Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 559127 defa)

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #790 : 04 Mayıs 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
iddianame Arapça + Farsça isim (iddia:na:me) hukuk Savcılığın soruşturma sonunda elde ettiği kanıtları ve iddialarını içinde topladığı, mahkemede okunan yazı, savca.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
stratejist Fransızca stratégiste "İzlem oluşturan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca izlemci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, stratejist yerine, izlemci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Unvanlardan sonra gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz: Cumhurbaşkanınca, Başbakanca, TÜBİTAK Başkanına göre vb.

Günün atasözü/deyimi :
bir koltuğa iki karpuz sığmaz
Aynı zamanda birden çok işle ilgilenmek başarı için sakıncalıdır.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #791 : 04 Mayıs 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ikna Arapça isim (ikna:) Bir konuda birinin inanmasını sağlama, inandırma, kandırma: "Sinirleniyor, kendi kendimi ikna için daha ısrarla, daha fazla konuşuyordum." -Sait Faik Abasıyanık.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
stratus Latince "meteoroloji Gri renkli, sise benzeyen fakat yere kadar inmeyen bulut tabakası." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca katman bulut karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, stratus yerine, katman sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden hemen sonra yay ayraç içinde ünlem işareti kullanılır: Adam, akıllı (!) olduğunu söylüyor.

Günün atasözü/deyimi :
ayağına (ayaklarına) kapanmak
1. Alçalırcasına yalvarmak. 2. Bağışlanmak için yalvarmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #792 : 05 Mayıs 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hissiyat Arapça çoğul isim (hissiya:tı) eskimiş Duygular, sezişler: "Üç senedir günü gününe hissiyatımı yazıyorum." -Ömer Seyfettin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
valf İngilizce valve "Boru içindeki bir akışkanın akışını durdurmaya veya serbest bırakmaya yarayan alet." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca vana karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, valf yerine, vana sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Uzak Doğu dillerindeki (Çince, Japonca, Korece vb.) özel adlar Türkçede yerleşmiş biçimlerine göre yazılır: Konfüçyüs, Kanton, Pekin, Şangay, Tokyo, Hiroşima, Nagazaki, Osaka, Kyoto.

Günün atasözü/deyimi :
ak koyunun kara kuzusu da olur
İyi bir ailenin çocuğu kötü de olabilir.
Atasözü 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #793 : 06 Mayıs 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/05/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
iğ isim 1. Pamuk, yün vb.nden iplik eğirmekte kullanılan, ortası şişkin, iki ucu sivri ve çengelli olan, ağaçtan yapılmış araç, eğirmen, kirmen. 2. biyoloji İğ iplik. 3. halk ağzında Araba okunun ekseni. 4. halk ağzında Değirmen taşının ortasında bulunan ve yukarıdaki üst taşa geçen demir eksen.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
vantrilok Fransızca ventrilogue "Başkası söylüyormuş gibi konuşma becerisi olan (kimse)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca karnından konuşan karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, vantrilok yerine, karnından konuşan sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Etmek, edilmek, eylemek, kılmak, kılınmak, olmak, olunmak yardımcı fiilleriyle kurulan birleşik fiiller, ilk kelimelerinde herhangi bir ses düşmesi veya türemesi olmadığında ayrı yazılır: arz etmek, azat etmek, söz edilmek, asker eylemek, gerekli kılmak, namazı kılınmak, kul olmak, tebliğ olunmak.

Günün atasözü/deyimi
endazeyi kaçırmak
Fazla abartmak, ölçüyü kaçırmak.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #794 : 07 Mayıs 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
larenjit Fransızca laryngite isim (l ince okunur) tıp Gırtlaktaki aşırı ve süreğen iltihap.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
velur Fransızca velours "Yüzeyi belirli uzunlukta bırakılmış ham madde lifleriyle kaplı, parlak, yumuşak kumaş." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kadife karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, velur yerine, kadife sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Biraz, birkaç, birkaçı, birtakım, birçok, birçoğu, hiçbir, hiçbiri, herhangi sözleri gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
çekişilmeyince pekişilmez
Düşünceler karşılıklı tartışılmadan sağlam bir anlaşma ve uzlaşma ortaya çıkmaz.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #795 : 08 Mayıs 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ikramiye Arapça isim (ikra:miye) 1. Bir yerde çalışan kimselere genellikle kazançtan dağıtılan veya iyi çalıştıkları için verilen aylık dışı para: "Sonra yılda bir kez aldıkları ikramiyelerini artık alamayacaklarını bildirdi." -Lâtife Tekin. 2. Piyangoda bir kimseye çıkan para veya nesne.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
vena Latince "anatomi Kanın, vücudun her yanından kalbe gitmesine yarayan damar." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca toplardamar karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, vena yerine, toplardamar sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Müzikte kullanılan makam adları bitişik yazılır: acembuselik, hisarbuselik, muhayyerkürdi.

Günün atasözü/deyimi :
miadı dolmak
Bir şeyin kullanım süresi bitmek, eskimek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #796 : 09 Mayıs 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
lahza Arapça isim (l ince okunur) eskimiş Zamanın bölünemeyecek kadar kısa bir parçası, an: "Top gürleyip oruç bozulan lahzadan beri / Bir nurlu neşe kapladı kerpiçten evleri" -Yahya Kemal Beyatlı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
vibrasyon Fransızca vibration "fizik Küçük ve hızlı salınım." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca titreşim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, vibrasyon yerine, titreşim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ara yönleri belirten kelimeler bitişik yazılır: güneybatı, güneydoğu, kuzeybatı, kuzeydoğu.

Günün atasözü/deyimi :
her yerde okka dört yüz dirhem
Konuşulan bir gerçeğin açıklığını ve tartışma götürmezliğini anlatmak için söylenen bir söz.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #797 : 11 Mayıs 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
düğün isim 1. Evlenme veya sünnet dolayısıyla yapılan tören, eğlence, cemiyet: "Babam düğünün savaştan sonraya kalmasını uygun görmüş." -Aka Gündüz. 2. mecaz Bir olayı kutlamak için yapılan büyük eğlence veya tören.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
viraj Fransızca virage "Bir yolun yön değiştirdiği yer." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dönemeç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, viraj yerine, dönemeç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar büyük harfle başlar: Tanrı, Allah, Cebrail, Zeus, Osiris, Kibele. Ancak bunlardan bazıları özel ad olarak kullanılmadığında küçük harfle başlar: Eski Yunan tanrıları.

Günün atasözü/deyimi :
hap etmek
Yemek, yutmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #798 : 11 Mayıs 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
lütuf, -tfu Arapça isim Önem verilen, sayılan birinden gelen iyilik, yardım, ihsan, inayet, atıfet: "Allah'ın lütuflarına karşı minnet ve şükran duygularıyla dolmuştu." -Cahit Uçuk.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
dekoder İngilizce decoder "teknik Elektronik alıcılar için şifre veya bilgi çözücü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çözücü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, dekoder yerine, çözücü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sıra sayıları yazıyla ve rakamla gösterilebilir. Rakamla gösterilmesi durumunda rakamdan sonra ya nokta konur veya kesme işareti konularak derece gösteren ek yazılır: 15., 56., XX.; 5'inci, 6'ncı.

Günün atasözü/deyimi :
şaşkın misafir, ev sahibini ağırlar
Başkalarının görev ve yetkilerine karışmak ahmaklıktır.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #799 : 13 Mayıs 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
manzum Arapça sıfat 1. edebiyat Şiir biçiminde yazılmış: "Türk edebiyatında o zamana kadar böyle sembolik şahsiyetleri ele alarak manzum bir mesnevi yazılmamıştı." -Asaf Hâlet Çelebi. 2. eskimiş Düzenli, muntazam.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
defansif Fransızca défensive "spor Savunmayı esas alarak kurulan (oyun düzeni)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca savunmalı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, defansif yerine, savunmalı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"İle" bağlacı, ünlüyle biten kelimelere eklendiğinde başındaki i ünlüsü y'ye dönüşür ve büyük ünlü uyumuna uyar: arkadaşı-y-la (arkadaşı ile), çevre-y-le (çevre ile), sürü-y-le (sürü ile), yapı-y-la (yapı ile).

Günün atasözü/deyimi :
araya kaynayıp gitmek
Göz ardı edilmek, gereken önem verilmemek.
Deyim