Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 559174 defa)

0 Üye ve 3 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #600 : 10 Kasım 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
adi defter isim ticaret Bir işletmenin veya ticarethanenin yaptığı işlemlerinin, muhasebe kayıtlarının geçirildiği ticari defter.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
akreditasyon Fransızca accreditation "Denk olma durumu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca denklik karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, akreditasyon yerine, denklik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sonu sert ünsüzle biten alıntı kelimeler ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında kelime sonundaki sert ünsüzler yumuşar: bent / bendi, standart / standardı.

Günün atasözü/deyimi :
lakırtıyı ağzına tıkamak
Birinin sözünü bitirmesine imkân vermeden onu ters bir karşılıkla susmak zorunda bırakmak.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #601 : 10 Kasım 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
adli tatil isim hukuk Kanunda belirlenen durumların dışında, hiçbir adli işlemin yapılmadığı süre: "Üstelik adli tatil olduğu için hak sahipleri bekleşirler." -Burhan Felek. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
akrobasi Fransızca acrobatie "Cambazın işi veya mesleği." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca cambazlık karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, akrobasi yerine, cambazlık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan ve ayrı yazılan da / de hiçbir zaman ta / te biçiminde yazılmaz.

Günün atasözü/deyimi :
şimşek çakmadan gök gürlemez
1. Meydana gelmemiş bir olayın yankısı olmaz. 2. Bir gürültü kopmadan önce belirtileri görülür.
Atasözü
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #602 : 10 Kasım 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
âlâ Arapça sıfat (a:lâ:) İyi, pekiyi: "Beni Konya Lezzet Lokantasına götürdü, âlâ bir öğle yemeği çekti." -Halide Edip Adıvar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
aksiyom Fransızca axiome "mantık Kendiliğinden apaçık ve bundan dolayı öteki önermelerin ön dayanağı sayılan temel önerme." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca belit karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, aksiyom yerine, belit sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Pekiştirmeli sıfatlar bitişik yazılır: büsbütün, güpegündüz, sırılsıklam, yemyeşil.

Günün atasözü/deyimi :
başına devlet (talih) kuşu konmak
Beklemediği büyük bir nimeti ele geçirmek.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #603 : 10 Kasım 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
aparmak (-i) halk ağzında. 1. Alıp götürmek: "Geçme namert köprüsünden, ko aparsın su seni." -Evliya Çelebi. 2. argo Gizlice almak, alıp kaçmak, çalmak: "Sözü geçen para ehemmiyetsiz bir şeydi ve müdür muavini, onu çok ustalıkla aparmıştı." -Haldun Taner.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
akselerometre Fransızca accéléromètre "fizik Bir hareketin ivme niceliğini belirten, taşıtın hızlanmasından doğan sarsıntıları, titreşimleri gösteren araç." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ivmeölçer karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, akselerometre yerine, ivmeölçer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dört veya daha çok basamaklı sayıların kolay okunabilmesi amacıyla içinde geçen bin, milyon, milyar ve trilyon sözleri yazıyla gösterilebilir: 1 milyar 500 milyon kişi.

Günün atasözü/deyimi :
gezen kurt aç kalmaz
Geçimini sağlamak için gezip dolaşan, şuraya buraya başvuran kişi aç kalmaz.
Atasözü
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #604 : 10 Kasım 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
asabiyet Arapça isim eskimiş Sinirlilik: "Bu cemiyetin mevcudiyeti ve faaliyeti ordu mensuplarının asabiyetini tahrik ediyordu." -Atatürk. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
akvarist Fransızca aquariste "Bilim ve sanatı kullanarak akvaryum ortamında balık vb.ni besleyen kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca akvaryumcu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, akvarist yerine, akvaryumcu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki noktadan sonra cümle ve özel ad niteliğinde olmayan örnekler sıralandığında bunlar büyük harfle başlamaz: Bu eskiliği siz de çok evde görmüşsünüzdür: duvarlarda çiviler, çivi yerleri, lekeler...(Memduh Şevket Esendal)

Günün atasözü/deyimi :
gönül koymak
Gücenmek, alınmak, darılmak.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #605 : 10 Kasım 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Avrupai sıfat (avrupa:i:) Avrupalılara özgü, Avrupalılara benzer, Avrupalılar gibi: "O yıllara göre hayli Avrupai sayılacak bir yaşam tarzı sergiliyordu." -Ayşe Kulin. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
albinos Fransızca albinos "Doğuştan boya maddesi bulunmadığı için kıllarında ve gözlerinde, bazen de derisinde ak olan (hayvan veya insan)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca akşın karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, albinos yerine, akşın sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Çift ünsüzle başlayan Batı kökenli alıntılar, ünsüzler arasına ünlü konulmadan yazılır: grup, Hristiyan, slogan.
 
Günün atasözü/deyimi :
aynı kapıya çıkmak
Sonuç bakımından fark etmemek, aynı sonuca varmak.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #606 : 10 Kasım 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ayakaltı isim 1. Gelip geçenlerin çok olduğu yer: "Burası o kadar ayakaltı idi ki değme polis hafiyesinin aklına gelmezdi." -Aka Gündüz. 2. Ortalık: Kitabı ayakaltına bırakma.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
alkolmetre Fransızca alcoolmètre "kimya 1. Sıvılardaki alkol oranını ölçmeye yarayan cihaz. 2. İçilen alkol miktarını ölçmeye yarayan araç." anlamlarındaki bu söz için Kurumumuzca alkolölçer karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, alkolmetre yerine, alkolölçer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yabancı özel adlardan türetilmiş akım adları Türkçe söylenişlerine göre yazılır: Dekartçılık, Kalvenizm, Lütercilik.

Günün atasözü/deyimi :
külfete katlanmak
Sıkıntıya, zorluğa önem vermemek.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #607 : 10 Kasım 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
azınlık , -ğı isim 1. Bir toplulukta herhangi bir nitelik bakımından ayrı ve ötekilerden sayıca az olanlar, ekalliyet, çoğunluk karşıtı. 2. top. b. Bir ülkede ayrı soydan veya inançtan olan ve sayıca az bulunan topluluk, ekalliyet.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
amfibi Fransızca amphibie "1. biyoloji Hem suyun içinde hem de karada yaşayabilen canlılar. 2. Karada olduğu gibi suda da kullanılabilen (araba, tank, uçak vb. araç)." anlamlarındaki sözün ilk anlamı için Kurumumuzca iki yaşamlılar; ikinci anlamı için de yüzergeçer karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, amfibi yerine, iki yaşamlılar ve/veya yüzergeçer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Virgül birbiri ardınca sıralanan dildeki eş görevli kelime ve kelime gruplarının arasına konur: Zindana atılan mahkûmlar gibi titreşerek, haykırarak geri geri kaçmaya uğraşıyorduk. (Hüseyin Rahmi Gürpınar)

Günün atasözü/deyimi :
dağarcığındakini çıkarmak
Hazırladığı bir sözü söylemek.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #608 : 11 Kasım 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bağır, -ğrı isim 1. Göğüs: "Bak çorak tarlasında sabanına dayanmış / Geniş alnı güneşle, bağrı ateşle yanmış" -Faruk Nafiz Çamlıbel. 2. Ok yayı ve dağda orta bölüm. 3. anatomi Ciğer, bağırsak vb. vücut boşluklarında bulunan organların ortak adı, ahşa. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
amoralizm Fransızca amoralisme "felsefe Töreyi inkâr eden öğretilerin genel adı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca töre dışıcılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, amoralizm yerine, töre dışıcılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bilim ve bilgi sözleriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: dil bilimi, gök bilimi; dil bilgisi, halk bilgisi.

Günün atasözü/deyimi :
iletişim kurmak
Bilgi, haber vb. alışverişi yapmak.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #609 : 14 Kasım 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/11/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bağdaşmak (-le) 1. Anlaşmak, uzlaşmak, uymak, imtizaç etmek: "Gerçekle bağdaşmayan ihtiraslar, insanın duygusunu hüzünden tedirginliğe hatta tiksintiye kadar zorluyor." -Tarık Buğra. 2. Çocuk oyunlarında arkadaş olmak. 3. (-e) Bağdaş kurup oturmak: "İçerde, peykelere bağdaşmış, sarıkları kirli, sakalları seyrek, kara sarı ihtiyarlar." -Attila İlhan. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ampermetre Fransızca ampèremètre "fizik Bir elektrik akımının şiddetini ölçmeye yarayan aygıt." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca akımölçer karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ampermetre yerine, akımölçer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Hane kelimesiyle oluşturulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: çayhane, dershane, kahvehane, yazıhane.

Günün atasözü/deyimi :
laf yakıştırmak
Konuşma sırasında yerinde söz söylemek, gerekeni ifade etmek.
Deyim