Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 559085 defa)

0 Üye ve 3 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #830 : 11 Haziran 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sarıhumma isim (sarı'humma) tıp Çoğunlukla sıcak ülkelerde görülen, bir cins sivrisinek aracılığıyla bulaşan, tene sarı renk veren, ateşli bir hastalık.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
faksimile Fransızca fac-similé "Bir yazı, desen, tablo vb.nin fotoğrafından kalıp çıkarılarak yapılan aynı basımı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tıpkıbasım karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, faksimile yerine, tıpkıbasım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sayılarda kesirler virgülle ayrılır: 15,2 (15 tam, onda 2); 5,26 (5 tam, yüzde 26).

Günün atasözü/deyimi :
darda bulunmak
Bir şeyin sıkıntısını çekmek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #831 : 29 Haziran 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/06/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çalçene sıfat (ça'lçene) Durup dinlenmeden konuşan, çenesi düşük (kimse), geveze: "Her zamanki gibi bilgiye aç, her zamanki gibi ağızları lafla, kafaları düşünceyle dolu çalçene yaratıklarız." -Ayla Kutlu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
faktör Fransızca facteur "Birlikte veya ayrı ayrı etkisini gösteren ve belli bir sonuca götüren güçlerden, şartlardan, ögelerden her biri." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca etmen karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, faktör yerine, etmen sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki noktadan sonra gelen cümleler büyük harfle başlar: Menfaat sandalyeye benzer: Başında taşırsan seni küçültür, ayağının altına alırsan yükseltir. (Cenap Şahabettin)

Günün atasözü/deyimi :
yürük ata paha olmaz
İşini ivedilik ve yeterlilikle başaran kimsenin değeri çok büyüktür.
Atasözü 

 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #832 : 29 Haziran 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
abra isim (a'bra) halk ağzında 1. Dara. 2. Denge. 3. Bir değiş tokuşta üste verilen şey. 4. mecaz Angarya, yük.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fakül Fransızca facule "gök bilimi Güneş lekeleri yöresinde görülen, parlak taneciklerden ve parlak damarlardan oluşmuş bölüm." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca benek karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fakül yerine, benek sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Din ve mezhep adları ile bunların mensuplarını bildiren sözler büyük harfle başlar: Müslümanlık, Müslüman; Hristiyanlık, Hristiyan; Musevilik, Musevi; Budizm, Budist; Hanefilik, Hanefi; Katoliklik, Katolik.

Günün atasözü/deyimi :
cihana gelmek
1. Doğmak. 2. mecaz Meydana gelmek, ortaya çıkmak.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #833 : 29 Haziran 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tellal Arapça isim (l ince okunur) 1. Herhangi bir şeyi, olayı veya bir şeyin satılacağını halka duyurmak için çarşıda, pazarda yüksek sesle bağıran kimse, çağırtmaç: "Annemin çeyizlik eşyasını hamallarla tellallar çarşısına gönderdi." -Yahya Kemal Beyatlı. 2. Satışlarda aracılık eden kimse.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
farbala Fransızca falbala "Giysi, perde vb.nin kenarlarına dikilen kırmalı veya büzgülü süs." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca fırfır karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, farbala yerine, fırfır sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak adlarında geçen "mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak" kelimeleri büyük harfle başlar: Gazi Osmanpaşa Mahallesi, Karaköy Meydanı, Ziya Gökalp Bulvarı, Nene Hatun Caddesi, Reşat Nuri Sokağı.

Günün atasözü/deyimi :
al ile aslan tutulur, güç ile sıçan tutulmaz
Bir kimse zekâsını kullanarak kendisinden güçlü olan yaratığı yenebilir ancak gücünü kullanarak kendisinden daha güçsüz ama zeki olan bir yaratığın üstesinden gelemez.
Atasözü 
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #834 : 29 Haziran 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
katkı payı isim 1. ticaret Bir işe, bir ortaklığa girişte ödenen ücret. 2. Yükseköğrenimdeki harcamaların öğrenci tarafından ödenen bölümü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
maksimal Fransızca maximale " ‘En çok, en büyük, en yüksek’ anlamlarında kullanılır." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca en çok karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, maksimal yerine, en çok sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yer bildiren özel isimlerde kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğunda, yer adının ilk harfi büyük yazılır: Hisar'dan, Boğaz'dan, Köşk'e.

Günün atasözü/deyimi :
ucuz alan, pahalı alır
Ucuz olan mal çabuk eskir, pahalıya alınmış gibi olur.
Atasözü
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #835 : 29 Haziran 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
eğleşmek (nesnesiz) 1. Oyalanmak, eğlenmek, tevakkuf etmek: "Hadi boş yere eğleşme. Git eşeğini ara." -Memduh Şevket Esendal. 2. Bir yerde oturmak, ikamet etmek.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
maksimum Fransızca maximum "Değişebilen bir niceliğin varabileceği en yüksek olan (sınır)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca en çok karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, maksimum yerine, en çok sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Arapça ve Farsça kökenli kişi ve yer adları Türkçenin ses ve yapı özelliklerine göre yazılır: Ahmet, Bedrettin, Fuat, Mehmet, Necmettin, Saadettin; Cezayir, Fas, Filistin, Mısır, Suudi Arabistan; Bağdat, Cidde, Erdebil, Halep, İsfahan, İskenderiye, Medine, Şam, Şiraz, Tahran, Tebriz, Trablusgarp.

Günün atasözü/deyimi :
bülbül gibi söylemek
Bildiklerini hiçbir şey saklamadan söylemek, itiraf etmek.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #836 : 29 Haziran 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ilinek, -ği isim felsefe Bir şeye zorunluluk sonucu bağlı olmayan, onun özünde bulunmayan, rastlantı ile olan nitelik, araz.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
makroekonomi Fransızca macroéconomie "ekonomi Belli bir dönemdeki ekonomik etkinlik düzeyini belirleyen ve ekonomik büyüklükler arasındaki ilişkileri açıklayan ekonomi dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca bütüncü ekonomi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, makroekonomi yerine, bütüncü ekonomi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Gök cisimlerinin adları bitişik yazılır: Altıkardeş (yıldız kümesi), Arıkovanı (yıldız kümesi), Büyükayı (yıldız kümesi), Demirkazık (yıldız), Küçükayı (yıldız kümesi), Kervankıran (yıldız), Samanyolu (yıldız kümesi), Yedikardeş (yıldız kümesi).

Günün atasözü/deyimi :
bir buldu iki ister, akça buldu çıkın ister
Hırslı insanlar, hiçbir zaman ellerindekiyle yetinmezler, daima daha fazlasını isterler.
 
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #837 : 29 Haziran 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sancak gemisi isim denizcilik 1. Savaş gemileri filosunda, filotillasında komutanın içinde bulunduğu gemi. 2. Bir armatöre veya ülkeye ait ticari gemilerin arasında bulunan en iyi ve önemli gemi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
management İngilizce "Bir kuruluşu verimli bir duruma getirip kazanç sağlama yöntemi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca işletme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, management yerine, işletme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yer adlarında kullanılan batı, doğu, güney, kuzey, aşağı, yukarı, orta, iç, yakın, uzak kelimeleri ayrı yazılır: Batı Trakya, Doğu Anadolu, Güney Kutbu, Kuzey Amerika, Aşağı Ayrancı, Yukarı Ayrancı, Orta Doğu, İç Asya, Yakın Doğu, Uzak Doğu.

Günün atasözü/deyimi :
kâğıt kaleme sarılmak
Hemen yazmaya başlamak.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #838 : 29 Haziran 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cümbüş Farsça isim 1. Eğlence: "Onlara çok zaman kedi, köpek, horoz, tavuk taklidi yapar, dükkânın önünde bir alay adam toplanır, bir cümbüştür giderdi." -Halide Edip Adıvar. 2. Canlılık, coşku: "Yavaş yavaş fırçalardan, boyalardan, renklerin cümbüşlerinden başka her şey çevresinden siliniyordu." -Cahit Uçuk. 3. müzik Maden gövdeli, tambura benzer bir saz.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
panorama Fransızca "Bir yerin, bir olayın dıştan görünümü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca genel görünüm karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, panorama yerine, genel görünüm sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Mahalle, bulvar, cadde, sokak, ilçe, köy vb. yer ve kuruluş adlarında şahıs adları ayrı yazılır: Yunus Emre Mahallesi; Gazi Mustafa Kemal Bulvarı; Ziya Gökalp Bulvarı; Nene Hatun Caddesi; Fevzi Çakmak Sokağı, Cemal Nadir Sokağı; Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi.

Günün atasözü/deyimi :
akılsız köpeği (ahmak iti) yol kocatır
İyice düşünülmeden, tasarlanmadan yapılmaya çalışılan iş sırasında birçok sorun ortaya çıkar ve kolay bir iş bile zorlaşır.
Atasözü
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #839 : 29 Haziran 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/06/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
el işi isim 1. Makine kullanmadan yapılan örgü, dikiş vb. el ürünü. 2. Okullarda kâğıt, mukavva, tahta vb. ile yaptırılan çalışmalar. 3. Şiş, tığ, iğne vb. araçlarla elde yapılan, örgü, nakış, oya gibi işlerin genel adı, işleme.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
panoramik Fransızca panoramique "Dıştan görünüşlü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca genel görünümlü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, panoramik yerine, genel görünümlü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dış, iç, sıra sözleriyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır: ahlak dışı, çağ dışı, din dışı, kanun dışı, olağan dışı, yasa dışı; ceviz içi, hafta içi, yurt içi; aklı sıra, ardı sıra, peşi sıra, yanı sıra.

Günün atasözü/deyimi :
altın çağını yaşamak
En başarılı, en verimli döneminde bulunmak.
Deyim