Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 556806 defa)

0 Üye ve 2 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #690 : 30 Ocak 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/01/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
terennüm Arapça isim eskimiş 1. müzik Güzel ve alçak sesle şarkı söyleme. 2. Kuşun şakıması, ötmesi. 3. mecaz Anlatma, ifade etme.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
jeosantrizm Fransızca géocentrisme "Yer yuvarlığını evrenin merkezi sayanların görüşü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yermerkezcilik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, jeosantrizm yerine, yermerkezcilik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Çiçek dışında anlamlar taşıyan ayçiçeği (bitki), baklaçiçeği (renk), balçiçeği (ağaççık), narçiçeği (renk), suçiçeği (hastalık); ot dışında anlamlar taşıyan adamotu (bitki), ağızotu (barut), dilotu (dilotu yemek: çok konuşmak), sıçanotu (arsenik); ses düşmesine uğramış olan çöreotu ve yazımları gelenekleşmiş olan semizotu, dereotu bitişik yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
dünya gözüne zindan olmak (görünmek veya kesilmek)
Büyük bir karamsarlık ve umutsuzluk içinde olmak.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #691 : 31 Ocak 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 31/01/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
paspal Rum. sıfat 1. Bakımsız, dağınık, pis (kimse, kılık vb.). 2. isim Çok kepekli un: "Dört sene çamurlu paspaldan ekmek yiye yiye bıktılar." -Aka Gündüz. 3. isim argo Kötü cins esrar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
jet ski İngilizce "Bu araçla yapılan spor dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca su kızağı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, jet ski yerine, su kızağı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Somut olarak yer belirten alt ve üst sözleriyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır: deri altı, su altı, toprak altı, yer altı (yüzey); arka üstü, böbrek üstü bezi, tepe üstü (en yüksek nokta).

Günün atasözü/deyimi :
yiğidin malı meydandadır
Çıplak gezmekten hoşlanan ve utanması, sıkılması olmayan kimselerle alay etmek için kullanılan bir söz.
Atasözü
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #692 : 01 Şubat 2012 »
 Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/02/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
aracı isim 1. Ara bulucu. 2. İki şey arasında bağlantı kuran kimse, vasıta. 3. ticaret Üretici ile tüketici arasında alım satım konusunda bağlantı kuran ve bundan kazanç sağlayan kimse, mutavassıt. 4. ekonomi İhracatçının ihracattan doğan alacaklarının büyük bir bölümünün malın yüklenmesinden hemen sonra, kalan kısmının ise para, malı alandan tahsil edildiğinde bir aracı banka tarafından ödenmesini sağlayan kredi veya yatırım tekniği.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
jeodezi Fransızca géodésie "jeoloji Yerin boyutlarını ve biçimini konu olarak inceleyen bilim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yer ölçümü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, jeodezi yerine, yer ölçümü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Türkçe kökenli kelimelerde bugün uzun ünlü yoktur. Uzun ünlü, Arapça ve Farsçadan Türkçeye giren kelimelerde görülür: adalet (ada:let), beraber (bera:ber), ifade (ifa:de), kaide (ka:ide), numune (numu:ne), sade (sa:de), şair (şa:ir). Bu uzun ünlüler yazıda herhangi bir işaretle gösterilmez.

Günün atasözü/deyimi :
sak durmak
Dikkatli, uyanık durumda bulunmak.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #693 : 02 Şubat 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/02/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
fikir, -kri Arapça isim 1. Uzay ve zamanın ötesinde, öznenin dışında, kendiliğinden var olan, duyularla değil, yalnızca ruhen algılanabilen asıl gerçeklik, düşünce: "Bir fikrin münazarasıyla kütüphanesinin önünde sabahladığımız geceler olurdu." -Ahmet Hikmet Müftüoğlu. 2. Duyularla değil, zihinsel olarak tasarlanan, biçim verilen, canlandırılan nesne veya olay, düşün. 3. eskimiş Kuruntu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dikotomi Fransızca dichotomie "biyoloji İki eşit parçaya ayrılmak üzere büyüme noktasından ikiye bölünerek dallanma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ikileşim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, dikotomi yerine, ikileşim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan da, de ayrı yazılır: Kızı da geldi gelini de.

Günün atasözü/deyimi :
adamın yere bakanından, suyun yavaş akanından kork
Duygu ve düşüncelerini açığa vurmayan sessiz insan yavaş akan derin su gibi tehlikelidir.
Atasözü
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #694 : 03 Şubat 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/02/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
meyus Arapça sıfat (me:yu:s) eskimiş 1. Üzgün: "Gözlerde meyus bir sükûtun bütün esrarı ağlıyordu." -Ahmet Hikmet Müftüoğlu. 2. Karamsar: "Odaya girince Remzi'yi şaşkın ve meyus bir hâlde gördüm." -Memduh Şevket Esendal.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
nebülöz Fransızca nébuleuse "gök bilimi Uzayda gaz ve toz bulutu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca bulutsu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, nebülöz yerine, bulutsu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Heceleri göstermek için kısa çizgi kullanılır: a-raş-tır-ma, bi-le-zik, du-ruş-ma, ku-yum-cu-luk, ya-zar-lık.

Günün atasözü/deyimi :
(çocuk) boya çekmek
Boyca uzamak.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #695 : 04 Şubat 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/02/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
asmolen isim mimarlık Pişmiş toprak, cüruf ve çimento karışımından yapılmış, ses geçirmez, delikli briket türü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
nazal Fransızca nasal "dil bilimi Genizde oluşan (ses)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca genizsil karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, nazal yerine, genizsil sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tırnak içindeki alıntının sonunda bulunan işaret (nokta, soru işareti, ünlem işareti vb.) tırnak içinde kalır: "İzmir üzerine dünyada bir şehir daha yoktur!" diyorlar. (Yahya Kemal Beyatlı)

Günün atasözü/deyimi :
sakla samanı, gelir zamanı
Gereksiz görülen şey ileride gerekli olabilir.
Atasözü 
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #696 : 05 Şubat 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/02/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zaruri Arapça sıfat (zaru:ri:) 1. Kesin olarak gereksinim duyulan, zorunlu: "Bu iskemlelerin böyle karşılıklı dizilmesi zaruridir." -Halit Fahri Ozansoy. 2. Yapılması, olması veya bulunması uygun olan, yerinde olan, gerekli.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
reformist Fransızca réformiste "Düzeltmecilik yanlısı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca düzeltmeci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, reformist yerine, düzeltmeci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bir yazıdaki maddelerin sıralanmasında veya bir çizelgede alt alta gelen aynı sözlerin, söz gruplarının ve sayıların tekrar yazılmasını önlemek için denden işareti kullanılır.

Günün atasözü/deyimi :
aslan kesilmek
Aslan gibi güçlü ve cesur duruma gelmek.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #697 : 09 Şubat 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/02/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Batılılaşmak (nesnesiz) 1. Düşünce, çalışma, görüş ve anlayışta özellikle Avrupa ülkelerinin izledikleri temel ilkeleri benimsemiş olmak, Garplılaşmak. 2. Gelişmişlikte Avrupa ülkeleri düzeyine ulaşmak.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
regülasyon Fransızca régulation "Düzene koyma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ayarlama karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, regülasyon yerine, ayarlama sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için kullanılan ünlem işareti yay ayraç içine alınır.

Günün atasözü/deyimi :
altın yere düşmekle pul olmaz
Üstün nitelikli kişinin değeri, bulunduğu yerden uzaklaştırılmasıyla azalmaz.
Atasözü 
 


Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #698 : 09 Şubat 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/02/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
duba isim (du'ba) denizcilik 1. Yük taşımak veya köprü kurmak için kullanılan altı düz bir tür deniz aracı. 2. İçi boş, her yanı kapalı, suyun üstünde yüzen bir tür büyük şamandıra: "Dört beş duba üstüne bir küçük tahta köşk kurmuşlar." -Bedri Rahmi Eyuboğlu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
jeoloji Fransızca géologie "Yer yuvarlağının yapısını, birleşimini, evrimini inceleyen bilim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yer bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, jeoloji yerine, yer bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Başbakanlık, Rektörlük vb. sözlere ünlüyle başlayan bir ek getirildiğinde Başbakanlığa, Rektörlüğe vb. biçiminde yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
kirişi kırmak
argo Bulunduğu yerden ayrılmak, kaçıp gitmek.
Deyim
 


Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #699 : 09 Şubat 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/02/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şiar Arapça isim (şia:rı) eskimiş 1. Duyuş, düşünüş ve inanıştaki ayırıcı özellik, belgi: "Bütün o devirlerde topların ve kolların şiarı bu Türk sözüydü: Zorlara dağlar dayanmaz!" -Yahya Kemal Beyatlı. 2. Ülkü, düstur.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
jeomorfolog Fransızca géomorphologue "Yüzey bilimi ile uğraşan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yüzey bilimci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, jeomorfolog yerine, yüzey bilimci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Gök bilimiyle ilgili adlara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Jüpiter'den, Venüs'ü, Halley'in, Merih'e, Büyükayı'da, Yedikardeş'ten, Samanyolu'nda.

Günün atasözü/deyimi :
garip kuşun yuvasını Allah yapar
Garip ve kimsesiz kişiye Tanrı yardım eder.
Atasözü