Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 559171 defa)

0 Üye ve 4 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #730 : 05 Mart 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mutasarrıf Arapça sıfat eskimiş 1. Kendinde kullanım hakkı olan, elinde bulunduran: "Dalyan sahibi tıpkı bir tarlada olduğu gibi denizin o kısmına da hakani senet ile mutasarrıf." -Sermet Muhtar Alus. 2. isim tarih Tanzimattan sonra, Osmanlı yönetim teşkilatında sancakların yöneticisi, sancak beyi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
parazit Fransızca parasite "biyoloji Bir canlıda sürekli veya geçici yaşayarak ona zarar veren başka canlı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca asalak karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, parazit yerine, asalak sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan ve ayrı yazılan da / de hiçbir zaman ta / te biçiminde yazılmaz.

Günün atasözü/deyimi :
ekmeğinden olmak
Geçimini sağlayan işinden ayrılmak zorunda kalmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #731 : 06 Mart 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
üvez (I) isim bitki bilimi 1. Gülgillerden, orta boylu bir ağaç (Pirus sorbus). 2. Bu ağacın muşmulaya benzeyen yemişi: "Gülse bile gülüşünde ham ayva, muşmula veya üvez yemiş gibi bir burukluk vardır." -Refik Halit Karay.
(II) isim hayvan bilimi Sivrisineğe benzer bir böcek (Sorbus).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
parazitoloji Fransızca parasitologie "Asalakların yapısını, yaşayışını, konakçıyla ilişkisini ve yaptığı hastalıklarla bu hastalıklara karşı girişilecek savaşı konu alan bilim dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca asalak bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, parazitoloji yerine, asalak bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Pekiştirmeli sıfatlar bitişik yazılır: büsbütün, güpegündüz, sırılsıklam, yemyeşil.

Günün atasözü/deyimi :
kuşa kafes lazım, boruya nefes
Bir şeyden yararlanmak için kullanılacak araç, onun niteliğine uygun olmalıdır.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #732 : 07 Mart 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
posa isim (po'sa) 1. Suyu alınmış her tür yiyecek maddesinin artığı. 2. Tortu, çökelti. 3. Ezilmiş pancarın soğuk suda birkaç kez sıkılmasından sonra geriye kalan ve suda erimeyen artık.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
radyoloji Fransızca radiologie "Işık, elektrik ve ısı ışınlarının uygulama alanlarını inceleyen bilim dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ışın bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, radyoloji yerine, ışın bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dört veya daha çok basamaklı sayıların kolay okunabilmesi amacıyla içinde geçen bin, milyon, milyar ve trilyon sözleri yazıyla gösterilebilir: 1 milyar 500 milyon kişi.

Günün atasözü/deyimi :
boş gezmek (gezinmek)
İşsiz güçsüz dolaşmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #733 : 08 Mart 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kafa işçisi isim Beyin gücü ile ortaya eser koyan, araştıran, inceleyip eleştiren kimse: "Bir kafa işçisinin, sanatçının, bilim adamının düşünmek için bol bol zamana ihtiyacı vardır." -Haldun Taner.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
izomorf Fransızca isomorphe "kimya Başka bir şeyin biçim veya yapı bakımından aynısı olan şey." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca eş biçim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, izomorf yerine, eş biçim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki noktadan sonra cümle ve özel ad niteliğinde olmayan örnekler sıralandığında bunlar büyük harfle başlamaz: Bu eskiliği siz de çok evde görmüşsünüzdür: duvarlarda çiviler, çivi yerleri, lekeler...(Memduh Şevket Esendal)

Günün atasözü/deyimi :
hesabını bilmeyen kasap, ne satır bırakır ne masat
İşini bilmeyen kişi elinde, avucunda bulunan işe yarar şeyleri de ziyan eder.
Atasözü 
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #734 : 10 Mart 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/03/2012
 
Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hacamat Arapça isim eskimiş 1. Vücudun herhangi bir yerini hafifçe çizip üzerine boynuz, bardak veya şişe oturtarak kan alma. 2. argo Hafif yaralama.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
izomorfik Fransızca isomorphique "kimya Biçim, yapı bakımından birbirinin benzeri veya aynısı olan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca eş biçimli karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, izomorfik yerine, eş biçimli sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Çift ünsüzle başlayan Batı kökenli alıntılar, ünsüzler arasına ünlü konulmadan yazılır: grup, Hristiyan, slogan.
 
Günün atasözü/deyimi :
(birinin) kalbini doldurmak
Yüreğini sevgiyle ısıtmak.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #735 : 10 Mart 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
benzeşim isim 1. Bazı ortak yönleri olan iki şey arasındaki benzeşme, analoji. 2. matematik. İki şeklin kenarlarının uzunlukları arasındaki oran değişmemekle birlikte, karşılıklı açılarının eşit bulunması durumu, benzer. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
otodidakt Fransızca autodidacte "Bir okula gitmeden kendi kendini yetiştiren." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca öz öğrenimli karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, otodidakt yerine, öz öğrenimli sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yabancı özel adlardan türetilmiş akım adları Türkçe söylenişlerine göre yazılır: Dekartçılık, Kalvenizm, Lütercilik.

Günün atasözü/deyimi :
köpeğe gem vurma, kendini at sanır
Kendisine bir değeri varmış gibi davranılan değersiz kişi, kendisinin gerçekten değerli olduğunu sanır.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #736 : 12 Mart 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
izbe Rusça sıfat 1. Basık, loş, nemli, kuytu (yer): "Bir sırrı sürüklüyor terlikler pıtır pıtır / İzbe sofalarında izbe sofalarında" -Necip Fazıl Kısakürek. 2. Sapa.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
otojestiyon Fransızca autogestion "Öğretim kuruluşlarında, öğrencilerin yönetmeliklere ve okul kurallarına göre söz ve karar sahibi olmaları ilkesine dayanan yönetim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca öz yönetim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, otojestiyon yerine, öz yönetim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Virgül birbiri ardınca sıralanan dildeki eş görevli kelime ve kelime gruplarının arasına konur: Zindana atılan mahkûmlar gibi titreşerek, haykırarak geri geri kaçmaya uğraşıyorduk. (Hüseyin Rahmi Gürpınar)

Günün atasözü/deyimi :
(birine) içinden gülmek
Sezdirmeden eğlenmek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #737 : 12 Mart 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mandıra Rumca isim (ma'ndıra) Koyun, keçi vb. süt veren hayvanların barındırıldığı, süt ve süt ürünlerinin elde edildiği yer: "Şehirden iki saat ötedeki mandırasından o gün satılacak koyunları ona getiriyor, ona kestiriyor." -Ömer Seyfettin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
rötar Fransızca retard "Gecikmek işi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca gecikme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, rötar yerine, gecikme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı:
Bilim ve bilgi sözleriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: dil bilimi, gök bilimi; dil bilgisi, halk bilgisi.

Günün atasözü/deyimi :
kör kuşun yuvasını Allah yapar
Garip ve kimsesiz kişiye Allah yardım eder.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #738 : 13 Mart 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kuskus Arapça isim Un, süt, yumurta, bulgur ile yapılan ufak ve yuvarlak taneler biçiminde kurutulmuş hamur.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sabote Fransızca saboté "Bilinçli ve kasıtlı olarak bir işi veya bir durumu bozarak zarara yol açan harekette bulunma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca baltalama karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sabote yerine, baltalama sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Hane kelimesiyle oluşturulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: çayhane, dershane, kahvehane, yazıhane.

Günün atasözü/deyimi :
boş dönmek
Hiçbir şey elde edemeden geri gelmek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2199
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #739 : 14 Mart 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/03/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
afiyet Arapça isim (a:fiyet) Hasta olmama durumu, sağlık, esenlik: "Allah daha ziyade afiyet versin." -Necati Cumalı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
scoreboard İngilizce "Sayıları veya sayı durumunu gösteren levha." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca sayı göstergesi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, scoreboard yerine, sayı göstergesi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap, bildiri, makale vb.nde ana başlıktaki kelimelerin tamamı, alt başlıktaki kelimelerin ise yalnızca ilk harfleri büyük olarak yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
doğru söz yemin istemez
Sözün doğruluğunda kuşku yoksa yemine gerek yoktur.
Atasözü