Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 558801 defa)

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1090 : 24 Şubat 2013 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hububat Arapça isim Tahıl: "Benim memleketim de ziraata elverişlidir, hububat yetiştirir." -Refik Halit Karay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
torero İspanyolca torero "Boğa güreşi yapan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca boğa güreşçisi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, torero yerine, boğa güreşçisi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge ve genelge adlarına gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Millî Eğitim Temel Kanunu'na, Medeni Kanun'un, Atatürk Uluslararası Barış Ödülü Tüzüğü'nde, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği'nin.

Günün atasözü/deyimi :
yürürlüğe girmek
Bir kanun, bir karar, bir iş uygulanır, yapılır duruma gelmek.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1091 : 25 Şubat 2013 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
söylenti isim Ağızdan ağıza dolaşan, kesinlik kazanmayan haber, rivayet: "Önce kulaktan kulağa fısıldanan bu söylentilerin meclis kürsülerinde açıkça ifade edildiği oluyordu." -Yakup Kadri Karaosmanoğlu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
tersane İtalyanca tersana "Gemi yapılan yer." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca gemilik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, tersane yerine, gemilik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dilimizde sert ünsüzle biten kelimelere gelen ekler sert ünsüzle başlar: aş-çı, bas-kı, geç-tim, ipek-çi, süt-çü.

Günün atasözü/deyimi :
ağız dil vermemek
Konuşmamak, susmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1092 : 26 Şubat 2013 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
anıt isim 1. mimarlık Önemli bir olayın veya büyük bir kişinin gelecek kuşaklarca tarih boyunca anılması için yapılan, göze çarpacak büyüklükte, sembol niteliğinde yapı, abide: "Duydum ve okudum ki Sinan'a bir anıt yapılacakmış." -Nâzım Hikmet. 2. mecaz Önemi ve değeri çok olan eser.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
triloji Fransızca trilogie "edediyat Bir yazarın, konu ve fikrî yapı olarak birbirini izleyen üç eseri." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca üçleme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, triloji yerine, üçleme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yer adlarında ilk isimden sonra gelen deniz, nehir, göl, dağ, boğaz vb. tür bildiren ikinci isimler büyük harfle başlar: Ağrı Dağı, Çanakkale Boğazı, Dicle Irmağı, Van Gölü..

Günün atasözü/deyimi :
freni patlamak (tutmamak)
1. Fren, görevini yapmamak. 2. mecaz Bir iş denetimden çıkmak.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1093 : 27 Şubat 2013 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dirayet Arapça isim ruh bilimi İnsanın düşünme, akıl yürütme, objektif gerçekleri algılama, yargılama ve sonuç çıkarma yeteneklerinin tamamı, anlak, zekâ, zeyreklik, feraset: "Çiftlikler edinmek dirayetini göstermişti." -Refik Halit Karay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
tropizm Fransızca tropisme "biyoloji Bitki, hayvan vb. canlı varlıkların, ışık, ısı, besin gibi türlü uyarıcı sebeplerin etkisi altında, bu uyarıcılara doğru veya tersine yer değiştirmeleri olayı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yönelim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, tropizm yerine, yönelim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"ile" ayrı olarak yazılabildiği gibi kelimelere eklenerek de yazılabilir: bulutla veya bulut ile.

Günün atasözü/deyimi :
sana vereyim bir öğüt, kendi ununu kendin öğüt
Kişi kendi işini kendisi yapmalıdır.
Atasözü
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1094 : 28 Şubat 2013 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
karaardıç, -cı isim bitki bilimi Güney Avrupa'da yetişen bir ardıç türü (Juniperus sabina).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
enternasyonalizm Fransızca internationalisme "Uluslararasındaki ilişkileri benimseme, uluslararasındaki ilişkilerden yana olma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca uluslararasıcılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, enternasyonalizm yerine, uluslararasıcılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki noktadan sonra gelen cümleler büyük harfle başlar: Menfaat sandalyeye benzer: Başında taşırsan seni küçültür, ayağının altına alırsan yükseltir. (Cenap Şahabettin)

Günün atasözü/deyimi :
elinde kalmak
1. Birinin bakımında, yönetiminde olmak. 2. Bir şey satılamayıp sahibinde kalmak.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1095 : 01 Mart 2013 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
keşkül Farsça isim 1. Gezici bazı dervişlerin ve dilencilerin ellerinde tuttukları, Hindistan cevizi kabuğundan, metalden veya abanozdan yapılmış dilenci çanağı. 2. Üstüne, dövülmüş fıstık ve Hindistan cevizi dökülen bir çeşit süt tatlısı, keşkülüfukara.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
epifit Fransızca épiphyte "bitki bilimi Başka bir bitkinin üzerinde biten ancak asalak olmayan (bitki)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca üst bitken karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, epifit yerine, üst bitken sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özel adlar yerine kullanılan "o" zamiri cümle içinde büyük harfle yazılmaz.

Günün atasözü/deyimi :
ne yârden geçilir ne serden
İnsan ne kendinden ne de sevdiklerinden kolay kolay vazgeçemez.
Atasözü
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1096 : 07 Mart 2013 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
izafet Arapça isim felsefe Eşyayı, kavramları veya tasarımları birlik, bağlılık, birliktelik vb. durumlarda toplayan görünüş veya nitelik, bağıntı, rölativite, görelik.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
jakoben Fransızca jacobin "Tepeden inme taraftarı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tepeden inmeci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, jakoben yerine, tepeden inmeci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki veya daha çok kelimenin birleşmesinden oluşmuş kişi adları, soyadları ve lakaplar bitişik yazılır: Birol; Adıvar, Boynueğri Mehmet Paşa.

Günün atasözü/deyimi :
ağzından (söz, lakırtı) dirhemle çıkmak
Çok az veya zorla konuşmak.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1097 : 07 Mart 2013 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ram Farsça sıfat Boyun eğen, kendini başkasının buyruğuna bırakan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
metrdotel Fransızca maître d'hôtel "Garsonların başı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca şef garson karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, metrdotel yerine, şef garson sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"m" ile yapılmış ikilemeler ayrı yazılır: çocuk mocuk, kitap mitap.

Günün atasözü/deyimi :
boynunda kalmak
Bir sözü iletmediği veya birine ödenecek parayı ödemediği için üzerinde borç kalmak.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1098 : 07 Mart 2013 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
saptama isim 1. Saptamak işi, tespit: "Bazı açıklamalar ve saptamaları, şimdi yapmanın zorunlu olduğu anlaşılıyor." -Aydın. Boysan. 2. sinema Gümüş bromür kalıntılarını eritmek için filmin kimyasal bir eriyikten geçirilmesi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
monarşi Fransızca monarchie "toplum bilimi Siyasi otoritenin genellikle miras yolu ile bir kişinin üzerinde toplandığı devlet düzeni veya rejim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tek erklik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, monarşi yerine, tek erklik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sonu sert ünsüzle biten alıntı kelimeler ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında kelime sonundaki sert ünsüzler yumuşar: bent / bendi, standart / standardı.

Günün atasözü/deyimi :
zenginin horozu bile yumurtlar
Paralı kişi başarılı olunamayacak sanılan işlerden bile kâr sağlama yolunu bulur.
Atasözü
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1099 : 07 Mart 2013 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/03/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
trajik Fransızca sıfat 1. Trajedi ile ilgili. 2. mecaz Çok acıklı, feci.
 
Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
monoblok Fransızca monobloc "Parçalara ayrılmayan, bütün olarak bulunan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tekgövde karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, monoblok yerine, tekgövde sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan ve ayrı yazılan da / de hiçbir zaman ta / te biçiminde yazılmaz.

Günün atasözü/deyimi :
sandıktaki sırtında, ambardaki karnında
Nesi varsa giyer, nesi varsa yer.
Atasözü