Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Oğlak Dönencesi özel, isim, coğrafya, gök bilimi 21 Aralık'ta öğleüzeri güneş ışınlarının dik geldiği, güney yarı kürede Ekvator'a göre açısal uzaklığı 23° 27' olan enlemdeki yerler, Kış Dönencesi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
modüler Fransızca modulaire "Mobilyacılıkta, parçalara ayrılarak yeniden başka biçimlerde oluşturulabilen." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca parçalı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, modüler yerine parçalı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bir yazının maddelerini gösteren rakam veya harflerden sonra nokta konur.

Günün atasözü/deyimi :
herkesin geçtiği köprüden sen de geç
Herkesin tuttuğu yoldan sen de git.
Atasözü

Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
pekâlâ sıfat (pekâ:lâ:) Türkçe + Arapça 1. Benzerlerinden aşağı olmayan: "Pekâlâ bir ev, niçin beğenmediniz?" 2. edat "Dediğin gibi olsun, öyle kabul edelim" anlamlarında bir söz, peki: "Pekâlâ madem biliyordun, ne diye söylemedin?" 3. zarf Kesinlikle: "Pekâlâ gideceğim, siz ne karışıyorsunuz?" 4. zarf Elbette: "Gece yarısını geçmiş olmasına rağmen, hiç olmazsa, arkadaşım pekâlâ beni bekleyebilirdi."- K. Bilbaşar. 5. zarf Çok iyi: "Hâlbuki yalının rehinde olduğunu pekâlâ işitmiştim."- Y. K. Karaosmanoğlu.


Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
folklor Fransızca folklore "Bir ülkede yaşayan halkın kültür ürünlerini, sözlü edebiyatını, geleneklerini, törelerini, inançlarını, mutfağını, müziğini, oyunlarını, halk hekimliğini inceleyerek bunların birbirleriyle ilişkilerini belirten, kaynak, evrim, yayılım, değişim, etkileşim vb. sorunlarını çözmeye, sonuç, kural, kuram ve yasaları bulmaya çalışan bilim dalı." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca halk bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, folklor yerine halk bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yalnızca anlam değişikliği olduğunda edatlardan önce veya sonra virgül konulur: Oku baban gibi, eşek olma.

Günün atasözü/deyimi :
gır kaynatmak
Birkaç kişi işleriyle ilgilenmeyip sohbet etmek.
Deyim

Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ölme hakkı isim İyileşme olasılığı olmayan hastaların veya yaşamını kendi başına sürdüremeyecek ölçüde sakat olan kimselerin yaşamını sona erdirme hakkı, ötanazi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ultraviyole Fransızca ultraviolet "Gözle görülmeyen, dalga boyları yaklaşık 4.000 angströmle 200 angström arasında olan, mor ışının ötesinde yer alan, yapay olarak da elde edilip tıpta kullanılan bir ışınım." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca morötesi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ultraviyole yerine morötesi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kaba sayıldığı için veya bir başka sebepten ötürü açıklanmak istenmeyen kelime ve bölümlerin yerine üç nokta konur: Kılavuzu karga olanın burnu b...tan çıkmaz

Günün atasözü/deyimi :
şahin küçüktür ama koca turnayı havadan indirir
Küçük olmak güçsüz olmak demek değildir, kendilerinden büyük olandan daha güçlü olan küçükler de vardır.
Atasözü

Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mülk isim Arapça 1. Ev, dükkân, arazi vb. taşınmaz mal. 2. Vakıf olmayıp doğrudan doğruya birinin malı olan yer veya yapı. 3. eskimiş Devletin egemenliği altında bulunan toprakların bütünü, ülke: "Adalet mülkün temelidir."

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sensör İngilizce sensor "Önceden belirlenmiş ışığı veya nesneyi algılayıp gerekli hareketi başlatan aygıt." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca duyarga karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sensör yerine duyarga sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ünlem ve seslenmelerde anlatımı pekiştirmek için üç nokta konur:
Gölgeler yaklaştılar. Bir adım kalınca onu kıyafetinden tanıdılar:
— Koca Ali... Koca Ali, be!.. (Ömer Seyfettin)

Günün atasözü/deyimi :
minareyi yaptırmayan yerden bitmiş sanır (bitti beller)
Önemli iş yapmamış olanlar, yapılan önemli işlerin kendiliğinden oluverdiğini sanırlar.
Atasözü

Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/12/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mâni (I) isim (ma:ni:) Arapça Bir şeyin yapılmasını önleyen şey, engel: "Kaç zamandır beynimi, kanımı ateşlendiren bu idealimin lezzetini tatmak için her mâniyi çiğneyeceğim."- H. R. Gürpınar.
mâni (II) isim, edebiyat (ma:ni) Arapça Genellikle birinci, ikinci ve dördüncü dizeleri uyaklı olan, daha çok hecenin yedili ölçüsüyle söylenen halk şiiri:"Her köyde mâni, Türkü söyleyen biri var."- M. C. Anday.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
endeks Fransızca index "Bir kitabın veya derginin kişi, konu, yer adı vb. bakımından içindekileri yer numarasıyla belirten ve eserin arkasında yer alan alfabetik liste." anlamına gelmektedir. Sözün bu anlamı için Kurumumuzca dizin karşılığı önerilmiştir.
Aynı söz ekonomi alanında ise "Bir gelişimi gösteren nicelikler veya değerler arasındaki ilişki." anlamında kullanılmaktadır. Sözün bu anlamı için de gösterge karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, endeks yerine dizin ve/veya gösterge sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yazıda satır başına alınan konuşmaları göstermek için uzun çizgi kullanılır:
Frankfurt'a gelene herkesin sorduğu şunlardır:
— Eski şehri gezdin mi?
— Rothschild'in evine gittin mi?
— Goethe'nin evini gezdin mi? (Ahmet Haşim)

Günün atasözü/deyimi :
ketenpereye gelmek
Dolandırılmak.
Deyim