Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 548331 defa)

0 Üye ve 3 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #220 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
insafsızca zarf İnsafsız bir biçimde.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
paralizi Fransızca paralysie "Vücudun bir bölümünde hareket ve hissetmenin kalkması" anlamındaki bu söz için Kurumumuzca inme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, paralizi yerine inme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ait oldukları dillerde ayrı yazılan yer adları Türkçede de ayrı yazılır: Buenos Aires, Frankfurt am Main, Freiburg im Breisgau, Hyde Park, Mont Blanc, New Orleans, New York, Rio de Janeiro, San Marino, Wiener Neustadt, Titov Veles.

Günün atasözü/deyimi :
uğruluğa gitsen insafı elden koma
Kötülüğün bile bir sınırı olmalıdır.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #221 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
değişim yönetimi isim, ekonomi Hızla değişen bir ortamda ayakta kalabilmek ve rakiplerin önüne geçebilmek için şirketin kendini yenilemesi, değişim fırsatlarını çözümleyip ortaya çıkan potansiyeli değerlendirmesi ve en uygun stratejinin belirlenip bunun uygulanması için yeniden örgütlenme ve yapılanma işi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
rafinaj Fransızca raffinage "Petrol, yağ vb. maddeleri arıtma işi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca arıtım karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, rafinaj yerine arıtım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Büyük ünlü uyumuna girmeyen kelimelere gelen ekler, kalınlık incelik bakımından son hecenin ünlüsüne uyar: adalet-li, anne-si, kardeş-lik, meslektaş-ımız, şişman-lık.

Günün atasözü/deyimi :
yazın araması, kışın taraması olmazsa herkes besler mandayı
İyi bir iş yapılmaya çalışılırken karşılaşılan sıkıntılara herkes kolay kolay katlanamaz.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #222 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
haberci isim 1. Haber getiren kimse, ulak. 2. Bir haberi usulünce hazırlayan ve yayın organlarında yayımlayan kimse. 3. Muhbir, ihbar eden kimse: "Kaçakçı kamyonları bazen, o da bir habercinin yardımı ile içeride yakalanmakta."- F. R. Atay. 4. mecaz Bir durumun, bir olayın belirtisi: "Bu bulutlar yağmurun habercisi olsa gerek."- . 5. tarih Karakulak.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
print İngilizce "1. Bir eserin basılış biçimi veya durumu. 2. Bilgisayarda yazılan bir metnin kâğıda dökülmüş biçimi." anlamlarındaki sözün ilk anlamı için Kurumumuzca baskı; ikinci anlamı için de çıktı karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, print yerine baskı ve/veya çıktı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Küçük ünlü uyumuna aykırı kelimelere getirilen ekler, kelimenin son ünlüsüne uyar: kavun-u, konsolos-luğ-u, mümin-lik, müzik-çi, yağmur-luk.

Günün atasözü/deyimi :
fiyat kırmak
Fiyatı düşürmek, fiyatı indirmek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #223 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
alegori isim, edebiyat Fransızca allégorie 1. Bir görüntü, bir yaşantı veya bir davranışın daha iyi kavranmasını sağlamak için göz önünde canlandırıp dile getirme, yerine. 2. Bir sanat eserindeki ögelerin gerçek hayattan bir şeyleri temsil etmesi durumu.


Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kodifikasyon Fransızca codification Hukukta "Yayımlanan mevzuatın derlenip toplanması ve mevzuatta yapılan değişikliklerin ilgili ana mevzuata işlenmesi." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca düzenleme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kodifikasyon yerine düzenleme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru eki, cümlede sorudan başka görevlerde kullanıldığında da ayrı yazılır: Güzel mi güzel! Yağmur yağdı mı dışarı çıkamayız.

Günün atasözü/deyimi :
nerede hareket, orada bereket
Hareket olan yerde bolluk olur.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #224 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cin çalığı isim Dış görünüşü çirkin olan kimse: "Benim gibi bir cin çalığı doğurmak rezaleti ağırına gitmiş."- H. E. Adıvar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
korner İngilizce corner "Futbol, hentbol ve su topunda bir oyuncu, topu kendi kale çizgisi dışına çıkardığında karşı taraf lehine kale çizgisi ile yan çizgisinin kesiştiği noktadan verilen serbest vuruş hakkı." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca köşe atışı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, korner yerine köşe atışı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birleşik fiillerde mi soru eki genellikle sona konulur ancak iki kelimenin arasına da konulabilir: Vazgeçtin mi? veya Vaz mı geçtin? Reddettin mi? veya Ret mi ettin?

Günün atasözü/deyimi :
hay hayı gitmek vay vayı kalmak
Sağlığını, gençliğini yitirerek yakınır duruma gelmek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #225 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Zekeriya sofrası isim Bir dileğin gerçekleşmesi için kırk çeşit yiyecekle hazırlanan sofra:
"Prensesin bu memlekete getirip yaydığı Zekeriya sofrasının anayasası budur."- A. Gündüz.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
marketing İngilizce "Bir ürünün, bir malın, bir hizmetin satışını geliştirmek amacıyla tanıtmayı, paketlemeyi, satış elemanlarının yetişmesini, piyasa gereksinimlerini belirlemeyi ve karşılamayı içeren etkinliklerin bütünü." anlamındaki bu ticaret terimi için Kurumumuzca pazarlama karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, marketing yerine pazarlama sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sıra sayıları ekle gösterildiklerinde rakamdan sonra sadece kesme işareti ve ek yazılır, ayrıca nokta konmaz: 8.'inci değil 8'inci, 2.'nci değil 2'nci.

Günün atasözü/deyimi :
dilim seni dilim dilim dileyim, başıma geleni senden bileyim
Kişinin başına ne gelirse dilini tutmamasından gelir.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #226 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zımnen zarf, eskimiş (zı'mnen) Üstü kapalı bir biçimde, dolaylı olarak: "Konuyu bana zımnen anlattı."

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
terapi Fransızca thérapie Ruh biliminde "Bir hastalığı yenecek etkenleri ve bu etkenlerin kullanılma yöntemlerini bularak hastanın sıkıntılarını giderme, iyi etme işi." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca sağaltım karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, terapi yerine sağaltım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bayağı kesirlere ek getirilirken alttaki sayı esas alınır: 4/8'i (dört bölü sekizi), 1/2'si (bir bölü ikisi).

Günün atasözü/deyimi :
gök delinmek
Birdenbire çok ve hızlı yağmur yağmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #227 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
allame sıfat (alla:me, l ince okunur) Çok ve derin bilgisi olan, çok bilgili: "Tarihî zihniyet taşımak için tarihçi olmak şart değildir. İlmî düşünebilmek için allame olmak şart olmadığı gibi."- S. Eyuboğlu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
epik Fransızca épique Edebiyatta "Destan niteliğinde olan, destana benzer." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca destansı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, epik yerine destansı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özel adlar kendi anlamları dışında bir anlam kazandıklarında büyük harfle başlamazlar: acem (Türk müziğinde bir perde), hicaz (Türk müziğinde bir makam), nihavent (Türk müziğinde bir makam), acemi (tecrübesiz), amper (elektrik akımında şiddet birimi), jul (fizikte iş birimi), allahlık (saf, zararsız kimse), donkişotluk (gereği yokken kahramanlık göstermeye kalkışmak).

Günün atasözü/deyimi :
bu sıcağa kar mı dayanır?
Eldeki imkânlar aşırı harcamalar sonucunda çok çabuk tükenir.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #228 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çerçeve anlaşma isim, toplum bilimi Hükûmet ile sendika ve işverenler arasında toplu sözleşme öncesinde varılan ön anlaşma.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
eksper Fransızca expert "Belirli bir konudan iyi anlayan ve bir anlaşmazlığı çözümlemek için kendisine başvurulan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca bilirkişi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, eksper yerine bilirkişi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kurultay, bilgi şöleni, çalıştay, açık oturum vb. toplantıların adlarında her kelimenin ilk harfi büyük yazılır: VI. Uluslararası Türk Dili Kurultayı, Kitle İletişim Araçlarında Türkçenin Kullanımı Bilgi Şöleni, Karamanlı Türkçesi Araştırmaları Çalıştayı.

Günün atasözü/deyimi :
bir tat, bin feryat
Mutluluktan çok sıkıntı veren şeyler için kullanılan bir söz.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #229 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Cumhuriyet Bayramı özel, isim 29 Ekim 1923'te kurulan cumhuriyeti kutlamak üzere yasayla kabul edilmiş olan resmî bayram, ulusal bayram.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ambargo Fransızca embargo "Bir malın serbest sürümünü engellemek için konulan yasak." anlamına gelen söz için Kurumumuzca engelleyim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ambargo yerine engelleyim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Son ünlüleri kalın sıradan olmasına karşın son sesleri ince söylenen bazı alıntı kelimeler ince ünlülü ekler alır: alkol / alkolü, eflak / eflaki, hakikat / hakikati, helal / helalimiz, idrak / idrakimiz, kabul / kabulü, kontrol / kontrolü, protokol / protokole, saat / saate, sadakat / sadakatten, santral / santraller.

Günün atasözü/deyimi :
satılık ziftin olsun, Selânikten kel gelir
İşe yaramaz sandığın bir malı satılığa çıkarırsan akla gelmeyen yerlerden onu arayanlar gelir.
Atasözü