Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 556904 defa)

0 Üye ve 5 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #530 : 28 Ağustos 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
nema isim Arapça (nema:) eskimiş 1. Büyüme, gelişme, çoğalma. 2. ekonomi Faiz, ürem.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
trok Fransızca troc "Para aracılığı olmaksızın, bir nesnenin dolaysız olarak bir başka nesne ile değiştirilmesi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca değişim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, trok yerine, değişim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sözün bir yerde kesilerek geri kalan bölümün okuyucunun hayal dünyasına bırakıldığını göstermek veya ifadeye güç katmak için üç nokta konur: "Sana uğurlar olsun... Ayrılıyor yolumuz!" -Faruk Nafiz Çamlıbel.

Günün atasözü/deyimi :
damdan düşen damdan düşenin hâlini bilir
İyi bir durumdayken kötü duruma düşen kimse, başına aynı durum gelen kimsenin derdini iyi anlar.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #531 : 28 Ağustos 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ökçe isim 1. Ayakkabı altının topuğa rastlayan yüksek bölümü, topuk: "Ökçesi yenmiş ayakkabıların üstünde çamurlu paçaları lime lime sarkıyordu." -Ömer Seyfettin. 2. Topuğun arka bölümü. 3. halk ağzında Saban demirinin geçtiği ağaç parçası.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
revize Fransızca révisé "Düzeltmek, yenilemek" anlamındaki revize etmek birleşik fiilinde geçen bu söz için Kurumumuzca düzeltilmiş karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, revize yerine, düzeltilmiş sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Zaman bildiren birleşik kelimeler ayrı yazılır: bağ bozumu, gece yarısı, gün ortası, hafta başı, hafta sonu

Günün atasözü/deyimi :
sıkı durmak
Güçlü, dayanıklı, dikkatli olmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #532 : 28 Ağustos 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bitişken sıfat dil bilgisi Kelime üretim ve çekiminde ekler getirilirken kökü veya gövdesi değişikliğe uğramayan, bitişimli, iltisaki.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
restorasyon Fransızca restauration "mimarlık Eski bir yapıda yıkılmış, bozulmuş olan bölümleri aslına uygun bir biçimde onarma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yenileme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, restorasyon yerine, yenileme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge adlarının her kelimesi büyük harfle başlar: Medeni Kanun, Atatürk Uluslararası Barış Ödülü Tüzüğü, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği.

Günün atasözü/deyimi :
zihin açmak
Zihni daha iyi çalışır bir duruma getirmek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #533 : 28 Ağustos 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cansız sıfat 1. Canını yitirmiş, ölmüş: Cansız bir kuş. 2. Canlı olmayan (varlık), camit. 3. zarf mecaz Güçsüz, mecalsiz bir biçimde: "Nil'in deminden beri avucumun içinde cansız duran eli kımıldadı, parmaklarımı sıkıyor." -Refik Halit Karay. 4. mecaz İlgi uyandırmayan, sönük: Cansız bir anlatış. 5. mecaz Durgun: Bu yıl buğday piyasası biraz cansız.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
meteoroloji Fransızca météorologie "Hava koşullarında meydana gelen değişmeleri, iklim türlerini araştırıp hava durumu tahminlerinde bulunan bilim dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca hava bilgisi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, meteoroloji yerine, hava bilgisi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kurum, kuruluş, kurul, merkez, bakanlık, üniversite, fakülte, bölüm, kanun, tüzük, yönetmelik sözleri asılları kastedildiğinde büyük harfle başlar: Türkiye Büyük Millet Meclisi her yıl 1 Ekim’de toplanır. Bu yıl ise Meclis, yeni döneme erken başlayacak.

Günün atasözü/deyimi :
dışı eli yakar, içi beni yakar
Görünüşe aldanmamalı.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #534 : 05 Eylül 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cevher isim Arapça cevher 1. Bir şeyin özü, maya, gevher: "Şu kuvvetin, cevherin sırrını öğrenmek için soruyorum." –Sait Faik Abasıyanık. 2. Değerli süs taşı, mücevher. 3. mecaz İyi yetenek: "Avrupa aristokratı, cevheri tükenmeye yüz tutmuş bir insandır." -Peyami Safa. 4. felsefe Değişenlerin özünde değişmeden kaldığı varsayılan idealist kavram, töz.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
minimum Fransızca "Değişken bir niceliğin inebileceği en alt olan (sınır)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca en az karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, minimum yerine, en az sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap, dergi vb.nin künyelerinde yazar, eser, basımevi vb. maddelerden sonra virgül konur: Falih Rıfkı Atay, Tuna Kıyıları, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1938.

Günün atasözü/deyimi :
hafife almak
Küçümsemek, önemsememek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #535 : 05 Eylül 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
damıtmak (-i) fizik ve kimya 1. Gaz ürünler elde etmek için, bazı katı nesneleri ısı yoluyla temel ögelerine ayrıştırmak, imbikten çekmek, taktir etmek. 2. Sıvı karışımlarda, karmaşık, değişken birleşimleri oluşturan ögeleri, özellikleri belirli ürünlere ayırmak.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
hat trick İngilizce "spor Bir oyuncunun aynı karşılaşmada üç sayı yapması durumu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca üçleme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, hat trick yerine, üçleme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Metin içinde zarf-fiil ekleriyle oluşturulmuş kelimelerden sonra virgül konulmaz: "Cumaları bahçede buluştukça kıza kendisinin adi bir mektep talebesi olmadığını anlatmaya çalışıyordu." -Halide Edip Adıvar.

Günün atasözü/deyimi :
yanık yerin otu tez biter
Kişinin yüreğini yakan acı, kısa bir süre sonra küllenir, yerini yeni ve neşeli duygulara bırakır.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #536 : 05 Eylül 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 31/08/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bellek yitimi isim tıp 1. Büyük sarsıntı, humma yüzünden belleğin bozulması veya kaybolması biçiminde beliren ruh hastalığı, bellek kaybı, hafıza kaybı, hafıza yitimi, amnezi. 2. Belleğin kısa bir süre durup işlememesi, bellek kaybı, hafıza kaybı, hafıza yitimi, amnezi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dinamometre Fransızca dynamomètre "fizik Kuvvetleri ölçmeye yarayan cihaz." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kuvvetölçer karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, dinamometre yerine, kuvvetölçer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Konuşma çizgisinden sonraki alıntı cümlesinden sonra virgül konur: - Bu akşam Datça’ya gidiyor musunuz, diye sordu.

Günün atasözü/deyimi :
yarayı tazelemek
Üzüntüyü, sıkıntıyı, acıyı hatırlatmak, yeniden ortaya çıkarmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #537 : 05 Eylül 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/09/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
akdetmek, -der Arapça + Türkçe (-i) (a'kdetmek) 1. Sözleşme yapmak. 2. İmzalamak: "Hükûmet tarafından Belgrat'a dostluk muahedesini akdetmek için gönderilmiştim." -Yahya Kemal Beyatlı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
adaptasyon Fransızca adaptation "Uyarlamak işi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca uyarlama karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, adaptasyon yerine, uyarlama sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Konuşma çizgisinden sonraki alıntı cümlesinden sonra virgül konur: - Bu akşam Datça’ya gidiyor musunuz, diye sordu.

Günün atasözü/deyimi :
deveyi yardan uçuran bir tutam ottur
Gözü doymayan hırslı insanlar küçük bir çıkar için bütün varlıklarını tehlikeye atarlar.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #538 : 05 Eylül 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/09/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
üçgen prizma isim geometri. Tabanı üçgen olan prizma.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
adapte Fransızca adapté "1. Sinema, tiyatro, radyo ve televizyonun teknik imkânlarına uygun duruma getirilmiş. 2. Kişi ve yer adları değiştirilerek yerli bir eser durumuna getirilmiş (yabancı eser)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca uyarlanmış karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, adapte yerine, uyarlanmış sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Cümle içinde özneleri belirtmek için virgül konur: "Ahmet Kerim, o gün bu kaygı ile içini yedi durdu." -Y. K. Karaosmanoğlu.

Günün atasözü/deyimi :
taşı gediğine koymak
Gerekli bir sözü tam zamanında ve yerinde söyleyerek karşısındaki kimseyi susturmak, zekice davranmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #539 : 05 Eylül 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/09/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
siyasi ambargo isim Bir ülkeyi cezalandırmak amacıyla siyasi alanda yaptırım uygulama.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
individüalist Fransızca individualiste "felsefe Bireycilikten yana olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca bireyci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, individüalist yerine, bireyci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yer bildiren özel isimlerde kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğunda ekten önce kesme işareti kullanılır: Hisar’dan, Boğaz’dan.

Günün atasözü/deyimi :
(birine) ateş basmak
Kızarmak, sıkılıp başına kan yürümek.
Deyim