Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ilişik, -ği isim 1. İlgi, bağlılık, ilişki, münasebet: "Allah seni inandırsın, hiçbir ilişiğim yoktu o işte." -Ahmet Ümit. 2. Ek: Ayrıntılar ilişikte yazılıdır. 3. sıfat İliştirilmiş, eklenmiş, bağlanmış, merbut: Dilekçeye ilişik olarak sunulan belge... 4. sıfat Bir şeyle ilgili, ilişkin, ait: "Listelere ilişik açıklama, sabaha karşı aldığı bir telgraf kadar şaşırtıcıydı." -Necati Cumalı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
akromatopsi Fransızca achromatopsi "tıp Bütün renkleri veya birkaç rengi, özellikle kırmızı ile yeşili birbirinden ayırt etmeye engel olan görme bozukluğu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca renk körlüğü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, akromatopsi yerine, renk körlüğü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Çiçek dışında anlamlar taşıyan ayçiçeği (bitki), baklaçiçeği (renk), balçiçeği (ağaççık), narçiçeği (renk), suçiçeği (hastalık); ot dışında anlamlar taşıyan adamotu (bitki), ağızotu (barut), dilotu (dilotu yemek: çok konuşmak), sıçanotu (arsenik); ses düşmesine uğramış olan çöreotu ve yazımları gelenekleşmiş olan semizotu, dereotu bitişik yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
rast getirmek
1. Rast gelmesini sağlamak. 2. Kollamak, seçmek. 3. Aranmakta olan bir şeyi veya kimseyi umulmadık bir yer ve zamanda bulmak. 4. Tanrı, uygun getirmek, başarılı kılmak
Deyim

Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
milat, -dı Arapça isim (mi:la:dı, l ince okunur) 1. Hz. İsa'nın doğduğu gün. 2. mecaz Herhangi bir olayın başlangıcı: "Bütün uzay araştırmacıları için yepyeni bir milattı bugün." -Mine Mungan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
afazi Fransızca aphasie "tıp Ses çıkarma yeteneği kaybolmadığı hâlde istenilen sözü bulup söyleyememe hastalığı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca söz yitimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, afazi yerine, söz yitimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Somut olarak yer bildirmeyen alt, üst ve üzeri sözlerinin sona getirilmesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: ayakaltı, bilinçaltı, gözaltı (gözetim); akşamüstü, bayramüstü, suçüstü, yüzüstü; akşamüzeri, ayaküzeri.

Günün atasözü/deyimi :
ağzını aramak (yoklamak)
Bir kimsenin düşüncesini onu konuşturarak öğrenmeye çalışmak.
Deyim
 

Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
milis Fransızca milice isim 1. Savaş sırasında orduya yardımcı olarak toplanan silahlı halk gücü. 2. Bazı ülkelerde yardımcı güvenlik gücü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ajite Fransızca agité "Bir kimse tarafından kötü bir iş yapması için harekete geçirilmiş." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca körüklenmiş karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ajite yerine, körüklenmiş sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tırnak içinde olmayan aktarma cümlelerinden sonra virgül konur: Datça'ya yarın gideceğim, dedi.

Günün atasözü/deyimi :
cıcığı çıkmak
1. Çok yorulmak. 2. Hırpalanmak.
Deyim

Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/05/2012


Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
vadi Arapça isim (va:di:) 1. İki dağ arasındaki çukurca arazi veya geçit, koyak: "Vadinin hemen kıyı başında idi ve çevresinde beş karaltı vardı." -Tarık Buğra. 2. eskimiş ve mecaz Çalışma alanı, tutulan yol, benimsenen tarz: "Münakaşa kızışınca lakırtıyı hemen meslek bakımından çok zararlı bir vadiye yani şahsiyata sürüklediklerini hatırlarız." -Burhan Felek.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
aks Fransızca axe "Tekerleklerin merkezinden geçen ve taşıtın altına enlemesine yerleştirilmiş mil." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dingil karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, aks yerine, dingil sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Her iki kelimesi de -dı (-di / -du / -dü, -tı / -ti / -tu / -tü) veya -r /-ar /-er eklerini almış birleşik kelimeler bitişik yazılır: dedikodu, kaptıkaçtı, oldubitti, uçtuuçtu (oyun); kazaratar, konargöçer, okuryazar.

Günün atasözü/deyimi :
sıkıdan geçirmek
argo Dayak atmak, dövmek, sopa ile vurmak.
Deyim

Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/05/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yapıt isim 1. Bir emek sonucunda ortaya konulan ürün, eser: "Yapıtının sağlamlığına güvenen her sanatçı gibi şakasını da iyi karşılamıştı." -Haldun Taner. 2. Yayın, kitap: "Dergilerde bol bol, yapıtı bir yana bırakıp yazar kişiliklerine sataşan yazılara rastlarız." -Adalet Ağaoğlu.
 
Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
aktüalizm Fransızca actualisme "felsefe Geçmiş jeolojik olayların bugünkülere bakarak açıklanabileceğini ileri süren öğreti." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca edimselcilik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, aktüalizm yerine, edimselcilik sözcüğünü kullanacağız.
Bir yazım kuralı :
Akrabalık bildiren kelimeler büyük harfle başlamaz: Tülay ablama gittim. Ayşe teyzemin keki çok güzel.
 
Günün atasözü/deyimi :
önüne bakmak
Utanmak, utancından cevap vermemek.
Deyim