Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 569623 defa)

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2204
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #490 : 16 Temmuz 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
müzeyyen sıfat Arapça eskimiş Süslenmiş, bezenmiş.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dominant Fransızca dominante "Benzerleri arasında güç ve önem bakımından başta gelen." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca baskın karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, dominant yerine, baskın sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Para birimleri büyük harfle başlamaz: avro, dinar, dolar, lira, kuruş, liret.

Günün atasözü/deyimi :
zaafa uğramak
Eksikliği, yetersizliği belli olmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2204
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #491 : 17 Temmuz 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yadırgamak (-i) Kendine yabancı gelen bir kimseye, duruma veya şeye alışamamak, ısınamamak: "İçine paldır küldür yuvarlandığı bu curcunayı yadırgadı."-Attila. İlhan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
demarke Fransızca demarké "spor Rakip oyuncular tarafından tutulmaktan kurtulmuş." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sıyrılmış karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, demarke yerine, sıyrılmış sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özel ada dâhil olmayan gazete, dergi, tablo vb. sözler büyük harfle başlamaz: Milliyet gazetesi, Türk Dili dergisi, Halı Dokuyan Kızlar tablosu.

Günün atasözü/deyimi :
beynini kemirmek
Rahatsızlık vermek, huzurunu kaçırmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2204
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #492 : 18 Temmuz 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zümre isim Arapça 1. Topluluk, takım, grup, camia: "O, yine de sevenler zümresine olan bağını muhafaza eder."–Necip Fazıl Kısakürek. 2. Tür, cins.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
oşinografi İngilizce oceonography "Okyanus ve denizlerin fiziksel, kimyasal ve biyolojik özellikleri üzerine deneysel araştırmalar yapan bilim kolu, ana deniz bilimi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca deniz bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, oşinografi yerine, deniz bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak adlarında geçen mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak kelimeleri büyük harfle başlar: Gazi Osmanpaşa Mahallesi, Zafer Meydanı, Ziya Gökalp Bulvarı, Nene Hatun Caddesi, Fevzi Çakmak Sokağı.

Günün atasözü/deyimi :
kapıyı açmak
1. Bir işe veya bir konuya öncelikli olarak başlamak. 2. Bir işte başkalarına örnek olmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2204
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #493 : 19 Temmuz 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şeytani sıfat Arapça (şeyta:ni:) 1. Şeytanca: "Bir millete yapılabilecek sinsi ve şeytani hücum onun vicdanından mazisini almak, hafızasında mazisini yok etmektir." -Abdülhak Şinasi Hisar. 2. Şeytanla ilgili.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
otoban Almanca Autobahn "Hızlı bir trafik akımı sağlamak amacıyla yapılan, çok şeritli, çift yönlü geniş yol." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca otoyol karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, otoban yerine, otoyol sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dört ve dörtten çok rakamlı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve aralarına nokta konur: 4.567, 326.197, 49.750.812, 28.434.250.310.500.

Günün atasözü/deyimi :
süzüm süzüm süzülmek
Kendini beğenmiş bir tavırla ağırbaşlı oturup çevreye bakmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2204
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #494 : 20 Temmuz 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tendürüst sıfat Farsça eskimiş Dinç, sağlam: "Er ve subay o kadar güzel giyinmiş, o kadar tendürüst idi ki parmağımız ağzımızda kaldı." Yakup Kadri Karaosmanoğlu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
otobiyografi Fransızca autobiographie "edebiyat Bir kişinin kendi yaşam öyküsü üzerine yazdığı yazı veya eser." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca öz yaşam öyküsü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, otobiyografi yerine, öz yaşam öyküsü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sayılarla oluşturulan iskambil oyunları bitişik yazılır: altmışaltı, ellibir, yirmibir.

Günün atasözü/deyimi :
sözünde durmak
Verdiği sözü yerine getirmek, verdiği sözden dönmemek, verdiği sözü tutmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2204
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #495 : 21 Temmuz 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
anasıl zarf Arapça (a'nasıl) eskimiş Kökten, asıl olarak, esaslı bir biçimde: "Anasıl asker ve erkek bir kavim olmadıkları için askerliğin şanından hiçbir zaman nasipleri yoktur."–Yahya Kemal Beyatlı. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
aysberg İngilizce iceberg "coğrafya Kutup bölgelerinde buzullardan koparak akıntılarla yer değiştiren büyük buz parçası." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca buz dağı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, aysberg yerine, buz dağı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yüzde ve binde işaretleri yazılırken sayılarla işaret arasında boşluk bırakılmaz: %25, ‰50.

Günün atasözü/deyimi :
lafı döndürüp dolaştırmak
Sözü uzatmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2204
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #496 : 22 Temmuz 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
nakdî kıymet isim ekonomi Para bakımından değer.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
background İngilizce "1. Gerideki görünüm. 2. Daha önceki dönemlerde elde edilen bilgi ve deneyim." anlamlarındaki sözün ilk anlamı için Kurumumuzca arka plan; ikinci anlamı için de art alan karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, background yerine, arka plan ve/veya art alan sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İmek fiili ünlüyle biten kelimelere eklendiğinde i ünlüsü düşer ve araya y ünsüzü girer: ne-y-se (ne ise), sonuncu-y-du (sonuncu idi), yabancı-y-mış (yabancı imiş).

Günün atasözü/deyimi :
infial uyandırmak
Kızgınlığa yol açmak, öfke yaratmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2204
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #497 : 23 Temmuz 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
güneş paneli isim Isınma veya suyu ısıtma amacıyla güneş ışığından yararlanmayı sağlayan araç. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
bankiz Fransızca banquise "coğrafya Deniz suyunun donmasıyla kutup bölgelerinde oluşan buz alanı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca buzla karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, bankiz yerine, buzla sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İmek fiili ünsüzle biten kelimelere eklendiğinde i ünlüsü düşer: gelir-se (gelir ise), güzel-miş (güzel imiş), yorgun-du (yorgun idi).

Günün atasözü/deyimi :
baktıkça alır
Güzelliği birdenbire göze çarpmaz anlamında kullanılan bir söz.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2204
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #498 : 24 Temmuz 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mesnet, -di isim Arapça 1. Dayanak. 2. eskimiş Mevki, makam: "Annem ata, arabaya, kendi tabirince mansıba, mesnede, hanımefendiliğe can atan bir kadındı."-H. E. Adıvar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
batimetre Fransızca bathymètre "denizcilik Okyanusun derinliğini ölçmeye yarayan alet." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca derinlikölçer karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, batimetre yerine, derinlikölçer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :Organ adı veya organ adı yerine kullanılan sözlerden biriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: aşık kemiği, azı dişi, patlak göz, yüzük parmağı.

Günün atasözü/deyimi :dallandırıp budaklandırmak
Bir işi, bir sorunu büyüterek karışık duruma getirmek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2204
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #499 : 25 Temmuz 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/07/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
başoyuncu isim (ba'şoyuncu) sinema ve tiyatro 1. Bir filmde veya tiyatro eserinde başrolü canlandıran erkek oyuncu, başaktör. 2. Bir filmde veya tiyatro eserinde başrolü canlandıran kadın oyuncu, başaktris.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
batimetri Fransızca bathymétrie "denizcilik Okyanus derinliğinin veya yüksekliğinin özel bir aletle belirlenmesi işlemi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca derinlik ölçümü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, batimetri  yerine, derinlik ölçümü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yiyecek, içecek adlarıyla kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: bohça böreği, kuyruk yağı, arpa suyu, beyaz peynir, Adana kebabı, İnegöl köftesi, acı badem kurabiyesi, lop yumurta.

Günün atasözü/deyimi :
pişmiş aşa (soğuk) su katmak
Yoluna girmiş olan bir işi bozmak.
Deyim