Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 569535 defa)

0 Üye ve 3 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #200 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/09/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
motamot çeviri isim Aslına bağlı kalınarak yapılan çeviri.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
norm Fransızca norme felsefe, toplum bilimi "1. Yargılama ve değerlendirmenin kendisine göre yapıldığı ölçüt, uyulması gereken kural, 2. Önceden belirlenmiş kalıp." anlamlarındaki bu sözün her iki anlamı için de Kurumumuzca düzgü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, norm yerine düzgü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Latin harflerini kullanan dillerdeki özel adlar özgün biçimleriyle yazılır: Beethoven, Molière, Puccini, Rousseau, Shakespeare; Bologna, Buenos Aires, Rio de Janerio, Vaasa, Wuppertal. Ancak Batı dillerinde kullanılan adların okunuşları ayraç içinde gösterilebilir: Shakespeare (Şekspir) vb.

Günün atasözü/deyimi :
düğün olur iki kişiye, kaygısı düşer deli komşuya
Akılsız kişi, başkalarının eğlencelerinde bir aksama olmaması için çaba gösterir.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #201 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sarılık, -ğı isim 1. Sarı olma durumu: "Yalnız, yüzümün sarılığını, hâlsizliğimi babamdan nasıl saklayacağım?"- A. Gündüz. 2. Sarı renk. 3. tıp Derinin, dokuların ve organizmadaki sıvıların sarı bir renk almasıyla beliren hastalık, karaciğer yangısı, hepatit. 4. tıp Derinin sarı renk aldığı bir hastalık belirtisi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kombine Fransızca combiné "Hepsi bir arada bulunan, toplanmış, birlikte yapılan" anlamlarıyla birçok alanda karşımıza çıkan bu söz için Kurumumuzca toplu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kombine yerine toplu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Matematikte çarpma işareti yerine nokta da kullanılabilir: 4.5=20, 12.6=72 vb.

Günün atasözü/deyimi :
dağ ardında olsun da, yer altında olmasın
Tek yaşasın da uzaklarda olsun.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #202 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çıfıt çarşısı isim Türlü şeylerin karmakarışık bir durumda bulunduğu yer.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
angarya Rumca "Bir kimseye veya bir topluluğa zorla, ücret vermeden yaptırılan iş." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yüklenti karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, angarya yerine yüklenti sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özel adlardan türetilen kelimeler büyük harfle başlar: Türklük, Türkleşmek, Türkçü, Türkçülük, Türkçe, Avrupalı, Avrupalılaşmak, Asyalılık, Darvinci, Konyalı, Bursalı.

Günün atasözü/deyimi :
gemi azıya almak
1) At, gemi azıları arasına alıp etkisiz bırakarak süvarisinin yönetiminden çıkmak ve alabildiğine koşmak. 2) mec. Söz dinlemez olmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #203 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kalyon isim, tarih İtalyanca galion Yelkenle ve kürekle yol alan savaş gemilerinin en büyüğü: "Bu donanma bizimdi. Kadırgalarıyla, kalyonlarıyla, çektirileriyle bizim."- O. S. Orhon.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
light İngilizce "1. Ağır olmayan, hafif, 2. mecaz Ciddi olmayan." anlamlarıyla kullanılan bu söz için Kurumumuzca yeğni karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, light yerine yeğni sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Anlama güç kazandırmak için tekrarlanan kelimeler arasına virgül konur: Akşam, yine akşam, yine akşam,Göllerde bu dem bir kamış olsam! (Ahmet Haşim)

Günün atasözü/deyimi :
iven kız ere varmaz, varsa da baht bulmaz
Acele eden kız eşini iyi seçemeyeceği için mutlu olamaz.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #204 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hayvan bilimi isim Biyolojinin, hayvanların yapı, görev, davranış ve sınıflandırmaları, yeryüzündeki dağılışlarıyla uğraşan bilim dalı, hayvanat, zooloji.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
idefiks Fransızca idée fixe ruh bilimi "Kişinin, etkisinden kendini kurtaramadığı yersiz saçma düşünce." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca saplantı sözü önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, idefiks yerine saplantı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Künyelerde yazarın soyadı önce yazıldığında soyadından sonra virgül konur: Ergin, Muharrem, Dede Korkut Kitabı, Ankara, 1958.

Günün atasözü/deyimi :
için için kaynamak
Aşırı heyecan ve hareket içindeyken bunu belli etmemek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #205 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cihannüma isim, eskimiş (ciha'nnüma Farsça 1. Her yanı görmeye elverişli, camlı çatı katı veya taraça, kule. 2. Dünya haritası.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ice-tea İngilizce "Soğuk olarak ikram edilen bir çay türü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca buzlu çay karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ice-tea yerine buzlu çay sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru ifadesi taşıyan sıralı ve bağlı cümlelerde soru işareti en sona konur: Çok yakından mı bu sesler, çok uzaklardan mı? / Üsküdar'dan mı, Hisar'dan mı, Kavaklar'dan mı? (Yahya Kemal Beyatlı)

Günün atasözü/deyimi :
sınava çekilmek
Birinin bilgisi ölçülmek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #206 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
öz öğrenimli sıfat Bir okula gitmeden kendi kendini yetiştiren, otodidakt.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kalite Fransızca qualité "1. Bir şeyin nasıl olduğunu belirten, onu başka şeylerden ayıran özellik, 2. Bir şeyin iyi veya kötü olma özelliği." anlamlarındaki bu söz için Kurumumuzca nitelik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kalite yerine nitelik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özel adlara getirilen iyelik, durum ve bildirme ekleri kesme işaretiyle ayrılır: Atatürk’üm, Muhibbi’nin, Gül Baba’ya, Ziya Gökalp’tan, Refik Halit Karay’mış, Ahmet Cevat Emre’dir, Namık Kemal’se, Şinasi’yle, Alman’sınız, Osmanlı Devleti’ndeki, Millî Eğitim Temel Kanunu’na, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği’ni.

Günün atasözü/deyimi :
her sakaldan bir tel çekseler köseye sakal olur
Herkes biraz fedakârlık ederse bir yoksul perişanlıktan kurtulur.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #207 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hippi isim İngilizce hippy Toplumsal düzene, tüketime ve şiddete karşı çıkan, derbederce yaşayan, örgütlenmemiş gençler topluluğu: "Hippilerin direnci, gece gündüz güvertede yatabilmeleri ilgimi çekmişti benim."- N. Eray.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kantite Fransızca quantité "Bir şeyin sayılabilen, ölçülebilen veya azalıp çoğalabilen durumu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca nicelik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kantite yerine nicelik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Batı kökenli kelimeler, Türkçenin hece yapısına göre hecelere ayrılır: band-rol, kont-rol, port-re, prog-ram, sant-ral, sürp-riz, tund-ra, volf-ram.

Günün atasözü/deyimi :
kanatsız kuş uçmaz
Gerekli şeylerle donanıp güçlenmeyen kişi amacına ulaşamaz.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #208 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
lakonik sıfat (l ince okunur) Fransızca laconique Kısa ve özlü (söz), veciz: "Son derece lakonik olan bu tebliği..."- Y. K. Karaosmanoğlu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
septik Fransızca sceptique "1. Açık bir biçimde kanıtlanmamış her şeyden kuşkuya düşen, 2. felsefe Kuşkuculuk yanlısı olan." anlamlarındaki sözün her iki anlamı için de Kurumumuzca kuşkucu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, septik yerine kuşkucu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kesme işareti satır sonuna geldiğinde ayrıca çizgi kullanılmaz.

Günün atasözü/deyimi :
kâr eden ar etmez
Birinin utanmayı bir yana bırakarak yalnız çıkarına baktığı anlatılırken söylenen bir söz.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #209 : 09 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/10/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
posta isim (po'sta) İtalyanca posta 1. Bir yere gelen veya bir yerden gönderilen mektup ve emanetlerin tümü: "Eşyalarımı ilk posta ile bir denk yapıp İstanbul'a gönderdim."- Ö. Seyfettin. 2. Genellikle bu emanetleri götüren taşıt. 3. Bu emanetleri toplayan ve dağıtan kuruluş ve bu kuruluşun bulunduğu yer: "Yazısı silinmiş, kâğıdı sarı / Mektubunu geri getirdi / Dünya postaları"- A. N. Asya. 4. Takım, kol: "Sağa sola postalar çıkarıldı. İşçi postaları nöbetleşe çalışırlar." 5. Kez, defa, sefer: "Bu araba bütün eşyayı dört postada taşır." 6. Yirmi dört saatlik çalışma gününün, çalışma bölümlerinden her biri, vardiya. 7. Bir sanayi veya ticaret işletmesinde aynı süre içinde çalışanların tümü. 8. askerlik Hizmet nöbetinde bulunan er: "Posta, şu zarfı komutana götür." 9. eskimiş Vapur, tren, uçak vb. taşıtlarla yapılan yolculuk: "Karadeniz postası. Avrupa postası."

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
laptop İngilizce "Bilgisayarın her türlü donanımı ile küçültülerek taşınabilir duruma getirilmiş biçimi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dizüstü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, laptop yerine dizüstü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kuruluş, ülke, kitap, dergi ve yön adlarının kısaltmaları genellikle her kelimenin ilk harfinin büyük yazılmasıyla yapılır: TBMM (Türkiye Büyük Millet Meclisi), TDK (Türk Dil Kurumu), ABD (Amerika Birleşik Devletleri); KB (Kutadgu Bilig); TD (Türk Dili); B (batı), D (doğu), KB (kuzeybatı).

Günün atasözü/deyimi :
güzel bürünür, çirkin görünür
Güzeller kendilerini gizlerler, görünmemeye çalışırlar, çirkinler ise kendilerini beğendirmek için ellerinden geleni yaparlar.
Atasözü