Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 569619 defa)

0 Üye ve 3 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2204
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #480 : 06 Temmuz 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kap, -bı isim 1. İçi gaz, sıvı veya katı herhangi bir maddeyi alabilen oyuk nesne. 2. Kap kacak. 3. Türlü şeylerin taşınması veya saklanması için kullanılan torba, kılıf, çanta, sepet, sandık vb. 4. Kapak, cilt.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
karizma Fransızca charisme "Bir kimsenin kişiliği etrafında oluştuğu kabul edilen ve niteliği kolay açıklanamayan, hayranlık uyandıran etkileyici güç." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca etkileyicilik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, karizma yerine, etkileyicilik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
-a, -e, -ı, -i, -u, -ü zarf-fiil eklerinin bilmek, vermek, kalmak, durmak, gelmek ve yazmak fiilleriyle oluşturduğu tasvirî fiiller bitişik yazılır: düşünebilmek, gelivermek, uyuyakalmak, gidedurmak, çıkagelmek, öleyazmak.

Günün atasözü/deyimi :
kılık kıyafeti düzmek
Yeni giysiler almak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2204
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #481 : 07 Temmuz 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
atom reaktörü isim fizik Nükleer parçalanma sonucu oluşan enerjiyi kontrol etmekte kullanılan düzen. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
diskalifiye Fransızca disqualifié "1. spor Kural dışı hareketleri dolayısıyla oyundan atılan. 2. Dışarıda tutulma, bir yere veya topluluğa alınmama." anlamlarındaki sözün ilk anlamı için Kurumumuzca yarış dışı; ikinci anlamı için de dışlanma karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, diskalifiye yerine, yarış dışı ve/veya dışlanma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sayılardan sonra sıra bildirmek için nokta konur: 3. (üçüncü), 15. (on beşinci); II. Mehmet, XIV. Louis, XV. yüzyıl; 2. Cadde, 20. Sokak, 4. Levent.

Günün atasözü/deyimi :
kaldırıma düşmek
1. Ucuz fiyatla sokakta satışa çıkarılmak. 2. mecaz Önemini, değerini yitirmek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2204
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #482 : 08 Temmuz 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
fidanlık , -ğı isim Fidan yetiştirilen yer, dikmelik: "Orta Anadolu'nun fidan gereksinmesini karşılamak üzere, Eskişehir'de bir fidanlık kurulmuş."–Adalet Ağaoğlu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dispanser Fransızca dispensaire "Mahalle, köy, kasaba vb. idari birimlerde vatandaşın sağlık sorunlarının giderildiği, tedavilerinin yapıldığı devlet kuruluşu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sağlık ocağı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, dispanser yerine, sağlık ocağı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Baş sözüyle oluşturulan sıfat tamlamaları bitişik yazılır: başağırlık, başbayan, başkahraman, başkent, başpehlivan, başrol.

Günün atasözü/deyimi :
kaleminden kan damlamak
1. Yazıları acı ve dokunaklı olmak. 2. Etkili yazmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2204
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #483 : 09 Temmuz 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
beserek, -ği isim halk ağzında. İki hörgüçlü deve ile boz devenin melezi olan tülü devenin erkeği. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dipfriz İngilizce deep-freeze "Bozulabilecek yiyecekleri niteliklerini bozmadan çok düşük ısılarda dondurarak uzun süre saklamak için kullanılan buzdolabı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca derin dondurucu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, dipfriz yerine, derin dondurucu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Hitap için kullanılan kelimelerden sonra virgül konur: Efendiler, bilirsiniz ki hayat demek mücadele, müsademe demektir. (Mustafa Kemal Atatürk)

Günün atasözü/deyimi :
çifti bozmak
Çiftçilik yapmaktan vazgeçmek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2204
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #484 : 10 Temmuz 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hukuk çoğul isim Arapça (huku:ku) 1. Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım gücünü belirleyen yasaların bütünü, tüze: "Hukuk daima âdetlerin peşinden gider, önüne geçmez."-Peyami Safa. 2. Bu yasaları konu alan bilim: "Kaldı ki böyle bir hareket, milletlerarası hukuka taban tabana zıttı."–Yakup Kadri Karaosmanoğlu. 3. Yasaların ceza ile ilgili olmayıp alacak verecek vb. davaları ilgilendiren bölümü: Hukuk davası. Hukuk mahkemesi. 4. Haklar: Hukukumdan vazgeçmem. 5. mecaz Ahbaplık, dostluk: "Hukukumuz, doktor hasta ilişkisinden daha önemlisi, kişiseldir; eski dostuz."-Aydın Boysan. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dublör Fransızca doubleur "sinema ve TV Bazı önemsiz veya tehlikeli sahnelerde asıl oyuncunun yerine çıkan, yapı ve yüz bakımından bu oyuncuyu andıran kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca benzer karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, dublör yerine, benzer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özne olarak kullanıldıklarında bu, şu, o işaret zamirlerinden sonra virgül konur: Bu, benim gibi yazarlar için hiç kolay olmaz.

Günün atasözü/deyimi :
dibini tutmak
Pişen yemek tencerenin dibine yapışmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2204
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #485 : 11 Temmuz 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
genelge isim Yasa ve yönetmeliklerin uygulanmasında yol göstermek, herhangi bir konuda aydınlatmak, dikkat çekmek üzere ilgililere gönderilen yazı, tamim, sirküler: "İki gün sonra yönetici bir genelge yayımladı." -Çetin Altan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dragoman Fransızca "Konuşmayı bir dilden başka bir dile çeviren kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çevirmen karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, dragoman yerine, çevirmen sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Şart ekinden sonra virgül konmaz: Tenha köşelerde ağız ağıza konuşurken yanlarına biri gelecek olursa hemen susuyorlardı. (Reşat Nuri Güntekin)

Günün atasözü/deyimi :
pey sürmek
1. Artırma ile satılan bir şey için önce bir miktar para vermek veya önermek. 2. Rekabet etmek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2204
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #486 : 12 Temmuz 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cemiyet isim Arapça 1. Dernek: "Gazi'nin reisliği altında bir Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti var." -Etem İzzet Benice. 2. eskimiş Düğün: "Bohçacı hanım, cemiyetin nerede olacağını öğrenip yarın haber getirmeyi vadetmişti." -Sermet Muhtar Alus. 3. eskimiş Bir olayı veya kişiyi kutlamak amacıyla bir araya gelen topluluk: "Bir hafta olmazdı ki bir mektebe başlama, bir sünnet, bir düğün, bir lohusa cemiyeti görmeyelim." -Ömer Seyfettin. 4. eskimiş Yüksek sosyete. 5. edebiyat Birbirine uygun veya zıt anlamlı kelimeleri tenasüp, tezat sanatları yoluyla bir araya getirme. 6. toplum bilimi Toplum: "Sanatkârın, asıl cemiyete nüfuz eden büyük bir muallim olduğunu bilmemiz lazımdır." -Asaf Hâlet Çelebi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ozonosfer Fransızca ozonosphère "gök bilimi Atmosferin 15-40 kilometre arasında bulunan tabakası." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ozon yuvarı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ozonosfer yerine, ozon yuvarı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kendisinden sonra örnek verilecek cümlenin sonuna iki nokta konur: Yeni harfler alındıktan sonra eski yazı ile bir tek kelime bile yazmayan iki kişi görmüşümdür: Atatürk ve İnönü! (Falih Rıfkı Atay)

Günün atasözü/deyimi :
teşebbüse geçmek
Bir işi yapmak için davranmak, girişmek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2204
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #487 : 13 Temmuz 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dil pelesengi isim Söz arasında yerli yersiz söylenen ve tekrarlanan söz.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
strüktüralizm Fransızca structuralisme "Bilimin her dalında yapıdan yola çıkarak sonuçlara ulaşma yöntemi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yapısalcılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, strüktüralizm yerine, yapısalcılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru eki veya sözü içeren cümle veya sözlerin sonuna soru işareti konur: Ne zaman tükenecek bu yollar, arabacı? (Faruk Nafiz Çamlıbel)

Günün atasözü/deyimi :
(birinden) yaka silkmek
Bıkmak, usanmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2204
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #488 : 14 Temmuz 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tayin isim Arapça (ta:yin) 1. Ne olduğunu anlama, gösterme, belirtme, kararlaştırma: "Yola devam edilmesini tayin için sordu."–Refik Halit Karay. 2. Atama.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
zoolog Fransızca zoologue "Hayvan bilimi uzmanı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca hayvan bilimci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, zoolog yerine, hayvan bilimci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adları büyük harfle başlar: 29 Mayıs 1453 Salı günü, 29 Ekim 1923, 28 Aralık 1982'de göreve başladı. Lale Festivali 25 Haziran’da başlayacak.

Günün atasözü/deyimi :
adam beğenmemek
Herkesi değersiz görmek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2204
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #489 : 15 Temmuz 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
müreffeh sıfat Arapça eskimiş Refah ve varlık içinde yaşayan, gönençli: "Tam otuz iki sene, müreffeh, bahtiyar bir hayat sürdüm."–Refik Halit Karay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
done Fransızca donnée "Bir araştırmanın, bir tartışmanın, bir muhakemenin temeli olan ana öge." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca veri karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, done yerine, veri sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Belirli bir tarihi belirtmeyen ay ve gün adları küçük harfle başlar: Okullar genellikle eylülün ikinci haftasında öğretime başlar. Yürütme Kurulu toplantılarını perşembe günleri yaparız.

Günün atasözü/deyimi :
arkasından koşmak
1. İş yaptırmak için birinin arzusunu kollamak, görüşme fırsatı aramak. 2. Birine çok ilgi duymak.
Deyim