Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 569541 defa)

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #230 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
varis isim, tıp Fransızca varice Toplardamar genişlemesi, ordubozan: "Varis ağrıları yüzünden on dakikadan fazla ayakta duramıyordu."- E. Şafak.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
aktivite Fransızca activité "Bir işletmenin, bir kurumun belli bir alandaki eylemi." anlamına gelen söz için Kurumumuzca etkinlik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, aktivite yerine etkinlik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
-gil, -ken, -leyin, -mtırak, -yor, -ki ekleri büyük ünlü uyumuna uymaz: akşam-leyin, bakla-gil-ler, çalışır-ken, ekşi-mtırak, yürü-yor, akşam-ki,

Günün atasözü/deyimi :
helallik dilemek
Birinden hakkını helal etmesini istemek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #231 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 31/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hinoğluhin sıfat, teklifsiz konuşmada (hi'noğluhin) Çok kurnaz, her dönemin şartlarına uyabilen (kimse): "Siz onun böyle sakin ve masum göründüğüne bakmayın, o ne hinoğluhindir." - H. Taner.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
antinomi Fransızca antinomie Felsefede "Yasaların veya önermelerin kendi aralarında çelişikliği." anlamında kullanılan bu terim için Kurumumuzca çatışkı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, antinomi yerine çatışkı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
-daş (-taş) eki bazı kelimelerde büyük ünlü uyumuna uymaz: din-daş, gönül-daş, meslek-taş, ülkü-daş.

Günün atasözü/deyimi :
kürkü orak vaktinde, orağı kürk
Gereksinimler, vaktinden önce ve ucuz olduğu zaman sağlanmalıdır.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #232 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yeni Türk harfleri çokluk, isim Türkiye Cumhuriyeti'nde 1928'den sonra Arap harfleri yerine kullanılmaya başlanan harfler.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ontoloji Fransızca ontologie "Konu olarak eski Yunan felsefesinden beri ele alınan ve Aristoteles'in ilk felsefe, adını verdiği, var olanların özü üzerine bilim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca varlık bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ontoloji yerine varlık bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Şiir dizeleri yan yana yazıldığında aralarına eğik çizgi konur: Korkma! Sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak / Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak / O benim milletimin yıldızıdır parlayacak / O benimdir, o benim milletimindir ancak (Mehmet Akif Ersoy)

Günün atasözü/deyimi :
içinden yanmak
1. Çok istemek. 2. Sabırsızlık göstermek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #233 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
adem isim, eskimiş Yokluk: "Ne civarda bir köy var ne bir evin hayali / Sonun ademdir, diyor insana yolun hâli"- F. N. Çamlıbel.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
trend İngilizce trend "Bir şeyi sevmeye, istemeye veya yapmaya içten yönelme." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca eğilim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, trend yerine eğilim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitapların adları ve yazı başlıkları cümle içerisinde tırnak içine alınır: Yahya Kemal'in bazı şiirleri "Kendi Gök Kubbemiz" adı altında çıktı.(Ahmet Hamdi Tanpınar)

Günün atasözü/deyimi :
yoldan giden yorulmaz
Bir işin kolaylıkla yapılabilmesi için yöntemine uymak gerekir.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #234 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
babayiğit, -di isim (baba'yiğit) 1. Yürekli kimse: "Yeni yetişen babayiğitler orasını er geç uğranılacak bir menzil sayarlardı."- Y. K. Beyatlı. 2. Bir girişimde kendine güvenebilecek durumda olan kimse: "Binaya yakışacak mobilyayı satın almaya kadir babayiğit çıkmadı."- R. N. Güntekin. 3. sıfat Güçlü kuvvetli (kimse).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
teenage İngilizce "Cinsel organların fizyolojik gelişmesiyle başlayan, büluğa ermişlikle yetişkinlik arasındaki dönem." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ergenlik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, teenage yerine ergenlik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bilimsel çalışmaların kaynaklar bölümünde makale başlıkları tırnak içinde yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
ifrata kaçmak
Çok ileri gitmek, aşırı davranmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #235 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hayır edat (ha'yır)1. "Yok, öyle değil, olmaz" anlamlarında onamama, inkâr bildiren bir söz: "Para var mı? -Hayır. -Yorgun musunuz? -Hayır." 2. Olumsuz cümlelerde anlamı pekiştiren bir söz: "Hayır, zaferimiz bir masal olmayacak."- F. R. Atay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
zum İngilizce zoom "Alıcının değişir odaklı merceğinin yakından uzağa veya uzaktan yakına doğru odaklanmasıyla elde edilen sonuç." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca optik kaydırma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, zum yerine optik kaydırma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Cümledeki anlamı tamamlayan ve cümlenin dışında kalan ek bilgiler için yay ayraç kullanılır. Yay ayraç içinde bulunan ve yargı bildiren anlatımların sonuna uygun noktalama işareti konulur: Anadolu kentlerini, köylerini (Köy sözünü de çekinerek yazıyorum.) gezsek bile görmek için değil, kendimizi göstermek için geziyoruz. (Nurullah Ataç)

Günün atasözü/deyimi :
yumurtlayan tavuk bağırgan olur
Çalışkan ve verimli kişi kendini göstermek ve yaptığı yararlı işi herkese duyurmak için sesini yükseltir.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #236 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şeker hastalığı isim, tıp Kanda şeker düzeyinin normal değerlerin üzerine çıkması sonucu çok su içme, çok yemek yeme, çok idrar yapma ve idrarda şeker bulunması ile beliren hastalık, şeker, diyabet: "Ben de hastayım hanım, şeker hastalığım var."- S. F. Abasıyanık.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
faks Fransızca fax "Yazılı, bilgi ve belgelerin telefon sistemi aracılığıyla bir yerden bir yere anında iletilmesini sağlayan araç." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca belgegeçer karşılığı önerilmiştir

Bundan sonra demek ki, faks yerine belgegeçer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özel adlara getirilen yapım ekleri, çokluk eki ve bunlardan sonra gelen diğer ekler kesme işaretiyle ayrılmaz: Türklük, Türkleşmek, Türkçü, Türkçülük, Türkçe, Müslümanlık, Hristiyanlık, Avrupalı, Avrupalılaşmak, Aydınlı, Konyalı, Bursalı, Ahmetler, Mehmetler, Yakup Kadriler, Türklerin, Türklüğün, Türkleşmekte, Türkçenin, Müslümanlıkta, Hollandalıdan, Hristiyanlıktan, Atatürkçülüğün.

Günün atasözü/deyimi :
iğne deliğinden Hindistan'ı seyretmek
Küçük bir olaydan büyük anlamlar çıkarmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #237 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
segment isim Fransızca segment Bir organ, yapı veya bütünün doğal veya yapay olarak sınırlanmış her bir bölümü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
font Fransızca fonte "Bilgisayarda birbiriyle uyumlu büyüklüğe ve biçime sahip, belirli bir özelliği olan harfler dizisi." anlamındaki bu terim için Kurumumuzca yazı karakteri karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, font yerine yazı karakteri sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kıta, deniz, nehir, göl, dağ, boğaz, geçit, yayla; ülke, bölge, il, ilçe, köy, semt, bulvar, cadde, sokak vb. coğrafyayla ilgili yer adlarına gelen ekler kesme işareti ile ayrılır: Asya'nın, Marmara Denizi'nden, Akdeniz'i, Meriç Nehri'ne, Van Gölü'ne, Ağrı Dağı'nın, Çanakkale Boğazı'nın, Zigana Geçidi'nden, Uzunyayla'ya, Türkiye'dir, İç Anadolu'da, Doğu Anadolu'ya, Ankara'ymış, Sungurlu'ya, Ziya Gökalp Bulvarı'ndan, Yıldız Mahallesi'ne, Taksim Meydanı'ndan, Reşat Nuri Sokağı'na.

Günün atasözü/deyimi :
zemheride yoğurt isteyen cebinde bir inek taşır
Gerçekleşmesi güç bir şey isteyen kimse isteğini gerçekleştirecek çareyi kendisi bulmak zorundadır.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #238 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dürüst oyun isim, spor Kurallara ve karşılıklı hoşgörüye bağlı kalınarak oynanan oyun.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
gala İtalyanca "Bir temsilin ilk oynanışı veya bir filmin ilk gösterimi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ön gösterim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, gala yerine ön gösterim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Cümlenin sonuna nokta konur: Türk Dil Kurumu, 1932 yılında kurulmuştur.

Günün atasözü/deyimi :
dulda tutmak
Örtünmek, koruyacak biçimde sarınmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #239 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/11/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
adet, -di isim, matematik 1. Sayı: "İşe giren kadınların adedi günden güne çoğalıyor."- N. Hikmet. 2. Tane.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
menü Fransızca menu "Yemek yenilecek yerlerde mevcut yemekleri gösteren liste." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yemek listesi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, menü yerine yemek listesi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tırnak içine alınmayan aktarma cümlelerinden sonra virgül konur: Datça'ya yarın gideceğim, dedi.

Günün atasözü/deyimi :
zora, beylerin borcu var
Zor kullanan kişilerin istediğini en güçlü kimseler bile verirler.
Atasözü