Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 559146 defa)

0 Üye ve 4 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #770 : 14 Nisan 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cibin isim eskimiş Sinek.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
demagog Fransızca démagogue "Bir kimsenin, bir grubun duygularını kamçılayarak abartılı veya gerçek dışı sözler söyleyen kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca laf cambazı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, demagog yerine, laf cambazı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Arka arkaya sıralandıkları için virgülle veya çizgiyle ayrılan rakamlardan yalnızca sonuncu rakamdan sonra nokta konur: 3, 4 ve 7. maddeler; XII - XIV. yüzyıllar arasında.

Günün atasözü/deyimi :
su çekmek
1. İçine su almak. 2. Alçak bir yerden tulumba vb. ile su çıkarmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #771 : 15 Nisan 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dâhi Arapça isim (da:hi:) Olağanüstü yeteneği ve yaratıcı gücü olan kimse, deha: "Atatürk, bilmek için öğrenmiş olmaya ihtiyacı olmayan dâhiler soyundandı." -Haldun Taner.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
demagoji Fransızca démagogie "Bir kimsenin, bir grubun duygularını kamçılayarak abartılı veya gerçek dışı sözler söyleyip onları kazanmaya çalışma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca laf cambazlığı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, demagoji yerine, laf cambazlığı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Türkçede kelime içinde iki ünlü arasındaki ünsüz, kendinden sonraki ünlüyle hece kurar: a-ra-ba, bi-çi-mi-ne.

Günün atasözü/deyimi :
el elden üstündür (ta arşa kadar)
Bir kimse, kendisinden üstün bir başkasının da olabileceğini bilmelidir.
Atasözü

Çevrimdışı Arbesa Sarantuya

  • Türkçü-Turancı
  • **
  • İleti: 65
  • Türkü Türk yapan savasci bakisidir
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #772 : 15 Nisan 2012 »
Esenler Sayin Cagribey,
yazinizi okudum ve ilgilendiren bir konu hakkinda bildiri yapmissiniz. Ama .....(alinti - bir türlü yapamadim su alintiyi :)) )... fragman Fransızca fragment "sinema Bir sinemada bir sonraki programı veya filmi tanıtmak için filmden önce gösterilen örnek parçalar." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tanıtma filmi karşılığı önerilmiştir. ..() bu fragment kelimesi yanlis kullanilmis türkcede. Tanitma filmi tamamiyle uygun ama fragman olarak dogru degildir, cünkü fragment fransizca ama fransizlar kurnazlik yaparak latinceyi 100 de 80 üstlendi. Fragment latincede frangere demek, ve anlamida kücücük geriye kalmis parma demek. Bunu daha cok eski tarihlerden bulunan parcalar icin kullaniyorlar. Bu kelimeyi türkceye fragman olarak alipda film parcasi icin kullanan kisiler yanlis yapmislar. Sonucda filmlerin parcalari bulunmaz degil, her tafta üretiyorlar.
Üstelik fransizca da film tanimak bande-annonce, geri kalan devletlerde ingilizceden almis ve Trailer diyor.

Ama türkcede artik o kadar cok latince ve yunanca kelimeler yer almis ki, onlari cikartmak imkansiz. Mesela türkcedeki Ergenokon kelimesini baska devletler ceviremiyor, cünkü anlami yok disaridakiler icin. Onun icinde üstlendiler ergenekon diye.

Lütfen yazdigimi sizi dogrultmak gibi anlamayin, sadece burada film yapanlarin yanlis latince kelime kullandigini dile getirmek istedim.

Hic anlam veremedigim konulardan biri, bazi devletler, türkiyede dahil, sehir isimlerini degistiriyorlar, mesela Brüssel sehri her tarafda Brüssel ama Türkiyede Brüksel. Almanlarla fransizlarin bölüsemedigi sehir Strassburg, ama fransizlar Strasbourg diyo.

Esenler ve saygilar Cagribey ... :)




Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #773 : 16 Nisan 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
damacana İtalyanca damigiana isim Su vb. sıvıları taşımaya yarayan, dar ağızlı, şişkin karınlı, genellikle hasır veya plastik sepet içinde korunan büyük şişe.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
demograf Fransızca démographe "Nüfus bilimiyle uğraşan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca nüfus bilimci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, demograf yerine, nüfus bilimci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sonunda nokta bulunan kısaltmalarla üs işaretli kısaltmalara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz: vb.nin, Alm.dan; cm³e (santimetreküpe), 64ten (altı üssü dörtten)

Günün atasözü/deyimi :
gözü kalmak
1. Elde edemediği bir şeye karşı isteği sürmek. 2. Elde edemediği bir şeyi kıskanmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #774 : 18 Nisan 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
değirmi sıfat 1. Yuvarlak: "Bir iki tane değirmi, büyücek yufka açmıştı." -Nabizade Nâzım. 2. Eni boyuna eşit olan (kumaş). 3. isim halk ağzında Yemeni, yazma, başörtüsü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
deontoloji Fransızca déontologie "Bir mesleği uygularken uyulması gereken ahlaki değer ve etik kuralları inceleyen bilim dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ödev bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, deontoloji yerine, ödev bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
mı / mi eki -ınca / -ince anlamında zarf-fiil işleviyle kullanıldığında sonuna soru işareti konulmaz: Akşam oldu mu sürüler döner. Hava karardı mı eve gideriz.

Günün atasözü/deyimi :
dilini eşek arısı soksun
Hoşa gitmeyen bir şey konuşan kimseye söylenen bir ilenme sözü.
Atasözü 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #775 : 18 Nisan 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
delegasyon Fransızca délégation isim Herhangi bir topluluğu temsil etmekle görevli yetkili kurul: "Delegasyonumuz aleyhine çalakalem bir polemiğe girişmiş bulunuyordu." -Yakup Kadri Karaosmanoğlu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
depar Fransızca départ "spor Verilen bir işaretle yarışa başlama." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çıkış karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, depar yerine, çıkış sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İçinde yan yana iki veya daha fazla ünsüz bulunan Batı kökenli alıntılar, ünsüzlerin arasına ünlü konulmadan yazılır: apartman, gangster, telgraf.

Günün atasözü/deyimi :
su kapmak
Yaraları azmak, tehlikeli duruma gelmek.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #776 : 21 Nisan 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
deniz buzu isim Kutuplara yakın yerlerde soğuk havanın etkisiyle denizlerin üstünde oluşan buz.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
depozit İtalyanca deposito "ekonomi Herhangi bir sorumluluk yerine getirilmediğinde karşı tarafça el konulacak olan para." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca güvence akçesi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, depozit yerine, güvence akçesi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Renk sözü veya renklerden birinin adıyla kurulmuş isim tamlaması yapısındaki renk adları ayrı yazılır: duman rengi, saman rengi; ateş kırmızısı, çivit mavisi, safra yeşili, süt kırı.

Günün atasözü/deyimi :
çok bilen (söyleyen) çok yanılır
Çok bildiği için kendine aşırı güvenen kişi, bilmediği şeylere de karışır ve bunlarda yanılır.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #777 : 21 Nisan 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
derz Arapça isim mimarlık Duvar taşlarının veya tuğlalarının harçla doldurulup üzerinden mala çekilerek düzeltilen aralığı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
maç İngilizce match "spor İki sporcu veya iki takım arasında, karşılıklı olarak kazanmak amacıyla yapılan yarışma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca karşılaşma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, maç yerine, karşılaşma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Farsça kurala göre oluşturulan tamlamalar bitişik yazılır: gayrimenkul, gayrimeşru, hüsnükuruntu, suikast.

Günün atasözü/deyimi :
yazboz tahtasına çevrilmek (döndürmek)
Bir konuda art arda birbirini tutmayan kararlar alınmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #778 : 21 Nisan 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
destek doku isim 1. Vücuda destek görevi yaptıkları için bağ dokusunun kıkırdak ve kemik dokularına bir arada verilen ad. 2. bitki bilimi Kalın çeperli, güçlü hücrelerden oluşmuş, bitkiye diklik, sertlik ve sağlamlık kazandıran doku.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
majüskül Fransızca majuscule "dil bilimi Özel adlarla cümle başları gibi yerlerde kullanılan ve büyük yazılan harf." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca büyük harf karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, majüskül yerine, büyük harf sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar: Kurtuluş Savaşı, Cilalı Taş Devri, İlk Çağ, Servetifünun Dönemi, Tanzimat Dönemi.

Günün atasözü/deyimi :
açın koynunda (karnında) ekmek durmaz (eğleşmez)
Kazancı yetersiz olan kişi, eline geçeni hemen harcadığı için yarını için bir şey saklayamaz.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #779 : 22 Nisan 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hıyanet Arapça isim (hıya:net) 1. Kutsal sayılan şeylere el uzatma, kötülük etme veya karşı davranma, hainlik, ihanet. 2. Güveni kötüye kullanma, aldatma, vefasızlık: "Hıyanetini görmediğin bir kadın hakkında fena tabirler kullanmaya hakkın yok." -Peyami Safa.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
prodüksiyon Fransızca production "sinema ve TV Bir filmin çevrilmesi veya bir radyo, televizyon programının hazırlanması için gerekli çalışmaların tümü ve bu çalışmaların ürünü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yapım karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, prodüksiyon yerine, yapım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Düşünce, hayat tarzı, politika vb. anlamlar bildirdiğinde "doğu" ve "batı" sözlerinin ilk harfleri büyük yazılır: Batı medeniyeti, Doğu mistisizmi.

Günün atasözü/deyimi :
leylek gibi
Zayıf ve uzun bacaklı.
Deyim