." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca püskürteç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, pülverizatör yerine püskürteç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sayılara getirilen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılır: 1985'te, 8'inci madde, 2'nci kat; 7,65'lik, 9,65'lik.

Günün atasözü/deyimi :
beğenmeyen kızını (küçük kızını) vermesin
Bir durumun beğenilmemesi karşısında, beğenmeyenin umursanmadığını anlatan bir söz.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #339 : 16 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/02/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü:
sari isim Hintçe 1. Hint kadınlarına özgü giysi. 2. Bu giysinin yapıldığı kumaş: "Sari denir kumaşa bürünen, ayağı bilezikli ve burunları incili veya mücevherli kadınlar..." -F. R. Atay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık:
dogma Fransızca dogme felsefe "Doğruluğu sınanmadan benimsenen, bir öğretinin veya ideolojinin temeli yapılan sav." anlamındaki bu terim için Kurumumuzca inak karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, dogma yerine inak sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı:
Birden fazla kelimeden oluşan sayılar ayrı yazılır: iki yüz, üç yüz altmış beş.

Günün atasözü/deyimi:
yâr beni ansın bir koz ile, o da çürük çıksın
Bir dostun verdiği armağan küçük ve değersiz olsa bile verilen kişinin hatırlandığını göstermesi bakımından çok değerlidir.
Atasözü