Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 556865 defa)

0 Üye ve 3 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #570 : 06 Ekim 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/10/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dışa vurum isim felsefe Ruhsal olayların belli işaret veya tasvirlerle yansıtılması, insan ruhunun algılanabilecek biçimde kendini dışa yansıtması, ifade, dış vurum: "Savaşlar girdi araya; cinselliğin pek yırtık dışa vurumları kapladı dünyayı." -Selim İleri.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
afişe Fransızca affiché "ekonomi Açıklama yapılmış olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca açıklanmış karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, afişe yerine, açıklanmış sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan da, de ayrı yazılır: Kızı da geldi gelini de.

Günün atasözü/deyimi :
zamanı avlamak
Uygun zamanı bulmak.
Deyim 
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #571 : 06 Ekim 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/10/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
durak, -ğı isim 1. Tren, tramvay, otobüs, minibüs vb. genel taşıtların durmak zorunda olduğu veya durabileceği yer: "İlk durakta otobüsten atlayarak geriye döndüm." -Sait Faik Abasıyanık. 2. Çok sayıda taksinin bir arada çalıştığı ve bağlı olduğu işletme. 3. Kısa bir süre konaklanacak, durulacak yer: "Sonraki durağımız sebzeci Mecit’in dükkânıydı." -Ayşe Kulin. 4. dil bilimi Konuşmada, anlamın gerektirdiği biçimde kelimeler arasındaki ses kesintisi. 5. edebiyat Hece ölçüsüyle yazılmış şiirlerde ölçü kalıpları içindeki durma yerleri. 6. müzik Bir ölçü uzunluğunda susma. 7. eskimiş Cümle sonundaki nokta. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fenomen Fransızca phénomène "1. Önemli tarihsel olgu. 2. felsefe Duyularla algılanabilen her şey." anlamlarındaki sözün ilk anlamı için Kurumumuzca olay; ikinci anlamı için de görüngü karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fenomen yerine, olay ve/veya görüngü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Heceleri göstermek için kısa çizgi kullanılır: a-raş-tır-ma, bi-le-zik, du-ruş-ma, ku-yum-cu-luk, ya-zar-lık.

Günün atasözü/deyimi :
yerle bir etmek
Temeline kadar yok etmek, tahrip etmek.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #572 : 07 Ekim 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/10/2011
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
elçi isim 1. Bir devleti başka bir devlet katında temsil eden kimse, sefir. 2. Bir uzlaşma sağlamak veya iş bitirmek için birinin yanına gönderilen kimse. 3. din bilgisi. Peygamber.
 
Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fermantasyon Fransızca fermentation "kimya Organik maddelerin bazı mikroorganizmalarca salgılanan enzimler etkisiyle uğradığı değişiklik." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca mayalanma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fermantasyon yerine, mayalanma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tırnak içindeki alıntının sonunda bulunan işaret (nokta, soru işareti, ünlem işareti vb.) tırnak içinde kalır: "İzmir üzerine dünyada bir şehir daha yoktur!" diyorlar. (Yahya Kemal Beyatlı)

Günün atasözü/deyimi :
değirmen taşının altından diri çıkar
En ağır şartlarda bütün güçlükleri yener.
Atasözü
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #573 : 07 Ekim 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/10/2011
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
feraset Arapça isim (fera:set) ruh bilimi eskimiş 1. Anlayış, seziş, sezgi: "Diplomatça bir ferasetle söylemek istediğini anlayıveriyordum." -Aka Gündüz. 2. Zekâ.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fermejüp Fransızca fermé-jup "Üzerinde dikili bulundukları şeyin iki kenarını üst üste getirerek birleştirmeye ve tutturmaya yarayan, iki parçadan yapılmış metal nesne." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çıtçıt karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fermejüp yerine, çıtçıt sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bir yazıdaki maddelerin sıralanmasında veya bir çizelgede alt alta gelen aynı sözlerin, söz gruplarının ve sayıların tekrar yazılmasını önlemek için denden işareti kullanılır.

Günün atasözü/deyimi :
saçına başına bakmadan
İlerlemiş yaşına yakışmayacak biçimde.
Deyim 
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #574 : 08 Ekim 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/10/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hünkâr Farsça isim (hünkâ:rı) tarih Osmanlılarda yalnız padişahlar için kullanılan bir unvan: Hünkâr dairesi. Hünkâr yaveri. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fiction İngilizce "sinema Gerçek olmayan olay ve kahramanlardan oluşan eser." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kurgu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fiction yerine, kurgu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için kullanılan ünlem işareti yay ayraç içine alınır.

Günün atasözü/deyimi :
pula dönmek
Değersizleşmek.
Deyim 
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #575 : 09 Ekim 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/10/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
içtihat, -dı Arapça isim (içtiha:dı) 1. hukuk Yasada veya örf ve âdet hukukunda uygulanacak kuralın açıkça ve tereddütsüz olarak bulunmadığı konularda, yargıcın veya hukukçunun düşüncelerinden doğan sonuç. 2. eskimiş Görüş, özel görüş, anlayış, kavrayış: Benim içtihadım öyledir. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
mezoderm Fransızca mésoderme "anatomi Dış deri ve iç deri arasındaki hücre katmanı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca orta deri karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, mezoderm yerine, orta deri sözcüğünü kullanacağız.
 
Bir yazım kuralı :
Başbakanlık, Rektörlük vb. sözlere ünlüyle başlayan bir ek getirildiğinde Başbakanlığa, Rektörlüğe vb. biçiminde yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
laf çakmak (çarptırmak, dokundurmak)
Üstü kapalı bir biçimde karşısındakine bir şeyler ima etmek.
Deyim 
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #576 : 10 Ekim 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/10/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü:
istikrar Arapça isim (istikra:rı) 1. Aynı kararda, biçimde sürme, kararlılık, stabilizasyon: "Devletini, sağlam bir iman ve istikrar müessesesi olarak teşkilatlandırmıştır." -Semiha Ayverdi. 2. Yerleşme, oturma, stabilizasyon. 3. mecaz Denge, stabilizasyon. 4. ekonomi Ödemeler dengesinde, istihdamda düzen, stabilizasyon.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık:
migren Fransızca migraine "tıp Kusma, mide bulantısı ile görülen, sempatik sinir sistemi dengesinin bozulmasından ileri gelen baş ağrısı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yarım baş ağrısı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, migren yerine, yarım baş ağrısı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı:
Gök bilimiyle ilgili adlara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Jüpiter'den, Venüs'ü, Halley'in, Merih'e, Büyükayı'da, Yedikardeş'ten, Samanyolu'nda.

Günün atasözü/deyimi:
havasını bulmak
Keyiflenmek, neşelenmek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #577 : 11 Ekim 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/10/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
iştirakçi isim 1. Ortaklık eden, ortak olan. 2. Sosyal güvenlik bakımdan bir sandık vb. bir kuruma bağlı olan memur, işçi. 3. Katılımcı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
mikser İngilizce mixer "teknik Pişirmeden önce malzemeyi çırpan, karıştıran elektrikli alet." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çırpıcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, mikser yerine, çırpıcı sözcüğünü kullanacağız.
 
Bir yazım kuralı :
Saray, köşk, han, kale, köprü, anıt vb. adlara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Dolmabahçe Sarayı'nın, Çankaya Köşkü'ne, Sait Halim Paşa Yalısı'ndan, Ankara Kalesi'nden, Horozlu Han'ın, Galata Köprüsü'nün, Bilge Kağan Abidesi'nde, Çanakkale Şehitleri Anıtı'na

Günün atasözü/deyimi :
bir yiyip bin şükretmek
Kötü durumda olanlara bakarak kendi durumunun değerini bilmek.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #578 : 13 Ekim 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/10/2011
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kalandır isim Dokunmuş kumaş ve bezleri buhar altında veya belli bir ısıda silindir arasından geçirerek ütüleme, parlatma, istenilen boy ve ene göre çektirip germe. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
bold İngilizce "bilişim Yazı karakterinin daha belirgin olarak yazılmış biçimi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca koyu karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, bold yerine, koyu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap, dergi, gazete ve sanat eseri (tablo, heykel, müzik vb.) adlarına gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Nutuk'ta, Safahat'tan, Kiralık Konak'ta, Sinekli Bakkal'ı, Hürriyet'te, Resmî Gazete'de, Onuncu Yıl Marşı'nı, Yunus Emre Oratoryosu'nu, Atatürk Uluslararası Barış Ödülü'nü.

Günün atasözü/deyimi :
yüze duramamak
Birinin hatırından çıkamamak, birinin hatırını kıramamak.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #579 : 13 Ekim 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/10/2011
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kanun Arapça (I) isim (ka:nu:nu) hukuk 1. Yasa. 2. Geçerli olan kural: "Dünyanın en büyük kanunu, nefsini müdafaa ve muhafaza etmek için karnını doyurmaktır." -A. Ş. Hisar.
(II) isim (ka:nu:nu) müzik Dikdörtgen biçiminde, bir köşesi kesik, yassı bir sandık üzerine gerilmiş tellerden oluşan, tırnak adı verilen çalgıçlarla çalınan ince saz çalgısı: Kanunun ilk kez Farabi tarafından yapıldığı söylenir. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
botanik Fransızca botanique "Bitkileri inceleyen bilim kolu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca bitki bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, botanik yerine, bitki bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"Ya da" sözü ancak cümlede "ya" kullanımı varsa kullanılabilir, "veya" sözü yerine kullanılamaz.

Günün atasözü/deyimi :
cesaret vermek
Birinin yılgınlığını gidermek, birini yüreklendirmek.
Deyim