Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 556751 defa)

0 Üye ve 2 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2192
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #780 : 23 Nisan 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
özne isim dil bilimi 1. Bir cümlede bildirilen işi yapan, yüklemin bildirdiği durumu üzerine alan kimse veya şey, fail, süje: Çocuk uyudu. Çocuk henüz küçüktür cümlelerinde çocuk sözü öznedir. 2. felsefe Bilinci, sezgisi, düş gücü olan, bazı filozoflara göre de dış dünyaya karşıt olan birey.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
problematik Fransızca problématique "Doğru olma ihtimali bulunmakla birlikte, şüphe uyandıran, kesin olmayan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sorunsal karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, problematik yerine, sorunsal sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Romen rakamları ancak yüzyıllarda, hükümdar adlarında, tarihlerdeki ayların yazılışında, kitapların ve dergilerin cilt sayılarında, kitapların asıl bölümlerinden önceki sayfaların numaralandırılmasında, maddelerin sıralandırılmasında kullanılabilir: XX. yüzyıl, III. Selim, XIV. Louis, 1.XI.1928, I. Cilt, I)... II) ...

Günün atasözü/deyimi :
şeytanla kabak ekenin kabak başına patlar
Kurnaz ve hileci kimse ile ortaklık eden kişi hilenin en büyük kurbanı olur.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2192
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #781 : 02 Mayıs 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
paha Farsça isim Değer, fiyat, eder.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
probabilizm Fransızca probabilisme "felsefe Bilginin ancak olasılık değeri olduğunu, kesin doğrunun bilinemeyeceğini, bilginin yalnız olasılığa erişebileceğini ileri süren teoriye dayalı kuşkucu öğreti." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca olasıcılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, probabilizm yerine, olasıcılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için noktalı virgül kullanılır: Sevinçten, heyecandan içim içime sığmıyor; bağırmak, kahkahalar atmak, ağlamak istiyorum.

Günün atasözü/deyimi :
mütalaada bulunmak
Görüş veya düşünce ileri sürmek.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2192
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #782 : 02 Mayıs 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
direksiyon Fransızca direction isim Taşıta istenilen yönü vermeye ve taşıtı belirli bir doğrultuda götürmeye yarayan düzenek, yönelteç. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
proletarya Fransızca prolétariat "Emeğini sermayeciye satarak geçimini sağlayanların oluşturduğu toplum kesimi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca emekçi sınıfı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, proletarya yerine, emekçi sınıfı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Cümlede da / de bağlacından sonra virgül konmaz: İmlamız lisanımız düzelince, lisanımız da kafamız düzelince düzelecek, çünkü o da ancak onlar kadar bozuktur, fazla değil! (Yahya Kemal Beyatlı)

Günün atasözü/deyimi :
sakal bıyığa denk olmayınca berber ne yapsın?
Geliri giderine eşit olmayan kişi durumunu düzeltmek için fazla bir şey yapamaz.
Atasözü
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2192
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #783 : 02 Mayıs 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dolamık, -ğı isim Bir tür ağ, bir tür avcı tuzağı. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
proleter Fransızca prolétaire "Geçimini, emeğini sermayeciye satarak sağlayan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca emekçi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, proleter yerine, emekçi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için eğik çizgi kullanılır: 18/11/1969, 15/IX/1994 vb.

Günün atasözü/deyimi :
göz kırpmadan
1. Acımadan, merhamet etmeden. 2. Duraksamadan, çekinmeden.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2192
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #784 : 02 Mayıs 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
paçalık, -ğı isim 1. Pantolon, şalvar veya uzun külot paçasının ayak bileğini saran bölümü. 2. Otomobilde tekerleğin taş, çamur atmasını önleyen ve tekerlek arkalarına takılan lastik veya plastikten yapılmış araç. 3. sıfat Paça çorbası yapmak için ayrılmış: Paçalık ayak. 4. halk ağzında Gelinin paça günü giydiği giysi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
promönat Fransızca promenade "Yürüyüş yapmak, dolaşmak ve hava almak amacıyla ayrılmış yol veya bölge." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca gezinti yeri karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, promönat yerine, gezinti yeri sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ayraç içinde ayraç kullanılması gereken durumlarda yay ayraçtan önce köşeli ayraç kullanılır: Halikarnas Balıkçısı [Cevat Şakir Kabaağaçlı (1886-1973)] en güzel eserlerini Bodrum'da yazmıştır.

Günün atasözü/deyimi :
danışan dağı aşmış, danışmayanın yolu şaşmış
Bilmediği şeyi bir bilene soran, en zor işlerin bile üstesinden gelir; sormayan ise güçlükler içinde yuvarlanır gider.
Atasözü 
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2192
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #785 : 02 Mayıs 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
güllabi Arapça (I) isim (gülla:bi:, l ince okunur) eskimiş Akıl hastanelerindeki hademe, güllabici, deli güllabicisi.
(II) sıfat eskimiş Kurnaz, açıkgöz.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
propagandist Fransızca propagandiste "Piyasaya yeni çıkarılmış ilaç, kitap vb. şeyleri tanıtan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tanıtıcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, propagandist yerine, tanıtıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bazı ölçü birimlerinin Türkçede yazılışları farklı da olsa bunların uluslararası kısaltmaları kullanılır: cm (santimetre), g (gram), l (litre).

Günün atasözü/deyimi :
yoğurt çalmak
Yoğurt yapmak için süte yoğurt mayası koymak.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2192
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #786 : 02 Mayıs 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
gündöndü isim (gü'ndöndü) bitki bilimi Birleşikgillerden, sarı renkli çiçeği çok iri olan, yurdumuzda çok yetiştirilen bir bitki, ayçiçeği: "Mısırlar, gündöndüler bozulmuş, içi tezekle sıvalı harmanlara getirilmişti." -Mehmet Başaran.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
stil Fransızca style "edebiyat Sanatçının görüş, duyuş, anlayış ve anlatıştaki özelliği veya bir türün, bir çağın kendine özgü anlatış biçimi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca üslup karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, stil yerine, üslup sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kelime içinde yan yana gelen iki ünsüzden ilki kendinden önceki ünlüyle, ikincisi kendinden sonraki ünlüyle hece kurar: al-dı, bir-lik, sev-mek.

Günün atasözü/deyimi :
sükût ikrardan gelir
Susmak, kabul etmek demektir.
Atasözü 
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2192
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #787 : 02 Mayıs 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/04/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hazan Farsça isim (haza:nı) Sonbahar: "Teselliden nasibim yok hazan ağlar baharımda." -Mehmet Akif Ersoy.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
stepne İngilizce spare tire’dan "Otomobillerde gerektiğinde kullanılmak üzere genellikle bagajda bulundurulan janta takılı lastik." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yedek lastik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, stepne yerine, yedek lastik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden hemen sonra yay ayraç içinde ünlem işareti kullanılır: Adam, akıllı (!) olduğunu söylüyor.

Günün atasözü/deyimi :
yüzünü buruşturmak (ekşitmek)
Yüzüne öfke ve hoşnutsuzluk gösteren bir biçim vermek.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2192
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #788 : 02 Mayıs 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
doludizgin zarf (dolu'dizgin) 1. Son hızla, çok hızlı bir biçimde: "Bir gün doludizgin boşanan atlarımızla." -Yahya Kemal Beyatlı. 2. mecaz Tam anlamıyla: "Doludizgin, bir bekârlığın tam tadını çıkaran, renkli, değişken, hızlı bir yaşam sürüyordum." -Haldun Taner. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
stilistik Fransızca stylistique "Üslup yöntemlerini ve türlerini inceleyen edebî araştırma ve dil bilimi dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca anlatım bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, stilistik yerine, anlatım bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bazı ölçü birimlerinin Türkçede yazılışları farklı da olsa bunların uluslararası kısaltmaları kullanılır: cm (santimetre), g (gram), l (litre).

Günün atasözü/deyimi :
ana ile kız, helva ile koz
Anne ile kız, koz helvasının içindeki cevizle helva gibidirler, birbirlerinden kesinlikle ayrılmazlar.
Atasözü 
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2192
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #789 : 02 Mayıs 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/05/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hicazkâr Arapça + Farsça isim (hicazkâ:rı) müzik Klasik Türk müziğinde rast perdesinde karar kılan bir makam.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
stilizasyon Fransızca stylisation "Biçemlemek işi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca biçemleme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, stilizasyon yerine, biçemleme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kelime içinde yan yana gelen iki ünsüzden ilki kendinden önceki ünlüyle, ikincisi kendinden sonraki ünlüyle hece kurar: al-dı, bir-lik, sev-mek.

Günün atasözü/deyimi :
ağzını açıp gözünü yummak
Ağzına gelen bütün ağır sözleri öfke ile, sonunu düşünmeden söylemek.
Deyim