Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 556680 defa)

0 Üye ve 3 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #940 : 01 Ekim 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hamarat Arapça sıfat Çalışkan, becerikli, elinden iyi iş gelen: "Durup dinlenmeksizin çalışan hamarat bir kadındı." -Yahya Kemal Beyatlı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kanseroloji Fransızca cancérologie "Kanseri ve ona yol açan hastalıkları inceleyen tıp dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kanser bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kanseroloji yerine, kanser bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Konuşmalar tırnak içinde verildiğinde uzun çizgi kullanılmaz:
Arabamız tutarken Erciyes'in yolunu:
"Hancı dedim, bildin mi Maraşlı Şeyhoğlu'nu?"
(Faruk Nafiz Çamlıbel)

Günün atasözü/deyimi :
gaza getirmek
Birini olmadık bir şey veya hayalî bilgilerle coşturmak, ileri sürmek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #941 : 03 Ekim 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ışıltı isim 1. Hafif ışık, ışıntı, parıltı: "Bu kâğıtlara gözleri tuhaf bir ışıltı ile parlayarak baktığına dikkat etti." -Halide Edip Adıvar. 2. Bir şeyin ışıldarken saçtığı ışık: "Hâlâ yeni bir sır aramakta / Yıldızlar ışıltıyla uzakta" -Orhan Seyfi Orhon.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
karnivor Fransızca carnassier "hayvan bilimi Dişleri et yiyecek biçimde olan, omurgalı, memeli (hayvan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca etobur karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, karnivor yerine, etobur sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Fizik, matematik vb. alanlarda birimler arası orantıları gösterirken eğik çizgi kullanılır: g/sn (gram/saniye)

Günün atasözü/deyimi :
at, adımına göre değil adamına göre yürür
Atın yürüyüşü binicisinin yönetimine bağlı olduğu gibi bir işin gidişi de iş başındakinin bilgisine ve çabasına bağlıdır.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #942 : 03 Ekim 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kahverengi, -yi isim (kahve'rengi) 1. Kavrulmuş kahvenin rengi. 2. sıfat Bu renkte olan: "Eski kahverengi ayakkabılarını sardırdı, parasını ödeyip çıktı." -Yusuf Atılgan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kartograf Fransızca cartographe "coğrafya Harita yapan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca haritacı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kartograf yerine, haritacı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Türkçe kökenli kelimelerde bugün uzun ünlü yoktur. Uzun ünlü, Arapça ve Farsçadan Türkçeye giren kelimelerde görülür: adalet (ada:let), beraber (bera:ber), ifade (ifa:de), kaide (ka:ide), numune (numu:ne), sade (sa:de), şair (şa:ir). Bu uzun ünlüler yazıda herhangi bir işaretle gösterilmez.

Günün atasözü/deyimi :
günü kurtarmak
Günün ağır koşullarını ve engellerini bir biçimde atlatmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #943 : 06 Ekim 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mensup Arapça sıfat Bir yerle veya bir kimseyle bağlantısı olan, ilişkili, -den olan, -e bağlı (kimse): "Bu cemiyetin mevcudiyeti ve faaliyeti ordu mensuplarının asabiyetini tahrik ediyordu." -Atatürk.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kartografi Fransızca cartographie "coğrafya Harita ve bu haritalarda kullanılan işaretlerin özelliklerini araştıran, haritanın tasarım, basım ve kullanım yöntemlerini geliştirmeye yönelik araştırmalar yapan bilim dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca haritacılık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kartografi yerine, haritacılık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan da, de ayrı yazılır: Kızı da geldi gelini de.

Günün atasözü/deyimi :
terazi var, tartı var, her şeyin bir vakti var
Her şeyin bir ölçüsü ve zamanı vardır.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #944 : 06 Ekim 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yafta Farsça isim (ya'fta) 1. Üzerine asıldığı veya yapıştırıldığı şeylerle ilgili bir bilgi veren yazılı kâğıt parçası: "Bir şeye ad koymak, satışa çıkarılan malın üzerine yafta asmaya benzetilebilir." -Nermi Uygur. 2. Kişiye isnat edilen haksız suçlama.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
katabolizma Fransızca catabolisme "biyoloji Canlı protoplazmayı yapan büyük ve karmaşık yapılı moleküllerin enerji çıkararak yanması." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yadımlama karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, katabolizma yerine, yadımlama sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Heceleri göstermek için kısa çizgi kullanılır: a-raş-tır-ma, bi-le-zik, du-ruş-ma, ku-yum-cu-luk, ya-zar-lık.

Günün atasözü/deyimi :
tat kazanmak
Belli bir tada kavuşmak, olgunlaşmak, tatlanmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #945 : 06 Ekim 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yakarmak (-e) 1. Israrla istemek, yalvarmak: "Yalvarmak, yakarmak nafile bugün / Gözünün yaşına bakmadan gider" -Cahit Sıtkı Tarancı. 2. Tanrı'ya içten yalvararak dua etmek, niyaz etmek.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
ornitolog Fransızca ornithologue "Kuş bilimi uzmanı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kuş bilimci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, ornitolog yerine, kuş bilimci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tırnak içindeki alıntının sonunda bulunan işaret (nokta, soru işareti, ünlem işareti vb.) tırnak içinde kalır: "İzmir üzerine dünyada bir şehir daha yoktur!" diyorlar. (Yahya Kemal Beyatlı)

Günün atasözü/deyimi :
kısmet gökten zembille inmez
Çalışmayanın kısmeti olmaz.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #946 : 11 Ekim 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
davranış isim 1. Davranma işi, tutum, davranım, muamele, hareket: "Düşünceleri, davranışları bana ters gelen biriyle bir arada oturamam elbet!" -Necati Cumalı. 2. felsefe Dıştan gözlemlenebilecek tepkilerin toplamı. 3. ruh bilimi Organizmanın uyaranlar karşısındaki tepkilerinin bütünü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
orografya Yunanca "Yeryüzü biçimlerini genellikle de dağların özelliklerini ve dış görünüşlerini inceleyen bilim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dağ bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, orografya yerine, dağ bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bir yazıdaki maddelerin sıralanmasında veya bir çizelgede alt alta gelen aynı sözlerin, söz gruplarının ve sayıların tekrar yazılmasını önlemek için denden işareti kullanılır.

Günün atasözü/deyimi :
dua (duasını) almak
İyi yapılan bir işle birinin hoşnutluğunu kazanmak
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #947 : 11 Ekim 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 08/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
optik, -ği Fransızca optique isim 1. fizik Fizik biliminin ışık olaylarını inceleyen kolu. 2. Gözlükçü. 3. sıfat Görme ile ilgili olan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
osteoloji Fransızca ostéologie "Anatominin kemiklerle ilgili bölümü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kemik bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, osteoloji yerine, kemik bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için kullanılan ünlem işareti yay ayraç içine alınır.

Günün atasözü/deyimi :
ağır basar yeğni kalkar
Ağırbaşlı olan, herkesten saygı görür, ağırbaşlı olmayana kimse değer vermez.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #948 : 11 Ekim 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 09/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
doğrama isim 1. Doğramak işi. 2. mimarlık Bir yapının kapı, pencere, dolap, raf vb. ağaç, metal veya plastik bölmeleri.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
otizm Fransızca autisme "ruh bilimi Gerçeklerden kaçarak hayalî olaylara bağlılığı geliştirme ve düşünceleri, genellikle dileklerin yönetmesine bırakma durumu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca içe yöneliklik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, otizm yerine, içe yöneliklik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Başbakanlık, Rektörlük vb. sözlere ünlüyle başlayan bir ek getirildiğinde Başbakanlığa, Rektörlüğe vb. biçiminde yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
yabancılık duymak
Bir kimseye, bir şeye alışamamak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2191
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #949 : 11 Ekim 2012 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/10/2012
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
edep, -bi Arapça isim 1. Toplum töresine uygun davranma: "Olur şey mi bu, haydi edebinle çık git, çekil karşımdan!" -Abdülhak Şinasi Hisar. 2. İyi ahlak, incelik, terbiye.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
reseptör Fransızca récepteur "fizik Bir elektrik akımını alıp başka bir kuvvete çeviren cihaz." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca almaç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, reseptör yerine, almaç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Gök bilimiyle ilgili adlara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır: Jüpiter'den, Venüs'ü, Halley'in, Merih'e, Büyükayı'da, Yedikardeş'ten, Samanyolu'nda.

Günün atasözü/deyimi :
od ile su, dilsiz yağıdır
Yangın ve sel felaketi tıpkı düşman gibidir; sessizce, haber vermeden gelir.
Atasözü