Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 556528 defa)

0 Üye ve 7 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #150 : 30 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kaleydoskop, -bu isim Fransızca kaléidoscope Bir ucu buzlu camla kapatılan, metal veya mukavvadan bir boru içine yerleştirilmiş aynaların aracılığıyla, boru içine konulmuş renkli küçük cisimlerin ve görüntülerin oluşturduğu çeşitli biçimleri gösteren araç, çiçek dürbünü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
check-point İngilizce "Denetleme yapılan yer." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca denetim noktası karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, check-point yerine denetim noktası sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yunanca özel adlar yazılırken Yunan harflerinin ses değerlerini karşılayan Türk harfleri kullanılır: Homeros, Karamanlis, Papandreu, Pindaros, Platon, Sokrates, Venizelos.

Günün atasözü/deyimi :
İngiliz sicimi ile asılmak
Bir işi ustasına yaptırmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #151 : 30 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
müsterih sıfat Bütün kaygılardan kurtulup gönlü rahata kavuşan, içi rahat olan (kimse).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
deadline İngilizce "Bir işin bitirilmesi veya borcun ödenmesi için öngörülen sürenin sona ermesi." anlamında çeşitli alanlarda kullanılan bu söz için Kurumumuzca süre sonu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, deadline yerine süre sonu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Rusça özel adlar yazılırken Rus harflerinin ses değerlerini karşılayan Türk harfleri kullanılır: Bolşevik, Brejnev, Çaykovski, Gogol, Gorbaçov, Tolstoy, Yeltsin; Moskova, Omsk, Orenburg, Petersburg, Volga, Yenisey.

Günün atasözü/deyimi :
pöstekiyi kurtarmak
Hoş olmayan bir durumdan kurtulmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #152 : 30 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
solak, -ğı isim 1. Genellikle sol elini kullanan kimse. 2. tarih Yeniçeri Ocağının, padişahın gözeticiliğini yapan asker sınıfı: "Yanı başındaki elli altmış solaktan başka yeniçerilerle birlikte bütün birliklerin ileri atılması için buyruk verdi."- N. Atsız.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
brifing İngilizce briefing "Bir konuda özet olarak verilen bilgi veya açıklama." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca bilgilendirme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, brifing yerine bilgilendirme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap, dergi vb.nin künyelerinin sonuna nokta konur: Agâh Sırrı Levend, Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Evreleri, TDK Yayınları, Ankara, 1960.

Günün atasözü/deyimi :
teraziye vurmak
Ayrıntılı bir biçimde düşünmek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #153 : 30 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ay modülü isim Gözlem araçlarını içinde taşıyan, ay araştırmaları için kullanılan ve ay yüzüne yumuşak iniş yapan araç, ay örümceği.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fair-play İngilizce "Kurallara ve karşılıklı hoşgörüye bağlı kalınarak oynanan oyun." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca dürüst oyun karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fair-play yerine dürüst oyun sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bitki türlerinden birinin adıyla kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: ayrık otu, taşkıran otu; ateş çiçeği, mum çiçeği; dantel ağacı, süt ağacı; helvacı kökü, meyan kökü; at kestanesi, kuzu kestanesi; kuru incir, kuru soğan.

Günün atasözü/deyimi :
anamın (babamın) öleceğini bilseydim kulağı dolu darıya satardım
İnsan en değerli malının karşılıksız olarak elinden gideceğini bilse onu yok denecek kadar az bir paraya satar.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #154 : 30 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
vasistas isim (va'sistas) Fransızca vasistas Pencere veya kapının üst yanında bulunan ve oda havasının değiştirilmesine yarayan, açılır kapanır bölüm: "Başucundaki vasistası açar, kapıyı da aralık bırakırdı cereyan yapsın diye."- A. Kulin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
check-out İngilizce "Konaklama yerlerinden ayrılırken yapılan işlem." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca çıkış işlemi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, check-out yerine çıkış işlemi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Gök cisimleri ayrı yazılır: Çoban Yıldızı, Kervan Yıldızı, kuyruklu yıldız; gök taşı, meteor taşı.

Günün atasözü/deyimi :
mezar taşı ile övünülmez
Kişi geçmişteki atalarıyla değil kendi yaptıklarıyla övünmelidir.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #155 : 30 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sırça köşk isim Kendini toplumdan soyutlayan kimsenin, kendi içinde oluşturduğu dünya.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
baypas İngilizce by-pass tıp "Vücudun bir yerinden alınan damarı, tıkanmış damarın yerine koyarak yapılan tedavi, damar aktarma." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca köprüleme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, baypas yerine köprüleme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Arapça kurala göre oluşturulan tamlamalar ve kalıplaşmış biçimler bitişik yazılır: aliyyülâlâ, fevkalade, hıfzıssıhha, şeyhülislam, tahtelbahir, tahteşşuur; âlemşümul, aleykümselam, fenafillah, maşallah, velhasılıkelam.

Günün atasözü/deyimi :
ekmediği yerden biter
Umulmayan ve istenilmeyen yerde karşılaşılan kimseler için kullanılan bir söz.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #156 : 30 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
deprem ortası isim, jeoloji Depremin gerçekleşmesine neden olan fay kırılmasının tam olarak gerçekleştiği yer, merkez üs, episantır.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
portör Fransızca porteur "Kendisi hastalığa yakalanmaksızın o hastalığın sebebi olan mikrobu taşıyan kimse veya hayvan." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca taşıyıcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, portör yerine taşıyıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Hayvan türlerinden birinin adıyla kurulan sözler ayrı yazılır: kılıç balığı, bıyıklı balık; çalı kuşu, alıcı kuş, boğmaklı kuş; ipek böceği, çalgıcı böcek; at sineği, meyve sineği, deniz yılanı, dağ sıçanı, kaya örümceği, Pekin ördeği, Ankara kedisi, yaban domuzu.

Günün atasözü/deyimi :
tatlı tatlı yemenin acı acı geğirmesi olur
Hoşlandığı şeyleri sonunu düşünmeden yapan kimse bir süre sonra sıkıntıya düşer.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #157 : 30 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
buyot isim Fransızca bouillotte Genellikle hastalık anında kullanılan sıcak su torbası.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
format İngilizce "Yazı ve simgelerin bilgisayarda kullanılmaya elverişli çerçevesi, düzeni." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca biçim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, format yerine biçim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru eki veya sözü bulunmamasına karşın soru bildiren cümle veya sözlerin sonuna soru işareti konur: Gümrükteki memur başını kaldırdı:- Adınız?

Günün atasözü/deyimi :
kulakları paslanmak
Uzun süredir müzik dinlememiş olmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #158 : 30 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
uçankale isim, askerlik İkinci Dünya Savaşı'nda stratejik amaçlarla kullanılmış olan Amerikan ağır bombardıman uçağı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
curling İngilizce "Buz üzerinde granit taşlarla oynanan bir tür oyun." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca buz topacı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, curling yerine buz topacı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Adres yazılırken apartman numarası ile daire numarası arasına ve semt ile şehir arasına eğik çizgi konulur: Altay Sokağı No. 21/6 Kurtuluş / ANKARA

Günün atasözü/deyimi :
pasaportunu eline vermek
Birini kovmak, işten atmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #159 : 30 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/08/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
iç tüzük, -ğü isim, hukuk Bir kuruluş, meclis, kurum vb.nin iç işlerini düzenleyen tüzük, dâhilî nizamname.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
non-stop İngilizce "Otobüs mola vermeden, duraklarda durmadan (gitmek)." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca duraksız karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, non-stop yerine duraksız sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tırnak içinde verilen cümlenin içinde yeniden tırnağa alınması gereken bir sözü belirtmek için tek tırnak kullanılır: Edebiyat öğretmeni "Şiirler içinde ‘Han Duvarları’ gibisi var mı?" dedi ve Faruk Nafiz’in bu güzel şiirini okumaya başladı.

Günün atasözü/deyimi :
haddeden geçirmek
1) Madenleri tel durumuna getirmek için haddeyi kullanmak. 2) mec. Bütün ayrıntılarıyla incelemek, dikkatle araştırmak.
Deyim