Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 548330 defa)

0 Üye ve 2 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #240 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çatal yürekli sıfat Cesur, korkusuz, çatal yürek.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
nod İngilizce "1. tıp Genellikle derinin içine gömülü, yuvarlak ve sert oluşum. 2. bilişim Bilgisayar ağında başka birimlerle iletişim kurma yeteneği olan yazıcı, sunucu, bilgisayar vb. birim." anlamlarında kullanılan bu terimin tıptaki anlamı için Kurumumuzca yumru; bilişimdeki anlamı için düğüm karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, nod yerine yumru ve/veya düğüm sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Cümle içinde virgüllerle ayrılmış tür veya takımları birbirinden ayırmak için noktalı virgül kullanılır: Erkek çocuklara Doğan, Tuğrul, Aslan, Orhan; kız çocuklara ise İnci, Çiçek, Gönül, Yonca adları verilir.

Günün atasözü/deyimi :
Ahfeş'in keçisi gibi başını sallamak
Söylenen sözü anlamadan kafa sallayarak onaylamak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #241 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yas isim Ölüm veya bir felaketten doğan acı ve bu acıyı belirten davranışlar, matem: "En büyük bahtiyarlık yasını dindiremez / Baba, benim kalbime sensiz kimse giremez"- F. N. Çamlıbel.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ofset İngilizce offset "Basım işlerinde kâğıt, plastik film vb. malzemelerin ön veya üst yüzeyine yapılan baskı." anlamındaki bu söz için Kurumuzca düz baskı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ofset yerine düz baskı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Üç nokta yerine iki veya daha çok nokta kullanılmaz.

Günün atasözü/deyimi :
züğürtlük, zadeliği bozar
Soylu kimse fakirleştiğinde soyluluğu unutulur.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #242 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
melik isim, eskimiş Padişah, hükümdar, hakan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
oryantiring İngilizce orienteering "Her türlü arazide harita ve pusula yardımıyla katılımcıların denetim noktalarını bulmaya çalıştıkları bir doğa sporu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yönbul karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, oryantiring yerine yönbul sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bilinmeyen, kesin olmayan veya şüpheyle karşılanan yer, tarih vb. durumlar için soru işareti kullanılır: Yunus Emre (1240 ?-1320), (Doğum yeri: ?).

Günün atasözü/deyimi :
ağaca dayanma kurur, adama (insana) dayanma ölür
İnsan yapacağı işte başkalarına değil yalnızca kendine güvenmelidir.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #243 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
naip, –bi isim, tarih (na:ip) Tahtta hükümdar olmadığı zaman veya hükümdarın çocukluğu sırasında devleti yöneten kimse.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
simetri Fransızca symétrie Matematikte "Eksen olarak alınan bir doğrudan, benzer noktaları karşılıklı olarak aynı uzaklıkta bulunan iki benzer parçanın birbirine göre olan durumu." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca bakışım karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, simetri yerine bakışım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Cümle içinde ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için virgül veya kısa çizgi konulur: Şimdi, efendiler, müsaade buyurursanız, size bir sual sorayım. (Mustafa Kemal Atatürk) Küçük bir sürü -dört inekle birkaç koyun- köye giren geniş yolun ağzında durmuştu. (Ömer Seyfettin)

Günün atasözü/deyimi :
aç kalmak, borçlu olmaktan iyidir
Sözünün eri olana, borcunu ödeyememek aç kalmaktan daha ağır gelir.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #244 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şeker hastalığı isim, tıp Kanda şeker düzeyinin normal değerlerin üzerine çıkması sonucu çok su içme, çok yemek yeme, çok idrar yapma ve idrarda şeker bulunması ile beliren hastalık, şeker, diyabet: "Ben de hastayım hanım, şeker hastalığım var."- S. F. Abasıyanık.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
teenage İngilizce "Cinsel organların fizyolojik gelişmesiyle başlayan, büluğa ermişlikle yetişkinlik arasındaki dönem." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ergenlik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, teenage yerine ergenlik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Türk devletleri ve topluluklarındaki özel adlar Türkçede yerleşmiş söyleniş biçimlerine göre yazılır: Azerbaycan, Özbekistan; Taşkent, Semerkant, Bakü, Bişkek; Abdullah Tukay, Bahtiyar Vahapzade, Baykonur, Cengiz Aytmatov, İslam Kerimov, Muhtar Avazov, Osman Nasır.

Günün atasözü/deyimi :
katmer kaldırmak
Karışıklık çıkarmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #245 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
arife günü isim Dinî bayramlardan önceki gün.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
abstraksiyonizm Fransızca abstractionisme "Soyutlamalara, somut gerçeklerinkine eşit değer verme, amaç olarak soyutu alan tutum." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca soyutçuluk karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, abstraksiyonizm yerine soyutçuluk sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sonunda p, ç, t, k ünsüzlerinden biri bulunan Ahmet, Çelik, Halit, Şahap; Bosna-Hersek, Kerkük, Sinop, Tokat, Zonguldak gibi özel adlara ünlüyle başlayan ek getirildiğinde kesme işaretine rağmen Ahmedi, Çeliği, Halidi, Şahabı; Bosna-Herseği, Kerküğü, Sinobu, Tokadı, Zonguldağı biçiminde son ses yumuşatılarak söylenir.

Günün atasözü/deyimi :
alıcı kuşun ömrü az olur
Başkalarına saldırmayı alışkanlık edinen kimsenin düşmanı çok olur, bu düşmanlar onun canına kıyarlar.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #246 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Kurban Bayramı özel, isim Ay takvimine göre Zilhicce ayının onunda başlayıp dört gün süren ve kurban kesilen dinî bayram.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
billboard İngilizce "Duyuruların üzerine yazıldığı veya yapıştırıldığı düz levha." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca duyurumluk karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, billboard yerine duyurumluk sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özel adlar için yay ayraç içinde bir açıklama yapıldığında kesme işareti yay ayraçtan önce konur: Yunus Emre'nin (1240?-1320), Yakup Kadri'nin (Karaosmanoğlu).

Günün atasözü/deyimi :
av avlanmış, tav tavlanmış
Olan olmuş, iş işten geçmiş, artık yapacak bir şey yok.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #247 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
alem isim Arapça 1. Bayrak. 2. Minare, kubbe, sancak direği vb. yüksek şeylerin tepesinde bulunan, madenden yapılmış ay yıldız veya lale biçiminde süs, ayça. 3. mecaz Simge.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
enstrümantal Fransızca instrumental "Sözleri olmaksızın çalınan (müzik)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sözsüz karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, enstrümantal yerine sözsüz sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki nokta matematikte bölme işareti olarak kullanılır: 56:8=7, 100:2=50 vb.

Günün atasözü/deyimi :
abıhayat içmiş
Yaşı çok ilerlemiş olmasına karşın genç görünen (kimse).
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #248 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
âlem isim, gök bilimi (a:lem) Arapça 1. Evren. 2. Dünya, cihan: "İnsan âlemde, hayal ettiği müddetçe yaşar."- Y. K. Beyatlı. 3. Aynı konu ile ilgili kimseler. 4. Bu kimselerin uğraşlarının bütünü: "Geçen kışın tiyatro, cambazhane âlemlerini uzun uzun tasvir ediyordu."- O. C. Kaygılı. 5. Belli bir gruptaki canlıların bütünü: "Hayvanlar âlemi." 6. Durum ve şartlar: "Evlilik âlemi." 7. zamir Herkes, başkaları: "Bu yaptığından dolayı âleme rezil oldun." 8. Ortam, çevre: "Fakat onun Türk ve Müslüman dostları hep alafranga ve zengin bir âlemde yaşarlardı."- H. E. Adıvar. 9. Kendine özgü birçok niteliği bulunan şey. 10. Farklı davranış içinde bulunan kimse. 11. mecaz Eğlence: "O gün evde iki gün önceki araba âlemlerini düşünüyordu."- O. C. Kaygılı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
manipülasyon Fransızca manipulation "İnsanları kendi bilgileri dışında veya istemedikleri hâlde etkileme." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yönlendirme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, manipülasyon yerine yönlendirme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tamamlanmamış cümlelerin sonuna üç nokta konur: Ne çare ki çirkinliği hemencecik ve herkes tarafından görülüveriyordu da bu yanı... (Tarık Buğra)

Günün atasözü/deyimi :
bir avuç altının olacağına bir avuç toprağın olsun
Altın harcanıp gider, toprak ise sürekli ürün veren, para getiren bir maldır.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #249 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
harcıâlem sıfat (ha'rcıa:lem) Arapça 1. Herkesin alabileceği, herkesin kullanabileceği, herkesin işine yarayan, her keseye uygun: "Pamuklu kumaş harcıâlemdir." 2. Hiçbir özelliği olmayan, yeniliği olmayan, basmakalıp: "O mesleğe girenleri hırpalamak, gülünçleştirmek, karalamak gibi kolay ve harcıâlem eğilime kapılmak çok sakıncalı bir tutumdur."- H. Taner.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
porfir Fransızca porphyre "Yer kabuğunun yapı gereci olan bir veya birkaç mineralden oluşan kütle." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kayaç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, porfir yerine kayaç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ünlem işareti, seslenme ve hitap sözlerinden hemen sonra konulabileceği gibi cümlenin sonuna da konabilir: Arkadaş, biz bu yolda Türküler tuttururken / Sana uğurlar olsun... Ayrılıyor yolumuz! (Faruk Nafiz Çamlıbel)

Günün atasözü/deyimi :
boza gibi
Koyu ve bulanık (sıvı).
Deyim