Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
gidimli sıfat mantık Bir tasarımdan ötekine geçerek, çıkarımlar yaparak, bir önermeden ötekine mantıksal bir yolla ilerleyip parçalardan bütünlüğü olan bir düşünce kuran (düşünce yolu).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
bilyon Fransızca billion "Milyon kere binin, bin milyonun adı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca milyar karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, bilyon yerine, milyar sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Nispet i'sinin, belirtme durumu ve iyelik ekiyle karışmasını önlemek için düzeltme işareti kullanılır: (Türk) askeri ve askerî (okul), (Atatürk'ün) resmi ve resmî (kuruluşlar).

Günün atasözü/deyimi :
sabah ola, hayrola
Sabah olsun, o vakte kadar iş belki düzelir.
Atasözü
 

Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
güdü isim 1. Bilinçli veya bilinçsiz olarak davranışı doğuran, sürekliliğini sağlayan ve ona yön veren herhangi bir güç, saik: "Çocuğun bunalım geçirmesi, gelişen cinsel güdülerini doyuramaması anlamındadır." -Çetin Altan. 2. Bir etkinlik veya işin gizli sebebi. 3. felsefe Kaynağı akıl olan sebep, saik: Sevgi bir dürtü, ödev bir güdüdür. 4. toplum bilimi Bireyleri bilinçli ve amaçlı işlerde bulunmaya yönelten dürtü veya dürtüler bileşkesi, saik.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
change İngilizce "ekonomi Para alımı ve satımı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca para değişimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, change yerine, para değişimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Türkçede a, e ünlüleri ile biten fiillerin şimdiki zaman çekiminde, söyleyişte de, yazımda da a ünlüsü ı, u; e ünlüsü i, ü olur: başlıyor (<başla-yor), izliyor (<izle-yor).

Günün atasözü/deyimi :
yapı taşı, yapıdan (yerde) kalmaz
Değerli kimse boşta kalmaz, kendisine iş verilir.
Atasözü
 

Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/12/2011
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
halk bilgisi isim Halk biliminin, çevreyi oluşturan canlı, cansız doğal nesnelerle ilgili inanç ve uygulamaları konu alan dalı: "Halk bilgisi ile ilgili olan bütün mevzular benim için caziptir." -Ahmet Kutsi Tecer.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
check-list İngilizce "Yolcu veya ürün sayısının denetlenmesi için kullanılan yolcu veya mal adının yazılı bulunduğu liste." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca denetim çizelgesi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, check-list yerine, denetim çizelgesi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Şüphe ve pekiştirme göreviyle kullanılan ki sözü ayrı yazılır: Babam geldi mi ki? Başkan konuşacak mı ki?

Günün atasözü/deyimi :
Arafat’ta soyulmuş hacıya dönmek
Her şeyini kaybedip çaresiz kalmak.
Deyim
 

Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hürmetle zarf (hürme'tle) Saygılı bir biçimde: "Seyfi, derhâl kendini topluyor ve hürmetle eğilerek uzaktan başıyla kadına bir selam veriyor, kadın mukabele ediyor." -Esat Mahmut Karakurt.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
konservatör Fransızca conservateur "Mevcut toplumsal düzeni, düşünceleri ve kurumları değiştirmeden olduğu gibi korumak isteyen (kimse)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tutucu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, konservatör yerine, tutucu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ses düşmesine uğrayan birleşik kelimeler bitişik yazılır: kaynana (< kayın ana), nasıl (< ne asıl), niçin (< ne için), sütlaç (< sütlü aş), birbiri (< biri biri).

Günün atasözü/deyimi :
arayı soğutmak
Eski yakınlık, dostluk kalmamak.
Deyim
 

Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
icra Arapça isim (icra:) 1. müzik Bir müzik eserini oluşturan notaları sese çevirme. 2. hukuk Borçlunun alacaklıya karşı yapmak veya ödemekle yükümlü bulunduğu bir şeyi adli bir kuruluş aracılığıyla yerine getirme: Kirayı icra ile alabildim. İcra memuru. 3. hukuk Adliyenin bu işle görevli dairesi. 4. eskimiş Yapma, yerine getirme, bir işi yürütme.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
konsorsiyum Fransızca consortium "ekonomi 1. Uluslararası kuruluşların ve bazı hükûmetlerin iktisadi ve mali yardımları yürütmek üzere oluşturdukları geçici yardım kurulu. 2. Köprü, yol, baraj vb. büyük projelerin gerçekleştirilebilmesi için birden fazla şirketin geçici olarak bir araya gelmesi." anlamlarındaki bu söz için Kurumumuzca şirketler birliği karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, konsorsiyum yerine, şirketler birliği sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İkilemeler ayrı yazılır: allak bullak, aval aval (bakmak), cır cır (ötmek), gide gide, sere serpe, tak tak (vurmak), yana yakıla.

Günün atasözü/deyimi :
perdah çekmek
Sakalı bir daha ve kıl çıkışının ters yönünde olmak üzere tıraş etmek.
Deyim