Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ilişken isim halk ağzında. Deniz dibinde batık ve atıkların oluşturduğu tabaka.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
konstrüksiyon Fransızca construction "1. Yapılmakta olan konut, yol, köprü vb. 2. Yapma işi." anlamlarındaki sözün ilk anlamı için Kurumumuzca yapı; ikinci anlamı için de yapım karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, konstrüksiyon yerine, yapı ve/veya yapım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki ünsüzle biten Batı kökenli alıntılar, ünsüzler arasına ünlü konmadan yazılır: film, lüks, psikiyatr, teyp.

Günün atasözü/deyimi :
hırsından çatlamak
Öfkeyle birlikte aşırı derecede kıskanmak.
Deyim
 

Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kader Arapça isim 1. Yazgı: "Ölmek kaderde var, bize ürküntü vermiyor / Lakin vatandan ayrılışın ızdırabı zor" -Yahya Kemal Beyatlı. 2. mecaz Genellikle kaçınılmaz kötü talih: "Esen rüzgâr siliyor alnımdan kaderimi / Okşuyor saçlarımı, yüzümü, ellerimi" -Enis Behiç Koryürek.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kontrat Fransızca contrat "hukuk Hukuki sonuç doğurmak amacıyla iki veya daha çok kişinin, kuruluşun karşılıklı ve birbirine uygun irade beyanlarıyla gerçekleşen işlem." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sözleşme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kontrat yerine, sözleşme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Türkçede kelime içinde iki ünlü arasındaki ünsüz, kendinden sonraki ünlüyle hece kurar: a-ra-ba, bi-çi-mi-ne.

Günün atasözü/deyimi :
dolduruşa getirmek
argo Birini çeşitli yollarla Pohpohlayarak yönlendirmek, kışkırtmak, gaza getirmek.
Deyim
 

Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kaptıkaçtı isim (kaptı'kaçtı) 1. Yolcu taşımakta kullanılan motorlu küçük taşıt: "Kaptıkaçtı tipi arabası arka tekerlekleri duvara takılı durmuştu." -Ayşe Kulin. 2. İskambil kâğıtlarıyla oynanan bir tür oyun: "Kadınlarla beraber külhanbeylerin kaptıkaçtı oynadıkları yalnız kahve ile çay içilen bir halk kahvesi vardı." -Sait Faik Abasıyanık. 3. Kapıp kaçarak yapılan hırsızlık.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
konvansiyon Fransızca convention "Devletler arası siyasal, ekonomik, kültürel vb. alanlarda yapılan uzlaşma ve bu uzlaşmanın tespit edildiği belge." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca anlaşma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, konvansiyon yerine, anlaşma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
mı / mi eki -ınca / -ince anlamında zarf-fiil işleviyle kullanıldığında sonuna soru işareti konulmaz: Akşam oldu mu sürüler döner. Hava karardı mı eve gideriz.

Günün atasözü/deyimi :
aç kurt aslana saldırır
Aç kimse karnını doyurmak için gerekirse ölümü göze alır.
Atasözü
 

Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zillet Arapça isim Hor görülme, aşağılanma.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
pragmatizm Fransızca pragmatisme "felsefe Doğruluğu ve gerçekliği tek yanlı olarak yalnızca hareketlerin sonuçları ve başarıları ile değerlendiren öğreti." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yararcılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, pragmatizm yerine, yararcılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Renk sözü veya renklerden birinin adıyla kurulmuş isim tamlaması yapısındaki renk adları ayrı yazılır: duman rengi, saman rengi; ateş kırmızısı, çivit mavisi, safra yeşili, süt kırı.

Günün atasözü/deyimi :
(bir iş) akıl kârı olmamak
Akıllı bir kişinin yapacağı iş olmamak.
Deyim
 

Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/12/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kemer Farsça isim 1. Bele dolayarak toka ile tutturulan, kumaş, deri veya metalden yapılan bel bağı: "Nihat elinde tuttuğu kemeri denize fırlatıp attı." -Peyami Safa. 2. Etek, pantolon vb. giysilerin bele gelen bölümü. 3. Emniyet kemeri. 4. sıfat Tümsekli: Kemer burun. 5. anatomi Kemiklerden oluşmuş tümsekli tavan: Kaş kemeri. Damak kemeri. Ayak kemeri. 6. jeoloji Katmanlı kayaçlarda bir kıvrımın kabarık tepe yeri, tekne karşıtı. 7. mimarlık İki sütun veya ayağı birbirine üstten yarım çember, basık eğri, yonca yaprağı vb. biçimlerde bağlayan ve üzerine gelen duvar ağırlıklarını, iki yanındaki ayaklara bindiren tonoz bağlantı: "Bu köprü sekiz kemer üzerinde, dört yüz yirmi dokuz metre uzunluğundadır." -Sait Faik Abasıyanık. 8. eskimiş Özellikle yolculukta kullanılan, üzerinde altın, para yerleştirmeye yarar gözleri ol an meşin kuşak.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
röyalti İngilizce royalty "hukuk Bir fikir veya sanat eserini yaratan kişinin, bu eserden doğan haklarının hepsi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca telif hakkı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, röyalti yerine, telif hakkı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar: Kurtuluş Savaşı, Cilalı Taş Devri, İlk Çağ, Servetifünun Dönemi, Tanzimat Dönemi.

Günün atasözü/deyimi :
(bir şey birinin) aklını çalmak
İlgisini aşırı derecede çekmek.
Deyim