Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 556727 defa)

0 Üye ve 3 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #840 : 29 Haziran 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
açınım isim 1. Açınma işi, inkişaf. 2. mat. Bir cismin yüzeylerinin açılıp bir düzlem üzerine yayılması, inkişaf.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
panteist Fransızca panthéiste "felsefe Tüm tanrıcılık yanlısı olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tüm tanrıcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, panteist yerine, tüm tanrıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
-an/-en, -r/-ar/-er/-ır/-ir, -maz/-mez ve -mış/-miş sıfat-fiil eklerinin kalıplaşmasıyla oluşan birleşik kelimeler bitişik yazılır: oyunbozan, damargenişleten; betonkarar, yurtsever; güçbeğenir, külyutmaz, kadirbilmez; çokbilmiş, güngörmüş.

Günün atasözü/deyimi :
başa yazılan gelir
Kişi, kaderi ne ise onu görür.
Atasözü
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #841 : 10 Temmuz 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
evlat, -dı Arapça isim (evla:dı, l ince okunur) 1. Bir kimsenin oğlu veya kızı, çocuk: "Zengin adamlarda evlat muhabbeti daha fazla mı oluyor?" -Refik Halit Karay. 2. Soy, döl: "Yüksek bir tahsil görmedim ama ben de efendi evladıyım." -Peyami Safa. 3. ünl. Yaşlı kimselerin çocukları yaşındakilere kullandıkları bir seslenme sözü: "Evladım, sakın kimseciklere borç etme!" -Yusuf Ziya Ortaç.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
panteizm Fransızca panthéisme "felsefe Tanrı ile evreni bir kılan, her şeyi Tanrı olarak gören öğretilerin genel adı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tüm tanrıcılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, panteizm yerine, tüm tanrıcılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yer ve millet adlarıyla kurulan birleşik kelimelerde sadece özel adlar büyük harfle başlar: Antep fıstığı, Brüksel lahanası, Hindistan cevizi, İngiliz anahtarı, Maraş dondurması, Van kedisi.

Günün atasözü/deyimi :
ejder gibi
İri yapılı ve korkunç görünüşlü.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #842 : 14 Temmuz 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tomak, -ğı isim 1. Ağaçtan yapılmış top. 2. Ağaçtan yapılmış gürz. 3. eskimiş Bir tür kalın ve ağır çizme.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
spektrum İngilizce spectrum "Çeşidi çok olma durumu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çeşitlilik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, spektrum yerine, çeşitlilik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ev kelimesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: aşevi, bakımevi, basımevi, doğumevi, gözlemevi, huzurevi, konukevi, orduevi, öğretmenevi, polisevi, yayınevi.

Günün atasözü/deyimi :
hikmetinden sual olunmaz
1. Sonucunun sebebi sorulmaz, araştırılmaz. 2. Allah’ın yaratıcı gücü karşısında sebep aranmaz.
Atasözü
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #843 : 14 Temmuz 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
imal, -li Arapça isim (i:ma:l) 1. Yapma işi, yapım. 2. Ham maddeyi işleyip mal üretme.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
spektroskop Fransızca spectroscope "fizik Işın tayflarını incelemeye yarayan alet." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tayfölçer karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, spectroscope yerine, tayfölçer sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Benzetme yoluyla insanın bir niteliğini anlatmak üzere bitki, hayvan ve nesne adlarıyla kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: çetin ceviz, çöpsüz üzüm; eski kurt, sarı çıyan, sağmal inek; eski toprak, eski tüfek, kara maşa, sapsız balta.

Günün atasözü/deyimi :
kendine mal etmek
1. Benimsemek veya saymak. 2. Başkasının yaptığı işi kendisi yapmış gibi göstermek.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #844 : 14 Temmuz 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
patika Bulgarca isim (pati'ka) Engebeli yerlerden gelip geçenlerin ayak izlerinden oluşan, tekerlekli araç işlemeyen dar yol, çığır, keçi yolu, yolak: "Selim çıkını aldı, güneşte ağaran patika yolunu tuttu." -Halikarnas Balıkçısı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
tonmayster Almanca Tonmeister "Radyo ve televizyon yayınlarında ses düzenini sağlamakla görevli kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ses yönetmeni karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, Tonmeister yerine, ses yönetmeni sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Alt, üst, ana, ön, art, arka, yan, karşı, iç, dış, orta, büyük, küçük, sağ, sol, peşin, bir, iki, üç, dört, tek, çok, çift sözlerinin başa getirilmesiyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır: alt yazı, üst küme, ana bilim dalı, ön söz, art niyet, arka plan, yan etki, karşı oy, iç tüzük, dış hat, orta oyunu, büyük defter, küçük parmak, sağ açık, sol açık, peşin fikir, bir hücreli, iki eşeyli, üç parmaklı, dört ayaklılar, tek hücreli, çok düzlemli, çift kanatlılar.

Günün atasözü/deyimi :
eşek bile bir düştüğü yere bir daha düşmez
Aptal kişi bile başına gelen felaketten ders alır, o felakete yol açan şeylerden kendisini korur.
Atasözü
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #845 : 14 Temmuz 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kamara İtalyanca camera isim (kama'ra) 1. denizcilik Gemilerde oda: "Annem kamaraya girdi, ben güverteye çıktım." -Ruşen Eşref Ünaydın. 2. İngiltere yasama meclisi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
tolkşov İngilizce talk show "Toplumun ilgisini çeken, çeşitli konuların ele alındığı, karşılıklı şaka ve takılmalarla süslenen program." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca söz gösterisi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, talk show yerine, söz gösterisi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tarihlerde ay adları yazıyla yazıldığında ay adlarından önce ve sonra nokta kullanılmaz: 29 Mayıs 1453, 29 Ekim 1923

Günün atasözü/deyimi :
sıkıntıya düşmek
Darlık, yokluk içinde olmak.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #846 : 14 Temmuz 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
teleferik, -ği Fransızca téléférique isim Birbirinden uzak iki yüksek yer arasında, havada gerilmiş bir veya birkaç kablo üzerinde kayarak hareket eden asılı taşıt: "Ayrıca bir de teleferik var ama o her tarafa işlemiyor." -Haldun Taner.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
titr Fransızca titre "Bir kimsenin işi, mesleği veya toplum içindeki durumu ile ilgili olarak kullanılan ad." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca san karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, titre yerine, san sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tekrarlı bağlaçlardan önce ve sonra virgül konmaz: Hem gider hem ağlar. Ya bu deveyi gütmeli ya bu diyardan gitmeli. Gerek nesirde gerek nazımda yeni bir söyleyişe ulaşılmıştır. İster gitsin ister kalsın. Ne kız verir ne dünürü küstürür.

Günün atasözü/deyimi :
ağılda oğlak doğsa ovada otu biter
Tanrı her yarattığının rızkını verir.
Atasözü
 


Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #847 : 14 Temmuz 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ulam isim 1. Aralarında herhangi bir bakımdan ilgi veya benzerlik bulunan şeylerin tümü, makule, kategori: "İnsan üstüne düşünenlerin hepsi, her iki ulamda da yetkinliğe az rastlandığı görüşünde birleşirler." -Azra Erhat. 2. felsefe ve mantık Nesnel gerçekliğin ve bilginin en genel ve temel özelliklerini, ilişkilerini yansıtan temel kavramların her biri, nicelik, nitelik, bağıntı, makule, kategori.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
tirbuşon Fransızca tire-bouchon "Tıpa çekmeye yarayan, ucu sivri ve helis biçiminde demir alet." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca burgu karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, tire-bouchon yerine, burgu sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan ve, veya, yahut sözlerinden önce de sonra da virgül konulmaz: Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu Atatürk tarafından kurulmuştur. Her hareket yahut düşünce, hareket edenin veya düşünenin zihninde bir iz bırakır. (Cemil Meriç)

Günün atasözü/deyimi :
iki kere iki dört eder
"Gerçekliğinden şüphe edilmeyecek kadar açık" anlamında kullanılan bir söz.
Deyim 
 


Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #848 : 14 Temmuz 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
karbon Fransızca carbone isim kimya Atom numarası 6, atom ağırlığı 12 olan, doğada elmas, grafit gibi billurlaşmış veya maden kömürü, linyit, antrasit gibi şekilsiz olarak bulunan, canlı varlıkların aslını oluşturan ve yandıktan sonra kömür durumuna geçen element (simgesi C).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
istimbot İngilizce steamboat "denizcilik Filika büyüklüğünde, islimle işleyen deniz teknesi, küçük vapur." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çatana karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, steamboat yerine, çatana sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Cümlede -ınca / -ince anlamında zarf-fiil görevinde kullanılan mı / mi ekinden sonra virgül konmaz: Ben aç yattım mı kötü kötü rüyalar görürüm nedense. (Orhan Kemal)

Günün atasözü/deyimi :
bacak kadar boyu var, türlü türlü huyu var
Yaşı küçük ancak herkesten farklı alışkanlıklar, huylar edinmiş.
Atasözü
 


Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #849 : 14 Temmuz 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/07/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
bulamaç, -cı isim 1. Sulu, cıvık hamur. 2. Bu koyulukta yapılan çeşitli hamur yemekleri: Tatlı bulamaç. 3. sıfat mecaz Karışık, oradan buradan toplanmış: "Az çok bulamaç olan romantizm şiirinin daha imbikten geçmiş taraflarına geldim." -Yahya Kemal Beyatlı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
intern İngilizce "Staj yapmak üzere hastanelerde çalışan tıp fakültelerinin altıncı sınıf öğrencileri." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ön hekim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, intern yerine, ön hekim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Büyük harflerin kullanıldığı yerlerde bulunan ve, ile, veya, yahut, ki, da, de sözleriyle mı, mi, mu, mü soru eki küçük harfle yazılır: Mai ve Siyah, Leyla ile Mecnun, Turfanda mı, Turfa mı? Diyorlar ki, Dünyaya İkinci Geliş yahut Sır İçinde Esrar, Ben de Yazdım.

Günün atasözü/deyimi :
yabancı gibi durmak
Bir işe karışmamak, ilgi göstermemek, çekinmek.
Deyim