Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 556567 defa)

0 Üye ve 2 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1050 : 17 Ocak 2013 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
noter Fransızca isim hukuk 1. Çeşitli belge ve işlemlere geçerlik kazandırmak ve yasanın öngördüğü diğer görevleri yerine getirmekle yükümlü, belli nitelikleri ve kendine özgü bir hukuk statüsü olan kamu görevlisi, kâtibiadil: "Notere işi düşen insanlara yardım etmeyi pek güzel bilirdi." -Memduh Şevket Esendal. 2. Bu görevlinin çalıştığı yer, noterlik.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kortej Fransızca cortège "Bayram, cenaze vb. törenlerde sıralı olarak giden insan topluluğu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca alay karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kortej yerine, alay sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bazı ölçü birimlerinin Türkçede yazılışları farklı da olsa bunların uluslararası kısaltmaları kullanılır: cm (santimetre), g (gram), l (litre).

Günün atasözü/deyimi :
acele işe şeytan karışır
Düşünüp taşınmadan ivedi olarak yapılan işten iyi sonuç alınamaz.
Atasözü
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1051 : 18 Ocak 2013 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
opus Fransızca isim müzik Bestecinin, besteleniş sırasına göre numaralanmış müzik eseri.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
eklektik Fransızca éclectique "felsefe Seçmecilik yanlısı olan (filozof, görüş vb.)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca seçmeci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, eklektik yerine, seçmeci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kelime içinde yan yana gelen iki ünsüzden ilki kendinden önceki ünlüyle, ikincisi kendinden sonraki ünlüyle hece kurar: al-dı, bir-lik, sev-mek.

Günün atasözü/deyimi :
gözleri velfecri okumak
Kurnazlığı gözlerinden belli olmak.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1052 : 19 Ocak 2013 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
overlok, -ğu İngilizce isim Kumaş, halı, kilim vb.nin kenarına makine ile yapılan sıkı, zikzaklı dikiş.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
bariyer Fransızca barrière "Bir şeyin gerçekleşmesini önleyen sebep." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca engel karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, bariyer yerine, engel sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Unvanlardan sonra gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz: Cumhurbaşkanınca, Başbakanca, TÜBİTAK Başkanına göre vb.

Günün atasözü/deyimi :
sefer tası gibi
Her katında birer odası olan (yüksek ev).
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1053 : 21 Ocak 2013 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
öküzgözü (I) isim bitki bilimi Birleşikgillerden, sarı renkte, papatyayı andırır bir çiçek ve onun bitkisi, sığırgözü, mastı çiçeği, arnika (Arnica montana).
(II) isim bitki bilimi Kaliteli, kendine özgü kokusu olan şarap üretilen, orta kalın kabuklu, siyah renkli bir tür üzüm.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
baz Fransızca base "En önemli, belli başlı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca temel karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, baz yerine, temel sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden hemen sonra yay ayraç içinde ünlem işareti kullanılır: Adam, akıllı (!) olduğunu söylüyor.

Günün atasözü/deyimi :
sorun çıkarmak
Üzüntü verecek veya içinden güç çıkılır bir durum yaratmak.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1054 : 21 Ocak 2013 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
öneri isim 1. Bir sorunu çözmek üzere öne sürülen görüş, düşünce, teklif. 2. İncelenmek için ileri sürülen şey, teklif. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kalibrasyon Fransızca calibration "Bir ölçü aletinin veya ölçme sisteminin gösterdiği değerler ile ölçülenin bilinen değerleri arasındaki ilişkiyi belli koşullar altında inceleme işlemi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ölçümleme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kalibrasyon yerine, ölçümleme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Uzak Doğu dillerindeki (Çince, Japonca, Korece vb.) özel adlar Türkçede yerleşmiş biçimlerine göre yazılır: Konfüçyüs, Kanton, Pekin, Şangay, Tokyo, Hiroşima, Nagazaki, Osaka, Kyoto.

Günün atasözü/deyimi :
Allah ne verdiyse
"Yiyecek olarak evde ne varsa" anlamında kullanılan bir söz.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1055 : 22 Ocak 2013 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
parkur Fransızca isim 1. Binicilik, bisiklet, atletizm, yürüyüş vb. sporların yapıldığı özel yol. 2. Gezi ve yürüyüş yapılan özel yol. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kamuflaj Fransızca camouflage "Gizlemek işi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca gizleme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kamuflaj yerine, gizleme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Etmek, edilmek, eylemek, kılmak, kılınmak, olmak, olunmak yardımcı fiilleriyle kurulan birleşik fiiller, ilk kelimelerinde herhangi bir ses düşmesi veya türemesi olmadığında ayrı yazılır: arz etmek, azat etmek, söz edilmek, asker eylemek, gerekli kılmak, namazı kılınmak, kul olmak, tebliğ olunmak.

Günün atasözü/deyimi :
önüne geleni kapar, ardına geleni teper
Arsız, huysuz, geçimsiz kimseler için kullanılan bir söz.
Atasözü
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1056 : 23 Ocak 2013 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
raşitizm Fransızca isim tıp Özellikle süt çocuklarında D vitamini eksikliği ile kalsiyum, fosfor eksikliğinden veya dengesizliğinden ileri gelen, biçim bozukluğuna sebep olan kemik hastalığı. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
metafizik Fransızca métaphysique "felsefe Duyularımızla algılayamadığımız varlıkların sebeplerini ve temellerini araştıran felsefe." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca doğa ötesi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, metafizik yerine, doğa ötesi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Biraz, birkaç, birkaçı, birtakım, birçok, birçoğu, hiçbir, hiçbiri, herhangi sözleri gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
ekmek elden su gölden
"kendisi çalışmayıp başkasının kazancıyla geçinme durumu" anlamında kullanılan bir söz.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1057 : 24 Ocak 2013 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
saz benizli sıfat Solgun yüzlü: "Nasıl da incecik, saz benizli, hırçın ve fettan bir kızdı." -Refik Halit Karay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ozonometre Fransızca ozonomètre "kimya Atmosferdeki ozon niceliğini tespit etmeye yarayan alet." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ozonölçer karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ozonometre yerine, ozonölçer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Müzikte kullanılan makam adları bitişik yazılır: acembuselik, hisarbuselik, muhayyerkürdi.

Günün atasözü/deyimi :
her horoz kendi çöplüğünde öter
Herkes ancak kendi çevresinde bir değer taşır ve sözünü orada geçirebilir.
Atasözü
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1058 : 25 Ocak 2013 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
siperlik, -ği isim 1. Güneş ve yağmurun etkisinden korumak amacıyla şapka, kapı, lamba vb. şeylere yapılan koruyucu engel, siper, güneşlik: "Alanın elektrik lambalarının siperlikleri önünde pırıl pırıl, iri taneler hâlinde geçen yağmurun hızı daha iyi belli oluyordu." -Necati Cumalı. 2. Siper olma özelliği bulunan yer. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
agnostisizm Fransızca agnosticisme "felsefe Tanrı'nın ve evrenin nereden türediğinin bilinmediğini ve bilinemeyeceğini ileri süren öğreti." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca bilinemezcilik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, agnostisizm yerine, bilinemezcilik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ara yönleri belirten kelimeler bitişik yazılır: güneybatı, güneydoğu, kuzeybatı, kuzeydoğu.

Günün atasözü/deyimi :
fazla mal göz çıkarmaz
Ne kadar ve ne türden mal olursa olsun malın fazlası elden çıkarılmamalıdır çünkü mutlaka bir gün gelir lazım olur.
Atasözü
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1059 : 26 Ocak 2013 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sufle Fransızca isim 1. tiyatro Sahnedeki oyunculara, izleyicilere duyurmadan unutulmuş bir sözü veya cümleyi hatırlatma. 2. Un, şeker, yumurta vb. maddelerin muhallebi kıvamına gelinceye kadar çırpılıp pişirilmesiyle yapılan bir tür tatlı. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
referandum Fransızca référendum "hukuk Halkın türlü siyasi ve toplumsal sorunlar karşısında olumlu veya olumsuz görüşünü belirlemek için başvurulan oylama." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca halk oylaması karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, referandum yerine, halk oylaması sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar büyük harfle başlar: Tanrı, Allah, Cebrail, Zeus, Osiris, Kibele. Ancak bunlardan bazıları özel ad olarak kullanılmadığında küçük harfle başlar: Eski Yunan tanrıları.

Günün atasözü/deyimi :
(bir şeyin) başına geçmek
1. Görevi altında bulundurmak. 2. Bir işin yönetimini ele almak. 3. Bir işi yapmaya başlamak. 4. Bir şeyin etrafında toplanmak, yer almak.
Deyim