Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 556778 defa)

0 Üye ve 4 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #740 : 15 Mart 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
buğdaygiller çoğul isim bitki bilimi Bir çeneklilerden, örneği buğday, yulaf, arpa, pirinç, çavdar, mısır, ayrık ve çayır otları, kamış, bambu olan, çiçekleri başak durumunda büyük bir bitki familyası.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
teizm Fransızca théisme "din bilimi Evreni yaratan ve yöneten, vahiy yoluyla insanlara buyruklar veren bir Tanrı'nın varlığına inanma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tanrıcılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, teizm yerine, tanrıcılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki veya daha çok kelimeden oluşmuş il, ilçe, semt vb. yer adları bitişik yazılır: Çanakkale; Şebinkarahisar; Beşiktaş.

Günün atasözü/deyimi :
borç almak
Daha sonra ödemek üzere birinden para veya bir şey almak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #741 : 16 Mart 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mübaşir Arapça isim (müba:şir) hukuk Mahkemede duruşmaya girecekleri ve tanıkları çağıran, yargıcın emirlerini bildiren, kâğıtları getirip götüren görevli, çağrıcı: "Bekliyorlar, mübaşirlerden biri seslensin, sanıklardan sırası geleni çağırsın." -Necati Cumalı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
derogasyon Fransızca derogation "hukuk Genel kuraldan ayrılma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ayrıklık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, derogasyon yerine, ayrıklık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Deyimler ayrı yazılır: akıntıya kürek çekmek, çam devirmek.

Günün atasözü/deyimi :
istenmeyen aş, ya karın ağrıtır ya baş
İstenmeyerek yapılan işlerden kötü sonuçlar ortaya çıkar.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #742 : 18 Mart 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
daim Arapça sıfat (da:im) eskimiş 1. Sürekli, sonsuz. 2. zarf Daima: "Beni daim şen gören safdiller öyle sansın / Ne bilsinler ki onlar bence birdir elem, haz" -Enis Behiç Koryürek.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
designer İngilizce "Tasarım yapan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tasarımcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, designer yerine, tasarımcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Batı kökenli alıntıların içindeki veya sonundaki g ünsüzleri olduğu gibi korunur: dogma, magma; arkeolog, monolog.

Günün atasözü/deyimi :
şan vermek
Ünü herkesçe bilinmek ve her yerden duyulmak, ün salmak.   
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #743 : 18 Mart 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kaplam isim mantık Bir kavramın ve o kavramı dile getiren terimin içerdiği varlıkların ve bireysel olayların bütünü, kapsam, şümul: Bütün insanlar, hayvanlar, bitkiler canlı kavramının kaplamı içine girerler.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fundamentalist Fransızca fondamentaliste "toplum bilimi Kökten dincilik yanlısı olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kökten dinci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fundamentalist yerine, kökten dinci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki heceli bazı kelimeler ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında ikinci hecelerindeki dar ünlüler düşer: bağır / bağrım, geniz / genzi; çevir- / çevril-.

Günün atasözü/deyimi :
eti senin, kemiği benim
Çocuğu ben doğurdum ama onu eğitmek sana düşüyor.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #744 : 19 Mart 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
rücu Arapça isim (rücu:) eskimiş 1. Geri dönme, sözünü geri alma, cayma, tersinme. 2. felsefe Kayıtım.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fut İngilizce foot "Yarım arşın veya 30,5 santimetre uzunluğundaki ölçü birimi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ayak karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fut yerine, ayak sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İçeri, dışarı, ileri, şura, bura, ora, yukarı, aşağı gibi sözlerin ek aldıklarında sonlarında bulunan ünlü düşmez: içerde değil içeride, dışardan değil dışarıdan, ilerde değil ileride, şurda değil şurada, burda değil burada, orda değil orada, yukarda değil yukarıda, aşağda değil aşağıda.

Günün atasözü/deyimi :
müjde koşturmak
Bir muştuyu bir kimseye ivedilikle ulaştırmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #745 : 20 Mart 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bazalt Fransızca basalte isim jeoloji Koyu renkli, sert bir çeşit yanardağ kültesi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
politeizm Fransızca polythéisme "toplum bilimi Birçok tanrının varlığı düşüncesini benimseyen inanç." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çok tanrıcılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, politeizm yerine, çok tanrıcılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak ret, kabul ve teşvik bildiren kelimelerden sonra virgül konur: Peki, gideriz. Hayhay, memnun oluruz. Haydi, geç kalıyoruz.

Günün atasözü/deyimi :
erdiğine erer, ermediğine taş atar
Sataşkan, edepsiz kimse amacına ulaşamadığında her türlü kötülüğü yapar.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #746 : 26 Mart 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
vukuf Arapça isim (vuku:fu) eskimiş 1. Anlama, bilme, bilgi: "Yazdığı şiirlerin tatsız ve alelade oluşuna mukabil edebiyattaki vukufu derin ve genişti." -Asaf Hâlet Çelebi. 2. ruh bilimi Canlının, bir nesne veya olayın varlığına ilişkin bilgili ve bilinçli duruma gelmesi, biliş.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
popülarite Fransızca popularité "Halk tarafından sevilme, ünlü olma, iyi tanınma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tutulma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, popülarite yerine, tutulma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Soru ekinden sonra gelen ekler, bu eke bitişik olarak yazılır: Okuyor muyuz? Güler misin, ağlar mısın?

Günün atasözü/deyimi :
ipini kırmak
Azmak, ele avuca sığmaz bir duruma gelmek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #747 : 26 Mart 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
amip, -bi Fransızca amibe isim hayvan bilimi Amipler takımından, vücudunun biçim değiştirmesiyle oluşan geçici kollar veya ayaklar üzerinde sürünerek yer değiştiren, tatlı ve tuzlu sularda yaşayan bir hücreli canlı (Amoeba).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
popüler Fransızca populaire "Herkes tarafından bilinen, ünlü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca herkesçe tanınan karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, popüler yerine, herkesçe tanınan sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
-mak, -mek ile biten mastarlardan sonra -a / -e / -ı / -i eklerinden biri geldiğinde k ünsüzü y'ye dönüşür: kazanmak-a > kazanma-y-a, aldanmak-ı > aldanma-y-ı, sevmek-e > sevme-y-e, görmek-i > görme-y-i.

Günün atasözü/deyimi :
yalnız kalanı kurt yer
Yardımcısı bulunmayan kişi, kendini tehlikeden koruyamaz.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #748 : 26 Mart 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
florya Rum. isim (flo'rya, l ince okunur) hayvan bilimi İspinozgillerden, tüyleri yeşilimsi, ağaçlık ve fundalıklarda yaşayan, güzel ötüşlü bir kuş, yelve (Chloris chloris).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
simülatör Fransızca simulateur "Gerçeğe uygun yapay öğrenme aygıtı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca öğrencelik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, simülatör yerine, öğrencelik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"İken" ayrı olarak yazılabildiği gibi kelimelere eklenerek de yazılabilir: çalışır-ken (çalışır iken), durmuş-ken (durmuş iken), olgun-ken (olgun iken).

Günün atasözü/deyimi :
kırık plak gibi
Durmaksızın, aynı tonda tekrarlayarak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #749 : 26 Mart 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tecrübe Arapça isim 1. Bir kimsenin belli bir sürede veya hayat boyu edindiği bilgilerin tamamı, deneyim: "Her tarih eseri, doğrudan doğruya veya dolaylı olarak yazarın hayat tecrübesine bağlıdır." -Cemil Meriç. 2. Bilimsel bir gerçeği göstermek, bir yasayı doğrulamak, bir varsayımı kanıtlamak amacıyla yapılan işlem, deney. 3. Bir kimsenin, yaşayarak ve deneyerek elde ettiği birikim, görgü: "Sonraları, diplomasi âleminde edindiğim tecrübeler bana, bu hükmümde yanılmadığımı ispat etmiştir." -Yakup Kadri Karaosmanoğlu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
transformasyon Fransızca transformation "ruh bilimi Bilinçaltına itilmiş bir duygu veya isteğin, karşıtı görünümünde veya başka bir biçimde bilince yükselmesi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dönüşüm karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, transformasyon yerine, dönüşüm sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yüzde ve binde işaretleri yazılırken sayılarla işaret arasında boşluk bırakılmaz: %25, ‰50.

Günün atasözü/deyimi :
korkak bezirgân ne kâr eder ne zarar (ziyan)
İş yapmaya korkan tüccar, kendisini zarardan korur ancak kazanç da elde edemez.
Atasözü