Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 570113 defa)

0 Üye ve 2 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2204
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #850 : 14 Temmuz 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
erkin sıfat Hiçbir şarta bağlı olmayan, istediği gibi davranabilen, serbest.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
irrasyonalist Fransızca irrationaliste "felsefe Us dışıcılık yanlısı olan (kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca us dışıcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, irrasyonalist yerine, us dışıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kelimelerden her ikisi veya ikincisi, birleşme sırasında anlam değişmesine uğradığında bu tür birleşik kelimeler bitişik yazılır: altınbaş (kavun), beşikörtüsü (çatı biçimi), bülbülyuvası (tatlı), kargaburnu (alet), yalıçapkını (kuş).

Günün atasözü/deyimi :
yüzü kireç kesilmek
Yüzünde renk kalmamak.
Deyim
 


Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2204
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #851 : 14 Temmuz 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hinlik, -ği isim Hin, kurnaz olma durumu, kurnazlık: "Akı büyük, bebeği küçük gözler küçücük bir delikten yeryüzüne, kurnazlıkla, hinlikle bakan adamlar da vardır."
 
Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
monoteist Fransızca monothéiste "toplum bilimi Tek tanrıcılığa inanan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tek tanrıcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, monoteist yerine, tek tanrıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Şehir, kent, köy, mahalle, dağ, tepe, deniz, göl, ırmak, su, çay vb. kelimelerle kurulmuş sıfat tamlaması ve belirtisiz isim tamlaması kalıbındaki yer adları bitişik yazılır: Akşehir, Atakent, Çengelköy, Yenimahalle, Karadağ, Kocatepe, Karadeniz, Acıgöl, Yeşilırmak, Karasu, Akçay.

Günün atasözü/deyimi :
tabak sevdiği deriyi taştan taşa (yerden yere) çalar
Birinin yakınlarına gösterdiği sert davranış onların iyiliği içindir.
Atasözü
 


Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2204
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #852 : 14 Temmuz 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hicaz Arapça isim müzik 1. Klasik Türk müziğinde dügâh perdesinde karar kılan bir makam. 2. Klasik Türk müziğinde do diyez notasını andıran perde.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
monoton Fransızca monotone "Değişmeksizin, düzenli, aynı biçimde tekrarlanan, sürüp giden." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tekdüze karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, monoton yerine, tekdüze sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Millet, boy, oymak adları büyük harfle başlar: Türk, Alman, İngiliz, Rus, Arap, Japon; Oğuz, Kazak, Kırgız, Özbek, Tatar; Karakeçili, Hacımusalı.

Günün atasözü/deyimi :
gurbete (gurbet ele) düşmek
Aile ocağından uzak bir yere gitmek.
Deyim
 


Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2204
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #853 : 14 Temmuz 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mit Fransızca mythe isim 1. Geleneksel olarak yayılan veya toplumun hayal gücü etkisiyle biçim değiştiren alegorik bir anlatımı olan halk hikâyesi, mitos. 2. mecaz Efsaneleşen kavram veya kişi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
montaj Fransızca montage "sinema Bir filmin değişik süre ve yerlerde çekilen bölümlerini, bir anlam ve uyum bütünlüğü sağlayarak birleştirme." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kurgu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, montaj yerine, kurgu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
-a, -e, -ı, -i, -u, -ü zarf-fiil eklerinin bilmek, vermek, kalmak, durmak, gelmek ve yazmak fiilleriyle oluşturduğu tasvirî fiiller bitişik yazılır: düşünebilmek, gelivermek, uyuyakalmak, gidedurmak, çıkagelmek, öleyazmak.

Günün atasözü/deyimi :
pilav yiyen kaşığını yanında (belinde) taşır
Bir şeyden yararlanmak isteyen kişi, bunun için gereken aracı eli altında bulundurmalıdır.
Atasözü
 


Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2204
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #854 : 14 Temmuz 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
özdek, -ği isim 1. Kullanılmaya, harcamaya uygun, taşınması kolay eşya, ayniyat. 2. İş yerlerinde eşya ve malzeme işleriyle ilgilenen bölüm, ayniyat. 3. fizik Duyularla algılanabilen, bölünebilen, ağırlığı olan nesne, madde. 4. felsefe İnsanın çalışmasıyla bir amaç uğruna biçim verdiği veya yararlandığı doğal cisimler, nesneler.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
mutasyon Fransızca mutation "biyoloji Doğada ve toplumda nitelikle ilgili değişmelerin yavaş yavaş değil, birdenbire olması, bir şeyin ortam ve şartlarını bulduğunda birdenbire nitelik değiştirmesi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca değişinim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, mutasyon yerine, değişinim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sayılardan sonra sıra bildirmek için nokta konur: 3. (üçüncü), 15. (on beşinci); II. Mehmet, XIV. Louis, XV. yüzyıl; 2. Cadde, 20. Sokak, 4. Levent.

Günün atasözü/deyimi :
muafiyet tanımak
Kendisinden beklenilen veya istenilenlerin tamamını istememek.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2204
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #855 : 14 Temmuz 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
gark Arapça isim eskimiş 1. Suya batma, boğulma. 2. Suya batırma.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
mutasyonist Fransızca mutationiste "biyoloji Değişinimcilik yanlısı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca değişinimci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, mutasyonist yerine, değişinimci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Baş sözüyle oluşturulan sıfat tamlamaları bitişik yazılır: başağırlık, başbayan, başkahraman, başkent, başpehlivan, başrol.

Günün atasözü/deyimi :
ardında yüz köpek havlamayan kurt, kurt sayılmaz
Önemli kimseleri çekemeyip onlara dil uzatanlar çok olur.
Atasözü
 


Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2204
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #856 : 14 Temmuz 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
öğüt, -dü isim Bir kimseye yapması veya yapmaması gereken şeyler için söylenen söz, nasihat: "Bütün öğütlerine itaat ettiğim hâlde hiçbir şeye muvaffak olamıyorduk." -Aka Gündüz.
 
Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fatalist Fransızca fataliste "felsefe Yazgıcılık yanlısı olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yazgıcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fatalist yerine, yazgıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Hitap için kullanılan kelimelerden sonra virgül konur: Efendiler, bilirsiniz ki hayat demek mücadele, müsademe demektir. (Atatürk)

Günün atasözü/deyimi :
gemi gezmek
Dış etkiler yüzünden gemi rota çizgisinden ayrılıp sancak veya iskele yönüne ilerlemek.
Deyim
 


Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2204
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #857 : 14 Temmuz 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mükerrer Arapça sıfat eskimiş Tekrarlanmış, yinelenmiş: Mükerrer nüsha.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fatalizm Fransızca fatalisme "felsefe Her şeyin, alın yazısına göre önceden belirlenmiş olduğuna, insanın bu önceden belirlenmiş olan alın yazısını değiştiremeyeceğine inanan dünya görüşü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yazgıcılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fatalizm yerine, yazgıcılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Özne olarak kullanıldıklarında bu, şu, o işaret zamirlerinden sonra virgül konur: Bu, benim gibi yazarlar için hiç kolay olmaz.

Günün atasözü/deyimi :
iyilik iki baştan olur
Birbirleriyle ilişki içinde olan iki kişinin iyi geçinebilmeleri için yalnızca birinin iyi olması yetmez.
Atasözü
 


Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2204
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #858 : 14 Temmuz 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ilham Arapça isim (ilha:mı) 1. Etkilenme, çağrışım veya içe doğmayla akla gelen yaratıcı duygu, düşünce, esin: "Şu kısacık ömrümüzde ekmek kavgası / Hodkâmlığın çekişmesi vicdan azabı" -Enis Behiç Koryürek. 2. din bilimi Tanrı'nın, peygamberlerin yüreğine doldurduğu tanrısal âleme özgü duygu ve düşünceler.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fenomenizm Fransızca phénoménisme "felsefe Gerçek olanın yalnızca görüngüler olduğunu öne süren görüş." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca görüngücülük karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fenomenizm yerine, görüngücülük sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Şart ekinden sonra virgül konmaz: Tenha köşelerde ağız ağıza konuşurken yanlarına biri gelecek olursa hemen susuyorlardı. (Reşat Nuri Güntekin)

Günün atasözü/deyimi :
arı kovanı gibi işlemek
Bir yerin gireni çıkanı çok olmak.
Deyim
 


Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2204
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #859 : 14 Temmuz 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
diş ünsüzü isim dil bilimi Dil ucunun üst diş etlerine dokunmasıyla oluşan ünsüz: d, t, c, ç. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
atölye Fransızca atelier "Zanaatçıların veya resim, heykel sanatlarıyla uğraşanların çalıştığı yer." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca işlik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, atölye yerine, işlik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kendisinden sonra örnek verilecek cümlenin sonuna iki nokta konur: Yeni harfler alındıktan sonra eski yazı ile bir tek kelime bile yazmayan iki kişi görmüşümdür: Atatürk ve İnönü! (Falih Rıfkı Atay)

Günün atasözü/deyimi :
ikisini bir kazana koysalar kaynamazlar
Aralarındaki anlaşmazlık o kadar büyüktür ki onları uzlaştırma çaresi bulunamaz.
Atasözü