Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 558861 defa)

0 Üye ve 3 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1080 : 14 Şubat 2013 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
melik Arapça isim Padişah, hükümdar, hakan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
epigrafi Fransızca epigraphie "Konusu, yazıtları incelemek olan tarihe yardımcı bilim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yazıt bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, epigrafi yerine, yazıt bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan ki ayrı yazılır: demek ki, kaldı ki, bilmem ki.

Günün atasözü/deyimi :
dil uzatmak
Bir kimse veya bir şey için kötü söylemek.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1081 : 15 Şubat 2013 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
karşılaştırmalı dil bilgisi isim dil bilimi Akraba dilleri ve lehçeleri karşılaştırarak inceleyen dil bilgisi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
enerji Fransızca énergie "fizik Maddede var olan ve ısı, ışık biçiminde ortaya çıkan güç." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca erke karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, enerji yerine, erke sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bulunma durumu eki getirildiği kelimeye bitişik yazılır: yolda (yol-da) kalmak.

Günün atasözü/deyimi :
hedef göstermek
1. Birini kötü bir durumda kalması için hedef hâline getirmek. 2. Bir kimseyi olumsuz, kötü bir amaç için bir yere veya şeye yönlendirmek.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1082 : 17 Şubat 2013 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
rasat, -dı Arapça isim gök bilimi Bir gök cismini, bir gök olayını çıplak gözle veya bir araç yardımıyla izleyerek görülen değerleri tespit etme işlemi, gözlem: "Türkler Belgrat'a yaklaştıkları zaman evvelki keşif ve rasat merkezi olmak üzere Havale kalesini inşa etmişlerdi." -Falih Rıfkı Atay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
empoze Fransızca imposé "Zorla kabul ettirilmiş." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dayatılmış karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, empoze yerine, dayatılmış sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sayılara getirilen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılır: 1985'te, 8'inci madde, 2'nci kat; 7,65'lik, 9,65'lik.

Günün atasözü/deyimi :
içini karartmak
Bunalıma veya sıkıntıya sokmak, endişeye düşürmek.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1083 : 17 Şubat 2013 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
varsayım isim Deneylerle henüz yeter derecede doğrulanmamış ancak doğrulanacağı umulan teorik düşünce, faraziye, hipotez: "Hüdai, Bayram'ın avurtları çökmüş solgun yüzüne bakarak bir varsayım yapmıştı." -Ayşe Kulin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
elips Fransızca ellipse "dil bilimi Anlatımda kolaylık sağlamak üzere bir kelimedeki eklerin veya bir cümledeki kelimelerin azaltılarak kullanılması olayı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca eksilti karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, elips yerine, eksilti sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birden fazla kelimeden oluşan sayılar ayrı yazılır: iki yüz, üç yüz altmış beş.

Günün atasözü/deyimi :
demeç vermek
Yetkili bir kimse bir konuda yayın organlarına açıklama yapmak, beyanat vermek.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1084 : 18 Şubat 2013 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tıntın sıfat 1. Boş, bomboş. 2. mecaz Bilgisiz, cahil.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
absürt Fransızca absurde "Akla uygun olmayan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca saçma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, absürt yerine, saçma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Para ile ilgili işlem ve senet, çek vb. ticari belgelerde geçen sayılar bitişik yazılır: 650,35 (altıyüzelliTLotuzbeşkr).

Günün atasözü/deyimi :
elektrik almak
Etkilenmek, etkisi altında kalmak.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1085 : 19 Şubat 2013 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ünik Fransızca sıfat Tek, eşi olmayan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
otobiyografik Fransızca autobiographique "Bir kişinin kendi yaşam öyküsü üzerine yazdığı esere dayalı olarak yapılmış." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca öz yaşam öyküsüne dayalı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, otobiyografik yerine, öz yaşam öyküsüne dayalı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Şiirde seslerin ölçü dolayısıyla düştüğünü göstermek için kesme işareti kullanılır: Bir ok attım karlı dağın ardına / Düştü n'ola sevdiğimin yurduna / İl yanmazken ben yanarım derdine / Engel aramızı açtı n'eyleyim (Karacaoğlan)

Günün atasözü/deyimi :
alçacık dağları ben yarattım demek
Çok kurumlu olmak, kendini çok beğenmek.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1086 : 20 Şubat 2013 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
iskete Rumca isim hayvan bilimi Serçegillerden, gagaları dişli, zararlı böcek ve kurtlarla beslenen, güzel sesli bir kuş (Parus ater).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
radyotelefon Fransızca radiotéléphone "Elektromanyetik dalgalar yardımıyla çalışan telefon." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca telsiz telefon karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, radyotelefon yerine, telsiz telefon sözcüğünü kullanacağız.
 
Bir yazım kuralı :
Noktasız yapılan kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılır: TBMM'nin, TDK'nin, BM'de, ABD'de, TV'ye

Günün atasözü/deyimi :
zemzem suyu ile yıkanmak
Hiçbir suçu veya günahı olmamak.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1087 : 21 Şubat 2013 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çifte vatandaş isim İki ayrı devlet vatandaşlığına sahip olan kimse.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sosyalizm Fransızca socialisme "toplum bilimi Toplumsal refahı devlet inisiyatifinin getireceğini savunan, işçilerin yönetime katılmalarına ağırlık veren, hür teşebbüsü devletin ve sendikaların baskısı altında tutmaya çalışan, telkin ve propagandalarını eğitim, tarım ve vergi reformları üzerinde yoğunlaştıran siyasi öğreti." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca toplumculuk karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sosyalizm yerine, toplumculuk sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Organ adlarıyla yapılan ikilemelerde kelimenin ikinci hecesindeki dar ünlü düşmez: ağız ağıza, omuz omuza.

Günün atasözü/deyimi :
her telden çalmak
1. Her çeşit işi yapabilir durumda olmak. 2. Birçok konuda bilgisi olmak.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1088 : 22 Şubat 2013 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dilenci vapuru isim Bütün iskelelere uğrayarak sefer yapan vapur: "Bu kaçıncı duruş? Dilenci vapurlarını da geçti diye bağırdı." -Reşat Nuri Güntekin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
spesiyalite Fransızca spécialité "Bir şeyin benzerlerinden veya başka şeylerden ayrılmasını sağlayan nitelik." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca özellik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, spesiyalite yerine, özellik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kişi adlarından sonra gelen saygı sözlerine getirilen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılır: Nihat Bey'e, Ayşe Hanım'dan, Mahmut Efendi'ye, Enver Paşa'ya vb.

Günün atasözü/deyimi :
farkında olmak
Görülmesi veya bilinmesi gereken şeylerden haberi bulunmak, kavranması gereken bir şeye dikkat etmek.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1089 : 23 Şubat 2013 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ısınma koşusu isim spor Vücut çalışmalarına başlamadan önce kasları ısıtmak, böylece kas kopmalarını önlemek için yapılan hazırlayıcı hafif koşu.
 
Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
tabildot Fransızca table d’hôte "Lokanta ve otellerde belirli bir para karşılığında verilen birkaç kap yemek." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca seçmesiz yemek karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, tabildot yerine, seçmesiz yemek sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru eki gelenekleşmiş olarak ayrı yazılır: Sen de mi geldin?

Günün atasözü/deyimi :
gölgesine sığınmak
Birinin emri altına girmek.
Deyim