Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 556703 defa)

0 Üye ve 5 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #890 : 14 Ağustos 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
üfleç, -ci isim 1. Kaynak yapımında, metalleri kesme ve eritme işlemlerinde kullanılan, alev püskürten araç, hamlaç. 2. Laboratuvarlarda yüksek ısı elde edilen araç, hamlaç.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
izometri Fransızca isométrie "geometri Noktalar arasındaki uzaklığı olduğu gibi koruyan noktasal dönüşüm." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca eş ölçüm karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, izometri yerine, eş ölçüm sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Başka bir kimseden veya yazıdan olduğu gibi aktarılan sözler tırnak içine alınır: Ulu önderin "Ne mutlu Türk'üm diyene!" sözü her Türk'ü duygulandırır.

Günün atasözü/deyimi :
borç ödenir, kira ödenmez
Kiracı olmaktansa borca girip ev sahibi olmak daha iyidir.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #891 : 14 Ağustos 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yayıntı isim 1. Yayılmış, dağılmış şeyler. 2. fizik İçinde radyoaktif elementler bulunan bir kaptan yayılan gaz veya sıvı

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
koleksiyon Fransızca collection "Öğrenme, yarar sağlama veya zevk amacıyla bir araya getirilmiş ve özelliklerine göre sınıflara ayrılmış nesnelerin bütünü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca derlem karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, koleksiyon yerine, derlem sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Satıra sığmayan kelimeler bölünürken satır sonuna kısa çizgi konur.

Günün atasözü/deyimi :
kaşık atmak (çalmak)
İştahla veya çabuk yemek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #892 : 15 Ağustos 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kertik, -ği isim 1. Kertilmiş yer, gedik, çentik: "Ali bakırı çıkmış, kenarları kertikli bir sahanla getirdiği suyu anasının yanına koydu." -Orhan Kemal. 2. sıfat Kertilmiş olan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
nickname İngilizce nickname "Kendi adından başka eğreti alınan ad." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca takma ad karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, nickname yerine, takma ad sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşma vb. duyguları anlatan cümlelerin sonuna ünlem konur: Hava ne kadar da sıcak! Aşk olsun! Ne kadar akıllı adamlar var!

Günün atasözü/deyimi :
malını yemesini bilmeyen zengin, her gün züğürttür
Züğürt, yokluk içinde olduğundan yiyemez, varlık içinde olduğu hâlde yiyemeyen de bunun gibidir.
Atasözü
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #893 : 16 Ağustos 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mimar Arapça isim (mi:ma:rı) Yapıların planını yapıp bunların gerçekleşmesini sağlayan kimse: "Binanın mimarını da bulsanız bu sualinize cevap vermez." -Halit Fahri Ozansoy.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
prestij Fransızca prestige "Saygı görme, değerli, güvenilir olma durumu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca saygınlık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, prestij yerine, saygınlık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Nesne, eşya ve alet adlarından biriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: kireç taşı, yaprak taş, duvar takvimi, kriz masası, kurtarma aracı, çekme demir, tuz ruhu.

Günün atasözü/deyimi :
yere çalmak
Yere atmak, yere fırlatmak.
Deyim
 

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #894 : 25 Ağustos 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
rüsumat Arapça çoğul isim (rüsu:ma:tı) eskimiş Bazı mallardan devletçe alınan vergiler: "Size ya rüsumat müdürlüğünde yahut da şehir eminliğinde gözü olduğunu söyler." -Refik Halit Karay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
prezantasyon Fransızca présentation "Tanıtmak işi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tanıtma karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, prezantasyon yerine, tanıtma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kendisinden sonra açıklama yapılan cümlenin sonuna iki nokta konur: Bu kararın istinat ettiği en kuvvetli muhakeme ve mantık şu idi: Esas, Türk milletinin haysiyetli ve şerefli bir millet olarak yaşamasıdır. (Atatürk)

Günün atasözü/deyimi :
değirmenden gelenden poğaça umarlar
Başka bir yerden gelen kimseden, geldiği yerle ilgili, küçük de olsa bir armağan beklenir.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #895 : 25 Ağustos 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
silüet Fransızca silhouette isim 1. Uzaklık ve karanlık sebebiyle kim veya ne olduğu seçilemeyen, belli belirsiz, koyu renkli biçim, karaltı: "Bir kadın silüetinin koşarak silindiğini de görür gibi olmuştum." -Refik Halit Karay. 2. Ne olduğu anlaşılamayan karaltı, gölge.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ekspresyonizm Fransızca expressionnisme "felsefe Olayların, varlıkların gerçekten olduğu gibi değil de sanatçının iç dünyasına göre anlatılması anlayışına dayanan sanat akımı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dışa vurumculuk karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ekspresyonizm yerine, dışa vurumculuk sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Saat, para tutarı, ölçü, istatistik verilere ilişkin sayılar rakam ile yazılır: 17.30'da, 11.00'de, 1.500.000 lira, 25 kilogram, 150 kilometre, 15 metre kumaş, 1.250.000 kişi.

Günün atasözü/deyimi :
kıyıya çıkmak
Karaya çıkmak, gemiden karaya inmek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #896 : 25 Ağustos 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
takılgan sıfat İnsanı, şaka yollu üzecek veya uğraştıracak davranışlarda bulunmayı huy edinmiş olan, muzip.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kalorimetri Fransızca calorimétrie "fizik Çeşitli olaylar sırasında açığa çıkan, ısı miktarının ölçülmesini konu alan fizik dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ısı ölçümü karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kalorimetri yerine, ısı ölçümü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birden çok heceli olup a, e ünlüleri ile biten fiiller, ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında bu fiillerdeki a, e ünlülerinde söyleyişte yaygın bir daralma (ı ve i'ye dönüşme) eğilimi görülür. Ancak bunlar yazıya geçirilmez: başlayan, atlayarak, saklayalı, atmayalım, izlemeyecek.

Günün atasözü/deyimi :
çocuğa iş buyuran, ardınca kendi gider
Çocuk kendisine ısmarlanan işi yapamayacağından işi buyuran kimsenin onun arkasından gitmesi gerekir.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #897 : 25 Ağustos 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hırdavat Farsça + Arapça isim (hırdava:tı) 1. Kilit, tel, çivi vb. metal eşya. 2. Önemsiz, ufak tefek eşya, gereksiz eşya: "Tezgâhın ardındaki raflarda defter, kâğıt, kalem, silgi ve bir sürü hırdavat." -Oktay Rifat.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
çaçaron İtalyanca chiacchierone "Çok konuşan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca geveze karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, çaçaron yerine, geveze sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Dil ve lehçe adları büyük harfle başlar: Türkçe, Almanca, İngilizce, Rusça, Arapça; Oğuzca, Kazakça, Kırgızca, Özbekçe, Tatarca.

Günün atasözü/deyimi :
bir elmanın yarısı o, yarısı bu
Birbirlerine çok benzeyen kimseler için kullanılan bir söz.
Deyim


Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #898 : 25 Ağustos 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ozalit Fransızca ozalid isim Yüzeyi ışığa karşı duyarlı bir madde ile kaplı kâğıt üzerine, kalıptan çekilmiş resim kopyası.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
hedonist Fransızca hédoniste "ekonomi Hazcılığı benimseyen ve savunan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca hazcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, hedonist yerine, hazcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Devlet adları büyük harfle başlar: Türkiye Cumhuriyeti, Amerika Birleşik Devletleri, Suudi Arabistan, Azerbaycan Cumhuriyeti.

Günün atasözü/deyimi :
ölümü gören hastalığa razı olur
Küçük bir zarara uğramayı kabul etmediğinde çok büyük zarara uğrayacağını anlayan kimse, bu küçük zarara katlanır.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #899 : 25 Ağustos 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/08/2012

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şaheser Farsça + Arapça isim (şa:heser) 1. Kendi türünde mükemmel olan, üstün ve kalıcı nitelikte eser, başyapıt, başeser: "Herkes, mektep müdürü dâhil, bu resmin bir şaheser olduğuna kaniydi." -Sait Faik Abasıyanık. 2. sıfat Değeri üstün olan, üstün nitelikli.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
levülöz Fransızca lévulose "kimya Balda ve birçok meyvede bulunan bir tür şeker." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca meyve şekeri karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, levülöz yerine, meyve şekeri sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Küçük harflerle yapılan kısaltmalara, kelimenin okunuşu esas alınarak ek getirilir: cm'yi, kg'dan, mm'den, YKr'un.
Günün atasözü/deyimi
içi boşalmak
Önemi ve anlamı kalmamak.
Deyim